BIOLOKE OSNOVE

PSIHIKOG IVOTA
Genetske osnove
Nervni sistem
Endokrini sistem

BIOLOKE OSNOVE PSIHIKOG IVOTA
Anatomsko- fizioloka organizacija
organizma u celini

Biopsihiko jedinstvo -sve psiholoko je
istovremeno i bioloko

Redukcionizam psihologija nije primenjena
fiziologija

E.Pugh- o sloenosti ljudskog mozga

1.Genetske osnove
Geni

GENI delovi sloenih DNK molekula u
hromozomima (lanci belanevina)
nosioci naslednih informacija- dispozicije za razvoj
psihikog ivota
Individualne razlike- kombinacijom hromozoma
roditelja (23 para) i razmenom gena (krosingover)
2 x 23 x 30 000 gena
Osobine- kombinacija gena (vie gena = 1 osobina)
Promene- mutacije i prirodno odabiranje
Genetske studije- ivotinje (eksperimentalno
odabiranje) i ljudi (istraivanja srodnika)
2. Nervni sistem
Funkcija

Usklauje odnos jedinke i sredine- uspostavlja vezu
sa spoljnim svetom preko ulno-nervnog sistema

Regulie, koordinira i integrie rad organizma u
celini- unutranja organizacija svih funkcija

Predstavlja osnovu za odvijanje sloenih psihikih
procesa- svest i samosvest
Neuron
Strukturalna jedinica NS-a
Telo, dendriti i akson- mijelinski omota +
vanova opna; vezivna opna=nerv
Nadraljivost i sprovodljivost
Impulsi bioelektrine prirode- sve ili nita
Sinapse- biohemijski proces
neurotransmiteri

Sinapsa
Neurotransmiteri
Acetilholin -parasimpatiki sistem, kontrakcija miia,
spavanje, pamenje, modana aktivnost. Nedostatak -
poremeaje pamenja i nastanak Alchajmerove
bolesti.
Dopamin- oseanje euforije, zadovoljatva, sitosti -
sistem za nagradu. Mnoge hemijske supstance kao
to su nikotin, droge, alkohol, aktiviraju ovaj sistem i
zazivanjem doivljaja euforije mogu izazvati psihiku
zavisnost. Parkinsonova bolest, shizofrenija
Serotonin- uloga u regulisanju REM faza sna,
oseaja sitosti i gladi i modulisanju bola i oseaja
zadovoljstva. Neke droge npr. ekstazi, LSD
poveavaju koliinu serotonina to izaziva euforiju i
zavisnost. Medikamenti koji poveavaju koliinu
serotonina (SSRI) se koriste u leenju depresije.


Neurotransmiteri
Noradrenalin (norepinefrin) iz sri nadbubrenih
lezda direktno putem krvi dospeva do gotovo svih
organa. Kao hormoni stresa pripremaju organizam za
borbu ili bekstvo- ubrzanje rada i poveanje snage
srca, suenja krvnih sudova, proirenja zenica, itd. Kao
neurotransmiter- aktiviranje modanih struktura i
usmeravanje panje, regulacija sna, raspoloenja i
razvoj depresije
Gama aminobuterna kiselina (GABA) je glavni
inhibitorni neurotransmiter u CNS-u; regulacija tonusa
miia; smanjenje inhibicije, poveava nivo
anksioznosti i uznemirenosti organizma.
Endorfin (endogeni morfin) -regulisanje emocionalnih
reakcija straha i anksioznosti, kao i doivljaja bola.
Shema nervnog sistema
Strukturalna organizacija
Modano stablo
Produena modina (medula oblongata) i most (pons),
-refleksne aktivnosti (disanje, gutanje, kijanje, refleksi pokreti oka)
Retikularna formacija- budnost, tonus

Mali mozak (cerebelum) -tonus, ravnotea, vegetativni sistem

Srednji mozak (mezencefalon)-spaja upljinu mozga i meumozga-
vidna i sluna orjentacija

Meumozak (diencefalon)- limbiki sistem
Talamus (raskrsnica puteva)
Hipotalamus (emocije, endokrini i vegetativni sistem), hipofiza

Veliki mozak (cerebrum)
frontalni (eoni), okcipitalni (potiljani), temporalni (slepooni),
parijetalni (temeni) deo
Modano stablo
Talamus i limbiki sistem
Limbiki sistem-visceralni mozak-hipotalamus, hipokampus, amigdale
memorija, uenje, afekti, nagoni, vegetativni i endokrini sistem
Korteks

Korteks -siva masa (girusi, fisure i sulkusi/brazde)
Subkorteks-bela masa (veze meu hemisferama, asocijacione,
projekcione)

Funkcionalna organizacija CNS
Funkcionalna specijalizacija i asimetrija- jedna dominantna
Lokalizacija funkcija- integracija vie centara (govor)
Zone korteksa- primarne, sekundarne, tercijerne
Projekcija delova tela po funkcionalnim principima- po znaaju,
ne veliini- homunculus (senzitivni i motorni) -Penfild

3 OSNOVNA FUNKCIONALNA BLOKA- Lurija
blok regulisanja tonusa i stanja budnosti -retikularna
formacija, izvori aktivacije
blok za prijem, obradu i uvanje informacija- zone projekcija-
zadnji delovi korteksa VM-osmiljavanje i pamenje
blok programiranja, regulisanja i kontrole sloenih formi
mentalne delatnosti- prednji delovi korteksa VM -aktivna svesna
delatnost, izbori, anticipacija, usmeravanje ponaanja

Homunculus
3. Endokrini sistem
HORMONI -preko krvi deluju na psihike procese
CNS-a strukturalna i funkcionalna povezanost-
hormoni-neurotransmiteri, hipotalamus-hipofiza
Uticaj-permanentan (tiroksin- metabolizam) ili
povremen (adrenalin-stres)
Hipofiza - rad drugih-stimulativno ili inhibiorno -baza
mozga
Tiroidna ljezda -aktivnost: hipoaktivnost, usporenost i
hiperaktivnost, razdraljivost, emocionalno reagovanje
anksioznost i depresivnost, fizika i ment. ometenost
Nadbubrena ljezda (adrenalna)-adrenalin
(ekscitatorno) i noradrenalin (inhibitorno) -aktivnost i
emocije u stresu, naporu (eer, pritisak, borba ili
bekstvo)
Gonade (polne .) -seksualna aktivnost, reprodukcija i
polne karakteristike