Punim seminarik

Lenda:Biologji
Tema: Ekologjia dhe ekosistemet

Punuar:Fiorentina Ternava
Prof:Lulzim Paci

Mars2017Vushtrri
Permbajtja

 Ekosistemi,
 Energjia ne ekosistem,
 Nivelet trofike permbajtesore ne ekosistem,
 Lendet qe qarkullojne ne ekosistem:
1. Cikli i ujit,
2. Cikli i karbonit,
3. Cikli i azotit.
 Nderveprimet e qenieve te gjalla ne ekosistem,
 Ekosistemet zhvillohem dhe ndryshojne.
 Ekosistemi
 Ekosistemi është bashkësi aktive e biosferës, që përbehet nga organizmat e
gjalla, vendosur në një hapësire te përcaktuar mire. Në këtë hapësire organizmat e
gjalla janë te lidhura ngushte midis tyre dhe me mjedisin fizik, në bashkëveprim te
shumëllojshëm për shkëmbimin e energjisë e te lendes.
 Në përbërjen e ekosistemit gjallesat si bashkësi quhen biocenoze, ndërsa lënda
organike quhet biotop. Midis dy ekosistemeve shtrihet një zone e cila
karakterizohet nga tipare te përbashkëta te te dy ekosistemeve
 Energjia ne ekosistem

 Nje ekosistem ka nevoje per emergji per shfrytezimin e lendes nga ana e
qenieve te gjalla. Keshtu p.sh., kur nje lule lulezon, kur krimbi i dheut hap
kanale ne dhe, kur ameba ushqehet permes kembeve te saj te rreme etj.,
keta organizma kan nevoje per energji.
 Burim paresor i energjise ne ekosistem eshte Dielli.
 Jeta ekziston pasi qe organizmat e quajtur prodhues e marrin energjine nga
mjedisi dhe e akumulojne ate ne molekulat komplekse organike.
Piramida ekologjike
 Ne grupin e organizmave prodhues bejne pjese bimet, algat dhe disa
bakterie. Te gjithe organizmat e tjere jane konsumatore-shpenzues.
 Te gjitha shtazet, shumica e baktereve dhe te gjitha kerpudhat jane
konsumatore. Zingjiret e ushqimit tregojne bartjet e energjise nga
prodhuesit deri tek konsukatoret ne nje ekosistem te tokes ne ate ujore.
 Çdo ekosistem ne perberjen e tij ka konsumatore te quajtur shperberes.
 Shperberesit e sigurojne energjine per nevojat e tyre jetesore duke
konsumuar mbeturinat organike (fetusin,urinen,gjethet e rena).
 Kerpudhat dhe disa lloje te baktereve jane shperberes.
Nivelet trofike permbajtesore ne
ekosistem
 Lendet qe qarkullojne ne ekosistem

 Per dallim nga energjia e cila rrjedh neper ekosistem, lendet si: uji,
kalciumi,karboni,azoti poashtu qarkullojne ne ekosistem.
 Proceset e rrjedhes se energjise dhe qarkullimit te lendeve ne ekosisteme
dhe biosfere mundesojne ekzistencen e qenieve te gjalla ne Toke ,prandaj
ciklet e qarkullimit te lendeve ne ekosistem shenohen edhe si cikle
ushqimore ose ndryshe si cikle biogjeokimike.
 Cikli i ujit
• Komponenti jo i gjalle me i
rendesishem ne ekosistem eshte
njashtu dhe uji.
• Prania e ujit ne ekosistem ne
shkalle te larte percakton
llojlloishmerine e orkanizmave ne
ekosistem.
• Cikli ujor ne natyre ndjek pesë
etapa:
1. Evaporimi(avulli) prej
liqeneve,lumenjeve dhe
oqeaneve,
2. Transpirimi(lirimi i ujit ne forme te
avullit) te bimet,
3. Kondensimi-formimi i reve,
4. Te reshurat- shiu ,bora,breshri etj.
5. Rrjedha ose kthimi prapa ne cikel.
 Cikli i karbonit

 Dy proceset themelore jetesore te

botes se gjalle si fotosinteza dhe
frymemarja formojne bazen e
ciklit te karbonit.
 Atmosfera e Tokes permban
karbon ne forme te dioksidit te
karbonit.
Cikli i azotit
 Nderveprimet e qenieve te gjalla ne
ekosistem
 Nderveprimi i komponenteve te gjalla ose jo te gjalla percakton cilesine
dhe veçorite e ekosistemit. Keto nderveprime mund te kene ndikim ne
klimen e nje hapesire te caktuar shpesh te quajtur mikroklimě.
 Shume ekolog si p.sh., |Odum,1953|jane perpjekur qe mardheniet
nderllojore mes dy organizmash te llojeve te ndryshme t’i grupojne sipas
veprimit te tyre pozitiv +, negativ -, apo meutral 0 e me ç’rast veprimi mund
te jete i njeanshem ose i ndersjelle.
 Kategorite kryesore keshtu te kuptuara te mardhenieve ndermjet llojeve do
te ishin: a) neutralizimi, b) kompeticioni, c) mutualizmi, ç) protokuperimi,
d)komensializmi, dh) amensalizmi, e) parazitizmi, ë) predatorizmi.
Literatura
 Bio11
 www.scribd//ekosistemi.com
 www.images//ekosistemidheciklet.com

Faleminderit per vemendjen tuaj!