ბიოლოგიური თერმოდინამიკა

Termodinamika – fizikis mimarTuleba, romelic

Seiswavlis mecniereba energiis erTi formidan meoreSi
gardaqmnis kanonzomierebebs misi meqanizmebis
gaTvaliswinebis gareSe

kvlevis sagani – mravalkomponentiani obieqtebi

თავისუფლების ხარისხი: სივრცეში ობიექტის გადაადგილების
დამოუკიდებელ კოორდინატთა რაოდენობა

მატერიალურ წერტილს შეუძლია განახორციელოს მხოლოდ გადატანით

მოძრაობა, შესაბამისად XYZ-სამგანზომილებიან სივრცეში იგი 3-ს ტოლია,
ზოგადად, მექანიკური სისტემისათვის მას ემატება კიდევ 3 ბრუნვითი და 3
რხევითი თავისუფლების ხარისხი.

ობიექტის მდგომარება: მახასიათებელთა მინიმალურად საკმარისი

ერთობლიობა, რომელიც აუცილებელია მის დასახასიათებლად სივრცე-დროში
გარეშე ზემოქმედების არარსებობის შემთხვევაში
მატერიალური წერტილისათვის ეს მოიცავს 6 სიდიდეს: რადიუს-ვექტორისა
R(Rx,Ry,Rz) და სიჩქარის ვექტორის V(Vx,Vy,Vz) ერთობლიობა, (რადგან, თუ
ობიექტზე არ მოქმედებს ძალა, იგი უძრავია, ან მოძრაობს წრფივად და
თანაბრად)
 N - არაურთიერთქმედი ობიექტისაგან შემდგარი
 ერთობლიობის დახასიათებას დასჭირდება მინიმუმ 6 xN
სიდიდე.
თუ გავითვალისწინებთ, რომ 1 კუბურ სანტიმეტრში, 0 გრადუსსა
და 1 ატმ. წნევის დროს მოლეკულა გვაქვს, თუ რა რაოდენობის
ინფორმაციაა საჭირო მის დასახასიათებლად.

გაცილებით რთულდება ამოცანა, თუ ურთიეერთქმედებასაც

გავითვალისწინებთ, ფიზიკაში უკვე სამი ურთიერთქმედი სხეულის
ამოცანას ამოხსნა არა აქვს.

შემოღებული იქნა მიკროსკოპული და მაკროსკოპულ

მდგომარეობათა ცნებები , რომელიც აკავშირებს ობიექტის
მდგომარეობას ობიექტთა ერთობლიობის მდგომარეობასთან
 მატერიის მიკროსკოპულ და მაკროსკოპულ
მდგომარეობებს შორის კავშირი

სისტემის ცნება -ურთიერთმოქმედ ობიექტთა

ორგანიზებული ერთობლიობა, რომელთაც მთლიანობაში
გააჩნიათ ერთი მაინც ისეთი თვისება, რომელიც ცალკე აღებულ
არც ერთ ობიექტს არ გააჩნიათ.
შესაბამისად: ობიექტთა ნებისმიერი ერთობლიობა არ შეიძლება ჩაითვალოს
სისტემად

თვისება: ობიექტის გამოვლინების ფორმა, რომელსაც საფუძვლად უდევს

ურთიერთქმედება სუბიექტთან, ან რეალობის თუნდაც რომელიმე ერთ სხვა
ობიექტთან მაინც.
 სისტემურობის პრინციპი ვლინდება მატერიის იერარქიული
ორგანიზაციის ყველა დონეზე:
ელემენტარული ნაწილაკები -

ატომები: სავალენტო შრის ელექტრონები - ქიმიური ურთიერთქმედება

მოლეკულები: როგორც სავალენტო ელექტრონები (შიდა სტრუქტული
ელემენტები), ასევე მოლეკულები, როგორც მთლიანი - დიპოლური
ურთიერთქმედებები

სისტემურობა საშუალებას იძლევა ერთიან ზოგად პრინციპებზე დაყრდნობით

(კონცეპტუალურ ბაზაზე) აღიწეროს სრულიად განსხვავებული ბუნებისა და
სირთულის ობიექტები
 მიკროსკოპული და მაკროსკოპული მდგომარეობები -
ტემპერატურა (T)
ენტროპია (S) – ქაოსის რაოდენობრივი მახასიათებელი

𝑁
1
𝑆 = 𝐿𝑜𝑔 ሺ𝑁ሻ = ෍ 𝑝𝑖 × log( )
𝑝𝑖
𝑖
 შინაგანი ენერგია

ობიექტთა კინეტიკური და პოტენციური ენერგიების ჯამს, როცა

მათი მასათა ცენტრი უძრავია, ობიექტთა სიმრავლის შინაგანი
ენერგია ეწოდება
შინაგანი ენერგია და ენტროპია
 ენტროპიის ცვლილება - ერთის მხრივ
ორგანიზებულობის, მეორეს მხრივ ბმის
ენერგიის მახასიათებელი
 შინაგანი ენერგია და ენტროპია

U = F +TS
სისტემას შინაგანი ენერგია U თავისუფალი ენერგიისა - F და
შეკავშირებული ენერგიის - TS ჯამის ტოლია.
სისტემის შინაგანი ენერგიის ცვლილება - შესრულებული
მუშაობა
თავისუფალი ენერგია ( F)-შინაგანი ენერგიის ნაწილია, რომელიც შეიძლება
დახარჯული იქნას მუშაობის შესრულების მიზნით.
შეკავშირებული ენერგია ( T S)– შინაგანი ენერგიის ის ნაწილი, რომელიც არ
გამოიყენება მუშაობის შესრულებისათვის.

ΔU = ΔQ + ΔA
მაგალითები: მექანიკური ქანქარა, ზამბარა