7.

1PODEJŚCIEBEHAWIORALNE
7.1.1ZASADYNABYWANIAZACHOWAŃPRZYSTOSOWAWCZYCH
7.1.2KONCEPCJEUCZENIASIĘSPOŁECZNEGO
7.1.3ANALIZABEHAWIORALNAITECHNIKIBEHAWIORALNE

S.HAWRYŁKO
K.GWIZDOŃ
G.GRABOWSKI
 7.1 Podejście behawioralne
Behawioryzm – w centrum zachowania stawia zachowanie = wynik działania bodźców

Unikanie spekulacji na temat nieobserwowalnych procesów wewnętrznych, prymat wiedzie obserwowalne zachowanie

Leczenie: usunięcie zachowania jest równoznaczne z wyeliminowaniem zaburzenia

Przyczyny powstawania zaburzeń : oddziaływanie środowiska, przeszłe doświadczenia

Optymizm: można oduczyć się nieprzystosowawczych zachowań na tej samej zasadzie jak się je nabywa – w myśl reguły, że jednostka się zmieni gdy zmieni
się środowisko

Zachowania niepożądane – takie których nasilenie, częstość lub czas trwania sprawiają, że bezpieczeństwo osoby lub osób z jej otoczenia może być zagrożone,
które mogą ograniczyć osobie dostęp do miejsc użyteczności publicznej oraz które uniemożliwiają lub spowalniają w dużym stopniu jej naukę.
 7.1.1 Zasady nabywania zachowań
przystosowawczych
Warunkowanie klasyczne –
przebiega na zasadzie kojarzenia
bodźców (Pawłow – wykazał po
raz pierwszy)
BW -> RW na widok psa, strach
i reakcje fizjologiczne.
Bodziec bezwarunkowy (BB)
Bodziec warunkowy (BW)
np. zapach jedzenia -> rekacja Powtarzanie
dźwięk, szczekanie psa -> BB
bezwarunkowa (RB) – ślinienie współwystępowania BW i BB
RB
się, strach
Wolpe (1958) – usunięcie
Warunkowanie
zaburzenia za pomocą metody
instrumentalne- Skinner (1984)
stopniowego odwrażliwiania Wzmacnianie pozytywne –
– stwierdził, że zachowanie
(desensytyzacji) Pomocna jest nagradzanie
które wywołuje wzmocnienie
relaksacja, ćwiczenia
jest utrwalane.
odczulające.
Reakcja sprawcza
instrumentalna – to taka którą
Wzmacnianie negatywne –
można zwiększyć (utrwalić) za
karanie zachowania
pomocą nagrody lub zmniejszyć
za pomocą kary.
7.1.1 Dwuczynnikowa teoria uczenia się,
uczenie zastępcze
Kombinacja założeń
Dwuczynnikowa teoria uczenia
warunkowania klasycznego i
się - Orval Mowrer
instrumentalnego
Uczenie się zastępcze –
nabywanie reakcji lękowych
Krytyka i podważenie teorii
poprzez obserwowanie modelu –
Mowrera
bez bezpośredniego
doświadczenia
Wg. niej reakcja lękowa jest
nabywana przez warunkowanie
klasyczne a podtrzymywana
przez warunkowanie sprawcze a
konkretnie przez uczenie się
unikania
MECHANIZM: Reakcja
obserwatora jest reakcją
bezwarunkową na na
bezwarunkowy bodziec
(ujawnienie lęku przez modela)
w obecności bodźca
warunkowego.
Transmisja informacji werbalnej
◦ Kilka/kilkanaście procent fobii powstaje na skutek transmisji informacji werbalnej
◦ Są to głównie informacje pochodzące z ostrzeżeń od rodziców, z mediów które zamiast traumatycznego
wydarzenia same stają się źródłem reakcji fobicznych

◦ PRZYKŁADY:
 „To przyjęcie to będzie porażka, lepiej tam nie iść”
„Co Twój nauczyciel na to powie?” – poddawanie ocenie
 7.1.2 Koncepcje uczenia się społecznego
◦ Uczenie się poprzez obserwację – Albert Bandura
◦ zarówno zachowanie normatywne jak i zaburzone nabywane są takimi samymi regułami uczenia się – przez
obserwację i naśladowanie
◦ Modelem dla obserwatora danego zachowania są osoby, których działanie uzna za skuteczne i które w subiektywny sposób
mu imponują.

Jak to przebiega?
1) Obserwator kieruje uwagę dzięki procesom selekcji by wyodrębnić kluczowe elementy
2) Obserwator zapamiętuje, przechowuje w pamięci długotr. efekt obserwacji
3) W określonej sytuacji uruchamia utrwalony proces zachowania

Istotą uczenia się obserwacyjnego jest powtórzenie zachowania modela przez obserwatora
Wzorce zachowań rodzicielskich
◦ Uczenie się obserwacyjne czyli czego dziecko może się nauczyć w domu rodzinnym…
 międzypokoleniowa transmisja przemocy – kazirodztwo, przemoc wobec dzieci, przemoc
domowa
 agresja seksualna
 stany lękowe
 fobie proste
 zaburzenia nastroju
 uzależnienia od alkoholu, innych substancji psychoaktywnych
 korelacja aleksytymii anorektyczek z chłodem emocjonalnym rodziców
7.1.3 Analiza behawioralna i techniki
behawioralne
Cele terapii
behawioralnej
◦ Rozwijanie lub zwiększanie częstotliwości
zachowań pożądanych
◦ Redukowanie zachowań niepożądanych
◦ Generalizacja i utrzymanie efektów terapii w
czasie

Każdy z tych celów jest realizowany z

wykorzystaniem wzmocnień różnej postaci –
pierwotnych, wtórnych, naturalnych,
sztucznych, społecznych.