1.

Uczenie się
Proces oparty na doświadczeniu,
prowadzący do trwałej zmiany w zachowaniu
lub w procesach umysłowych.
2.Proste i złożone formy uczenia się
 Habituacja;
 Efekt czystej ekspozycji;
 Warunkowanie klasyczne;
 Warunkowanie sprawcze;
 Warunkowanie poznawcze.
3.Habituacja
Uczenie się niereagowania na powtarzającą
się prezentację bodźca.

4.Efekt czystej ekspozycji

Wyuczona preferencja bodźców, które były
nam uprzednio eksponowane.
5.Uczenie się behawioralne
 Główne formy uczenia się to habituacja,
warunkowanie klasyczne i warunkowanie
sprawcze (instrumentalne);
 Przedmiotem zainteresowania są zjawiska dające
się zaobserwować (bodźce i reakcje);
 Uczenie się polega na tworzeniu związków
między bodźcami i reakcjami;
 Nazwiska: Pawłow, Thorndike, Watson, Skinner.
6.Warunkowanie klasyczne
 Forma uczenia się behawioralnego, w której
bodziec poprzednio obojętny nabywa zdolność
wywoływania takiego samego wrodzonego
odruchu, jaki jest wywoływany przez inny
bodziec;
 Uczenie się nabywania i leczenia lęków, fobii i
awersji do pokarmów.
Rys. 1 Elementy warunkowania klasycznego
6.1. Podstawy warunkowania klasycznego
 Bodziec obojętny;
 Bodziec bezwarunkowy (Sb);
 Reakcja bezwarunkowa (Rb);
 Nabywanie;
 Bodziec warunkowy (Sw);
 Reakcja warunkowa (Rw);
 Wygaszanie;
 Samorzutne odnowienie;
 Generalizacja bodźca;
 Różnicowanie bodźców;
 Nerwica eksperymentalna.
Rys. 2 Nabywanie, wygaszanie i samorzutne odnowienie
6.2. Zastosowanie warunkowania
klasycznego
 Psy Pawłowa;
 Głośny przypadek małego Alberta
(Watson i Rayner);
 Uwarunkowane awersje do pokarmu
(Garcia i Koelling).
6.3. Pytania sprawdzające

1) Jaś nauczył się bać gniazdek elektrycznych

po bolesnym porażeniu prądem.
Czym tu będzie Sw?

Odpowiedź: Gniazdko elektryczne.

2) Który z następujących bodźców mógłby być
bodźcem bezwarunkowym (Sb) zastosowanym
w warunku klasycznym?
a) pokarm
b) migające światło
c) muzyka
d) pieniądze

Odpowiedź: a)
7.Warunkowanie sprawcze
Forma behawioralnego uczenia się, w której
konsekwencje danego zachowania, takie jak kary i
nagrody, wpływają na prawdopodobieństwo
ponownego jego wystąpienia.
 Nagrody- mogą zachęcić do zachowania
(pieniądze, dobre stopnie, pochwała);
 Kary- mogą zniechęcić do zachowania, z którym
są związane (ból, złe stopnie).
7.1. Skrzynka problemowa Thorndike ’a
Edward Thorndike, amerykański psycholog,
zademonstrował, jak głodne zwierzęta pracowały,
aby metodą prób i błędów rozwiązać problem i
uzyskać nagrodę w postaci pokarmu. Stopniowo w
kolejnych próbach błędne reakcje były eliminowane,
a skuteczne- utrwalane w organizmie (zwierzę
będzie znów próbować tego zachowania). Thorndike
nazwał to prawem efektu.
Rys. 3 Skrzynka problemowa Thorndike ’a
7.2. Siła wzmocnienia
 Czynnik wzmacniający;
 Wzmocnienie pozytywne;
 Wzmocnienie negatywne;
 Komora sprawcza – skrzynka Skinnera;
 Wzmacnianie ciągłe;
 Kształtowanie;
 Wzmacnianie sporadyczne (częściowe);
 Wygaszanie.
7.2.1 Rozkłady wzmacniania
 Rozkład stosunkowy;
 Rozkład interwałowy;
 Rozkład wzmacniania według stałych proporcji;
 Rozkład wzmacniania według zmiennych proporcji;
 Rozkład wzmacniania o stałych odstępach czasowych;
 Rozkład wzmacniania o zmiennych odstępach
czasowych.
Rys. 4 Rozkłady wzmacniania
7.2.2 Czynniki wzmacniające
 Pierwotny czynnik wzmacniający;
 Wtórny czynnik wzmacniający, czyli warunkowy
czynnik wzmacniający;
 Czynności preferowane jako czynniki
wzmacniające- zasada Premacka.
7.3. Problem kary
Kara- awersyjna konsekwencja reakcji
zmniejszająca jej siłę (por. wzmocnienie negatywne).
 Karanie pozytywne- podawanie bodźca
awersyjnego po danej reakcji;
 Karanie negatywne- usunięcie awersyjnego bodźca
po danej reakcji.
Rys. 5 Porównanie negatywnego wzmocnienia i karania
Rys. 6 Różnice między pozytywnym i negatywnym
wzmacnianiem, a karaniem
7.4. Pytania sprawdzające
1) Podaj przykład czegoś, co większości ludzi służy jako
warunkowy czynnik wzmacniający?

Odpowiedź: Prawdopodobnie najbardziej znanym

przykładem są tu pieniądze.
2) Jaś nauczył swojego psa turlać się za nagrodę w
postaci psiego ciasteczka. Pewnego dnia ciasteczka się
skończyły. Jaki rozkład wzmacniania spowodowałby,
że ta reakcja psa Jasia utrzymałaby się najdłużej?
a) Wzmacnianie ciągłe;
b) Wzmacnianie sporadyczne;
c) Wzmacnianie negatywne;
d) Wzmacnianie niezależne od reakcji.
Odpowiedź: b)
8.Porównanie warunkowania klasycznego i
warunkowania sprawczego
 Konsekwencje zachowania (nagrody i kary)
odróżniają warunkowanie sprawcze od warunkowania
klasycznego.
 Np. Pokarm działa jak nagroda w warunkowaniu
sprawczym, natomiast jako bodziec bezwarunkowy w
warunkowaniu klasycznym.
Rys. 7 Porównanie warunkowania klasycznego i
warunkowania sprawczego
 Współdziałanie warunkowania klasycznego i
warunkowania sprawczego-
wzmocnienie sprawcze może podtrzymywać i
nasilać reakcję początkową wyuczona za pomocą
warunkowania klasycznego (Rys. 8).
Rys. 8 Współdziałanie warunkowania klasycznego i
warunkowania sprawczego
DZIĘKUJĘ
ZA UWAGĘ
!!!