CHẢY MÁU MŨI

NHẮC LẠI GIẢI PHẪU

 Đặc điểm niêm mạc mũi
Đường hô hấp trên có chức năng là làm
sạch, làm ấm và làm ẩm không khí.
Niêm mạc có một mạng lưới mao mạch dầy
đặc và các mao mạch này đi rất nông do đó
chỉ cần một chấn thương nhẹ cũng gây ra
chảy máu.
 Giải phẫu mạch máu ở mũi
- Động mạch cảnh ngoài:
 động mạch bướm khẩu cái, động mạch
khẩu cái lên.
- Động mạch cảnh trong:
 động mạch sàng trước, động mạch sàng
sau.
 Giải phẫu mạch máu ở mũi
- Các nhánh động mạch này quy tụ tại một
điểm ở phía trước và dưới vách ngăn, cách
cửa mũi khoảng 1,5 cm, người ta gọi là
điểm mạch kiesselbach.
- Các mao mạch đi rất nông do đó rất dễ bị
tổn thương khi ngoáy mũi, chấn thương...
NGUYÊN NHÂN
TAÏI MUÕI
 Dò vaät muõi
- Caùc haït thöïc vaät hay caùc vaät theå
troøn nhoû.
- Thöôøng gaëp ôû treû em < 7 tuoåi vaø
ngöôøi trí tueä chaäm phaùt trieån.
- Dò vaät ñeå laâu (>5 ngaøy): gaây loeùt
nieâm maïc laøm chaûy maùu.
 Dò vaät muõi
- Ñaëc ñieåm cuûa chaûy maùu : thöôøng
laø moät beân, soá löôïng ít, lôø lôø laãn
vôùi nhaày ñuïc, muøi hoâi.
- Soi cöûa muõi tröôùc seõ thaáy dò vaät.
 Caùc sinh vaät soáng
- Ñæa, vaét,….
- Gaëp ôû ngöôøi lôùn vaø treû em do taém
soâng, uoáng nöôùc soâng suoái.
- Ñaëc ñieåm chaûy maùu: coù theå moät
beân hay hai beân, thænh thoaûng coù maùu
ñoû töôi
chaûy ra.
- Soi gaép dò vaät ra môùi heát chaûy maùu.
Khoái u muõi
 Laønh tính
- U maïch maùu: U nhoû , maët saàn suøi,
maøu tím xaäm, thöôøng ôû vaùch ngaên,
ñuïng vaøo
deã chaûy maùu vaø thöôøng laø moät beân.
- U xô voøm muõi hoïng:
+ Thöôøng gaëp ôû tuoåi thieáu nieân, beù
trai.
+ Chaûy maùu taùi phaùt nhieàu laàn, soá
löôïng lôùn, ít khi töï caàm.
Ác tính
 Ung thö saøng haøm
+ Gaëp ôû ngöôøi giaø.
+ Ngheït muõi, nhöùc ñaàu, maát ngöûi.
+ Ñaëc ñieåm chaûy maùu: chaûy maùu ít,
töï caàm, thöôøng chaûy maùu ít laãn muõi
nhaày moät beân.
 Ung thö voøm
+ Thöôøng gaëp ôû nam > 40 tuoåi.
+ Ñaëc ñieåm: chaûy maùu töï phaùt, chaûy
khoâng nhieàu, ñoû töôi, töï caàm, taùi ñi
taùi laïi
keøm theo nhöùc ñaàu, uø tai, nghe keùm,
coù khi lé maét, ñoâi khi coù haïch goùc
haøm, khoâng ñau.
Chaán thöông muõi
 Chaán thöông thaùp muõi, gaõy suïn vaùch
ngaên
Thöôøng gaây raùch nieâm maïc, chaûy
maùu nhieàu, caàn saép laïi suïn vaø nheùt
meøche coá ñònh.
Gaëp trong theå thao hoaëc tai naïn lao
ñoäng, aåu ñaû...
 Gaõy xöông chính muõi
+ Thöôøng do va ñaäp maïnh vaøo phaàn
treân thaùp muõi.
+ Coù theå chaûy nhieàu maùu do toån
thöông ñoäng maïch saøng tröôùc.
+ Caàn xem xeùt xem coù toån thöông phoái
hôïp khoâng nhö: gaãy xöông goø maù, vôõ
xoang traùn, gaõy xöông haøm treân (Lerfort
I, II, III), ñaëc bieät laø xem coù bò vôõ
maûnh saøng, gaây chaûy dòch naõo tuyû
khoâng.
Vôõ xöông haøm treân theo kieåu Lerfort I, II,
III
Neáu coù chaûy maùu muõi caàn nheùt
meøche caàm maùu tröôùc khi chuyeån
chuyeân khoa RHM.
 Sau phaãu thuaät Tai Muõi Hoïng
+ Tuyø theo tröôøng hôïp maø coù caùch
xöû trí phuø hôïp.
+ Thöôøng gaëp trong haäu phaãu cuûa
ñoát cuoán muõi, caét cuoán, naïo saøng
baèng
ñöôøng muõi,…
CAÙC BEÄNH TOAØN THAÂN
 Beänh nhieãm truøng hoaëc kyù sinh
truøng
Cuùm, thöông haøn, SXH, soát vaøng da
do xoaén truøng,…
 Caùc beänh veà maùu
+ Baïch caàu caáp.
+ Beänh daõn mao maïch Osler – Weber –
Rendu: ñaây laø beänh veà caáu truùc maïch
maùu vaø laø nguyeân nhaân thöôøng gaây
chaûy maùu muõi.
+ Hemophilie.
+ Xô gan.
+ Beänh von Willebrand: laø söï baát thöôøng
veà caàm maùu thoâng duïng nhaát, coù lieân
quan ñeán chaûy maùu muõi.
 Beänh tim maïch
+ Cao huyeát aùp (HA)
+ Xô vöõa ñoäng maïch.
 Moät soá nguyeân nhaân toaøn thaân
khaùc
+ Thieáu hay thöøa dinh döôõng ñeàu coù
theå daãn ñeán chaûy maùu muõi.
+ Uoáng röôïu nhieàu vaø thieáu dinh
döôõng gaây thieáu Vitamin vaø giaûm
toång hôïp caùc
yeáu toá ñoâng maùu.
 Chaûy maùu muõi voâ caên
Coù theå laø trieäu chöùng cuûa nhöõng
beänh ôû xa; nhöng chöa xaùc ñònh ñöôïc
nguyeân nhaân, do ñoù ñieàu trò chuû yeáu
laø caàm maùu taïm thôøi.
 Chaûy maùu muõi voâ caên ôû thanh
nieân
+ Chaûy ít, töï caàm, taùi dieãn vaø töï
khoûi khi ñeán tuoåi tröôûng thaønh.
+ Coù theå do roái loaïn noäi tieát.
 Chaûy maùu muõi ôû nhöõng ngöôøi
laøm vieäc ngoaøi naéng hoaëc thôï loø
+ Do roái loaïn trung taâm ñieàu hoaø
thaân nhieät → soát cao → daõn mao
maïch→ chaûy
maùu.
+ Do ñoù khi laøm vieäc ngoaøi naéng
neân coù noùn vaø coù vaûi che gaùy.
 PHÂN LOẠI
- Chảy máu do điểm mạch Kisselbach.
- Chảy máu do động mạch.
- Chảy máu toả lan do mao mạch.
LÂM SÀNG
Chảy máu nhẹ
 Nguyên nhân
- Chấn thương nhẹ do ngoáy mũi.
- Bệnh như cúm, thương hàn.
- Người khoẻ mạnh bình thường có thể đột
nhiên chảy máu.
 Soi mũi
Thấy máu chảy ra từ điểm mạch hoặc động
mạch.
Máu chảy ra không nhiều, chảy từng giọt
và có xu hướng tự cầm.
Bệnh hay tái diễn nhiều lần.
Loại chảy máu mũi này thường thấy ở
những trẻ nhỏ và tiên lượng nhẹ.
Chảy máu nặng
 Nguyên nhân
- Vỡ động mạch mũi trong các bệnh cao
huyết áp, xơ vữa động mạch, xơ gan...
thường thấy ở những bệnh nhân lớn tuổi có
bệnh mãn tính.
- Chấn thương thường tổn thương động
mạch sàng và gây ra chảy máu khó cầm.
 Soi mũi
Khó thấy điểm chảy vì điểm chảy thường ở
trên cao và ở phía sau.
ĐIỀU TRỊ
 Chảy máu mũi ít
Chảy máu ra từ điểm mạch hoặc động
mạch bướm khẩu cái.
- Dùng hai ngón tay bóp hai cánh mũi lại là
cho vết kisselback bị đè ép.
- Dùng bấc thấm thuốc co mạch nhét chặt
vào hốc mũi và tiền đình.
- Đốt bằng nitrat bạc hoặc đốt điện.
 Chảy máu mũi nhiều
Phải dùng những biện pháp tích cực.
Đặt meche mũi trước.
Đặt mèche mũi sau.
 Điều trị bằng thuốc
- Truyền dịch, truyền máu (chú ý truyền
máu tươi)
- Thuốc cầm máu: vitamin C, vitamin K,
transamin,….
- Thuốc trợ tim mạch
- Thuốc kháng sinh mạnh phổ rộng
- Thuốc giảm đau.
- Thuốc an thần
 Điều trị theo tuyến
- Tại tuyến cơ sở: đặt mèche mũi trước.
- Tuyến chuyên khoa: đặt mèche mũi sau
và thắt động mạch.