የኢትዮጵያ ከይዘን

ኢንስቲትዩት
1
 የስልጠናው አላማ
 ሰልጣኞች የ5ቱን ማ ምንነት፣ ጠቀሜታ እና አተገባበርን
ያብራራሉ ፣
 5ቱ ማዎች በሳይት እና በኦፊስ ለማስተግበር የሚያስችል
አቅም ይፈጥራል
 5ቱን ማ ለማዝለቅ የአመራሩ እና የሰራተኛው ሚና ምን
እንደሆነ ያብራራሉ፡፡
 የስራ አከባቢያቸውን የተደራጀ እና ወጥ እንዲያደርጉ
ያስችላቸዋል
 በግል ሂወታቸውም ተግባራዊ እንዲያረጉት ያግዛቸዋል
  የስልጠና ይዘት
መግቢያ
ክፍል 1. 5ቱማ ምን ማለት ነዉ?

ክፍል 2. የ እቅድ ደረጃ

ክፍል 3. የትግበራ ደረጃ

ክፍል 4. የማዝለቅ ደረጃ

01-3
 ሦስት የተለያዩ የመስሪያ ቦታዎች
1. ሦስተኛ ደረጃ የስራ ቦታ፡-
 የስራ ቦታን የሚያበላሹ ሰራተኞች ያሉበት
የሚያስተካክሉ ግን የሌሉበት
2. ሁለተኛ ደረጃ የስራ ቦታ፡-
 የስራ ቦታን የሚያበላሹ ሰራተኞች ያሉበት እና
የተበላሸውን ደግሞ የሚያስተካክሉ ያሉበት
3. አንደኛ ደረጃ የስራ ቦታ፡-

የስራ ቦታን እንዳይበለሽና ከተበላሸም ለማስተካከል
ሀላፊነት የወሰዱ ሰራተኞች ያሉበት

የእርስዎ ስራ ቦታ ከየትኛው ጎራ
4
ያልተደራጀ የስራ ቦታ እንዴት ይፈጠራል? ተመልካች
ማጣት፣ ለነዚህና
መስል ጉዳዮች
መፍትሄ ቀያሽ
አካል አለመኖር!

በጭራሽ የማያስፈልጉ
ቁሳቁሶች የስራ ቦታን
ሲይዙ

የሚያስፈልጉ
ቁሳቁሶች
ተለይተው እና
በአሁኑ ወቅት የማያስፈልጉ ተደራጅተው
ወደ ፊት ግን ሊያስፈልጉ
የሚችሉ ቁሳቁሶች የስራ
በአግባቡ
ቦታን ሲይዙ ሳይቀመጡ

01-5
 5ቱ ማዎች ምን ማለት ነው ?
 5ቱ ማዎች ለምን አስፈለገ ?

ኪሳችን

ቦርሳችን

ቤታችን

መስሪያ ቤታችን
በሳይታችን 6
 5ቱ ማ ለምን ያስፈልጋል;

የመጠበቅ
ከሚፈለገው በላይ የማምረት የማጓጓዝ

፭ቱ ማዎች
የብክነት
ዓይነቶችን ይቀንሳሉ
የአሠራር ብልሽት/እንከን ያለው
ምርት የማምረት

የእንቅስቃሴ የንብረት ክምችት

ክፍል-1. 5ቱ “ማ”ዎች ምን
ማለት ነው?

8
 5ቱ “ማ” ምን ማለት ነዉ?

የስራ አመራር ፅንሰ ሃሳብ ሲሆን የስራ አከባቢን

የተደራጀ እና ወጥ የሆነ ለማድረግ የሚጠቅም መሳሪያ
ነዉ።
ቀጣይነት ያለዉና የማያቋርጥ ለዉጥ ለማምጣት
መሰረት ነዉ።
የከይዘን ማስጀመሪያ ነው፡፡
9
 ፭ቱ “ማ” ምንነት……..የቀጠለ
 በግንባታ ሳይት እና በፕሮጀክት ጽ/ቤቱ የሰራተኞችን አስተማማኝ

ደህንነት በማረጋገጥ፣ የተረጋጋ የስራ ፍሰት እንዲኖር በማድረግ

የግንባታ ፍጥነትን፣ ጥራትንና የስራ ሞራልን ይጨምራሉ፤

 በግንባታ ሳይት ላይ የምንፈልጋቸው ግብዓቶች እንዴት በአግባቡ

እንደምናስቀምጣቸው እና እንደምንጠቀምባቸው ያሳዩናል፡፡

 የግንባታ ሳይት አቀማማመጥ(Site lay out)፣ የስራ ቦታ፣ የግንባታ ግብዓት

ማስቀመጫ መጋዘኖች(Stores)፣ በፕሮጀክት ጽ/ቤት የሚገኙ የፕሮጀክቱ

አጠቃላይ መረጃዎች ወዘተ….ያጠቃልላል፡፡ 10

  5ቱ “ማ”ዎች

1. ማጣራት (Sort) Sei-ri

2. ማደራጀት (Set in order) Seit-on

3. ማፅዳት (Shine) Sei-so

4. ማላመድ (Standardize) Sei-ketsu

5. ማዝለቅ (Sustain) Shi-tsuke

11
 1.ማጣራት (Sort)
 ማጣራት ማለት በግንባታ ቦታ፣ በቢሮና በፕሮጀክት ጽ/ቤት ለምናከናውነው

ግንባታ ሁሉም ግብአቶች በሥራ ቦታችን ላይ የማይፈለጉ ነገሮችን ለይቶ

በማስወገድ በቦታው ለምንሰራው ሥራ የሚፈለጉትን ብቻ ማስቀረት ነው ።

 የሚያስፈልገንን ቁስ በምንፈልገዉ መጠን ማስቀረት ነው፡፡

እዚህስ …..

13
 ከማጣራት ምን ይገኛል;
 ቦታ'ጊዜ'ገንዘብ'ሃይል እና ሌሎች ሃብቶችን በአግባቡ ለማስተዳደር እና
ለመጠቀም ስለሚያስችል
 በቢሮ እና ሳይት የሚያጋጥሙ ችግሮች እንዲቀንሱ እንዲሁም ደግሞ
እንዲወገዱ ያስችላል
 በሰራተኞች መካከል ያለዉ የመግባባት ሂደት ይጨምራል
 የግንባታ ጥራት እና ምርታማነት እንዲሻሻል ያደርጋል

የቱን ነው
በትክክል
የምንፈልገው?

14
በግንባታ ሳይት ላይ ያሉ ማከማቻዎች ማጣራት አያስፈልጋቸውም ?

15
 2. ማደራጀት (Set-in-order)
 ማደራጀት ማለት በማጣራት ሂደት ውስጥ ለተለዩት ዶክመንቶች፣
ግብዓቶች፣ ማሽኖችና ቁሶች ቋሚና ተስማሚ ቦታ መስጠት ማለት ነው፡፡
የሚያስፈልጉ ቁሶች ለመፈለግ፣ ለመጠቀም'በቦታቸዉ ለመመለስ የሚያስችል ምልክት
በመጠቀም በአግባቡ ማስቀመጥ፡፡

17
የ5ቱ ማዎች ችግር በኮንስትራክሽን ቢሮ

18
 ማደራጀት

የመገልገያ ቁሳቁሶቻችን በብልሀት ማደራጀት

19
 ማደራጀት

በሰውነታችን ራሱ እያንዳንዷ ኦርጋን የራሷ የተለየ ቦታ አላት….

…..ለእያንዳንዷ የቢሮም ሆነ የሳይት መገልገያ ቁስም የራሷ የሆነ
ቦታ
20
 ከማደራጀት ምን ይገኛል;
 የማደራጀት ተግባር ጠቀሜታ የሚከተሉትን ለማስወገድ ይረዳል፡-
o ፋይሎችንና ቁሶችን ለመፈለግ የሚባክን ጊዜ
o የማያስፈልግ እንቅስቃሴ
o ከመጠን በላይ የሆነ ክምችት
o የቁሶች ጉዳት
o ሰራተኞች ላይ ሊደርስ የሚችል ጉዳትን

እንዴት ልለፍ???

21
ከ 5ቱ ማ ትግበራ በፊት ከ 5ቱ ማ ትግበራ በኋላ

1. Safety of operators improved

Advantages 2. Work floor become attractive
3. Motivation of operators improved
4. Electric cables damage prevented 22
የፈለግነውን በቀላሉ ማግኘት እንችላለን ....???

23
አንዱን የስራ ባለ ደረባዎ (ሰራተኛዎ) መዶሻ አምጣልኝ ብለው ቢልኩት፣
ሳይናደዱ (ሳይከፋዎት) ምን ያህል መጠበቅ ይችላሉ?

ምንያህል ሊታገሱ ይችላሉ?

10 ደቂቃ?
5 ደቂቃ??
60 ሴኮንድ ???
ወይስ
5 ሴኮንድ??? ?
24
በከይዘን ግን…፡- የሰላሳ ሴኮንድ ህግ

25
3. ማፅዳት (Shine)
• ማፅዳት :- የግንባታ ማሽነሪዎቻችን፣ የስራ ቦታችንንና የስራ መገልገያ
መሳሪያዎቻችንን ጽዱ ማድረግ ማለት ነዉ፡፡
• የስራ ቦታችን ፅዱ በሚሆንበት ጊዜ ማራኪ እና ሳቢ ስለሚሆኑ ሰዎች በቀላሉ
እንዲጠቀሙዋቸዉ እና ስራችንን በደስተኛ መንፈስ ለመስራት ያስችለናል፡፡
• ጽዳት ጥራት ያለው ምርት ማምረት ከመቻል ጋር የጠበቀ ግንኙነት አለው፡፡

28
 ማፅዳት እና ፍተሻ

• ማፅዳት እና ፍተሻ ማካሄድ ተነጣጥለዉ ሊታዩ የሚችሉ አይደሉም፡፡

ምክንያቱም ፅዳት በምናካሂድበት ጊዜ የስራ መገልገያ መሳሪያዎቻችንን
ደህንነት በተዘዋዋሪ እንፈትሻለን::

29
 ከማፅዳት የሚገኙ ጥቅሞች

• ንፁህ እና ምቹ የሆነ የስራ ቦታ

• ግድፈቶች በሚከሰቱ ጊዜ በቀላሉ እንድናያቸዉ ያስችላል
• ደህንነቱ የተረጋገጠ የስራ ቦታ እንዲኖር ይረዳል
• ከፍተኛ የሆነ የሰራተኛ የስራ ተነሳሽነት እንዲኖር ያደርጋል
• የምንገለገልባቸዉ ማሽኖች እና መሳሪያዎች ብልሽታቸዉን
አስቀድመን እንድናዉቅ ይረዳናል

30
 …የቀጠለ

ጽዳት/ፍተሻን ማከናወን
በማየት መለየት በመዳሰስ መለየት
• ብናኝ ካለ • ሙቀት ሲፈጠር

• የማሽን መበላሸት ካለ • በጣም መቀዝቀዝ

• ከማሽኑ የጎደለ እቃ ካለ • የለቀቀ ብሎን
• የዘይት መፍሰ ካታየ
• የውሃ መፍሰስ ካለ

በመስማት መለየት
በማሽተት መለየት • ያልተለመደ ድምጽ
• ያልተለመደ ጠረን

01-31
01-31
 ከ 5ቱ ማዎ ትግበራ ከ 5ቱ ማዎች ትግበራ
በፊት በኋላ

1. Cleaned and inspected grinding machine

Advantages 2. Relatively attractive working area
3. Decided place of grinding machine
35
ከማፅዳት በፊት ከማፅዳት በኃላ
የኮንስትራክሽን መሳሪያዎቻችን እና ንፅህናቸው

37
 …… ስለራሳችን

 ለአምስት ደቂቃ በማሰብ የሚከተሉትን

ጥያቄዎች መመለስ ይቻላል
በየቀኑ በምናደርጋቸው የኑሮአችን እንቅስቃሴዎች ውስጥ
 የማጣራት፣

 የማደራጀት እና
 የማጽዳት ድርጊቶች የትኞቹን ናቸው

38
 4. ማላመድ (Standardize)
• ማላመድ ከመጀመሪያዎቹ 3ቱ ማዎች የተለየ ነው፣ የመጀመሪያዎቹ 3ቱ
ማዎች ተግባራት ሲሆኑ ማላመድ ግን 3ቱን ማ ጠብቆ ለማቆየት
የምንጠቀምበት ዘዴ ነው፡፡
• ከላይ የተገለጹትን 3ቱን ማ ዎች ማጣራትን፣ ማደራጀትንና ማጽዳትን
ለእያንዳንዱ ሠራተኛ እለታዊ ክንውን ሆኖ ከመደበኛ ሥራቸው ጋር
ተላምዶ(የስራው አካል ሆኖ) በቀጣይነት እንዲከናወን ወጥ አሠራርን
የመዘርጋት ዘዴ ነው፡፡
• በሁሉም የስራ ቦታዎች ላይ ስራን ማእከል ያደረጉ ህጎች ማዉጣት፡፡
39
 …የቀጠለ

“Where there is no standard, there can’t be kaizen.”

‐Taiichi Ohno
40
 5. ማዝለቅ (Sustain)
• ማዝለቅ ማለት ትክክለኛ እና አግባብነት
ያላቸዉ ህጎችን አስጠብቆ የእለት ተእለት
ተግባር በማድረግ ዘለቄታዊ እና ቀጣይነት
ያለው አሰራር ማድረግ ነዉ፡፡
• የ4ቱን ማ በሁለም ሰራተኛ በቀጣይነት በሥራ
ላይ መዋሉን ማረጋገጥና ድርጅታዊ የአሰራር
ባህል ማድረግ፡፡

???
42
 5ቱ ማ ለሰራተኛዉ ያለዉ ጠቀሜታ
1. የመስሪያ ቦታው የፀዳ 'ጉዳት የማያደርስ እና ምቹ እንዲሆን ያደርገዋል
።
2. የስራ እርካታ እንዲኖር ያደርጋል ።
3. በስራ ላይ የሚከሰቱ ጫናዎችን እና አለመስማማቶችን ያስወግዳል ።
4. ከስራ ባልደረባቹ ጋር በቀላሉ እንድትግባቡ ያደርጋል ።
5. የስራ ቦታ ምን መምሰል እንዳለበት ጥሩ ግብዓት እንድትፈጥሩ እድል
ይሰጣል
6. ሁሉን ነገር ረስተን ትኩረታችን ስራው ላይ ብቻ እንዲሆን ያስችለናል፡፡
7. የሰራተኞችን የስራ ሞራል በማነሳሳት እና የጋራ ስራን በማበረታታት
43
የባለቤትነትን ስሜትን ይፈጥራል ።
 5ቱ "ማ“ዎች ለኩባንያዉ ያለዉ ጠቀሜታ
1. ወጥ የሆነ የስራ ፍሰት እንዲኖር በማድረግ ብክነት መቀነስ
2. ግድፈት ባዶ በማድረግ ጥራት ያሳድጋል
3. ብክነትን ባዶ በማድረግ ወጪን ይቀንሳል
4. ማዘግየት እንዳይኖር በማድረግ ህንፃው(ቤቱ) ወቅቱን ጠብቆ
ለደምበኛ ማድረስ
5. ምንም ዓይነት ጉዳት እናይኖር በማደረግ ደህንነት ይጨምራል
6. የማሽኖች ብልሽት እንዳይኖር በማድረግ ምርታማነት ይጨምራል
7. የደምበኛ ቅሬታ እንዳይኖር በማድረግ ከፍተኛ የሆነ እምነት እና በራስ መተማመን ያመጣል
8. ከመጠን በላይ የሆነ ክምችትን ለማስወገድ ይረዳናል

44
 ……..ነገ
ዎ ች
5ቱ ማ ስኬ
ት
ማዝለቅ
ቶ ች
ን ማላመ
ጣ ል
ቅ ገነባ
ጥ ይ
በ ለው ድ
ማፅዳት
ማስቀመ
…….ዛሬ
ጥ
ማጣራት 47
 -2 . የ ዕቅ ድ ደረ ጃ
ክፍል
Pla nn i n g S t a ge
 የዕቅድ ፍሰት

1. አሁን ያለዉን ነባራዊ ሁኔታ ማወቅ ወይም መረዳት

2. የትግበራ ወሰኖችን ማውጣት
3. ግብ ማስቀመጥ
4. ዕቅድ ደረጃ
5. የበጀት እቅድ ዝግጅት
6. የዕቅዱን ትግበራ ማስጀመር

01-49
1. አሁን ያለዉን ነባራዊ ሁኔታ ማወቅ ወይም መረዳት

የ5ቱ "ማ “ዎችን ቼክሊስት በመጠቀም

ፎቶግራፍ በማንሳት

01-50
 ፎቶ ግራፍ
1.ቋሚ የሆነ የካሜራ ቦታ መስጠት፡-
• ለምንጠቀምበት ካሜራ ቋሚ የሆነ ቦታ በመስጠት የ5ቱ ማዎች
ከትግበራ በፊት እና በኋላ ያለዉን ክስተት ፎቶ ማንሳት ፡፡

ከ5ቱ ማ ትግበራ በፊት ከ5ቱ ማ ትግበራ በኋላ

51
2.ቋሚ የሆነ ቦታ የሌለዉ ዓይነት (Random Type)

52
 2. የትግበራ ወሰኖችን ማውጣት

በፕሮጀክት ደረጃ
መወሰን

ሞዴል የሆነ ኩባንያ አቀፍ

የስራ ቦታ
መምረጥ

በቡድን ቦታ ብቻ
መወሰን ሌሎች

የተለያዩ አማራጮች
01-53
 3. ግብ ማስቀመጥ
1
ወቅታዊ/አሁን ከልቡዎች
ያለንበትን
ያለንበትን 2
ሁኔታ ማወቅ

መገምገም
3

ግብ
ግብ ማስቀመጥ
ማስቀመጥ 4

መለጠፍ
መለጠፍ

01-54
4 .ዕቅድ ማውጣት

55
የማጣራት ተግባራት ዕቅድ ቅፅ-ናሙና(Sample)

56
የማደራጀት ተግባራት ዕቅድ ቅፅ-ናሙና (Sample)

57
 የማጽዳት ተግባራት ቅፅ-ናሙና (Sample)
ማጽዳት ድርጊት መርሃ ግብር ቅጽ
ቦታ ክ-1 _____________________
የተዘጋጀበት ቀን:_________________ አዘጋጅ፡ የ5ቱ ማ ግብረ
ኃይል
ዋናው ዕቅድ ማጽዳት
5ኛ ወር

ተግባራት
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

አስፈላጊ ዕቅድ
የሆኑ ውጤ
መገልገያ ት
ዕቃዎች
ማዘጋጀት
የሚተገበር ዕቅድ
በት ቦታ ውጤ
መምረጥ ት
የአተገባበር ዕቅድ
ቅደም ውጤ
ተከተል ት
ማዘጋጀት
ጠቅላላ ዕቅድ
ጽዳት ውጤ
ት
ጠቅላላ ዕቅድ
ጽዳት
በሚካሄድበ ውጤ
ት ጊዜ ት
የታዩ
ችግሮችን
መፍታት

01-58
 5.የበጀት ዝግጅት
– ለ5ቱ ማ ትግበራ የገንዘብ ወጪ አስፈላጊ ሊሆን ይችላል፡፡ አስፈላጊውን
በጀት ለማስፈቀድ አስተባባሪ ግብረ ኃይሉ የሚያስፈልገውን ወጪ
በመገመት ከበላይ ኃላፊዎች ጋር ይወያያል፡፡

01-60
 6. የዕቅዱን ትግበራ በይፋ ማስጀመር
1 2
ለሰራተኞቹ
ጥሪ ማድረግ ሰራተኞቹን
መሰብሰብ

የዕቅዱን ትግበራ
4 ማስጀመር 3

እቅዶቹን ማብራራት ፖሊሲዎቹን/ግቦች

ማስተዋወቅ

01-61
ክፍል-3. የትግበራ ደረጃ
Implementation
stage
63
 1. የማጣራት ትግበራ ክንዉን

ቅድመ
ቅድመ ዝግጅት
ዝግጅት ማድረግ

የሚፈለግ የማይፈለግ
የሚፈለግ

በሥራ
በሥራ ቦታው
ቦታው ያሉ
ያሉ ክምችት
ክምችት ዝርዝር
ዝርዝር የቀይ ካርድ ስትራቴጂ መጠቀም
ማዘጋጀት
ማዘጋጀት
የማንገለገልበትን
የማንገለገልበትን ነገሮች
ነገሮች ዝርዝር
ዝርዝር ማዘጋጀት
ማዘጋጀት
ቁጥሩን
ቁጥሩን መወሰን
መወሰን
የማስወገድ
የማስወገድ ስርዓት
ስርዓት ማከናወን
ማከናወን
ወደ
ወደ ማስቀመጥ
ማስቀመጥ ተግባር
ተግባር መሸጋገር
መሸጋገር
ጐን ለጐን የማጽዳትን ተግባር ማከናወን
ማከናወን

የማስቀመጥ ተግባር ማከናወን

64
 ቀይ ካርድ
ቁጥር_______
ቀይ ካርድ
የተግባሪዉ ስም፡ ቀን- ______________
የቁሱ ስም፡
የቁሱ ዓይነት(ክፋይ) ቁጥር
ቦታ
የቁሱ ዓይነት
1.መስሪያ እቃ 2.የቁሱ ክፋይ ቁጥር 3.ያላለቀ ምርት 4.ያለቀ ምርት
5.መገልገያ እቃ 6.የመቁረጫ መሳሪያ 7.መቁረጥ እንዲያመች አጣብቆ የሚይዝ
8.ማጣበቂያ 9.ሌሎች
I. ፡ከ 1 እስከ 4 ላሉት ቁሶች ምክንያት
1.በሽያጭ ወይም በምርት እቅድ ስተት መፍጠር 2.የትእዛዝ ስረዛ 3.የዲዛይን
ለዉጥ 4.የዲዛይን ስተት 5.የትእዛዝ ስተት 6.በቂ የሆነ የጥራት
ቁጥጥር አለማድረግ

7.በማሽን ስራ የተፈጠረ ስተት 8.በማገጣጠም ወቅት የተፈጠረ ስተት

9.ብዙ ጊዜ ጥቅም ላይ የማይዉል 10..ሌሎች
i. ከ 5 እስከ 9 ላሉት ቁሶች ምክንያት
11.እርጅና 12.ከትእዛዝ ዉጭ 13.ለረጅም ጊዜ በተግባር የማይዉል
14.ሌሎች
የማስወገጃ ዘዴ
1. የሚጣል 2. የሚሸጥ 3. ተመላሽ 4. በሌላ የስራ ክፍል የሚያገለግል 5. የሚጠገን 6. ሌላ
(________) 65
 ….የቀጠለ
ቀይካርድ የያዙ እቃዎች ሶስት ጥያቄዎች ሊያስነሱ ይችላሉ
 ይህ እቃ ያስፈልገናል ወይ?
 ካስፈለገስ በዚህ ብዛት ያስፈልጋል ወይ?

 ካስፈለገስ እዚህ ቦታ መቀመጥ አለበት ወይ?

እነዚህን ጥያቄዎች ማጤን ተገቢውን ውሳኔ ለመስጠት

ይረዳናል፡፡

66
 .....የቀጠለ

• ቀይ ካርድ የያዙ እቃዎች ማከማቻ ቦታ፡- አስፈላጊ ስለመሆናቸው ወይም

ስላለመሆናቸው መገምገም ያለባቸውን እና ቀይ ካርድ የታሰረባቸውን
የድርጅቱ እቃዎች ለማስቀመጥ እንዲያገለግል ታልሞ የተተወ ክፍት ቦታ
ነው::
• ይህ ቦታ ቀይ ካርድ የያዙ እቃዎችን በስምምነት ለተወሰነው ግዜ አቆይቶ
በዚያ ግዜ ውስጥ ጥቅም ላይ ከልዋሉ አያስፈልለጉም ብሎ ለመወሰን
ስለሚረዳ ዛሬ ባያስፈልግም ሌላ ግዜ ያስፈልግ ይሆናል በሚል ስጋት
የሚፈጠሩ አላስፈላጊ ክምችቶች እንዳይኖሩ ለማድረግ ይረዳል፡፡
• ሁለት አይነት ቀይ ካርድ የያዙ እቃዎች ማከማቻ ቦታዎች አሉ

1. ማእከላዊ ቀይ ካርድ የያዙ እቃዎች ማከማቻ ቦታ

01-67
 .. ..የቀጠለ
1. ማእከላዊ ቀይ ካርድ የያዙ እቃዎች ማከማቻ ቦታ የቀይ ካርድ በተቋም

አቀፍ ደረጃ ሲተገበር ሊኖር የሚገባ ማከማቻ ቦታ ነው፤ ይህ ቦታ በስራ

ክፍሎች ስልጣን መወገድ ለማይችሉ እና ለማይገባቸው እቃዎች ውሳኔ

ይረዳ ዘንድ በማእከላዊ ቦታ አከማችቶ ለመገምገም የሚያስችል ነው ::

2. በየስራ ክፍሎች ውስጥም ውስጣዊ ቀይ ካርድ የያዙ እቃዎች ማከማቻ

ቦታ ይዘጋጃል፤ ይህም ቦታ በስራ ክፍሉ ውስጥ ያለውን ቀይ ካርድ የያዙ

እቃዎች ፍሰት ለማየት ይረዳል::

01-68
 የቀይ ካርድ ትግበራ ቅደም ተከተሎች

1. የቀይ ካርድ ትግበራ ዝግጅት ማድረግ

2. የቀይ ካርድ ኢላማን መለየት

3. የቀይ ካርድ መስፈርት ማውጣት

4. ቀይ ካርድ ማዘጋጀት

5. ቀይ ካርድ ማሰር(መለጠፍ)

6. ቀይ ካርድ የያዙ እቃዎችን መገምገም እና ውሳኔ መስጠት

7. የቀይ ካርድ ትግበራ ውጤቶችን መመዝገብ

01-69
 የቀይ ካርድ ትግበራ ቅደም ተከተሎች

1. የቀይ ካርድ ትግበራ ዝግጅት ማድረግ

የቀይ ካርድ ትግበራን የማስጀመር እና የማስተባበር ስራ የሚሰሩት ከፍተኛ የአመራር

አካላት ናቸው፡፡ እያንዳንዱ የስራ ክፍልም የቀይ ካርድ ትግበራ እንቅስቃሴ ያደርጋል፡፡

የቅድመ ዝግጅት ስራዎቹም የሚከተሉትን ያጠቃልላሉ

የቀይ ካርድ ቡድንን መወሰን

አላስፈላጊ ቁሳቁሶችን ማዘጋጀት

ቀይ ካርድ የማሰር ግዜ መወሰን

ውስጣዊ የቀይ ካርድ ማቆያ ቦታ መወሰን

የእቃዎች አወጋገድን በተመለከተ እቅድ ማውጣት

70
2 . የቀይ ካርድ ኢላማን መለየት
የቀይካርድ ኢላማ ሁለት ነገሮችን ያጠቃልላል፡፡
ሀ. ቁሶች/items ፡- በቢሮ ወይም በመጋዘን ውስጥ እና በስራ ሂደት መካከል ያሉ
ክምችቶች እንዲሁም መሳሪያዎች፡፡

ለ. የቀይ ካርድ ትግበራ የሚደረግባቸው ቦታዎች

3. የቀይ ካርድ መስፈርት ማውጣት
የአንድን እቃ አስፈላጊ መሆን ወይም አለመሆን የሚወስኑ ሶስት ነገሮች
የሚከተሉት ናቸው፡፡
 የቁስ አይነት

 የቁስ አጠቃቀም ድግግሞሽ

 የቁስ ብዛት 71
4. ቀይ ካርድ ማዘጋጀት
• እያንዳንዱ ተቋም የራሱ የሆነ የክምችቶች፣ መሳሪያዎች፣ መገልገያዎች፣ ምርቶች
የእንቅስቃሴ ፣ የአጠቃቀም እና የዋጋ መረጃ እና ሪፖርት የመያዝ ፍላጎት አለው፡፡
• ስለዚህ በቀይ ካርድ ላይ የምናሰፍራቸው መረጃዎች የተቋሙን የመረጃ አያያዝ በሚያግዝ
ሁኔታ መሆን አለበት፡፡
ለምሳሌ ያህል ቀይ ካርድ የሚከተሉትን መረጃዎች ሊይዝ ይችላል
 የቁሱ አይነት- ጥሬእቃ ፣ ያላለቀ የግንባታ ምርት፣ ያላለቀ ምርት ፣ መሳሪያ..
 የቁስ ስም እና የመቆጣጠሪያ ቁጥር
 ብዘት
 ቀይ ካርድ የተደረገበት ምክንያት
 ቀይ ካርድ የተደረገበት ቀን
 ቦታ
5. ቀይ ካርድ ማሰር (መለጠፍ)

 ቀይ ካርድ የማሰር(የመለጠፍ) ስራ በአንድ ወይም በሁለት ቀን

በሁሉም የቀይ ካርድ ኢላማ ቦታዎች ላይ በማድረግ በአጭር ግዜ
እና በትኩረት ማከናወን፡፡
 በዚህ ደረጃ በሚያጠራጥሩን ነገሮች ሁሉ ላይ ቀይ ካርድ ማሰር
ያስፈልገናል፡፡

73
6. ቀይ ካርድ የተደረገባቸው እቃዎችን መገምገም እና ውሳኔ መስጠት
በቀይ ካርድ ተግበራ ደረጃ 3 ላይ የተቀመጡትን መስፈርቶች
በመጠቀም ቀይ ካርድ የተደረገባቸውን እቃዎች መገምገም፤
የውሳኔ አማራጮቹም
 ቁሱን ባለበት ቦታ መተው
 የቁሱን ቦታ መቀየር

 ቁሱን ወደ ሌላ ቦታ መውሰድ
 ቁሱን ወደ ቀይ ካርድ ማከማቻ ቦታ መውሰድ
 ማስወገድ
74
 ማስወገድ

የማስወገጃ ዘዴዎቹ የሚከተሉትን ያጠቃልላሉ

• መጣል
• መሸጥ
• ወደ ማከማቻ መመለስ
• ለሌላ የስራ ከፍል ማዋስ
• ለሌላ የስራ ከፍል መስጠት
• ተጠግኖ እንዲመጣና ጥቅም ላይ እንዲውል ማድረግ

01-75
 ለሌላ የስራ
ወደ አቅራቢዉ መመለስ መሸጥ ክፍል መስጠት

እንደገና መስራት ማስወገድ(ለመጨረሻ)

 የዕቃዉ አለመፈለግ የሚወሰደዉ ተግባር
ምክንያት
አገልግሎት የማይሰጥ  መሸጥ
 ለምትክ ማስቀመጥ
 ማስወገድ
ግድፈት ያለበት  ወደ አቅራቢዉ(ማከማቻ) መመለስ
 ማስወገድ
 እንደገና መስራት(ማስተካከል)
የማይጠቅም ዕቃ መደበኛ በሆነ የማስወገጃ ስርዓት ማስወገድ

ቆሻሻ  ለዳግም የግንባታ ስራ ማብቃት

 ማስወገድ
በዚህ ቦታ የማያስፈልግ በሚፈለግበት ቦታ መደበኛ የሆነ ቦታ
መስጠት

77
 የቀይ ካርድ ትግበራ ቅደም ተከተሎች ….. የቀጠለ

7. የቀይ ካርድ ትግበራ ውጤቶችን መመዝገብ

የቀይ ካርድ ትግበራ ውጤቶችን መመዝገብ ትግበራውን
ተከትሎ የመጣውን መሻሻል እንዲሁም የተገኙ ጥቅሞችን
ለመለካት ያስችላል፡፡

78
 የአጠቃቀም ድግግሞሽ የተከተለ የአወሳሰን ረቂቅ

ደረጃ የአገልግሎት ድግግሞሽ የሚወሰደው እርምጃ

*ላለፈው አንድ ዓመት ማስወገድ

ዝቅተኛ ያልተጠቀማቹባቸው
ቁሳቁሶች
*ላለፉት 6-12 ወራት አንድ ጊዜ በግምጃ ቤት እናስቀምጣቸው
ብቻ የተጠቀማቹባቸው ቁሳቁሶች(Keep in store)
*ላለፉት 2-6 ወራት አንድ ጊዜ በስራ ቦታችን አካባቢ ባለ
ብቻ የተጠቀማቹባቸው ቁሳቁሶች አማካይ ቦታ
መካከለኛ
እናከማቻቸው
*አንድ እና ከአንድ ጊዜ በላይ በወርበስራ ቦታችን አካባቢ ባለ
የምትጠቀሙባቸው ቁሳቁሶች አማካይ ቦታ እናከማቻቸው
*በሳምንት አንድ ጊዜ በስራ ቦታ አካባቢ ማስቀመጥ
ከፍተኛ የምንጠቀምባቸው ቁሳቁሶች
*በየቀኑ እንዲሁም በስራ ቦታ አካባቢ በጥሩ
በየሰዓታቱ ስነ-ምቾት ማስቀመጥ79
79
2.የማደራጀት ተግባራት ክንዉን
የ ማደራጀት ተግባር አተገባበር ቅደም ተከተል
የማደራጀት
የማደራጀት ግቦችን ማውጣት እና ዝግጅት ማድረግ

ቦታ
ቦታ መስጠት (መወሰን)፣፣ ማከማቻ
መስጠት (መወሰን) ማከማቻ መወሰን
መወሰን ፡፡ አመላካች
አመላካች ዘዴ
ዘዴ መወሰን
መወሰን

ለማስቀመጥ
ለማስቀመጥ ተግባር
ተግባር የሚረዱ
የሚረዱ መሳሪያዎችን
መሳሪያዎችን ማዘጋጀት
ማዘጋጀት

የድርጊት
የድርጊት መርሃ
መርሃ ግብር ማዘጋጅት እና የስራን ድርሻ መክፈል
ግብር ማዘጋጅት

ማስቀመጥን
ማስቀመጥን በተግባር
በተግባር ማዋል
ማዋል
80
በማደራጀት ተግባር ሁለት ዓይነት ስልቶች አሉ
1. የእይታ ቁጥጥር /ቪዥዋል ኮንትሮል/
2. አላስፈላጊ እንቅስቃሴን የመመጠን ስልት /ሞሽን ኢኮኖሚ/

ትልቁ የሀገራች ፋብሪካ ውስጣዊ

ትልቁ የጃፓን ፋብሪካ ውስጣዊ ገፅታ
ገፅታ

81
 1. የእይታ ቁጥጥር ቴክኒኮች
 ሳይን ቦርድ (የመሳሪያዎች ማስቀመጫ ሰሌዳ) ስልት
 የማቅለም ስልት
 በቀለማት የመለየት ስልት
 ቁሶችን በቅርጽና በአይነት ለይቶ የማስቀመጥ ስልት
 የእይታ አመራር(ካይዘን ቦርድ) ስልት

82
 1.1 ሳይን ቦርድ (የመሳሪያዎች ማስቀመጫ ሰሌዳ) ስልት

 ሳይን ቦርድ ምን፤የት እና ስንት ቁስ እንዳለን ለማወቅ ይረዳል

 ሶስት ዓይነት ምልክት ሰጪ ሰሌዳዎች አሉ
1. ቦታ አመላካች
2. ቁስ አመላካች
3. መጠን አመላካች

83
 1.2.የማቅለም ስልት
 በመስሪያ ቦታ ወለሎች እና የመንቀሳቀሻ መንገዶች
ለመለየት የሚያስችል የአሰራር ስትራቴጂ ነዉ፡፡

84
1.3. በቀለማት የመለየት ስልት

ንም
ኛ ው
የ ት ላማ በት
ለ ዓ ም ን
ቀ ለ
ጠ ላ
ልን ንች
እ

85
01-86
1.4. ቁሶችን በቅርጽና በአይነት ለይቶ የማስቀመጥ ስልት

87
 1.5.የእይታ አመራር(ካይዘን ቦርድ)ስትራቴጂ
Visual management board for 5S promotion
Face ① 1700mm

QCC’s
discussion 1200mm
post
Face
Productivity
②（B improveme
ack side) nt post
Face
①
Motivation
al posts

2000mm

Refer to Refer to Attachment B

Attachment A
Format 5

88
 What is 5S ?
Attachment A
Line No.9 Everybody understand

Image of － What Grade of 5S points

60
45 1
5S points Map － Where is it ?
60 8 5
35 43 － Improved or Not improved
Color Label 12

35 Grade A
(Major)

60 Grade B 35 Before
(Middle) improvement

8 Grade C 35 After
(Minor) improvement

Marking
የፎቶው ቁጥር

89
5S Observation Record
 What is 5S ?
Face Face ② Photograph of 　
Face the 5S points
①
②（B
ack side)

Removable
board

① ⑨ Photograph
② ⑲
Size: 　　　　　　　
　　　　　　　 91
Approx.3 ｃｍ X4 ｃｍ
የ5ቱ ማዎች ፖይንት ማፕ (5S point
map)
 2. አላስፈላጊ እንቅስቃሴን መመጠን ስልት /ሞሽን ኢኮኖሚ/ ዘዴዎች

1. በተደጋጋሚ የሚፈለጉ እቃዎችን እንደተፈላጊነታቸው በቅርብ ማስቀመጥና

በተደጋጋሚ የማንጠቀምባቸውን እቃዎችን በተወሰነ መልኩ አርቆ ማስቀመጥ
ያስፈልጋል::
2. በተደጋጋሚ የሚፈለጉ እቃዎችን በቀላሉ ለማንሳት እና ለመጠቀም በሚያስችል
መልኩ ማስቀመጥ ፡፡
3. ተመሳሳይ የስራ ሂደቶችን በስራ ሂደት ፍሰታቸው መሰረት በመደርደር ወጥ
ያልሆነ የስራ ሂደትን ማስቀረት ወይም ዚግ-ዛግ ያለው እንቅስቃሴን ማስቀረት፡፡
4. ሁለት እጆቻችንን መጠቀም ፡፡
5. የማሽን ወይም የእቃዎችን ከፍታ እና የሰራተኞችን/ የተጠቃሚዎችን ቁመት
ማመጣጠን፡፡
94
የእርሶ አጠቃቀም የትኛው ነው?

የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 95

 የቱ ነው የሚሻለው ?
ለቀኝ እጅ የትኛው አቀማመጥ የሚሻል ይመስላቹዋል?

96
 የማስቀመጥ - ቦታን እና ዘዴን መወሰን

 መጀመሪያ የገባውን መጀመሪያ

መጠቀም
 የማስቀመጥ ተግባር መመሪያ ማውጣት
 የእይታ መቆጣጠሪያ ዘዴን መጠቀም

01-97
*የማደራጀት - ቦታን እና ዘዴን መወሰን

98
*የማደራጀት - ቦታን እና ዘዴን መወሰን

01-99
*የማደራጀት - ቦታን እና ዘዴን መወሰን

100
ቋሚ ቦታን የሚያመለክት ደረጃ(Standards ) ምሳሌ

101
 ምሳሌ ...

A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7

A1 A2 A3 A4 A5 A6 A7

B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7

B1 B2 B3 B4 B5 B6 B7

C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7

C1 C2 C3 C4 C5 C6 C7

102
*የማስቀመጥ - የ እይታ ማመልከቻ ዘዴን መወሰን
Indication of pathways

103
3. የማፅዳት ትግበራ ክንዉን

104
 የማፅዳት ተግባራት ፍሰት

የፅዳት ትግባር የሚከናወንበት ቦታ መለየት

ለሚመለከተዉ አካል የፅዳት ትግበራዉን ማሳሰብ

የአፀዳድ ዓይነት መለየት

አግባብነት ያላቸዉ ለፅዳት ትግበራ የሚረዱ መሳሪያዎች መለየት

የፅዳት ትግበራዉን መጀመር

105
ንፅህናን መረካከብ
ከይዘናዊ ባህላችን
ይሁን!!!

ETHIOPIAN KAIZEN INSTITUTE

 4. የማላመድ ተግባራት ክንዉን

 ማላመድ ማለት ለማጣራት፤ማስቀመጥ እና ለማጽዳት

እንዲያመች የስራ ማስኬጃ ህጎችን / ወጥ የሆኑ
አሰራሮችን ( standards) ማዉጣት ማለት ነዉ፡፡
 ማላመድ ማለት ህጎችን ማዉጣት እና በህጉ መሰረት
መስራት ነዉ፡፡

107
ሀ. የማጣራት ተግባር ማላመድ
• የቀይ ካርድ (Red Tag)ትግበራ ህጎች
 መቼ ትግበራዉ እንደ ሚከናወን

እንዴት ትግበራዉ መደረግ እንዳለበት

በቀይ ካርዱ ላይ ምን መደረግ እንዳለበት

• የቀይ ካርድ ትግበራ ቦታ ህጎች

 መቼ ማስለቀቅ/ማስወገድ እንዳለብን
 እንዴት ቁሶችን ማስወገድ እንዳለብን
108
 ምሳሌ ፡- ቀይ ካርድ የሚታሰርባቸዉ ቁሶች

ከጥቅም ዉጭ የሆኑ ቁሶች የማንጠቀምበት ማሽን

የማያስፈልጉ ቁሶች
01-109
 ለ. የማደራጀት ተግባራት ማላመድ

 የትኛዉ ቁስ

 የት ቦታ
 ስንት/መጠን/ብዛት
 ሁሉም ቁሶች መመለስ…

 ቁሶች ሲጠፉ ምን መደረግ አለበት

 የሚታዩ ወጥ-ምልክት(Standard Symbol)፤መስመር፤ስያሜ (Label) እና
የቀለም ኮድ መተግበር

110
 የማላመድ ምሳሌ
የሥራ ክፍል :ምርት ቀን፡05/01/2006
የ5ቱማ ተግባራት ኡደት ቻርት
ያዘጋጀው ፡____________ ፊርማ_____________
5ቱማ የሥራው ድግግሞሽ

ማ ስቀመ ጥ

ማ ላመ ድ
ማጣ ራ ት
ተ.ቁ የ5ቱማ ተግባራት

ማ ፅዳት

ማዝ ለ ቅ
ሀ ለ ሐ መ ሠ

1 ለጊዜው ለሥራ የማያስፈልጉና ትርፍ ነገሮች በሥራ ቦታ አለመኖራቸውን x x

ማረጋገጥ
2 ቀይ ካርድ መጠቀም x x
3 ቀይ ካርድ የተደረገባቸውን እቃዎች ሁኔታ መገምገም x X
ውሳኔ መስጠት
4 እቃዎች በተገቢው ቦታቸው መሆናቸውን ማረጋገጥ x X
5 የተሰመሩ መስመሮች አለመጥፋታቸውን ማረጋገጥ x X
6 ሌብሎች አለመጥፋታቸውን ማረጋገጥ x X
7 የመስሪያ መሳሪያዎችን ማፅዳት x x
8 የሥራ አካባቢን ማፅዳት x x
9 መስመሮችንና ሌብሎችን ማፅዳት x x
10 ማሽኖችን ማፅዳት/መለስተኛ የመከላከል ጥገና/ x x
11 3ቱ ማ በተቀመጡት ስታንዳርዶች መሰረት እየተከናወኑ መሆኑን ማረጋገገጥ x x
12 የ3ቱ ማ ኢንስፔክሽንና ኦዲት ማከናወን x x
13 የካይዘን ፕሮሞሽን ሥራዎችን መስራት x x

14 የካይዝን ቦርዶችን እና ሳይን ቦርዶች መከለስ / update ማድረግ/ x x

15 በቡድንና በግል ለተሰሩ ሥራዎችና ለተገኙ ስኬቶች እውቅናና መስጠት X x

X
ሽልማት መስጠት
ሀ፡ሥራ/ሺፍት ከመጀመሩ በፊት ለ፡ሥራ/ሺፍት ካለቀ በኋላ ሐ. በየቀኑ
መ.በሳምንት አንድ ቀን /አርብ/ ሠ.በወር አንድ ቀን /የመጨረሻው አርብ/

ማሳሰቢያ፡
1. ለዝርዝሩ የማለያየት ፤የማስቀመጥ እና የማፅዳት (ማስዋብ) እቅዶች ወይም ስታንዳርዶችን ይመልከቱ

2. 5ቱማዎች ለማስቀጠል ይቻል ዘንድ እነዚህና ሌሎች ተያያዥነት ያላቸው ስታንዳርዶች መተግበራቸውን የመከታተል የመቆጣጠርና
ተገቢውን የመከላከልና የማስተካከያ እርምጃዎች የመውሰድ ሀላፊነት የሞዴል የሥራ ቦታ ሀላፊው የምርት ክፍል(የእያንዳንዱ የስራ ሂደት
መሪ) ሀላፊነት ይሆናል ፡፡ 111
ሐ. የማፅዳት ተግባራት ማላመድ
 በማፅዳት እና መፈተሽ
 የሚያስፈልጉ ቁሶች የአጠቃቀም ድግግሞሽ፣ የሚሰራ ስራ፣
እና የስራ ቦታ ለሚመለከተዉ አካል ማሳየት
 የማጽጃ ቁሶች የት ቦታ እንደሚቀመጡ እና

ካለቁ በኃላ እንዴት እንደሚተኩ ማሳየት

112
 መደበኛ የጽዳት መመደቢያ ቅጽ
የሥራ ቦታ ቡድን የ5ቱ ማ አስተዋዋቂዎች
ተቁ ቀን የሚጸዳ ቦታ/ዕቃ ኃላፊነት የተሰጠው ሰው የጽዳት ብዛት ጊዜ የሚጀመርበት የማጽጃ ዕቃዎች
ሀ ለ ሐ መ ሠ ረ ሰዓት
1 ሰኞ ቡሎን መደርደሪያ O O በሣምንት አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ 11:00 የቆሻሻ ጨርቅና መጥረጊያ
2 ሙሉ በሙሉ ያላለቁ O O በሣምንት አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ 11:00 የቆሻሻ ጨርቅና መጥረጊያ
ምርቶች ማከማቻ ቦታ 1
3 ሙሉ በሙሉ ያላለቁ O O በሣምንት አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ 11:00 የቆሻሻ ጨርቅና መጥረጊያ
ምርቶች ማከማቻ ቦታ 2
4 ማክ ደረጃዎችና አሳንሰሮች O O በሣምንት አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ 11:00 ቆሻሻ መጥረጊያ ጨርቅ
ሰኞ
5 ሙሉ በሙሉ ያላለቁ O O በሣምንት አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ 11:00 ቆሻሻ መጥረጊያ ጨርቅ
ምርቶች ማከማቻ ቦታ 3
6 የመበየጃ ኤሌክትሮድ O O በሣምንት አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ 11:00 ቆሻሻ መጥረጊያ ጨርቅ
መደርደሪያ
7 እሮ ማድረቂያ O O በሣምንት አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ 11:00 ቆሻሻ መጥረጊያ ጨርቅ
ብ
8 የተለያዩ ክፍለ አካላት O O በሣምንት አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ 11:00 ቆሻሻ መጥረጊያ ጨርቅ
መደርደሪያ
9 ያለቁ ምርቶች ማከማቻ O O በሣምንት አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ 11:00 ቆሻሻ መጥረጊያ ጨርቅ
ቦታ 3
10 ሐ ብሎወር O O በሣምንት አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ 11:00 ቆሻሻ መጥረጊያ ጨርቅ
ሙስ
11 ዘይት ማጠራቀሚያ O O በሣምንት አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ 11:00 ቆሻሻ መጥረጊያ ጨርቅ

12 ቀለም ማስቀመጫ O O በሣምንት አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ 11:00 ቆሻሻ መጥረጊያ ጨርቅ

13 ዓር የቦይለር ክፍል O O O በወር አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ የመጀመሪያ ቆሻሻ መጥረጊያ ጨርቅ

ብ ው ዓርብ ቀን
10:50 ሰዓት

14 መስኮቶች O O O በወር አንድ ጊዜ 10 ደቂቃ የመጀመሪያ ቆሻሻ መጥረጊያ ጨርቅና

ው ዓርብ ቀን መስታወት ማጽጃ
10:50 ሰዓት
15 መተላለፊያ መንገድና O O O O O O ቀን ቀን 5 ደቂቃ :10 መጥረጊያ እና ጥራጊ ማፈሽና
በማሽን ዙሪያ ያለ ቦታ መወልወያ

01-113
 No problem is
BIG
Problem
Remember:
Problem is our precious
114
treasure for work improvement
5. የማዝለቅ ተግባራት ክንዉን

115
 5ቱ ማ ለማዝለቅ የሚረዱ ቴክኒኮች

 የ5ቱ “ማ”ዎች መፈክር

 የ5ቱ “ማ”ዎች ፖስተር
 የ5ቱ “ማ”ዎች መፅሄት እና ካይዘን ሰሌዳ
 የ5ቱ “ማ”ዎች ኦዲት
 የሽልማት ስርዓት
 የጽዳት ቀንን በማወጅ
 የ5ቱ “ማ”ዎች ወር
 የምርጥ ተሞክሮ ጉዞ
116
 ዝለ ቅ ደ ረ ጃ
ክፍል -4 . የ ማ
i ng S t ag e
Sus t a in
 የአመራሮች ሚና

ከፕሮጀክት እና ቢሮ አመራሮች 5ቱማን ለማዝለቅ መንገዶችን

በማመቻቸት ለ5ቱ ማ ስኬት ወሳኝ ሚና መጫወት አለባቸው ፡፡
• ስለ 5ቱ ማ ማስተማር
• ቡድኖችን ማደራጀት
• የድርጊት መርሃ-ግብር ማውጣት እና ለ5ቱ ማ ስራ ጊዜ መስጠት
• እውቅና መስጠት እና መደገፍ
• የሰራተኞችን ፈጠራ ማበረታታት፣ሃሳባቸውን ማድመጥ እና
እርምጃ መውሰድ
• ማበረታቻ ማበርከት
• 5ቱማን የማስፋፋት ስራ መስራት
01-118
 …..የቀጠለ

አመራሮች 5ቱ ማዎች በስራ ቦታቸው መተግበር እና

ትግበራቸውን ማዝለቅ ይኖርባቸዋል :: ይህን ሲያደርጉ
• ስራቸው ጥራት ያለው እና ውጤታማ ይሆናል::
• በምሳሌነት መምራት ይችላሉ::

• ድርጅቱ ለ5ቱ ማ ትግበራ ያለውን ቁርጠኝነት ያሳያል::

01-119
 የሰራተኞች ሚና

ሰራተኞች 5ቱማን ለማዝለቅ መንገዶች በማመቻቸት ወሳኝ ሚና

ይጨወታሉ::
– ስለ 5ቱ ማ ትግበራ ሳይሰለቹ መማር
– የስራ ባልደረቦችን ስለ 5ቱ ማ የማስተማር ስራውን መደገፍ
– ለ5ቱ ማ ትግበራ ከፍተኛ ፍላጎት ማሳየት
– የ5ቱ ማ ትግበራን የማስፋፋት ጥረቶችን መደገፍ

01-120
 የማዝለቅ ቀላል ስልቶች
 ምርጥ ተሞክሮ ያላቸው የስራ ክፍሎችን ልምድ መቅሰም
 የ5ቱን ማ የሚታሰቡበትን ወር መወሰን
 5ቱን ማ የሚገልጥ መፈክር ማዘጋጀት
 የ5ቱ ማ ተግባራትን የሚያነሳሱና ተግባራቱን የተመለከቱ መፈክሮችና
ፖስተሮች
 የ5ቱ ማ ጋዜጣ
 የ5ቱ ማ የእጅ መጽሃፍ ማዘጋጀት
 የ5ቱ ማ የፎቶ አውደ ርዕይ
 የ5ቱ ማ ካርታ 01-121
5ቱን ማ ዎች ለማዝለቅ ከሚረዱን ቴክኒኮች
ውስጥ፡-
1. ቁጥጥር ማካሄድ

2. የ5ቱ ማ ተግባራትን በፖስተር እና በመፈክር

መጠቀም

3. በሽልማት (ዕውቅና መስጠት)

122
እውቅና መስጠት
ምሳሌ፡- ፖስተር

124
የሁለቱ ልዩነት ምንድ ነው?

የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 125

የግንባታ ቱሎች እና ሌሎች ግብአቶች ቋሚና
ተስማሚ ቦታ ተሰጥቷቸው

የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 126

የደህንነት ትምህርት ለኮንስትራክሽን
ሰራተኞች ሲሰጣቸው
የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 127
በሰራተኞቻችን ላይ የሚደርሱ ጉዳቶችን ለመቀነስ
ተገቢውን የደህንነት ስልጠና መስጠት

የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 128

በተከለለ ቦታ ውስጥ አለመንቀሳቀስ የደህንነት እቃዎችን መጠቀም

የኤሌክትሪክ አደጋን ለመከላከል በስራ ቦታ የሚገኙ ግብአቶችን

የኤሌትሪክ ገመዶችን መሸፈን አደጋ በማያደርስ መልኩ
የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት ማስቀመጥ 129
የግንባታ ግብአቶችን ቋሚ ቦታ መስጠት

የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 130

የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 131
የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 132
የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 133
የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 134
የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 135
ብሎኬቶች በዚህ ሁኔታ ነው መቀመጥ ያለባቸው?

የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 136

 ብሎኬቶች በዚህ ሁኔታ ነው መቀመጥ ያለባቸው?

የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 137

 ይ ነ ት
ሀ ዓ
ን ደዚ ? ? ?
ው እ ጥ …
ቼ ነ ማ መ
ከ መ አ ቀ
እስ ሎኬ ት
የብ

ይነ ት
ሀ ዓ
ን ደዚ ???
ው እ ጥ …
ቼ ነ ማ መ
ከ መ አ ቀ
እስ ቶች
የብ ረ
የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 138
ለ40/60 ቁጠባ ቤቶች
ልማት ኢንተርፕራይዝ
5ቱ ማዎች

ያስፈልጋሉ?
ወይስ

አያስፈልጉም?
ወሳኙ በፍጥነት ጨርሶ ለደንበኞች ማቅረብ ነው!!!!!!!!

የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 140

ከ5ቱ ማዎች
በፊት
የምንሰራበት
አሰራር

የመጀመሪያ ደረጃ
ትግበራ
5ቱ ማዎች
ብክነት እና
ከልቡ ትግበራ 141
የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 142
የ5ቱ ማዎች ዋናው ግብ

የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 143

የኢትዮጵያ ከይዘን ኢንስቲትዩት 144
 ወሳኙ ነገር
“ማዝለቅ ነው!!!”
01-145
 የማዝለቅ ጥቅም ባጭሩ
የእለተ እለት እንቅስቃሴ በማድርግ

የእለተ እለት እንቅስቃሴ ባለማድረግ

146
አመሰግናለሁ !!!