Kiểm tra bài cũ

CỎ BĂNG BỜ
SÔNG
Ra hoa kết quả đúng màu lũ

SÔNG VÔN GA

CỎ BĂNG
BÃI BỒI

Sinh trưởng, ra hoa kết quả Giải thích cơ chế

hình thành loài trong hình trên
trước khi lũ về
 HÌNH
HÌNH THÀNH
THÀNH LOÀI
LOÀI BẰNG
BẰNG CON
CON
ĐƯỜNG
ĐƯỜNG SINH
SINH THÁI
THÁI

Các quần thể

cùng loài sống CLTN theo
cùng khu vực các hướng
địa lí nhưng khác nhau Nòi Cách li SS
điều kiện sinh sinh Loài
thái khác nhau ĐB, BDTH thái mới

*Phổ biến ở thực vật và động vật ít di động

-Quan sát hình và cho biết lai xa là gì?
 X

Ngöïa Löøa
(2n = 64) (2n = 62)

Lai xa: là hình thức

lai giữa hai cơ thể
khác loài

La (Coù boä NST 2n = 63), bất thụ

* Lai xa gặp những trở ngại gì?

* Vì sao cơ thể lai xa thường không có khả năng sinh sản?

* Cơ thể lai xa có thể trở nên hữu thụ nhờ vào

cơ chế nào? Tại sao?

THÀNH LOÀI NHỜ CƠ CHẾ

LAI XA VÀ ĐA BỘI HÓA
II.2: HÌNH
II.2: HÌNH THÀNH
THÀNH LOÀI
LOÀI NHỜ
NHỜ CƠ
CƠ CHẾ
CHẾ
LAI XA
LAI XA VÀ
VÀ ĐA
ĐA BỘI
BỘI HÓA
HÓA

- *Cơ
Vìthể
saolai
cơxa
thểthường
lai xa thường
không cókhông có
khả năng
sinh sản hữu tính
khả (bấtsinh
năng thụ),sản?
do cơ thể lai xa
mang bộ NST đơn bội của 2 loài bố mẹ nên
không tạo được các cặp tương đồng vì vậy
quá trình tiếp hợp và giảm phân diễn ra
không bình thường không tạo được
giao tử
 II.2: HÌNH
II.2: HÌNH THÀNH
THÀNH LOÀI
LOÀI NHỜ
NHỜ CƠ
CƠ CHẾ
CHẾ
LAI XA
LAI XA VÀ
VÀ ĐA
ĐA BỘI
BỘI HÓA
HÓA

Trường hợp đặc biệt:

- Các loài cây tứ bội (4n) lai với các cây lưỡng bội (2n)
 cây tam bội  Sinh sản vô tính  QT cây tam bội
là loài mới.

VD: Ở thằn lằn (C. sonorae):

Thằn lằn tứ bội ( 4n) x thằn lằn lưỡng bội (2n)
Loài tam bội (3n)  Trinh sinh (trứng không qua thụ
tinh phát triển thành cơ thể)
Thằn lằn (3n) là loài mới.
 Biện pháp khắc phục tính bất thụ
của cơ thể lai xa?
- Lai xa và đa bội hoá tạo cơ thể lai mang bộ
NST lưỡng bội của 2 loài bố mẹ nên tạo được
các cặp NST tương đồng vì vậy quá trình
tiếp hợp và giảm phân diễn ra bình
thường,con lai có có khả năng sinh sản hữu
tính.
- Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội hóa:
+ VD:

+ Con lai khác loài được ĐB làm nhân đôi toàn bộ bộ NST
(đa bội hóa hay song nhị bội hóa) làm xuất hiện loài mới.
Loài mới lúc này mang bộ NST lưỡng bội của hai loài bố mẹ
nên GP bình thường  Hữu thụ.
Loài lúa mì Lúa mì hoang dại
x
(Triticum monococcum) (Aegilops speitordes)
Hệ gen AA với 2n = 14 Hệ gen BB với 2n = 14
Con lai với hệ gen AB với 2n = 14, bất thụ
Đa bội hoá
Aegilops squarrosa Triticum dicoccum
x
Hệ gen DD với 2n= 14 Hệ gen AABB 4n =28

Con lai với hệ gen ABD với 3n = 21, bất thụ

Đa bội hoá

Triticum eastivum (Lúa mì trồng hiện nay)

Hệ gen AABBDD với 6n = 42
 (Loài lúa mì) (Lúa mì hoang dại)
T. monococcum A. speitordes 2nBB= 14
2nAA= 14
x

Lúa mì hoang
Đa bội hoá
x dại
T. dicoccum A.Squarrosa
4n = 2nAA+ 2nBB =28
2nDD = 14

Đa bội hoá
6n = 2nAA + 2nBB + 2nDD =42

T. Aestivum
Ví dụ sự hình thành thể song nhị bội ngoài tự nhiên

CỎ CHÂU ÂU x CỎ MỸ
P:
50 NST 70 NST

G: 35 NST
25 NST

F(LX): 60 NST (BẤT THỤ)

(TỨ BỘI
HOÁ)

THỂ SONG 120 NST (HỮU THỤ)

NHỊ BỘI:
Cỏ Spartina của Anh
Dưa hấu không hạt được sản xuất trên các cây tam bội
(3n) có tính bất thụ cao phát sinh từ việc lai một cây nhị
bội (2n) thường với một cây tứ bội (4n). Thể tứ bội được
dùng như giống cái và thể nhị bội là giống đực
Củng cố
 KEÁT LUAÄN

• - Loaøi môùi khoâng xuaát hieän vôùi moät

theå ñoät bieán maø thöôøng laø coù söï tích luõy
moät toå hôïp nhieàu ñoät bieán.
• - Loaøi môùi khoâng xuaát hieän vôùi moät
caù theå duy nhaát maø phaûi laø moät quaàn theå
hay moät nhoùm quaàn theå toàn taïi phaùt trieån
nhö laø moät khaâu trong heä sinh thaùi, ñöùng
vöõng qua thôøi gian döôùi taùc duïng cuûa choïn
loïc töï nhieân.
1/Thể song nhị bội là cơ thể có:
    A. Tế bào mang bộ nhiễm sắc thể (NST)
lưỡng bội 2n
  B. Tế bào mang bộ NST tứ bội
  C. Tế bào chứa 2 bộ NST lưỡng bội của cả 2 loài
bố và mẹ.  
D. Tế bào chứa bộ NST lưỡng bội với một nửa
bộ phận từ loài bố và nửa kia nhận từ loài mẹ.
2/ Trong chọn giống thực vật, thực hiện lai xa giữa
loài hoang dại và cây trồng nhằm mục đích:

    A. Đưa vào cơ thể lai các gen quý về năng suất của
loài dại
    B. Đưa vào cơ thể lai các gen quý giúp chống chịu
tốt với điều kiện bất lợi của môi trường của loài dại
    C. Khắc phục tính bất thụ trong lai xa
    D. Tạo điều kiện thuận lợi cho việc sinh sản sinh
dưỡng ở cơ thể lai xa
3/Hình thành loài bằng con đường lai xa và đa bội
là phương thức thường được thấy ở đa số
    A. Thực vật  
B. Động vật kí sinh
   C. Động vật ít di động xa
D. Động vật
4/Quá trình hình thành loài mới có thể diễn
ra tương đối nhanh khi:
     A. Chọn lọc tự nhiên diễn ra theo chiều
hướng khác nhau    
B. Lai xa và đa bội hoá
    C. Do có biến động di truyền
   D. Quá trình hình thành loài bằng con
đường địa lí và sinh thái diễn ra song song
5/ Hãy chọn phương án trả lời đúng nhất.
Từ quần thể cây 2n, người ta tạo ra quần thể cây 4n.
Quần thể cây 4n có thể xem là một loài mới vì    
A. quần thể cây 4n có sự khác biệt với quần thể cây 2n
về số lượng NST.    
B. quần thể cây 4n qiao phấn được với các cây của quần
thể cây 2n cho ra cây lai 3n bất thụ
C. quần thể cây 4n không thể qiao phấn được với các
cây của quần thể cây 2n
D. quần thể cây 4n có đặc điểm hình thái như kích
thước các cơ quan sinh dưỡng lớn hơn hẳn các cây của
quần thể cây 2n
 VỀ NHÀ:
- Đọc phần in nghiêng cuối bài. Trả lời
câu hỏi và làm bài tập SGK.
- Chuẩn bị nội dung bài "Tiến hóa lớn".
Tại sao sinh giới ngày càng đa dạng?