ĐẠI HỌC KINH TẾ QUỐC DÂN

VIỆN NGÂN HÀNG – TÀI CHÍNH

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN VỀ ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 MỤC TIÊU

- Nắm được các khái niệm cơ bản về đầu tư

chứng khoán như các phương thức đầu tư;
- Hiểu được mối quan hệ giữa thu nhập và rủi ro
trong đầu tư chứng khoán;
- Hiểu rõ và vận dụng được các lý thuyết hiện đại
về quản lý danh mục đầu tư và các lý thuyết cơ
bản về phân tích chứng khoán như Giả thuyết thị
trường hiệu quả, Lý thuyết Markowitz; hiểu rõ bản
chất và cách xây dựng đường CML, SML; Xây
dựng danh mục đầu tư tối ưu; v.v….;

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 NỘI DUNG
1.1 Khái niệm về đầu tư chứng khoán
1.1.1 Khái niệm đầu tư chứng khoán
1.1.2 Phân loại đầu tư chứng khoán
1.2 Cơ sở của quyết định đầu tư
1.2.1 Lợi tức
1.2.2 Rủi ro
1.2.3 Mối quan hệ giữa lợi tức và rủi ro
1.3 Lý thuyết danh mục đầu tư
1.3.1 Lợi tức và rủi ro của danh mục đầu tư
1.3.2 Phân bổ đầu tư giữa tài sản rủi ro và tài sản phi rủi ro
1.3.3 Danh mục tối ưu của các tài sản rủi ro - Mô hình
Markowitz
1.3.4 Chiến lược đầu tư theo danh mục đầu tư

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

KHÁI NIỆM VỀ ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN

• Đầu tư: là sự trao đổi một lượng giá trị ở thời

điểm hiện tại trong một thời gian để thu về
một lượng giá trị lớn hơn trong tương lai.

• Đầu tư chứng khoán: là việc nhà đầu tư bỏ

tiền để mua các chứng khoán (cổ phiếu, trái
phiếu và các chứng khoán phái sinh). Đầu tư
chứng khoán giúp nhà đầu tư có thể thu lợi
nhuận từ phần lợi tức được chia và phần
tăng giá chứng khoán trên thị trường.

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 PHÂN LOẠI ĐẦU TƯ CHỨNG KHOÁN
• Theo thời hạn đầu tư:
– Đầu tư ngắn hạn
– Đầu tư trung hạn
– Đầu tư dài hạn
• Theo mục đích đầu tư:
– Đầu tư ngân quỹ
– Đầu tư hưởng lợi
• Hoạt động đầu cơ
• Kinh doanh giảm giá
• Tạo lập thị trường
– Đầu tư phòng vệ
– Đầu tư nắm quyền kiểm soát

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 QUY TRÌNH ĐẦU TƯ

• Phân bổ tài sản

– Phân lớp tài sản
• Lựa chọn chứng khoán
– Lựa chọn nắm giữ chứng khoán trong các
loại tài sản khác nhau
– Phân tích để định giá chứng khoán và xác
định tiềm năng đầu tư

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 CƠ SỞ CỦA QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƯ

• Lợi tức
• Rủi ro
• Mối quan hệ giữa Lợi tức – Rủi ro

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 TỶ LỆ LỢI TỨC

• Tỷ lệ lợi tức

P 1  P 0  D1
HPR 
P0
HPR: là Tỷ lệ lợi tức
P0: là Giá trị ban đầu của khoản đầu tư
P1: là Giá trị cuối của khoản đầu tư
D1: là Cổ tức
BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
 TỶ LỆ LỢI TỨC

• Tỷ lệ lợi tức trung bình cộng

E (r )  1 / ns 1 r ( s )
n

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 TỶ LỆ LỢI TỨC

• Tỷ lệ lợi tức trung bình nhân

TVn  (1  r1 )(1  r2 )...(1  rn )

TV: là giá trị cuối của khoản đầu tư

g: là tỷ lệ lợi tức trung bình nhân

g  TV 1/ n
1

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 TỶ LỆ LỢI TỨC KỲ VỌNG

E (r )   p ( s )r ( s)
s

p(s): là xác suất xảy ra của một sự kiện

r(s): là lợi tức nhận được nếu sự kiện xảy ra
s: là sự kiện

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 RỦI RO

• Phương sai

   p ( s ) r ( s )  E ( r ) 
2 2

• Độ lệch chuẩn

STD   2

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

MỐI QUAN HỆ GiỮA LỢI NHUẬN VÀ RỦI RO

E(R )
i Rủi ro cao
SML

Rủi ro
trung bình

Độ dốc ngụ ý lợi tức yêu cầu trên

một đơn vị rủi ro

NRFR

Hệ số bêta

Rủi ro tăng thì lợi nhuận kỳ vọng tăng

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
LỢI TỨC CỦA DANH MỤC ĐẦU TƯ

E ( rp )  w D E ( rD )  w E E ( rE )

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

RỦI RO CỦA DANH MỤC ĐẦU TƯ

  w   w   2wD wE CovrD , rE 
2
p
2
D
2
D
2
E
2
E

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 HIỆP PHƯƠNG SAI

Cov(rD,rE) = DEDE

• D,E là Hệ số tương quan giữa lợi nhuận

của chứng khoán D và E
• D là Độ lệch chuẩn của chứng khoán D
• E là Độ lệch chuẩn của chứng khoán E

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 HỆ SỐ TƯƠNG QUAN

• Khoảng giá trị của hệ số tương quan 1,2

+ 1.0 >  > -1.0
• Nếu = 1.0, lợi nhuận của chứng khoán là
tương quan thuận tuyệt đối
• Nếu = - 1.0, lợi nhuận của chứng khoán
là tương quan nghịch tuyệt đối

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

PHÂN BỔ VỐN VÀO CÁC TÀI SẢN RỦI RO

• Nhà đầu tư có xu hướng né tránh rủi ro

trừ phi họ được bù đắp xứng đáng

• Mô hình hữu dụng đưa ra điểm phân bổ

vốn tối ưu giữa các danh mục đầu tư rủi ro
và một tài sản phi rủi ro.

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

MỨC ĐỘ CHẤP NHẬN RỦI RO VÀ HÀM HỮU DỤNG

• Nhà đầu tư luôn cân nhắc đầu tư giữa:

– Tài sản phi rủi ro
– Các vị thế đầu cơ có thể đem lại lợi tức cao
• Một danh mục đầu tư hấp dẫn khi mang lại
lợi tức cao và rủi ro thấp
• Điều gì xảy ra khi lợi tức tăng cùng với
rủi ro?

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 HÀM HỮU DỤNG

1 2
U  E ( r )  A
2
U: là giá trị hữu dụng
E(r): là lợi tức kỳ vọng của tài sản hay
danh mục đầu tư
A: là hệ số chấp nhận rủi ro
s2: là phương sai
½: là hệ số tỷ lệ

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 PHÂN BỔ ĐẦU TƯ GiỮA TÀI SẢN RỦI RO
VÀ TÀI SẢN PHI RỦI RO

Phân bổ vốn Kiểm soát rủi ro

• Là một phần quan trọng • Cách đơn giản nhất là

trong xây dựng danh mục thay đổi cấu trúc danh
đầu tư mục đầu tư giữa tài sản
phi rủi ro và tài sản rủi ro
• Là quá trình lựa chọn các
loại chứng khoán khác
nhau

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 TÀI SẢN PHI RỦI RO

• Trái phiếu chính phủ được xem là tài sản

phi rủi ro (VD: tín phiếu kho bạc của Mỹ )

• Trên thực tế, vốn trên thị trường tiền tệ

cũng được coi là tài sản phi rủi ro

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 DANH MỤC ĐẦU TƯ GỒM TÀI SẢN RỦI RO
VÀ MỘT TÀI SẢN PHI RỦI RO

• Có thể xây dựng một danh mục đầu tư tổng

thể bằng cách phân bổ nguồn vốn đầu tư giữa
tài sản rủi ro và tài sản phi rủi ro

– y là phần vốn đầu tư vào danh mục đầu tư rủi ro, P

– (1-y) là phần vốn đầu tư vào tài sản phi rủi ro, F.

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 TẬP HỢP CÁC CƠ
HỘI ĐẦU TƯ
ĐƯỜNG PHÂN BỔ
VỐN CAL
F: đầu tư toan bộ vào trai
phiếu
P: đầu tư tòan bộ vào cổ
phiếu
Hệ số góc(S): (Er-rf)/ σ
- Khi vay thêm tiền -> CAL bị
gấp khúc -> giá trị lợi nhuận
giảm đi
S = (Er-rvay)/ σ
-Khi đổ thêm tiền -> CAL là
một đường thẳng
=> CAL do bản thân tạo ra

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 DANH MỤC ĐẦU TƯ TỔNG THỂ

• Nhà đầu tư phải lựa chọn ra một danh mục

đầu tư tổng thể tối ưu, C, trong một tập hợp
các danh mục khả thi
– Lợi tức kỳ vọng của danh mục đầu tư tổng
thể
E ( rc )  r f  y  E ( rP )  r f 

– Phương sai: 2 2 2
 y
C P

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

• CML: đường thẳng gồm có 2 danh mục: trái phiếu và mô
phỏng chỉ số ck trên thị trường

26
 XÁC ĐỊNH DANH MỤC ĐẦU TƯ TỐI ƯU
SỬ DỤNG ĐƯỜNG CONG HỮU DỤNG

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 ĐƯỜNG THỊ TRƯỜNG VỐN
(Capital Market Line – CML)

• Quản lý danh mục đầu tư thụ động nhằm

giảm thiểu quá trình phân tích chứng khoán
dù là trực tiếp hay gián tiếp;
• Cung cầu trên thị trường khiến cho chiến
lược quản lý danh mục đầu tư thụ động trở
nên hấp dẫn đối với nhiều nhà đầu tư;
• Đường thị trường vốn (CML) là đường phân
bổ vốn xây dựng từ danh mục đầu tư gồm
Tín phiếu kho bạc kỳ hạn 1 tháng và một chỉ
số gồm nhiều cổ phiếu thường (ví dụ như chỉ
số S&P 500)

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

MÔ HÌNH LỰA CHỌN DANH MỤC ĐẦU TƯ MARKOWITZ

• Lựa chọn chứng khoán

– Bước đầu tiên là xác định các mức rủi ro
- lợi nhuận từ tập hợp các tài sản rủi ro
– Tất cả các danh mục đầu tư nằm trên
đường biên phương sai tối thiểu kể từ
điểm là danh mục đầu tư phương sai nhỏ
nhất trở lên trên là những danh mục đầu tư
có mức lợi nhuận và rủi ro tốt nhất

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

MÔ HÌNH LỰA CHỌN DANH MỤC ĐẦU TƯ MARKOWITZ

• Giả định
– Các nhà đầu tư xem xét từng phương án đầu
tư như một phân phối xác suất của lợi nhuận
dự kiến trong thời gian nắm giữ.
– Nhà đầu tư tối đa hóa giá trị hữu dụng kỳ
vọng, hàm hữu dụng chứng minh rằng lợi ích
cận biên giảm dần
– Nhà đầu tư ước tính rủi ro danh mục đầu tư
dựa trên mức biến động của lợi nhuận

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

MÔ HÌNH LỰA CHỌN DANH MỤC ĐẦU TƯ MARKOWITZ

• Giả định (tiếp)

– Cơ sở đưa ra quyết định đầu tư là mối quan
hệ giữa lợi tức kỳ vọng và rủi ro, vì vậy giá trị
hữu dụng chỉ phụ thuộc lợi tức kỳ vọng và
phương sai (hoặc độ lệch chuẩn) kỳ vọng
– Tại một mức rủi ro nhất định, nhà đầu tư sẽ
ưa thích lợi tức cao hơn là lợi tức thấp. Tại
một mức lợi tức nhất định, nhà đầu tư ưa
thích ít rủi ro hơn là nhiều rủi ro.

BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

DANH MỤC ĐẦU TƯ TÀI SẢN RỦI RO TỐI ƯU (P)

7-32 BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN

 DANH MỤC ĐẦU TƯ TỔNG THỂ (C)

7-33 BỘ MÔN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN