CHƯƠNG 27- CHẤT LƯỢNG BỀ MẶT GIA CÔNG

§1- KHÁI NIỆM VỀ CHẤT LƯỢNG BỀ MẶT G CÔNG

a. Độ nhẵn bóng bề mặt

- Tính chất hình học của bề
mặt gia công được đánh
giá bắng:
+ Độ nhấp nhô tế vi
+ Độ sóng bề mặt
* Độ nhấp nhô tế vi (độ nhám): là cơ sở để đánh giá độ
nhẵn bóng bề mặt trong phạm vi chiều dài chuẩn rất ngắn
l/h=(0-50)
* Độ sóng bề mặt: là chu kỳ không bằng phẳng của bề
mặt gia công được quan sát trong phạm vi lớn hơn độ
nhám bề mặt L/H=(50-1000)
1
CHƯƠNG 27- CHẤT LƯỢNG BỀ MẶT GIA CÔNG
§1- KHÁI NIỆM VỀ CHẤT LƯỢNG BỀ MẶT G CÔNG

b. Tính chất cơ lý của bề mặt gia công

Tính chất cơ lý của bề mặt CTM được biểu thị bằng
+ Độ cứng bề mặt
+ Sự biến đổi về cấu trúc mạng tinh thể lớp bề mặt
+ Độ lớn và dấu của ứng suất trong lớp bề mặt
+ Chiều sâu lớp biến cứng bề mặt …

2
 CHƯƠNG 27- CHẤT LƯỢNG BỀ MẶT GIA CÔNG
§2- ẢH CỦA CL BỀ MẶT ĐẾN K NĂNG LV CỦA CTM
1. Ảnh đến tính chống mòn của chi tiết
a. Ảnh hưởng của độ nhám bề mặt
- Giai đoạn đầu các bề mặt chi
tiết chỉ tiếp xúc với nhau tại các
đỉnh nhấp nhô, do đó diện tích
tiếp xúc thực tế nhỏ hơn nhiều
so với diện tích tính toán.
- Tại các đỉnh tiếp xúc, áp suất tiếp xúc rất lớn, vượt
quá giới hạn chảy và giới hạn bền của vật liệu, làm cho
các điểm tiếp xúc bị nén đàn hồi và làm biến dạng dẻo
các nhấp nhô.
3
 CHƯƠNG 27- CHẤT LƯỢNG BỀ MẶT GIA CÔNG
§2- ẢH CỦA CL BỀ MẶT ĐẾN K NĂNG LV CỦA CTM
1. Ảnh đến tính chống mòn của chi tiết
a. Ảnh hưởng của độ nhám bề mặt
- Khi hai bề mặt có chuyển động tương đối với nhau sẽ
xảy ra hiện tượng trượt dẻo các đỉnh nhấp nhô làm cho
các đỉnh này bị mài mòn nhanh nên khe hở tăng nhanh.
- Khi thiết kế hai bề mặt ma
sát với nhau, phải chọn độ
nhám bề mặt tối ưu để giảm
độ mòn của chúng đến mức
nhỏ nhất, tùy theo điều kiện
làm việc cụ thể của chúng
4
 CHƯƠNG 27- CHẤT LƯỢNG BỀ MẶT GIA CÔNG
§2- ẢH CỦA CL BỀ MẶT ĐẾN K NĂNG LV CỦA CTM
1. Ảnh đến tính chống mòn của chi tiết
b. Ảnh hưởng của của lớp biến cứng bề mặt
- Lớp biến cứng bề mặt của chi tiết có tác dụng nâng
cao tính lâu mòn.
- Biến cứng bề mặt có tác dụng hạn chế khuyết tán oxy
trong không khí vào bề mặt chi tiết máy để tạo thành
các oxýt sắt FeO, Fe2O3, Fe3O4 là các oxýt có tác dụng
ăn mòn kim loại
- Hiện tượng biến cứng bề mặt chi tiết máy còn hạn
chế quá trình biến dạng dẻo toàn phần của chi tiết.

5
 CHƯƠNG 27- CHẤT LƯỢNG BỀ MẶT GIA CÔNG
§2- ẢH CỦA CL BỀ MẶT ĐẾN K NĂNG LV CỦA CTM
1. Ảnh đến tính chống mòn của chi tiết
c. Ảnh hưởng của ứng suất dư
- Ứng suất dư của lớp kim loại không ảnh hưởng đáng
kể đến tính chống mài mòn của chi tiết máy trong điều
kiện ma sát bình thường

6
 CHƯƠNG 27- CHẤT LƯỢNG BỀ MẶT GIA CÔNG
§2- ẢH CỦA CL BỀ MẶT ĐẾN K NĂNG LV CỦA CTM
2. Ảnh đến độ bền mỏi của chi tiết
a. Ảnh hưởng của độ nhám bề mặt
- Các chi tiết chịu tải trọng chu kỳ thay đổi dấu. Tại
các nhấp nhô tế vi có ứng suất tập trung lớn, có khi trị
số này vượt quá giới hạn mỏi gây ra các vết nứt tế vi ở
đáy các nhấp nhô gây ra phá hỏng chi tiết máy
- Nên các chi tiết chịu tải trọng va đập nên có độ nhám
bề mặt thấp

7
 CHƯƠNG 27- CHẤT LƯỢNG BỀ MẶT GIA CÔNG
§2- ẢH CỦA CL BỀ MẶT ĐẾN K NĂNG LV CỦA CTM
2. Ảnh đến độ bền mỏi của chi tiết
b. Ảnh hưởng của lớp biến cứng bề mặt
- Bề mặt bị biến cứng có thể làm tăng độ bền mỏi 20%
- Chi tiết máy làm việc ở nhiệt độ cao làm cho quá trình
khuyếch tán các phần tử kim loại trong lớp bề mặt sẽ
tăng lên làm giảm độ bền mỏi của chi tiết
c. Ảnh hưởng của ứng suất dư
- Ứng suất dư nén trên lớp bề mặt có tác dụng nâng cao
độ bền mỏi
- Ứng suất dư kéo lại làm giảm độ bền mỏi.
- Nếu chi tiết làm việc ở nhiệt độ cao ảnh hưởng đến
ứng suất dư làm độ bền mỏi giảm
8
 CHƯƠNG 27- CHẤT LƯỢNG BỀ MẶT GIA CÔNG
§2- ẢH CỦA CL BỀ MẶT ĐẾN K NĂNG LV CỦA CTM
3. Ảnh hưởng đến tính chống ăn mòn hóa học của
lớp bề mặt chi tiết
a. Ảnh hưởng của độ nhấp nhô tế vi
- Các chỗ lõm trên bề mặt là nơi chứa các tạp chất như:
muối, axít…Các tạp chất này có tác dụng ăn mòn hóa
học kim loại.
- Bề mặt chi tiết máy cành ít nhám thì cành ít bị ăn mòn
hóa học

9
 CHƯƠNG 27- CHẤT LƯỢNG BỀ MẶT GIA CÔNG
§2- ẢH CỦA CL BỀ MẶT ĐẾN K NĂNG LV CỦA CTM
3. Ảnh hưởng đến tính chống ăn mòn hóa học của
lớp bề mặt chi tiết
b. Ảnh hưởng của lớp biến cứng bế mặt
- Các mạng lưới nguyên tử bị lệch với mức độ khác
nhau trong các hạt tinh thể làm tăng quá trình ăn mòn

10