Thân em như giấy nửa tờ

Chớ nghi mà tội chớ ngờ mà oan!

Trăm năm đá nát vàng phai
Nghìn năm ai có quên ai bao giờ!

Ca dao chính là đời sống tình cảm, là tiếng lòng của

nhân dân lao động. Đó có thể là tiếng nói xót xa cho
thân phận mình và cũng có thể là tiếng nói yêu thương
tình nghĩa.
 CA DAO THAN THÂN,
YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

1.Khái niệm:
I.TIỂU DẪN - Là lời thơ trữ tình dân gian thường kết
hợp với âm nhạc khi diễn xướng; được
sáng tác để diễn đạt thế giới nội tâm của
con người.

2.Phân loại ca dao:

- Ca dao trữ tình.
- Ca dao hài hước.
 CA DAO THAN THÂN,
YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
3.Hình thức nghệ thuật :
I.TIỂU DẪN
- Thể thơ : phần lớn là lục bát,
1.Khái niệm lục bát biến thể.
- Ngôn ngữ :
2.Phân loại ngắn gọn, giàu hình ảnh
mang ý nghĩa biểu tượng.
- Biện pháp nghệ thuật :

ngôn ngữ gần gũi với lời nói hàng ngày

so sánh, ẩn dụ
 CA DAO THAN THÂN,
YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

I.TIỂU DẪN 1.Ca dao than thân: bài 1, 2.

a.Bài 1
II.ĐỌC HIỂU Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

Thân em như tấm lụa đào

Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.
 CA DAO THAN THÂN,
YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
1.Ca dao than thân : bài 1, 2.
I.TIỂU DẪN a.Bài 1 người phụ nữ
Nhân vật trữ tình:
II.ĐỌC HIỂU Xưng hô: “Thân em” -> dịu dàng

So sánh: thân em tấm lụa đào

 CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
1.Ca dao than thân: bài 1, 2.
a.Bài 1 đẹp
I.TIỂU DẪN
-Tấm lụa đào
quí
II.ĐỌC HIỂU
có giá trị
=> Hình ảnh ẩn dụ -> ý thức được sắc đẹp
thanh xuân, giá trị.
-Phất phơ giữa chợ -> như món hàng.
-Biết vào tay ai câu hỏi tu từ

lời than vì không thể quyết định được số phận.

 CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
1.Ca dao than thân: bài 1, 2.
I.TIỂU DẪN a.Bài 1

II.ĐỌC HIỂU

Là lời than chung cho mọi người phụ nữ

trong xã hội phong kiến
 -> gián tiếp tố cáo xh phong kiến.
 Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai.

 Mở đầu bằng công thức: Thân em

 Lời than thân ngậm ngùi, xót xa của người phụ nữ
trong xã hội cũ
 Hình ảnh so sánh, ẩn dụ Tấm lụa đào kết hợp với câu
miêu tả bổ sung Phất phơ giữa chơ biết vào tay ai
 Khắc sâu, nói lên một cách thấm thía thân phận bất
hạnh của người phụ nữ: Vẻ đẹp phơi phới của tuổi
thanh xuân không khác gì món hàng, không quyết
định được số phận của mình.
CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
 Thân em như thể trăng rằm,
Mây đen có phủ, chẳng lầm giá trong.

 Thân em như hạt mưa rào,

Hạt rơi xuống giếng, hạt vào vườn hoa.
 Thân em như trái bần trôi,
Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.

 Giá trị nhân văn và tiếng nói tố cáo đã làm nên chiều
sâu và vẻ đẹp cho lời than thân.
 CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

1.Ca dao than thân: bài 1, 2.

I.TIỂU DẪN b.Bài 2
II.ĐỌC HIỂU Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng vỏ ngoài thì đen.
Ai ơi, nếm thử mà xem!
Nếm ra, mới biết rằng em ngọt bùi.
-Nhân vật trữ tình: người phụ nữ.
-> so sánh, ẩn dụ: hình thức bên ngoài không
đẹp. -Như củ ấu gai
 CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

1.Ca dao than thân : bài 1, 2.

I.TIỂU DẪN b.Bài 2
- “Ai ơi, nếm thử”
II.ĐỌC HIỂU
-> lời mời gọi da diết, chua xót, ngậm
ngùi.
- Ruột trong thì trắng, ngọt bùi
-> giá trị thực : vẻ đẹp tâm hồn.

=> Nói lên thân phận và khẳng định giá trị

phẩm chất của họ.
 CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

2.Bài 3: Yêu thương

I.TIỂU DẪN
Trèo lên cây khế nữa ngày
II.ĐỌC HIỂU
Ai làm chua xót lòng này, khế ơi!
Mặt Trăng sánh với Mặt Trời
1.Bài 1,2
Sao Hôm sánh với Sao Mai chằng chằng.
Mình ơi! Có nhớ ta chăng?
Ta như Sao Vượt chờ trăng giữa trời.
 CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

I.TIỂU DẪN 2.Bài 3: Yêu thương

- Lời mở đầu “Trèo lên … ngày”
II.ĐỌC HIỂU -> cách nói đưa đẩy, gợi cảm hứng.
- Lời than:
1.Bài 1,2 “Ai làm chua xót lòng này, khế ơi !”

Đại từ phiếm chỉ

đau đớn ví như người bạn
(cha mẹ, xhpk)
=>Lời than tha thiết, thấm thía, xót xa.
 CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

2.Bài 3: Yêu thương

I.TIỂU DẪN
- Hình ảnh : Mặt trăng, mặt trời, sao
II.ĐỌC HIỂU Hôm, sao Mai
-> nhấn mạnh thực tại cay đắng -> sự lỡ
1.Bài 1,2 dở không thể hàn gắn.
- Câu “Ta như … trời”
-> khẳng định sự chờ đợi mòn mỏi của
nhân vật trữ tình. thể hiện vẻ đẹp tâm
hồn (thủy chung).
 CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
Khăn thương nhớ ai,
I.TIỂU DẪN Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai,
II.ĐỌC HIỂU Khăn vắt lên vai.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt.
1.Bài 1,2 Đèn thương nhớ ai,
Mà đèn không tắt.
2.Bài 3 Mắt thương nhớ ai,
Mắt không ngủ yên.
Đêm qua em những lo phiền,
Lo vì một nỗi không yên một bề…
 CA DAO THAN THÂN,
YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

3.Bài 4 : Yêu thương

I.TIỂU DẪN -Nhân vật trữ tình: cô gái.
II.ĐỌC HIỂU -Hình ảnh:
thương nhớ -> rơi
1.Bài 1,2 thương nhớ -> vắt lên vai
Khăn thương nhớ -> chùi nước mắt
Đèn
2.Bài 3
Đèn -> không tắt

Mắt
-> ngủ không yên
 CA DAO THAN THÂN,
YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

3.Bài 4: Yêu thương

I.TIỂU DẪN -Nghệ thuật:
II.ĐỌC HIỂU +Nhân hóa, hoán dụ.
+Câu hỏi tu từ: liên tiếp hỏi khăn, đèn,
1.Bài 1,2 mắt -> tự hỏi lòng mình.
+Lặp lại câu trước: khắc sâu nỗi nhớ.
2.Bài 3 => Tâm trạng khắc khoải không yên, nhớ
thương mòn mỏi.
 CA DAO THAN THÂN,
YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
3.Bài 4 : Yêu thương
I.TIỂU DẪN Hai câu cuối:
Tâm trạng: lo phiền Giải bày trực tiếp
II.ĐỌC HIỂU
Đại từ: Em
1.Bài 1,2 => Lo phiền vì thương nhớ, lo
lắng cho thân phận, hạnh phúc
2.Bài 3 lứa đôi.
 CA DAO THAN THÂN,
YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

4.Bài 5: Yêu thương

I.TIỂU DẪN Ước gì sông rộng một gang
II.ĐỌC HIỂU Bắc cầu dải yếm cho chàng sang chơi
-Nhân vật trữ tình: cô gái.
1.Bài 1,2 -Lời nói : “Sông rộng một gang, bắc cầu dải
yếm”
2.Bài 3 -> tính chất phóng đại-> hóm hỉnh.
3.Bài 4
 CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

4.Bài 5: Yêu thương

I.TIỂU DẪN - Dải yếm:

II.ĐỌC HIỂU mềm mại, gần gũi mang hơi ấm con

người -> cầu dải yếm không có thực, nó
1.Bài 1,2 được dệt nên bằng ước mơ táo bạo của
con người.
2.Bài 3 => Ước muốn được gần nhau, thể hiện
tình cảm rất táo bạo nhưng cũng rất đằm
3.Bài 4 thắm và đầy nữ tính
 CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

I.TIỂU DẪN 5.Bài 6: Tình nghĩa

II.ĐỌC HIỂU Muối ba năm muối đang còn mặn
Gừng chín tháng gừng hãy còn cay
1.Bài 1,2 Đôi ta nghĩa nặng tình dày
Có xa nhau đi nữa cũng ba vạn sáu ngàn
2.Bài 3 ngày mới xa
3.Bài 4

4.Bài 5
CA DAO THAN THÂN,
YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

I.TIỂU DẪN
5.Bài 6 : Tình nghĩa
II.ĐỌC HIỂU -Nhân vật trữ tình : vợ chồng.
-Hình ảnh “gừng cay”,”muối mặn” ->
1.Bài 1,2 mặn nồng, đậm đà tình nghĩa (ẩn dụ)
-Cách diễn đạt :
2.Bài 3
+Muối 3 năm -> còn mặn
3.Bài 4 +Gừng chín tháng -> còn cay
=>Trải qua thời gian (hữu hạn) không mất
4.Bài 5 đi giá trị của nó.
 CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA

I.TIỂU DẪN 5.Bài 6 : Tình nghĩa

“Nghĩa nặng tình dày
II.ĐỌC HIỂU …ba vạn sáu ngàn ngày”
=>Trải qua thời gian (vô hạn) vẫn son
1.Bài 1,2 sắt, thủy chung.
2.Bài 3 - Bài ca có kết cấu theo thời gian. Độ
mặn của muối, độ cay của gừng còn có
3.Bài 4 hạn: tình ta là mãi mãi.

4.Bài 5
 CA DAO THAN THÂN, YÊU THƯƠNG TÌNH NGHĨA
Nội dung:
I.TIỂU DẪN Nỗi niềm chua xót, đắng cay và tình
II.ĐỌC HIỂU cảm yêu thương chung thủy của người
bình dân trong xã hội cũ được bộc lộ chân
1.Bài 1,2 tình và sâu sắc.
Nghệ thuật:
2.Bài 3
Hình ảnh so sánh, ẩn dụ, tượng trưng.
3.Bài 4 Ngôn ngữ: giản dị, gần gũi, mộc mạc.
Giọng điệu: nhẹ nhàng, tình cảm.
4.Bài 5
III.TỔNG KẾT
 BỔ SUNG
Ca dao: Phaàn lôøi thô Daân ca: Caâu haùt,
ñeåû ñoïc, hoaëc ñeå baøi haùt keát hôïp
haùt – Phaàn nhieàu laø thô vôùi nhaïc
haùt
->theå thô daân gian
(thô ca dao).

Ca dao – daân ca: laø nhöõng saùng

taùc tröõ tình dieãn taû ñôøi soáng
noäi taâm cuûa ngöôøi bình daân .