Ngô Thị Kim Phượng

I. Tìm hiểu chung :

1. T¸c gi¶
+ NguyÔn Thi (1928- 1968) tªn
thật lµ NguyÔn Hoµng Ca, quª ë
H¶i HËu- Nam §Þnh. Ông còn bút
danh khác là Nguyễn Ngọc Tấn
Sáng tác của ông gồm nhiều thể
loại truyện ngăn , bút kí , tiểu
thuyết

Em hãy nêu
những nét chính
về cuộc đời và
sáng tác của
Nguyễn Thi
Ngô Thị Kim Phượng
+ §Æc ®iÓm s¸ng t¸c: NguyÔn Thi g¾n
bã víi nh©n d©n miÒn Nam vµ thùc sù
xøng ®¸ng víi danh hiÖu: Nhµ v¨n cña ng­
§Æc ®iÓm s¸ng t¸c
êi d©n Nam Bé.
cña NguyÔn Thi cã g×
Nh©n vËt cña ®¸ngNguyÔn
chó ý? Thi cã c¸
tÝnh riªng nh­ng tÊt c¶ ®Òu cã nh÷ng
®Æc ®iÓm chung "rÊt NguyÔn Thi". §ã
lµ:

Ngô Thị Kim Phượng

 - Yªu n­íc m·nh liÖt, thñy chung ®Õn
cïng víi Tæ quèc, c¨m thï ngïn ngôt bän x©m
l­îc vµ tay sai cña chóng, v« cïng gan gãc vµ
tinh thÇn chiÕn ®Êu rÊt cao- nh÷ng con ng­
êi d­êng nh­sinh ra ®Ó ®¸nh giÆc.
- TÝnh chÊt Nam bé: th¼ng th¾n, béc
trùc, l¹c quan, yªu ®êi, giµu t×nh nghÜa.
C¸c nh©n vËt trong "Nh÷ng ®øa con
trong gia ®×nh" tõ ba m¸ ViÖt, chó N¨m
®Õn chÞ em ViÖt ®Òu tiªu biÓu cho nh÷ng
®Æc ®iÓm trªn.
Ngô Thị Kim Phượng
 2. T¸c phÈm "Nh÷ng ®øa con trong gia
®×nh":
+ XuÊt xø: t¸c phÈm ®­­îc viÕt ngay trong
nh÷ng ngµy chiÕn ®Êu ¸c liÖt khi «ng c«ng t¸c víi t­
c¸ch lµ mét nhµ v¨n-EmchiÕn
hãy nêusÜ ë T¹p chÝ V¨n nghÖ
Qu©n gi¶i phãng xuÊt(th¸ngxø2 cña
n¨m 1966). Sau ®­îc in
trong TruyÖn vµ kÝ, NXB V¨n häc Gi¶i phãng,
t¸c phÈm?
1978.
+ Tãm t¾t t¸cEm phÈm
hãytheo
tóm nh©n
tắt vËt chÝnh vµ
tr×nh tù thêi gian. nội dung chính
của tác phẩm
Ngô Thị Kim Phượng
II. §äc- hiÓu v¨n b¶n:
1. T×nh huèng truyÖn.
§©y lµ c©u chuyÖn cña gia ®×nh anh gi¶i
phãng qu©n Em tªn ViÖt.
cho biÕt Nh©n t×nhvËt nµy r¬i vµo
mét t×nh huèng ®Æc
huèng cñabiÖt:
c©u trong mét trËn
®¸nh, bÞ th­¬ng chuyÖn?
nÆng ph¶i n»m l¹i gi÷a
chiÕn tr­êng. Anh nhiÒu lÇn ngÊt ®i tØnh l¹i,
tØnh råi l¹i ngÊt. TruyÖn ®­îc kÓ theo dßng
néi t©m cña nh©n vËt khi ®øt (ngÊt ®i) khi
nèi (tØnh l¹i). Tãm l¹i, t×nh huèng truyÖn
dÉn ®Õn mét c¸ch trÇn thuËt riªng cña thiªn
truyÖn theo dßngNgôýThịthøc cña nh©n vËt.
Kim Phượng
 2. Ph­¬ng thøc trÇn thuËt cña t¸c phÈm.
+ C¨n cø vµo ng«n ng÷ cña nh©n vËt trong
truyÖn:
Em hãy
TruyÖn "Nh÷ng tìm®øa con
trong gia ®×nh" ®­îc trÇn phươngthuËt theo
thức trần
cách ng­êi trÇn thuËt tù giÊu m×nh nh­
thuật của
ng c¸ch nh×n vµ lêi kÓ l¹itác theo giäng
®iÖu cña nh©n vËt. phẩm ?

Ngô Thị Kim Phượng

 + Lèi trÇn thuËt nµy cã hai t¸c dông vÒ
mÆt nghÖ thuËt:
- C©u chuyÖn võa ®­îc thuËt, kÓ cïng mét
lóc tÝnh c¸ch nh©n vËt còng ®­îc kh¾c häa.
- C©u chuyÖn dï kh«ng cã g× ®Æc s¾c
còng trë nªn míi mÎ, hÊp dÉn v×
Lèi trÇn ®­îc kÓ qua con
thuËt
m¾t, tÊm lßng vµ b»ngnµy cã ng«n ng÷, giäng ®iÖu
t¸c dông
riªng cña nh©n vËt. g× vÒ mÆt nghÖ
thuËt?
Nhµ v¨n ph¶i thµnh th¹o t©m lÝ vµ ng«n ng÷
nh©n vËt míi cã thÓ trÇn thuËt theo ph­¬ng thøc
nµy.

Ngô Thị Kim Phượng

 3. TruyÒn thèng gia ®×nh.
+ TruyÒn thèng yªu n­íc m·nh liÖt, c¨m thï
ngïn ngôt bän x©m l­îc vµ tinh thÇn chiÕn ®Êu
cao ®· g¾n kÕt nh÷ng
TruyÒn con yªu
thèng ng­ên­
i ítrong
c gia ®×nh
víi nhau. Lêi trong
chó N¨m: "ChuyÖn
gia ®×nh ViÖt gia ®×nh nã
còng dµi nh­ s«ng, ®Ó råi chó
®­îc thÓ hiÖn nh­thÕchia cho mçi ®øa
mét khóc mµ ghi vµonµo? ®ã" cho thÊy, con lµ sù
tiÕp nèi cha mÑ nh­ng kh«ng chØ lµ tiÕp nèi
huyÕt thèng mµ cßn lµ sù tiÕp nèi truyÒn thèng.
§ång thêi muèn hiÓu vÒ nh÷ng ®øa con ph¶i
hiÓu ngän nguån ®· sinh ra nã, ph¶i hiÓu vÒ
truyÒn thèng cña gia ®×nh ®ã.
Ngô Thị Kim Phượng
 + Chó N¨m: ®¹i diÖn cho truyÒn
thèng vµ l­u gi÷ truyÒn thèng (trong c©u
hß, trong cuèn sæ).
+ M¸ ViÖt còng lµ hiÖn th©n cña
truyÒn thèng. §ã lµ mét con ng­êi ch¾c,
kháe, sùc mïi lóa g¹o vµ må h«i, thø mïi cña
®ång ¸ng, cña cÇn cï s­¬ng n¾ng.
Ên t­îng s©u ®Ëm ë m¸ ViÖt lµ kh¶
n¨ng c¾n r¨ng gh×m nÐn ®au th­¬ng ®Ó
sèng vµ duy tr× sù sèng, che chë cho ®µn
con vµ tranh ®Êu.
Ngô Thị Kim Phượng
 4. Hình ảnh mẹ Việt
* Ng­êi mÑ ng· xuèng nh­ng dßng s«ng
truyÒn thèng vÉn ch¶y.
-Hai b¾p tay trßn vo s¹m ®á mµu ch¸y
n¾ng… th©n ng­êi to vµ ch¾c nÞch".  vÎ
®Ñp cña nh÷ng con ng­êi sinh ra ®Ó g¸nh
Mẹ Việt có ngoại hình
v¸c, ®Ó chèng chäi, ®Ó chÞu ®ùng vµ ®Ó
như thế nào?
chiÕn th¾ng.

Ngô Thị Kim Phượng

 - ChiÕn rất gièng m¸ :
+ ChiÕn biÕt lo liÖu, toan tÝnh viÖc nhµ y hÖt m¸ (nãi
nghe in nh­m¸ vËy).
+ c¸i lèi n»m víi th»ng ót em trªn gi­êng ë trong buång nãi
víi ra ®Õn lèi hø mét c¸i "cãc" råi trë m×nh. §Õn nçi
chØ trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n ngñi trong ®ªm,
ViÖt ®· kh«ng d­íi ba lÇn thÊy chÞ gièng in m¸, cã kh¸c
chØ lµ ë chç chÞ "kh«ng bÎ tay råi ®Ëp vµo b¾p vÕ than
mái" mµ th«i. Chiến có Ngoại hình
giống mẹ
+ ChÝnh ChiÕn còng thÊy m×nh trong ®ªm Êy ®ang
như thế nào ?
hßa vµo trong m¸: "Tao còng ®· lùa ý nÕu m¸ cßn sèng
ch¾c m¸ tÝnh vËy, nªn tao còng tÝnh vËy". NguyÔn Thi
muèn cho ta hiÓu r»ng: trong c¸i thêi kh¾c thiªng liªng
Êy, ng­êi mÑ sèng h¬n bao giê hÕt trong nh÷ng ®øa con.
Ngô Thị Kim Phượng
 + NÐt tÝnh c¸ch chung cña hai chÞ em:
- Hai chÞ em cïng sinh ra trong mét gia
®×nh chÞu nhiÒu mÊt m¸t ®au th­¬ng (cïng
chøng kiÕn c¸i chÕt ®au th­¬ng cña ba vµ m¸).
Hai chÞ em gièng nhau
- Hai chÞ en cã chung mèi thï víi bän x©m l­
ë nh÷ng ®iÓm nµo? (5
îc. Tuy cßn nhá tuæi, chÝ c¨m thï ®· th«i thóc hai
phót suy nghÜ, thảo
chÞ em cïng mét ý nghÜ: ph¶i tr¶ thï cho ba m¸,
luận nhóm )
vµ cã cïng nguyÖn väng: ®­îc cÇm sóng ®¸nh
giÆc.

Ngô Thị Kim Phượng

 - T×nh c¶m yªu th­¬ng lµ vÎ ®Ñp t©m hån
cña Việt và Chiến ®­îc thÓ hiÖn s©u s¾c vµ c¶m
®éng nhÊt trong c¸i ®ªm chÞ em giµnh nhau ghi
tªn tßng qu©n vµ s¸ng h«m sau tr­íc khi lªn ®­êng
nhËp ngò cïng khiªng bµn thê m¸ sang nhµ chó
N¨m
- §¸nh giÆc lµ niÒm say mª lín nhÊt cña hai
chÞ em ViÖt vµ ChiÕn còng lµ cña tuæi trÎ
miÒn Nam trong nh÷ng n¨m th¸ng Êy: "H¹nh
phóc cña tuæi trÎ lµ trªn trËn tuyÕn ®¸nh qu©n
thï".
 C¶ hai chÞ em ®Òu lµ nh÷ng chiÕn sÜ gan gãc
dòng c¶m Ngô Thị Kim Phượng
 - Hai chÞ em ViÖt ®Òu cã nh÷ng nÐt rÊt
ng©y th¬ thËm chÝ cã phÇn trÎ con :
+Giµnh nhau b¾t Õch nhiÒu hay Ýt
+ Giµnh nhau thµnh tÝch b¾n tµu chiÕn
giÆc
+ Giµnh nhau ghi tªn tßng qu©n.
ChÞ ChiÕn
+ NÐt riªng ë ChiÕn: cã nÐt
riªng g× næi bËt so víi
- H¬n ViÖt chõng mét tuæi nh­ng ChiÕn ng­
ViÖt?
êi lín h¬n h¼n: ChiÕn cã thÓ bá ¨n ®Ó ®¸nh
vÇn cuèn sæ gia ®×nh. ChiÕn kh«ng chØ "nãi
in nh­m¸" mµ cßn häc ®­îc c¸ch nãi "träng träng"
cña chó N¨m,… Ngô Thị Kim Phượng
 - TÝnh c¸ch "ng­êi lín" ë ChiÕn
cßn thÓ hiÖn ë sù nh­êng nhÞn. Tuy cã
lóc giµnh nhau víi em tranh c«ng b¾t
Õch, ®¸nh tµu giÆc, ®i tßng qu©n nh­
ng cuèi cïng bao giê c« còng nh­êng em
hÕt trõ viÖc ®i tßng qu©n.
NguyÔn Thi ®· x©y dùng nh©n
vËt ChiÕn võa cã c¸ tÝnh võa phï hîp
víi løa tuæi, giíi tÝnh. ChiÕn lµ nh©n
vËt ®­îc håi t­ëng qua ViÖt nh­ng ®·
g©y ®­îc Ên t­îng s©u s¾c .
Ngô Thị Kim Phượng
 + NÐt riªng ë ViÖt:
- ViÖt có nét v« t­ cña mét cËu con trai
®ang tuæi ¨n tuæi lín.
- ViÖt hay tranh giµnh víi chÞ.
ViÖt cã nÐt riªng g×
- §ªm tr­íc ngµy
næirabËt
®i,so
ChiÕn nãi víi em nh÷ng lêi
víi ChÞ
nghiªm trang th× ViÖt
ChiÕn?lóc "l¨n kÒnh ra v¸n c­
ê i
kh× kh×", lóc l¹i r×nh "chôp mét con ®om ®ãm
óp trong lßng tay".

Ngô Thị Kim Phượng

 - Vµo bé ®éi, ViÖt còn ®em theo mét
chiÕc ná thun , còn sợ ma
- Sự v« t­ kh«ng ng¨n c¶n ViÖt trë nªn
mét anh hïng
+ Ngay tõ bÐ, ViÖt ®· d¸m x«ng vµo ®¸ c¸i
th»ng ®· giÕt cha m×nh.
+ Khi trë thµnh mét chiÕn sÜ, mÆc dï
chØ cã mét m×nh, víi ®«i m¾t kh«ng cßn
nh×n thÊy g×, víi hai bµn tay ®au ®ín,
ViÖt vÉn quyÕt t©m ¨n thua sèng m¸i víi
qu©n thï. Ngô Thị Kim Phượng
ViÖt lµ mét thµnh c«ng ®¸ng kÓ trong c¸ch
x©y dùng nh©n vËt cña NguyÔn Thi. Tuy
cßn hån nhiªn vµ cßn bÐ nhá tr­íc chÞ nh­ng
tr­íc kÎ thï ViÖt l¹i vôt lín, ch÷ng ch¹c trong
t­thÕ cña mét ng­êi chiÕn sÜ.
* ChiÕn vµ ViÖt lµ khóc s«ng sau nªn
®i xa h¬n trong c¶ dßng s«ng truyÒn
thèng.
Ngô Thị Kim Phượng
 5. H×nh ¶nh chÞ em ViÖt khiªng bµn thê ba
m¸ sang gëi chó N¨m.
+ Chç hay nhÊt cña ®o¹n v¨n lµ kh«ng khÝ
thiªng liªng, nã ho¸n c¶i c¶ c¶nh vËt lÉn con ng­êi.
+ Kh«ng khÝ
§o¹n v¨n g©y thiªng
cho emliªng
Ên ®·t­ biÕn ViÖt
thµnh ng­îng
êi lín.
g×?LÇn
Nã cã ®Çu tiªn ViÖt
ý nghÜa t­îng thÊy râ lßng
m×nh "th­¬ng chÞ tr­nl¹,g mèi thï th»ng MÜ th× cã thÓ
ra sao?
rê thÊy v× nã ®ang ®Ì nÆng trªn vai"...

Ngô Thị Kim Phượng

 sù tr­ëng thµnh cña hai chÞ em cã
thÓ g¸nh v¸c viÖc gia ®×nh vµ viÕt
tiÕp khóc s«ng cña m×nh trong dßng
s«ng truyÒn thèng gia ®×nh. H¬n thÕ
n÷a, thÕ hÖ sau cøng c¸p, tr­ëng thµnh
vµ cã thÓ ®i xa h¬n.

Ngô Thị Kim Phượng

 6. ChÊt sö thi cña thiªn truyÖn
+ ChÊt sö thi cña thiªn truyÖn ®­îc thÓ
hiÖn qua cuèn sæ cña gia ®×nh víi truyÒn thèng
yªu n­íc, c¨m thï giÆc, thñy chung son s¾t víi quª
h­¬ng. ChÊt sö thi cña thiªn
+ Cuèn sæ lµ®­lÞch
truyÖn îc thÓ söhiÖn
gia ®×nh
nh­ mµ qua ®ã
thÊy lÞch sö cña mét
thÕ ®Êtnµo?n­íc, mét d©n téc trong
cuéc chiÕn chèng MÜ.
+ Sè phËn cña nh÷ng ®øa con, nh÷ng thµnh
viªn trong gia ®×nh còng lµ sè phËn cña nh©n
d©n miÒn Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng
MÜ khèc liÖt Ngô Thị Kim Phượng
+ TruyÖn cña mét gia ®×nh dµi nh­ dßng s«ng
cßn nèi tiÕp. "Tr¨m dßng s«ng ®æ vµo mét biÓn,
con s«ng cña gia ®×nh ta còng ch¶y vÒ biÓn, mµ
biÓn th× réng l¾m…, réng b»ng c¶ n­íc ta vµ ra
ngoµi c¶ n­­íc ta…". TruyÖn kÓ vÒ mét dßng
s«ng nh­ng nhµ v¨n muèn ta nghÜ ®Õn biÓn c¶.
TruyÖn vÒ mét gia ®×nh nh­ng ta l¹i c¶m nhËn
®­îc c¶ mét Tæ quèc ®ang hµo hïng chiÕn ®Êu
b»ng søc m¹nh sinh ra tõ nh÷ng ®au th­¬ng.
+ Mçi nh©n vËt trong truyÖn ®Òu tiªu biÓu cho
truyÒn thèng, ®Òu g¸nh v¸c trªn vai tr¸ch nhiÖm
víi gia ®×nh, víi Tæ quèc trong cuéc chiÕn tranh
vÖ quèc vÜ ®¹i. Ngô Thị Kim Phượng
 III. Tæng kÕt.
+ TruyÖn kÓ vÒ nh÷ng ®øa con trong mét gia
®×nh n«ng d©n Nam Bé cã truyÒn thèng yªu n­íc, c¨m
thï giÆc vµ khao kh¸t chiÕn ®Êu, son s¾t víi c¸ch m¹ng.
Sù g¾n bã s©u nÆng gi÷a t×nh c¶m gia ®×nh víi t×nh
yªu n­íc, gi÷a truyÒn thèng gia ®×nh víi truyÒn thèng
d©n téc ®· lµm nªn søc m¹nh tinh thÇn to lín cña con ng­
êi ViÖt Nam trong cuéc kh¸ng chiÕn chèng MÜ cøu n­íc.
+ Bót ph¸p nghÖ thuËt giµ dÆn, ®iªu luyÖn ®­îc
thÓ hiÖn qua giäng trÇn thuËt, trÇn thuËt qua håi t­
ëng cña nh©n vËt, miªu t¶ t©m lÝ vµ tÝnh c¸ch s¾c s¶o,
ng«n ng÷ phong phó, gãc c¹nh vµ ®Ëm chÊt Nam Bé.

Ngô Thị Kim Phượng