CUNG, CẦU

& CHÍNH SÁCH

CỦA CHÍNH PHỦ
Kinh tế vi mô, Chương 4
Giảng viên: Nguyễn Hồ Phương Chi
MỤC TIÊU: Giúp người học

• Hiểu cách thức ứng dụng của mô hình

cung cầu trong phân tích chính sách

• Kết hợp với co giãn của cung, cầu để

phân tích sâu hơn

• Vận dụng được cách phân tích này để

đánh giá tác động của các chính sách
12/24/2022 Phương Chi 2
CÁC NỘI DUNG CHÍNH

Giá trần & tác động

Giá sàn & tác động

Thuế & tác động

12/24/2022 Phương Chi 3

 TỔNG QUÁT VỀ
ĐÁNH GIÁ CHÍNH SÁCH
• Xem xét tác động của chính sách đến thị
1 trường, tức sự thay đổi của giá, lượng
cung, lượng cầu ...
• Xem xét tác động của chính sách đến
2 từng nhóm lợi ích: người tiêu dùng,
người sản xuất, Chính phủ ...

• Đánh giá tổng quát tác động của chính

3 sách, tức xem xét sự thay đổi của phúc
lợi xã hội
12/24/2022 Phương Chi 4
GIÁ TRẦN & TÁC ĐỘNG
• Khi giá trần (Ceiling Price), còn gọi là
giá tối đa được áp dụng thì người bán
chỉ được phép bán từ mức giá trần trở
xuống

• Mức giá trần có ý nghĩa phải thấp hơn

giá thị trường

• Chính sách này nhằm bảo vệ nhóm

người mua (vì lý do công bằng)

12/24/2022 Phương Chi 5

GIÁ TRẦN TRONG THỊ TRƯỜNG
CẠNH TRANH & TÁC ĐỘNG
P  Mục đích: bảo vệ
(S) người mua
 Tác động:

P0 +Giá thấp hơn giá

thị trường
Pmax (P = Pmax)
Thiếu hụt (D) +Gây ra tình trạng
thiếu hụt

Q => Phát sinh cơ chế

phân phối
QS Q0 QD

12/24/2022 Phương Chi 6

GIÁ TRẦN TRONG THỊ TRƯỜNG
CẠNH TRANH & TÁC ĐỘNG
CÂU HỎI THẢO LUẬN NHÓM:
Những hàng hóa dịch vụ (thị trường
cạnh tranh) nào bị Chính Phủ qui định
giá trần tại nước ta hiện nay?
Cơ chế phân phối hàng hóa dịch vụ
của từng trường hợp?

12/24/2022 Phương Chi 7

TÌNH HUỐNG:
KIỂM SOÁT TIỀN THUÊ NHÀ
NGẮN HẠN DÀI HẠN

P P
(D) (S)
(S) (D)

P0 P0

Pmax Pmax

QS QD Q QS QD Q

12/24/2022 Phương Chi 8

TÌNH HUỐNG:
KIỂM SOÁT TIỀN THUÊ NHÀ
NGẮN HẠN DÀI HẠN

Cung & Cầu về nhà Cung & Cầu về nhà

thuê ngắn hạn kém co thuê dài hạn co giãn
giãn hơn dài hạn hơn ngắn hạn
Đường cung, đường Đường cung, đường
cầu dốc hơn cầu ít dốc hơn
Tác động của giá trần Tác động của giá trần
gây thiếu hụt nhẹ hơn gây thiếu hụt mạnh
trong dài hạn hơn trong ngắn hạn
12/24/2022 Phương Chi 9
GIÁ SÀN & TÁC ĐỘNG
• Khi giá sàn (Floor Price),
còn gọi là giá tối thiểu
được áp dụng thì người
mua chỉ được phép mua
từ mức giá sàn trở lên

• Mức giá sàn có ý nghĩa

phải cao hơn giá thị
trường

• Chính sách này nhằm

bảo vệ nhóm người bán
(vì lý do công bằng)
12/24/2022 Phương Chi 10
GIÁ SÀN TRONG THỊ TRƯỜNG
CẠNH TRANH & TÁC ĐỘNG
P  Mục đích: bảo
(S) vệ người bán
Dư thừa
Pmin  Tác động:
P0
+Giá cao hơn giá
thị trường
(D) (P = Pmin)
+Gây tình trạng
dư thừa
QD Q0 QS Q

12/24/2022 Phương Chi 11

TÌNH HUỐNG:
TIỀN LƯƠNG TỐI THIỂU
w  Mục đích: bảo vệ
Thất nghiệp (S) người lao động
 Tác động:
Wmin

W0 +Tiền lương cao

hơn giá thị
trường
(D)
(w = wmin)
+Gây ra tình trạng
L1 L thất nghiệp
L0 L2

12/24/2022 Phương Chi 12

ĐÁNH GIÁ CHÍNH SÁCH
KIỂM SOÁT GIÁ
• Thường vì lý do công bằng
Mục đích • Nhằm bảo vệ người nghèo

• Không phải tất cả người nghèo

Ai thụ đều được hưởng lợi
hưởng? • Có một số người nghèo bị tổn
hại
• Làm biến dạng việc phân bổ
Hiệu nguồn lực xã hội
• Làm giảm hiệu quả sử dụng
quả? nguồn lực
• Có sự đánh đổi giữa công bằng
12/24/2022 Phương Chi
& hiệu quả 13
THUẾ & TÁC ĐỘNG
• Thuế tạo nguồn thu
cho Ngân sách

• Khi Chính phủ đánh

thuế lên người bán
(người mua), ai là
người thật sự chịu
thuế?
• Yếu tố nào quyết định
sự phân chia gánh
nặng thuế?
12/24/2022 Phương Chi 14
THUẾ ĐƠN VỊ & TÁC ĐỘNG -
THUẾ ĐÁNH VÀO NGƯỜI MUA
•Tiền thuế đơn vị là
P 8$
(S) •Mức giá người mua
sẵn lòng trả cho
Pd= 32 người bán khi phải
A
P0= 30
8$ nộp thuế ít hơn trước
8$ đây 8$ ở tất cả các
Ps= 24
B (D) lượng hàng muốn
mua
•Đường cầu ròng là
(DT)
đường cầu ban đầu
QT Q0 dịch chuyển xuống 8
Q
đơn vị
•Điểm cân bằng thay
12/24/2022 Phương Chi đổi từ A qua B 15
THUẾ ĐƠN VỊ & TÁC ĐỘNG –
THUẾ ĐÁNH VÀO NGƯỜI BÁN
•Tiền thuế đơn vị là
P
(ST) 8$
•Mức giá người bán
B
8$ (S)
sẵn lòng bán cho
Pd= 32
người mua khi phải
P0= 30
8$ nộp thuế cao hơn
Ps= 24
A trước đây 8$ ở tất cả
(D) các lượng hàng muốn
bán
•Đường cung gồm
thuế là đường cung
QT Q0 Q ban đầu dịch chuyển
lên 8 đơn vị
•Điểm cân bằng thay
12/24/2022 Phương Chi 16
đổi từ A qua B
THUẾ ĐƠN VỊ & TÁC ĐỘNG
• Tác động của thuế là làm
lượng hàng giao dịch
giảm xuống
• Dù thuế đánh vào người
mua hay người bán thì
gánh nặng thuế cũng sẽ
được phân chia cho cả
hai

•Yếu tố nào quyết định sự phân chia gánh nặng thuế?

12/24/2022 Phương Chi 17

PHÂN CHIA GÁNH NẶNG THUẾ
CUNG CO GIÁN HƠN CẦU CẦU CO GIÃN HƠN CUNG
 Người bán chịu thuế ít hơn Người mua chịu thuế ít hơn
P P
(D) (S)
(S) (D)

PD PD
tD tD
P0
P0 tS
tS
PS PS

QT Q0 Q QT Q0 Q

12/24/2022 Phương Chi 18

THUẾ ĐƠN • Mức
VỊ sự độ
& thay
TÁC phản ứng
ĐỘNG trước
đổi giá của
người mua, người bán
mạnh hay yếu sẽ quyết
định sự phân chia tiền
thuế giữa họ
• Bên nào phản ứng mạnh
hơn trước sự thay đổi
giá (co giãn hơn) sẽ chịu
thuế ít hơn

• Dù không chịu trách

nhiệm pháp lý nộp thuế
thì cũng chịu trách
12/24/2022 Phương Chi
nhiệm kinh tế nộp thuế 19
TÓM TẮT

1 • Tất cả các chính sách can thiệp

đều làm biến dạng thị trường

2 • Giá trần (giá tối đa) sẽ gây ra

tình trạng thiếu hụt

3 • Giá sàn (giá tối thiểu) sẽ gây ra

tình trạng dư thừa

12/24/2022 Phương Chi 20

TÓM TẮT • Thuế sẽ làm qui mô sản xuất
(tiêu dùng) giảm xuống
4 • Thuế sẽ tạo ra chênh lệch giữa
giá người mua trả và giá người
bán nhận (còn gọi là chiếc
nêm thuế)
• Tác động của thuế đánh vào
5 người mua và thuế đánh vào
người bán không khác nhau

• Bên nào phản ứng trước sự

6 thay đổi giá yếu hơn sẽ chịu
gánh nặng thuế nặng hơn

12/24/2022 Phương Chi 21