11/29/22

Bài 5:
Sự can thiệp của
chính phủ và thặng
dư

Giảng viên: ThS. Võ Thị Ngọc Trinh

Email: trinh.vtn@gmail.com

1. SỰ CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN

KINH TẾ THỊ TRƯỜNG

q Can thiệp bằng công cụ giá

q Can thiệp bằng công cụ thuế
q Can thiệp bằng công cụ trợ cấp
q Các công cụ khác

1
 11/29/22

2.7. SỰ CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH

TẾ THỊ TRƯỜNG

q Can thiệp bằng công cụ giá

§ Giá trần:
ü Giá trần là mức giá cao nhất
không được phép vượt qua
do Chính phủ quy định
ü Nhằm bảo vệ lợi ích người
tiêu dùng.
ü Ptrần < Pcân bằng
ü Gây ra tình trạng thiếu hụt
trên thị trường
2

2.7. SỰ CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH

TẾ THỊ TRƯỜNG

q Can thiệp bằng công cụ giá

§ Giá sàn:
ü Mức giá thấp nhất không
được phép thấp hơn do
Chính phủ quy định
ü Nhằm bảo vệ lợi ích người
sản xuất
ü Psàn > Pcân bằng
ü Gây ra tình trạng dư thừa
trên thị trường.
3

2
 11/29/22

2.7. SỰ CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH

TẾ THỊ TRƯỜNG

q Can thiệp bằng công cụ thuế

§ Thuế đánh vào nhà sản xuất
t/sảnphẩm
ü Đối với người mua

ü Đối với người bán

2.7. SỰ CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH

TẾ THỊ TRƯỜNG
q Can thiệp bằng công cụ thuế

3
 11/29/22

CHƯƠNG 2 – CUNG, CẦU VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG

2.7. SỰ CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH
TẾ THỊ TRƯỜNG
q Ai gánh chịu nhiều hơn từ một sắc thuế của CP?

CHƯƠNG 2 – CUNG, CẦU VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG

2.7. SỰ CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH
TẾ THỊ TRƯỜNG
q Ai gánh chịu nhiều hơn từ một sắc thuế của CP?

ü Cầu hoàn toàn co giãn theo giá, thì người sản xuất phải gánh
chịu toàn bộ khoản thuế
ü Cầu hoàn toàn không co giãn theo giá, thì người tiêu dùng
phải gánh chịu toàn bộ khoản thuế 7

4
 11/29/22

CHƯƠNG 2 – CUNG, CẦU VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG

2.7. SỰ CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH
TẾ THỊ TRƯỜNG
q Ai gánh chịu nhiều hơn từ một sắc thuế của CP?

ü Cung hoàn toàn không co giãn theo giá, thì người sản
xuất phải gánh chịu toàn bộ khoản thuế
8

CHƯƠNG 2 – CUNG, CẦU VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG

2.7. SỰ CAN THIỆP CỦA CHÍNH PHỦ TRONG NỀN KINH
TẾ THỊ TRƯỜNG
q Can thiệp bằng công cụ trợ cấp
Chính phủ trợ cấp s/sản phẩm đến nhà sản xuất

5
 11/29/22

2. THẶNG DƯ

q Thặng dư tiêu dùng

q Thặng dư sản xuất
q Hiệu quả thị trường

10

10

CHƯƠNG 2 – CUNG, CẦU VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG

2.5. THẶNG DƯ TIÊU DÙNG VÀ THẶNG DƯ SẢN XUẤT

q Thặng dư tiêu dùng (CS)

§ Là giá trị mà người tiêu dùng thu lợi
từ việc tham gia trao đổi hàng hóa
dịch vụ trên thị trường.
§ Được đo bằng sự chênh lệch giữa
mức giá cao nhất mà người mua
sẵn lòng trả với giá thực tế mà họ
phải trả (giá bán trên thị trường).
§ Ví dụ:
ü Tổng thặng dư tiêu dùng:
Diện tích dưới đường cầu và
trên đường giá
11

11

6
 11/29/22

CHƯƠNG 2 – CUNG, CẦU VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG

2.5. THẶNG DƯ TIÊU DÙNG VÀ THẶNG DƯ SẢN XUẤT

q Thặng dư sản xuất (PS)

§ Là giá trị mà người sản xuất thu lợi
từ việc tham gia trao đổi hàng hóa
dịch vụ trên thị trường.
§ Được đo bằng sự chênh lệch giữa
mức giá thấp nhất mà người bán sẵn
lòng bán với giá bán thực tế trên thị
trường.
§ Ví dụ:
ü Tổng thặng dư sản xuất:
Diện tích dưới đường giá và
trên đường cung
12

12

2.6. HIỆU QUẢ THỊ TRƯỜNG

q Hiệu quả thị trường

§ Hiệu quả: là thuộc tính của sự phân bổ nguồn lực
theo đó người tiêu dùng và doanh nghiệp đạt được
tổng thặng dư cao nhất có thể từ những nguồn lực
khan hiếm.
§ Nói cách khác: Sự phân bổ nguồn lực tối đa hoá
được tổng thặng dư thì sự phân bổ này có tính hiệu
quả.

13

13

7
 11/29/22

2.6. HIỆU QUẢ THỊ TRƯỜNG

q Hiệu quả thị trường

§ Tổng thặng dư = (Thặng dư tiêu dùng - Thặng dư

sản xuất)
§ Thặng dư tiêu dùng = (Giá trị người tiêu dùng nhận
được – Khoản phí người tiêu dùng phải trả).

§ Thặng dư sản xuất = (Giá trị người sản xuất nhận

được – Chi phí người sản xuất phải chịu).

14

14

2.6. HIỆU QUẢ THỊ TRƯỜNG

q Hiệu quả thị trường

§ Mà: Khoản phí người tiêu dùng phải trả = Giá trị người
sản xuất nhận được.
Þ Tổng thặng dư = (Giá trị người tiêu dùng nhận được -
Chi phí người sản xuất phải chịu)
Þ Tổng thặng dư trên thị trường là tổng giá trị người mua
hàng nhận được (được đo bằng mức sẵn lòng chi trả)
trừ đi chi phí người bán phải chịu để cumng cấp hàng
hoá đó.
15

15

8
 11/29/22

2.6. HIỆU QUẢ THỊ TRƯỜNG

q Đánh giá cân bằng thị trường

16

16

2.6. HIỆU QUẢ THỊ TRƯỜNG

q Đánh giá cân bằng thị trường

1. Thị trường tự do phân phối cung HH đến những người
mua đánh giá HH cao nhất (có mức sẵn lòng chi trả cao
nhất)

2. Thị trường tự do phân phối cầu HH đến những người

bán có thể sản xuất mặt hàng đó ở mức chi phí thấp nhất.
3. Thị trường tự do tạo ra mức sản lượng HH tối đa hoá
tổng thặng dư sản xuất và tiêu dùng.

17

17

9
 11/29/22

CHƯƠNG 2 – CUNG, CẦU VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG

Câu hỏi và bài tập

tổng hợp

18

18

CHƯƠNG 2 – CUNG, CẦU VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG

q BÀI TẬP 1

19

19

10
 11/29/22

CHƯƠNG 2 – CUNG, CẦU VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG

q BÀI TẬP 2
Trên thị trường của một loại hàng hóa X, có lượng cung và lượng cầu
được cho bởi bảng số liệu sau:

20

20

CHƯƠNG 2 – CUNG, CẦU VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG

Tóm tắt chương 2
Câu 1. Sự kiện nào sau đây sẽ làm cho cung về cà phê tăng lên?
A. Có công trình nghiên cứu chỉ ra rằng uống cà phê có lợi cho những
người huyết áp thấp.
B. Giá phân bón giảm xuống.
C. Thu nhập của dân chúng tăng lên (cà phê là hàng hóa thông
thường).
D. Dân số tăng lên.
Câu 2: Khi cả cung và cầu về một mặt hàng đồng thời tăng lên thì
A. giá cân bằng chắc chắn giảm.
B. Giá cân bằng chắc chắn tăng.
C. Lượng cân bằng chắc chắn giảm.
D. Lượng cân bằng chắc chắn tăng.

21

21

11
 11/29/22

CHƯƠNG 2 – CUNG, CẦU VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA THỊ TRƯỜNG

Tóm tắt chương 2
Câu 3. Người ta quan sát thấy giá của máy in laze bị giảm đi. Điều
này chắc chắn do nguyên nhân
A. cầu tăng đồng thời cung giảm.
B. cầu giảm đồng thời cung tăng.
C. cả cầu và cung cùng giảm.
D. cả cầu và cung cùng tăng.

Câu 4: Độ co dãn chéo của cầu mặt hàng X theo giá của Y là - 5.
Điều này nói lên rằng:
A. X và Y là hai hàng hóa bổ sung mạnh.
B. X và Y là hai hàng hóa bổ sung yếu.
C. X và Y là hai hàng hóa thay thế mạnh.
D. X vàY là hai hàng hóa thay thế yếu.
22

22

12