ዘለቄታዊ የፀረ-ኤች ኤይ ቪ ህክምና ቁርኝት

(አድኸረንስ) 

ለ ኤች አይ ቪ ማህበራት የተዘጋጀ

ግንቦት/2014
 የትምህርቱ ዓላማ
 ይህ የትምህርት ክፍል ሲጠናቀቅ ተሳታፊዎች፡-
ዘለቄታዊ የፀረ-ኤች ኤይ ቪ ህክምና ቁርኝት (አድኸረንስ) ፅንሰ ሀሳብንና በዚህ
ውሰጥ ያላቸውን ሚና ይረዳሉ፣
 ጥሩ የፀረ-ኤች ኤይ ቪ ህክምና ቁርኝት ያለዉን ጥቅም ያዉቃሉ፣
 ጥሩ የአድኸረንሰ/ የዘለቄታዊ ቁርኝት እንዳይኖር የሚያደርጉ
ተግዳሮቶችን ይለያሉ
 የአመጋገብ ስርዓት እና አድኸረንስ/ ዘለቄታዊ የመድሃኒት ቁርኝት ያላቸዉን
ትስስር ያዉቃሉ
 ሴቶች እና የፀረ-ኤች ኤይ ቪ ህክምና ቁርኝት ያላቸዉን ትስስር ይረዳሉ
 የአድኸረንስ/ ዘለቄታዊ -ቁርኝት መላላት የሚያስከትለዉን መዘዝ ይረዳሉ
 የዘለቄታዊ ቁርኝት የሚጠነክርበትን መፍትሄ መጠቆም ይችላሉ
2
አድኸረንሰ ምንድን ነው?
የኤች አይ ቪ ቫይረስ በደሙ
የተገኘበት ደንበኛ የጤናውን ሁኔታ
ለመጠበቅና ለማሻሻል
የሚያስፈልገዉን መረጃ በማግኘት፤
ደንበኛዉ ዉጤቱን በመቀበል ቀጣይ
ህይወቱን በመልካም ለመምራት
የሚያስችለዉን እቅድ በንቃት እና
በዋናነት የሚያስቀምጥበት፤
አድኸረንሰ ምንድን ነው?
 ደንበኛዉ የአንዋዋር ዘይቤ ለውጥ
የሚያመጣበትን መንገድ
የሚረዳበት፣የሚወስንበት እና
የወሰነዉን ለመፈጸም የሚጥርበት፤
 ለመድኃኒቱ እና ለክትትሉ ቆራጥነቱን
የሚያሳይበት እና
 መድሃኃኒቱን መቼ እና እንዴት
መወሰድ እንዳለበት በጋራ ውሳኔ
የመስጠት ሂደት ነው
አድኸረንሰ ምንድን ነው? የቀጠለ…

 በአጠቃላይ የህክምና ስኬትን የሚወስን ዋልታ ነው፡፡

◦ ደንበኛዉ በጤንነት ለመኖር የሚያግዙትን የጠባይ ለዉጥ
ማምጣት መቻል፤
◦ ቀጠሮዉን አክብሮ ክትትል ማድረግ እና
◦ መድሃኒቱን በታዘዘዉ መሰረት መውሰድ ለህክምና ስኬት
ዋናዉ ቁልፍ ነው፡፡
ይህ ከህክምና ጋር የሚደረግ ዘለቄታዊ ቁርኝት ወይንም
አድኸረንስ ተብሎ ይጠራል፡፡

5
የፀረ-ኤች ኤይ ቪ ህክምና ቁርኝት (አድኸረንስ)
አይነቶች
 የፀረ-ኤች ኤይ ቪ ህክምና ቁርኝት (አድኸረንስ) በሁለት
ይከፈላል፡፡እነሱም
 የመድኃኒት ቁርኝት
◦ የታዘዘዉን መድኃኒት መጠን እና ሰዓት ሳያዛቡ መዉሰድን ያመለክታል፡፡
 የክትትል ቁርኝት
◦ ቀጠሮን አክብሮ በመገኘት አስፈላጊዉን ህክምና እና ምርመራ
ማለትም ሲዲ ፎር፣ቫይራል ሎድ እና የመሳሰሉትን ማደረግ መቻልን
ያካትታል፡፡
ዘለቄታዊ የመድሃኒት ቁርኝት ወይንም አዲኸረንስ
ማለት:

ትክክለኛ መድሃኒቶችን በተገቢው መንገድ

በትክክለኛው
ሰዓት 7
 ምን ያክል የመድሃኒት
ቁርኝት/አድኸረንስ ያስፈልጋል   

????????
ምን ያክል አድኸረንስ/ ዘለቄታዊ -ቁርኝት/ ያስፈልጋል


100%
9
ጥሩ የፀረ-ኤች
ጥሩ ኤይ ቪ ህክምና
የፀረ- ኤች ኤይቁርኝት የሚያስገኘዉ
ቪ ህክምና ጥቅምየሚያስገኘዉ ጥቅም
ቁርኝት
ምንድን ነዉ? …የቀጠለ

1.የፀረ-ኤች አይቪ
መድሃኒቶች (ኤ አር ቲ)
ውጤታማነትን ያረጋግጣል፤
 የፀረ-ኤች አይቪ መድሃኒቶች
(ኤአርቲ) በትክክል ከተወሰዱ
የቫይረስ መራባት ቫይረሱ መባዛት ያቆማል
ተያይዞም፡-
◦ የቫይረስ መጠን ይቀንሳል
◦ ሲዲ4 ቁጥር ይጨምራል
◦ ህመም፣ ስቃይና ሞት ይቀንሳል
10
 ጥሩ የፀረ-ኤች ኤይ ቪ ህክምና ቁርኝት የሚያስገኘዉ ጥቅም
…የቀጠለ

2.መድሃኒት የተላመደ ቫይረስን ያሰወግዳል፡፡

ኤች ይ ቪ
ኤ አር ቲ

ዝቅተኛ ቫይራል ሎድ

11
ጥሩ የፀረ-ኤች ኤይ ቪ ህክምና ቁርኝት የሚያስገኘዉ ጥቅም
ምንድን ነዉ?
3.የሕክምና ዉስብስብነትን ይቀነሳል፡፡
4.የኤች አይ ቪ ስርጭትን ይቀንሳል፡፡
ዘለቄታዊ -ቁርኝት መላላት/ ፑር አድኸረንስ
 ዘለቄታዊ -ቁርኝት መላላት /ፑር አድኸረንስ በተለያዬ መንገድ
ሊገለጽ ይችላል
◦ ቀጠሮን አለማክበር
◦ ከባለሙያ ጋር በጋራ የተቀመጠዉን የህክምና እቅድ አለመተግበር
◦ መድኀኒት መርሳት/ሲመች መጠቀም
◦ መድኀኒትን ሰዓት ጠብቆ አለመዉሰድ
◦ የታዘዘዉን መድሃኒት ማgOÕ
◦ መድሃኒትን ከሰዉ ጋር መጋራት
የአድኸረንስ/ ዘለቄታዊ -ቁርኝት ተግዳሮቶች
 ከደንበኛዉ የመነጨ፤
◦ ዉጤትን ግለጽ ያለማድረግ
◦ የደባል ሱስ ተገዥ መሆን
◦ ተደራቢ በሽታ መኖር
◦ የደንበኛዉ የድሜ እና የኑሮ ደረጃ
◦ የግንዛቤ ማነስና የጎጅ ባህል ሰለባ መሆን ወዘተ…
◦ በሽታን እና መድሃኒትን ከእምነት ጋር ማያያዝ
ተግዳሮቶች…የቀጠለ
 ከባለሙያ ጋር የሚያያዝ
◦ ግልፅነት፤ መተማመን እና መልካም ግንኙነት ያለመኖር
◦ የመምከር እና በዉቀት የመደገፍ ክፍተት ሲኖር
◦ ፈራጅ የሆነ አመለካከት ሲኖር
 ከጤና ተgGት አንጻር

◦ ቀልጣፋ አገልግሎት አለመኖር

◦ የግብዓት እጥረት መኖር
ተግዳሮቶች…የቀጠለ
 ከቤተሰብ እና ከማህበረሰቡ በሚመነጩ ችግሮች
◦ የማህበረሰቡ የግንዛቤ ደረጃ ማነስ ማህበረሰብ
◦ መድሎና ማግለል ማድረስ
ቫይረሱ በደሙ
ውስጥ ያለበት
ሰዉ
 ከሀገሪቱ የእድገት ደረጃ ጋር የተያያዘ
◦ የትራንስፖርት አለመመቻቸት
◦ በቅርበት ጤና ተቀማት አለመኖር
ተግዳሮቶች…የቀጠለ
 ከመድኃኒት ጋር የተያያዘ
◦ የመድሃኒት ብዛት
◦ የማይፈለጉ ውጤቶች/ተÒÄ– …ÐU…
◦ FÆ:Œûx ¿YΑ¬ú« >¬Õ wXY} FwTÑH
 ከአድኸረንስ ጋር የሚደረግ ትግል ማጠቃለያ
ከህመምተኛው ጋር
ከመድሃኒት ጋር የተያያዘ
የተያያዘ ያልተስተካከለ
የመድሃኒት ብዛት ፤ የምግብ አመራረጥ አካላዊ/
የድጋፍ ቡድን አባል
ያለመሆን አእምሯዊ ጤና

እውቀት/ የማህበራዊ/
የማይፈሉ ውጤቶች አመለካከት/ ህይወት
ሁኔታ
የጤና ድርጅት ርቀት ጥሩ ያልሆነ የግንኙነት ክህሎት

ፈራጅ የሆነ
ግልፅነት፤ መተማመን አመለካከት
የትራንስፖረት አለመኖርና ወጪ መብዛት መልካም ግንኙነት ያለመኖር
የጤና አገልግሎት የህመምተኛ ና የጤና በለሙያ 18
ግንኙነት
የአመጋገብ ስርዓት እና አድኸረንስ/ ዘለቄታዊ የመድሃኒት ቁርኝት

 የአመጋገብ ባህላችን ከዘለቄታዊ የመድሃኒት ቁርኝት ጋር ቀጥተኛ

ግንኙነት አለዉ
 ኤች አይ ቪ ለአመጋገብ
◦ በቫይረሱ፣በተÒዳኝ በሽታወች እና በመድሃኒት የጎንዮሽ ጉዳት የተነሳ
አመጋገብ ሊዛባ ይችላል
 አመጋገብ ለኤች አይ ቪ
◦ የሰዉነት የመከላከል አቅምን ይወስናል
◦ የመድሃኒት የጎንዮሽ ጉዳት ላይ ተጽዕኖ ይፈጥራል
◦ በሰዉነት ዉስጥ የሚኖረዉን የኤች አይ ቪ መድሃኒት መጠንን
ይወስናል
ሴቶች እና የአድኸረንስ/ ዘለቄታዊ -ቁርኝት
ተግዳሮቶች
 ሴቶች በለባቸዉ ተፈጥሮአዊ እና ባህላዊ ተጽኖ የተነሳ የአድኸረንስ/
ዘለቄታዊ -ቁርኝት ተግዳሮቶች ገፈት ቀማሽ ናቸዉ፡፡
 የስራ ጫና
◦ ልጅ መንከባከብ
◦ የቤት ዉሰጥና የዉጭ ስራ መደራረብ
 የኢኮኖሚ ጥገኛ መሆን
◦ ለትራንስፖርትና ለተጨማሪ ሕክምናየሚሆን ገንዘብ አለማግኘት
 ባህላዊ እንቅፋቶች
◦ ከወነዶች ይልቅ ሴቶች ለመድሎና መገለል ተጋላጭ ናቸዉ
የአድኸረንስ/ ዘለቄታዊ -ቁርኝት መላላት
የሚያስከትሉት መዘዝ
 ለግልሰቡ
◦ የቫይረሱ በሰዉነት ዉስጥ ያለገደብ ይራባል
◦ መድኃኒት ለተላመደ ቫይረስ ይዳርጋል
◦ ለተወሳሰበ ህክምና ያጋልጣል
◦ የሰዉነት የመከላከል አቅም ይቀንሳል
◦ `ÔÁ ½FÆ:Œû| HTÚ ›«ÄüÓq ¿ÃTÏ@
◦ ለተከታታይ ተÒÄ– o]z°… ¿Ï@Ô@
◦ ለሞት ያበቃል
የአድኸረንስ/ ዘለቄታዊ -ቁርኝት መላላት
የሚያስከትሉት መዘዝ የቀጠለ…
 ለማህበረሰብ እና ለሀገር
◦ መድሃኒት የተላመደ ቫይረስ ስረጭት ይጨምራል
◦ አምራች ዜጋ ያሳጣል
◦ ተጨማሪ የሀገር ሐብት ይባክናል
የአድኸረንስ/ ዘለቄታዊ -ቁርኝት ማጠናከሪያ
መንገዶች
 የመድሃኒት ዘለቄታዊ -ቁርኝት ምርጫ ሳይሆን ህይዎት
መሆኑን መረዳት
 የድጋፍ ቡድን አባል መሆን
 ዉጤትን ቢያንስ ለሚያምኑት ሰዉ ግልጽ ማድረግ
 የኑሮ ዘይቤን ማስተካከል
 መድሃኒት መዉሰድ ከፈጣሪ ጋር የሚያጋጭ ተግባር ሳይሆን

በሁሉም ሐይማኖቶች የተፈቀደ መሆኑን መረዳት

 መድሃኒት እየወሰዱ ወይም ከተወሰደ በኀላ የሚደረግ የኤች አይ

ቪ ምርመራ ዉጤት የተሳሳተ መሆኑን መረዳት

 የአድኸረንስ/የእለቱ
ዘለቄታዊ -
መልክትቁርኝት ማጠናከሪያ
መንገዶች
 ሴቶች ለመድሃኒት ቁርኝት ተግዳሮቶች የተጋለጡ ቢሆኑም
የመፍተሔዉም ቁልፍ ናቸዉ
◦ ለራሳቼዉ
◦ ለልጆቻቸዉ
◦ ለትዳር አጋሮቻቼዉ
◦ ለቤተሰቦቻቼዉ እና ለማህበረሰቡ ብሎም ለሃገር ጭምር የሚተርፍ
አቅም አላቸዉ፡፡
የአድኸረንስ/ ዘለቄታዊ -ቁርኝት ማጠናከሪያ
መንገዶች
 ሴቶች ቆርጠዉ ከተነሱ
 ፈርተዉ የተደበቁትን በማምጣት
 ራሳቸዉን ያወቁ ሰዎች ለመድሃኒት እና ለክትትል ጥብቅ

ቁርኝት እንዲኖራቸዉ በማድረግ

 የኤች አይ ቪ ስርጭትን ለመግታት በማሰተማር ጠንረዉ ከሰሩ

የኤች አይ ቪ በቅርብ ቀን ታሪቸ ማድረግ ይቻላል፡፡

 በህይወት ዘመን ሁሉ እነኝህን ልብ ማለት ይገባል
ሁል ጊዜ ማስታወስ አሁን የትኛውን
እንዴት እችላለሁ? መድሃኒት ነው ከእንክብሎች ጋር
መውሰድ የትኛውን ምግብ
ያለብኝ መውሰድ አለብኝ
? /የለብኝም
ምስጢሬን ጠብቆ
ድጋፍ ሊያደርግልኝ የኑሮ ዘይቤዬ ምን
የሚችል ማን ነዉ? ይምሰል
(ዉጤቴን ለማን ግልጽ
ላድርግ)

ማህበረሰቡን እንዴት ቫይረሱ በደማቸዉ

እና ምን ላሰተምረዉ የሚገኝባቸዉን
ማለት ወገኖች እንዴት
ላግዝ
26
አመሰግናለሁ