A ÉPOCA DA GUERRA FRÍA

I
POLÍTICA DE BLOQUES
 Cine para ambientarse.
• Billy Wilder: Un, dos, tres. 1961
• Kubrick: ¿Teléfono rojo? volamos hacia
Moscú. 1964
• Robert Donalson: Trece días. 2000
• George Clooney: Buenas noches y buena
suerte. 2005
• Stiven Soderbergh :El buen alemán. 2006
• Jay Roach: Trumbo. La lsita negra de
Hollywood.2015
A POLITICA DE BLOQUES

O SISTEMA BIPOLAR
 Comparar co punto 1 do libro de texto páx. 234-236

• Tras a II Guerra Mundial os países vencedores,

especialmente EEUU e URSS sostiveron un
estado permanente de tensión que non chegou a
desembocar nun enfrontamento directo entre
eles.
• Este período coñecémolo como Guerra Fría e
mantívose entre 1947 e 1991 (desaparición da
URSS), aínda que a partir de 1962 a situación foi
menos tensa.
 GUERRA FRÍA
Datas (poden cambiar PERÍODOS ACONTECEMENTOS
segundo teñamos en
conta uns episodioios ou
outros).

1947-1962 (aínda que MÁXIMA TENSIÓN Bloqueo de Berlín, Doutrina

hai conflitos moi Truman, Formación dos
importantes, a finais dos Bloques, Caza de Bruxas,
Guerra de Corea, inicio
50 comeza a suavizarse
Guerra de Vietnam, conflito
a tensión) de Súez, crise dos mísiles
en Cuba….
1962-1977 COEXISTENCIA PACÍFICA Acordos de desarme
OU DISTENSIÓN

1977-1985 FIN DA DISTENSIÓN “Guerra das Galaxias” ou

Iniciativa de Defensa
Estratéxica. Conflitos con
Afganistán, Nicaragua, Irán,
etc
Pero non se alcanzou despois de
1991 unha paz duradeira….
 O Sistema Bipolar supón a aliñación
dos países do mundo en dous bloques.

E reconstrución é resultado das conferencias de

Teherán, Ialta e Postdam, especialmente as
dúas últimas onde se decide para Alemaña:
– Partición.
– Desmilitarización .
– Depuración dos dirixentes nazis.
• En 1946 Winston Churchill pronuncia nunha
universidade de Misouri un discurso no que por
primeira vez fala de “pano de aceiro”
• En xeral, os EEUU enfróntanse ás guerrillas
comunistas e obteñen a influencia sobre Irán e
Grecia.
– En 1947 Truman pediulle ao Congreso permiso para
axudar a Grecia e Turquía co fin de frear a
expansión soviética.
– En Irán, ocupado por soviéticos e británicos durante a
guerra, os EEUU forzan a retirada dos primeiros.
• Intervención dos EEUU nas accións que se
opoñen ao seu dominio:
– Apoio ao sha de Persia (Irán) fronte ao movemento
integrista. 1979.
– Intervencións en Nicaragua, Guatemala, O Salvador
e Panamá.
– Apoio ás ditaduras de Arxentina e Chile.
• A URSS impón gobernos comunistas en Europa
Oriental.
• Trala morte de Stalin, en 1953, algúns dos países
da órbita soviética pretenden unha
desestalinización.
– Prodúcese un movemento popular antisoviético en
Hungría. Intervención soviética.
– Máis tarde en Checoslovaquia ( Primaveira de
Praga), proceso de cambio cara a democratización por
parte do partido comunista checo. Intervención do
pacto de Varsovia.
• Finlandia e Iugoslavia con rexímenes
comunistas independentes de Moscova.
 Características:
• Aparición do concepto superpotencia, país
hexemónico política, económica e militarmente.
• Tensión permanente entre os dous bloques.
Constante uso da propaganda e loita contra a
discrepancia ideolóxica. (gulags, desterros ou caza de
bruxas )
• Política de riscos calculados: política que consiste en
intentar disuadir o inimigo de calquera posible
enfrontamento intentando evitar un conflito mundial.
Medo a unha guerra nuclear.
• Formación de alianzas político militares:
Organización do Tratado do Atlántico Norte (OTAN) ou
Pacto de Varsovia. O fin último é o equilibrio
armamentístico .
• A ONU vai ser o foco de discusión dos problemas entre
os dous bloques.
 BLOQUE BLOQUE ORIENTAL
OCCIDENTAL
PAÍS LÍDER EEUU URSS

OUTROS Europa occidental, Países de Europa Oriental:

PAÍSES Amárica do sur, (Polonia, RDA,
Australia, Xapón e Checoslovaquia, Hungría,
outras zonas de Bulgaria, Romanía e Albania)
Asia. Cuba
Vietnam
Corea do Norte

SÍSTEMAS Democracia Comunismo

DE Parlamentaria.Apoio
GOBERNO a certas ditaduras.
ECONOMÍA Capitalista Comunista
 Plan Marshall 1947-1951 COMECON
para a reconstrución 1949-1991
europea
ORGANISMOS Mercado Común Europeo
ECONÓMICOS
(Tratado de
Roma. 1957)

Organizacióndo Tratado Pacto de

do Atlántico Norte Varsovia
ORGANISMOS
1949 1955
MILITARES

CIA. Axencia Central de KGB. Comité para a

SEVICIOS Intelixencia. Seguridade
SECRETOS
do Estado.
 PARA TRABALLAR...
• Actividades páx. 234-235: 2, 3, 4, 6, 8 e 9
do libro de texto.
PRINCIPAIS FOCOS DE
ATENCIÓN DURANTE A
GUERRA FRÍA
• India. A independencia e partición. 1947 (páx.
262)
• Alemaña. O bloqueo de Berlín.1948 (páx.235).
• Israel. Creación do estado. Conflito
xudeopalestino. 1948 (páxs. 263)
• Guerra de Corea. 1950-1953 (páx. 238)
• Exipto. Crise do Canal de Suéz. 1956 (páx. 246)
• Alemaña. O muro de Berlín. 1961 (páx.)
• Cuba. Crise dos mísiles. 1962 (páx.246)
• Vietnam. 1965-1975 (páxs. 262 e 238-39)
• Irán e Afganistán. 1979 (páx. 247)
 CHECOSLOVAQUIA HUNGRÍA
ALEMAÑA
AFGANISTÁN
IRÁN
ISRAEL CHINA COREA
CUBA
INDIA
VIETNAM
EXIPTO
O MURO DE BERLÍN
En 1948 Alemaña
queda dividida en catro
zonas controladas polos

BERLÍN vencedores da II Guerra

Mundial.
A situación no Berlín
de posguerra é moi
difícil para a
poboación civil,
especialmente na zona
soviética.
• Cando EEUU propón en 1948 propón que a zona
ocupada polos aliados occidentais se una na
República Federal Alamana (RFA), os soviéticos
fan un bloqueo terrestre entre e a zona occidental de
Berlín e a Alemaña Occidental.
s es
m e os
15 i ari
n te s d
r a oo
Du 00 v
15
• En 1949 xurde o
outro estado alemán,
a República
Democrática
Alamana (RDA).
• O bloqueo provocou
a creación da
Organización do
Tratado do Atlántico
Norte (OTAN) e
cinco anos despois o
Pacto de Varsovia.
A pesar da
vixilancia e dos
aramados son
frecuentes, por
parte dos berlineses
do leste (soviético),
os intentos por
“pasarse ao outro
lado”. Durante a
década dos 50 uns
4.000.000 de persoas.
En 1961 as
autoridades do
Berlín leste
deciden a
construción
dun muro que
separará as
dúas zonas.

Vídeo construción muro

J. F Kennedy. Berlín 1963 Vídeo
O muro non
desaparecerá ata 1989,
cos cambios producidos
en toda a Europa do
Leste, especialmente na
URSS.
 GUERRA DE COREA (páx. 269)
• Península ocupada por
Xapón dende 1910.
• Tras a 2ª G. M.
dividiuse Corea no
paralelo 38: norte,
ocupación soviética e sur
controlada por EEUU.
• En 1950 as forzas
militares de Corea do
Norte invadiron Corea
do Sur.
• A ONU decretou a intervención e
encomendou a EEUU a defensa militar.

• Corea do norte foi apoiada por China e a

URSS.

• En 1953 restituíuse a fronteira no paralelo

38 e constituíronse dous estados o do norte
comunista, República Democrática
Popular de Corea e o do sur nacionalista,
República de Corea.
 CUBA:REVOLUCIÓN E
CONTRAREVOLUCIÓN
• En 1959 triúnfa unha
revolución comunista en
Cuba que remata coa
ditadura de Batista.
• EEUU que rexeita un
estado comunista tan
preto das súas fronteiras,
somete á illa a un
bloqueo.
• A URSS, como reacción
proporciona axuda Fulgencio Batista
económica e militar.
En 1961, o novo presidente
dos EEUU J. F. Kennedy
intenta a invasión da illa de
Cuba, para rematar co
réxime comunista de Fidel
Castro.
Bahía de Cochinos
 A CRISE DOS MISILES (páx. 274)
• A URSS ve a ocasión de colocar plataformas de lanzamento que
ameacen EEUU e que compensen as bases de EEUU en Alemaña
Federal e Turquía.
• Un avión espía americano fotografía as plataformas en outubro de 1962
• O presidente
Kennedy decide o
bloqueo da illa para
impedir a chegada
dos mísiles
soviéticos.
• Foi un dos momentos de máxima tensión da guerra
fría e, a pesar do intento da ONU de mediar, a
solución só foi posible tras as conversas entre o
presidente de EEUU, Kennedy, e o da URSS, Kruchev.

• Este entendemento marcará un fito e iniciará o período

da coexistencia pacífica.
Documental da Axencia de Noticias AFP Agence France-Presse
Fragmento do filme: Trece días.
 Fin da distensión : 1977-1985.
A “segunda guerra fría”.
AFGANISTÁN  Bin Laden 
• A quen pertence ata 1919?
• Que sistema de goberno se
impón trala independencia?
• Quen ocupa o país en 1979?
Por que?
• Cando e por que se retiran os
Ashar Ghani
ocupantes? Ahmadzai
• Quen toma o poder dende
1996?
• Que está a acontecer agora?
• Apoio ás ditaduras.
Le o recadro titulado “ Operacións encubertas de EEUU” “ na
páx.247 , as páxs. 314 e 315 e os seguintes artigos:
https://www.lavanguardia.com/hemeroteca/
20130911/54380173263/golpe-militar-chile-salvador-
allende-augusto-pinochet-dictaduras-latinoamerica.html

https://www.lavanguardia.com/historiayvida/historia-
contemporanea/20210114/6181467/united-fruit-
republica-bananera-cia.html
• Redacta un informe explicando como inflúe a guerra fría
na evolución política de Iberoamérica.
• Operacións militares en Granada, Libia e Panamá.
• “Guerra das Galaxias”: novos misís, bomba de
neutróns ...
 

”Fago un chamamento á comunidade científica que

nos proporcionou o armamento nuclear para que
enfoquen o seu gran talento cara á causa da
– Quen pronuncia
Humanidade e daesta
Pazfrase en 1983?
Mundial; para que nos
proporcionen
– Cal era o seu os medios de facer desas armas
obxectivo?
nuclearesde
• Iniciativa algo impotente
Defensa e obsoleto” 
Estratéxica.
Pero como son eses dous bloques por “dentro”?

Como son eses dous xeitos de ver o mundo?