Chương 4

Nguyễn Thị Thu Hiền-2023

1 Thu Hien 23
 Nội dung

1. Ảnh hưởng đáng kể

2. Chính sách kế toán đầu tư vào công ty liên kết
3. Kế toán phương pháp vốn chủ sở hữu
4. Điều chỉnh từ giá gốc sang phương pháp vốn chủ sở
hữu

2 Thu Hien 23
A. Ngày 1/1/ 2020, công ty X (năm tài chính kết thúc ngày 31/12) mua
40% vốn cổ phần trong công ty A với giá 350 tỷ đồng. Tại ngày mua
(1/1/2020) có thông tin về công ty A như sau: Vốn đầu tư chủ sở hữu 600 tỉ
đồng, Lợi nhuận giữ lại 80 tỉ đồng, OCI: 10 tỷ đồng. Ngoài ra có một
TSCĐ vô hình có giá trị hợp lý lớn hơn giá trị ghi sổ là 100 tỉ đồng, tài
sản này được phân bổ trong 5 năm kể từ ngày mua. Trong năm 2020, X
bán cho A 1 lô hàng: GG: 20 ty , giá bán 25tỷ. Cty A bán lô hàng ra ngoài
trong năm 2020: 30%, 2021 50%, 2022: 20%. Lợi nhuận sau thuế các năm
2020, 2021, 2022 lần lượt là: 20 tỷ, 30 tỷ và 100 tỷ đồng; cổ tức A trả CĐ
vào các năm 2020, 2021, 2022 lần lượt là: 12 tỷ, 18 tỷ và 20 tỷ. Thuế suất
20%. Năm 2020 & 2022 tổn thất lợi thế thương mại: 10 % và 30%.
Cty M đầu tư vào A: 60% với GPHNKD: 1.000 tỷ đồng.
3 Thu Hien 23
A. Ngày 1/1/ 2020, công ty X (năm tài chính kết thúc ngày 31/12) mua
40% vốn cổ phần trong công ty A với giá 350 tỷ đồng. Tại ngày mua
(1/1/2020) có thông tin về công ty A như sau: Vốn đầu tư chủ sở hữu 600 tỉ
đồng, Lợi nhuận giữ lại 80 tỉ đồng, OCI: 10 tỷ đồng. Ngoài ra có một
TSCĐ vô hình có giá trị hợp lý lớn hơn giá trị ghi sổ là 100 tỉ đồng, tài
sản này được phân bổ trong 5 năm kể từ ngày mua. Trong năm 2020, X
bán cho A 1 lô hàng: GG: 20 ty , giá bán 25tỷ. Cty A bán lô hàng ra ngoài
trong năm 2020: 30%, 2021 50%, 2022: 20%. Lợi nhuận sau thuế các năm
2020, 2021, 2022 lần lượt là: 20 tỷ, 30 tỷ và 100 tỷ đồng; cổ tức A trả CĐ
vào các năm 2020, 2021, 2022 lần lượt là: 12 tỷ, 18 tỷ và 20 tỷ. Thuế suất
20%. Năm 2020 & 2022 tổn thất lợi thế thương mại: 10 % và 30%.
Cty M đầu tư vào A: 60% với GPHNKD: 1.000 tỷ đồng.
4 Thu Hien 23
1. Ảnh hưởng đáng kể
• Quyền lực tham gia, nhưng không kiểm soát hay đồng kiểm soát các
chính sách

5 Thu Hien 23
2. Chính sách kế toán đầu tư liên kết
Các mức độ của BCTC Chính sách kế toán
1. BCTC riêng của nhà đầu tư: Đơn vị
pháp lý (pháp nhân) Giá gốc hay theo IFRS 9 hoặc
theo Pp VCSH (*)

2**. BCTC hợp nhất (gồm cty con và

liên kết) : Đơn vị kinh tế (TĐ” >= 3PN: Phương pháp VCSH
NĐT (mẹ)– Cty con – Cty LK )
3**. BCTC của nhà đầu tư thay thế cho
BCTC hợp nhất (với cty liên kết) : Đơn
vị kinh tế = 2PN: nhà ĐT & cty LK Phương pháp VCSH

(*) áp dụng cho kỳ kế toán bắt đầu từ 1/1/2016 trên BCTC riêng của nhà đầu tư
** Hai BCTC sau liên quan đến BC của đơn vị kinh tế
6 Thu Hien 23
3. Kế toán phương pháp vốn chủ sở hữu

Ngày mua: Đo lường theo giá gốc

Sau ngày mua: Điều chỉnh tương ứng với sự thay đổi lợi ích
của nhà đầu tư trong tài sản thuần của bên cty liên kết, bao
gồm:
Phần lợi ích của nhà đầu tư trong lợi nhuận (lãi/lỗ) của bên
nhận đầu tư (liên kết) sau khi điều chỉnh phân bổ chênh lệch
giá trị hợp lý và giao dịch nội bộ..
Phần lợi ích của nhà đầu tư trong OCI của bên nhận đầu tư.
Loại trừ (điều chỉnh giảm) lợi nhuận được chia từ bên nhận
đầu tư;
Tổn thất lợi thế thương mại

7 Thu Hien 23
 3. Kế toán phương pháp vốn ch sở hữu

Nội dung Bút toán ghi sổ

Lợi ích của nhà đầu tư Nợ- Đầu tư liên kết
trong lợi nhuận
Có Thu nhập từ liên kết (P/L)
(lãi/lỗ)
Phần lợi ích của nhà Nợ- Đầu tư vào liên kết
đầu tư trong OCI
Có Thu nhập tổng hợp từ liên kết (OCI)
Cổ tức nhận được Nợ- Tiền/phải thu
Có- Đầu tư vào liên kết
Tổn thất LTTM Nợ - Thu nhập LK(Chi phí tổn thất
LTTM(P/L)
Có- đầu tư liên kết

8 Thu Hien 23
 Thí dụ 1
Ngày 01/01/2019, Jack Ltd mua 25% cổ phiếu của Joshua Ltd với
giá $45.000. Vào ngày này, VCSH của Joshua Ltd bao gồm:

Vốn góp 100 000

Quỹ dự phòng 30 000
Thặng dư đánh giá lại tài sản 20 000
Lợi nhuận giữ lại 20 000

Tại ngày mua, tất cả tài sản & nợ phải trả có thể xác định được của
Joshua đã được ghi nhận có giá trị ghi sổ bằng GTHL, ngoại trừ một
thiết bị sản xuất mà giá trị ghi sổ là $20 000. Thiết bị này có GTHL
là $28 000 và thời gian sử dụng còn lại là 5 năm. Thuế suất 30%

9 Thu Hien 23
 Thí dụ 1 (tt)
Trong năm 2019, Joshua Ltd có lợi nhuận sau thuế là $25 000. Quỹ thặng dư đánh giá lại tài
sản trong năm tăng lên $5 000. Joshua Ltd trả cổ tức $4 000 và bổ sung quỹ dự phòng là $3
000.
Trong kỳ hiện hành, Joshua Ltd đã bán hàng cho Jack Ltd với giá cao hơn giá gốc 20%, giá
gốc của lô hàng là $15.000. Đến ngày 31/12/2019, 70% lô hàng này vẫn chưa bán được.
Trong năm 2019, LTTM của khoản đầu tư vào Joshua Ltd bị tổn thất 20%.
Yêu cầu
Hạch toán khoản đầu tư vào cty liên kết Joshua Ltd cho BCTC năm 2019 của Jack Ltd.

10 Thu Hien 23
 Giải

Nội dung Bút toán ghi sổ Số tiền

Lợi nhuận Nợ-Đầu tư vào cty LK
sau thuế
Có- Thu nhập cty LK (P/L)

OCI Nợ - đầu tư vào cty LK

Có- Thu nhập toàn diện khác từ Cty LK (OCI)

Cổ tức Nợ- Tiền/Phải thu

Có-Đầu tư vào cty LK
Tổn thất Nợ- Thu nhập từ cty LK (P/L)
LTTM
Có- Đầu tư vào cty LK

11 Thu Hien 23
 Thí dụ 2
(Tiếp tục thí dụ 1)
Trong năm 2020, Lợi nhuận sau thuế của Joshua Ltd là 0.
Trong năm hiện hành Jack Ltd đã bán cho bên thứ ba tất cả số hàng mua
của Joshua năm trước còn lại.
Yêu cầu
Hạch toán khoản đầu tư vào cty liên kết Joshua Ltd trên BCTC của Jack
Ltd năm 2020
Solution
Nội dung Bút toán Số tiền
Lợi nhuận Nợ- Đầu tư vào cty LK
Có- Thu nhập từ cty LK (P/L)

12 Thu Hien 23
 Mua rẻ
Chênh lệch giữa giá mua (gốc) khoản đầu tư vào cty LK và GTHL
phần lợi ích của nhà đầu tư trong tài sản thuần của cty LK được xử lý
như sau:
a)LTTM (giá mua >GTHL) là một thành phần của giá mua khoản đầu
tư. LTTM được xét tổn thất hàng năm và ghi giảm giá trị khoản đầu
tư, nhưng không được phép trích khấu hao.
b)Số tiền mua rẻ (giá mua <GTHL) được ghi vào thu nhập và làm tăng
giá trị khoản đầu tư:
Nợ Đầu tư vào cty LK

Có
13 Thu nhập cty23LK
Thu Hien
 Thí dụ 3
Ngày 01/01/2019, Jack Ltd mua 25% cổ phiếu của Joshua Ltd với
giá $42.500. Vào ngày này, VCSH của Joshua Ltd bao gồm:

Vốn góp 100 000

Quỹ dự phòng 30 000
Thặng dư đánh giá lại tài sản 20 000
Lợi nhuận dư lại 20 000

Tại ngày mua, tất cả tài sản & nợ phải trả có thể xác định được của
Joshua đã được ghi nhận có giá trị ghi sổ bằng GTHL, ngoại trừ một
thiết bị sản xuất mà giá trị ghi sổ là $20 000. Thiết bị này có GTHL
là $28 000 và thời gian sử dụng còn lại là 5 năm. Thuế suất 30%

14 Thu Hien 23
 Thí dụ 3 (tt)
Trong năm 2019, Joshua Ltd có lợi nhuận sau thuế là $25 000. Quỹ thặng dư đánh giá lại tài
sản trong năm tăng lên $5 000. Joshua Ltd trả cổ tức $4 000 và bổ sung quỹ dự phòng là $3
000.
Trong kỳ hiện hành, Joshua Ltd đã bán hàng cho Jack Ltd với giá cao hơn giá gốc 20%, giá
gốc của lô hàng là $15.000. Đến ngày 31/12/2019, 70% lô hàng này vẫn chưa bán được.

Yêu cầu
Hạch toán khoản đầu tư vào cty liên kết Joshua Ltd cho BCTC năm 2019 của Jack Ltd.

15 Thu Hien 23
 Giải

Nội dung Bút toán ghi sổ Số tiền

Lợi nhuận Nợ-Đầu tư vào cty LK
sau thuế
Có- Thu nhập cty LK (P/L)

OCI Nợ - đầu tư vào cty LK

Có- Thu nhập tổng hợp khác từ
Cty LK (OCI)
Cổ tức Nợ- Tiền/Phải thu
Có-Đầu tư vào cty LK
Thu nhập Nợ- Đầu tư vào cty LK
mua rẻ
Có- Thu nhập cty LK (P/L)

16 Thu Hien 23
 Thí dụ 4
(Tiếp tục thí dụ 1)
Trong năm 2020, Lợi nhuận sau thuế của Joshua Ltd là 0.
Trong năm hiện hành Jack Ltd đã bán cho bên thứ ba tất cả số hàng mua
của Joshua năm trước còn lại.
Yêu cầu
Hạch toán khoản đầu tư vào cty liên kết Joshua Ltd trên BCTC của Jack
Ltd năm 2020

Solution
Nội dung Bút toán Số tiền
Lợi nhuận Nợ- Đầu tư vào cty LK
Có- Thu nhập từ cty LK (P/L)

17 Thu Hien 23
4. Điều chỉnh từ giá gốc sang phương pháp VCSH

Giao dịch PP giá gốc PP VCSH Điều chỉnh

Mua cổ phiếu Giá gốc Giá gốc, ngoại trừ Ghi nhận lãi (thu nhập) mua
mua rẻ rẻ

P/L & OCI Không ghi Ghi nhận Phần lợi ích của nhà đầu tư
nhận trong lợi nhuận (P/L) & OCI
của bên nhận đầu tư
Dividend paid Tăng doanh Giảm giá trị khoản Cổ tức được chia
thu tài chính đầu tư
Giao dịch bán Ghi nhận Hoãn ghi nhận Phần DT/ CP & LNNB thuộc
xuôi toàn bộ doanh thu/chi phí về nhà đầu tư
chưa thực hiện &
LNNB
Giao18dịch bán Ghi nhận Không ghi nhận Thu Hien
Phần23
LNNB thuộc về nhà
ngược toàn bộ DT/CP đầu tư
 Thí dụ 5
Ngày 01/01/2019, Jack Ltd mua 25% cổ phiếu của Joshua Ltd với
giá $42.500. Vào ngày này, VCSH của Joshua Ltd bao gồm:

Vốn góp 100 000

Quỹ dự phòng 30 000
Thặng dư đánh giá lại tài sản 20 000
Lợi nhuận dư lại 20 000

Tại ngày mua, tất cả tài sản & nợ phải trả có thể xác định được của
Joshua đã được ghi nhận có giá trị ghi sổ bằng GTHL, ngoại trừ một
thiết bị sản xuất mà giá trị ghi sổ là $20 000. Thiết bị này có GTHL
là $28 000 và thời gian sử dụng còn lại là 5 năm. Thuế suất 30%

19 Thu Hien 23
 Thí dụ 5 (tt)
Trong năm 2019, Joshua Ltd có lợi nhuận sau thuế là $25 000. Quỹ thặng dư đánh giá lại tài
sản trong năm tăng lên $5 000. Joshua Ltd trả cổ tức $4 000 và bổ sung quỹ dự phòng là $3
000.
Trong kỳ hiện hành, Joshua Ltd đã bán hàng cho Jack Ltd với giá cao hơn giá gốc 20%, giá
gốc của lô hàng là $15.000. Đến ngày 31/12/2019, 70% lô hàng này vẫn chưa bán được.
Trong năm 2019, LTTM của khoản đầu tư vào Joshua Ltd bị tổn thất 20%.
Yêu cầu
Hạch toán khoản đầu tư vào cty liên kết Joshua Ltd cho BCTC HN năm 2019 của Jack Ltd.

20 Thu Hien 23
 Giải

Nội dung Bút toán ghi sổ Số tiền

Lợi nhuận Nợ-Đầu tư vào cty LK
sau thuế
Có- Thu nhập cty LK (P/L)

OCI Nợ - đầu tư vào cty LK

Có- Thu nhập tổng hợp khác từ
Cty LK (OCI)
Cổ tức Nợ- Doanh thu tài chính
Có-Đầu tư vào cty LK
Thu nhập Nợ- Đầu tư vào cty LK
mua rẻ
Có- Thu nhập cty LK (P/L)

21 Thu Hien 23
 Thí dụ 6
(Tiếp tục thí dụ 5)
Trong năm 2020, Lợi nhuận sau thuế của Joshua Ltd là 0.
Trong năm hiện hành Jack Ltd đã bán cho bên thứ ba tất cả số hàng mua
của Joshua năm trước còn lại.
Yêu cầu
Hạch toán khoản đầu tư vào cty liên kết Joshua Ltd trên BCTC HN của
Jack Ltd năm 2020

22 Thu Hien 23
 Giải

Nội dung Bút toán ghi sổ Số tiền

Lợi nhuận Nợ-Đầu tư vào cty LK
giữ lại năm
Có- LNGL
2019
OCI Nợ - đầu tư vào cty LK
Có- Thu nhập toàn diện khác từ Cty LK (OCI)

Cổ tức năm Nợ- LNGL

2019
Có-Đầu tư vào cty LK
Thu nhập Nợ- Đầu tư vào cty LK
mua rẻ
Có- Thu nhập cty LK (P/L)

Lợi nhuận Nợ- Đầu tư vào cty LK

2020
Có- Thu nhập cty LK (P/L)

23 Thu Hien 23
 End

24 Thu Hien 23