ĐA Thiết kế máy

- Phân tích lực tác dụng lên trục

BM CSTKM – Khoa CKM

Mai Đức Đãi

FMD Dept. – Fundamentals of Machine Design Department

Quality & Efficiency
1 27.11.2023 FMD Dept.
Procedure

1. Chọn vật liệu (trang 183)

2. Tính toán thiết kế trục theo điều kiện bền
 Xác định tải tác dụng lên trục (hướng dẫn + trang 183)
 Tính sơ bộ đường kính trục (trang 188)
 Định khoảng cách giữa các gối đỡ và điểm đặt tải (trang 189)
 Xác định đường kính & chiều dài các đoạn trục (trang 194)
3. Tính kiểm nghiệm bền
 Kiểm nghiệm bền mỏi (trang 195)
 Kiểm nghiệm bền tĩnh (trang 200)

2 27.11.2023 ĐA TKM, Tính toán, thiết kế Truc FMD Dept.

 Force analysis – Helical gears

Fr
Fa F: lực tác dụng khi ăn khớp (lực tổng)
Ft: lực tiếp tuyến (lực vòng)
Driven gear
Fr: lực hướng tâm
Ft (bánh bị dẫn)
Fa: lực dọc trục (răng nghiên)
y
: góc nghiên răng
n: Normal pressure angle x Ft
 Fa
t : Pressure angle in the
z
direction of rotation Pitch circle (vòng tròn lăn, dw) Fr
Driving gear

Rotation Driving gear

 Các lực Ft , Fr Fa được sử dụng trong tính toán thiết kế trục, chọn ổ lăn (bánh dẫn)

[Source: Shigley's Mechanical Engineering Design, Richard G. Budynas, J. Keith Nisbett, 10th ed., McGraw-Hill Education, 2015]

3 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
Force analysis – Bevel gears
Driving gear

Ft

𝑑𝑚 F
2 

x
z
Fr Fa  Rotation


Lực tiếp tuyến: Ft, ngược chiều quay bánh dẫn.
Lực dọc trục: Fa, hướng vào mặt côn răng y
Lực hướng tâm: Fr [Source: Shigley's Mechanical Engineering Design,
Richard G. Budynas, J. Keith Nisbett, 10th ed.,
McGraw-Hill Education, 2015]

4 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
 Bài tham khảo

 SV cần đọc hiểu các ví dụ trình bày sau đây, sau đó vận dụng cho ngữ cảnh
cá nhân SV
 Các bài tham khảo có sự khác biệt nhất định so với ngữ cảnh cá nhân SV,
do đó SV cần cẩn trọng khi tham khảo, không copy máy móc

5 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
 Bánh răng trụ

6 27.11.2023 FMD Dept.

Example #01

, đường kính vòng lăn

𝐹 𝑡1=𝐹𝑡2

T1: Moment xoắn trục 1, cùng chiều quay trục 1

T2: Moment xoắn trục 2, ngược chiều quay trục 2 Ft1 ngược chiều quay trục 1
Fr: Lực tác dụng lên trục từ bộ truyền đai/xích Ft2 cùng chiều quay trục 2
Frkn: Lực nối trục (hướng tâm) Fa1 lực dọc trục, có chiều hướng vào
𝑇1
𝐹 𝑟𝑘𝑛 =( 0.2 ÷ 0.3 ) . 2. , Dt: đường kính qua tâm chốt mặt răng nghiên làm việc
𝐷𝑡
Fa1 = 0 trường hợp BR trụ răng thẳng
7 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
 Example #01
F.B.D. Trục #01
𝑑 𝑤1 𝑡1 𝐹
𝑇1 𝐹 𝑡1× =𝑇 1 𝐹 𝑟 1
2
A B 𝐹 𝑎1 D z
C RDz
Frkn RBx
𝑑 𝑤1RDx
RBy 𝑀 =𝐹 𝑎 1 × RDy
x ℓ12 2
ℓ 13
ℓ 11
y

F.B.D. Trục #02 𝑑 𝑤2

𝐹 𝑡2 × =𝑇 2
2 𝑑 𝑤2 𝐹 𝑟𝑦
A 𝐹 𝑎2 𝑀 =𝐹 𝑎 2 × 𝐹 𝑟𝑥
RAx B 2 C
RAz D
RCx
x
RAy 𝐹 𝑟2 𝐹 𝑡2 RCy 𝑇2 𝐹 𝑟𝑥= 𝐹 𝑟 × 𝑐𝑜𝑠 30
0
ℓ13 ℓ 𝑐 22 𝐹 𝑟𝑦 =𝐹 𝑟 × 𝑠𝑖𝑛30
0

ℓ 11
y
8 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
 Free-Body diagram 𝑇1
F.B.D. RDy
(Sơ đồ giải phóng liên kết
Frkn RBy 𝐹 𝑟1
A B D z
Trục I) C RDz
RBx 𝑇1 𝐹 𝑡1 RDx
x ℓ12 ℓ 13
ℓ 11
y

Mặt phẳng tải trọng z

(y0z) 25380
Mx 46140,79548
(N.mm)
12175,09384

Mặt phẳng tải trọng z

(x0z) My
(N.mm)
30986
Mz
Tải trọng (N.mm)
z
moment xoắn

9 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
 𝐹 𝑡2 𝐹 𝑟𝑦
Free-Body diagram
A 𝐹 𝑟𝑥
RAx B C
F.B.D. RAz RCx D z
Sơ đồ giải phóng liên kết
x
RAy 𝐹 𝑟2 RCy 𝑇2
Trục II ℓ13 ℓ 𝑐 22
ℓ 11
y 8410,427382
Mặt phẳng tải trọng z
(y0z) Mx
(N.mm)
50080,73613

Mặt phẳng tải trọng z

(x0z) My
(N.mm) 55546,,28354
86742,37944

z
Mz
Tải trọng (N.mm)
moment xoắn 105635

10 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
 Bánh răng côn

11 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
 Ft1 ngược chiều quay trục 1

𝐹 𝑡1=𝐹𝑡2
Example #02 Ft2 cùng chiều quay trục 2
Fa1 lực dọc trục, có chiều
hướng vào mặt côn

T1: Moment xoắn trục 1, cùng chiều quay trục 1

T2: Moment xoắn trục 2, ngược chiều quay trục 2
Fr: Lực tác dụng lên trục từ bộ truyền đai/xích
Frkn: Lực nối trục (hướng tâm) , đường kính trung bình của BR côn
𝑇2
𝐹 𝑟𝑘𝑛 =( 0.2 ÷ 0.3 ) . 2. , Dt: đường kính qua tâm chốt trong đó tính theo 6.56 sử dụng chọn
𝐷𝑡
theo tiêu chuẩn.
12 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
 Example #02
F.B.D. Trục #02
𝑑 𝑚2 𝐹
𝐹 𝑡2 × =𝑇 2 𝑡 2
2 𝐹 𝑟2
A 𝐹 𝑎2 z
RAx B C D
RAz 𝑑 𝑚2
RCx
x
RAy
𝑀 =𝐹 𝑎 2 ×
2 RCy 𝑇 2𝐹 𝑟𝑘𝑛
ℓ 23 ℓ 𝑐 22
ℓ 21
y
F.B.D. Trục #01
𝑑 𝑚1
𝑇1 A B
𝐹 𝑡1×
C 2
=𝑇 1
D z
RBx RBz 𝐹 𝑎1 𝑑 𝑚1
Fry RCx 𝑀 =𝐹 𝑎 1 ×
Frx RBy RCy
2
x
ℓ 12 ℓ 11 𝐹 𝑡1
ℓ 13
y

13 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
 Hình sử dụng
cho việc phân tích lực

14 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
Đề 01 , đường kính vòng lăn

T1

300

Ft1
Fr1
T2
Frkn
Fr

 Input data:
Moment xoắn trục 1, 2: T1, T2
Lực tác dụng lên trục từ bộ truyền đai: Fđ
Lực tiếp tuyến: Ft1 (ngược chiều quay trục 1). Ft2= Ft1
Lực hướng tâm: Fr1= Fr2
Lực nối trục (hướng tâm): Frkn
15 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
Đề 02 , đường kính vòng lăn
, đường kính vòng lăn
T1

300

Fr2
Ft2
Ft1
Fa1
F
Fa2 r1
T2
+x
Frkn
Fr
 Input data:
Moment xoắn trục 1, 2: T1, T2
Lực tác dụng lên trục từ bộ truyền đai: Fđ
Lực tiếp tuyến: Ft1 (ngược chiều quay trục 1). Ft2= Ft1
Lực hướng tâm: Fr1= Fr2
Lực nối trục (hướng tâm): Frkn
16 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
Đề 03
Ft1= Ft2
Fr1= Fa2
Fa1= Fr2

300

Ft2
Fa2
Fr2
Frkn
 Input data: Fr

Moment xoắn trục 1, 2: T1, T2

Lực tác dụng lên trục từ bộ truyền đai: Fđ
Lực tiếp tuyến: Ft1 (ngược chiều quay trục 1)
Ft2= Ft1 , đường kính trung bình của BR côn
Lực hướng tâm: Fr1= Fa2 ; Fr2= Fa1 trong đó tính theo 6.56 sử dụng chọn
Lực27.11.2023
nối trục MAI
(hướng tâm): Frkn theo tiêu chuẩn.
17 DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
Đề 04 , đường kính vòng lăn

300

Ft1
Fr1

 Input data:
Moment xoắn trục 1, 2: T1, T2
Lực tác dụng lên trục từ bộ truyền đai: Fđ
Lực tiếp tuyến: Ft1 (ngược chiều quay trục 1). Ft2= Ft1
Lực hướng tâm: Fr1= Fr2
Lực nối trục (hướng tâm): Frkn
18 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
Đề 05 Ft1= Ft2
Fr1= Fa2
Fa1= Fr2

Fa2
Fr2
Ft2

300

 Input data:
Moment xoắn trục 1, 2: T1, T2
Lực tác dụng lên trục từ bộ truyền đai: Fđ
Lực tiếp tuyến: Ft1 (ngược chiều quay trục 1)
Ft2= Ft1 , đường kính trung bình của BR côn
Lực hướng tâm: Fr1= Fa2 ; Fr2= Fa1 trong đó tính theo 6.56 sử dụng chọn
Lực nối trục (hướng tâm): Frkn theo tiêu chuẩn.
19 27.11.2023 MAI DUC DAI – MDPR310423 - Tính toán, thiết kế trục FMD Dept.
Đề 06
, đường kính vòng lăn

Ft1
Fa1
Fr1

300

 Input data:
Moment xoắn trục 1, 2: T1, T2
Lực tác dụng lên trục từ bộ truyền đai: Fđ
Lực tiếp tuyến: Ft1, ngược chiều quay trục 1. Ft2= Ft1
Lực hướng tâm: Fr1= Fr2
Lực dọc trục: Fa1= Fa2
20
Lực nối trụcMAI(hướng
27.11.2023
tâm): F toán, thiết kế trục
DUC DAI – MDPR310423 - Tính rkn FMD Dept.