Testet e

Provokimit
Bronkial
Punoi: Dorian Shkëmbi
Disfunksioni i rrugëve ajrore
• Një term përmbledhës, i cili përfshin :
• Astmën,
• Hiperreagimin bronchial,
• Astmën e induktuar nga eforti (EIA),
• Bronkokonstriksionin e induktuar nga
eforti (EIB)
 EIA VS
EIB
• EIA- shenjat dhe simptomat e astmës që shfaqen pas efortit
• EIB- përkufizohet si ulja e funksionit pulmonar (FEV1) e matur
gjatë testimit objektiv dhe që manifestohet në effort. Termi i
preferuar ndaj EIA sepse nuk implikon mekanizëm
patogjenetik. Pacientët me astmë, zakonisht kanë EIB, e
anasjella jo gjithmonë është e vërtetë.
Astma
okupacionale
• sëmundje e karakterizuar
me variabilitet të
kalueshmërisë së rrugëve
ajrore dhe/ose hiper-
reagim si pasojë e
kushteve apo shkaqeve të
cilat mund t’i referohen
një mjedisi pune dhe jo
stimujve të ndeshur jashtë
kushteve të punës.
Testi i Provokimit
Bronkial
• Një test i përdorur për diagnostikimin
ose përjashtimin e astmës duke
provokuar bronkokonstriksion si përgjigje
ndaj një stimuli të jashtëm të
kontrolluar: stimujt mund të jenë
medikamentozë (metakolina) ose fizikë
(prova ushtrimore, apo ajri i ftohtë
 Metakolina

Direktë

Histamina

Prova e efortit
Joselektivë

Hiperpnea e
vullnetshme
eukapnike

Stimujt
Indirektë Manitoli

Ekspozimi
Adenozina
okupacional
Selektivë
Provokimi me Salina hipertonike
alergenë të
inhaluar
Metakolina
• Medikamenti më i zakonshëm në
testin e provokimit bronkial
• Shkakton kontraktim të muskujve të
lëmuar të bronkeve nëpërmjet
stimulit kolinergjik
• Te astmatikët BC do të ndodhë në
nivele më të ulëta të përqëndrimit të
metakolinës për shkak të
sensitivitetit kolinergjik të rritur
• Përgjigjia BC quhet sinjifikante kur
FEV 1 bie >20% të vlerës së
referencës
PD20(doza provokuese/PC20 (përqëndrimi
provokues)
• Doza ose përqëndrimi barit që jep ulje me 20% të FEV1
• Në përgjigje pozitive është përdorur për gradimin e severitetit të
përgjigjes ndaj provokimit
• Metoda EW (PC20) (metoda dy minutëshe e frymëmarrjes tidale
nëpërmjet nebulizatorit English-Wright , më pak e besueshme se PD
20 (teknika e dozimetrisë) në identifikimin dhe stratifikimit të hiper-
reaktivitetit bronkial, për shkak të inkonsistencës në marrjen e barit
me inhalacion
• Teknika e dozimetrisë PD20 me 5 frymëmarrje ka zëvendësuar PC 20
për shkak të të dhënave më të riprodhueshme dhe konsistencës në
dhënien e barit
Bronkokonstriksioni Astmatik
• 2 faza:
• Përgjigjia e menjëhershme
• Disa minuta pas ekspozimit për
shkak të bronkospazmës. Mund të
bllokohet nga bronkodilatatorët
• Përgjigjia e vonuar
• 6-12 orë pas ekspozimit si pasojë e
inflamacionit. Mund të bllokohet
nga përdorimi i kortizonikëve
Teknika e Testit të provokimit me
metakolinë
• Pacienti duhet të jetë klinikisht stabël
• Tekniku duhet të jetë i trajnuar për të
menaxhuar përgjigjet e padëshiruara
(bronkospazma e rëndë apo reaksionet
sistemike)
• Test që kryhet rutinë në laboratorë të
provës funksionale ose në klinika
respiratore të specializuara
• Zakonisht është test i sigurt
• Gjithmonë ndihma mjekësore duhet të
jetë e gatshme në rast të një reaksioni
të rëndë
• Pacientit duhet t’i shpjegohet testi dhe
efektet anësore të tij
• Niset gjithmonë me një spirometri
paraprake për FEV1
• Nqse FEV1 i matur është më pak se 1
litër ose më pak se 50% të vlerës së
parashikuar, testi duhet ndërprerë për të
evituar bronkokonstriksion të mëtejshëm
• Pas spirometrisë, pacienti inhalon sol.
Fiziologjik me nebulizator.
• Disa pacientë- hipersensitivitet dhe nga
sol fiziologjik
• Këta pacientë nuk duhet të kryejnë test
provokimi
• Të gjitha rezultatet dhe observimet
duhen raportuar
Testi dy minutësh i frymëmarrjes tidale me
Nebulizator Eë
• Përqëndrimi fillestar i Metakolinës (2ml
nga një solucion 1-2mg/ml
• Doza i administrohet pacientit me
nebulizator për 2 minuta
• Matet FEV1 matet 30 sekonda dhe 3
minuta
• Për të mbrojtur stafin nga ekspozimi
procesi kryhet në një dhomë të ventiluar
mirë
• Më pas përqëndrimi dyfishohet dhe
përsëritet e njëjta procedurë deri në
përqëndrim maksimal (8-16mg/ml ose
në përfundimin e testit
 Pozitivitet I
testit
(zvogëlim mbi
20% I FEV1)

Arritja e
përqëndrimit Indikacionet Pacient jostabël
maksimal të për klinikisht
lejuar pa ndërprejen (dispone, kollë,
ndryshim mbi ëheezing)
20% të Fev1
e testit

Pacienti zhvillon
reaksion
sistemik
(aritmi, nausea,
hypotension etc)
Testi dozimetrik me 5 frymëmarrje
• Doza fillestare e metakolinës: 0.025mg/ml me rritje graduale në 0.25, 10
dhe në fund 25mg/ml
• Në cdo dozë pacienti bën 5 frymëmarrje në TLC rreth 50% dhe në fund të
inspirimit mbahet fryma rreth 5 sekonda
• Testi përsëritet deri në dozën maksimale të lejuar ose në rezlutat pozitiv
• Pacientëve që zhvillojnë bronkokonstriksion u jepen 2-4 puffs
Salbutamol dhe spirometria përsritet pas 15 minutash
• Pacientët duhen instruktuar për të mos kryer frymëmarrje të thellë deri
në 50% të TLC. Frymëmarrja në TLC rrit rastet Fals-negative për shkak të
BD si pasojë e relaksimit të muskulaturës së lëmuar në inspirim të thellë
Indikacionet e testit të provokimit me
metakolinë

Dispneja e pashpjegueshme, kolla ose dhimbja

e gjoksit episodike

Dispne e pashpjegueshme pas ushtrimeve ose

ekspozimit ndaj ajrit të ftohtë

Spirometria normale dhe një përgjigje

bronkodilatatore negative në një pacient me
simptomatologji indikuese për astmë

Obstruksion i lehtë me përgjigje negative ndaj

testit të bronkodilatacionit te një pacient me
probabilitet të lartë pre-test për astmë.
 Kundërindikacionet

Absolute Relative

Obstruksion ajror i Obstruksion i

rëndë (FEV<1L, ose AVC ose IAM (<3 muaj) moderuar <1.5l ose Epilepsi
50%) 60%

Hipertension Paaftësia për të kryer

Aneurizëm e Infeksion respirator
sistolik > 200mmHg, një spirometri të
identifikuar recent
diastolik >100mmHg pranueshme

Përdorimi I
Shtatzania ose inhibitorëve të
laktacioni kolinesterazës
(miastenia gravis)
 Interpretimi i
rezultateve
• Test sensitiv por jo specifik për vlerësimin
e astmës (testi negative përjashton
astmën)
• Mund të jetë normal në astmën në
remision
• Testi pozitiv një numër patologjish
obstruktive
• Reaktiviteti bronkial i theksuar zakonisht
është diagnostikues i astmës
• Në pacientët me SPOK, bashkë ekzsitenca
e astmës nuk mund të vërtetohet vetëm
me reaktivitetin bronkial
Testi i stimulimit me manitol
• Diuretik osmotik në trajtë
pluhuri
• Nuk është e nevojshme
përgatitja e një tretësire
• Rrit osmolaritetin
• Shkakton tkurrjen qelizore
• Clirim të mediatorëve:
mastocyte dhe eozinofile
• Bronkokonstriksion
• Test me 9 hapa me dozë të
manitolit nga 0 (placebo) në 160
mg me interval cdo dy minuta
dhe matet FEV1 cdo minutë pas
secilës dozë (doza max
kumulative 635 mg)
• Test pozitiv : rënie me 15% në
dozën totale ose 10% në dy matje
të njëpasnjëshme
• Test i lehtë, i sigurt dhe jo i
kushtueshëm
Bronkokonstriksioni i
induktuar nga ushtrimi
(EIB)
• EIB shpesh por jo gjithmonë bashkëshoqëron
astmën
• Atletët(30-70%) krahasuar me popullatën e
përgjithshme (20%)
• Vlerësimi i duhur i EIB mundëson vlerësimin
nëse një atlet mund të përdorë
bronkodilatatorin ose jo.
• Keqdiagnostikimi mund të ndikojë në karrierën
e një atleti
• Faktorët mjedisorë ndikojnë në dëmtimin e
rrugëve ajrore dhe EIB
• Hiperpnea gjatë ushtrimeve- stress termik dhe
osmotic- BC
• BC pas EIB zgjat 30-90 minuta pa trajtim
• Prania ose mungesa e simptomave jo gjithmonë
përputhet me rezultatet objektive
Prova ushtrimore e bronkokonstriksionit
• Atletë, notarë, ushtarakë te të cilët
suspektohet BC nga eforti
• Realizohet në pistë vrapimi ose biçikletë
elektrike
• Monitorohen parametrat vitale dhe ritmi
kardiak me EKG me 12 lidhje
• Pacienti inhalon ajër të thatë (<10mg H2O/L
në temperaturë dhome ndërkohë që
vrapon/pedalon
• Shpejtësia arrin gradualisht maksimumin për 6-
8 minuta
• Shpejtësia rritet gradualisht derisa FC të jetë
në 80% të maksimumit të parashikuar (220 -
mosha)
• FEV1 monitorohet pas 5, 10, 15, 20, 25, 30 min
• Provë pozitive: Rënia e FEV1 me 10%
Teknika e Hiperventilimit Vullnetar
Eukapnik
• Testi fillon me një spirometri paraprake
• Pacientit i kërkohet të thithë një përzierje gazesh
me një ventilim x minutë prej 30 x FEV1 për jo më
pak se 6 minuta
• Te astmatikët reagimi arrin në 21 x FEV1
• Përzierja përmban 21% O2, 4.9-5.1% CO2 dhe pjesa
e mbetur, azot
• E njëjta provë mund të kryhet duke inspiruar ajër të
ftohtë, por procedura është më komplekse dhe me
kosto më të lartë
• Përzierja e gazit dërgohet në një rezervuar 120 l
tipikisht i mbushur deri në 90 litra
• Përgjigjia e rrugëve ajrore matet nëpermjert FEV1
5,10,15, 20 minuta. FEV1 më i ulët përdoret për të
matur rënien e FEV1, severitetin dhe përgjigjen
ndaj tij
• Sinjifikante konsiderohet një rënie mbi 10%
Testimi i Astmës Okupacionale
• Bronkokonstriksioni në vendin e punës
• Astmë okupacionale
• Rëndim i astmës preekzistuese
• 1/6 e rasteve me astmë te adulti ka
shkak okupacional
• Tetimi i astmës okupacionale realizohet
me PFT, testim imunologjik dhe
nëpërmjet provokimit jospecifik dhe
specifik
• Testimi me PEF serial ka sensitivitet 64%
dhe specifitet 77%
• Trajektoret e fluksit variojnë në bazë të
turneve të pacientit
Teknika
• Pacienti pajiset me PEF metër për matje të
standardizuara
• PEF seriale 4 herë në ditë në interval cdo 2-4
orë (idealisht cdo 2 orw)
• Cdo herë bëhen 3 matje të PEF dhe
regjistrohet vlera më e lartë
• 4 javë regjistrim
• Të dhënat përpunohen në mënyrë
kompiuterike nëpërmjet sistemeve të
miratuara të pikëzimit nw paraqitje grafike
• Grafikët
• Përkeqësim gjatë ditëve të punës, përmirësim
në ditët pushim
• Ulje progressive e PEF gjatw ditws sw punws
dhe nga njwra ditw e javws nw tjetrwn
• Diagnoza e AO variacion I pef max dhe min
ditor <20%