Algoritmi per trajtimin e femijes nga 0-14 vjec me ulje

te nivelit te ndergjegjes
GCS<15
V, P ose U ne AVPU

Vleresimi Monitorimi
Jep oksigjen
A(rr.ajrore) Rrahjet kard * +

Konsidero intubimin nqs:

Obstruksioni i rrugeve ajrore
Ritmi resp *
Kompromentimi i rr. ajrore nga te vjellat O sats *
2
+

B(frymemarrja) Ritm resp jo adekuat TA *

O2 sats <92% megjithe fluksin e larte O2 / Temp.
Manovrat per hapjen e rr.resp ECG +

Shenjat e shokut megjithese jane

C(qarkullimi) dhene likide 40ml/kg. Vleresim GCS
GCS<8 pike Nqs GCS <12 cdo 15min
Rritje te ICP Nqs GCS 12-14 every hour

D(disabiliteti) Shiko udhezimet e meposhtme: Ndiq diurezen

Ekzaminime baze (shiko faqen 9) Te dhena anamnestike, pyet per:

Te gjithe femijet Glicemi me hemoglukotest Te vjella
Dhimbje koke
Ekzamino ne te Gazet ne gjak (kapilar, venos, arterial) Temperature
gjithe femijet me Analizat urinare Konvulsione
reduktim ne Glicemia Alterimi i nivelit te ndergjegjes
vetedijes, pervec Urea dhe electrolites (Na, K, Cr) Trauma
atyre post trauma Testet e funksionit hepatik Intoksikacion nga medikamentet
dhe me me pak Amonemia Prezence e medikamneteve ne shtepi
se nje ore pas Gjak komplet Nese ka patur ndonje vdekje me pare ne
konvulsionit. Hemokulture femijet ne familje
(shiko faqen 4&5)
1-2ml plasme te ndara, Ekzamino femijen
1-2ml plain serum te ruhen te ngrira
10ml urine te ruhet e ngrire

Problemet: Identifikio gjithe problemet

e konsideruara me poshte Shkak i
Shok (shiko faqe 4 dhe 5) panjohur Trajtimi
Sepsis Infeksione intrakranial Med/intoks
Menaxho njekohesisht gjithe
Trauma ICP i perzier Hipertension problemet e identifikuara nga
s Lista e problemeve
Sem metab. Konvulione te (shiko faqe 6, 7 dhe 8)
Status post-
zgjatura konvulsiv
4

Identifiko problemet
Problemet e renda te dyshuara mund te jene bashke-ekzistuese dhe duhen menaxhuar
njekohesisht. Identifiko nese cdo problem eshte i dyshuar dhe kliko ne kuti . Kur te gjitha
problemet jane mare ne konsiderate shiko tek tabelat per testet dhe trajtimet (shiko faqet 6, 7,
dhe 8).
SEMUNDJE METABOLIKE
SHOK Shih tab 1 HIPOGLICEMIA
Evidento kliniksht reduktimin e Shih tab 5
ndergjegjes dhe nje ose me shume nga
shenjat e meposhteme: Evidento nqs ndergjegja eshte e kompr.
- rimbushje kapilare > 2 seconda dhe glicemia kapilare < 2.6 mmol/l
- ekstermitet e ftohta
- puls periferik i dobet
- TA sistolik < 5th percentile
per moshen. SEMUNDJE METABOLIKE
- Diureza e ulur
<1ml/kg/ore HIPERAMONEMIA
Shiko tab 6
Vlereso amonemine >200micromol/l
SEPSIS Shiko tab 2 SEMUNDJE METABOLIKE
JO -HIPERGLICAEMIK
Evidento kliniksht reduktimin e KETOACIDOSIS
ndergjegjes dhe dy ose me shume nga
shenjat e meposhteme 4: Shiko tab 7
- Temp >38oC or <36oC Vlereso ndergjegjen dhe
- Takikardia pH <7.3 dhe
- Takipnea ketonet ne urine pa
- Eritrocitet <4000/mm3 hiperglicemi
ose >12000mm/3
ose INFEKSION INTRAKRANIALE
- a non-blanching rash B MENINGITIS BAKTERIAL
Shih tab 8
Evidento Rigiditetin e qafes/dhimbje
dhe totalin e pikeve nese eshte
8.5 ose me shume sipas rregullit me poshte:
TRAUMA Shiko tab 3 Simptom/shenja Piket
Evidento nga anamneza ose nga GCS <8 =8
Rigiditet i qafes = 7.5
pergjigjet e egzaminimeve
Koha e fillimit simp. = 1 per cdo 24ore
Te vjella =2
Cianoza = 6.5
SEMUNJE METABOLIKE Petekie =4
Serum CRP = (CRP in mg/l) / 100
KETOACIDOZE DIABETIKE ose
Shih tab 4 Nqs nuk ka rigiditet suspekto per meningit
Bakterial nqs ka temp dhe 2 ose me shume
Evidento nese ka reduktim te ndergjegjies nga shenjat e meposhteme:
dhe te gjitha keto me poshte:
- rash
- glicemia kapilare >11mmol/l
- fontanele e bombuar
- pH <7.3
- irritability
- ketone ne urine
 5
INFEKSION INTRAKRANIAL
HERPES SIMPLEX HYPERTENSION
ENCEPHALITIS (HSE) Shih tab 13
Shih tab 9 Evidento nqf sistolik BP > 95 th

percentile per moshen ne dy matje.

Evidento nese ka reduktim te ndergjegj
dhe 1 ose me shume nga shenjat e
meposhtme:
- Shenja neurologjike fokale
- Levizje te GCS >6 ore KONVULSION I
- Femija eshte ose ka qene ne ZGJATUR
kontakt me lezione herpetike
Shih tab 14
INFEKSION INTRAKRANIAL Evidento klinikisht nese konvulsioni
ABSCES ka zgjatur se paku 10 min.
Shih tab 10
Evidento klinikisht nese ka reduktim
te ndergjegjes dhe shenja neurologjike
fokale, sheja te infeksionit+/-dhe/ose GJENDJE POST-KONVULSIVE
ICP te perzier
Shih tab 15

INFEKSION INTRAKRANIAL
Evidento klinikisht nqs ke reduktim
te ndergjegjes brenda 1 ore pas konvulsionit
TB MENINGITIS me nivel normal te glicemise
Shih tab 11
Evidento klinikisht alterimin e
ndergjegjes dhe shenjat e
meningitit dhe / ose kontakt me Shkaqe te panjohura
TBC pulmonar
Shih tab. 16
Nese ne bilancin e pare laboratorike nuk
Rritje e ICP Evidenton shkak te mundshem konsidero intoks.
Shih tab 12 medikamentoz, gjendje jo-konvulsive, encefalo-
pati metabolike qe nuk presentohet me
Evidentimi klinik i papiloedemes hiper / hipoglycaemia; / hiperamonemia / jo-
ose nese jane present dy ose me shume nga 5: ketoacidoze
- Reduktimi i ndergjegjes (U ne hiperglicemike, shkaktare te tjere infeksioze,
- AVPU ose GCS < 8) kushte te tjera inflamatore shih Tab 16
- Respiracion jo normal
- Pupila jo normale
- Posturat jo normale
- Syte e kukulles/ kalorike
pergjigje.

Keni evidentuar te gjitha problemet e suspektuar?

Ndiqni tabelat e meposhteme per testet dhe mjekimin (pages 6, 7, and 8)

kur te gjithe PROBLEMET kane qene konsideruar.
6
Trajtimi i te gjithe problemeve te identifikuar (16)
Tab 1 SHOK Trajtimi:
-Likide bolus 20ml/kg (colloid / cristalloid) A dhe vlereso
Ekzaminimet pergjigjen (permiresim = takikardia, permiresim
rimbushje kapilare , diurezes, GCS)
Ekzaminimet e panelit baze. - Nese klinikisht vazhdon njesoj jep perseri likide
kontrollo per sepsis, trauma, >60ml/kg. B
anafilaksi, insuficience kardiake - NQS >40ml/kg jane mare konsidero intubation /
ventilation dhe asisto suportin circulator.

Tab 2 SEPSIS Trajtimi :

Ekzaminimet.
- Antib. me spekter te gjere/ IV.
Bej ekzaminimet baze: Me vone monoterapi/pas hemokultures
paneli per koagulopatine, X-ray thoraksi, kulture fyti, - Bej vleresimin pediatrik brenda ores
punksion lumbar , urokulture (nqs urinanalize +), PCR se pare.
meningo- / pneumococcus, mat. nga lekura,aspirim artikular,
CT e kokes.

Tab 3 TRAUMA
Ekzaminimet Trajtimi:
Mendo ekzaminimet e duhura
konsidero ekzaminimet baze nqs truma ka ndodhur - Ndiq guideline ATLS

Tab 4 KETOACIDOZA DIABETIKE

Ekzaminimet Trajtimi:
Ekzaminimet baze - Ndiq udherrefyesin per DKA ne femije dhe adult.

Tab 5 HYPOGLYCAEMIA Trajtimi:Nqs glicemia <2.6mmol/l

- Pas ekzaminimeve ne rutine jepni:
Ekzaminimet femija > 4 jave jep 5ml/kg I.V. 10%
Nqs glukoza e marre ne analizat rutine rezulton glukoze bolus
<2.6mmol/l atehere kerko testet e tjera Femija nen 4 jave jep 2ml/kg I.V. 10%
: glucoze bolus
laktatet, insulin, cortisol, hormon i rritjes - Fillo IV infusion glukoze 10% per te
acidet yndyrore te lira, beta-hydroxybutyrate, mbajtur glicemine 4 dhe 7 mmol/l
acyl-carnitine profile. - Konsultohu me specialist endokrinolog / metabolik
dhe amino / organic acidet ne urine. per ndjekje te metejshme.

Tab 6 HIPERAMONEMIA Trajtimi:

Ekzaminimet
Nqs amonemia ne ekzaminimet e rutines
eshte >200 mmol/l atehere kerko
ekzaminimet e meposhteme:
aminoacidet, aminoacidet ne urine, acide organike
ne urine,
dhe ekzaminimet per koagulopatine.
- Konsultohu me specialistin per probleme metabolike
- Fillo natri benzoat IV (doza ngopese
250mg/kg mbi 90 min; te pasohet me infuzion
250mg/kg mbi 24 ore - te dyja treten me 15ml/kg
10% glukoze)
- Nqs amonemia >500 mmol/l ose s’eshte permiresuar
dhe mbajtur ne vlerat 200-500 mmol/l pas
6 oresh mjekim me natri benzoat, konsidero
hemodializen urgjent

*Per kunderindikacionet akute ose detajet e tjera te berjes se punksionit lumbar shih Tab. 17
 Trajtimi per 16 problemet e tjera te evidentuara. 7

Tab 7 KETOACIDOZA JO-HIPERGLICEMIKE

Ekzaminimet
Nqs pH < 7.3, ketonet ne urine dhe nje normal ose
glukoze e ulur eshte evedentuar nga
ekzaminimet e rutines atehere
kerko analizat e meposhteme:
lactatet, aminoacidet ne plazme, aminoacidet
ne urine.
Trajtimi:
- Konsultohu me specialistin
Nqs eshte prezent ketoacidoza
jo-hiperglic ose lactatet >15mmol/l
- Monitoro me kujdes ekuilibrin e likideve
ne ICP↑
- Ushqimi duhet te fillohet heret per te prevenuar
katabolizmin

Tab 8 MENINGITIS BAKTERIAL

Ekzaminimet Trajtimi:
Ekzaminimet e rutines dhe - Jep IV dexamethasone 0.15mg/kg perpara ose me antibiotiket A
punksioni lumbar (if safe*) - Antibiotiket me spekter te gjere
A nese punksioni lumbar eshte i kunderindikuar*

Tab 9 HERPES SIMPLEX ENCEPHALITIS (HSE)

Trajtimi:
Ekzaminimet - Jep IV aciklovir 10mg/kg (ose 500mg/m2 nqs femija eshte3 muaj
Ekzaminimet rutine deri 12 vjec ) A
konsidero: MRI , EEG, -
- mos vononi fillimin e mjekimit edhe kunderind punks*
punksioni lumbar - Trajtimi duhet te vazhdoje 14 dite nqs HSE
PCR per HSV A eshte suspektuar
- Nqs nuk ka te dhena klinike per te dyshuar HSE aciclovir mund
nderpritet para 14 ditesh

Tab 10 INTRAKRANIAL ABSCES

Ekzaminim Trajtimi:
Ekz. rutine - Antibiotike ne baze te hemokultures se marre
CT scaner - Konsultohu me specialistin neurokirurg pediater.

Tab. 11 TB MENINGITIS
Ekzaminimet Trajtimi:
Ekzaminimet rutine dhe punksioni - Nqs microskopikisht CSF del pozitiv
konsulte me mikrobiologun.
lumbar B
Tab 12 RRIJTJE ICP Trajtimi:
- Pozicion e femijes gjysem ndenjur
Ekzaminime - Pozocioni i kokes deri 20 grade.
- Jep likide per nevojat ditore por jo sol. hypotonike B
Ekzaminime te rutines - Ritmi i dhenies jo i shpejte.
CT scaner A - Konsidero intubation dhe mbaj PaCO2 midis 4.0 - 4.5kPa
- Manitol ose 3% NaCl (3ml/gk) shih protokoll.

Tab 13 HIPERTENSION
Trajtimi:
Ekzaminimet - Konsulte me
Ekz. urinare, kreatinemia dhe nefrologun pediater
azotemia, ndiq rritjen e ICP, edema e papiles, monitoro BP ose internistin

-- ----
8
Trajtimi (vazhdim)
Tab 14 KONVULSION I ZGJATUR
Ekzaminimet
Ekzaminimet baze, nqs femija
nuk njihet te kete epilepsi
Nqs femija eshte nen 12muajsh
Kerko kalciumin plazmatik dhe
magneziumin B
Trajtimi:
® Apliko udherrefyesin e APLS per terapine antikonvulsivante
® Nese konvulsioni vazhdon megjithe antikonvuls., apliko
Trajnimin per imbalancen elektrolitike, dmth.
Na <115mmol/l, jep 5ml/kg ose 3% NaCl IV mbi
1 ore.
Ca <1.7mmol/l ose Ca jonizuar <0.75 mmol/l,
jep 0.3ml/kg ose 10% calcium gluconate IV mbi 5 minuta.
Mg <0.65mmol/l, jep 50mg/kg magnezium
sulphate IV mbi nje ore.

Tab 15 STATUS POST-KONVULSIV

Ekzaminimet Trajtimi:
- Nese glicemia do te jete normal - Trajto ne baze te anamnezes dhe gjetjes ne
do te behet nje ndjekje adekuate ne dinamike e pacientit ekzaminime.
pa bere ekzaminime te tjera. (gjate 1 ore) - nqs nuk ka permiresim klinik edhe pas nje ore
- Anamneze e detajuar dhe ekzaminime nese: trajto si:
Pikezimi sipas GCS do te ulet (Tab 16) “Shkaqe te panjohura”
Ekzaminimet e rutines
—shih “ (Tab 16) situata me “shkaqe te panjohur”

Tab 16 SHKAQE TE PANJOHURA

Ekzaminimet Trajtimi:
Ekzaminimet e rutines dhe nqs edhe pas rivleresimit nuk evidentohet - Trajtimi suportiv per
mbrojtjen e rr. ajrore, qarkullim
Ndonje shkak dhe ndergjegja eshte e alteruar kerko / performo
frymemarrje
CT scan, punkson lumbar *, urine per toksikologji
- Fillo antibiotike me
urine per acide organike dhe aminoacide si dhe lactatet.
spekter te gjere IV, aciclovir
Nese perseri ne ekzaminimet e rutines, CT, punksion lumbar - Diskuto me special.neurolog
brenda 6 oreve nga
nuk evidentohet shkaku konsidero ekzaminimet te tjera:
shtrimi
EEG ; acyl-carnitine:
ESR dhe paneli i ekzaminimeve autoimmune(cerebral
vasculitis); testet e funksionit te tiroide dhe antitrupat
(?encefaliti Hashimoto)

*Per kunderindikacionet e berjes se punksionit lumbar shihTab 17

Tab 17 PUNKSIONI LUMBAR

Punksioni lumbar nuk do te behet ose nuk do te performohet si pjese e
trajtimit baze kur nje femije ka:
- GCS < 8 - shok
- ↓ GCS - bradikardia (RK <60)
- shenja fokale neurologjike - hipertension (BP >95th centile per moshe)
- ka konvulsione se paku 10 min - evidence klinike semundje
Dhe ka GCS < 12 meningokoksemike
- frymemarrje te crregullt - Dilatacion i pupilave (unilateral / bilateral)
- syte e kukulles - Reagim i pupilave ndaj drites i dobet ose 0
- posturat jo normale - shenja te ICP te perziere
Nje CT normal nuk perjashton nje ICP te perzier akut A
Nqs punksioni lumbar eshte kryer, CSF duhet te dergohet per mikrobiologji B , ngjyrosje grami
kulture dhe ndieshmeri, glukoze B PCR per HSE B dhe viruse te tjere
SHKURTIMET 9

BP Presioni arterial ICP Presioni intrkranial

CSF Likidi cerebrospinal IV Intravenoz
DKA Ketoacidoza diabetike TB Tuberculozi
GCS Pikezimi Glasgow Temp Temperatura

Informacioni i nevojshem:
Rekomandimet e shenuara me simbolet A ose B jane te bazuara ne evidenca me cilesi te larte.
DETAJE TE KONTAKTIT LOKAL (p.sh. emri /spitali / numer kontakti :

Anestezisti qe mbulon pediatrine =

PICU =
Endokrin/biokimik specialist =
Pediatrer neurolog =
Pediater neurokirurg =
Pediater endokrinolog =
Sherbimi CT =
Sherbimi EEG =
Klinika e Toxicologjise =

EKZAMINIMET BAZE

Ekzaminimet e meposhteme do te kerkohen ne nje femije me ulje te ndergjegjes.

Testet

Glicemia
Gazet ne gjak (kapilar / venous / arterial)
Ekzaminimet e urines

Testet laboratorike Forma e kerkeses Tubi (ngjyra kryesore) Volumi i mostres

(Cfare do te shkruhet)
Ekz. bio-kimike Glukoze
Urea, elektrolite, dhe
kreatinine
Testet e funksionit hepati Fluoride oxalate(gri) 0.5ml
Amonemia Lithium heparin (jeshil) 2.5ml
Ruhet plazma Plain (i kuq) 1.0ml
dhe serumi (te ndara Laboratoret mund te perdorin tuba me
dhe te ngrira) ngjyra ose volume te ndryshme
Hematologji FBC EDTA (roze) 0.5ml

Mikrobiologji Hemokulture dhe Shishe per kulture 0.5ml

ndjeshmeri
Ekz klinike Urina ruhet e ngrire Mbajtes i thjeshte urine 10ml urine nese
eshte e mundur
10
Informacion i domosdoshem per medikamente:
Me poshte ka nje liste te infuzioneve qe mund te nevojiten per suport ose trajtim. Beni kujdes per forme-
dozat farmaceutike

Medikamentet per te mbeshtetur qarkullimin:

Medikamenti Llogaritja e dozes Likidet Doza per kg / njesi kohe Doza mbajtese

Adrenaline / 0.3mg x pesha (kg) ne 50ml 5% Glukoze 1ml / ore = 0.1 - 1

Epinephrine 0.1 microgram/kg/min microgram/kg/min
Noradrenaline 0.3mg x pesha (kg) ne 50ml 5% Glukoze 1ml / ore = 0.1 - 1
0.1 microgram/kg/min microgram/kg/min
Dopamine 30mg x pesha (kg) ne 50ml 5% Glukoze 1ml / ore = 2 - 20
10 microgram/kg/min microgram/kg/min
Dobutamine 30mg x pesha (kg) ne 50ml 5% Glukoze 1ml / ore = 2 - 20
10 microgram/kg/min microgram/kg/min

Medikamentet per qetesimin ne vazhdim te nje femije ne ventilim:

Medikamenti Llogaritja e dozes Likidet Dose/kg / njesi kohe Doza mbajtese

Morphine 1mg x pesha (kg) ne 50ml 5% Glukoze 1ml / ore = 10 - 40

20 microgram/kg/ore microgram/kg/ ore
Midazolam 3mg x pesha (kg) ne 50ml 5% Glukoze 1ml / ore = 0.5 - 4
1 microgram/kg/min microgram/kg/min
Fentanyl 0.125mg x pesha (kg) ne 50ml 5% Glukoze 1ml / ore = 1-3
2.5microgram/kg/ ore microgram/kg/ ore
Ketamine 30mg x pesha (kg) ne 50ml 5% Glukoze 1ml / ore = 10 - 45
10 microgram/kg/min microgram/kg/min

Medikamentet per semundjet metabolike:

Medikamenti Llogaritja e dozes Likidet Dose/kg / njesi kohe Doza mbajtese

Insulin 50 unite ne 50ml 0.9% Sol. NaCl 0.05 ml x pesha(kg)/ore 0.025 - 0.1
= 0.05 Units/kg/ore Unite/kg/ore
Doza ngopese:
Benzoat 250mg x pesha (kg) shtohe ne 15ml x pesha(kg) Jepe gjithe volumin
Natriumi 10% Glukoze per 90 minuta
Infuzion i vazhdueshem:
250mg x pesha (kg) shtohe ne 15ml x pesha(kg) Jepe gjithe volumin
10% Glucose per 24 ore
Doza ngopese:
Phenylbutyrate 15ml x pesha(kg) Jepe gjithe volumin
250mg x pesha (kg) shtohe ne
Natriumi 10% Glukoze per 90 minuta
Infuzion i vazhdueshem:
250mg x pesha (kg) shtohe ne 15ml x pesha(kg) Jepe gjithe volumin
10% Glukoze per 24 ore
 11
Infuzionet per konvulsione per shkak te crregullimeve elektrolitike:
Medikamenti Llogaritja e dozes Likidet per hollim Doza

3% Kripe Hiq 36ml nga nje shishe 500ml 5 ml x pesha (kg) /ore
(Klorur me 0.9% klorur natriumi (saline). Kjo perben Nje doze e vetme
Natriumi 3%) 500ml tretesire
Shto 36ml tretesire 30%NaCl 3%Klorur Natriumi

Sulfat 2ml nga solucioni 50%perzieje me 5% Glukoze 0.5 ml x pesha (kg) /ore
Magnezi 10ml Glukoze 5% Nje doze e vetme per
(=Solucion 10% MgSO4) 1 ore
Calcium 1g ne 10ml = 10% soluction 5% Glukoze 0.3 -0.5 ml x pesha(kg)
gluconate per 5 min.

Medikamentet per uljen e presionit intrakranial:

Medikamenti Llogaritja e dozes Fluid Dose per kg Usual dose range
per njesi kohe
Manitol 1.25 ml x pesha (kg) 20% manitol 0.25g / kg / oro 0.25 - 1.0g / kg
Nje doze e vetme (1.25 - 5 ml / kg)
Per 30 min
Kjo perben
3% Kripe Hiq 36ml nga nje shishe
(Klorur 500ml me 0.9% NaCl. 500ml tret. 5 ml x pesha (kg)
Natriumi 3%) Shto 36ml tretesire 30%NaCl. 3% NaCl Nje doze e vetme
Per 1 ore

Thiopental 1ml / ore=

100mg x pesha (kg) ne 50ml 50ml NaCl 0.9% 2mg / kg / ore
Natriumi 2 -8 mg / kg /ore