MGA VARAYTI AT VARYASYON NG WIKA

VARAYTI
- Ang pagkakaroon nito ay bunga ng paniniwala ng mga linggwista
na ang wika ay heterogeneous o nagkakaiba-iba. Dala ito ng
magkakaibang pangkat ng tao na may iba’t ibang lugar na
tinitirahan, interes,gawain, pinag- aaralan at iba pa .

VARYASYON
- Sa pagdaan ng panahon, nagiging ispesyalisado ang gawain
at tungkulin ng tao at ito ay nagreresulta ng pagkakaiba- iba ng
kultura at wika na siyang nagiging panukat sa progreso ng tao.
 DALAWANG URI NG VARAYTI

Permanente
- likas na gamit at linang sa sinumangtapagsalita o tagabasa
➢Dayalekt, Idyolek, Etnolek, Ekolek

Pansamantala
- nagbabago bataysa pagbabago ng sitwasyon.
Sosyolek, Register, Pidgin, Creole.
 PERMANENTENG VARAYTI DAYALEK

– Wikang subordineyt ng isang katulad ding wika.Ginagamit ito sa tiyak na lugar o

rehiyon .
Halimbawa: Cebuano
Gihigugma ko ikaw Waray
Maupay nga adlaw Hiligaynon
Nagakadlaw na siya.

PERMANENTENG VARAYTI IDYOLEK

- ang wikang tipikal/ pangkaraniwang ginagamit ng
isang tao; ang personal na “wika” ng isang tao .
Halimbawa:
Marc Logan
Arnold Clavio
 PERMANENTENG VARAYTI ETNOLEK
-Isang uri ng barayti ng wika na nadebelop mula sasalita ng mga
etnolonggwistang grupo. Dahil sa pagkakaroon ng maraming pangkat
etnikosumibol ang ibat ibang uri ng Etnolek. Taglay nito ang mga wikang naging
bahagi nangpagkakakilanlan ng bawat pangkat etniko.
Halimbawa: Pakbet, Malong, Law oy.

PERMANENTENG VARAYTI EKOLEK

-Barayti ng wika na kadalasang ginagamit sa loob ngating tahanan. Ito ang mga
salitang madalas na namumutawi sa bibig ng mga bata at mganakatatanda,
malimit itong ginagamit sa pang araw-araw na pakikipagtalastasan.
Halimbawa:

•Palikuran–banyo o kubeta
• Silid tulogan o pahingahan –kuwarto
• Pamingganan –lalagyan ng plato
• Pappy – ama/tatay
• Mumsy – nanay/ina
 PANSAMANTALANG VARAYTI
SOSYOLEK
– Nakabatay ang pagkakaiba nito sa
katayuanistatus ng isang gumagamit ng wika sa ngtalakayan o larangang pinag-uusapan, sa
lipunang kanyang ginagalawan.
Halimbawa:
• Wa facelakgirlash mo
• Sige ka, jujumbagin kita!
• Repapips, ala na ako datung eh
PANSAMANTALANG VARAYTI
REGISTER
- Anyo ng wika batay sa uri at paksa
mga tagapakinig o kinakausap o kaya ay sa
okasyonat sa iba pang mga salik o factor.
a.) Field o larangan
– ang layunin at paksa nito ay naayon sa
larangan ng mga taong gumagamit nito.
b.) Mode o Modo
– paraan kung paano isinasagawa ang uri ng
komunikasyon.
c.) Tenor
–ito ay naayon sa relasyon ng mga nag-uusap.
Halimbawa:
• Talakayan sa klase ng International Affairs
• Talakayan sa klase sa Filipino
•Klase sa Law School.

PANSAMANTALANG VARAYTI PIDGIN

–Ito ay barayti ng wika na walang pormal na estraktura. Ito ay binansagang “nobody’s native language” ng
mga dayuhan. Ito ay ginagamit ngdalawang indibidwal na nag uusap na may dalawa ring magkaibang wika.
Sila ay walang komong wikang ginagamit. Umaasa lamang sila sa mga “makeshift” na salita o mga
pansamantalang wika lamang.
Halimbawa:
Ako kita ganda babae
 Kayo bili alak akin.
 Ako tinda damit maganda
 Suki kaw bili akin ako bigay diskawnt
 Ikaw aral mabuti para ikaw kuha taas grado
PANSAMANTALANG VARAYTI CREOLE
– Mga barayti ng wika na nadebelop dahil sa mgapinaghalohalong salita ng indibidwal, mula sa
magkaibang lugar hanggang sa ito ay nagging pangunahing wika ng partikular na lugar. Ito ay
pinaghalong iba’t ibang wika.
Halimbawa:
 Minombre – Ang pangalan ko
 Di donde lugar to? –Taga saan ka?
Buenas dias – Magandang umaga.

PANSAMANTALANG VARAYTI MODA

- Paraan ng pagpapahayag (pasalita ba o pasulat?)
➢May mga pagkakaiba ang paraang pasalita at pasulat
➢Mas mahigpit ang pagpapatupad ngmga tuntuning gramatikal sa paraang pasulat at mas maluwag
naman ang paraang pasalita(bagamat sa internet, lalo na sa mga social networking site, maluwag.
HALIMBAWA MODANG PASALITA E
E1: Kain na tayo.
E2: Tara. San? E2: S Gerry’s n ln
E1: Sa resto. E1: K
E2: San nga e?
E1: E di sa Gerry’s. PANSAMANTALANG VARAYTI
E2: Okey. ESTILO
- Kung pormal ang pagtitipon/meeting, pormal
MODANG TEXT dinang wika
E1: Kain tau. ➢Kung simpleng talakayan o tsismisan lang,
impormal o casual ang wika
E2: Wer?
E1: Resto
E2:Wat resto?
E1: Khit san
MARAMING SALAMAT!