CÁC NHÓM ĐẦU TƯ TRONG

VỐN CỔ PHẦN TƯ NHÂN

Mục tiêu của chương
 Mục tiêu của chương

Nội dung chương

4.1Tài trợ hạt giống
1. Mục tiêu chương (Seed Financing)
4.2 Tài trợ khởi nghiệp (Start - up
2. Sự khác nhau cơ bản giữa các nhóm
Financing)
đầu tư
4.3 Tài trợ giai đoạn tăng trưởng sớm
3. Các vấn đề chính
(Early Stage Financing) của các nhóm đầu tư
4.4.4
Giao
Tàidịch vốnrộng
trợ mở cổ phần tư nhân
(Expansion
Financing)
4.5 Tài trợ thay thế (Replacement
Financing)
4.6 Tài trợ kền kền (Vulture Financing)
 1. Mục tiêu của chương
• Biết được các nhóm đầu tư khác nhau • Biết được hai phương pháp giải thích mối
trong vốn cổ phần tư nhân (PE) và vốn đầu quan hệ giữa đầu tư và hoạt động được
tư mạo hiểm (VC) để đáp ứng nhu cầu của triển khai bởi nhà đầu tư: phương pháp
một doanh nghiệp. truyền thống và phương pháp hiện
đại/phương pháp dựa trên doanh nghiệp.
• Phân biệt được các nhóm đầu tư (clusters) Đồng thời, hiểu được tại sao nhà đầu tư
về định nghĩa, về sự đánh đổi giữa rủi ro chọn phương pháp truyền thống.
và lợi nhuận, về các vấn đề chủ yếu và về
sự tham gia vào công tác quản lý ở 6 loại
hình tài trợ
 2. Sự khác nhau cơ bản giữa các
nhóm đầu tư (cluster)
- Sự khác nhau giữa các Nhóm đầu tư (cluster) được phân biệt bởi các Hoạt động

của nhà đầu tư.

- Có hai phương pháp được triển khai bởi nhà đầu tư dùng để giải thích mối quan hệ giữa

Đầu tư và Hoạt động của họ:

• Phương pháp truyền thống (traditional approach): dựa trên mối quan hệ giữa giai

đoạn phát triển và nhu cầu tài chính của doanh nghiệp
• Phương pháp hiện đại/phương pháp dựa trên doanh nghiệp (modern/firm-based

approach): là một phương pháp tương đối mới, phương pháp này dựa trên sự cạnh

tranh và khó khăn trong việc đáp ứng các nhu cầu của một công ty với những hoạt
 Phương pháp truyền thống
Thuộc loại đầu tư vốn mạo hiểm (VC)
=> Phương pháp truyền thống dựa trên chu kỳ sống của doanh
nghiệp
Tài trợ
và “khẩu vị”
Tài trợ khởi
nhà đầu
Tài trợ
tư vốn cổ phần
Tài trợ mở
tư nhân (PEI)
Tài trợ Tài trợ
phôi thai nghiệp giai đoạn rộng thay thế kền kền
/hạt giống tăng trưởng
sớm
giai đoạn phát giai đoạn khởi sự giai đoạn tăng giai đoạn mở rộng giai đoạn bão hòa giai đoạn
triển ý tưởng trưởng sớm khủng hoảng
và suy thoái
 Phương pháp hiện đại

- Dựa trên hoạt động của nhà đầu tư vốn cổ phần tư nhân và sự tham gia
của các định chế tài chính, phương pháp hiện đại xác định 3 danh mục tài
trợ gồm:
• Tài trợ sáng tạo
• Tài trợ mở rộng
• Tài trợ thay đổi
 Phương pháp hiện đại
• Tài trợ mở rộng

• Tài trợ sáng tạo

o Tài trợ sáng tạo hỗ trợ một công ty/dự án kinh tế mới từ những ý tưởng sơ
khai/ban đầu.
o Nhu cầu về đầu tư vốn tư nhân nảy sinh lúc một doanh nhân đang tìm kiếm
sự hỗ trợ khi phát triển một sản phẩm mới, một dịch vụ mới hoặc muốn đổi
mới quy trình sản xuất hiện tại.
o Tài trợ sáng tạo sẽ bao hàm tất cả các giao dịch đầu tư vốn mạo hiểm.
 Phương pháp hiện đại

• Tài trợ sáng tạo

o Tài trợ sáng tạo hỗ trợ một công ty/dự án kinh tế mới từ những ý tưởng sơ
khai/ban đầu.
o Nhu cầu về đầu tư vốn tư nhân nảy sinh lúc một doanh nhân đang tìm kiếm
sự hỗ trợ khi phát triển một sản phẩm mới, một dịch vụ mới hoặc muốn đổi
mới quy trình sản xuất hiện tại.
o Tài trợ sáng tạo sẽ bao hàm tất cả các giao dịch đầu tư vốn mạo hiểm.
 Phương pháp hiện đại
• Tài trợ mở rộng
o Tài trợ mở rộng bao gồm tất cả các giao dịch nhằm giải quyết vấn đề về sự
phát triển và tăng trưởng quy mô doanh nghiệp.
o Các công ty đi theo 3 con đường khác nhau để đạt được sự tăng trưởng
đó:
+ Con đường phát triển nội bộ (In-house growth path): xuất phát từ
những kế hoạch phát triển doanh số bán thay vì mở rộng khả năng sản
xuất.
+ Con đường phát triển bên ngoài/ngoại bộ (External growth paths):
liên quan đến các giao dịch M&A.
+ Con đường tích hợp theo chiều dọc hoặc chiều ngang (Vertical
or horizontal integration path): tạo ra một tổ chức lớn có chứa các
công ty vận hành và bổ trợ với các lĩnh vực kinh doanh, công nghệ,
khách hàng,...
 Phương pháp hiện đại
• Tài trợ thay đổi
o Tài trợ thay đổi là nguồn tài trợ cho các hoạt động thay đổi cấu trúc cổ đông
của một công ty.
=> Tóm lại, trừ những giao dịch tài trợ mở rộng, phương
pháp hiện đại dựa trên nhu cầu của công ty cần được đáp
ứng bởi các nhà đầu tư PEI. Bởi vì không có mối quan hệ rõ
ràng giữa nhu cầu tài chính, giai đoạn phát triển hay loại định
chế tài chính, phương pháp này phụ thuộc vào các nhà đầu
tư PEI.
 Phân biệt 2 phương pháp
Phương pháp truyền thống Phương pháp hiện đại
Dựa trên sự cạnh tranh và những khó khăn
Dựa trên mối quan hệ giữa giai đoạn phát trong việc đáp ứng các nhu cầu của một
triển và nhu cầu tài chính của doanh nghiệp. công ty với những hoạt động của PEI.
 Phân biệt 2 phương pháp
Phương pháp truyền thống Phương pháp hiện đại
Tập trung chú ý vào nhu cầu và hoạt động
Tạo ra một liên kết giữa các giai đoạn, nhu
của công ty.
cầu tài chính, tổ chức tài chính và các hoạt
động thực hiện trong giai đoạn đầu tư.
 Phân biệt 2 phương pháp
Phương pháp truyền thống Phương pháp hiện đại
Đảm bảo tính chính xác hơn. Ngoài ra còn Không phải là một sự cải tiến nhưng là một
làm rõ hơn vai trò của nhà đầu tư PEI và các cách nhìn/góc nhìn mới, dễ dàng hơn và
hoạt động họ thực hiện nhằm đáp ứng nhu tập trung vào công ty hơn.
cầu của doanh nhân khởi nghiệp.
 3. Đặc điểm của các nhóm đầu tư
• Mô tả thỏa thuận giữa doanh nhân và các định chế tài chính/PEI.
Định nghĩa • Giải thích cơ sở lý do đầu tư của nhà đầu tư. Hoặc nói cách khác, giải
(Definition) thích nhu cầu của công ty (Tại sao cần tiền? Sử dụng tiền như thế
nào?)

• Cũng dựa trên 4 yếu tố trong Chương 1 (Đầu tư - Lợi nhuận - Dòng
tiền - Tăng trưởng doanh thu), mỗi giai đoạn phát triển khác nhau sẽ
Sự đánh đổi rủi ro cần phải đánh đổi giữa rủi ro - lợi nhuận khác nhau.
- lợi nhuận • Trong đó:
(Risk – Return
profile) • Rủi ro được đo lường như tổn thất toàn bộ hoặc một phần của nguồn
lực đầu tư, trễ trong việc triển khai dự án, lợi nhuận thấp
• Lợi nhuận được đo lường bằng tỷ suất sinh lợi nội bộ (IRR)
 3. Đặc điểm của các nhóm đầu tư
• Từng giai đoạn phát triển khác nhau sẽ có vấn đề quan trọng khác
Vấn đề quan trọng nhau.
(Critical issues) • Trong đó, khía cạnh quan trọng nhất là sự kết hợp giữa công ty đang
được đầu tư với PEI phù hợp nhất.

• Xác định đóng góp của PEI vào sự phát triển của công ty và quá trình
ra quyết định, thay vì là sở hữu cổ phiếu. Tham gia quản lý dưới 2
dạng:
Tham gia quản lý
trong hoạt động • Tích cực tham gia - Hands-On: ngoài cung cấp tiền còn hỗ trợ Lợi ích
kinh doanh mạo khi được xác nhận, Lợi ích về mạng lưới, Lợi ích về kiến thức & Lợi
hiểm ích về tài chính (đã từng đề cập trong Chương 1 phần Tại sao các
(Managerial công ty cần vốn PE).
involvement) • Hạn chế tham gia - Hands-Off: đồng nghĩa với việc chỉ cung cấp tiền
và không tham gia vào bất cứ hoạt động nào của công ty
hay cung cấp bất kỳ hỗ trợ nào khác.
 4. Giao dịch vốn cổ phần tư nhân

Đánh đổi giữa

Định nghĩa
Rủi ro – Lợi nhuận

Tham gia quản lý Những vấn đề

trong hoạt động kinh quan trọng trong
doanh mạo hiểm quản lý
 4.1 Seed Financing – Tài trợ hạt giống
Định nghĩa
• Nguồn tài trợ ban đầu đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của
doanh nghiệp mới, những doanh nghiệp có ý tưởng kinh doanh chưa
hoàn thiện.
• Đây là quá trình nhận tài trợ mà chưa có sản phẩm hoặc doanh thu thực tế,
thường được gọi là vòng đầu tiên hoặc tài trợ ban đầu.

Mục tiêu của tài trợ hạt giống là chuyển đổi các dự án
Nghiên cứu và Phát triển (R&D) thành doanh nghiệp kinh
doanh hoặc các doanh nghiệp khởi nghiệp thành công.
 4.1 Seed Financing – Tài trợ hạt giống
Đánh đổi giữa rủi ro – lợi nhuận (Risk – Return profile)
• Rủi ro cao
• Có khả năng sản phẩm không có thị trường hoặc không thể tiếp thị
sau khi sản xuất.
=> Rất khó để tính tỷ suất sinh lợi nội tại dự kiến IRR
 4.1 Seed Financing – Tài trợ hạt giống
Những
Tham vấn đề quan
gia quản trọnghoạt
lý trong trong quản
động lý doanh mạo hiểm
kinh
• Do• rủiỞrogiai
cao,đoạn
cả VBC
này và PEI đều
không yêuđóng
cầu góp
nhà vào
đầunguồn tài chính
tư đóng bannhư
vai trò đầu.
nhà quản lý

• Tuy nhiên những nhà đầu tư cần chủ động

+ Tham gia và hỗ trợ vào các hoạt động nghiên cứu, hỗ trợ
chuyển đổi ý tưởng kinh doanh thành quy trình sản xuất và bằng
sáng chế, cũng như xây dựng đội ngũ công ty và quản lý mọi
rủi ro có thể xuất hiện đột ngột.
 4.1 Seed Financing – Tài trợ hạt giống
Tham gia quản lý trong hoạt động kinh doanh mạo hiểm
• Do rủi ro cao, cả VBC và PEI đều đóng góp vào nguồn tài chính ban đầu.

HẠN CHẾ
HỖ TRỢ
Quản lý công
Nghiên cứu ty
 4.2 Start – up Financing - Tài trợ khởi nghiệp
Định nghĩa
• Nếu nguồn tài trợ hạt giống biến R&D thành một ý tưởng kinh doanh thì
nguồn tài trợ khởi nghiệp biến ý tưởng kinh doanh thành một công ty
hoạt động thực sự.
• Trong giai đoạn khởi nghiệp, công ty đã tồn tại nhưng vẫn ở giai đoạn đầu
hoạt động. Nguồn tài chính thu được sẽ sử dụng để thiết lập dự án và triển
khai sản xuất
 4.2 Start – up Financing - Tài trợ khởi nghiệp
Những
Đánh đổivấn đềrủi
giữa quan
ro –trọng trong quản lý
lợi nhuận
• Mặc dù rủi ro thấp hơn so với tài trợ ban đầu, việc cấp vốn khởi
• Các PEIvẫn
nghiệp phảimang
hỗ trợ kế một
theo hoạch kinhđộ
mức doanh,
rủi rohiểu
đángbiết
kể sâu sắc nhà
đối với về
bản chất
Đầu tư. và giả định của kế hoạch đó, đánh giá đội ngũ quản lý và
xác định chiến lược được sử dụng để thực hiện các đề xuất.
o Vẫn phải đối mặt với sự không chắc chắn về sự ủng hộ của thị
trường và khả năng biến ý tưởng thành một hoạt động kinh doanh
có lãi dù cho ý tưởng kinh doanh đó được đánh giá cao.
o Có thể đo bằng IRR dự kiến nhưng thời gian đáo hạn của dự án
lại rất dài.
 4.2 Start – up Financing - Tài trợ khởi nghiệp
Tham gia quản lý trong hoạt động kinh doanh mạo hiểm
• Các PEI thường quan tâm đến quản lý công ty và sẵn lòng sở hữu một số
lượng lớn cổ phiếu và trở thành cổ đông lớn nhất của công ty.
 4.3 Early Stage Financing - Tài trợ giai đoạn tăng trưởng sớm
Định nghĩa
• Nguồn tài trợ giai đoạn tăng trưởng sớm là vô cùng quan trọng khi
chuyển từ giai đoạn khởi nghiệp sang vòng đời kinh doanh thực tế. Nguồn
tài chính được sử dụng để hỗ trợ một công ty nhỏ đang phát triển, cần vốn
chủ sở hữu để thúc đẩy tăng trưởng. Đối với nhà đầu tư, đây là giai đoạn
tài chính thực sự bắt đầu.
 4.3 Early Stage Financing - Tài trợ giai đoạn tăng trưởng sớm
Những
Đánh đổivấn đềrủi
giữa quan
ro –trọng trong quản lý
lợi nhuận

•• Các nhàrất
Rủi ro đầu tư vì
cao sẽsự
hỗ không
trợ mạnh mẽ,chắn
chắc trongcủa
các thị
bước đầu tiên
trường, củanhư
cũng côngsựty
như
phátcố vấn,trong
triển xác minh
tươngxemlaicác
củagiả định kế
doanh hoạchNhưng
nghiệp. có thựcđồng
tế phù hợp
thời, vớinày
điều thị
trường
làm chohay không,
nguồn giúp công
tài chính trongtygiai
quyết định
đoạn chiến
này lược. cơ hội mở cửa cho
trở thành
các nhà đầu tư mới gia nhập vào lĩnh vực hoặc thị trường này.

• Tỷ suất sinh lợi nội tại (IRR) dự kiến và rủi ro tương đối cao do đã có
các khoản đầu tư và không có gì chắc chắn về việc phát triển doanh thu.
 4.3 Early Stage Financing - Tài trợ giai đoạn tăng trưởng sớm
Tham gia quản lý trong hoạt động kinh doanh mạo hiểm

• Các PEI tham gia nhiều vào quản lý và sở hữu cổ phần lớn, họ sẽ hỗ trợ
đưa ra quyết định chiến lược, chứng nhận kế hoạch kinh doanh đến tư vấn
tiếp thị và tài chính.
 4.4 Expansion Financing - Tài trợ mở rộng
Đánhnghĩa
Định đổi giữa rủi ro – lợi nhuận

• Rủi
Tài trợ
ro gắn
mở liền
rộngvới
dành
doanh
chonghiệp
các công ty cần hoặc muốn mở rộng hoạt động
kinh doanh của họ.
• Rủi ro vừa phải - không quá cao cũng không quá thấp
• Phụ thuộc vào từng lĩnh vực
Lý do: Tiền được sử dụng để đầu tư cho việc tăng trưởng doanh số bán hàng
hoặc cải thiện các dự án trong các lĩnh vực đã biết nên không có rủi ro do sự
không chắc chắn.
• Có thể tính IRR kỳ vọng
 4.4 Expansion Financing - Tài trợ mở rộng
Những vấn đề quan trọng trong quản lý
Việc tài trợđầu
• Nguồn sẽ được thực
tư được sửhiện
dụngcho
chonhững lĩnh
việc gia vựchàng
tăng chínhtồngiúp
kho.gia tăng doanh
số bán hàng của công ty, các lĩnh vực đang hòa vốn hoặc đã đạt được lợi
⮚ Mặcban
nhuận dùđầu.
côngCác
ty đang
nguồnphát triển
đầu tư nàynhưng
được cósử thể
dụnglợicho:
nhuận sẽ không nhiều
hoặc thậm chí là không có.
• Mở rộng nhà máy
• Tiếp thị
• Vốn luân chuyển
• Phát triển sản phẩm cải tiến với công nghệ mới hơn, hoặc một dòng sản
phẩm mở rộng.
 4.5 Replacement Financing - Tài trợ thay thế

4.4 Expansion Financing - Tài trợ mở rộng

Tham gia quản lý trong hoạt động kinh doanh mạo hiểm

• Các tổ chức tài chính (đóng vai trò quan trọng): giúp phát triển các kế
hoạch tăng trưởng hiệu quả.
• Nhà đầu tư vốn cổ phần tư nhân hoặc các nhà đầu tư mạo hiểm: tỷ lệ nắm
giữ cổ phiếu khá thấp
• Các nhà đầu tư: số lượng lớn
 4.4 Expansion Financing - Tài trợ mở rộng

4.5 Replacement Financing - Tài trợ thay thế

Định nghĩa
• Nguồn tài trợ thay thế là sự tài trợ điển hình từ nguồn vốn cổ phần tư
nhân dành cho các công ty ở giai đoạn bão hòa đang tìm kiếm các quyết
định chiến lược liên quan đến hệ thống quản trị và tình trạng của công ty
• Loại tài trợ này có thể được thực hiện theo nhiều cách khác nhau:
+ Niêm yết trên sàn giao dịch chứng khoán
+ Thay thế cổ đông
+ Kế thừa
+ Một kế hoạch mới về quản trị công ty.
 4.5 Replacement Financing - Tài trợ thay thế
Những
Đánh đổivấn đềrủi
giữa quan
ro –trọng trong quản lý
lợi nhuận
Mức •độNguồn
rủi ro vừa phải
tài trợ thay thế được sử dụng cho các quá trình chiến lược
Lýhoặc
do: mua lại. Vốn thay thế là giải pháp thích hợp để đầu tư cho các
dự án:
o Mô hình kinh doanh vững chắc
o Công o Spin-off
tác quản trị công ty ổn định dù đang trong giai đoạn chuyển
dịch
o Tái cơ cấu vốn cổ phần
o Các chủ doanh nghiệp thường ở lại và làm việc vì sự phát triển
o Thay thế cổ đông
của công ty
o RủioroIPOthực tế cũng phụ thuộc vào rủi ro toàn ngành/thị trường và
chất
o lượng của quy trình được thực hiện.
Family buyin (mua dự trữ) and family buyout (mua thâu
o Có thểtóm),
tính IRR kỳ vọng
 4.5 Replacement Financing - Tài trợ thay thế
Tham gia quản lý trong hoạt động kinh doanh mạo hiểm
• Các tổ chức tài chính: hỗ trợ các quyết định chiến lược quản lý và thực hiện toàn bộ
So với các loại hình tài trợ được các nhà điều hành vốn cổ
kế hoạch giao dịch.
phần tư nhân và các nhà đầu tư mạo hiểm sử dụng, tài trợ
• Các nhà đầu tư: có vai trò rất lớn: giúp quản lý các vấn đề quản trị doanh nghiệp và
thay thế là hình thức tài trợ độc lập nhất
các giao dịch tài chính doanh nghiệp một cách khéo léo.
với hoạt động kinh
doanh thực tế
• Các nhà đầu tư vốn cổ phần tư nhân: nắm giữ số lượng lớn cổ phiếu do công ty mà
họ đang hợp tác phát hành. Nhưng họ không tham gia vào ban quản lý công ty
 4.6 Vulture Financing - Tài trợ kền kền
Định nghĩa
• Tài trợ kền kền là việc tài trợ cho công ty đang đối mặt với khủng hoảng
hoặc suy thoái (crisis or decline).
• Mục tiêu:
• Tái cơ cấu doanh nghiệp
• Giúp cải thiện hiệu quả tài chính
• Khai thác cơ hội chiến lược mới
• Khôi phục uy tín.

Quá trình tái cơ cấu có thể là yếu tố quyết định giữa

sự tồn tại và việc nộp đơn phá sản.
 4.6 Vulture Financing - Tài trợ kền kền
Đánh đổi giữa rủi ro – lợi nhuận

• Đối với các nhà đầu tư, việc tài trợ cho khủng hoảng và suy thoái
mang theo nhiều rủi ro, vì không có gì đảm bảo rằng doanh nghiệp
sẽ hồi phục thành công thông qua kế hoạch sinh tồn.
• Rủi ro này chủ yếu xuất phát từ bản chất của cuộc khủng hoảng kinh
doanh.
• Khó tính toán IRR
 4.6 Vulture Financing - Tài trợ kền kền
Những vấn đề quan trọng

• Cung cấp sự đầu tư mạnh mẽ cho các quyết định chiến lược. Vai
trò của PE chuyển từ nhà đầu tư tài chính đơn giản sang vai trò
quan trọng hơn.
 Tham giatắt
Bảng tóm quản
về cổlýphiếu
trongsởhoạt
hữu động kinh
và cách tiếpdoanh
cận chomạo
từnghiểm
phương án đầu tư

• Các nhà tài trợ khủng hoảng và suy thoái: chiếm quyền kiểm soát bằng cách
mua chứng khoán cấp cao và thường trở thành thành viên trong hội đồng
quản trị hoặc người quản lý của công ty mục tiêu. Đề xuất và thực hiện kế
hoạch sinh tồn, giám sát sự tăng trưởng của công ty, kỷ luật các nhà quản lý
trong các doanh nghiệp đang gặp khó khăn về tài chính
• Các tổ chức tài chính: vai trò cố vấn và tư vấn, thậm chí đôi khi là chủ sở
hữu công ty.
• Nhà điều hành vốn cổ phần tư nhân: hỗ trợ các quyết định chiến lược
quản lý và thực hiện toàn bộ kế hoạch giao dịch.
THANK YOU