BÀI 7: THƠ TỰ

DO

VIẾT BÀI VĂN NGHỊ

LUẬN PHÂN TÍCH,
ĐÁNH GIÁ MỘT TÁC
PHẨM THƠ

Giáo viên: Lưu Thị Hải

Yến
 KHỞI ĐỘNG

HỎI NHANH – ĐÁP NHANH

 Câu 1: Đề bài dưới đây thuộc dạng bài phân tích nào?
Phân tích bài thơ “Mùa hoa mận” của Chu Thùy Liên.

A. Dạng bài phân tích toàn B. Dạng bài phân tích một
bộ bài thơ đoạn thơ
C. Dạng bài phân tích một
D. Dạng bài so sánh giữa
hình ảnh trong đoạn thơ,
hai đoạn thơ, bài thơ
bài thơ

QUAY VỀ
 Câu 2: Đề bài sau thuộc dạng bài phân tích nào?
Phân tích đoạn thơ sau đây trong bài thơ “Đất nước” của
Nguyễn Đình Thi: “Sáng mát trong…rơi đầy”.

A. Dạng bài phân tích toàn B. Dạng bài phân tích một
bộ bài thơ đoạn thơ

C. Dạng bài phân tích một

D. Dạng bài so sánh giữa
hình ảnh trong đoạn thơ,
hai đoạn thơ, bài thơ
bài thơ

QUAY VỀ
1. ĐỊNH HƯỚNG
MỤC TIÊU

Thế nào là phân Để phân tích, đánh

tích, đánh giá một giá một tác phẩm
tác phẩm thơ? thơ người viết cần
phải làm gì?
a. Tìm hiểu ngữ liệu (SGK – tr.81)

HOẠT ĐỘNG NHÓM:

 4 NHÓM CÙNG TÌM HIỂU NGỮ LIỆU VÀ TRẢ LỜI CÁC CÂU
HỎI.
 THỜI GIAN: 7 PHÚT
TRÌNH BÀY: 1 NHÓM ĐẠI DIỆN TRÌNH BÀY, 1 NHÓM NHẬN
XÉT, 2 NHÓM CÒN LẠI TRAO ĐỔI VÀ NHẬN XÉT CHÉO.
 1 HỌC SINH TỔNG KẾT LẠI PHẦN TRẢ LỜI
 a. Tìm hiểu ngữ liệu (SGK – tr.81)
Mở đầu: bài viết giới thiệu tên bài thơ, vị trí và nội dung chính của bài thơ “Tự tình”.
Người viết phân tích bài thơ theo kết cấu: đề - thực – luận – kết của một bài thơ Đường
luật.
Những chi tiết của bài thơ được chú ý phân tích: “hồng nhan”, “say lại tỉnh”, “vầng trăng
bóng xế khuyết chưa tròn”, hình ảnh thiên nhiên (rêu, đá), tâm trạng của tác giả…
Chú ý các nhận xét của tác giả Trần Đình Sử khi phân tích: “Một cảm giác về sự dở
dang, chưa được thỏa mãn đủ đầy trong hai câu thơ”, “Vầng trăng vừa có thật, vừa
tượng trưng”, “Cả bài thơ là nỗi khao khát tình duyên, nỗi than đời bất công, là tình cảnh
đáng thương của người phụ nữ dở dang, lẽ mọn, một biểu hiện thương thân mà con
người cá nhân đã thức tỉnh”…
Kết bài: Nêu khái quát về toàn bộ bài thơ.
 b. Kết luận
 Kháiniệm: Viết bài văn nghị
luận phân tích, đánh giá một
tác phẩm thơ là nêu lên và
làm rõ ý kiến của người viết
về giá trị nội dung, nghệ thuật
(cái hay, cái đẹp) của một tác
phẩm thơ nào đó.
 b. Kết luận
 Những lưu ý khi phân tích, đánh giá một tác phẩm thơ:
 Nội dung của tác phẩm thơ thể hiện qua các yếu tố như đề tài, chủ đề, tư
tưởng, tình cảm và thái độ,… của chủ thể trữ tình.
Nghệ thuật của tác phẩm thơ thể hiện ở các yếu tố hình thức thể loại như: thể
thơ, từ ngữ, hình ảnh, vần nhịp, các biện pháp tu từ,…
Nội dung và nghệ thuật liên quan chặt chẽ với nhau. Vì thế, khi phân tích cần
làm rõ vai trò và tác dụng của các yếu tố hình thức nghệ thuật trong việc làm
nổi bật nội dung.
 b. Kết luận
 Để viết bài văn nghị luận phân tích, đánh giá người viết cần:
 Đọc kĩ tác phẩm thơ, xác định nội dung và nghệ thuật, đặc biệt chú ý những
yếu tố nghệ thuật thể hiện nội dung, chủ đề của tác phẩm.
 Xác định các luận điểm trong bài viết, lựa chọn dẫn chứng từ tác phẩm thơ.
 Liên hệ, so sánh với tác giả, tác phẩm có cùng đề tài, chủ đề để thấy được
nét sáng tạo riêng của tác giả trong bài thơ.
 Đánh giá, nhận xét về những thành công và hạn chế (nếu có) của tác giả, về
giá trị, sự tác động của tác phẩm thơ đối với người đọc và bản thân người viết.
 2. THỰC HÀNH
Chuẩn bị Tìm ý, lập dàn ý Viết Kiểm tra, chỉnh sửa

- Đọc kĩ đề, xác - Tìm ý - Viết theo dàn ý - Đọc lại bài văn đã
định yêu cầu đã lập. viết
của đề
- Lập dàn ý, lựa
chọn và sắp xếp ý - Chú ý: nêu rõ - Đối chiếu, phát
- Đọc kĩ đoạn theo bố cục 3 cảm nhận, đánh hiện và sửa lỗi
thơ/bài thơ phần: mở bài, giá của người theo yêu cầu.
thân bài, kết bài. viết
 2. THỰC HÀNH
Chọn một trong hai đề sau:
 Đề 1: Viết bài văn phân tích, đánh giá bài thơ “Mùa hoa
mận” của Chu Thùy Liên.
 Đề 2: Cảm nhận của em về đoạn thơ:

“Sáng mát trong như sáng năm xưa

…
Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy”

(Đất Nước – Nguyễn Đình Thi)

 2. THỰC HÀNH
LÀM VIỆC CÁ NHÂN, TRAO ĐỔI THEO CẶP:
 CÁ NHÂN ĐỌC KĨ ĐỀ, CHỌN 1 TRONG 2 ĐỀ ĐỂ LẬP DÀN Ý, CHỌN MỘT
LUẬN ĐIỂM TRONG DÀN Ý VIẾT THÀNH 01 ĐOẠN VĂN NGHỊ LUẬN.
 THỜI GIAN: 30 PHÚT
 KIỂM TRA VÀ CHỈNH SỬA THEO PHIẾU CHỈNH SỬA BÀI VIẾT.
 TRAO ĐỔI SẢN PHẨM THỰC HÀNH THEO CẶP, ĐÁNH GIÁ CHÉO.
 TRÌNH BÀY: 1 SỐ CẶP NHÓM ĐẠI DIỆN.
 Nội dung kiểm Yêu cầu cụ thể
tra
Bố cục 3 phần - Mở bài: Giới thiệu đoạn thơ/bài thơ, nêu ý kiến nhận xét, đánh giá của bản
thân về đoạn thơ/bài thơ.
- Thân bài:
+ Giới thiệu ngắn gọn thông tin khái quát về đoạn thơ/bài thơ.
+ Phân tích được các yếu tố hình thức, nội dung của đoạn thơ/bài thơ để làm
rõ ý kiến.
+ So sánh với các tác giả, tác phẩm khác cùng đề tài, chủ đề và liên hệ với
bản thân người viết.
+ Bố cục thành nhiều đoạn văn tương ứng với các ý cần triển khai.
- Kết bài: Khái quát, tổng hợp nội dung, nghệ thuật của đoạn thơ/bài thơ,
nêu được suy nghĩ của người viết.
Các lỗi còn mắc - Lỗi về ý: thiếu ý, lạc ý, lặp ý…
- Lỗi trình bày, chính tả, dùng từ và diễn đạt

Đánh giá chung - Bài viết đã đáp ứng được yêu cầu đề bài ở mức độ nào?
- Bản thân người viết thấy hứng thú hoặc khó khăn nhất khi thực hiện phần
nào trong tiến trình thực hành viết?
 BẢNG KIỂM TRA KẾT QUẢ THỰC
HÀNH
TIÊU CHÍ ĐẠT CHƯA
ĐẠT
Mở đoạn dẫn dắt, nêu được vấn đề sẽ
bàn luận
Thể hiện rõ ràng ý kiến về vấn đề

Đưa ra những lí lẽ, dẫn chứng thuyết

phục
Sắp xếp lí lẽ, dẫn chứng một cách hợp lí

Kết đoạn khẳng định ý kiến của mình, có

liên hệ so sánh.