KỸ NĂNG TẠO LẬP CÁC KIỂU VĂN BẢN

ĐẶC ĐIỂM CỦA

VĂN BẢN TỰ SỰ
Nhóm 8
 Nội dung

01 Thế nào là một truyện ngắn, tiểu thuyết hay?

02 Những điểm cần lưu ý về mặt phương pháp làm văn khi
xây dựng một văn bản truyện.

03 Xác định tình huống và phân tích vai trò của tình huống đó
trong một tác phẩm cụ thể.
 01
THẾ NÀO LÀ MỘT TRUYỆN NGẮN,
TIỂU THUYẾT HAY ?
Để đánh giá một truyện ngắn tiểu thuyết hay, chúng ta cần dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm:

Nội dung Nghệ thuật

- Câu chuyện: Phải hấp dẫn, thu hút người đọc ngay từ
đầu. Cốt truyện có thể đơn giản hoặc phức tạp, nhưng cần - Giọng văn: Phù hợp với nội dung, thể loại, thể
có điểm nhấn, nút thắt và mở nút hợp lý, tạo bất ngờ cho hiện được phong cách của tác giả.
người đọc.
- Cách kể chuyện: Phải sáng tạo, lôi cuốn, tạo sự
- Nhân vật: Phải được xây dựng sinh động, có tính cách, tò mò và hứng thú cho người đọc.
tâm lý rõ ràng, logic, phù hợp với bối cảnh và mạch truyện.
- Ngôn ngữ: Sử dụng ngôn ngữ sáng tạo, trau
- Chủ đề: Phải có ý nghĩa, phản ánh một khía cạnh nào đó chuốt, phù hợp với đối tượng tiếp nhận.
của đời sống xã hội, con người, hoặc đề cập đến một vấn đề
đang được quan tâm.
 Một số ví dụ về truyện ngắn, tiểu thuyết hay:

• Vợ chồng A Phủ của Tô Hoài

• Chuyện 3 đêm của Vũ Trọng Phụng
• Làng của Kim Lân
• Vượt Côn Đảo của Nguyễn Tuân
• Mùa lá rụng trong vườn của Ma Văn Kháng
 NHỮNG ĐIỂM CẦN LƯU Ý
VỀ MẶT PHƯƠNG PHÁP LÀM VĂN
KHI XÂY DỰNG MỘT VĂN BẢN TRUYỆN
 Cách xác định cốt truyện và ý nghĩa câu chuyện

• Công việc này hết sức quan trọng và cần thiết nhưng không hề đơn giản.
Muốn tạo được cốt truyện hay ta cần phải trả lời cho hai câu hỏi:
+ Kể chuyện gì? (để tìm cốt truyện)
+ Câu chuyện đó có ý nghĩa như thế nào? (để xác định ý nghĩa truyện).

• Khi xây dựng cốt truyện, cần hình dung toàn bộ diễn biến của câu chuyện:
Câu chuyện bắt đầu vào lúc nào; các sự việc diễn biến ra sao; lúc nào là
cao trào; lúc nào là kết thúc.
 Xây dựng và sắp xếp tình tiết (sự việc)
• Mỗi câu chuyện bao gồm rất nhiều tình tiết, các tình tiết này cần liên kết với
nhau, sắp xếp kế tiếp nhau sao cho có đầu có cuối, có nguyên nhân, kết quả
sự việc.
• Sắp xếp sự việc là sắp xếp chuỗi sự việc sao cho hợp lí, mạch lạc; vừa bộc
lộ được tính cách nhân vật, vừa bộc lộ được ý nghĩa của truyện, vừa hấp
dẫn được người đọc người nghe.
• Khi làm bài văn tự sự, việc xây dựng và sắp xếp tình tiết là rất quan trọng,
người làm bài cần phải biết xác định tình tiết nào là chính, tình tiết nào là
phụ. Nếu kể các tình tiết với giọng đều đều, tình tiết nào cũng lần lượt được
dẫn ra thì câu chuyện rất dài. Ngược lại tình tiết nào cũng chỉ được điểm
qua thì cốt truyện lại quá hời hợt, không đủ tạo sức hấp dẫn cho người đọc.
Chính vì vậy, người làm bài cần phải biết nhấn vào những tình tiết
quan trọng và lướt qua những tình tiết phụ, dùng tình tiết phụ để
làm nổi bật tình tiết chính. Số lượng tình tiết chính cũng không
nên quá nhiều.
 Xây dựng nhân vật
Bài văn tự sự cũng có nhân vật, nhưng nhân vật trong truyện
xuất hiện mờ nhạt, không rõ các đặc điểm (kể cả ngoại hình
lẫn tính cách). Chúng ta chỉ quan tâm đến diễn biến câu
chuyện mà chưa để ý đến việc khắc hoạ chân dung các
nhân vật của mình. Bởi vậy để bài văn tự sự thật sự hấp dẫn
người đọc, cách xây dựng nhân vật rất là quan trọng. Khi
làm bài văn tự sự, để xây dựng được nhân vật có tính cách,
có ngoại hình phù hợp với đối tượng, ta cần phải chú ý đến
một số điểm như sau:
- Phải xác định được nhân vật chính, nhân vật phụ. Khi xây
dựng nhân vật không nên quá nhiều cũng không quá ít.
- Khi miêu tả nhân vật, dù nhân vật chính hay phụ cũng nên
được miêu tả với một chân dung cụ thể.Tức là phải quan
tâm tới miêu tả ngoại hình để làm nổi bật tính cách nhân vật
- Khi xây dựng nhân vật cũng cần tạo được sự hợp lí khi
miêu tả. Không nên “hư cấu” những nhân vật trong các tác
phẩm khác nhân vật ngoài đời.
 03
XÁC ĐỊNH TÌNH HUỐNG VÀ
PHÂN TÍCH VAI TRÒ CỦA TÌNH HUỐNG
ĐÓ TRONG MỘT TÁC PHẨM CỤ THỂ
Xác định hình huống trong tác
phẩm: “Chí Phèo”

Trong văn bản "Chí Phèo", tình huống được xác

định chủ yếu xoay quanh nhân vật Chí Phèo - một
người nghèo khổ, lương thiện nhưng dần dần bị
tước đoạt hết đi quyền sống, quyền làm người và
sau cùng phải chịu cái kết đầy bi kịch và thảm
thương. Tình huống trong văn bản "Chí Phèo" nhấn
mạnh sự đấu tranh và tồn tại của con người trong
thế giới đầy biến cố và khó khăn.
 Phân tích vai trò của tình huống
• Tình huống trong văn bản "Chí Phèo" của nhà văn Nam Cao có vai trò quan trọng trong
việc thể hiện tính cách, tâm lý và số phận của nhân vật Chí Phèo. Tính huống truyện
giúp làm nổi bật sự thất bại, bất hạnh và bất lực của Chí Phèo trong xã hội đương thời.

• Tình huống góp phần giúp cho độc giả cảm thấy thấu hiểu và đồng cảm với nhân vật
này, một con người luôn khao khát lương thiện ở làng Vũ Đại nhưng lại bị chính con
người ở vùng đất ấy tước đoạt đi những hạnh phúc bình dị nhất của hắn. Tình huống
truyện cũng giúp tạo ra bức tranh toàn diện về xã hội, văn hóa và tâm lý con người Việt
Nam trước cách mạng tháng 8 năm 1945.

• Nhờ vào tình huống truyện, đọc giả có cơ hội nhận thức được sự đau khổ, sự cô đơn và
tuyệt vọng của Chí Phèo, từ đó đặt mình vào vị trí của nhân vật và suy ngẫm về ý nghĩa
cuộc đời và tình người. Tình huống truyện giúp thể hiện rõ ràng và sâu sắc thông điệp
về sự hiểu biết, tình cảm, nhân văn trong xã hội và những thông điệp mà nhà văn muốn
gửi gắm
 THANKS !
Cảm ơn cô & các bạn đã lắng nghe !