KONTROLLI I INFEKSIONIT

DHE
MBETURINAVE SPITALORE

Agron L. Bytyqi, DNP

Mësimdhënës i Infermierisë
 Objektivat

• Të sigurojnë një ambient të sigurtë për pacientët, personelin

dhe vizitorët
• Të identifikojnë burimet dhe rrugët e përhapjes së infeksionit
• Të shpjegojnë pengimin e infeksioneve intrahospitalore
• Të klasifikojnë mbeturinat spitalore
• Të kuptojnë rëndësinë e mbeturinave spitalore
• Të krahasojë mbeturinat e rrezikshme dhe jo të rrezikshme

12/08/21 Agron Bytyqi 2

 Infeksionet intrahospitalore
• Infeksioni është proces biologjik - fenomeni i hyrjes së shkaktarit patogjen
në organizmin e njeriut.
• Me fjalën infeksion intrahospitalor, të kryqëzuar, shtëpiak apo nazokomial
kuptojmë secilin infeksion i cili çfaqet tek i sëmuri apo personeli medicinal
gjatë qëndrimit në organizatat shëndetësore të tipit stacionar pa marrë
parasysh se a janë simptomat e sëmundjes manifeste apo jo.
• Çfaqjen e infeksioneve intrahospitalore e ndihmojnë:
1. Moszbatimi i regjimit higjienik
2. Përdorimi joracional i antibiotikeve
3. Aparatura dhe pajisja që vështirë dezinfektohet dhe sterilizohet
4. Përdorimi i infuzioneve, transfuzionit, derivateve të gjakut, transplantimi i organeve
etj.

12/08/21 Agron Bytyqi 3

12/08/21 Agron Bytyqi 4
12/08/21 Agron Bytyqi 5
 ...vazhdim

 Infeksionet intrahospitalore manifestohen me:

 Zgjatjen e shërimit,
 Ngarkesën e kuadrit dhe pajisjeve në spital,
 Shtohen shpenzimet për mjekim,
 Mund të shkaktohen dëmtime kronike dhe
 Invaliditeti i të sëmurëve në spital

12/08/21 Agron Bytyqi 6

Zingjiri i infeksioneve (Zingjiri Vogralik-ut)

Rrugët e
Burimi i Porta
përhapjes së
infeksionit hyrëse
sëmundjes
Dispozicioni
Aerogjene
Sistemi respirator
Personi Alimentare
i sëmurë
Sistemi digjestiv
Bacilbartësi Kontaktidirekt
apo indirekt Lëkura dhe mukozat
Shtazët e sëmura
Permes Organet gjenitale
Virulenca
insekteve
dhe sasia e
mikroorganiz
mave

12/08/21 Agron Bytyqi 7

Agjensat kryesor të dëmtimit të shëndetit

 Faktoret biologjik
 Faktoret kimik
 Faktoret fizik
 Faktoret nutritiv
 Faktoret predispozues

12/08/21 Agron Bytyqi 8

 Shkaktarët më të shpeshtë

• Staphylococcus aureus (MRSA)

• Escherichia coli
• Proteus species
• Enterococcus
• Pseudomonas aeruginosa

12/08/21 Agron Bytyqi 9

12/08/21 Agron Bytyqi 10
Pengimi i infeksioneve intrahospitalore-
- profilaksa
• Mbajtja e kushteve higjienike
• Zbulimi i hershëm dhe pengimi i hyrjes së sëm. ngjitëse
në institucionet shënd. stacionare
• Dezinfektimi dhe sterilizimi profilaktik
• Marrja e anamnezës nga secili pacient i ri duke bërë
kontrollimin e lëkurës, mukozave, fytit, hundës dhe veshit
dhe duke i marrë mostrat për analiza mikrobiologjike.
• Të përcillen dhe mbikëqyren vizitat që u bëhen të
sëmurëve, e në disa reparte edhe ndalimi i tyre.
• Largimi në mënyrë të sigurt i mbeturinave nga repartet.

12/08/21 Agron Bytyqi 11

12/08/21 Agron Bytyqi 12
12/08/21 Agron Bytyqi 13
12/08/21 Agron Bytyqi 14
12/08/21 Agron Bytyqi 15
 Direktivat për të kontrolluar infeksionin

1. Instrumentet që mund të bartin mikroorganizmat fillimisht duhet

të dekontaminohen duke i futur në një solucion dezinfektant
menjëhere pas përdorimit
2. Sipërfaqet që mund të jenë të kontaminuara nga lëngjet
organike duhen kontaminuar para se të fillojmë punën me to.
3. Të gjitha materialet, instrumentet duhet larë me ujë dhe sapun,
përpara çdo trajtimi tjetër.
4. Nëqoftëse është e mundur të gjitha instrumentet të sterilizohen
5. Nëqoftëse sterilizimi nuk arrihet, instrumentet që kanë prekur
lëkuren ose mukozat mund të dezinfektohen me anë të një
procedure të cilësisë së lartë
6. Kur ke mundësi puno me material për një përdorim

12/08/21 Agron Bytyqi 16

 Ndarja e mbeturinave med. sipas OBSH/së

MMbeturinat
e d ic in s k i o t p a d
medicinale

KlinikeK lin ic k i N e k lin ic k i

Jo klinike

I n e r tn i o tp a d
Mbeturinat
inerte
O p a s n i o tp a d
Mbeturinat e
rrezikshme
I n e r tn i o tp a d
Mbeturinat
inerte
O p a s n i o tp a d
Mbeturinat e
rrezikshme

P a to lo s k i
Patologjike In f e k tiv n i
Infektive F a r m a c e u ts k i
Farmaceutike K e m ijs k i
Kimike

Mjetet e
O s tr i p r e d m e ti
mprehta
A e r o s o li
Aerosoli P Mjetet
s u d e p ome
opresion d tla k o m

12/08/21 Agron Bytyqi 17

 Përcaktimi i termave të mbeturinave

• Mbeturinat e rrezikshme • Mbeturinat jo të rrezikshme

(10-25%) janë: (75-90%) janë:
– – mbeturinat komunale
mbeturinat infektuese
• Kuzhinat, lartoret,
– mbeturinat anatomike administrata
– mbeturina me teje te mprehta
– mbeturina kimike
– mbeturina farmaceutike
– mbeturina radioaktive
– konteniera të mbyllur me
shtypje

12/08/21 Agron Bytyqi 18

 Kategoritë e mbeturinave të rrezikshme med.
Kategoritë përshkrimi
Infektive Kulturat lab., materialet dhe veshjet që janë në
kontakt me pac. e infektuar

Patologjike Gjaku dhe lëngje tjera trupore, pjesë të trupit, fetusi

Lëndë të mprehta gjilpërat, skalpelët, thikat, qelqa të thyer

Farmaceutike barërat
Genotoksike Citostatikët, kemikaljet genotoksike
Kimike tretësirat, reagensat laboratorik, dezinfektuesit

Metalet e rënda Bateritë, matësit e shtypjes, termometrat

Enët me presion Bocat e gazeve
Mbeturinat radioaktive Tretësirat qe përdoren në radioterapi, urina etj.

12/08/21 Agron Bytyqi 19

 Administrimi i mbetjeve spitalore

• Mbeturinat spitalore janë mbeturina të një forme unike në gjendje të

ngurt dhe të lëngët që krijohen gjatë diagnostifikimit, trajtimit,
parandalimit ose gjatë kërkimit të sëmundjeve njerëzore apo atyre
të kafshëve

• Institucionet nga ku krijohen mbeturina spitalore

– spitalet – ente funerale
– klinikat shëndetësore – entet e përkujdesjes
– klinikat dentare – departamentet e shpëtimit
– vendet e depozitimit të gjakut
– dispanzeritë dhe
– laboratorët diagnostik
– laboratorët e kërkimit – stacionet policore

12/08/21 Agron Bytyqi 20

 Politika e mbetjeve spitalore

 minimizimi i  transporti prej depozitimit

mbeturinave  përpunimi
 ndarja  hudhja/eleminimi
 identifikimi  trajnimi i punonjësve
 transporti  shëndeti dhe sigurimi i
 depozitimi punonjësve

12/08/21 Agron Bytyqi 21

 NDARJA
• Minimizimi është mënyra e parë dhe më e mirë për të
pakësuar kostot dhe sasitë e mbeturinave spitalore si
edhe për të pakësuar ndikimet në ambient nga ndotjet e
ajrit dhe përhapja e këtyre mbeturinave.

• Një komponent kyç për minimizimin e mbeturinave është

efektivisht ndarja sa më herët që të jetë e mundur në
mënyrë që materialet të jenë të ndara para se të filloj një
proces i tërë që përfshin krijimin e mbeturinave spitalore
si edhe identifikimin e mundur të mbeturinave të pa
rrezikshme

12/08/21 Agron Bytyqi 22

 IDENTIFIKIMI

• Identifikimi i mbeturinave duhet të kryhet

sipas një sistemi kodimi me ngjyra
• Për të ndarë dhe identifikuar mbeturinat e
rrezikshme spitalore, politika e spitalit për
administrimin e mbeturinave duhet të:

– përfshij një listë të sendeve dhe materialeve që

gjithmonë do të konsiderohen si mbeturina të
rrezikshme
– përfshijë një listë të atyre që mund të klasifikohen
si mbeturina të rrezikshme në kushte te caktuara
– caktoi kontinier sipas kodimit me ngjyra si p.sh.

12/08/21 Agron Bytyqi 23

 ...vazhdim
– e verdhë për mbeturinat infektuese
– E zezë për mbeturina jo infektuese
– kontinierët për teje të mprehta të etiketohen në mënyrë
të duhur,duke përfshirë edhe vendosjen e simbolit
ndërkombetar për mbeturina bio të rrezikshme
– siguroi që kontinierët për mbeturina me teje të mprehta
të vendosen në të gjitha vendet ku krijohen këto lloje
mbeturinash.
– siguroi që të përdoren për transportim kontinierët e
vulosur dhe të mbrojtur nga çarjet dhe rrjedhjet
– vendos informacionin në çdo pikë të ndarjes së
mbeturinave

12/08/21 Agron Bytyqi 24

 TRANSPORTIMI
• Të gjitha institucionet e kujdesit shëndetësor duhet të vlerësojnë
mbledhjen, transportin e mbrendshëm dhe praktikat e depozitimit
të mbeturinave të rrezikshme spitalore për të siguruar që të gjitha
këto të jenë te sigurta, të realizohen me çmim të levërdishëm dhe
në përputhje me rregullat në fuqi.
• Ajo pjesë e administrimit që ka të bëjë me mbledhjen e
mbeturinave të rrezikshme spitalore duhet të perfshijë:
– nje listë të personave që merren me mbledhjen e mbeturinave
– planin e mbledhjes së mbeturinave
– drejtimet e transportit të mbrendshëm
– përdorimin e paisjeve personale të mbrojtjes
– procedurat e dekontaminimit dhe të pastrimit për mjetet e lëvizshme
– përdorimi, mirembajtjen dhe sigurimin e zonave të depozitimit

12/08/21 Agron Bytyqi 25

 TRAJTIMI

• Teknologjia kryesore për përpunimin e mbeturinave të

rrezikshme spitalore konsiston në:
– djegie
– dezinfektimi me avull në autokllavë
– dezinfektimi me mikrovalë
– dezinfektimi kimik-mekanik
• Faktorët që influencojnë në efektivitetin e teknologjive
• Trajnimi per administrimin e mbetjeve spitalore
• Parimet e administrimit te mbetjeve spitalore
• Përgjegjësitë e pununjësve
• Rolet e punonjësve në programin e menaxhimit

12/08/21 Agron Bytyqi 26

 DEPOZITIMI
• Metodat me të mira të depozitimit sipas tipit të mbetjeve:
– hiri nga djegiet
– mbetjet të tjera të ngurta
– mbetjet e lëngëta
– anatomike

• Mbani në mend, teknika më efektive dhe më e

levërdishme e administrimit të mbeturinave është
minimizimi, i cili përfshin edhe vënien përsëri në
përdorim.

12/08/21 Agron Bytyqi 27

 Mbajtja e evidences

• sasitë e mbeturinave të krijuara në secilin departament

• sasitë e mbeturinave te krijuara në të gjitha
institucionet
• kostot direkte të paisjeve dhe materialet të përdorura
për mbledhjen, transportin, depozitimin, përpunimin,
derdhjen, dekontaminimin dhe pastrimin
• kostot për punën dhe materialet për llogari të trainimit

12/08/21 Agron Bytyqi 28

 Mbajtja e evidences

• kostot për punën dhe materialet për kryerjen e

aktiviteteve profesionale në lëmin e shëndetësise siç
janë: imunizimet, gjilpërat dhe ato për trajtimin e
dëmtimeve të lehta dhe trajtimit pas ekspozimit ndaj
këtyre mbeturinave
• kostot e riparimeve dhe mirëmbajtjes së inseneratorit
ose të teknologjive të tjera të përpunimit
• kostot e shërbimeve të kontraktuesit

12/08/21 Agron Bytyqi 29

 Shëndeti dhe siguria e punonjësve
• Së fundi një politikë e administrimit të mbeturinave
spitalore duhet përfshirë kontrollin e vazhdueshëm të
sigurimit dhe shëndetit të punonjësve për të garantuar që
trajtimi, përpunimi, depozitimi dhe hedhja e këtyre
mbeturinave të jenë kryer si duhet ose që të jenë marrë
masat e duhura parandaluese.
• Masat për një shëndet dhe një sigurim në nivel të
kënaqshëm përfshijnë:
– trajnimin e duhur
– përdorimin e paisjeve për mbrojtje
– hartimin e një programi efektiv profesional në lëmin e shëndetit që
përfshin imunizimin, profilaksën pas kryerjes së rrezatimeve dhe
mbikqyrjen mjekësore.

12/08/21 Agron Bytyqi 30

 Shëndeti dhe siguria e punonjësve

• Në nivelin lokal institucionet e kujdesit shëndetësor janë

të inkurajuara që të punojnë së bashku për vlerësimin e
ndikimeve ekonomike, të atyre mbi shëndetin publik dhe
ambientin që vien si rezultat i trajtimit të mbeturinave
spitalore, qofshin të rrezikshme apo edhe të pa
rrezikshme.
• Me anë të bashkëpunimit institucionet mund të:
– kontribojnë në zgjidhjen e problemeve imediate siç është
përdorimi i inseneratorëve në kushtet e mungesës së riparimeve
përkatesë ose që nuk plotsojnë kushtet për shkarkimet në
atmosferë.

12/08/21 Agron Bytyqi 31

 t je ?
Pye

Ju faleminderit për vëmendjen