Digitized by the Internet Archive

in 2011 with funding from

University of Toronto

http://www.archive.org/details/patrologiaecursu126mign
 PATROLOGLE
CURSUS COMPLETUS
SEU BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, COMMODA, OECONOMIGA,

OMNIUM SS. PATRUM, DOCTORIIH SClllPTORUMOUE ECCLESIASTICORCM,

SIVE LATINORUM, SIVE GR^CORUM,

QVJ AB jEVO APOSTOLICO AD TEMPORA INNOCENTII III (ANNO 1216) PRO LATINIS
ET CONCILII FLORENTINI {ANN. 1439) PRO GR.ECIS FLORUERUNT :

RECUSIO CIIRONOLOGICA
OMNIUM QU^ EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLIG.E TRADITIONIS PER QUINDEGIM PRIMA
ECGLESLE SJECULA,
JUXTA EDITIONES ACCURATISSIMAS, INTER SE CUMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANUSCRIPTIS COLLATAS, PERQUAM DILIGEN-
TER castigata; dissertationibus, commentariis, variisque lectionibus continenter illustrata; omnibus
oPERiBus posT amplissimas editiones qu^ tribus novissimis s^culis debentur absolutas detectis, aucta;
INDICIBUS particularibus analyticis, singulos sive tomos sive auctores alicujus momenti subsequenti-
BUS,DONATa; CAPITULIS INTRA IPSUM TEXTUM RITE DISPOSITIS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINA-
RUM MARGINEM SUPERIOREM DISTINGUENTIBUS SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFIGANTIBUS, ADORNA-
TA ; OPERIBQS CUM DUBIIS, TUM APOCRYPHIS, ALIQUA VERO AUGTORITATE IN ORDINE
AD TRADITIONEM EGCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFIGATA ;

OUCKNTIS ET AMPLIUS LOCUPLETATA INDICIBUS AUCTORUM SIGUT ET OPERUM, ALPHABETICIS. CHRONOLOGIGIS, STATl-
STICIS, SYNTHETICIS, ANALYTICIS, ANALOGICIS, IN QUODQUE RELIGIONIS PUNGTUM, DOGMATICUM, MORALE, LITUR-
GICUM, CANONICUM, DISCIPLINARE, HISTORtCUM, ET GUNCTA ALIA SINE ULLA EXCEPTIONE; SED PR.BSERTIM
DUOBUS INDIGIBUS IMMENSIS ET GENERALIBUS, ALTERO SCILIGET RERUM, QUO CONSULTO, QUIDQUID
NON SOLUM TALIS TALISVE PATER, VERUM ETIAM UNUSQUISQUE PATRUM, NE UNO QUIDEM 0MIS30,
IN QUODLIBET THEMA SCRIPSERIT, UNO INTUITU CONSPIGIATUR ALTERO SGRIPTURtE
;

SACR.(E, EX QUO LECTOBI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRE3 ET IN QUIBUS OPERUM
SUORUM LOCIS SINGULOS SINGULORUM LIBRORUM S. SCRIPTUR.E VERSUS, A PRIMO
GENESEOS USQUE AD NOVISSIMUM APOGALYPSIS, COMMENTATI SINT:
EDITIO ACCURATISSIMA, C^TERISQUE OMNIBUS FACILE ANTEPONENDA, SI PERPENDANTUR CHARAGTERUM NITIDITAS,
CHART.« QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS,PERFECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RECUSORUM TUM VARIKTAS,
TUM NUMERUS, FORMA VOLUMINUM PERQUAM COMMODA SIBIQUE IN TOTO PATROLOGI/E DEGURSU GONSTANTER
SIMILIS, PRETII EKIGUITAS, PR/ESERTIMQUE ISTA GOLLEGTIO, UNA, METHODICA ET CHRONOLOGIGA,
SEXCENTORUM FRAGMENTORUM OPUSGULORUMQUE HAGTENUS HIC ILLIG SPARSORUM, PRIMUM AUTEM
IN NOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBUS ET MSS. AD OMNES ^TATES, LOCOS, LINGUAS FORMASQUE
PERTINENTIBUS, GOADUNATORUM.

SElllES LATINA,
IN QUA PRODEUNT PATRES, DOGTORES SGRIPTORESQUE EGCLESLE LATIN^
A TERTULLIANO AD INNOGENTIUM lU.
AGGURANTE J.-P. MIGNE,
Dibliolhecae Cleri anlversae,
SIVE CURSUUM COMPLETORUM IN SINGULOS SCIENTLE ECCLESIASTIOE RAMOS EDITORE,

PATROLOGI^ TOMUS CXXVl

HINCMARI Rhemensis archiepiscopi, JOANXIS VIII, MARINI I, ADRIANI III,

POISTIFICUM ROMANORUM, RERTARII ABB.UIS CaSSINE.NSIS, ETC, ETC.

HINCMARI T0MU5 POSTERIOR. — C.ETERORUM TOMUS U.NIGUS.

PARISIIS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE, SUGGESSORES,
IN VIA DICTA: AVENUE DU MAINE, 189, OLIM GHAUSSEE DU MAINE, 127.

1879
CLICHY. — EX TIPVS 1'AULI DUPONT, VIA DICTA
BAC-DASNIERES. 852.7.79

IME INSTITUTE OF MEDIAIVAl STUOIES-

10 ELMSLEY PLACE
TORONTO B, CANADA.
 SiEGULUM IX.

HINCMARI RDEMENSIS ARCniEPISCOPI

OPERA OMNIA,
JUXTA EDlTIOlSEftl SIRMONDIANAM AD PRELUM REVOCATA.
VABIA ACCESSERE MOAXiHEi\TA
QVJE SUPPEDITARUNT

SURII, PERTZII, ETC, COLLECTIONES MEMORATISSIM^

SEQUUNTUR

JOArsmS VllJ, MARINl I, ADRIAJNI III,

PONTIFICUM ROMANORUM

EPISTOL/E ET DECRETA.
TOMUM CLAUDLNT

S. BERTARII ABBATIS CASSINEKSIS, HARMOTI SA>GALLENSIS ABBATIS, S. REMBKRTI HAMBURGENSIS

EPISCOPl, AIMOIISI MOISACni SANGERMANENSIS, RATPEUTI SANGALLENSIS,

Scripta vel scriptorum fragmenta qus supersunt.

AGGUBANTE J.-P. MIGNE,

Bibliolhccse Clcri univcrsse,

SIVE

CIIRSUUM COMPLETORUM IN SI^GULOS SCIENTI^ ECCLESIASTIC^ RAMOS EDITORE,

HmCMARl TOMUS POSTERIOR. — C^TERORUM TOMUS UNICUS.

PARISIIS
APUD GARNIER FRATRES, EDITORES ET J.-P. MIGNE, SUCCESSORES
IN VIA DICTA : AVEISUE-DU-MAINE, 189; OLIM CHAUSSEE-DU-MAINE, 127

1879
 ELENCIIUS
AUCTORUM ET OPERUM QUI IN HOC TOMO CXXYI CONTINENTUR.

HINCiMARUS RHEMENSIS ARGHIEPISCOPUS.

(Operum continiiatio.)

Col.

Epistolae ^
Opuscula et episJolae quae spect int ad causam Hincmari Liiidunensis 279

JOANNES VIII PONTIFEX ROMANUS J

Epislolae et decreta 631

MARIXUS I PONTIFEX ROMANUS.

Privilegia 967
Epistola ad raonachos S. .-Egidii 969

ADRIANUS III PONTIFEX ROMANUS.

Privilegium pro monasterio plaeentino 971
Epislola ad Sigibodum Narbonensem episcopum 973,,

S. BERTARIUS ABBAS CASSINENSIS.

Carmen de S. Benedicto 97o
Appendix ad scripta S. Bertarii. — Vita sanctse Scholaslicae virginis 979
Quomodo per annum jejunandum sit . 987
HARMOTUS SAXGALLENSIS ABBAS.
Inscriptiones in templo S. Olhraari 989ui-a

Epitaphium GrimalJi 991 •

S. REMBERTUS HAMBURGEXSIS EPISCOPUS.

Vita S. Bemberli, auctore anonyrao, ejus ;equali Ibid.
•

Vita S. Anscharii archiepiscopi Hamburgensis, auctore S. Remberto 1009

AIMOIXaS MONACHUS SAXGERMANEXSIS.
Historia translati(mis S. Vencenlii martyris ex Hispania in Galliam iOil
De Iranslaliono SS. MM. Goorgii, Aurelii et Nathali;e e.\ urbe Gorduba Parisios 1027^
De Miraculis S. Germani Ibid.
Acta iranslationis S. Savini marlyris 1039
RATPERTUS SANGALLENSIS MONACHUS.
De casibus monasterii S. Galli 1047
Poemata varia 1079
 ,

OPERUM HINCMARI CONTINUATIO.

Cpbtala\

EPISTOLA PRIMA. A piscat , et sapiat quam granditer Deus offenditur

quando in sic grandibus et apertis non ignoranter
EPISCOPORtM DIOECESEON RHEMENSIS ATQUE ROTHOM.V- peccatur. Unde scriptum est : Dcsccndant in infer-
GENSIS * AD LLDOMCIM GERMAM.E REGEM b.
num vivcntes (Psal. liv). Id est, labanturinpeccatum
(Ex Aclis prov. ofcl. Rliem. toin. I, pag. 247 ).
scientes. Qua^ divina perraissione merito mundi pa-
DomnoLUDovico, regi, glorioso, cpiscopi Rhemo- tientis, propter communia peccala nostra, paslorum
rum diojceseos atque Rotliomagensis, qui adesse scilicet et 'gregum propter delicta regis et regni,
,

lOtuimus. eveniunt sicut scriptum est : Immissiones per ange-

los malos, viam fecit Dominus semitceirce sucb ( Psal.
Exciisant cur wl conventum Rhcmcn^au venire
non potucrunt. Lxxvii). Tamen, sicut Veritas protestatur, non erit

sine ultione vindictse nec ipsi virga furoris Domini.

Litleras dominationis vestroe quique nostrum ha-
Sic legimus, sic audivimus, sic vidimus, et pro certo
buimus, quibus jussistisut vobis vii KalendasDecem-
bris Rhemis occurreremus, quatenus ibi nobiscum sic cito videbimus : quoniam licet peccatores simus,

"t cum CcPteris fidelibus vestris de restauratione sed pccnitentes, et in divina clementia fortiter confi-

sanctae Ecclesiae, ct de stalu ac salute popuii Chri-

dentes, ministeriuin sacrum operantc Spiritu sancto
sine quo sacra non ministramus et
^tiani, traclaretis. occur- TjSuscopiraus
Sed nos ad placitum illud , ,

i-ere non potuimus et propter incomraoditatem et

nobis dictum a Veritate veraciter scimus Noii vos :
,

brevitatem temporis et propter inconvenientiam

estis ijui lo(juimini, sed Spiritus Patris vestri qui
,

loci et, quod est lugubrius propler confusionem loquitur in vobis (Matth. x).
; ,

fumultus exorti. Sed et divinis legibus, quas et vos

observaluros cum
oantum esse dignoscilur, quia
sine coepiscopi, ita nec
porum consensu
tinent parochias, debent
III. Quod scepius illum ad ineundam cum fratre
veslris fralribus nobis denuntiastis, concordiam hortati sunt.
sicul nec arobiepiscopi
Et licet dominatio vestra melius noverit de quibus
coepiscopi sine archiepisco-
scriplis, mandatis
dicamus, tamen non ab et dictis
vel jiissu, nisi qua; adpropriasper-
re est si etiam et nos ad memoriam vestram re- illa
prsesumero, et in tam an-
ducamus. Prirao quidem per Hildegarium venera- '',

guslo tempore archiepiscoporum litteras non valui-

bilem episcopum scriptis at diclis secundo per
, ;
"'"18 de conventu habere. Quaproptcr noverit vestra
.Eneam **, honorabilem episcopum , litteris et ver-
ublimilas quia mandatum veslrum nostra non con-
bis ; item per .Eneam verbis, deinde per Hincmarum
lempsit humililas ; sed, sicul longe est aute nos
Rhcmensem et Wenilonem Rothomagensem episco-
ilictum, qui jubet impossibile , facit se contemptibi-
pos ; iterum per eosdein, cura aliis quos ipsi vocastis ,
5-m.
G ea qnae saluti fuerunt congrua sutficienter audislis,
II. Queruntur quod i^orum monitis et consiliis hacte- •quando sicut et ante petivimus , ut frater vester et
nus non paruerif. omnes fideies illiasante vostrara fideliumque veslro-
Sed et tractatum de restauratione sanctoe Eccle- rum praesentiam in rationes loco et lempore congruo
siae, et stalu ac salute populi christiani, quod nunc venissemus, et qua) male gesta forent, vestro con-
^"'^'^
nobiscum habero velle dicitis, j-jslius et rationa- silio et auxilio cum Dei adjutorio fuerint emendata.
. us illud haberi poluisset, si nostris, quin polius Pro quibus omnibus dictis noa obaudienlibus valde
divinis consiliis et observationibus atque obtestatio- timeraus quod dicitur : Si sermonem meumservave-
nibus superno respectu obtemperare voluissetis runt, et vestrum servabunt (Joan.\v),etreliqaa quse
quia non nostra scripsimus, mandavimus, diximus Dominus comminatur. Et si illa non sunt exaudila,
sed quee, dictante charitate, qua) Deus est, in litleris puiari potest et nec ista, quse vos dicitis apud nos
sacris invenimus, ct quaj nalurro insila rccognosci- velle quserere et audii-e, e.xaudientur. Videlurque
mus. Cicterum qua? contra illa qux scripsimus, man- quibusdara, ut sicut Dominus, quando qua^sivit ficus
davimus, diximus, acta sunt vel aguntur, naturalis in ticulnea cui maledixi!, cum non esset, teste Evan-
legis morbus et vitium etiam a minus sapientibus gelio, tempus ficorum, aliud voluerit significare ita ;

esse dignoscitur. Qua de re prudens quisque resi- £) et in hoc cilalo et incongruo conventu, remota do-

* Hincmar, archevequc de Rcims Iniraon, 6ve([ue de ;

" On attribue ccttc lettre k Hincmar de Kciras.
Noyon Ermonfroi, 6voquc dc Beauvais Hincmar, evenii?
; ;
: Hildegaire, eveqiie do Mcaux.
(\c Lann. 1 Ea6c, cvCquo dc Paris.

Patrol. CXXVI. 1

310
n HINCMAHI RliEMENSIS ARCHIEPISCOPI. ii

mluationis vestrae sinceritate, de qua uihil contra Adueruat; et latebat sub melle venenum. Et comple-
puritatera volumus autumare, alia quaedam possint lum esl in dhs, complenturque in islis Psalmistie

intelligi. Et quia beatus Petrus omnem monet epis- dictum : Qui loquimtur pacem cum proximo suo,

copum ad satisfactionem omni pos-

ut paratus sit mala autem in cordibus eorum tPsul. xxvii) et reh- ;

centi se rationcm, quse nunc videmus, pro lempore qua quae sequuntur. Et receperunl illi in saeculo isto
damus fideliter dominationi veslrae consilia. qua3 nota sunt et rcceperunt in sseculo altero quae
in judicio plenius cognoscentur. Quorum isti intuen-
VI. L'tconsideret cur in fratris rcgniun venerit, et
utrum talia sustinere velit, qualia fecit. tes exitum, tiraere dcbuerant acrionem : et facient
si illos rospexerit Doniinus qui respicit hurailes
Primo quidem iu ipsa radice cordis advcutum
ct coram oculis et custodit parvulos, Et sic pestilente tlagellato, ut
veslrum iu boc regnum inspicite ,

scriptum est, sapientior eril parvulus et sapient,

Domini, cui seeundum Psahnistam cogitatio homi- ;

et quid- quia non repellet Dominus plebera suara, nec obli-

nis coufitelur, statera sequitalis ponderate ;

consiliarii ac laudatores veslri viscetur in tincm :Quom3im Proptermiseriain ino-

quid hortatores et

vobis dicant, ad cor redite ; et quidquid ad accusa- pumetgemitum pauperumnunc exurgam {Psal. xi),

tionera et commendalionem adventus vestri invenire dicit Dominus. Alioqui sicut tunc dixit ilhs, ita ex

et dicere potueritis, vestram conscientiasi iuterro- p nunc dicit Doraiuus islis : Tacui, nunquidsemper ta-

gate; et si talia sustinere vultis qualia facitis, judi- cebo ? quam si parturiens c/«wato(/5J.XLii).Nondura

horam quaracerti esiis quia nuUo venit, hora mea, sed nunc est hora veslra, et po-
cate. Et illam
quando aniraa vestra de cor- testas tenebrarum. Et quidem in hac die tua quaiad
modo poteritis eiiugere,

pore exiet, ante mentis oculos ponite, quando totum pacem tibi ! nunc aulera abscondila sunt ab oculis

mundum et omnera potestatera, el omnes divitias, tuis, quia venient dies in te. Roga tibi, quaesumus,

ipsum corpus derelinquet, et sine adjutorio uxoris in tah loco ubi benc possis inlenderehomiliamsancti
et
solatio comitalu drudorum Gregorii legere in leclione Evangehi : VidensJesus
ac fihorum, et sine et

atque vassorum nuda et desolata exibit, et quidquid

Domine
civitatem, tlevit super illara. Precaraur vos,

cogitavit et ordinare disposuit, iufeclum dimiltct,

ul ctdiem ante mentis oculos habeatis, quando cura
sicut dicit Scriplura : In illa die peribunt omnes cogi- omnibus hominibus anima vestra proprium corpus
eorum (Psal. cxlv) et videbit omnia pec- recipiel, el venietis ante facicm «ternis judicis in
tationes ;

cata sua et sentiet, videns diabolos se constringentes

conspectu omnium angelorum et hominura : in qua
coartancles, et quidquid conlra charitatem et sanctus Paulus, judicabit Dominus
die, sicut dicit
et
fidem debitara cogitavit, parabolavit, et fecit m isto unumquemque, non per alienum testimonium, sed
emeu occulta uniuscujusque per cogitaliones accusantes.
sajculo et per dignos pienitentias fructus non
davit, ante oculos semper habebit, et effugere volet, ^ aut eliam defendentes, quando recipiet uniuscuisque

et non valebit. Nam certura est quia ad onraes hc- propria corporis prout gessit, sive bonum, sive ma-

raines, cpiando egrediuntur de corpore, veniunt dia-

lum. Et non dcspicicnfur tunc nostra verba quae

boli, et ad justos et ad peccatores : sed et ad ipsura scripsimus, ab eis qui nunc illa conteranunt ;
quando
Christum venit, in quo suum nihil invenit, sicut siue dubio replicata erunt in teslimonium in ipso

scriptum est : Venitprinceps hujus mundi, ctin me treraendo judicio, et nullus ihorura te tunc adjuva-

non habct quidquam iJoan. xiv). bit, qui nec seipsum adjuvai e sufficiet, quando ibunt
El crede nobis veraciter,- rex utinam semper bone (jui talia agunt qualia audiraus et sentiraus atque

et christiane, ncc longe cst, scd salis ct plusquam dolemus, si in talibus perseveraverint, in ignem
spei'elur, prope tibi esl iha hora. Propterea non te aetcrnum, et justi, qui iujusla patiuntur, in vitam

seducant ista quaj vides. In tempore quippe patris aeternam. ,

vestri vidimus per aliquos incepta et facla quae in V. De eis qu(r crudeliter et impic, qua transibat,
tempore isto, per istos videmus
qui ista conficiunt ficbant,ut ea prohibeat et compescat.
fieri, et per alios videbuntur compleri. Et quando Quia tanta et talia crudelia et abominanda fieri,

tibi adveniet hora cxitus tui, sicut rident nunc. per parochias (juas pertransitis, audivimus, et qu;c-
quando per te obtinent quaj volunt, in liora volunla- D dara sentimus, quivdara senlire timemus, et ilhs qui
lis suae; sic ridebuut ot in hora cxitus tui, et quan- senscrunt ct senliunl condoleraus, qurc calamilatem
rent quomodo per alium tcncantquaepcr te obtiuuo- et miseriam quam a paganis * patimur, supcrant.
runt. Quod el licri potost ul quidam etiam quoerant quoniam a chrislianis in christianos a parenlibus m
in tcmporo tuo. Scd ctilli, nisi diguam [uMiilenliam parentes, a rege christiano in regera christianum, a
egerint, miserabililer ad illam horam venicnt exitus fralre in fralrem , conlra oranes legcs divinas ot

sui, sicul veneruntot illi qui dofoccrunt a putre tuo huraauas agunlur : contra (pios clamat Ecclcsia a
curn iVatro luo. Nam ut illi ordinantos seditionos in paganisanhcta : Kt superdolorcm vulncrummcorum
palernam revcrontiam sic ot isti vos excitantos in addidcrunt [Psal. Lxvm) : Et nos omncs cunctique
fratcrnam diloctionom, nomon pacis cl statum Ec- l)Sil'\cu\.es, Sustinuimus paccm, ct non vcnil; qudsivi-
closiae, ol salulom ac unilatcm jiopuli obtondoro slu- inus /'()/( .7,('/ ccccturbatio [Jcr.xwY proplcrca talia

» Vayanis, par les .Nonuauds, (jui ii'(Jtaicnt pas cncon; (.onvertis au christianisrae.
 , .

i3 EPlSTOLyE. U
prohibelc, compescite et sedate ;
quoiiiara palatium ^. ritis restaurare, debita episcopis et sibi coramissis
vestrura debet esse sacrum, et non sacrilegum. Pa- ecclesiis privilegia intemerata, sicut divinitus con-
latium enim regis dicitur propter rationabiles slituta sunt, custodile. Prsecepta et iraraunitates et
homines habitantes, non propler parietes insensi-
et honorera earum, sicut avus et pater vester conser-
biles, sive macerias. Et rex a regendo dicitur, ut se vaverunt, conservare curate. Et quse frater vester
sub Deo et bonos cum Deo puritate cordis, veritale dorainus noster, qui etpaterna donalione, et vobis-
oris , firmilate stabilitatis regat, el pravos a pravi- cum , cura vestris vestroruraque fideUum mutuis
lale corrigat et in rectitudinera dirigat. Et si quae firmilalibus, regni partera accepit, pro cullu et ho-
male facta sunt emendare venistis ,
pejora quam nore ecclesiarum egit, similiter conservate ; et re-
viderimus a christianis in christianos fieri, ingerere ctores ac pastores ecclesiarum ut patres et Christi
non debetis. Et si pacem facere advenistis, pacem vicarios colite, sicut sancta Scriptura praecipit, di-
pacifice ab auctore pacis obtinere debetis. Et si di-
cens : Sacerdotes Deisanctifica^et magnatis humilia
scordiara effugare et charitatem redintegrare veni- caput tuum {Eccli. vii). Eorumque spiritualia con-
stis , illam quam Christus per Paulum docuit, mon- silia obaudite, iterum dicente Scriplura Interroga :

nonest ambitiosa,
slrare debelis. Ait enira: Charitas annuntiabunt tibi ; majores tuos, et patres tuos, et
non agit perperam, non qucerit quce sua sunt ; non g dicent tibi {Deut.x\w) El itera Interroga sacer- ; :

gaudet super iniquitate, congaudet autem veritati (I dotes meos legem meam {Agg. ii) et Dominus per ;

Cor. xiii) quse est de corde puro et conscientia

; Malachiam prophetara Labia sacerdotis custodient :

bona, et fide non ficta; qutie operaturper dilectio- scientiam, et legem requirent ex ore ejus, quia an-
nera, et non per potestatem, vel indebitam cupidi- gelus Domini exejxituum est (Malach. u) .Eosqnelem-
tatem sine qua charifate sicut scriplum est
:
pore incongruoet inopporlunouolile inquietare sed
,
;

etiarasi qui tradiderit corpussuum ut ardeat, nihil '.iceat eis rainisteriura sacrura,ad quod ordinati sunt,
ilh prodest. Quam omnibus Dominus in signum de- in populi salutera peragere : sibique domestica cura
dit, ut sciant si quisque est christiauus aut si in-
,
subjectos nolite concutere, et non sinatis dehone-
trabit in regnum Dei.an non, dicens In hoc cogno- :
stare , sive opprimere. Ut presbyteris honor con-
scent omnes quia discipuli meiestis, si dilectionem gruus et jura debita, quse canones et capitula avi
habueritis ad invicem {Joan. x. ) Nam qui in pri-
et patris vestri statuerunt, conserventur, satagite.
mordio fidei discipuli appellabantur, nunc christiani Ut episcopi quietam libertatem suas parochias cir-
dicuntur. Et ipsa est veslis nupliahs, quara qui non curaeundi, et praedicandi ac confirniaadi, atque cor-
habuerit, de nuptiis coelestis convivii in futuro ju- rigendi liabeant, ordinate. Ut raissus reipublicse, id
dicio ejicietur in tenebras exteriores et in ignera
,
est minister comitis , cura ipsis, si jusserint, eat,
aeternum, ubi erit fletus et stridor dentiura. ^ qui liberos homines incestuosos, si per admonilio-
VI. Ut contra paganos potius arma convertat ; ct nera presbyterorura venire ad episcopum noluerint,
illos qui ab illis fugiunt, vexari a suis non sinat. eos ad episcopi placitum venire faciat, comraendate.

Ipsa charitas vos contra paganos accendat ; ut qui Ut si episcopus pro quacunquc necessitate ecclesia-

tunc raoti non sunt ad pietatera ut nobiscum irent stica ad vos direxerit, ad quem suus missus veniat
contra eos ,
qui de isto regno amplos habebanl et per quem quae raliouabiliter petierit, obtinent, in

habent honores (quod si facerent , et zelo recto palatio vestro, sicut coraes paiatii est in causis rei-

accensi unanimiter vellent, expelli aut disperdi pa- publicae, ministerio congruum constitutura habete.

gani, adjuvante Domino, poterant), vel nunc qua- Ut teraporibus a sacris regulis constitutis com-
cunque inlenlione a dominalu illorum per vestram provinciales synodos cum episcopis, et specia-

ordinationem sancla Uberelur Ecclesia, et regnum, les cum presbyteris , habere quiete possint, an-

quod contra eos redimitur, a tributo indebito eri- nuite ^. Res et facultates ecclesiasticas, quae sunt

paganorum, cum vota fidelium pretia peccatorura, slipendia an-

piatur. Sed et qui fugiunt a facie ,

in partes venerint in quibus degitis, refugiura

cillarura et servorum Dei, depraedari et ab eccle-
illas

tranquillum inveniant , et non talem deprsedationem siis discindi nolite sustinere ; sed fortiter, ut rex

ut nec incote vivere nec fugicntibus solaliura pos- D chrislianus et Ecclesiae alumnus resistite atque de
fendite. consecratis Deo rebus quod ha-
De quibus
sint prsebere. Quia nuncpeccatis noslris exigenlibus
completur quod olim diclum esl per prophetam :
bent homines ecclesiis servientes per disposi-
liberi

Qui fugerit a facie lcunis, irruet in ursum ; et cum tionem rectorum ipsarum ecclesiarum, ideo consti-
intraverit domum, et irinisus fuerit super parie- tuerunt apostolorum successores hoc ordinari ut ,

cum arma quia creverunt fidehum vota, et incrcverunt fide-

tem, mordebit eum colubcr.Et effugerint
ferrea, irruent in arcum cereum {Amos v.) In omni
lium niala, augeretur per dispensationem ecclesias-
enim parte miseri, proh dolor atflictionem inveniunt. !
ticam regni railitia ad resistendara malorura nequi-
tiara, quatenus ipsae ecclesiac defensionem haberentet
VII. Vt privilegiaetimmunitates ecclesiarum' con-
servet, rectoresque illarum non inquietet, nec pacem , et christianitas obtineret tranquiliitatem.

possessiones diripi permittat. Quapropter sicut et illae res ac facullates de quibus

Et siEcclesiam Dei, sicut nobis scripsistis, quae- vivunt clerici , ita et illae sub consecratione immuni-

11 paratt que Louis de Oermanie avait defendu aux 6v6que& de tenu' des concUes
iS HINCMARI RHEMENSiS ARCHIEPISCOPl. 16

tatis sunt , de quihus debcnt militarc vassalli; et A in libro Capitulorum ejus ,

quicunquc librum illum
pari tuitione a rcgia potcstate in ecclesiarum usibus habet , et legere voluerit , invcnire valebit. Ilanc
debont niuniri. Quia vero Carolus * princeps, Pip- etiam relationem et in scripluris habcraus, et qui-
pini regis paler, qui primus inter omnes Francorum dam nostrum etiam viva voce domnum Ludovicum
reges ac princeps, res ecclcsiarum ab eis separavit imperatorem patrem veslrum rcfcrre audivimus.
atque divisit, pro hoc solo niaxime cst aitornalitcr Scd et sacri canones Spiritu sanclo dictati, cos qui
pcrditus. Nam sancUis filucherius Aurelianensium cpi- facultates ecclesiasticas diripiunt, el res ecclesiasti-
scopus, quiin monastcrio sancti Trudonis rcquiescit, cas indebite sibi usurpant, Judaj traditori Christi
in oratione positus ad alterum cst sjcculum raptus, similes computant. Et sancti qui cum Deo in coelo
et inter caetera quse, Domino sibi ostcndcnte, con- regnant, et in terris miraculis coruscant, divino ju-
spcxit, vidit ilhim in inferno inferiori tQrqueri. Cui dicto tanquara necatores pauperum ab EcclcsiDD U-
intorroganti, ab augelo ejus duclore rcsponsum est, minibus et a coelestiregno secludunt. De quibus
quia sanctorum judicatione ,
qui in futuro judicio sacrilegis in prophetia psahni pncdiclum est Qid :

oum Domino judicabunt, quorumque res al)Sluht et dixerunt : Ilereditate possideamus s :inctit(irium Dei.
divisit, ante iUud judicium anima et corporc sempi- Deus meus, pone illos ut rotam, et sicut stipulam
lernis pamis est deputatus , et recipit simul cum Qunte faciem venti. Et sicut ignis qui comburit syl-
suis peccatis poonas proptcr peccata omnmm qui res- vam, ct sicut flamma comlmrens montes, ita perse-
suas et facuUates in honore et amore Domini ad querisillosin tempestate tua, et in ira tua turbabis
sanctorum loca, in luminaribus divini cultus et aU- eos. Imple facies eorumignominia (Psal. lxxxii.)
moniis servorum Christi ac pauperum, pro anima-
VIII. Ut monasteria laicis a Carolo conccssa reli-
runi suarum redemptione tradiderunt. Qui in se
giosis personis. restituat.
reversus sanctum Bonifacium ct Fuh-adum, abbatem
monasterii sancti Dyonisii, et summuni capcUanum Monasleria etiam religiosa atque pra^cipua cano-
regis Pippini ad se vocavit, eisque taUa dicens in uicorum ct monachorum atque sanctimonialium ha-
signum dcdit ut ad sepulcrum iUius irent, et si cor- bitacula, quic ab antiquo tempore parentes vestri

pus ejus ibidem non reperissent ea quae diccbat, , sub reUgioso habitu constituerunt, et in eis reclores

vera esse concrederent. Ipsi autem pergentes ad ct reclrices fecerunt, quando parentes vestri pri- et

pra^dictum monaslcrium ubi corpus ipsius CaroU , malum et ctiam quando sanctus
regni tenuerunt ,

humatum fucrat, scpulcrumque iUius aperientcs, vi- Remigius Francos ad fidem cooperante Domino, ,

sus est subito exisse draco, ct totura iUud sepulcrum convertit, et cum rege ipsorum l^aptizavit, ct frater

interius inventum est denigratum , ac si fuisset vester dominus nostcr partim juvontulo, partim fra-
exustum. Nos aulcm iUos vidimus qui usque ad no- '
gilitate, partim aUorum caUida suggestionc, ctiam
stram setatem duravcrunt, qui huic rei interfuerunt, et minarum necessitate ,
quia diccbant petitores,
el nobis viva voce veraciter sunt testali quse audie- nisi eis illa loca sacra donaret, ab eo dcUccrenl, et
runt atque viderunt b Quod cognoscens fdius ejus ipse aliquando per vos, sicut nunc patet, aUcpiando

Pippinus synodum apud Liptinas congrcgari fecit, pcr fratrem veslrum regnum deslitutus ab eis per-

cui pr;cfuit cum sancto Ronifacio lcgatus apostoUca; dcret, taUbus, sicut scitis, personi commissit, dcbilo

sedis Georgius nominc nam et synodum ipsam

•"
;
privilegio rcstituite. Nam idem frater vcsler et di-

habemus, ct quanlumcunque de rebus ecclesiasticis, vina inspiratione , et sacerdotaU rodargutionc , et

quas pater suus abstulerat, poluit, ecclesiis reddere etiam ab apostoUca sede commonitus , ex aliqua

procuravit. Et quoniam omnes res ecclesiis a qui- parte quaj perpcre cgit correxerat qus autcm , :

bus abiatac erant, rcstilucre, propter concertationcm adlmc incorrecta erant, quomodo cmendare posset,
quam cum Waifario Aquitanorum principo liabobat, s.nepc gemebundus quserebat. Absit aulem ut vos.
non praivaluit, prccarias fieri ab episcopis cxinde qui pro restauralione sancla; Ecclcsia; huc vcnistis,

peliit, et nonas ac decimas ad rostaurationes tecto_ aut illa qufc ipsc emendavit deterioretis, et sicutiilo
rum, de unaquaquc casala duodccim dcnarios ad
et otTcudil , et vos oiTcndalis, aut ([ua; ipse necdum
ecclesiam unde res crant bcncficiatK, sicul in Ubro ^ emcndare poluU ,
inemendata sinatis : qui s.Tpe,
capitulorum regum habelur , dari constiluit, usque sicul,ctnos tcstes sumus, fralres vestros de talibus,
dum ipsa; rcs ad Ecclesiara revenirenl. Unde et monuistis, ct in omni annuntiatioue quam communi-
domnus Carolus irapcralor , adlmc in regio nomine ler faciel)atis, ])romptissimc inde disputabatis ; sicul

constitulus, edictum iccit ut ne(|ue ipse , nec fdii ot secus Tcudonis villam, in loco qui Judicium dici-
pjus neque successores imjusmodi reni agere at-
,
tur , capitula qua^ habcmus cum veslris fralribus
lcntarent : quod manu propria iirmavit, ctijus pleni- acceplastis, et in chirographoapud Marsnam mauu
luditiem iiabcmus, et de quo capituium cxcerplum propria coniirmaslis. Contra quod si forlc aliquis

" <:<niu.i ouCaroliis, Cliarlcs-MartcL lonuin, mairc dii pahiis, ou 71,". llincmar prcitcnd quc
MalKrfi If temoi^^nanc
'-
dcs (ivt^ques Gcorgcs, lcjjat du saint-siopc, y assista avcc saint Roni-
dii coiicili dc
Qiiier/y, oii doit rc^arder ccttt' pretGnduc lacc, ccsl iine cneiir ("icoiges nc liil cnvoye en Kranco
:
vision dc > lint
Kuclicr conime iinc fable. «[uaprcs la mor( dc ect (5vc((iic.

J-o ooncilo de Lcsljncs a ctc tcnii par fordrc dc (",ar-

 ; :

EPISTOL.E. 18
47

egit,non proptcrca vos iramunes eritis, si illuAquod, A quia omnium oculi in vos deiient intendere : quossi

Domino, pepigistis et contirmastis, observare, malo exemplo destruxeritis, qni per vos et a vobis
teste
quod absit, non studueritis. Neminem quippe adju- in bonum debuerant aedificari, sub tantis sine dubio
in futuro saeculo popnis vos necesse est torqueri.
vat quod aliena mala reprehcndit, nisi et ipse illa
caveat quod dcmonstrat Paulus, dicens
:
Piitas, o : Propterea oportet ut qui rex estis. et dominus ap-
homo, quod tu evades judicium Dci, qui eadem agis pellamini, in iUum semper suspenso corde suspicia-

quce judicas? {Rom. ii.) tis quo videlicet, Rege regum et Domino domino-
runi, nomen regis et domini mutuatis. Et sicut ille
IX. Ut rectores monasteriorumsollicite provideant
ut servi et ancilUe Dei secundum ordinem vivant. disponit orbem terrsc in sequitate, et ad hoc, sicut
in Ubro Sapientia* dicitur, constituit hominem ut
Rectores etiam monasteriorum, quibus monasteria
ipse similitcr faciat, imitamini illum, si vuUis re-
committitis, firmiter ct obnixe prKcipitc ut secun-
gnare cum illo. Quia qui dicit se in Christo manere,
dum ordinem et habitum ac sexum, quo inhabi-
debct, sicut iUe ambulavit, etipseambulare, qui dicit
tantes constituti sunt solHcite et solerter pricvideant
Estotc etvospcrfecti,sicutctPatervesterc(elestisper-
ut secundum debitum ordinem servi vel aneillae
fectus est (Matth.y). Et si dixcritis quomodo possum
Domini vivant, slipendia in victu et
et necessaria
. .' .
i „,.,
, „, domos „„T5 essepcrfectus,cumaUascripturadicat:Siflui5«iycr6o
,1^^^^ acB "^ ^ ^ '
vestitu, et cselens quibusque habeant, et t'
.

non offendit, ille perfectus est vir, non cadit a per-

servitores, prout competit, sicut reUgiosi et liabitus
fectione qui non peccat maUtiae cupiditate : Septies,
et conversationis reclores, eis providcant, susccptio-
enimcaditjustus et resurgit : impii autem corruunt
nem eliam hospitum ct paupcrum nuUomodo negh-
in malo (Prov. xvi). Et Justus, cum ceciderit, :

gant. Quin el inconvenientes personfe, et rcs tales

(luae reUgioni non congruunt, in
introducantur, non dicimus
noncollidctur, quiaDominus supponit manum suam
monasteria non
(Psal. xxxvi). QuaUtcrcunque vero quis peccet, cu-
quoniain reUgiosos
:

piditatis voluntate aut fragilitalis necessitate, nemo

rectores providenliam et curam debitam inde
ilU pra^valel meUus indicare quam conscientia sua,
sumere debere non ignoramus.
quae non potest latere oculos inspectoris sui. Pro-
X. Ut hospitalia percgrinorum ad hoc ad quod depu- pterea ita oportet vos vivere, judicare et agere
tata sunt, cpiscoporum concilio a rectoribus suis eliam in occulto, quasi sitis semper in pubUco quia ;
administrentur.
saepe taUs vos verbo laudabit, qui corde acriter re-
HospitaUa peregrinorum, sicut sunt Scottorum, prehendet, seepe etiam iUa quaj vobis et in vobis
et quaj tempore antccessorum vestrorum regum laudaverit, apud aUos de vobis reprehensibilia judi-
constructa et constituta fuerunt, ut ad hoc ad quod cabit. Si autem, ut dicimus, adjuvante Domino,
deputata sunt teneantur, ct a rectoribus Deum ti- C viyerc, judicare et agcre praivalebitis si vos non
;

mentibus ordinentur, custodiantur, ne dissipontur, stimulaveril amor privatus si vos non inflararaaverit
;

oblinetc. Sed et rectoribus monasterioruin et xeno-

cupiditas gloriae, divitiarum, possessionum, et po-
dochiorum, id est hospitaUum.priEcipite ut sicut ca-
tentatus ; sinonpluscredideritisaUenaeUngu8e,quam
nonica docet auctoritas, et capilula avi et patris
proprise conscientiae ; si vos non roserit tinea adula-
vestri prajcipiunt, episcopis propriis sint subjecti,
tionis ; si non vos usserit livor alienaj felicitatis ; si
et monasteria atque hospitaUa commissa ipso- sibi
amor
vos non vexaverit neglectus aniraae et carnis ;

rura regant consilio quoniam episcopi paternam

;
si regem Christum non pro
crediderilis se, id est
soUicitudinem eis, secundum minislerium Uloruin,
non pro sua necessitate mortuum sed pro , nobis, ut
studebunt impendere. Et quia scspe unicuiquo in vos plus studeatis
viveremus qui mortui eraraus ; et
omni ordine competentem Icgcin cl justitiam, una
aliis vivere in salutis sua) utilitatibus, quam vobis
cum fratribus vestris, frequenti annuntiaUone per-
ipsis in propriis volunlatibus ; si scieritis vos esse
donastis, ccclesiastici et religiosi habitus viri ac fe-
moiiluros, ct vos crediderilis de factis propriis ra-
minae, atque peregrini el pauperes, in quibus spe-
lionem Domino reddituros ; et quoe digne receperi-
cialiler Christus suscipitur, pcrdonalionem vcstram
lis, sine fine vel immutatione aliqua habituros.
sibi sentiant scmper adesse.
D XXII. Quomodo domesticos regere, guid Deo, quid
XI. Quod regem ita vitam instituere conveniat, ut subditis reddere, ct quales palatii ac reipublicce
omnibus sit exemplo. ministros constituere debeat.
El ^uia dc statu et salu'.c popuU chrisliani, sicut Domum vestram domesticam sic nutrite, regite et
nobis scripsistis, vuhis qua^rcre, primo a vobis ip- disponite, ut quando regni populus ad vos convenerit,
sisincipitc, quialiosdebetis corrigere, sicut scriplum in vobis ct in domesticis vestris videant qualiter se
est : Mcdice, cura tcmetipsum (Luc. iv) ; et munda atquedomum, cum tanta humilitate atque castitate,
debet manus a sordibus essc, qua? aUenas sordes quam sobrie, quam juste, quam pie nutrire, dispo-
curat detergere. Et quaj in aUis debetis corrigere, nere debeant, et gubernare quia sicut quidam sa-
:

nemo in vobis juste valeat reprehendere. Supcr piens dixit, secundum mores domini erit familia
quantos enim estis in regni cuhnine, tantorum mo- custodita. Et ideo domus regis schola dicitur, id est
ribus debetis servire, et sicut luccrna super cande- disciplina quia non tantura scholastici, id est di-
;

labnim in domo posila, bonitalis cxcmpla monstrare sciplinali et !)cno correcti sunt. sicut aUi ; sed potius
 :

49 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 20

ipsa schola, quae interpretatur disciplina, id est cor- A magna solliciludine faciant, scientes scriptum esse :

rectio, dicitur, qua; alios habitu incessu, verbo, Indicnbo fibi, Itomo, qiiid sit boniim, id est, facere
et actu, alquc lolius vanitatis conlinentia corrigat. judicium et justitiam ct soUicitum ambulare cum
Et vos, sicut paxillus non bene infixus, nisi in Do- Deo ttto (Mich. vi). Idest, ut quod illi placel, tibi pla-
mino virtulum innixi fortiter fuerilis, et vos cade- ceat et facias quod illi displicet, tibi displiceat et
;

tis, et qui in vobis pendent, labcntur. Quapropter, non facia.<5. Quod si per fragilitatem feceris, non
sicut Dominus sub poteslate constilutos ex tentato- contumaciter vcl portinaciter in tuo malo facto per-
rum occasione docuit reddere quse sunt Caesaris Cae- severes sed slalim pedom sicut a ferro calido re-
;

sari, et quae sunt Dei Deo ita ct vos qui sub Deo ; voca, et in viam voluntatis Domini Dei tui dirige.
estis et super homines estis, reddite quse sunt Dei Et sicut scriplum est Quia sunt vice quce videntur
:

Deo ; et sicut Ctesar .nequus, quae subditorum sunt hominibus honcp, ctducunt adinteritum iProv. xvi)
subditis reddile. Reddite Deo puram et immacula- fac sicut Scriplura tibi praecipit, quicunque eshomo.
tam fidem et sincerissimum cultum in sacerdotibus, Interroga de via bona, et ambula per eam{Jer. \i),
in ecclesiarum privilegiis, in sacris locis, in eccle- quia sicut dicitur in Evangelio Ampla via esi quce :

siasticis et rehgiosis viris ac feminis, in defensione ducit adperditionem, etmulti vaduntpeream : arcta
Ecclesiae et christianilatis, in a?quitate el ]M?,\.iii2L p.^tangustaviaest quoeducit advitam, etpauciinve-
populi christiani, in sublevatione et tranquilli niunt eam {Matth. vii). Proptereaquicunquees homo,
tate et consolatione omnium indigentium, sicut pr?e- audi prophetam, et ora cum
Legem pone propheta :

misimus. Reddite illi quotidianum pensum in quoti- mihi, Domine, viam justi/icationum tuarum, el
diana oratione, in justis et assiduis eleemosynis. exquirameam semper [Psal.cwuD.Ei Deduc mein :

Ofterte illi devotionem vestram in sacris oblationibus semitam mandatorum tuorum, et viam iniquitatis
et lacrymis secundum magniludinem ac multitudi- umove ame, et delege tuamiserere mei{ibid.). Qnia.
nem quotidianorum peccatorum profusis. Reddite sicut Jeremias propheta dicit Non est hominis via :

subditis judicium cum misericordia, justitiam cum ejus, nec viri estutambulet et dirigat gressussuos
aequitate. Sludete exaltare humiles et Deum timen- (Jer. x) sed a Domino dirigcntur gressus viri, ct
tes, et debellare atque humiliare superbos. Studete viam cjus volet{Psal. xxxvi). Ipsi comites similiter
a bonis plus diligi, quam timeri. Curato ut mali, si quantum potuerint, similes sibi timentes Deum, ot
non propter Doum, vol propter timorom veslrum ma- justitiam diligontes per seminislros consliluant, qui
lum agere metuant. Non plus apud vos lingua dolosa, sicut seniores suos benignos ot affabiles pagensibus
manus plena, obsequium indebitum valeat, quam suis viderint, et ipsi pro modulo suo illos imitari in

veritas, aequitas et sinceritas, scientes sci'iptum omni bonitate et justitia certent.

Qui excutit maiius suas ahomni munere, cx- iste in ^
XU\ .Ut eos qui proptcr has seditiones cxcommunicati
celsis habitabit {Isa. xxxm.) Unde consequonterin-
sunt, ad Ecclesice pacemrevocare studeat.
telligi debet, et non aliud. 3Iunus enim est a lingua,
favor munus a manu, donatio munusab obsequio Homines etiam potentes saeculi, qui inter istas
; ;

seditiones logisjugum ct justiliam requitalis refuge-

indebila subjoclio. Conslituito ministros palatii qiii

Deum runt, et taha ac tanta fecerunt pro quibus ecclesia-

cognoscant, ament, et metuant, qui maximam
curam gerant quatenus quicunque necestuosi pala- sticam et episcopalem excommunicalionem meruo-

tium adierint, runl, ad leges et juslitia? tramitom revocate et ut

et per quos perrexeritis, patrem et
;

consolatorem miraiites, gaudendo vos videre accur- ad suos episcopos humiliter, sicut eis necesse est,

rant, non, qualiter dicore nolumus, gemcndo et veniant, jubote vel cogite ; el ut Ecclesiae, in quain

maledicendo refugiant. Constituite comitos et mi-

poccaverunt, aut cum debita necessaria humiUtalo
satisfaciant, aiil humililer ct veracitcr se excusent,
nistros reipublic.Te qui non diligant munera, qui
odiant avaritiam, qui
([ualitorabsolvi a Doininoper ministerium cpiscopalo
dolcstentur superbiam, qui
valeant, suadete, alque rogia poteslate pra^cipile.
non opprimant neque dehonestent pagenses *, qui
Et si forto vos, vel quicunquo alii de oorum socie-
messes et vineas et prataac sylvaseorumnequaquam
tatis et conjunclionis communicalionc infecti et con-
devastent ;
qui eorum pecora vel friskingas b, vel D
qua^cunquo illorum sunt, non pncdontur, neque di- demnali sunt, picnilonliam quiscunque se recogno-
sccndo faciat ; i[iiia, teste sacra auctoritate, non
ripiant, ot por violoiiliam ac mala ingenia quae illo-
l)0lerit absolvi a suis, qui poccatis damnabiliter gra-
rum sunt nullo modo auferanl, qui episcoponim
suorum consilio qua^ Dci sunt, et Chrislianitali vatur extornis. Sicut orans Douni sanclus prophoUi

convcniunt, David (lcmonslral, dicons : Ab occultis mcis mumla

faciant ;
qui placila non pro acquisi-
mc, Dominc, ct ah alienis parcc scrvo iuo [P.^^al,
tiono lucri tenoant, sed ut casai Doi, et viduff-, ac
XVIIl.j
pupilli, otpopuhis justitiam habeant, et plus liii-
gantos ad concordiam, salva juslitia, rovocaro slu- \IV. Judiccs villaruin rcgiaruin ijualitcr covsli-

dcant, qiiam cominitloro ut ipsi indo aliijuod Iiicrum tueiidisint.

possinl liaboro : (juos si pacilicaro non poliiorint, Jiidicos (loniijuo villarum rogiarum couslituile
luiic siciit roctuin osl, justum jiidiciiim docerni ctim (|ui non sint cupidi, ([ui nou diligaul avariliam, et

Pngenseit, piiysans. i< Friskiiigas. jeiines porcs.

 ;

21 i: PISTOL.fi. 22

usuras nec ipsi faciant, nec pecunias regias vel suas A reverrntia regibus debeatur, ef quod episeopi ad
ad usuras donent, neque a suis subditis usuras fieri sacramenta adiyendi non sint.
sinant : quse orania vos super omnes ministros ve-
stros odire debelis et fugere.Et servosregios judices
Ha?c, quia littcris vostris sigmficastis, quod uo-
biscura de restauratioue sanctai Ecclesiae, et slatu
non opprimant, nec ultra quod soliti fuerunt reddere
ac sahite populi christiani, tractare velletis, domina-
terapore patri» vestri ab eis exigant ; neque per an-
garias in terapore incongruo illos attligant ; neque
lioni vestrae scripto respondere cui-avimus : quia et
pro inclementia aeris, et pro inconvenientia tempo-
per dolos, aul per mala ingenia, sive inconveniontos
ris, el propter imminentem diera Domini noslri Na-
precationes, colonos condemnent : qftia si per tales
vel alias hujusmodi factiones pondus argenti vel auri
tahs", venire ad pnosentiam vestram nequiviraus.
Opcraraini vos jnterira ista quge cura fidelibus vo-
habueritis in arca, majuset gravius pondus eritpec-
stris sine nostra corporali praesentia operari valetis.
cati quod habebitis in conscientia vestra et anima.
Et cum tempus congruum et sacris canonibus desi-
iEditicenl villas vestras moderatis castitiis, ut et ho-
nestas necessaria fo.milianon gravetur. Labo-
gnatum advenerit, quando et pro paganorura infes-
sit, et
talionc, et pro cxorti tumuhus ac depraodationum
rent et excolant terras et vincas in tempore cum de-
atque rapinarum raiserriraa nimis coafusione, nobis
bita soUicitudine. salvent et disponsent hiborata cum td
- ^

fideli discrctione, faciant nutrimenta congruaet ne-

" ^'*^"^''" '^"'" '^«"^'"'^ ^^ confratribus ac coraprovin-
ciahbus archiepiscopis et coepiscopis synodura, fa-
ccssaria ; custodiant silvas, unde liabeant pastiones
venle Domino, celebrare, qusehis suntresidua, cura
defendant et excolant prata, unde habeant pabula ;

cis sicut cura magistris et patribus tractare, et ve-

quatenus non sit vobis necesse per quascunque oc-
stra? dorainationi debitum consiliura dare studebimus.
casiones quorumcunque horlalibus circuire locaepi-
scoporum, abbalum, abbatissarura vel coraitura,
Et si Deus soliditalem et salulem Ecclesiae atque
et
regni in raanu vestra adunare et prosperari decre-
majores quara ratio postulat paratas * exquirerc, et
verit, quse cura archiepiscopis ct coepiscopis noslris
pauperes ecclesiasticos et fidehum vestrorum man-
pkis congruere divinis dispositionibus videriraus,
suarios in carricaturis et paraveredis ^ contra debi-
agoro sub famulalu recti regirainis vestri studebimus.
tum exigendis, gravare, ct peccatura de facultatibus
indebite consumptis in animamvestrara congerere.
Potens est enira Deus rainus bonum initium in per-
Neque et comitibus velfidehbus vcstris pkis studeatis fcctc bonum commutare processum, cui noscituresse
quam lex et cousueludo fuil tenipore patris vestri,de possibile quod impossibile solent horaines judicare.
hoc quod dc francis accipiunt, oxquirere. Quin po-
Si enim sapiontia vestra dignum judicat loqui et tra-
tius habeatis unde honeste cum clare cum vicino rege ejusque fidelibus, secedente
sufficientor et do-
C ^eisla parto regni domino uostro, fratre videlicet
mesfica corte vestra possitis vivere,et legationespa-
lalium vestrum adeuntes recipere, et.sicut scriptura
veslro, mullo magis nos oportet exspectare tempus
est, unde possitis de justis laboribus necessitatem
canonicura, ut cum fratribus et comprovincialibus
archiepiscopis et episcopis loquamur, quia generalis
patientibus fribuere : quia rex et largus debet esse.
non quod largialur do causa imrainet totius Cisalpinae ecclesiae. Maxime au-
et injustilia vel iniquitate de-
bel conquirere. Judices vcro villarum colonos distrin- temnobis necesse est loqui cum illis arcluepiscopis

gant ut non ecclesiasticos homines vcl francos pau- etepiscopis, qui consensu et voluntate populi regni

periores, aut alienos servos, propter privilegium re- istiusdominum noslrimi fratrem vestrum unxerunt
gium opprimant, aut in rogomsacro chrismate divina traditiouo, quemque
silvas vel quaecunque aliorum
sanclasodes apostolica mater nostra litteris aposto-
sunl in sua vicinitate devastent. Quia rex justus, qui
licis ut i-egem honorarestuduitet confirraare. Legite
justitiam debet diligere, ministros et colonos impios
libros Reguura, et invoniotis quanta reverentia repro-
et iniquos non dobet habere omnibus in se el ; -sed

insuis debet imilalionera debilam domonstrare quia

batura et abjectura a Domino Saul ducere dignum
:

duxit sanctus Samuel, cujus locum in Ecclesia nos

siipse Deura dilexerit, omnes boui diligont illum ot ;

si ipse Dcum lirauerit, omnes raali limebuut illum.

licet iudigni lenemus. Et attendite quam magni pen-
Et rex atque per amorera Doi l)onura fa- '^'^ *^"ctus David, in loco illius electus, et unctus a
sui ministri
D
ciant, et omnes bona facere doceatit, et pcr timorem Domiuo, mittere manum in Christum Domini; cum
Dei mala fugiant, et omnes in illis mala fugere di- Saul non solum ex alia progenie, verum ex alia
scant. Missosetiam tales per regnum constituilo, qui tribu erat ; et illum rejectum , et se electum a
sciant qualiler comites et CKteri rainistri roipublicae Domino cognoscebat ot niliil firmitatis Sauli David
;

justitiam ot judicium populo faciant, qui sicut comi- focerat, sed plurimum adjulorium et devotam servi-
tibus prfeponuntur, ita scienlia, justitia ac verilato
tutem ei impenderat. Et neque bello auferre, no-
eis praeomineant.
que iugenii dolo, illi regnura subripere attentavit,
XV. Vt si/nodus episcoporum regni exspecletur, in Et cum multos ad hoc suasores et auxilialores ha-

qua quid fucto ipsis opussit deliberent. Quanta buissel, nuhi aulem uthoc molireluraccommodavit,

Pardtas. Frais de r^roptioii. i> carricnturis et paravoredis, rarroruin ef oqaorum ad

subvertionpm operis.
 83 HINCMARI UHEMKNSIS ARCIIIEPISCOPI. n
quamvis mii tas pcrseciiliones et morli proximas ab Ahotiorabo, et hi qui tcmnunt me, crunt Ignohiles
eo sccpissime sustinuerit. Insuperet bene scitisquid (I Rcg. Qui vos tangit, tangit pupillam oculi
II). Et :

de illo jusserit, qui, licet mcndaciter, prc illius ta- mei{Zach.u). Etinpsalmo Nolitctangere christos :

men gratia acquirenda se manum misisse in Chri- meos, etin prophetis meis nolite malignari iPsal.
slum, id est unctum Domini, nuntiavit : nam si cst civ); quoniam Qui malignantur, id est maligna
:

aliquis qui htcc ignorct, nos ei dicimus quia gladio agun[,exterminabuntur : sustinentes autem Doyni-
eum intcrticerc jussit. Sic et qui iufKleliter et con- num ipsi hwrcditabunt terram iPsal. xwvi), iioc
tuinaciter in unctum (lualemcup.que Domini manum est regnumDci. Et cum venorit tcmpus et locus.si-

millit, Dominum Christorum Christum contcmnit, el cul superius diximus, loqucmur cum nostris confra-
in anima procul dubio spiritalis gladii animadver- tribus; et sicut Domini justis dispositionibus viderimus
sione pcrit. IIa;c dicimus, non ut exaggerationes con- convenire, sine dubiofaciomus. Etnon cst rationabi-
tra dominationem vestram incongruas exquiramus, lis causa quajcontra hoc quod pctimus vos debeat sti-
sed ut evidcntius pro qualitate nostri ministerii, quid, raulare (luianousumus hujusmodi lioraines ut cum
:

excepta debita fidc et beneficienta, nobis in fratre cognoverimus voluntatcm Domini,velimus aut debea-
veslro reverendumsit, demonslremus. Talem nempe mus quomodo resultare, vcl rixas et dissensioncs sou
vos debcmus ct vohmuis crcdcro, ut nec vos regni •n seditioncs, quas vulgus luerras nominat debeamus
augmentum cum anim.Te vcstra) detrimento vclilis commovcre, consererc, vel tcnere, quos Dominus
liabere, neque nos cum tali dedecore ad adjulorium pacis pra?dicatores et sectatores voluit ordinare, ct
ccclcsiaslici rcgiminis et gubernationis recipcre, ut peccaia nostra atque nobis commissorum, et ctiam
sine sacerdotio simus ;
quo privati erimus, si contra totius populi, constiluit plangere et curarc, et bellum
Deum et rationis auctoritatom, nos, ecclesiasque cum pacem cum fralribus
vitiis, et jussit habero.
nostras vol)is studuerimus commitlore. Ecclesitr si- Nos e(|uidem pacem et quiotem, nou rixas et bella,
quidom nobis a Dco commissai non talia sunt bene- optamus et qu?erimus : Quia sicut dicil Apostolus :

ticia, ct hujusmodi rogis propriotas, ut pro libitu suo Non sunt nobis carnalia armu, scd spiritaUa, ctpo-
inconsultc illas possit daro, vol tollere quoniam : tentia (II Cor. \), quibus sumus calcoali pedcs in
omnia qute Ecclesia} sunt, Deo consecrata sunt. prosjparationc evangelii pacis, induti lorica justilia;
Unde qui Ecclesia3 aliquid fraudatur aut toUit, sacri- et galea salulis, accincli lumbos in veritate, haben-
legium secundum sanclam Scripturam faccre nosci- tes scutum lidei et giadium Spiritus sancti : quia non
tur. Et nos episcopi Domino consecrati, non sumus est nobis colhictatio adversus carnem et sangui-
hujusmodi homines ut sicul homines sceculares in nem, sed adversus principes ct potestates, adversus
vassallitico dobeamus nos cailibot comnicndare, ^
reclores tenebrarum harum, contra spiritalia nequi-
sod ad defonsionem ad adjutorium gubernationis
ct '
tise in Cielestibus. Et non militamus tcrreno rogi,
in ecclesiaslico regimine nos, ecclesiasquc noslras sed ca'le3ti, pro salute ct nostra ct terreni regis, et
committerc, aut jurationis sacramcntum, quod nos totius populi nobis commissi : quorum officium est
evangelica et apostolica auctoritas vctat, debeamus nuUi nocere, contra ncmineni infideliter agere, om-
quoquomodo facere. 3Ianus enim chrismate sancto nibus autem velle prodesse. Tandcm, domino nobis
poruncta, qu;e de pane ct vino aqua misto per ora- rcx, contra Deum ot conlra aniinam vcstram uon au-
lionem et crucis signura conficit corpus et Christi diatis illos qui dixerint, si forle vobis dixcrint : non
sanguinis sacranieiitum, abominabile est, quidquid tibi sit cura3, rex, t[ux libi rofonmtilli follonesalquo
ante ordinationom fcccril, ut post o:-dinationem epi- ignobilos ; hoc fac quod tibi dieiinus, ([uoniara cum
sco[)atus saicuiare langnt ullo modo sacramentum. nostris, non cum islorum parontibus, tcnucrunt
et
Et lingua cpiscopi, quae facta est pcr Dei gratiam parentes tui regnum. Nos autem obsecramus domi-
clavis cadi, nofarium est ut sicut sajcularis quilibet nationem vestram, attcndite potius, si ciiristianus
super sacrajuret in nomino Domini et sanclorumin- rex estis, sicut et Doo gralias ogistis, ol iu illum
vocationo; nisi forte, quod absit, conira cum scan- crodilis, et por illum regnare vultis, Perquem, sicut
dalum accidoritEcclosiiesufo; et inde sic lemperan- scriptura est, rcges regnant (Pror. viii\ ct cujus
ter agat, sicut, Domiuo docento, conslilueruul rocto- D cst rognum, imo orbis terrae ot pleniludo ejus, quia
res Ecclcsia' synodali conciiio. Elsi aiiiiuando sacra idem Dous in carnc veniens, qui sohis rox lieri po-
menta ab oi)iscoj)is exacta aut facta fuorunl, coutra tuit et saccrdos, et in codum ascendons suuni rc-
Deum et ecclosiaslicas regulas, quo) Spii-itu sanclo gnum , id est suam Ecclcsiam, intcr ponlilicalcm
diclata5 et Christi sunt sanguine conlirmatie, irrita auctoritatera el regiani polcstaiem gubornandum dis-
sanclnc Scriplura; paginis doclarantur ; ct exigontes posuit, ct non elegit ad Iioc divitos cl nobiles, scil
al(|uc facientes modicamonlo cxindo sahilaris p^LMii- pauporcs ot piscaloros, ot sicut scriplum cst : Igno-
lonti;e indigcnl «. Proptorca oxs])cclale , domiiu\ biUa ct conlcmptibiliu muiuli clcgit, ut confuwiat
palicnlor siciit |)rincops cliristianus Ecclosi;o lilius, fortia [I Cor. i). iill iiori polost ut lales vobis isla di-
el honorali» sancla^ li;cclcsi;e roctoros ; ut vos hono- cant (si forlo niinus nocossario Dv^um timcntos vobis
rcl (iiii nol)is dixit : Qui vns awlil, mc awlit ; ct (jui (lixorint) cuin (juorum paronlii)us(liabolus, (|ui socun-
vos sprrnil, mc xpcrnil [Luc. \). \\\ : lh)nnr..antcs m- dum Scri])tMr;un : Est rc.v supcr omncs filins siijicr-

'
\t>yci U' (•ciiirilc (lc I>oii(\ , (|l- an 87(;. oii lliiiriiinr |i|("(;i lc •Joniieiil dc (iilcllti' ;iu roi
 ;
:

EPISTOL.E. 26
25

bice iJoh xlii Chrisli, quod est Ecclebia, A cellentissimus rex noster, qute de illa vobis scriplis
reo-num
nunc cos in rcgjio suo, id est in et verbis per legatos vestros apostolatui vestro re-
conturbaverit, et

inferno, reliucat, et secum insaecula retinebit. Pro nuntianda spopondit, adimplere vellet. Quod sieorum

cerlo autcm sciatis quia cum nostris parentibus, id animos ad in protelandum esso iutcntos investigare
est cum aposlolis, Christus, Rex regum, regnum possemus, nequaquam eam reciperemus. Alioquin,
suum, id est Ecclesiam, conquisivit, ampliavit, et id est si aliter egissemus, gratia et coramunione

rexit, et per nos et nobiscum, utinam non ad judi- vestra frui nequaquara valereraus. Quara vestrae
cium nostrum dicamus ! eamdem Ecclesiara, id est auctoritatis epistolara ul oportuit rcverenter suscepi,

regnum suum, quolidie acquirit, auget, atque guber- ct coepiscopis nostris eam relegi, et pro praefala

nat idem Dominus Jesus Chrislus, sicut diclum csta Judith apud patrera el matrera illius quantura po-

Domino Ecclesia) per prophetam Propatribus iuis : tuimus, ut maudastis communiter intervenimus et

nati sunt tibi filii [Ps. xliv ; id cst pro apostolis, paternis ac inaternis obtutibus eam praesentare stu-

creavit tibi eyiscopos, qui te regant etdoceant. Cum duinius. Post quae voluimus, quia sic nobis secun-

qua Ecclesia nobis a Deo commissa, rex christianc» dura sacras regulas, sicut eas intelligimus, visum
ct domine, sicut litteris vestris jussistis, jejuniis et fuerat (non enim sine dignis poenitentitc fruclibus

oralionibus, ac litaniis, Dominum summum guber- g absolvi posse putaraus, quod anatheraatis vinculo a ,

natorem in navi sanct^e Ecclcsiaj fluctuaule in lioc sacris regulis innodatum videmus) ut juxla eccle-
mare, id est sa^culo naufragoso, peccalis nostris siasticam traditioncm prius Ecclesiae quara laesc-

communibus dormientem pulsare et excitare, et pro rant satisfacerent, et sic demum quod pripecipiunt

vobis deprecari studebimus : ut quantocius pro sua jura legummundiaJiura exsequi procurarent. Sed
ineffabili pietate cvigilet et imperet ventis et mari, id quoniam litteras vestras, qua) inde nihil pra^cepe-
est tentalionibus diabolicis ct inquietudinibus ssecu- runt, imo ctiam nuUam protelationem in eorura

larium hominum, ut redeat quantulacimquc tran- conjunctione fiendam significaverunt, sibi sufficere
quillitas, gratia et misericordia ejusdem Domini no- voluerunt, et sine vestra auctorilate, ad quam cla-
stri Jesu Chrisli, cui est et sit potestas et honor, ct raaverant, cogi nisi alio se mode submitterent non
gloriaet iraperium, in sa^cula sceculorum. Amen. debuerunt : ex allera epistola vestrae sanctitatis eis
retuli, quod non leges ecclesiaslicas dissolvislis, sed
EPISTOLA n.
prcces pro eo misistis, qui puniri secundura leges
AD NICOL.VUM P.VPAM.
mundanas poterat, quatenus locum poenitendi ha-
De vacatione sedis Cameracensis, et de Balduini et
Judith conjunctionc : dcque Rothadi depositione, bcret quod contra leges divinas admiserat. Sic et
ac hccresiGothescatci. Salvator noster, qui vult omnes homines salvos
(Ex Sirinondo.) ^ fieri, ct nerainem vult pcrire, in cruce apud Patrein

Domino unice singiilariterquc suspiciendo Patrum jure sacerdotis pro suis pcrsecutoribus inlercessit
Patri, sumraa veneratione honorando, rcveren-
et quod in eis qui post passionera ejus crcdiderunt, et
lissimo papai NicoLAo, IIixcMAuus, nomine non me- compuncti pu?nitcntiam egerunt, qui cura Patre
rifo Rhemorum episcopus, ac plebis Dei famulus. omnia donat efficaciter impetravit. Ad cujus inslar
In epistola vestroe sanclitatis, per Odonem episco- apostolorum vicarius, ad quorum limina contuge-
pum episcopis in regno Lolharii pro pra^judicio Ca- runt, et calholicae atque apostolicse Ecclesise sum-
meracensis Ecclesia; directa, relcgi vcstram auctori- raus ponlifex,quod in hominera regem et in leges
tatem sciscitaturum, cujus neglectu eadem Ecclesia niundi peccatum est perdonari petistis : ut quod in
ultra dccimum mcnsom pastore vacaret. Unde ne ut regora cwli et terrEO, et in leges ca-Iestis regni of-
negligens a vestro apostolatu succenscar, indico fcnsum erat, haberent inducias per pconitenliam
auctoritati vestrae, post direclas Lothario et episco- abolendi. Econtra carnalcs, ct ctiam quidam eorum
pis regni cjus, at((ue Hilduino, qui eamdem Eccle- qui antea conjunctioni hujusmodi contradicebant,
siam irregulariler occupat, ila ut anlequam ipsas hac defonsione ut eis visum fuerat se protegentes,
mitterelis epistolas, hactenus prajjudicium perraa sed sicut se habet veritas salute nudantes, ab istius

nere : raeque Lotharium regera et legatis et litteris, D novissiraaj vestra^ cpistola; verbis recodere nolue-
prout potui, saepe et eo usque coramonuisse, donec runt, quam sine protelatione eorum conjunctionem
rcgiis suis littcris raihi respondit, Hilduinura ad debere fieri demonstrare dicebant. Dicenli vero
vestram auctorilatem suum legatum misisse, el niiiil mihi, quia pro nulla potostatc torrcna quod de
aliter de prii^fata Ecclesia nisi ut egeral disponere ecclesiaslicis regulis intelligerctur dimittere debe-
debuisse, donoc a vobis inde responsum acciperot. rem maxime cum etiam mocum, imo cum Dco,
:

Balduinus quoque in proximo nunc decurso raense domnus rex nosler filius vestcr Carolus faceret
Oclobrio, quinto Kalendas Noverabris, pcr duos ho- (juasi consulendo mihi quidam hoc dederunt con-
mincs 'suos milii littcras auctoritatis vestra) dircxit, siliuni, in quo non meis, sed verbis corum ular,

in quibus continclur, ut casdcm lilteras cocpiscopis (puc mansuetudo vcstra, volut cxomplum cl doctrix
provinciaj nostra) legerem, et Juditli patcrnis ac disciplina' Dei, mitis et humilis corde ac pations
malernis obtutibus pracsentandam suscipcronr.is, si a;quanimiter sustincbit, diccnlium, ul quia non sae-
tamen intelligeremus, ((uod confostim"pr;rfalus ex- cularis. sod ecclosiastica pielas do hoc mihi nogolio
«7 HINCMARI RHEMENSIS ARCFHEPISCOPI. 28
imperaret, conspirationem resistentium aliqiiantu- A el designatis nostris vicariis, ad vestram praesenliam
lum declinarem, ne quisquara aemulus noster vestrsD cum eodom Rothado ire non potuerunt, et ob id
sanotilati suggereret, quasi in contemptum sancti diutius (|uam voluerimus immoniti fuerunt : interea
Aposlolatus vestri et sedis apostolicie hoc egissext, Luido logatus domni noslri regis a vestra rediens
et vestrse mansuetudinis erga me animum commo- sanctitate pridie Kalond. Decembris vestras aposto-
veret, el quamcunque excommunicationcm, sicut licas litteras domno nostro regi filio vestro in
pro Rothado actum fuerat (quod tamen ad me non civitate Antisiodoro detulit ; et quia filius ejus atque
parvenit, nisi quantum Odo episcopus, et postea sequivocusCarolus, qui patris animum in qui-
Luido detulit), antequam ad auctorilatem vestram busdam offenderat, et ob id ad ejus prresentiam
gestorum seriem inde mittere valuissemus, vcl quo- quorumdam suggestione aliquantulum venire distu-
modo res gesta fuorit per legatos vcstros rosciretis, lorat, patrem legatis suis petiit, ut meam parvita-
obtineret. Praesertim cum in hac epistola vestroe tera cum aliis quibusdam suis fidelibus pro eo ad
auctoritatis logatur, quod si aliter egissemus quam ipsius vestigia deducendo transmitteret quatenus :

in ea scriptum est, gratia et communione vestra nostro interventu patrem placabiliorem invenire va-
frui nequaquam valeremus. Quo contra mihi di- leret, exiguitatem humilitatis mese domnus rex illuc

centi hoc in epistola vestra ob id posuisse, ne fe-g in suum venire servitium jusseraf. Quo mox ut veui
mina illa a nobis deciperctur, et non ob hoc, ne mihi litteras vestras legendas donavit. In quibus
Ecclesiae satisfacerot, responderunt, cur aliter vellem licet pi'0 sua dignationo sublimitas vestra humilita-
vestram epistolam intolligero, quam vo))is phicuit tora meam sine ulla meriti praerogaliva benigne
eam componere, cum de in pra^terito mihi ti-ans- traciaverit, et a raea insipientia scripta, sapientia
raissis ejus sensum possem manifeste cognoscerc. vestra, supra id quod scio atque intelligo, aon ta-
Quapropter memor praeteritarum epistolarum mihi raen absque inducto cauterio, laudare dignata
et episcopis regni filii vestri dorani Caroli a vobis fuerit : taraen in eis videor raihi videre vobis mul-
raissarum, attendens etiam qua? in epistola nuper tiloquium meum increscere. Unde dignetur sanctitas
per Luidonem mihi benignitas vestra mandavorat vestra dignantcr suscipere, quod bcatus Auguslinus
(ha)c onim in Antisiodoro advontum Luidonis
post de suo multiloquio Domino dominorum audacter
ventilabanturj inter motum et spom
pra'teritarum non dubitavit dicore [lib. \\ dc Trinlt. in fine), cum
posterioris epistola^ raihi mitiora monstrantis, con- se inde apud eura voluit excusabilem reddere, intor
tentionera in hac causa dissiraulando vitavi, et con- alia scribens « Loqui multum non est nimium, si
:

descensionem quasi in terapus aliud differendo taraen est necessariura. »

dissimulavi : exspectans ut in causae hujus quse Qua de re, sanctissimo domine et Palor rove-
rastat dispositione vestra, ex Rothado discere valoara rentissime, aequanimiter sustinete modicum quitl

qualiter de reliquo in hujusmodi agere dcbeani. insipientiae mcie, scd el supporlate me, si adhuc
Sicque niliil nobis de ecclosiaslico ministorio eis (juiddam de Rothadi causa vobis jam sufticionter
intordiceulibus, scd famen quod valuimus nostrara nolissima quasi ropotens scribo. Cum (luo, quia
praesentiam ab lioc negotiosubducontibus, Ralduinus vobis placet cui cuncta bona placcnt, mittinius vi-
et Judith jura legum saecularium quae elegerunt carios noslros, non ut accusatores ad confligendum,
exsequi studuerunt. Domnus etiara noster rex filius sed ut a Rothado, alque a vicinis nostris, qui cau-
vester huic dcsponsationi et conjunctioni interesse samploniler ac veraciler aut nesciunt aut scire non
non voluit : sed missis publiciP rei ministris, sicut voluut, Quod non in contomptum sodis
accusati.
vobis promisit, socundum legos sa'culi cos uxoria apostoliciP, Rolhadum socundum Sar-
appcUanlora
coujunclione adinvicom copuiari pormisil, ot ho- dicousos canones sodem apostolicam, sed eum qui
uores Balduino pro voslra solummodo polilione do- ad oloclorum judiciura de cerlis capilulis iirovoca-
navit. vil, juxla Carthaginenses et Africanos fanones, ac
Deni(iue ad epistolam vestrac auctoritatis, ad quam decrela boati Gregorii, regulariler judicaviraus
mc misislis, obedienler audiondam, gcncraliler om- veslrae summa) auctorilati lunniliter intiraandum.
nibus cpiscopis rcgni domni noslri Caroli regis D Absit onim a nobis, ut privilogium priniiv et summa^
gloriosi jiro Rolhadi causa per Odonom opiscopnm sedis Romana? Ecclosi;e
sancta> jxiiUificis pro sic

transmissam, sicul lilleris oxiguilali mo;e diroctis parvo pendamus, ul conlrovorsias ot jurgia tam su-
sauclilas vostra priecopit, conveni, ol simul cum pcrioris quam cliam inforioris ordinis, (ju;o Nic;pni

cisdom venerabilibiis opiscopis, quantum ex me et caMeri sacrorum conciliorum canonos, et Inno-

fuit, niox antcquam synodiis solveretur, veslram jus- centii at([ue aliorum sanclae Roinan;e S(^dis jionlifi-

sionem de codem Rolhado, no alif|ua mora vestra^ cum docrcta, in synodis provincialibus a motro-
praecoptionis implenda!, aut do siiporvonlioue i)ag;i- jiolitanis termiuari, ad vostran) sum-
pra^cipiunt
norum, aul de alia (jualii)ot causa iulcrvonirot, ad- mara aucloritatom faligandam ducamus. .Vt si forte
imj^Ioro curavi, sicut ot logati (lomiii rogis ac nostri (lo o|)iscopis cjuisu n:ila fuorit, unde corta et ex-

el litlcne j)!(;iiiler vestno notum facionl sanctilali. pressa in sacris rogulis non liaboamus judicia, et

Sed qiioniani causa intervoniente, ([uara vobis ipsi ob id in proviuciali vel in comiirovinciali noquoat
legati roferenl. stalini iil pnoccpimiis dalis liitoris, oxiimino ditliniri. ad ilivinum oraculiim. id osl
 ,,

«9 EPISTOL.E. 30

apostolicam sedem nobis inde est reeurreudam. Si Atissime redargutus fui, cur incorrigibilem et mi-
eliam de majoribus causis a provinciali episcopo ad nisterio sacro inutilem tandiu scienter contra Dei
electorum judicium non fuerit provocalum, et in voluntatem et sacram auctoritatera portarem. Ego
aliqua causa idem episcopus f uerit judicatus , id est vero, quamvis saepissime ct regem, et coepiscopos
a gradu suo in comprovinciali synodo dejectus, et ac vicinos suos, et etiam me multo saepius, quasi

putat se bonam causam habere, et appellaverit qui ex studio ad iracundiam provocare satageret , li-

dejectus est, et confugerit ad episcopum Romanae cet non posset, sciens periculosissimum esse in
Ecclesiae, et voluerit se audiri : si justum putaverit sacerdote perturbatam et prsecipitem iram ,
prae-

ut renovetur examcn, scribendum est ab his , qui cipitemque proferre sentenliam, et persecutionum
causam examinarunt post judicium cpiscopale ,
supplere saiviliam, dissimilitudines morum, contu-
eidem summo pontifici, et ad illius dispositionem macias inobedientium, ct malignarum tela lingua-

secundum septimum Sardicensis concilii capilulum rum, diu ilhim non sine timore de periculo aniraa-
renovabitur examen. Nam de metropolitano per rum sibi comraissarum portavi, et cum amplius
sacras regulas constituto, qui ex antiqua consuetu- portare non debui, ad plurimorum episcoporum con-
dine ab apostolica sede pallium accipit, sicut Leoad cilium, ut vel eos audiret, deduxi : quorum non
Anaslasium, quod et Nicajnum concihum iunuit, et td audire consihum, sed adversum me postulare judi
caeteri Romana; sedis pontifices in decrelis suis ex cium maluit. Ad cujus petilionem ut ei salisface-
sacris canonibus monstrant, sedis ipsius pontificis rera, ut vel sic erubesceret, et a cffpta se stultitia
etiam ante judicium est sentontia propslolanda. Is revocaret, judicio rae devinxi, velut jam vestrse
enim secundum Ezechielem prophetam mo-
est qui sanctitati plenius ahis litteris intimavi , et rephcare
ratur in gazophylacio quod respicit viam meridia- me pro vestrse auctoritatis satisfactione cogit neces-
nam et excubat in custodiis temph {Ezech. xi., 45). sitas, ut cognoscatis quoniam nihil in eum egi animo
Et nos metropolitani ad comparationem iUius su- inimico, sed zelo divino, quantum in conscientia
mus qui in ministcrio altaris, quod est ante faciem raea perspicere valeo. Sed et domno regi, ac epi-
teraph, in quo carnes incenduntur , servimus , et scopis regni ejus, et quamplurimis tam ecclesiasti-
controversias carnalium in synodis provincialibus cis quam Scecularibus viris, haec sunt nota quaj dico.
laborantes dirimiraus , et de raajoribus ac majo- Posf depositionem autem ilhus, obtinui ut imam
rura causis ad examen summse sedis pontificis abbatiam valde bonam ei domnus rex et episcopi

post judicium referre curamus. Homines enira sub consentirent, et omnes nos illi sicut patri de nostris
ilhus potestale sub nobis corarailitones habemus impendus serviremus quatenus qui in dehciis vi-
:

et dicimus huic vade et vadit , et aho veni et tam semper perduxerat, non frangeretur. Tanlura
venit quoniam
: ut Leo dicit (epist. 82, ad Ana- ^ ut seditiosus et molestus Ecclesiff" cui praefuerat
itasium) « Et : inter beatissimos apostolos in si- esse non decertaret. Quod primum quidem acquie-
militudine honoris fuit quaedam discretio potesta- vit. Sed, ut dicunt qui hoc se scire teslantur, qui-
lis, et cum omnium par esset electio, uni tamen dam episcoporum rcgni Lotharii, zelo amaro contra
datum est ut cajteris praeemineret. De qua forma nos ducti, quia illorum consihis de Waldrada non
episcoporum quoque orla est dislinctio, et raagna acquievimus, ct etiara aliqui de Gerraania, ut qui-
ordinatione provisura, ne omnes sibi omnia vindi- dara dicunt, ad Ludovici sui regis suasionem, quo-
carent, sed essent in singulis provinciis singuli niara cura eo non feci sicut Rothadus in fratris sui
quorum inter fratros haberetur prima sententia , ot de regno expulsione ,
persuaserunt eidem Rothado,
per quos ad unam beati Petri sedom universalis utnon se a sodilione raovenda concrederct, et ipsi
Ecclesife cura contlueret, et nihil usquani a suo ca- apud vos obtinerent ut reslilueretur. Nunc autem,
pile dissideret.Qui ergo scit se quibusdam pra?posi- sicut jussistis, ad vcstram pra^sentiam et disposilio-

tum, non moleste ferre debet aliquem sibi esse prae- nem illura perduci apud domnum nostrum regem
latum : sod obedientiam quam exigit, eliara ipse filium vostrura obtinuinius, credentes quia quod
dependat. » Quam Rolhadus a suis exigere magis Domino inde placabilius erit, cordi vostro inspirare
tjuam sacris regulis salegit dependere, cum etiam D dignabitur. De quo quia benignissima dignatio ve-
sancti angeli in coelo leganlur suis potioribus obe- stra mihi servo per Luidonem dignata est scribere,
dire. Et ideo ad hoc pervenit ut dejici promeruerit, ut juncto mihi uitegro collegio fratrum secundum ,

quem per plures annos et beneficiis impensis, et modum ibi descriptum, vestra apostolica censura
monitis atque obsecrationibus, per me et per co- frelus, studerem illura pristino reintegrare decenter
episcopos, ac per quoscunque familiares potui, ad officio : sciat reverentissiraa et amantissirae coleuda
obediendum sacris rogulis commonere curavi. Mul- dulcissima vestra paternitas, hoc me agere nequi-
tolies etiara et por litteras metropolitanas, ct ex visse, pro his qu« continentur in subditis. Videlicet
aposlolicae sedis auctorilate, rainas ei inculcare cu- quia cum litleris ad vesfram auctoritatcra deferen-
ravi, et cx leclione catholicorum quam gravitor dis idom Rolliadus jam coramissus erat eis, qui ad
offendebat ei ostendere sludui ; ad qus responde- vestram praesentiam illum deducerent et mihi non ,

bat, quia nihil ahud facere sciebara, nisi ei raeos erat possibile integrum fratrura collegiura convo-
hbellos tota die ostendere. Unde a multis et frequen- care : quoninm. uf supra scripsi, a dia^cesi nostra
31 IIINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOIM.
longius eram remolus, in tilii vcstri rcgis nostri ser- A scopos, qui sciunt el me una cum eis scire norunt
vitio : et quoniam sine illorum judicio, qui in ejus Rothadi negligentiam et diutinam in sacro ministe-
deposilione fuerant, ct quibus inde scripsistis, re- rio inutilitatem , de cjus reslitulione alloquerer ,

slitui non valobat et episcopi aliarum

regulariter : omncs me insuftlarent , et amentem ponitus judica-
provinciarum per meam convocationem in multis rent. Si eliam Rothado, ut se concrederet, quod non
occupati congregari non poterant. Scd et coepiscopi sua; saUilis intuilu faceret, beneticia nos impetratu-
Rliemorum provinciae ab ipsa synodo, in qua epi- sos promilleremus, quoniam pene omnes in istis
stolam sanctitatis vestraj audivimus, causa resi- provinciis sciunt, quia secundum Carthaginenses et
stendi Normanuis ad suas sedes festinare matura- Africanos canonos, et decrela beati Gregorii, ele-
verunt. Pauci etiam numero episcopi, qui mecum in ctorum se commisit judicio, et amplius quam quin-
filii vestri regis nostri erant obsequio , cum eis be- genti interfuerunt diversi ordinis viri , videntes
nignitalis vestra3 commendationem de Rothado re- quando calix aureus cum gemmis a caupone et la-
logi, respondcrunt non se scire talera vitam atque bernaria per missum regis de illius pignore sumptus
iutelligentiam, taleque studium sacri ministerii in et delaliis fuit in synodum, et scientes coronas ar-
eo fuisse, ut in hoc se raiscere auderent ;
prajsertim gentoas a Jud.ieo, cui illas dedcrat, resumptas, et

cum is, qui antea aUquani reverenliam de deje- g facullates ecclesiasticas ab eo suppressas, et laten-
ctione sua habebat, et semper inobediens et sacris ter commendatas , indeque receplas et Ecclesiae

regulis, et regia; dignitati, et metropolilano privile- reddilas, et vascula argentea, quae non pauci ponde-
gio fuerat, nunc effrenatius ad multorum malum ris a longo tcmpore in Ecclesia pependerunt. Sed et
exemplum, etplurimorum benevolenlium scanda- alia, qure sui decessores ac pncdecessores , ca^teri-

lum, dosajvire et negligentius alque pcrniciosius vi- que tidolcs pro romedio animre sua) eidem Ecclesite
vere voluntatibus suis servicns cum liberlate dcbe- obtulorunt, ab eo sine conscnsu metropolitani ac
ret. De eo aulem quod benignitas animi veslri pon- coeinscoporum, ct sine a;conomi ac presbyterorum
sans non belluinum, sed humanum hominis ani- et diaconorum sua3 Ecclesia? consensu pro libilu suo
mum, scripsit dicens : « Forlasse cognoscet dilictum donata. Cum etiam beatus Gregorius multoties in
suum, et sua sponte in judicio quo judicatus est epistolis suisex sacris canonibus scribat, quaecun-
perseverare deliget. Quod si fecerit, apud regem que episcopus post ordinationem episcopatus acqui-
Carolum, dileclissimum videlicet filium vestrum , sierit, omnia essc Ecclesia; in qua exstitit ordjna-

agendum est, ut liberalitate sua eideni congrua be- tus. Unde conslat quia nec ipse sine oeconomo et
neticia, quibus sulTicienter cum suis sustenlari ac conscienlia clericorum illa debeat dispensare.
honoritice degcre benigno menlis largiatur
possit, Sed et omncs urbis incolae ac populi ,
qui cum
affectu : » sciat dignatio vestra, non illum esss hu- rege et episcopis ad synodum convenerunt , ct ut

jusmodi temperantiae. Nam ab eo quod coepit nuu- revera ad spectaculum curreutes , eura viderunt
quam potuit revocari. us(pic ad ostium synodi venientem et inde ul ,

Qu;c etiam ego famulus vestrae dominalionis me- maniaticum redeuntem quique sciunt quantam :

ditatus sum cum corde meo, et conferens cum fide- beuignitatom regis et fralrum spernens, quaUter de
lissimo tilio vestro domnomeo roge glorioso, in hac certis capitulis, undo sacri canones expressa docre-
causa providi , vestrfe sapientissimfc auctoritati verunt judicia, judicatus lacrymantibus rege et

scribere dignum duxi. Id est, quia licet fretus ve- episcopis durior saxo recesseril ,
pularont nos ,
qui
stra; auctoritatis lilteris, per Luidonom mese exi- eum secundum sacros canones fsicut eos iulelloxi-
guitati direclis, ([uarum menlionem fecistis in epi- mus, judicavimus et postea ul ipsi pra^cipiunt
,

stola, quam fdio vcstro domno nostro regi misislis, canones per coepiscopum nostrum qui eidem judicio
quasque illi relegi, apud eum obtinerc possem, ut inlorfuil, prius judicium noslrum de eo referre, el

missis suis, (jui Rothadum ad vestram deducendum nunc illud ipsum cura nostris lilteris atque vicariis,
pra,'senliam susceperunt, mandaret, (jualcnus ah sicut jussistis, ad aposlolicam sedem, ([ua^ patornos
arripicndo Romam ilinere oxspectarent, donec op canonos servandos confirmal, et conlirmalos ac
portunum tempus episcoi)os regionum noslrarum D observandos sua observalione domonstrat , dirigere
convocandi advonirel : quia non erat ratio, ut aliis procuravimus,) de vestra) aucloritatis justilia et
notiticaretur , cur Rothadi transmissio tardaretur a;([uitatis libramine dubitaro, et ideo ut se concre-

antei|uam opiscopis vestr;o aucloritatis (ipistola le- dorct locarium ei promillere, sicquo nos ul insanos
geretur, poterat lieri, ut qui mo divina clcraentia ct raerito denotarenl. Cum eliam si fieri posset, quod
sua bonignitale et amoris dovotiono colunt, ot ali- ab illa prima ct sancta sede ac summo aposlolalu

quid a'slimanl esso cum nihil sim, cognoscentos vestro liondum non credilur, ul lalis a vobis cogni-

ineo obtoutii id accidisse, in mo scaudalum [(atoicn- tus restilulus iu ordino nominolur, nulia nobis de
tur, quasi coulomni aiit nogligi facorom vostram ca;lero conscienlia do sibi a vobis commissis anima-
commondati()n(!m, (jui inlra conslilutos a vobis dies bus essot poriculum. Et cum omuos iii islis rcgioni-
in cpistola per Odonem ojjiscoixun missa, ad obo- bus sciant (luam nogligous ol conlomi)lor sacrorum
diondum vestram accelerari fecorim (|uanluin potui canonum, ot ([uandiu ([uam([uo patienlor al^iuc

jiissionom, l']l si ((uaudi) in unum couvonironl, opi- bonign(> fiuM-il toloraliK, ol a (|iinin invilis . (|uia so
 ,
,
: ,

33 EPISTOL.E. 34

corrigeve noluit, secundum sacras regulas, sicutcas A Unde illum vestra discrctissima pielas, qupccompas-
intelleximus, fuerit judicalus, nullam habere posse- sioncm proximo, et rcctiludinem dictare vitiis no-

raus verecundiam de reslitutione illius, si forct facta vit, suis apostolieis litterissufticienterpraemonuit :

a vestri summi pontificatus piclale ,

quia omnes quique inter alias secordias tantae duritia; essc
senes cum junioribus sciraus nostras Ecclesias sub- dignoscitur , ut cum mullolies sine ullo rcspeclu
ditas essc Romanse Ecclesioc, et nos episcopos in timoris vel amoris divini, el absque ulla humana
primatu beali Pctri snbjectos esse Romano pontifici, verecundia ,
per lot annos et in tantis causis
et ob id salva lide, (juaj in Ecclcsia semper viguit, toties sacris canonibus , et decretis sancta; sedis
et, Doraino coopcrante, tlorebit, nobis est vestrae Romanoc pontilicum , et suoe mctropolis piivi-

apostolicae aucloritati obediendum. Nobis quippe legio, ac synodalibus judiciis resultaverit, ct per
cum aliis quibusque scriptum est, quia Jesus erat tanlos annos tantisperque loleratus a sua stultitia

subditus parentibus suis {Luc. ii, 51), nobisque item se revocare contempserit, a rege et episcopis multi-
scriplumcst : Obedite prcppositis vcstris, et subjucete pliciter obsccratus in hoc adduci potuit, ul sacris

eis (Hcb. xii, 17) ; et : yihil pcr contcntionem, ncque canonibus et decretis sancta; sedis Romanse ponti-
perinancm gJoriam(Philip. ii, 3); et : Et siquisvult ficum, ct secundum ca suoo metropolis privilegio de
contentiosus csse, nos talcm consuetudinemnon hu- -Qcsetero se obediturum subscriberet quoniam sine ,

hcmus, nequc Ecclesia Dci (I Cor. xi, 16.)Propterca horum observationc nemo nostrum potest csse epi-
locutus cum fidelissimo filio vestro , domno meo scopus, et sic pace fratorna in omnibus poliretur.
regc glorioso, illi replicavi, quod sgepe inculcavi, Postea autem sua sponte in libello sus professionis,
quodque libentissime accepit ct adimplere cupit per quera ad eleclorum judiciura provocavit, hacc sc
quia sicut Domini cst terra et plcniludo ejus, orbis obscrvasse impudenler ,
quia scienlibus cunctis
terrarum et univcrsi qui liabilant in eo, et ipsius mendaciter, synodo misit, ct sic ad judicium pro-
estregnum et cui volucril dabil illud, ita ipsc supra vocavit, qua; se servaturum ne judicaretur subscri-
fundamcntum apostolicae petra} suam fundavit Ec- bere detrcctavit. Quod ideo, sicut postea nobis
clesiam, quam ct ante passionem et post resur- dixerunt qui ab ipso audierunt, subscribcre noluit,
rectioncm suam, speciali curaet singulari privilegio quod etnos eprcepimus , ne vinceretur : sed si in
beato Petro, et in illo suis coramisit vicariis. Cujus nostra rex ct permaneremus sententia
episcopi ,

sedem suaequc sedis pontificem qui honorat, illum Romam iret antequam vinceretur, et quando illuc
honorat qui dixit : Qui accipit si quem miscro, me veniret, his per vestram jussionem, cum a vobis
accipit [Matth. x, 40); et ab ipso honorabitur dicente foret nobis nolentibus absolulus, subscriberet : non
Honorantes me honorificabo, ct qui contcmnunt mc intelligens , imo intelligere non valens (excaecavit
erunt ignobilcs (I Rcg. ii, 30). onim eum malilia sua) vestram auctoritatem sapieu-
Idcirco quia multi sciunt qualiter se Rothadi re- quare Dominus de co-lo allo-
tissime intelligere,
clamatio habeat, et quidam inde aliler dicunt, et quens Paulum et dicenti Quid me jubes, Domine, :

oranes gencraliter sciunt, quoniam vestra auctoritas faccrc? non omnia qua^ agenda illi erant cxposuit,
illum cura nostris vicariis ad suum pra^cepit desti- sed ad Ananiam, a quo agenda auditurus et acce-
dignum et juslum est, ut qucmcun-
nari judicium, pturus crat, illum direxit(.lc^ ix, 6). Sic ct angelus
que episcopum Romanus pontifex ad sc Romam Cornelium, postquam illum exauditum cssc dcnun-
venirc mandavcrit, si iufirmitas vel gravior quaecun- tiavit, ad Pctri doctrinam atque obediculiam misit
que necessitas vel impossibilitas, sicut sacri prtcfi- [Act. X, 5). Quem licet ante baptismum sancto,
gunt canones, eum non detinuerit, ad illura venire ut ita dicamus, Spirilu baptizalum, beatus Pelrus
studeat, multo magis etiam is, quem pro tali que- illius baptismale, ([ui baptizat in Spiritu sancto, et
rela ad se quocunque modo clamantem pra;sentiae in quo crcdentium corda fide purificantur, baplizari
suae indicat exhibendum. Et (juicunque vidcrit vel praecepit. Unde facta questione contra eum etiam a
audierit,quod rex et episcopi apo.-lolic;c sedis sum- minoribus suis, tamcn fidelibus, cur ad gentos intra-
raura pontificem promple obauuiuut, et lionorant, verit, isdem apostolorum princeps summorum gratia
et promptius ct humilius eis subjecti sui obedient. Ddonorum repletus, et innumerabilium miraculorum
Nam , ut beatus Grcgorius dicil , sicut langucntc potestatc suffultus, querela)non cx potestalc, scd ex
capite subjecta membra in cassum vigent : ita gloria ralione respondit, causamquc per ordinem ea man-
et honorc coronato, id est honorificalo ac decorato sueludine exposuit, qua hurailitate praefato Corne-
capile , subjecla membra ejus honorc ac dccore lio se adorare volenti dixit Vide ne feceris : nam :

fulgebunt. Et Rothado in nuUo poterat melius et cgo ipse homo sum sicut et tu (ibid., v, 26).
satisfieri, ([uam si ad vestram pcrgeret prajsenliam, Si cnim in querela (idelium , ut Gregorius dicit,
et ei lantorum subscriptionibus cpiscoporum, qui aliquid de sua potestatc diccret ,
profeclo doctor
Deo et vobis mentiri nolunt , et allegationibus mansuctudinis non fuisset. Ilumili ergo eos ra-
lol vicariorum corumdcm cpiscoporum, fuerit illum lionc placavit, atque in causa rcprehensionis suac
bonam causam ncqua(}uam haberc ostensum. Quam- Immiliter rationem reddidit, et cliam tesles adhi-
obrcm sibi ipsi cl non vobis reputare debebit
, buit, dicens : Venrruntautcm mecum et sex fratrcs
qnia sine bona causa sc et mullos alios fatigavit. isfi (Act. XI, 12V Cujus huoiilem auctoritatem, ot
 : ,

33 HLNCMARI RHEMENSIS ARCHIEHISCOPI. 36

mansuetissimam poteslatem, et rectissimara pra?di- A unitatis nostrte tlrma esse corapago, nisi nos ad in-
cationem dicenlis yon dominantes in clero, -sed
: separabilem soliditatem vinculum charitalis astrin-
forma (actigregis (l Petr.\, 3), secutusbealusGela- xerit : quoniam sicut in uno corpore multa membra
sius in decretis suis ad omnes episcopos de institutis liabemus, omnia autem merabra non euradem actum
Ecclesiasticis dicit {epist. 6 ad universos episcopos}: habent : ita niulti unum corpus sumus in Christo,
» Cumque nobis contra salularium reverentiara regu- singuli aulem alterius mcmbra. Connexio totius cor-
larum cupiamus temere nihil liccre, et cum sedes poris unam sanilalem, unam pulchritudinem facit.

apostolica super his omnibus, favente Domino, quse Et ha}C quidem connexio totms corporis unanimi-
paternis canonibus sunt pnetixa pio devotoque ,
, talem re(juiril, sed pra^cipue exigit concordiam sa-
studeat lenere proposito, salis indignum est, quem- cerdotum. Quibus et si ordo est generalis, non ta-
quam vel Ponlificum, vel ordinum subsequeutium, raen communis est dignitas omnibus.
hanc observantiam refutare, quam beati Petri se- Haec autem servata altiori intelligenlia circa su-
dem et sequi videat et docerc : salisque conveniens pradiclos sunt acta, ct a propdictis docta, ut cogno-
sit, ut corpus Ecclesia? in hac sibimet observatione scalur, qualiter rainores potioribus debeant obedire,
concordet, quam iUic vigerc conspiciat, ubi Dominus et poliores niinoribus providere, et ordo a Deo dispo-
Ecclesiae lotius posuit principatum. » De Barnaba g situs ab omnibus et in oranibus valeat conservari.
quoque et Saulo dicente veraciter, Paulus apostolus Unde summus Ecclesiai pastor docet Si quis mi- :

uon ab horainibus, neque per hominem, sed per nistrat, tanquam ex virtutequamadministratDeus,
Jesum Christum et Dominum Patrem. Qui postquam ui in omnibus honorificetur Deus (I Petr. iv, H),
diutius fruiti sunt apostolorum consortio, non ipsis qui servis suis commisit negolia sua, et unicuiquc
aposlolis, sed juxta fidem sacrse historia?, minislran- secundum propriara virlulera. Sicut et de Spirilu
tibus Domino prophetis et doctoribus ,
qui erant sancto scriplura esl, qui dona dividit singulis prout
Antiochi.-B, dixit Spiritus sanctus : S^/)rt;'a/<7 mihi vull. El hiuc juxta Sardicense concihmii (can. 7),
Barnabam ct Saulum in opus ministerii, ad quod summus primte et sancla? sedis Romante Pontifex,
assumpsieos. Twicjejunanfes etorantes, imponen- pro examinis renovatione ad se reclamantis et con-
tesque eis manus, dimiserunt illosfAct. xiii, 2). Et fugienlis cum sua clamatione dejecli provincialis
ipsi quidem raissi a Spiritu sanctoabicrunt vocaliapo- episcopi, non statim singularitale privilegii et aucto-
stoli, et in sequenti anno, id est quarto decimo post ritatis sua; restituit : sed romittens eum ad provin-
passioncm Domini, hcet q«i operatus est Pelro in ciara, ubi causa patrata fuorat, et in qua juxta
apostolatum circumcisionis , operatus sit et Paulo Carthaginenses canones, et juralegisRoraanae, causa
inler geutes, tamen juxla coudictum Jacobi, Cephae polesl diligonter inquiri, et quod non dil^icile
p sit

et Joaunis, genlium raagisterium una cum Barnaba lestes producere, verilas inveniri, aut tinitirais epi-
Paulus accepit. Idem quoque Paulus apud Corin- scopis dignatur scribere, aut e latere suo mittit, qui
thios neghgentibus rectoribus de incestuoso scripsit habontes ejus auctoritatera praesentes cum episcopis
Congregatis vobis et meo spiritu, tradidi hujusmodi judicent, et diligenter causam inquisitam diffiniant,
in interitum carnis Satance, ut spiritus salvus sit in aul diguatur credere episcopos sufficere, ut negolio
die Domini (I Cor. v, 4). Ipsi enim Corinthiorura terminum possiut imponere. Et Innocentius (epist. 1
reclores illum tradiderunt in inleritura caruis Sa- ad Victricium) si, qua) causae vel conlonliones inter
tanse : et PauUis cognito ejus opere, sua auctorilate clericos tam superioris ordinis, quam oliam inferio-
cura illis, et comperla ejus pnenilentia, ipsi eum ro- ris, fuerint oxorta?, congregatis secundum synodum
slilucrunt, el Paulus sua auctorilate cum ilhs : Ctii Nicapnam ejusdem provincia) episcopis jurgium prae-
inquiens, uliquiddonastis, et ego, nam et ego si quid cipit lerminari. Et Bonifacius de Maxirao scribit
donavi, propter vos in persona Christi (/ Cor. ii, 10;. {epist. 2, ad episcopos Gallia'}, ut ad provinciam ve-
Hinc bcatus Gregorius {Moral. Hb. xxxiii, cap. 8) :
nire cogatur, et illic se constilulo pr.Tscntare judi-
" A bono, inquit, vestro non dissenlio, meum sit cio, et quidquid de illo duxerinl provincia' episcopi
quod ipsi fecistis. Cui velut si dicere pra^sumamus. decernendum, cum ad euni relalum foret, sua iir-
quare ila caulo discipulis to copulas ? quarc vel te Dmarolur auctorilate : quatenus, ut idem ad Hilarium
illorum, vol illos tuis actionibus tara sollicila raente scribil (cpist. 3), melropolitani sui unaquKque pro-
discipulurum conlirmas?«f circumveniamur, 7ioji vincia in omnibus rebus ordinationem seniper ex-
inquit, a Satana [ibid. v, 11). Non enim iguoramus spectef, sicut scriplum cst in NicaMio concilio, ut
cogilationes ejus, id cst ne hoc quod benc mcns in- sicutapud Alcxandriam, quia et urbis Romajepisco-
choal ipse in malitia' fincra verlat. Et Innocentius :
poparilis mos est, similitor ol apud Antiocliiamca^tc-
llipc ad Corinthios apostolica est declarala bonigni- rasciuc provincias, suis privilogia sorvoulur Ecclc-
tas, ul in uno sjjiritu (luclam ac rcductam senlen- siis. Unde bonc placuit annis singulis per unara-
tiam boni sempcr indiflorenter so(]uanlur. » Et Leo quauKiue provinciam anno concilia celobrari,
bis in
cx Ajioslolo Loo, epist. 88, ad Anastasium)
(
: •<
yemo ut conmumitor oranihus simul opiscopis congrogatis
quod suum est quterat, sed quod altcrius {I Cor. provincia? , disculiantur hujusraodi qu.Tstioncs. El
X, 24;; «t: Vnusquisqucproximosuoplaccut inbono ha;c non, quod absit, praejudicans summfe
dico,
ad a:dificationem Rom. xv, i v Nou enim poterit
< t. .sodis apostoliCcT, el sancli apostolatus vcstri in ali-
 EPISTOL.E. 38
37

quo poteslateni, cui m omuibus sum, sicut rectum A demonstrant, Carthaginensis concilii.imo apostolicae
sed quia sumraum auctoritati sedis, quse in suis idera prsesedit vicariis, decreta
est, obedire paratus :

me puto, cum ea quse sequentes videlicet ut a quibuscunque judicibus

vestree obsequium prajstare :

ad probationem, aut ad correctionera ecclesiasticis ad alios judices ecclesiasticos, ubi est

sentio, aut
provocatum, non eis obsit,
bumiliter sapientise vestri magisterii paudo, ct Ro- major auctoritas, fuerit

quorum convinci non po-

thadi mores vobis iutimare procuro, ne mea negli-
fuerit soluta sententia, si

vel inimico animo judicasse, vel aliqua

gentia, (jui eos novi, yos lateant, quatenus certius tuerint,

cupiditate aut gratia unde nobis et con-

depravali,
quod vobis placuerit de illo vestra aucloritas decer-
nere valeat. Quem si nunc in depositione judicium scientia perhibet lestimonium, et omnibus qui in-

vestrum manere decreverit, scimus de benignitate terfuerunt notum faclum fuisse dignoscilur, quo-

et modestia ac pietale filii vestri domni regis Caroli, niam illum servare quamjudicaro maluimus, si pro
quoniam quidquid de iilo praefato filio vestro prse- sacrorum canonura neglectu eorum judicio, per
quos, Spiritu sanclo inspirante, promulgati sunt, cum
ceperitis, et rationabiliter poterit adimplerc, sine
uUa retractatione obediet. Sed et coepiscopi nostri eo quem corrigere nequibamus damnari pariter non

dc Ecclesiarum suarum stipendiis abuudanlissime tiraeremus. Et idcirco nuUo inimico animo, nuUa

ilU impendeut. Mea ctiam exiguitas, sicutnunquam g cupuhtate aut gratias depravati, flentes iUius incor

ad relributionem mali propter coutemplus et conlu- riaibilem secordiam et irrevocabilem perlinaciam,

meUas ab iUo mihi illatas pervenire volui : ila quid- regularia in eum judicia exsecuti sumus, quse ab eo

quid benignitatis potero, Ubentissime abundantius suspendere diutius non pra^sumpsimus. Vestra etiam
etiam quam unquam fecerim, impendere i)rocm'abo. sapiens et surama auctorilas in decernendo attendet
Sivero sine uUa satisfactione tam diutini contemptus Apostolum docentem,quia quorumdam peccata prce-
sacrorum canouum, et sedis apostoUcai decretorum. cedentla sunt ad judicmm,quorumdam etiarn et sub-
ac suae raetropoUs privilegii, atque synodaUura judi- sequuntur tlTim. y,^i).Qnxsk\il beatus exponit
ciorura, quibus nec obedire, nec se obediturum de Ambrosius (in Apolog. David, c. 6), ac si posita in

caetero profileri vel subscribere voluit, et absque bilance, in judicio sunt examinanda, utrum bona
professione, vel subscriptione suge . correctionis et opera amplius pensando remuueranda prsecedanl,
obedientipe, corara fratibus suis, quorum raultoties et mala facta minima misericorditer dimittenda
regularia spreverat nionita, cum inde pluraUter in demonstrent, an male facta amplius pensando prae-
Leonis et Gregorii epislolis relegatur. Si etiam, ut cedanl, ut mereantur damnationis judicium, et bona
iUa prajtereamus, qua; ob sacerdolU verecundiam et paucula suffocent. Quia et nos pro raodulo noslro.
opprobrium s*cularium, sequentes Africanum con- non solura utilitatem, verum et noxietatera in Ro
cUium, nec ad notionem in synodura deduci per- ^ thado cum factis suis pensavimus, et velut ficul

misimus, parvi pensis et sine aliqua correctione neam infructuosam, terram ratioualem diulius inu-
dimissis eis capitulis auctoritati vestrae sub fidei tiliter occupantem, et etiara post plura tempora,
stipulatione directis, pro quibus fuerat judicatus ab pluresque admonitiones, quasi cophinos pinguedinis
episcopis, ad quorum judiciumprovocaverat, secun- sibi appositos non recipientem, sed sterilem perraa-
dum expressa sacrorum canonum et apostolicae nentem, non sine dolore cordis succidendum provi-
sedis decreta, Coelestino dicente (epist. -2, episcopis dimus.
per Apul. et Calab.) : « Quae enim a nobis res digna Et cum haec ita se liabeant, absque dubitatione
servabitur, si decretalium norraa conslitutorum pro confido, quia Ulud, quod in praefato Carthaginensis

aliquorum libitu Ucentia populis permissa franga- concilii capitulo sine ulla interpellatione subsequi-
tur ? » Me vestrae pietati placuerit iUum restituerc, lur, decretum vestri moderaminis nequaquam prae-
ut primae sedis et malris ac magistra? omnium Ec- teriret : Sane, inquit (concil. African., can. 89i, si

clesiarura pontificis, cunctoruraque episcoporum ex consensu partium electi fucrint judices, etiam a
patris atque raagislri, regulare judiciura ferre con- pauciore numero quara constitutum est, non liceat
auimo feram. Credo tamen dUigeutis-
venit, aequo provocari. Qui nuraerus conslilulus in duodecimo
simamdiscretionemvestramprovisuram contemptura D superiori capitulo demoustratus, et consensus par-
ac contumaciam subjectorum erga praelatos suos, tium expetitus, in dijudicatione Rothadi constat
et liberlatera impunc delinquendi contra canones fuisse completus. Quorum et si judicium pro qua-
sacros, quae hinc in nostris regionibus poterunt, ut cunque causa forte rationabiliore, et adhuc nobis
quibusdam videtur, noxias vires accipere : pracser- incognita, vestrae summae auctoritati, quam multa
tira cura sapientissimae auctoritati vestrae constct nobis occulta non transeunt, placuerit, rofragari,

esse noUssimura, demonstrare Sardiccnse conciliura quia mcum est mea vobis obediendo committere, et
in seplirao ruo capitulo, qualiter dejecti et ad se non judicia vestra disculerc suslinebo, et contra
clamantis episcopi restitutionis vel in depositione vestram restilutionem regularera, si fortc in eo
pcrmansionis exsecutio, cum indemnitate simpliciter agenda visa qua veslra disponot auctori-
fuerit (in
judicanUum, ab aposlolica sede debeat celebrari. tas, quaUter isdem victor, ut solct, et voti compos
Quod et Innoccntius, et Ronifacius, vcrum ct Leoin quae sunt episcopi de reliquo faciat\ non recalci-
decrelis, el Grcgorius evidentius in epistoUs suis trabo ducens pro magno, si a diutinis et multis
:
39 HlNCMARl RllEMEiNSIS ARCHIEPISCOPI. •10

molestiis, iiuas ab illo et prc illo passus sum, jam A Tieverensis, commissa fuil. Inlcr quas, Rhemensem
landeni aliquando valeam rcspirare, ct nunquam scilicet et Treverensem Iilcclesiam (has enim duas
mihi contingat ulterius contra illius imiuietudines tantum provincias Belgica rcgiohabet), ha)C somper
inutiliter laborare. Et quod non solum ab ecclcsia- distinctio fuit, sicul iu ecclesiaslicis monumcnlis
sticis personis, verum elmullo magis eliam a sa3- invenimus, et votustissimam consueludincm scmper
cularibus nostra judicia contemnuntur, ct pro nihilo obtinuissc comperimus,ut isdem episcopus nonioci,
ducuntur, dicentibus cis, ct ad medium devocan- sed dignitate ordinis prior secundum sacras regulas
tibus illa, qua) mibi vestrae auctoritati non sunt baberetur, qui foret in qualibet istarum Ecclesiarum
ascribenda, ut non animum dulcedinis ve tra? in metropoli antca ordinatus. Mihi vero necesse erit

aliquo moveam, summopere cavere desidero.

(juod me taliler gerere, ne tolies auctoritatis veslraj
Si qui in provincia noslrn, quorum (piercla illo re- epislolas excommunicationes intcntaules et objur-
stituto ad vos valeat pervenire, de majoribus causis gationes, quas raro et magna neccssilate ficndas in
de ca;tcro qusdam commiserint, sicut do quibusdam aposlolicorum virorum lilteris legimus, ferenles de
rebus frequentius (luam in istis retroaclis tempo- reliquo accipiam, sicut islis terai)oribus, pcccatis
ribus commiltunlur , ne a Deo damner silenlio, eos raeis merenlibus, frequenter accepi. Quod si sancti-
commoncre studebo, et si corrigei-e se voluerint jg tati vestra! placuerit, non vobis opus agere in posl-
congaudebo, sin aulem, ad vestrum eos judicium modum erit, donec apostolica vestra jussio mc in-
provocal)0. Qui si ire voluerint, vestra sancta sa- obedientem in aliquo conlra regulas sacras per
pientia quid inde mobus viderit decornere procu- contemplum, quod absil, iuveneril. Qui enim quarc

rabit. Si autem quod sibi ulile

ire nohierint, facient Dominus in Evungelio oenluriouis iidcm laudol di-
judicaverint. Me utinam hincadivina damnalione conlis : Dic verho et sanabiturpuer meus (Mattli. viii,

sententia sancli Arabrosii liberet, qua dicit : Si, in- 8) intclligit, quam opcratorium sit episcopi, imo
quiens, quis poteslatem non habet quem scit reum sicut in Paulo in se loquentis Chrisli, quanto magis
abjicere, aut probare non valet, immunis est. Sic- ponlificis apostolici-j scdis vcrbum, ct quam obc-
que, ut pulo, quia in multis occupatus, et itineris dienda sit ipsius prajceptio, etiam sine ulla admira-
longitudine alquc insoiiditale obslrictus, de omni- tionis adjectione cognoscit. Quod ot scientibus in-
bus, antc(piam insolenlium querela ad vos perve- culcare, et ncscionlibus inlimare sapientibus et in-
niat, ad aposlolicam scdem referre non valeo, in- sipienlibus debitores debcmus episcopi : quibus si

iirmitate gravatus, et gratias Deo termino jam vi- de reliquo verba iniquorum praevaluorint adversum
cinus, potcro prcecavere nc a quocunque sanctitatis nos, sicut jaclilant proferenles, non erit necessc de
vestrsc animus erga me movcatur, ut aliqua mihi provincialibus synodis, in (juibus hactenus labora-
cxcommunicatio inlentelur. Et noverim se-
licct vimus, magnopere laborare : quippc quoniam erit
oundum Aposloli Evangclium, redditurum Domi- et lex et spes sibi quisquc. Quod quidem wstra hu-
num unicuique secuuduui opera ejus (Rom. ii, 6), mihtati mca) scripsit sublimitas, primo vos com-

lestimonium reddente illis conscientia, ot inter se molos esso ad RcMhadi causam iniiuirondam cura,
invicom cogilationum accusautium aut eliam de- qua pro universis fralibus vestris constringimini,
fendentium, in dic qua judicabit occulta hominum : cum debita reveroutia gratanter acccpi, intolligens
ot ut Lco dicit : Si quid pcr servitulem noslram, quia in numcro fralrum nos qualescunque metro-
videlicet sacerdotalem, l)ono ordine et gralulando politani compulari dcbcmus. Ea propter, sicut ve-
impletur affectu, non ambigamus per Spirilum san- stra- discrelioni providendura est, ne subjccti opi-
ctum nobis fuisse donatum, quod sccus fuerit,
et scopi a metropolilanis irrogulariler condcmncnlur,
ratum esse non poterit : modis omnibus, quanlum ila nihilhomiuus providcndum ost, ut metropolilani
ipse donaverit, a (juo est omne datum optimum ot a subdilis suis opiscopis non irrcgulariler contcm-
omne donum porfectum, i)rovidere studebo, ne a nantur. Deindc ([uod perfoclissime scripsislis se-
communionc sedis apostoiica}, quod absit, quolibet cundo, quouiam scdem apostolicara Rothadus no-
modo cxtorrem me ullimus dics, qui mihi inccrtus scitur appellassc, ct ne vidcamini Ecclesia9 vestrsc
cst, el subilo venirc potest, inveniat. Erit enim, D privilcgiorum delrimenla diebus vestris cequani-
quamvis tardius quam necessc sil, quoniam cgo mitcr tolerare, et hoc nihilominus a nobis et ab
gravis peccator, gravi carccre corporis diu inclusus omnibus est rcctissimc suscipiendum, et soler-
tcncjor, merito in multis allliclus, providentissimo tissime conscrvandum. Quod ot cgo pro raodulo
Domiuo providcnle, ct lempus et persona in Rhc- moo, scrvandum csse volui et volo, el, favonlo Do-
moruin Ecclesia, quando et in qua ab apostolica mino, in hac devotione manobo, scions privilogium
auctoritate privilegium inlogratum sibi ex anliqua metropolitanjc sodis Rheraorum, cui mc divina di-
consueludinc collalum ct consorvatum habcbilur : gnatio servire disposuit, in suinrao privilogio san-
qua; nunquam excepto Romano pontificc primalcm ct;r scdis Roraan?p, manerc, et privilegium cssc
liabuit, nisi quandiu cjecto sine ullo crimine ab oa scdis Romana), si sua auctoritato privilogiura sibi

suo i)onlilice Rigoborlo violenlia lyranni Milonis subjocta) sodis fcceril vigore, ct studuorit conlir-
tcmpori; Caroli principis pastorc vacans, Bonifacio raare.
f(]io&lulicac scdis logalo ali(|uan(liu, siout cl Ecdesia Dc oo voro quod tcrlio loon ad niodium dovoca-
 ,

41 epistolj:. 42

3tis, scribere aliud nihil praesumpsi, nisi quia causa A iude apud domuum nostrum regem adjuvarem, ut
Rothadi a causis illorum, de quibus scripsistis, est quoniam pr?edictum bominem in sua fide acceperat,

pcne in cunctis dissimilis. De eo quod tandem apo- nullum maluni liaberet. Cui rcspondi, ut teneret

stolica vestra benignitas indignitati meae scribere ipsum hominem secum, ne interim ullum malum
vobiscum cogitem, el quod de
est dignata, ut hsic pateretur, donec ad cortem redirem, et quantum

Rolhado decernitis approbcm, et non ad mei inju- possem inde illum adjuvare curarem. Ipsum autem
riam id vos egisse aliquantulum autumem quan- : homiaem nec tunc nec postea vidi, nec quo absces-
tifm valeo totis medullis cordis, cum omni suppli- serit cum episcopis audivi.

catione et debita ac submissa humilitate, immensas Quse idcirco sanctitati vesti'se scribere studui, ut

gratiarum actiones sancto apostolatui veslro rependo, si aUquis malivolorum nostronim more suo vobis

cuni omni animi rescribens, quia sicut

sinceritate quiddam, sinistri ex hoc, suggerere voluerit, quid
mihi scribere dignati estis, ita per omnia credo. Et indeverum sit cognoscatis, et erga me vestrum
quia privilegium vestri surami pontificatus, ut con- animum non moveatis. Rationcm denique, quara
decet et omnes desideramus, evindicatum habetis, reddidi coram electis judicibus, de quibus per hbel-
quod nemo nostrum contradixerat, in deductione lum provocationis ad electorum judicium fueram a
Rothadi sicuti praecepistis ad vestram praesentiam g Rothado impetitus, ipsi venerabiles episcopis vestrae
,

ut pcrdonare dignali estis, videre dcsidero et visu- auctoritati transmittunt. De gestis vero a Rothado
,

rum me essc confido, quia non aliud uisi ut supra post excommunicationem suam in provinciali syn-

monstravi, quod regulae sacra; preecipiunt , et mihi odo compilatis, quae per vicinos nostros ad vos
petendum, et vobis concedendura est. Postulo vide- in derogatiouem nostram pervenisse audiviraus
licet, ut sic Rothado ab auctoritate vestra compassio episcopi Rhemorum provinciae per comraunes legatos
exhibeatur, ut vigor ecclesiasticus non dissolva- nostros vestrae sanctitati quae sciunt intimare cura-
tur : et sic vigor ecclesiasticus conservetur, ut de- runt.
bita misericordia et necessaria sufficienlia ei non Item post aliguanta de promotlone ipsius domni
denegetur. Quatenus nec ipsius exemplo ad exceden- Hincmariad episcopatum, qucejam superius partim
dum alii provocentur, nec quibus in istis regionibus, proinotata non curavimus hic iteranda. Denique
longius ab apostolica sede remotis, censuraj eccle- praefato Ebone defuncto Ecclesia sed et parochia
,

siasticse moderatio est commissa, hinc, quod absit, nostra, secundum consuetudinera quam ex antiquo
conspiciant, unde aut negligentia, aut dissolutione habuit etiam de his episcopis qui in episcopatu
tepescant , vel terminos quos statuerunt patres usque ad obitum in eadem-EccIesia non perraanse-
transgrcdiendi raateriem se suraere posse dicant, runt, ipsius noraen inter saerosancta mysteria in
quos, sicut intelleximus, nos hactenus scrvasse pu- '-'
episcoporum catalogo recitare pietatis gratia cce-
tamus. Vos videbitis quid inde facto melius erit, pit, et hactenus facit. Quod ego, ne scandaUzarem
cl nobis in judicio vestro videudum esl quid Deus devotos, quasi invidens saluti fraternae, raaxime
velit : quoniam injusta esse non poterunt divina ju- autera quiescentis in Doraino animac, qui non pro
dicia, quoe a soliditate confessionis apostolicae pe- exorbitalione a calholicae fidei sanitate anathema-
trae, adversus quam inferi portse, id est suggestio- tus, sed sua conscientia stimulante priraura aseipso
ncs vel operationes pravae, non praevalebunt, dic- et postea a synodo, sed et apostolica sede damna-
tantcjustitia proferentur. tus exstitit, hoc prohibere sine apostolicae sedis
Epistolam ,
quam mihi auctoritas vestra cum auctoritate nequaquara praesurapsi, dicente beato
obtestatione praecepit Rothado dirigere , domnus Cuelestino papa, quia nefas est haec pati religiosas
noster rex, filius vester, mox ut ad eum venit per , aniraas, quarum arthctione, qui membra nostra sunt,
abbatem suum Rothado direxit. Rodulfus quoque nos quoque convenit macerari. Nunc autcm in epi-
ejusdem filii vestri domni nostri regis avunculus, stoUs sanclitatis vestrae, quas Engeluvinus diaconus
terlio Idus nunc elapsi raensis Decembris a Ludo- nobisattulit, invenimus ut Teotgaudum et Guntha-

vic Gei'maniae rege revertens, cum valde vesperi a rium in catalogo episcoporum non recipiaraus. Et
corte regis nostri ad mansiones noslras super flu- D Antiochenum concilium, ut praeraisimus, et melius
vium Ligerim, secus confinium regni Aquitanise fe- ipsi scitis, de eo qui post daranationem juxta praB-
stinarem misit ad rae hominera suum nomine
, cedentem consuetudinem episcopale praesumit mi-
Rodulfum, raandans quia praefatus rex Ludovicus nisterium, quod Ebonem fecisse non dubiura est,
queradam hominem Rothadi, cum epistolis vestrae rescribere raihi dignetur apostolica vestra auctori-
sanctitatis, manui et fidei suse commisit, quatenus tas, utrura euradera Ebouera inter episcopos in sa-
ita praesenliam domni nostri regis Caroli cum cris dypticis in Ecclesia nostra nomiuare permit-
eisdem episcopis cum perduccrct, ut nuUum malum tam, an ne de ccetero in episcoporum catalogo no-
ci inferret. Est enira apud domnum noslrum re- minetur prohibere debeara : quatenus vestra auclo-
gem ideni homo accusatus, quod fraudatus sit res ritate fultus, quid in nostra Ecclesia inde sit obser-
ct thesaurum Ecclesia; , et post perjurium inde vandum, sine ambiguitate decernentibus vobis de-
commissum, fuga lapsus ad Ludovicum regem per- monstrera.
rexerit. Unde idem Rodulfus peliit ut ego illum Caelerum Luido mihi dixit quod cum eo rationcm.

Patrol. CXXVI. 2
 , ,

43 HiNCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOIM. 44

de damnatione et i^eclusione Golhescalci habuisse-A sum catholicis auribus displicere, revocarc se a sua

tis. Unde quoniam per alios jam audierara ad san- opinione debuerat, nec ita Ecclesiae praesules com-
ctitatem vcstram verba venisse , misi auctoritati movere, ul damnationis sentenliam mereretur exci-
vestra? quKdam ex verbis et calholicorum sensibus pere. Quam utiquc, si in suo sensu voluerit perma-
in rotula, quahter conlra ipsius postiferi hominis nerc, nuUus poterit relaxare.A qua damnatione si
sensum sentiam, per Odonera episcopum, el nihd voluissetad sensum catholicum resipiscere, paratus
inde responsionis accipere merui. De quo nihilomi- semper fui et sum, quoniam sic venerabiles judica-
nus ut redderera rationem, quidam episcopi, quo- verunt episcopi, eum in catholicae Ecclesiae commu-
rum nihil de illo inlererat, quoniam nec eos, ut nionem recipere, sicut ei jubeo qucB sunt corpori
ad hoc charitas
ipsi manifestis indiciis prodiderunt, necessaria ministrare.
commovebat, nec auctoritas deducebat, me ad con- Si autem vestra catholica sapientia vult scire quce

cihabulum nuper Metis habitum, quod vocari syn- contra catlioUcam lidem ex veteri hft;resi Pra^desti-

odum vetuistis, sicut inlelligo, ii-regulariter quarlo natiana, quse primum in Africa, postea in Galliis

die antequam congregaretur, cum ego longius quam per idem terapus, quando et Nestoriana hajresis est
octoginta, et idem Gothescalcus plusquara centum exorta, et tempore Caelestini papae, ipsius auctori-

milhbus ab ipsa civitate disparati esseraus, nihil me g tate, et instantia sancti Prosperi est revicta, dicere
ante praemonitum per quemdam laicura hominem videatur, de raultis pauca vobis nuraero, sed non
litteris vocaveruut. Et nunc ideo breviter de eo san- pondere, capitulatira significamus. Dicit, quod et ve-

ctilali vestrae suggero, quoniam anlequara ad epi- teres Praedestinaliaui quoniam sicul Deus
dixerunt,

scopatus ordinem pervenirem, sicut abbas suus et quosdam ad vitam aeternam, ita quosdam praedesti-
monachi, inter quos fuerat conversatus, ei testimo- navit ad mortem aeternam. Dicit, quod et veteres
nium perhibent, in metropolis Ecclesiaj Rhemorum Praedestinatiani dixerunt, quoniam non vult Deus
monaslerio in Suessonica parochia, quod Orbacus omnes homines salvos fieri, sed tantura eos qui sal-
dicitur, habitu monachus, mente ferinus, quietis vantur omnes autem salvari quoscunque ipse sal-
;

irapatiens, et vocum novitate delectans, ac inter vare voluerit, ac per hoc quicunque non salvantur,
suos mobihlate noxia singulai-is, de omnibus quaj penitus non esse voluntatis iliis ut salventur. Quo-
in his regionibus perverse tunc temporis sensa niam si non omnes salvautur quos vult Deus salvos
cognoverat, quajdam sibi elegit capituia, ut novitate fieri, non omnia quaecuuque voluit fecit et si vult ;

vocum innotesci valeret, utque siraplicium et de- quod non potest, non omnipotous, sed infirmus est.
ceptorum sensus pervertere, et magistri noraen Est autem omnipotens qui fecit quodcunque voluit,
usurpando post se discipulos trahere, illisque qui dicente Scriptura Omnia qucecunque voluit Domi-
:

ad sua votaprurientes auribus magistros sibiconcer- ^nusfecitin coelo et in terra, inmari etlnomnibus
vare decertant, qujerere indebite, quouiam legilime abyssis (Psal. cxxxiv, 6) ; et item : In voluntate tua,
non poterat, simuiatione vitae religiosaj et doctrina Doniine, cuncta sunl posita, et non est qui possit re-
praeesse. Quique a Rhemorum chorepiscopo, qui sistcrc turevoluntati : si decreveris salvare 7ios, con-
lunc erat, conlra regulas presbyter ordinatus, a tinuo iiberabimur Esther ( \m,9K
quod et ve- Dicit,
monaslerio irregulariter exiens, peragratis regio- teres Praedestinatiani dixerunt, quod non pro totius
nibus plurimis, et exitiosa semina salor pessimus raundi rederaptione, id est non pro omnium homi-
serainans tandem in Moguntina civitate habita;
, num salute et redemptione Dominus et Salvatorno-
synodo et Rabano archiepiscopo libellum sui erro- ster Jesus Christus sit crucifixus et mortuus, sed
ris porrigens, damnatus ab omnibus Germaniieepi- tantum pro his qai salvanlur. quoquo raodo
Dicit
scopis
, cum litteris synodalibus ad metropolim dispari traditiouo, sed pari errore, quod et veteres
Rhemorum, cui jam auctore Domino prajeram, est Pncdesiiuatiani dixerunt, exponens sententiam apo-
remissus. Postea autem a Belgica^, Rhemorum ac stoli Petri, eum quiemii eos negantes {IlPetr. n, i).

Galliarum provinciarum episcopis auditus, et in- Baptismi, inquit, sacraraento eos emit, non taraen
ventus haereticus, quia resipisci a sua pravitatc non pro eis crucera subiit, neque mortera perlulit, ne-
voiuit, ne aliis noceret qui sibi prodesse nolebat, D que sanguinem fudit. Quod autem baptismi perce-
judicio praefatarum provinciarum episcoporum, in plio redomptio nuncupatur. doctor gentium raanife-
noslra parociiia, quoniam Rothadus, de cujus pa- ste fatetur : Nolitc contristarc, inquil, Spirifum san-
rociiia erat, illi nesciebat resistere, et novitates ctutn Dei, in quo sifinati cstis in die redemptionis
araans timeijatur a nobis ne disceret prava sentire (Ei>hcs. IV, 30). At iila (iu;o propria et specialis est
qui noluit discero recta docere, neve idom Gothc- solorura omnium eloctorum, (]uam eis tantummodo
scalcus, cum aliis conununem vitam ducens, crrori crucifixus importivit pius Rodemptor ipsorum, sicut
suo faceret esse communcs, monastcriali custodiae a practeritis, ita nimirum a pra^sentibus, natos et
mancipatus est, docente Apostolo lla?reticum ho- : nascituros, vivos et mortuos, vidolicet oranes pari-
minem post primam et secundam corroptionem de- ter electos redemit, eruil, abluitquc poccatis. Ipsi
vita, scicns subvcrsum csse hujusmodi ot proprio prorsus, ipsi suut mundus pro quo passus ost Domi-
judicio condemnatum(rj/. m, lOj. Qui ut Leo papa nus, ut ipsc dixit : Panis quem ego dedcro, caro mea
de Eutyche dicit, cum videret insipientiae suae sen- estpro mundi vita {Joan. vi, o2). Etitera alibiidem
45 EPISTOS^, 46

Gothescalcus scribit : « Absit procul a rae, ut vel A tare. Unde non solura idiotas in adrairationera sui

illud solumraodo velim somniare, nedum semel su- abducere, verum et sciolos et iucautos, atque zelum
surrare, ut ullum eorum perpelualiter secum per- Dei sed non secundum scientiam habentes, in sen-

iturum antiquus rapere valeat anguis, pro quibus re- tentiam suam solitus erat traducere. Et non solum
dimendis tam pretiosus Deo Patri Domini nostri Fi- doclorura suorum doctor videri appetit, sed et hoc
liisui fusus est sanguis, Amen. » Et itera loquens solerter satis intendit, ut secum toquentes rel in
ad Deura : « Claret itaque satis aperte, quod nullus sermone capere valeat : et si de veritate non f)Ote-

tibi perit, quisquis redemplus est per sanguinem rit, invincibiliter sacramentis affirmare curabit, ea
crucis tua;. » Quod Praedestinaliani veteres non dixe- secum loquentes dixisse, quae forte non dixerunt, ut
runt, iste ut audacius ita perniciosius dicit, Deita- ipse verax, et illi qui ei contradicunt probentur esse
tem sanctae Trinitatis trinara esse. Sunt et alia quae mendaces , et adversus suam doctrinam docen-
ipse et alii plures in istis partibus dicunt, quae nobis tes.

sanae fidei adversari videntur. Quae dum per aliura EPISTOLA III.

quam per vilitatem personse mese auctoritas vestra AD EPISCOPOS SYXODI SUESSIONEXSIS.
cognoverit, forte atlondel solertius, et quae inde De Vulfado et collegis, quorurn judicium Nicolaus
ti-

menda sunl docere studebit quantocius. Erit enim papa jusserat in hac synodo renovari.
g (Apud Sirmond.)
in proxirao inde necessitas : quia et si eorum corda
in insania perversi sensus ebulliunt, orthodoxi ta- HixcMARus, Rhemorum episcopus, Re.migio.We-
men regis nostri tempore prava quae sentiunt eloqui NiLOM, et caeteris archiepiscopis et episcopis, do-
non praesumunt. Ita ut aperte videamus impleri mni papae Nicolai auctoritate ad synodum, quo et
quod scriptum est Conjregans sicut in utre aquas
: exiguitatem raeara cum coepiscopis nostris venire
maris {Psal. xxxii, 7). Aqua enim maris sicut in praecepil ; in hanc Suessorum civitatem pro causa
utre congregata est. quia amara bsereticorum scien- Vulfadi et collegarum ejus convocatis.
tia quidquid hodie in isto regno fdii vestri domni Si vobis visum fuerit per quoscunque ad rei noti-

Caroli pravura sentit, in peclorecoraprirait, et aperte tiam, secundum seriem litterarum domni apostohci,
dicere non praesumit. Meam quoque exiguitatem et canonice per ordinem cuncta quae in suprascriptis
occulte canino dente corrodunt. Facile autem, adju- examinare et subtiliter investi-
fratribus gesta sunt,
vante Domino, portare valebo. Quia et mihi paucum gare, utquod justum et pium sensum fuerit de
superest teraporis spatium, et si inter filios Eccle- causa eorum sine contradictione, sicut idem doranus
siae, permiltcnte Deo, id me acceperint potestatera apostolicus et fraternitati vestrae et humilitati meae
corporaliter affligendi, diviuagratia adju^ante, exer- scripsit.possitis perficere.devote ac libenter accipiara.
cebunt patientiam. Sed etsi lanlummodo male sen- ^ Et si hanc quae sequitur brevera responsionem,
tiendo adversabuntur, exercebunt quantulamcun- quantum ex me ad apostoHca scripta videritis
est,

que scientiam, et ut etiam inimici secundum prse- vobis sutficere, non ingratum forte habebitur, quod
ceptura Domini dihgantur, exercebunt benevolen- ad rem pertinentia succinctissime refero. Videlicet
tiam. Praefatura autem Golhescalcum, si vestra au- quia Rhemensis Ecelesise filiide collegio Vulfadi, ab
cloritas mihi scripserit ul eum a custodia solvam, Ebone post depositionera suara ordinati, non meo
et aut ut ad vos cundi, ut per vos ejus doctrinam judicio, nec ab episcopis solumraodo Rhemorum pro-
experiamini, aut ad quemcunque ex noraine dcsi- vinciae, priraum suspensi et postea dejecti, ut meo
gnatum pergendi licentiara donem, quia ut melius vel communi cum eis tantum placito, juxta Nicaenos
ipsi scitis, sicut absolute quisque ordinari non valet, et Antiochenos canones {Niccsn. can. 5, Antioch.
ita nisi ex ipsius consensu, cujus esse dignoscitur, c. i), humaniorem aut alteram suscipere sententiara
certae personae comraendandus, et ad certum locura valeant; sed prius suspensi, et processu temporis
monachus, vel quisque sub regula constitutus, a a synodo episcoporum quinque provinciarura, ad
loco suo absolvi juxtaregulas sacras non valet, ve- quam provocaverant, secundura decreta Innocentii
stris jussionibus nullomodo resultabo. Tantum ut ad Rufum et Eusebiura, inspectis quae scripsit ad
auctoritatera vestrara habeam, ne tantorum episco- DMarlianum, et juxta Zosimi successoris Innocentii
porura judicium mea praesumptione parvipendere decreta ad Patroclum Arelatensem episcopum et ad
videat. Non enim illius delector, quam juste susli- Massiliensem Ecclesiam (Innocent., e/j. 21 et 22;
net pertinaciter contumax, quantulajunque reclu- Zoziraus, ep. 6, U et 12), sed et aliaspIuresEccIe-
sionis molestia : sed doleo a qua revocari non po- sias, de his quos Proculus vitae suse conscius, datis
test perfidiam. Quem si cuicunque comraendandum litieris in abdicationera sui, per professionis atque
vestra auctoritas viderit, hoc in commendatione subscriplionis suse libellura sacerdotio submotus
etiam providobit, ut cui comraendabitur catholicus ordinavit, juxtaque sacros canones, et Leonis ac
sit, et gravitatem ecclesiasticam, et vigorem a csetcrorum Romanae sedis pontificum decreta, quse
Scripturarum scicntiara haboat, quia non solum hic ponere prailermisi, et studio brevitalis, et ut
Scripturas ad suum sensum violenter inflexas, sed vobis notissima, sunt judicati, et ab ecclesiasticis
et calholicorum dicta detruncata per totum diera ordinibus dejecti, praejudicante Leone papa, atque
sme respiratione aliqua praevalet memoriter decan- dicente (epist. 1 , ad episcopos Campanta;) : « Om-
 47 HINCMARi RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 48

nia decretalia constitula, tam beatae recordationis A sedis, regularibus vestris ditfmitionibus, sollicitus

Innocentii quam omnium decessorura nostrorum, servare unitatem spiritus in vinculo pacis, consen-
quac de ecclesiasticis ordinibus et canonum proraul- tiam. Qui istorum fratrum, de quibus agitur, vel
gata sunt disciplinis,ita a vestra dilectione cuslodiri quorumcunque aliorum feUcitati non invideo, nec
dobere mandamus, ut si quis in illa commiserit, quaracunque malitiam eos nocere festino quorum :

veniam sibi deinceps noverit denegari. » In qua, ut salubrem ac regularem statum et cupivi et cupio,
regulae sacrae dicunt, perfecta et canonica episco- et qu£esivi et quairo, et de quorura dojectione dolui
porura quinquo provinciarum synodo, quoniam Ec- satisac doleo, quia nemo majus dispendium de illo-
clesiae mihi commissae filii finitimos episcopos pro rum dejectione habet quam ego. Quos, sicut mihi
causa sua interpellarunt, et hujusmodi Africae pro- domnus aposlolicus dignatus est scribere, justum
vinciae canones {cotic. Afr., can. 92) vicinos epis- quid vel piuni sentiens, sine retractatione in suis
copos audire, et inter eos ac proprium adhibitos ordinibus consensu ac judicio coepiscoporum Rhe-
ab ois episcopos jubont querimoniam diflinire : ego mensis provinciae restituere malurarem, si illos ab
Vulfadum et collegas ejus non judicavi, neque ab eisdem gradibus cum eorum tantum judicio dejecis-
ordinibus ccclesiasticis populi vel dejeci, nec eliam scm. Ad quod me, juxta ejus verba discrotissima,
cum judicibus eorum subscripsi, sicut norunt qui g quia eos non dejeci, tlecti munda conscientia non
interfuerunt, et ipsa etiam episcopalia gesta, eorum permisit. Et hoc raeo ausu facere vereor, quoniam
inconvulsis subscriptionibus subnixa a quibus fuere a vobis, aut a decessoribus vestris, quinque videlicet
patrata, pra>sentiahter monstrant. Unde, jubentibus provinciarum episcopi?, quorum meo consensu expe-
eisdem episcopis, tantum bajulus causam vide- fui, tierunt judicium secundum sacros canones electo-
licet Ecclesiae mihi comraissa? ab illis diffinitam ad rum ex consensu partium ditfinilione fuere dejocti.
sedora apostoHcam deferendi. Quae domni apostolici Et idcirco aliorum opus in illorum rostitutione nul-
Bonedicti privilegio sub anathematis interposilione, latenus usurpare praesumpsi : quia, sicul scitis, re-

ut inde qusestio nuUisaUquando temporibus oriatur. gulae sacraeusque ad similemcxcusationisvindictam

sunt conlirmata et demum domni Nicolai papae
; decernunt, ut ab aliis dejectiabaUis nonrecipiantur,
confirmatione sicut sanctae recordationis
, Bene- minime autcm restituantur sed aut eorumdera, aut:

dictus pontifex illam confirmavit, salvo Romanae majoris concilii episcoporum discussionesac judicia
sedis inomnibus jussu atque judicio, sub terribili praestolenlur. Et quia Leo dicit (epist. 95 ad Rusti-
anathemate, ut quaecunquo persona, magna vel cum Narbon.) ut in his quae vel dubia fuerint, aut
parva, temerario ausu contra hoc suum apostoUcum obscura, in noverimus scquendum, quod nec praece-
decretum agcre praesumpscrit, analhematis vinculo ptis evangeUcis contrarium, nec decretis sanctorum
sit innodatus, sunt roborata : velut hic potestis re-
C inveniatur adversum, et domnus ac Pater noster
texere , et sigiUa eorum salva , ae incorruptas Nicolaus papa vobis ut mihi videtur scripsit, quoniam
scriptnras atque subscripliones valeUs inspicere. Et quae statula sunt de praefatis viris, violanda non du-
quia sedes apostoUca, ut in decrotis suorum ponlifi- cat, nisi forsan sacris legibus inveniantur adversa,
cum legimus, in hoc prorsus sua ibi magnopere simpUci ac sincera cordis intentioneex reguUssacris
jura conservat, et aliena custodit, imo sua propria perspicue tarditati sonsus moi monslrari exspecto,
facit, ut omnis quajstio ad eam rolata judicio et suae ulrum (juaeditlinieruntfratresetcoepiscopinostri, sic-
confirmationis decisione finem accipiat, omnera ex ut haclenus observala sunt, de caetero ut reguUs con-

hac causa suspicionem queruUtatis iiac duorura prai- cordantia debeant observari, an iUorum ditVmitio ut
clarissimorum luminarium confirmationes atque inventa legibus sacris adversa debeat refutari. Sed
subscriptiones a nostris rcgionibus et menlibus abs- et mihi ostendi exspecto aperlius, quam in suis sa-

tulerunt. Nunc vero, quia isdcm doranus et pater cris Uttoris inteUigere valeam, domni Benedicti,
si

noster Nicolaus papa suis epistoUs ex lioc negotio a ac ejusdem domni Nicolai, super earadem diflinitio-
vobis sanxit refricari judicium, moncnto Aposlolo: nem sub anathemate confirmationis privilegia,' nisi

Ohedite pra;positis vestris, etsubjacctecisdleb. xiii, forto iUa ipse sua singulari auctoritate dissolvenda

17), quod privilegio aposloiicae sedis de ipsisfratribus D el immutanda vidorit, quorum summam firmitatera-
dccornit vel decreverit, ut corapetit meae subditioni, que nobis omnibus scripsit in apostoUcae sedis reser-
obedio et obediam, sicut hactenusconservavi ea quae vatam arbitrio potestatis, nos sine regularura ct se-
domni Benedicti et sua fuerunl auctoritate firmata. Et dis apostolicae pra^judicio, sinoque nostro commuui
itemdicente Apostolo Idipsum dicatis omues ct non
: , pcriculo, dissolverc cl immutaro possimus, Coeles-
sintinvobis schismata {l Cor i, 11),] sicut sorvavius- . tino diccnte [epist. 3 1 : Quae a nobis res digna scr-
que in pra^sens quae praedecessores quorumdam ves- vabitur, si dccrolalium norma constilutorum pro ali-

trorum cum quibusdam ex vobisrcgularitcrex iisdom quorum libitu licentia populis permissa frangalur ?
fratril)us (Uilinicrunl ita ct qu.'c de ipsis canonice
: Sodctanobisnon est parvipcndendagranditerLeonis
juxta tenorem o[iisl()lurum domni apostolici dininie- papae ad Leonem Augustum de se scripta scnlentia
ritis, pri.scis, ut (iicil Golasius {Decr. cap. 2), pro {epist. 84), Si qua\ mquil, dostruxi h;cc a^difico,

sui reverentia manentibus constitulis, et rescrvato prajvaricatorem mc constituo, el cis rac ultionuni
por orauia scntenlia' ac juris privilogio aposlolicac conditionibus subdo , quas uon solum auctoritas
 ,

49 EPISTOL.E. 50

beatae memoriae Martiaai, secl eliam ego mea confes- Aquidquam facere quod Patrumpossit regulis obviare,
sione firmavi. De quibus ultionum conditionibus necesse est ut ea hinc decernatis, ne aut in quaestio-
quid a sancto Spiritu per concilia provinciae Africse, nera reveniant, autoccasio cxinde aUcujus praesura-
quidve Deisapientia, qua, ut scriptum est, condito- ptionis exsurgat.aut illa dissolvere temporibus nostris

res legum justa decernunt, legibus sit decretum ,

vel successorum nostrorumoporteat. Quanta, inquit

melius ipsi scitis. Quod si etiam hoc de se intelli- Symmachus (epist. i,ad.-Eoniimi), vicariis beatissi-

gens, et his Icgum conditionibus subdi tantus papa mi Petri apostoli judicabitur esse reverentia, si quae

et primse sedis pontifex praecaveado refugit ,

quali- in sacerdolio praecipiunt eisdem transeuntibus dissol-
ter eisdem ultionum conditionibus subdi praecavendo vantur ? quia, ut idera dicit non potest ex parte
,

timere nos debeamus subjecti, patenter ostcndit. firmura esse quod generahtatis tangit injuriam.

Sed et de contempto anatheniate necessitate (quanto EPISTOLA IV.

magis deUberatione '?) rite prolato, quod in prsefatis AD EAMDEM SYXODUM SUESSIONENSEM
privilegiis continetur, quid sanctus Gregorius ad
DcEbone Rhemensi, quod ab episcopatu jure deje-
Tlieoctistam patriciam dicat (lib. ix, epist. 79), sa-
ctus, nec legitime postearestitutus, clericos or-
pienliam vestram a Deo doctam non latet. Et Sym- dinare non potuerit, et quod hi quos ordinarat, ni
raachus JEonium) ad ipsam sacro-
dicit (epist. 1 ad. p sijnodo Meldensi suspensi, in Suesssionensi gradu
spoliati sint.
sanctam catholicam rehgionem pertinere, cujus om-
nis potestasinfringitur, nisi universa, quae a Domini (Apud Sirmond.)
sacerdotibus semel regulariter statuuntur, perpetua HixcMARUs Rhemorum episcopus sanctae synodo
sint quod ahas contingere poterit, si successor de-
; dorani papse Nicolai auctoritate convocatae.
cessoris actibus non tribuerit firmitatem, et robo- Cap. I. De Ebone, unde quidam loquuntur, qui
rando qua^ gesta sunt, faciat rata esse quae gesserit. causam ejus nesciunt, vel scire aut audire non volunt,
Et Gelasius iepist. 1 1 ad Germanos) : « Patres, in- cum quocunque per contentionem nullam conferam
quit, uostri catholici videhcet doctique pontifices, quaestionem ,
quia nec domnus apostolicus mihi
quidquid pro fide, pro vei'itate, pro communione agcndum hoc scripsit, nec cura eodem Ebone in vita
catholica atque apostolica, secundum Scripturarum sua exstiti altercator, nec post raortem ejus ilhus
tramitem , traditionemque majorum , facta semel sum derogator, nec ejus sedis invasor exstiti, quam
congregatione sanxerunt , inconvulsum voluerunt ab eo secundum regulas sacerdotio defuncto quartus,
dcinccps firmumque constare ; nec in hac eadem post eos qui eam tenuerunt, canonice in ea electus
causadenuo quac praclixa fuerant retractari qualibet et ordinatus regendam suscepi. Ratione autem di-
recenti prKSumptione permiserunt. Sapientissime ctante, quara omni poscenti negare non debeOjVeri^
p
pervidentcs, quoniam si decreta salubriter cuiquam tatem proferre licite valeo. Idem namque a se,
liceret iterare, nullum contra singulos quosque pror- juxta sacras regulas et traditionem ecclesiasticam,
sus errores stabile persisteret Ecclesise constitutum, ac decreta sedis Romanae pontificum, Zosirai, Joan-
ac semper iisdem furoribus redivivis omnis integra nis atque Gregorii, sicut ab eis constitutura multo-
ditfmilio turbaretur. »
ties legitur, per professionis suaj hbellum, ea mode-
Haec itaque de litteris divinitus inspiratis accepta, ratione, quam Leo magnus papa decrevit ad univer-
vel pro rei notitia manifcstata, non ad resultandum sos episcopos per Saranium, Picenura et Tusciam
quod absit, in aliquo domni papae decretis apostoli- {ep. 86), dictatum et propria manu subscriptura, in
cis, vel ad rcsistendum vestris regularibus diifini- synodo se deposuit, et episcopali rainisterio spoliavit,
tionibus profero ; sed ut quomodo his quae in deje- atque secundum suam professionera et subscriptio-
ctione illorura ditlinita sunt hactcnus obedivi, sic in nem a quadraginta tribus episcopis judiciura deposi-
eorum restitutione, cujus estis a domno apostolico tionis suscepit : sicut ille ipse libellus, quem synodo
arbitri constituti, si a vobis fienda canonice invcnta porrexit, et notitia synodalis, quae haberaus , eviden-
el patrata fucrit, ([uantumex mc est, praifatis regu- ter ostendunt. Ut enim dicit Gelasius , ideo vocatur
hs sacris, et episcopalibus atque apostoHcte sedis ad ju(hciura certa quajcunque persona, ut aut fatca-
exinde confirmalionibus, periculose non obvicra, et Diur objecta, aut ut convincatur objectis. Sed hunc el
a praeceptionibus, qujein apostolicis cpistohsconti- actio pene orani mundo nota convicit, et ipse pro-
nentur, a quibus Doraino annuente vcl Iransverso, pria se voce et subscripta professione daranavit.
ut dicitur, ungue scienter et per contumaciam non Postea vero sine ulla regulari restitutione idem mi-
exorbitabo, in nullo per ignorantiam deviem,et qua- nisterium episcopale, quo se privaverat, contra sa-
htcr abs([uedcscriniine sequi dcbeani regularem ve- cros canones usurpavit. Et dcmum sub papa Sergio
stram, quoruin cx delegatione sedis apostolicie in- Romam veuiens, ab eo, ut damnatus in laica tan-
terest, dithnitioucra, per ipsarum regularum trami- tum communione maneret, districta sentenlia, sicut
tem licjuido cognoscere valeam. Ad hoc enim vel et gesta ipsius papae demonstrant, conderanatus fuit.

raaxime ad synodura venit episcopus, ut aut discat, Qui cura metropolis Rhemorum, in qua fuerat ordi-
aul doceat, aut corrigatur, aut corrigat. Et Coelestino natus, per deccnnium post depositionem ejus pastore
diccnte (Decrf^. 20, episcopis per Apulia m, ctc), vacaret, sedet usque ad terminum vitae suae, cum
ut nulli sacerdoli suos liceat canoncs iernorare, nec fere decem et septem annis post daninationem suani
Sl HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. S2

vixerit, eamdein sedem qua regulariter se privavit, A cousenscrunt, de quibus in nostro saeculo quosdam
canonicenon repetiit. nec obtinuit, neque ullurn ca- audivimus, quosdametiam qui boc egerunl vidimus.
nonicffi sua? restitutionis documentum synodo cuili- Sed, moneate Scriptura, non debemus turbam sequi
bet, vcl principibus terrte, ac populis, qui eum dam- ad male agendum, et ut Innoccntius loquens de Bo-
natum fuisse noverant, secundum rcgulas sacras noso dicit idecret. 36), « Quoties a populis, aut a

ostendit. Et si quis vult dicere eum fuisse regulari- turba pcccatur, quia in omnes propter multitudinem
ter, consensu episcoporum, vel sedis apostolicfe re- non potest vindicari, inultum soleat transire. Priora
stitutura, .sicut sanctus Gelasius in decretali sua ergo dimittenda dico Dei judicio, et de reliquo
epistola de Acacio dicit (intomo^ie anatli. vinculo), maxima sollicitudine prsecavendum. » El de incon-
quem sui complices ac fautores restitutum fuisse gruo sacris Scripturis ac sanctorum decretis multo-
fingcbant, doceat a quibus et ubi ille consensus re- rum consensu, item in decretis apostolicae sedis lc-
slitutionis sit geslus, si secundum Ecclesifc rcgulas omnes sacerdotes, et mundus assen-
gitur, quia et si

celebratuSy si paterna traditione profectus, si majo- tiat, damnatio consentientes iuvolvit, non praevari-
rum more prolatus, si competenti examinatione de- calionera consensus absolvit. Non enim crimen mi-
promptus, ad primam sedem, cujus intererat, de
si nuitur, sed accrescit, cum generale fit ex privato.
sententia qua tenebatur obstrictus, secundum Eccle- g Hoc enim Deus omniura indicavit ,
qui mundum
sv<£ regulas est relatum, si eadem quae ligavit ab- peccantcm generaU diluvio interemit ; et sacrum
solvit. Si htec ita gesta non sunt, cum nec a pontifi- dicit Nicaenum concilium ican. 9), quia quod irre-

cibus legitime et ecclcsiaslicis legibus fuerit cxpedi- prchensibile cst cathoHca defendit Ecclesia. Nam si

tus, nulla s,"BCulari potcstate potuit praeter Ecclesiae hoc impune fueril licitum, ut hi auctorilatem in sa-

tramitem prorsus absolvi. Nec quisquam ei post de- cris ordinibus ministrandi, ,vel eosdem ordines tri-

positionem quasi communicare debuerat,

restituto buendi usurpent, qui aut penitus non acceperint, aut
in ea duntaxat causa, unde a seipso et ab episcopo- contra regulas ordines sacros acceperint, aut quibus
rum concilio, insuper et ab apostolica sede excom- regulariter ministerium sacrorum ordinum fuerit

municatus cxstitcrat, sine restituliouis sute canonicis interdictum, omnis ordo et vigor ecclesiasticus non
lilleris, ab eis a quibus fuerat reslitulus sccundum tantum nutabit vel confundetur, quam penitus de-
morem confectis, sicut sacri canones et dccreta struetur.
Felicis papse demonstrant (Felix, insy7iodo Rom., Cap. III. Quia denique in Moguntina provincia
epist. 59). Quapropter, utLeo ad Theodorum scri- ministravit, contra omnem aucloritatem esse cogno-
bit, quod maneus in corpore non recepit, consequi scilur. Nam Antiocheni canones de vacante episcopo
exutus carne non poterit. Unde tahter visum est de et vacante Ecclesia regulam praetixerunt (can. 16,
illo tenendum, sicut Gelasius de Acacio dicit (de ^ 17, 18) ; sed et de illo qui manus impositionem
tomo Anathem.), Talis est, inqniens, diclus ,
qualis episcopatus accipit et ministrare detrectat , necnon
ligatusest, tahs usque in iinem permansit, talis esse ct de illo qui ordinatus nullo suovitio adparochiara,
non destitit. Ita talis csl hodie, qualis est et dictus, in qua ordinatus fuerat,non accodit. De quibus re-
non talis esse jam non potest. Nunquam igitur, talis gulis nuUa Eboni convcnit. Et canones Sardicenses
permanendo solvendus est. Et constat quia come- {can. 21) de vira injuste palientibus, et pro disci-
dens fructus viae sua", suisque consiliis saturatus, plina ct catholica confessione, vel pro defensione
docenle Innocentio, qui parliceps factus est damnato, vcritalis expulsis, vel pericula evadere quaerentibus,
quomodo dcbeat honorem accipere invenire non pos- quid leneri debeat manifeste demonslrant. Sed nec
sum, dimisit rchquias suas parvuhs suis. Scd et de ista regula Ebonem absolvit ; cum et sacerdotes,
eo omnem quaestionem, secundum leges ecclcsias- et omnis pene raundus, ct ipsa etiam sedes aposlo-
ticas et mundanas, quas probat Ecclesia, (lui damna- lica ejus falsis criraiuibus appetilum, cl .quadam
tusfuil anno Incarnationis Dominic* 83o, indictione traditione pro honoribus cum juramenlo exinde ac-
xni, sub die Kalendarum iv Nonas Marlii, jam tri- ceptis vendilum, et ab imperio, al.:iue abipso Eccle-
cennale ct amphus eo lempus excludit. siae aditu ,
piuni Augustum Ludovicum salageute
Cap. II. Seddicitur usquc ad vitic suae terminumD ipso abjectum gravissime ingemuerit, et innoxium a

mu- criminibus invenlum, ot justissirae restilutum, lotus

episcopale ministerium iu omnibus ecclesiasticis
niis peregisse. Quaj pra^sumptio a sanum sapicnti- in orbe lcrrarum inundus gaudio exsuliaverit, el

bus non sumilur in exemplum : quia et in vcteri et Elxmera dcjicicndum, qui irreverenlius raanum iii

novo sacerdotio vetus hoc artificium est diaboli, christum Domini mi.serat, ut rcum majeslalis, una
in
et quia phircs hoc praesumpscrunt, sicut Bonosus, cum ipso clamaverit. Scd neque neccssilale cogenle,
contracujus raorbum innocentius, ot Proculus, ad- propria amissa provinciu, secundum Chalcedonenses

versus quem laboravit non modice Zosimus ct ,

cnnoncs (can. iO), civitale in qua ordiualus fuerat
ca- cai)livata, pulsus ab liostibus exstilit, ut alibi in-
Acacius, (|uem dojecit Fchx, et sc^iuens sacros
nones, ac docreta ])ra'docossorum suorum, cura |)nr- cardinari valorel, sicul in dccrolis beali Grogorii, et

sua poremil el exslinxit aliorum scdis Romaua» pontilicum invonimus ; nec

sumptionc et usurj)atione

hanc pra3- iujusle etconlra regulas sacras dejcclus. et rogula-

Gelasius. Et plures alii fucrunl, qui in

sumptionis sententiam Iransierunt, et Iranseunlibus riter sedisua' secundum Sardicenses canones [can.
53 epistolj:. 54

3) jussu sedis apostolicse refricato judicio restitutus, A Quamque

. ordinationem meam, sanctae meraoriae gra-
uUo ^•"'cumento canonico invenitur. Quapropter ab tia et noniine Benedictus, sed et domnus ac Pater no-
ipsa, ubi immorabatur, parochia contra conciliura ster papaNicoIaus, suisprivilegiis eam corroborarunt.
Africanum appetilus, ut ibi decretura est, potestate Quae in episcopali concilio, etante ordinationera ele-
judiciaria per rectorem provinciae protinus excludi, ctio, et postea ordinatio canonice patrata fuisse, noa
et neque ab Ecclesiis quibuspraefuit, neque a quoli- contra cujuscunque quajstionem, sed adversus susur-
bet homine defensari debuerat. Constat ergo juste rantium atque occulte mussitantiura derogationes, ul
dejectura ea quae sua non fuerant prsesumpsisse : oranis iniquitas oppilaret os suum, ex sacris reguUs
cnjus non necesse estnos raerita actusque discutere, est demonstrata. Sed et iliud in causa est, cur inde
cum habeat conscientiee et operis sui testem quem in nuUara allercationem contra quemcumque raodo
habet et judicem. Nara, ut Leo dicit (epist 84 ad intrare quoniam domnus papa suis
non deliberem,
Leonem Augustum), quae patefacta sunt quserere, et non scripsit,ut cuicumque inde
apostolicis litteris mihi
quae perfecta sunt retraclare, et quse sunt ditfmita per quaestionera debeara reddererationera. Quod non
convellere, quid aliud esl, quara de adeplis gratiam de ditfidentia dieo, quasidocumentorumprobamenUs
non refere, et ad interdictse arboris cibiim impro- ad isla deficiam, in quo jure si quis audet, audeo et
bos appetitus mortiferse cnpidilatis exlendere ? g ego ; sed et Leonis ad Leonem Augustura verba pro
Cap. IV. De raea eliara ordinatione, cui forte si modulo meo sequens, dicentis (epist 84), quia de
aUqui occuhe, quod aperle non audio, derogant, iu rebus et apud et Nicaeam, et apud Chalcedonem, si-
nuUara altercationera conti'a quemcunque inlrabo, cut Deo placuit definitis, nuUum audemus iuire tra-
quia, sicut dicit Apostolus, in raortuis testamentum clalum, tanquam dubia vel infirma sLnt, quae tanta
estconfirmalum [Heb. ix, 17). Nara cura Rhemen- per sanctum Spiritura fixit auctoritas. Cura tantus ac
sem Ecclesiam Folco fere per novera annos sine tantae sedis papa se ad haec dixerit non audere, ego

uUa regulari Ebonis reclamatione tenuisset, et post tautillus homuncio super ea quae tot conciliorura

eum Noto pene per aunum el diraidium eamdem se- et tantorum pontificum sedis apostolicae de ordina-
dem simUiter sine ulla Ebonis repelitione tenuisset, tione mea, qualiscunque plebis Dei famuU, sicut cer-

sub Sergio papa in synodo plurimorum archiepisco- tissima monimenta declarant, approbavit et fixit

porum episcoporum apud Bellovacum dioeceseos

et auctoritas, tanquara de re dubia vel inlirma, nuUum
Rheraorura habita, aclero et plebe ipsius melropohs, audeo inire certaraen.

sed et ab episcopis cjusdem provinci^e pelitus, et ab Cap. V. De his autera fratribus nostris, de quibus
archiepiscopo tunc raco, etproprio episcopo, necnon nuper nobis comrauniter doranus apostolicus scripsit,

et a coepiscopis ipsius provinciae, sccundum Laodi- si vobis ad apostolica scripta non sufficit brevis a rae
cense concihum [cari. 12), cura consensu abbalis raei dala responsio, ecce habetis gesta episcopaUa, et
et fralrura monaslerii in quo degebam, episco- privilegia dorani Benedicti et domni Nicolai, quae
pis Rhemensis provinciae, et clero ac plebi ipsius vobis demonstrant qua ratione et quo ordine, quave
metropolis per canonicas litteras Iraditus, et cura auctoritate, et a quibus, et ubi, et quando patrata
decreto canonico, praesentia vel consensu omnium sint, quae in eos acta fuerunt. Quibus omnibus per-

suftraganeorum ipsius metropoHs, et a metropolita- scrutatis, secundura dorani et Patris nostri apostolici
no meo, qui me ilhs tradideral, sum in eadem Ec- papae discretissimum ac regulare mandatum, quod
clesia, omnibus acciamantibus, absque uUius contra- justum et pium secundum canones sa-
inveniritis,
secundum de-
dictione vel repetitione, canonice et cros decernite, absque uila, quautum ex me est,
creta sedis Romaoce ponlificum ordinatus ipsaque : contradictione perficite : quia sicut in praecedenti
ordinatio mea non solum Rhemorum provinciae epi- schedula vobis scripsi, nec UUus apostolicis praece-
scoporum, ordinatorura videlicet raeorura, secun- pUs, nec vestris regularibus deflnitionibus contradi-
dum Africanura conciliura subscriptionibus est ro- cam.
borata, verum et omniura pene Galharum ; atque Cap. VI. Caeterum si vestrae beneplacitae voluntati

Neustriae, necnon et manibus

Aquitaniae episcoporura necessarium visum fuerit non ad ullam contentionem,
subscripta epistola ad praefatum Sergium, papam, D nec adversura alicujus quaestionera. sed ob plenio-
unanimiler dirigenda; sed et edicto domni regis rera rei notitiam, ut de Ebonis adhuc latius regulari
Caroli raanu propria confirraato, et sigillo ipsius depositiono, et nulla canonica reslitutione, sed el
corroborato, est coraprobata. Quae omnia Sergio, de mea qualiter celebrata sit ordinatione, vel qua
antequara raittere ad ilHura concurrerem, in brevi ratione fratres et coepiscopi nostri in synodo Mel-
defuncto, Leoni papae sunt missa. Indeque a domno dcnsi filios Rhemensis Ecclesiae, de quibus agitur
imperalore Lothario, suam epistolam eidem Leoni suspcnderunt, vel unde accepit Suessonica synodus
papae dirigente, in qua scripsit quantum pro resti- non debere in gradibus ecclesiasticis eos manere,

tutione Ebonis apud Sergium papam sategerit, et nihil ralionem et ordinem, alquo auctoritatem quae ibi ,

obtinere poluerit, favoribus prosecuta, et ab eodem oslensa, et a soUicitudine exiguitatis meae suscepta
Leone papa et usu pallii et privilegio sedis apostoUcae, sunt, ne oftendam reticens dicendam in tempore ve-
ac pluribus apostolicis suis epistoIis,ut videlicet in ioco ritatem, vestrae fraternitati pondere non negabo.
pastoris sacerdotio defuncti.est multoUes approbala. Tantimi ut non vosraorosa, elforte vobis si notaest
51) HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPl. 56

non necessaria ratio tceileat, etsicveritas ame post- Anarratur altitudine dignitatum, et in cujus virtute

sitostemli/qualenus vestrse unanimitatisciiaritas erga bonis o[)oribus corda ponenda sunt, gradibus uliquo

me deljeat conscrvari. Qui absque nostro delrimento distributis, cunctis Deus noster ct rector populis

non solum fratribus, sed et inimicis prodesse dcsidc- pra;dicandus est Christianis nemo sibimot ali-
: ubi

ro, et apostolicis mandatis quacunque conlumacia quid jam ajstimet imminulum, cum et de uniuscujus-
non resulto, nec fraternis vestris monitis et rcgula- que gradus perfectione nil deperit, et convenienter
ribus ditlinitionibus intentioncm vel manus obvias retinendo quod coelesti dispensatione collatum est, pa-
tendore paro, ea tamen conditioue, quod et vos velle riter nobis et cognoscibilem Deum tleri, et tribuit

et studere cognosco, ut regularum stalus et sedis esse rectorem. Nam etsi quid indulgetur de terapo-

apostolicaj privilii^ium maneat, et commune pericu- rum quantitate,moribus aggregata strenuitate pen-
lum nostrum vitari prajvaleat. satur, jam proposito continetur, quod protc-
si vita:;

Post hanc schedulam, synodo ostensa sunt gesta lata fuerat tetate curandum dummodo illa nuUate-
:

episcopalia Suessonicse synodi per manus Hincmari nusdissimulatasubripiant, quorum quodlibelsiinesse

Laudunensis episcopi, et gesta synodi Bituricensis claruerit, merito clericalibus infulis reprobabilem
provinciae per manus Raginelmi Tornacensis epi- conviucat esse personam. Et si illa nonnunquam si-

privilegium domni Benedicti por manus nenda sunt, quae si ca^terorum constet integrilas,
scopi, et
g
Erchanravi Catalaunensis episcopi, et privile- sola nocere non valeant : illa tamen sunt magnopere
gium domni Nicolai per manus Hodonis Belva- prpecavenda qu?e recipi sinc manifosta decoloratione
censis episcopi. Et post haec omnia, data est non possint. Et Africanum concilium, de virginuni
quae sequitur schedula, qualiter priscis, ut dicit Ge- velatione retractans {ca7i. 93), ita manerc constitu-
lasius, pro sui reverentia manentibus constilulis, tionem prioris concilii, ubi nulla perurget necessi-

et salvis apostolicae sedis privilegiis, cum eorum tas, decrevit, ut non obsit posteriori concilio certis

etiam salvamento qui synodo subscripserunt, in qua pro causis ea quae constituta fuerant immutanti. nec
fratres de quibus agitur fuere dejecti, per indulgeu- posterius concilium priori obviet {ca)i. 35), ubi nulla

tiam et auctoritatom domni pap?e in suis orJinibus illud perurget necessitas immutare. Sod ct dc Doua-
recipi et provehi possint absque conlradictionc, tistis decrevit, ut consenlicntibus fralribus et co-

migratis jam omnibus, qui in Ebouis depositione episcopis, maxime autem apostolica sede, a quibus
fuerunl, episcopis, excepto solo Rothado ; sed et eis indc fuerat diftinitum, quatenus secundum unius-
qui excommunicato dicebantur communicasse,
illi cujusque episcopi catholici voluntatem atque consi-
et aUis in eorum locis substitutis, ac per eos, ut ita lium, qui in eodem loco gubernat Ecclesiam, si hoc
dicamus, innumeris ordinatis. Tantum ut dc csetero paci Christiana) prodesse visum fuerit, in suis ho-
scandala, qua; hinc valent emergi, domni apostolici ^ noribus suscipiantur, sicut prioribus ejusdem divi-

auctoritate et providentia devitentur. sionis temporibus tactum. esse manifestum cst

quod nuiltorum et pcne omuium Africanarum Eccle-

EPISTOLA V.
siarum, quibus talis error exortus est, excmpla tc-
AD EPISCOPDS SYNODI SUESSIONEXSIS, slantur. Non ut conciliura, quod in transmarinis
Quod ahsque necessitate mutari non debeant quce partibus de hac re factum est, dissolvatur, sed ut il-

semel in conciliis statuta vel judicata stmt. lud mancat circa eos qui sic transire ad Catholicam
(Apud Sirmond.) volunt, ut nulla per eos unitatis compcnsatio pro-

IIiNCMARus Rhcmorum episcopus Reaiigio, Wem- curctur. Per quos aulem vel omnimodo porlici, vol

LO.Ni, et cateris archiepiscopis, et episcopis, domni adjuvari raanifestis fratcrnarura animarum lucris,

papa; Nicolai aucloritate ad synodum, quo et cxigui- catholica unitas in locis quibus degunt visa fuorit,

latem meam cum coepiscopis nostris venire pr^ce- non eis obsit quod contra honores eorum ,
quamvis
pit, in hanc Sucssorum civitatem pro causa Vul- salus milli interclusa sit, iu transmarino concilio

fadi et collegarum ejus convocatis. slatutum est.

Legimus, scril)ontc boato Innocentio icpist. 2, ad Undc manentibus statutis, absque regularum et

£xu;)C/'iH/H),quod dequibusdam obsorvatio priordu- D apostoIiCcP sedis piwjudicio, ot judicantiura ullo dis-
rior, postcrior intorvonionlo misericordia inclinatior criraine, quos non soluni auctoritas Carlhaginonsis
est. Et sanctus Leo dicit (epist. 95, ad Rusticum), concilii ab omni na;vo dofondit, si corum fuerit so-
quia sicut quasdam sunt, qua; nuUa possunt rationc luta sontentia, qui convinci non possunt vel iniinico

convelli, ila multa sunt qua; aut pro consideratione animo judicassc, aut ali^iua cupiditate aul gratia de-
ffitatum, aut j^ro necossitatc rorum, oporloat tcmpe- pravati vcrum et idcm conciliura, sed ct Anlioohc-
;

rari. Velut et de (piodam indulgontia! jurc dicil, in nuni, al(iue decrola scdis Roman;c pontilicum, Inno-
quo, incpiiens, non rogulam cont-tituimus, scd quid contii, Zosimi al^iuo Lconis, eos commondant, per

sit tolerabilius aistiraamus. Et facundissinuis (Jola- (luro sua conlirmavore judicia, (pue fnitros ot coopi-

s\ui>{cpisl. ()) : prosuo reverontiaina-

l'ris(is, iuquit, scopi nostri in Suossonica synodo Rhomonsis Eccle-
nentibus constitulis, qu;e ubi nulla vel rerum vol sia; liliis, ab Ebone posl doposilionem suara ordina-
temporum perurgct augustia regularilcr couvenit tis, ccnsura ccclesiasticai severilatis judicaverunl,
custodiri. Ilic procnl (lui)io, (|ui in ecclcsiasticorum ul)i cos non judicavi, uec cum judicibns corum sub-
 ,

57 EPISTOL.E, o8

scripsi : manenle eliam, ut opovlot et u ecesse est, A praesulis Aiexandri. Gratia namquo Dei, et orationi-
auctoritate privilegiorum donini Benedicti, et domni bus vestris, in nullo schismate reperlos, sed sine
ac Patris nostri Nicolai papa? ; si illi placct cui macula in catholica et apostolica Ecclesia perma-
cuncta bona placent, ut docessoris sui Benedicti et nentes, dignum est potcstatem habere et eligendi
sua privilegii a se confirmati sententia de liis fralri- quemlibet, et nomina eorum dandi qui clero sunt
bus proptcr misericordiam per indulgentiam immu- digni, ct absolute facerc omnia secundura legem et
tetur, ubi exinde scriptura habetur, salvo Romance sanctiones Ecclesiae. Si quera vero contigerit re-
sedis in omnibusjussu atque judicio : etaliterdecre- quiscere in Ecclesia , tunc provehi in honorem
tum confirmetur, nobisque tenendum mandetur , defuncti eos qui nupcr assumpti sunt, solummdo
juxta moderationem Innocentii, qui observationein si vidcantur digni, et populus eos elegerit, condecer-
priorem duriorem, posteriorem autcm intervenicnte nente simul et consignantc maximae Alexandriae
misericordia inclinatiorcm dicit (epist. 2, ad Exxi- civitatis episcopo. Hoc itaque aliisquidem conces-
perium) ; et vestrafratcrnitas, qui eosdem fratresju- sum est omnibus in porsona vero Meletii nequa-
:

dicastis, vel quorum decessores illos judicavemnt quam eadcm placuerunt propter priorem indiscipli-
unanimi benignitate, justitia, pietate condila con- nationcm ejus, et propter procacitates ejus ac petu-

senserit atque decreverit, sicut sacra ct mystica Ni- glantirB voluutatem, ne ulla daretur auctoritas vel
CKna synodus de Novalianis (can. 8), etper indul- potestas homini, qui posset rursus easdem indisci-
gentiam, in ad universos episcopos per
epistola plinationes instruere. Et Anastasius junior papa, ad
/Egyptuni, Libyam et Pentapolim constilutos, de Anastasium imperatorem scribens de ordinatis a
Moletio damnato clementi consiho, dum subtili ve- damnato Acacio (epistola uuica), recipiendos in suis
raquc ralione nullam vcniam mereretur, et ab eo ordinibus dicit. Quanquam eadem epistola sacris
post damnationem ilhus ordinatis, quos Meletienos canonibus et decretis Innocontii, Zosimi, et Leonis,
appellat, decrevit. atque Gelasii, a quibusdam non convenire dicatur ;

Nam idem Melctius, ut in vcraci ot recipienda quia ut ambigua sententia in eadem epistola idem
historia Iegimus,unius civilalis iEgypliorum episco- Anastasius scribit, et baptizavit catholice, non ca-
pus , sub Petro Alexandrina^ civitatis archiepi- nonice : nec secundum sacras regulas, neque secun-
scopo,qui suscopit Diocletiano imperante marlyrium, dum Ecclesiae catliolicse consuetudinem sacerdotes
depositus est, et propter alias multas causas, et vel levitas damnatus ordinavit Acacius, quia possunt
maxime quia in perseculionc fide negata sacrifica- etiam interdum laici calholici baplizati, ut dicit
verat. Ergo damnatus habuit multos sequaces, et Gelasius, catholice baptizare, et etiam criminosi
haeresiarches factus est eorum qui hacteuus ab eo p adhuc sedentes super cathedram sicut Scribaj et ,

in iEgypto Meletiani vocantur, nullam juslitiae sa Pharisaei, et sicut Judas, pro ministerii dignitate
tisfaclionem habens car romanserit ab Ecclesia se- inter apostolos sibi commissa, ct nondura judicio
paratus. Dicebat quidem injustitiam se passum, ot aperto amissa, pro suo oflicio quae in eodem minis-
obloquebatur sibi dorogabatque Potro. Sed Pelrus torio operanda sunt operari. Sunt ct alia, quae
in persecutione percepta martyrii palma defunctus hic poui poterant, uisi obviari eis ab aliis constitu-
est ; iste vero retulit detractiones in Achillam, qui tis sanctorumque decrelis manifeste cognosceretur ;

post Petrum suscepit cpiscopatum et rursus in , quouiam, ut Danieldicit : Pertransibunt plurimi, et

Alexandrum, qui post Achillam noscitur ordinatus. multiplex erit scientia (Dan. xii, 4), ahter de hu-
Inter haec igitur supervcnit qua-slio Ariana, et Mc- jusmodi decrcla fuisse inveniuntur. Et idcirco ista

letius una cum suis defendcbat Ariura, conspiratione posuisse sufiiciat, quae indulgcntise potius misericor-
facta cum co advcrsus episcopum. De quo Mele- diam sequi, quam censuram justitite intentare vi-

tio et cjus complicibus praefata sacra synodus in dentur.

praescripta cpistola , pacis redintegrandae et uni- His ergo ita se habontibus, quantum ex me est,

tatisgratia, haecdecrevit adlocum. Placuit, inquiens sedis apostolicae benignitati, ot vestrae fraternilatis
(epistola conc. Nicceni ad ALgijptios), Meletium qui bene placilac consensioni, sollicitus servare unitatem
dem clementi consilio, dum sublili veraquc ratione ^ spiritus in vinculo pacis, infratrum istorum regulari
nullam veniam mereretur, manore quidem ih propria statu non obvio. Quorum, sicut in praecedenti sche-
civitate, nullam vero omniraodis habere potostatora dula vobis porrecta pracmisi, salubrem ac regula-
neque eligendi, uoquc ordinandi, ucc in provincia, rcm statum ct cupivi ct cupio, et ([uaesivi et quaero,
nec in qualibet civitate, purumque noraen tantum- et de quoruni dejectione dolui satis et doleo, quia
modo Eos aulem qui ab eo sunt constitut,
possidcre. uerao majus dispendium habet de illorum dejectione
mystica ordinatione firmatos habere honorem et quam ego. Et haec quidem scripsi pro mediocritate
ministerium, ut tamen sequentos siut modis omui- ingonioli mei, devotioncm mentts meae circa fratres
bus uuiversorum in singulis parochiis ct occlosiis a ostcndens, priscis, ut dicit Gelasius, pro sui reverc-
charissimo et comminislro nostro Alexandro conse- tia mauentibus constilulis, ct roservalo per omnia
cratorum, ut iu his nulla potestas sit i)lacilos sibi sentcntiac ac juris privilcgio apostolicie sedis, ot non
eligerc , aut nomina eorum praeferre aut omnino pracjudicans vestrae vel cujuscunciuc rationabiliori,
aliquid gere praeter voluntatem Ecclosiae catholicae scu plus tonenda', ac majoris auctoritatis sentcntiae,
 ,

59 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 60

(juam si mihi oslensa fuerit paratus sum sine con- A manifeste demonstrat, Lingonensera Ecclesiara pa-
traJictione aliqua sequi. Illa tamen raodis omnibus store viduatam,ut ibi ordinaretur episcopus, sub no-
in istorum stutu, tamen a vobis unanimiter inde
si mine vocati episcopi usurpare pra>sumpsit, ejus-
consensum, et a domno papa fuerit confirniatum que secundum Chalcedonense con-
facullatcs, quae

conditioue sorvata, quam et apostolica sedes pro cilium (can. 2o) penes ceconomum futaro dubuorant
ecclesiaslico vigore ab omnibus pelimus faciat con- reservari episcopo, suis suorumque usibus arroga-
servari, et a vestra fraternitate necesse est provi- vit ; decernente ipso concilio ut eos qui ausi fuerint
deri, ne hac, quod absit, occasione auctoritalem in post ditTmitionem magnae et universalis hujus synodi
sacris ordinibus ministrandi usurpent, qui aut peni- quidquam ex his quge sunt prohibita perpetrare,
tus non acceperint, aut contra regulas acceperint, decrevit sancta synodus (ca«. \i) a proprio hujus-
\e\ quibus rogulariter ministeriumfuerit interdictum. modi gradu rocedere : et Antiocheno concilio, de
Quoniam si hoc impuno fueril licitum, omnis ordo damnalis aliquid prajsumentibus de ministerio, ut
et vigor ecclesiasticus non tantum nutabit, quantum nullo modo liceat eis nec in alia synodo spem resti-
penitus confimdetur'. Suntcum istis et alia, de qui- tutionis habere. Et ab hac pra^sumptione synodali
bus provide domni apostolici summa aucloritas, et auctoritate, cujus habemus constitutionem, revoca-
sub ejus magisterio hinc vestra solers considerabit j^
tus, jubente Domino, si peccaverit frater tuus, in-
sagacitas, quaj in aho diplomatemea vobis ostendet crepa illum, et si poonitentiam egerit, dimitte illi,

humilitas, ne sub hujus rci occasione in Ecclesia per satisfactionis libollum propria manu firmatum
possint emergi. Vestra autom prudentia et hsec recipere communionem, qua rcgulariter secundum
clarius, et alia, qufe sensus mei paucitas non potest Nicajnos et Clialcedononses canones ac decreta Ge-
atlingore, contomplabitur, et domni apostohci super- lasii sicut idem ipse li-
fuerat privatus, proraeruit,
emiuons sapientia multo sollicitius et videbit quae belhis, qui pra> manibus habelur ostendit. In quo
providenda sunt, et praisentibus medelam ct futuris sub jurejurando per sanctam Trinitatera unius dei-
imponet custodiara. talis professus est se nunquam et nusquara ad sibi

EPISTOLA VI. interdictara prajsumptionera, et ad graduara eccle-

AD EPISCOPOS .SVXODI SUESSIONENSIS. siasticorum adminislrationem ulterius aspiralurum.
nequo aliam hujusmodi tcmeritatem, quapax Eccle-
De Yulfado, quod Lingojicnsem Ecclesiam pastore
viduatam usurpare prfKSiimpserit, ac per satisfa- siae valeat perlurbari, et quies sacerdotalis possit
ctionis libellum nunijuam se ulteritis ad qra- inquielari, scientor vel bbcnter ulterius moliturum.
duum ecclesiasticorum adminislrationcm aspi- Quom coram episcopis Pardulo Laudunensi,
libellum
rafurum professus sit. Guntberto Ebroicensi, JEnea. Parisii, coramque roge
( ApuJ eumdem.) G el quamplurimis aUis, nobis judicibus suis a synodo

HixcMARus Rliemorum cpiscopus, Remigio, Wexi- constitutis porrexit ; decernente beato Gregorio, ut
LOM, et cretoris archiepiscopis et episcopis, domni rovertentes a scliismato jurcjurando profiteanlur et
papaj Nicolai auctoritalo ad synodum, quo et exigui- subscribant, se nunquam ad schisma quo redierant
tatem meam cum coepiscopis noslris venire praecopit, reversuros. l>]t socundum traditiouom Loonis pnpa;
in hanc Suessorum civitatem pro causa Vulfadi ot scribontis ad Januarium episcopura icpisf. 3) : « Sa-
collogarum ejus convocatis. luberrimum est, incpiit, ct spiritalis mcdicinfe ulili-

Quod invitus dico, et supprimere in totum non tato plenissimum, ut sive prcsbyteri, sive diaconi,
audeo, ne forte mihi ab his qui hoc sciunt imputc- vol eujuslibet ordinis clerici, qui se correctos rideri

tur quod calliditateahqua occuUaverim veritatom, volunt, prius errorom suum damnari a se sine am-
et si ha?c causa, juxta volerum conslitutionom judi- biguitalc fateanlur : ut sensibus pravis et dudum
cio synodali decrota, sine dilfinitione synodahs sen- peromptis nuUa aspiraudi supersil occasio, nec ul-
tentiai modo quolil)et fuorit rofragala, dilocto fratri lum meml)rum Ecclesiai talium possit sociotate
nostro Vulfado ad noxam cujuscunque redivivo furorc violari, cum per omnia iUis professio propria ctvpo-

valeat dcputari. Isdem namquedilectus frater noster. ritobviare. » Et ad FlavianumConstantinopohtanum

post omnia quae de sua et collegarum suorum adju- D episcopum de erroneo ab ecclesiastica disciplina
dicatione a synoJo episcoporum quinque provincia- (epist. 12) : Si, inquit, fideHlcr aut ulihter dolet, et
rum dilHnita, et a sedis apostolicai auctoritate sub quam rccte mota sit episcopalis auclorilas vel sero
anathomalis intorposilione sunt confirmala, sine au- cognoscit, vel si ad salisfaclionis pleuitudinem ,

dieulia et consilio opiscopalis concilii sacordolum omnia qure ab oo malc sunt scnsa, viva vocc et
qui eum judicaverunt, sinoque auctoritato Romani pra^sonti subscriptione damnaveril, non orit repre-
pontificis ([ui ipsa judicia confirmavit, inconsulla hensibilis erga correctum qiiantulacuniiue misera-
etiam Rlicmensi Ecclesia, exlra provinciam ejus, lio, quia Dominus nostcr vcrus et bonus Pastor. qui
in qua baptizatus, et in clericum tonsus, alque per animam suam posuit pro ovibus suis, et qui venit
plures annos in Ecciesia pubhce sacras Scripluras animas salvare non perdore, imitatoros nos suae vult

legit, ubi sicut Africanuui decrcvit concilium cap. esse pietalis, nl peccantes justilia coercoal, conver-
r,« posUpiam scmellegit, ab alia Ecclosia inconsullc sos autcm misoricordia non ropollat. Et ilom ad
recipi non debucrat, sicut idoui concilium cap. 2i Analolium Conslantinopolilauum cpiscopum do At-
 :

61 EPISTOL/E. 62

tico presbytero scripsit (epist. 82), ut remota omni A Rhemorum proviaciae, archiepiscopis et episcopis
dubitatione Chalccdonensis synodi diffinilionem de iUuc ex mandato vestro convenientibus occurrcre
fide, quam et apostoUcae sedis firmavit auctoritas, feslinavi, quo etiam dilcctum fratrem nostrura Vul-

profiteatur se per omnia servaturum, adjecta sub- fadum venire commonui. Eos etiam fratres nostros
criptione manus propriae, quae in Ecclesia populo de ipsius coUegio, qui sub nostra cura degunt, me-
praesenle recitelur. Quibus constat eos qui ab eccle- cum adduxi. Quos sicut mihi scribere dignati estis,

siaslica traditione deviant per contemptum, taUter justum quid vel pium senliens, sine rctractatione in

recipi debere : quoniam, ut Hilarus dicit {cplst. 2), suis ordinibus consensu ac judicio coepiscoporum
non minus in sanclarum traditionum pehnquitur Rhemensis provinciae restituere maturarem, si iUos
sanctiones, quam in injuriam ipsius Domini prosih- ab eisdem gradibus cum eorum tantum judicio
tur. De quibus, si a sua professione vel subscri- dejecissem. Sed quoniam synodi episcoporum quiu-
ptione exorbitaverint, Carlhaginense dicit conciUum que provinciarum, quorum meo consensu expetie-
(concilium Carth. ii, can. 13). Si quis, inquiens, runt judicium, diffinitione fuere dejecti : et sicut

contra suam professionem vel subscriptionem ve- meUus sapientia vestra novit, sacri canones usque
honore privabit. Et sanctus
nerit in aliquo, ipse se ad similem excommunicationisvindictam dccernunt,
Gregorius ad Maximum episcopum Salonitanum degut ab aUis dejecti ab aUis non recipiantur, miaime
Andrea diacono dicif {episf. 125, lib. vni, quia fla autera restiluantur, sed aut eoruradem aut majoris
gitari judicium non debet de causa quam ipse judi- conciUi episcoporum ditrinitiones ac judicia praesto-
cavit. Sed quia coutempta fuerat indebila pra\sum- lentur, aUorura opus in illorum restitutione nuUate-
ptione, non solum diffinilio synodaUs episcoporum, nus usurpare praesurapsi quos meo arbitrio ab offi-

sed et apostoUcae sedis domni Benedicli papse au- cio non suspendi, et in praefata synodo episcoporum
ctoritas, opportunilate inventa, per venerabilem quinque provinciarum, non tantum non judicavi vel
fratrem et coepiscopum nostrum Hodonem exem- dejeci, verum nec cum judicibus eorum subscripsi,
plar privilegii domni Benedicli sub fidei astipula- quia mihi comraissae Ecclesia) fiUi finitimos episco-
tione dirigens domni Nicolai papae auclorilali, ab eo pos juxta canones Sardicenses pro causa sua inter-
quod suusdecessor firmaveral corroborari poposci peUarunt, et Africae provinciac canones hujusmodi
non ad injuriam, quod absit, sedis apostoUcae, quasi vicinos episcopos audire, et inter eos ac propriura
ejus adhuc in ambiguum sententia duceretur, et ob episcopum adhibitos ab eis episcopos jubent queri-
id non sufficerent quae ab ea semel domni Benodicti moniara diffinire. Unde humiliter obsecro, ne pro
papse auctoritate, ut inde quaestio nuUis aUquando inobedientia raihi reputetis, quoniam eos non statim
temporibus oriatur, et aspirantes indebile anheUtus rostilui, qui ad synodum, sicutpraecepistis, hoc solo
compressi funditus pcrpetuo maneant, fuerant con- meo ausu agere viritus, obcdienter occurri, et his

firmata : sed quoniara incautapraesumplio ul consti- quae fratres et coepiscopi nostri, vestrge sanctissirace
tutio gcminaretur exegit, quatenus si obslinalio paternitalis devotissimi filii, vestra fulti auctoritatc,

pcrmanere deUgeret, se post tot prohibiliones aiffi- de iUorura restilutione dccreverunt, secundura quod
nita impune non posse tenlare cognosceret. Haec mystica Micoena synodus, scribeus ad dioecesim Ec-
non per maUtiam dicta, sed ne ut putarentur pcr clesiae Alexandrinoe, de ordinatis a Meletio damnalo
vafritiem tacila, ad vestram nolitiam necessarium episcopo cleraenti consiUo staluit, videUcet ut mysti-
duxi perducere, qui canonice cuncta per onUnem, ca ordinatione firmati haberent honorem et minisle-
quaj in praefato fratre nostro Vulfado cl coUegis ejus rium, ct proveheretur quiUbet eorum in honorera
gesta sunl, secundum praeceptionem domni nostri episcopi in Ecclesia defuncli, si visus foret dignus,
papae, examinare et subtiUus invesligare, et si quid et eum populus elegisset, cum consensu Aiexandrini
justum piumque sensum fuerit, de iUorum reforma- episcopi, sub cujus cura dioecesis illa degebat, con-
tione debelis perficere, ne quid forle praetermissum dccernente quodamraodo simiiia Africano concilio
videatur, quod vobis scire, et unde a vobis conve- de Donatistis, qua^ non vobis ut incognita ingerun-
niat diffiniri. tur, sed ut nolissima inculcanlur, sacrorum cano-

EPISTOL.V VII. D nura el sedis apostoUcae manentibus constitutis pa-

AD XICOLAUM PAPAM. ratissime annuerc, et sollicilus servare unitalera

Per Egilonem missa cum actis si/nodi Suessionensis spiritus in vinculo pacis, obteraperare curavi : rc-
anno 866. servato per orania sentenliaeac jurisprivilegio cjus-
(Apud eumdem.) dera apostoUcae sedis, et salva diffinitione ac confir-
Doraino sanclissimo et reverentissimo Patrum Pa- raationc exspectatae vestrae discretionis, atqueaucto-
triNicoLAo, primae ac summae sedis aposloUca' et ritatis. Et quia Synodo, per hunc venerabilcra
universaUs Ecclesiae papac, Hincmarls, Rhemorum archicpiscopum Egilonera, qui interfuit actionibus,
episcopus, et vestrae sanctissimae palernitatis devo- dirigcnte cpistolara omnium nostrum, qui adesse
tissimus famulus. potuimus, cum ipso voce loquentera, quoniara si eis

Decimo quinlo Kalend. Septembris, indictionis raanum porrigitis, vobiscura pariter porrigeraus,
XIV, secundum vestram apostoUcam jussionem, ad Vulfado et ejus collegis pro disccptatione diversa
Suessorura civitatem, cura fratribus ac coepiscopis judicantiura, in eadem synodo omnibus consonan-
63 HINCMARI RHKMENSIS ARCHIEPISCOPI. 64

ter idipsum senlientibus, sedem apostolicam non A salubritatis rationeni vobis mandare non valeo. Et
fuitnecessarium appellare. Idcirco hujusmodi lega- alia manu. Deus omuipolens sanctitatem vestram,
tum, qui racam vobis repraescntans personam, cu- ad doctrinam et correctionem sanctae suce Ecclesiae,
juscunque diversa sentienlis allegalionibus, qua) in suo apto servilio per annorum multa curricula

modo nullge sunt, respondercl, et vestram exinde conservarc dignetur, doniine sanctissime et reve-
ditVmilionem referret, omisi dirigerc, quia quse ver- rentissime Patrum Pater in Domino. Data Kalendis
bis et scriptis mihi per isium religiosum arcbiepi- Septemb., indict. xiv.

scopum exinde sequenda atque tenenda mandaveri- EPISTOLA VIII.

tis, pro scire et posse obcdire ct conscrvare curabo, AD EGILOXEM ARCIIIEPISCOPU.M SENOXEXSEM.
sicut baclenus ea, qu;e inde tuerant slatula et con- Romatn euntem instriiit de iis quce in srjnodo gesta
firmata, servavi. Nec causa inobedieutiae missum suntin causa Vulfadi, et quemadmodum in Urbe
gerere se debeat.
meae subdilionis cum hoc venerando archiepiscopo
dimisi transmittere : sed quia sie intellexi in litteris (Apud eumdem.)
vestra; auctoritatis contineri, tunc solum, ut verbis HiNCMARus, nomine non merito Rhemorum epi-
earum ular, si disceptantibus, vel fortassis alia at- scopus, ac plebis Dei famulus, sanctissimo et reve-
que alia decernentibus nobis, pracfati dejecti sedem g reulissimo Egiloxi archiepiscopo, et charissimo ac
appclhiverint aposlolicam, et cjus speciali se judicio unanimi at(jue fidissimo mihi. plurimam in Salva-
damnari vel absolvi petierint, si ego, vel si Vulfa- tore salutem.
dus, aut socii ejus, ad vos venire per nos non pos- Quanta fiducia vestra utar dilectione ex vcstra
semus, vicarios nostros ad hoc ncgotium ventilan- mente pensare potestis. Non cnim aliter in mcnte
dum et fmiendum, mox post consummatum conci- mea vosteneo, quam me alterum exceptis peccatis
lium xvKalend. Septembrisprxsentisxivindictionis meis. Quapropter sicut in vobis et de vobis confido,
auctorilatc vestra coUeclum, noslras prae?entaturos ct sicut vobis et pro vobis in omnibus esse cupio,
vobis personas, nuUam pcnitus excusalionem prse- ita erga me in omnibus sitis. Cacterum exemplar
tendentes, utrique ad scdem beali Pctri mitteremus. epistola? domni apostolici addomnumCarolum,quod
Unde mercar scripto hinc vcstram dif-
supplico, ut non mandastis, 'scd et exemplar epistola: mihi di-
finitionem recipcrc, quam paratus sum, ut oportct, rectae, sicut mihi mandastis, dilectioni vestra; Irans-
obnixius observare. Gestorum autem seriem de om- mitto. Exemplar autem epistote, quoe uniformiter
nibus quae in conciUo relata, examinata, atque per archiepiscopos istius regni directa est, vos ha-
reperta sunt, quae sicut veneranda decreta statuunt, betis, sine non debelis. Mitlo etiam vobis
qua ire
discretioni vcstrae dirigi praecepistis, ut quae salu- capitula in quibus surama continetur de omnibus
bria videbunli.r corroborenlur : si forte aliqua super- epistolis, quas pro ista causanobis omnibus domnus
sunt epistolae synodali, quac debeant explanari, hic apostolicus misit. Kt necesse vobis crit ut ipsa ca-
venerandus ac religiosus sanctitatis vcstra) devotis- pitula bene cognita habcatis, et memoria teneatis
simus fdius, et unanirais frater ac consacerdos no- quae sparsim in ipsis epistoUs continentur, ut si illi

stcr Egilo archicpiscopus, plena fidelique rclatione quos scitis more suo sua dicta involvere voluerint,
apostolicae auctoritati vestrae poterit patefacere, ct habeatis veritatem quam iliis respondere possitis.
sicut ea visu et auditu compcrit ac episcopahter De scriptis denique qua^ porrexi in synodo, de qui-
Sed et dc pricfatis fratribus no-
contulit intimare. bus mandastis ut disccrncrcm si vobis ad porlandum
stris,Rhemoruni Ecclcsiae filiis, ab Ebone post de- neccssaria forent, non mihi visum cst vos ullam ha-
positionem suam ordinatis, qui inter canonicos ct bere necessitatem : sed videtur mihi, quia si ostensa
monachos, urbanos et parochianos, una cum Vul- fuerint apostoUco aut Romanis, ut ali^iuam dubila-
fado apud nos non sunt amplius quani novem, dc tionera possint afiei-re domno apostoUco, quasi
quibus sanclissima vestra palernitas mihi scripsit, contentiones inler nosfuerint in restilulionc Vulfadi,
ut cum dcjoclionis sua? causam venire ad cxamcn et una cum vestro missatico suspccta synodi etmea
optavcrint, nullum ex his quilibel indignationem epistola fiat, inde aliquod impediraentum et dilatio

meam sustineat, nullum ad cccpta peragenda per U ad oa qnx senior noster cito obtincre vult de ipso
suggestioncm meam iucomniodum, qualiter
palialur Vulfado. Et puto non displiccbit quibusdam, si ali-
mc antea et postca crga eos egisse insynodo fratres qua occasio intcrciderit, undo ad illos sit ei necesse
ct coepiscopi nostri unacum corepercrint, suflicien- recurrcre, et sicut mihi jam mandatum est, incrc-
ler dignationi vcstrac praevalcl cnarrare. Quorum scit aposloUco ct Romanis tanta legere. In scriiito
salubrera ac singularem slatum et cupivictcupio, ct quippc quod primum dcdi, nihil aliud habetur nisi
qua,'sivi et quioro, etquorum dcjectioni condolui, et quia ego non suspcndi eosdem fratrcs ab officio,
statiu eorum congaudoo. Do Telbcrga etiam rogiiia, neque judicavi, ncquc a gradibus ecclesiasticis eos
unde sublimilali vcslnc ab luimilitalo nioa mandari dejcci, ncquo cum judicibus corum subscripsi, scd
rogastis quia Lotharium vcl ipsani Tclborgain,
, synodus episcoporum quinquo provinciarum, ct
postf[uam Arseniiis venorandus cjjiscopus ct sanct;n quod vos regularilor indo invenirelis, ogo sinc cun-
Ecclesia) Romanu; apocrisiarius, ab Attiniaco palalio ctationc sequerer secundum tonorem opistolarum
domiii Caroli regis gloriosi pcrrcxil, non vidi, cort;c domini aposlolici : unde ct synodus ct cgo rationcm
65 EP1ST0L.E. 66

reddimus in epistolis noslris domno aposlolico , A sedit Rodulfus,manibus eorum subscripta in qua ab ;

quare eos ego non restitui. scn- Altcrum autem ipsis qui intcrfuerunt, et ab Aiulfo qui unus fuil de
ptum ideo dcdi, quia sicut scitis non putabat rae Vul- judicibus Ebonis audierunt, comprobatum fuit eum-
fadus ad illum condescendere velle et licet non in ; dem Ebonem regulariter fuisse depositum. Deinde
mea praesentia, tamen audiebam per alios illum ostensa sunt privilegia domni Benedieti et dorao
dicere interdum, Ebonem non fuisse regulariler de- Nicolai. qui suis subscriplionibus et Ebonis deposi-

posilum, interdum auteni regulariter restitutum. tionem et islorura dejeclioneracontirmaverunt. Quae

Et ideo demonstravi eumdom Ebonem regulariter si orania vobis longum fuerit enarrare, brcvitcr
depositum, et non regulariter restitutum : qui da- poteritis dicere, qux bene firma tenere debetis quia
mnalus anno Incarnationis Dominicae 835, iv Nonas scilis quales sunt quidam ; et peto ut noa displiceat
Martias, et per decem et septem annos postca in vobis quod talia vobis raando firma tenere deberc,
carne vivens, suam sedem regulariter in synodo non quasi rae putem vobis sapientiorem, quia ex chari-
repetiit, neque obtinuit, nec etiam suam canonicam tate hoc dico, et talia mihi a vobis raandari vellem,
restilulionem, aut a scde apostolicat, aut a synodo 'si tale raissaticum haberem sicut vos habetis. Verba
rcgulariter faclam, secundum canones et decreta autem quse vos firma habere debetis, ct etiam
sedis Romanae ulli syuodo in vita sua oslendit, et g vcstri, si aliquis inde fuerit tenlatus, ista sunt :

omnem qua;stionem de illo secundum leges ecclcsia- Quia secundum tenorem epislolarura dorani aposto-
sticas et humanas jam tricennale et eo amplius tem- lici, sicut in eis scriptum habetur, cuncta per ordi-

pus excludit. Quoniam ut Leo ad Theodorum scribit nera quae in istis fralribus gesta sunt canonice exa-
{epist. 59, sub medium), quod manens in corpore minantes, invenistis Ebonem jusle et regulariter
non recepit, consequi exulus carnc non poterit. De depositum et non regulariter restitutum, et istos

cujus depositione adraodum plura habeo quam in fratres non a me sed a synodo episcoporum quinque
synodo modo ostenderim, sicut ct in ipso scripto in provinciarum judicalos secundum sacros canones,
synodo est relectum, ubi me canonice electum et ca- et decrela Innocentii, Zosinii, et Leonis, sicut in
nonice ordinatum monstravi. In quibus sicut scitis synodali epistola continelur. Et quia in dorani apo-
et me non in
rex et omnes concordaverunt, scientes stolici epistolis continetur ut quae stalula sunt non
Vulfadum persislere, qui inter-
duritia velle contra ducat dissolvenda, nisi sacris legibus inveniantur
dum etiam diccbat quod meus non esset clericus, adversa ; et in eisdem epistolis inlelligens synodus
angustians sicut scitis ut qualicunque raodo gradus ipsius benignitatem erga hos fratres, inventa est
possethabere. Quae etiam scriptavobis non ad os- ista auctoritas Nicaeni concilii de ordinatis a Melelio
lendendum sed ad habendum mitterem, si notarius quondam daranalo episcopo, quara cpiscopi in sy-
noster infirraus illa transcribere'concurrissct. nodali opistola illi nnanimiter mandant, ut priscis,
Posteaautem ostensa est synodus, cui ego non sicut dicit Gelasius, pro sui revercntia manentibus
sudsci'ipsi ; in qua ab ipsis, qui Ebonis damnationi constitntis, el salvis apostolicae sedis privilegiis, cum
interfuerunt, et verbis et scriplis atque auctoritali- corum etiam salvamento qui synodo subscripserunt,
bus, coram rege comprobatam fuit, qualiter Ebo a in qua fratres de quibus agitur fuere dejccti, per
se, juxta decreta Zosimi, Leonis, Joannis et Grae- indulgentiam et auctoritatem ipsius in suis ordini-
gorii, per libellum professionis raanu sua subscri- bus recipi et provehi possint abaque contradictione-
ptura,et a quadraginta tribus episcopis, secundum migratis jara omnibus qui in Ebonis depositione
suam professionem et subscriplionem, regulariter fuerunt episcopis, excopto solo Rothado. Verum et
depositus fuit, et regulariter restitutus non fuit : et illi episcopi, cidem Eboni post depositionem
qui
ob id, secundura decreta Innocentii, quiscribens ad suam dicebanlur communicasso, jam ad divinura,
Martianum Naxitanum episcopum {epist. 28), jussit judicium migraverunt, et aliis in eorum locis sub-
eos recipi suis ordinibus quos Bonosus antc da- stitutis, ac per eos, ut ita dicamus, innumeris or-
mnationem suam ordinavit. Postea scribens ad Ru- dinatis, a nullo istorum fratrum rostilutio contra
fum et Eusebium ac caeteros Macedonia) episcopos dicitur. Taraeu si vos non gravaret, multum vollom
{epist. 27), cos quos post damnationem suam idera D ut oranem plenitudinem suprascriptam de Ebonis
Bonosus ordinavit, nequaquam recipi in ordinibus depositione, el de istorum adjudicatione domno
ecclesiasticis permisit. Et secundum decreta Zosirai apostolico referretis : quod sapientiae vestrae com-
ad Aureliura et ad universos episcopos per Afri- mitto arbitrio, cui melius credo, quam si ipsa scri-
cam et ca^teras provincias constitutos [cpist. 6), et pta transmittorem. Est etiam, quoniam si aliqua
ad Massihensem Ecclesiam, et ad Patroclum Arela- scripla per vos mitterem, et vos illa portassetis, nisi
tensem episcopum, de his quos post damnationem tanlum epistolam synodalora, et meam epistolam
suam Proculus ordinavit, qui se libello professionis concordantom cidem epistola;, scitis qualcs sumus :

suaj suscripto in synodo deposuit ; et secundum posset fieri ut aliquorum menles inde contra nos
decreta Leonis et sacrorum canonum, qui excom- scandalum sumerent quod ot modo in synodo quan-
;

municalo communicarunt in dejectione permanere tum potui devitavi, ubi sicut comprobatum est islos
fratres judicati fuerunt. Ostcnsa est etiam fy-
istis fratres non judicavi, nec eidem synodo subscripsi.
nodus cpiscoporum provincia? Bituricensis, cui prae- Et erant auctorilates canonicae, et decrelorum scdis
67 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 68

Romanae pontificura, quibus ipsi episcopihos fratres A postea tractavi, sicut coram ipsis in synodo compro-
judicaverunt, eidem synodo suscripserunt,
et qui bavi, ue talem me festimet, sicul me aemuli mei illi

mc laceute necesse liabebant hoc statuere quod ju- depingunt. Et habete exeniplaria de cpistola syno-
dicaverunt et subscripserunl, aut contra professio- dah, et de mea epistola : ut si aliqui inde quiddam
nem el subscriptioncm suam euntes, secundum Car- vohierint dicere, postcjuam illas aposlolico dederilis,
thaginense concilium se honore privarent : et pri- habeatis earum exemplaria, et habeatis eas bene
vilegia sedis. Aposlolicaeduorum pontiiicum qualia cognitas. Similiter satagite, ut illas epistolas, quas
sunt et quse confirmaverunt quod ipsi episcopi ju- domnus apostclicus de ista causa facere jubebit,
dicaverunt, ipsi vidistis et audistis. Tamen ne scan- legatisantequam huc mittantur, ue aliquem dolum
dalum fierel, secutus excmplum Domini qui dixit impo-
in eis scriptores, sicul dicunlur iacere, possint

ad Petrum Nos censum uon debemus, sed ne

: nere. Et non obliviscamiui ut faciatis certum apo^to-
scandalizemus eos, videlicet qui censum exigebant, licum, quia illa epistola quarti Leonis papte de
da stateremdeore piscispro meet pro te {Matth. istorum fralrum reclamatione, quara mcraorat in
XVII, 26), vitato scandalo et praejudicio sedis apo- suis epistolis, istis Cisalpinis regionibus non inno-
stoUcse, utnon nos, sed ipsius auctoritas si voluerit. tuit, rus,i per suas nuper raissas epistolas ; et rogatc
solvat et imnrutet suam sententiam quam ligavit et g ahquera de vestris memorosum hominera, qui vos
confirmavit, servandam vidi unitatem spiritus in saepe admoneat, quoniam occupati eritis, ut non
vinculo pacis, simililer et in hoc sicut et ibi, ut obliviscamiui impetrare gesta pontificum, ab initio
nullum ego sc;iptum mittam , nec vos ahudportetis, gestorum Sergii papse, in quibus invenilur Ebo fuisse

quodcumrege et cum episcopisnobis convenit.

nisi damnatus, usque ad proescntcm annum istius pra-
Eamus simpHciter quia sicut Scriptura dicit Qui : sulatus, quia nos in istis regionibus satis hoc indi-
ambulat simpliciter, ambulat confidenter {Prov. \, gemus. Nara aliorum ponlificum gesta, si vos non
9).Sed si locum videritis, domo apostolico aperire habetis, per me aut per Fulcricum habere poteritis

debetis, quoniamraulti jam dicunt si illa firraa non , De omnibus islis quae dilectioni vestrae mando,
fuerunt qu« tunc inde confirmala sunt, nec ista qualiter vobis placcant, aut qualiter disphceant,
quae modo fiunt firma erunt. Et nihil cstjam firmum quantum vobis placuerit et licuerit, et qua; milto

quod episcopi et apostolica sedes decernunt ; neque ad vos salva pervcncrint, per istura mis-
qualiler

de nostris judiciis, nec ctiam de excomraunicatione sum noslrum mihi hlteris remandale. In conclusione
curant nec presbyleri a nobis degradati pro nostro
; autem vobis scribo, quod sunctus Pclrus apostolus
judicio suum rainisteriura dimittent, quia nihil est eum Ravennam praedicare
ApoIIinari dixit, quando
fir mum quod agimus sed sicut vult rex, et sicut ^ Dominus meus Jcsus Christus mittat
Iransmisit,
noLs aut odiura movet, aut gratia, aut cupiditas, aut angelum suum coram te, qui custodiat vias tuas
timiditas, ita el nostra ct apotolicie sedis vadunt anle te, et annuat quae poslulaveris.
judicia. Et recordari debetis apostolico, qualiter de
EPISTOLA IX.
sua cxcomraunicalionc ct propriae mauus confiruia-
AD EGILONEM EU.MDEM ARCHIEPISCOPUM.
tionefecit Guntliarius. Qua dc re providendura est
quia jam homines plus proclives et vo-
Do Gothescalco ejusquc assertionibus, et de Pruden-
in talibus ,
tio episcopo, ut suggerat pontifici.
luntarii sunt ad irapune peccandura, quam ad regu-
observandam. (Apud eumdera.)
larem disciplinam suscipiendam et

El si domnus apostolicus a vobis quaesi^^rit ipsas Charissimo et fidissimo mihi pluriraam in Christo
auctoritatcs, qualiler isli dcjiciendi judicati fuerunl, salulera.

potcstis si vobis videtur illi respondere, quia unani- lu aliis lilleris ideo tanlu vobis scripsi, ut habere-

miter episcopi suum sludium ad hoc convcrtcrunt, tis rei ordiucni el i^Ioniludinem, ac veritalem de his

ut isti fralrcs rcslituerentur : undc iUi miseruut quae fucrunt gesla in synodo, quia domnus aposlo-
auctoritatem quara invcnerunt. Et quia non fuit licus, sicut in vobis direcla legelis epislola, cuncta

corum studium ul in dejectione permanerent, illas qufe ibi gesla fuerunt plcna fidelique narratione ad

aucloritatcs sacrorum canonum, el decretorum In- Dse referri praecepit, et animus vester, ad itersubila-
noccnlii, Zosimi, LConis, quae supra dictaj sunt, ct neum et difficile occupatus, iutcndere forte ad cuncla

illi sunt cognita;, ei transmilterc omiscrunt. Dc nou poluil, licet inde in cpislola synodi sufficicnter

quorum reslilutione, si Vulfadus in causa non forct, sil posilum, el etiara de aliis quaj scribo, raihi verbis

salis Ecclesia indurare potuissel, qui iuler canoni- vobiscura conferrc non licuit, quaj pelo, sed ct isla

cos et monachos, urbanos et parochianos, una cum (puE sequuutur, ul in taiiuni maiuis non veniant, unde
Vulfado non sunt amplius quam novem. Ego dico scandalum possit oriri. Post iiias aulcm scriptas lit-

quod milii videtur charilatis alTcclu ; vestra autem teras, nuntiatum est mihi, de cella nostra, quae vo-
prudcntia, ct ad iia;c et ad plura alia, Deo gralias catur Aliumuiilare, monachura noslrum nomine
salis sullicict. I'(;lo eliara ut ad hoc quod domnus Guntberlum aufugisse cum libris, et veslimentis, et

aposlolicus milii scripsit dc duritia Pharaonis, sicul cal)aliis, el aiiis etiam qu;e furari poluit. Qui saepe
in epislola mihi missa lcgilis, ci cx ordine Condi- pro suis ncgligenliis rcgularilcr correptus fuit : et

calis quam benigne eosdem fralres et anlea ct quia saepe Golhescalco furlim se conjunxcral, et lit-
 A

69 EPISTOL.E. 70

teras eidederat, et ab eo acceperat, sccundum re- Baptismi, inquit, sacramenlo eos non tamen
emit,
gulam iii gravioribus culpis missus fuit, et dicitur pro eis crucem subiit, neque morterapertulit, neque
illus perversa doctrina depravatus. Et sicut niihi sanguinem fudit. Uude latius dicla in suis scriptis

dictura est, quasi ipsius Golhescalci reclamationem inveniuntur, quae in altera schedula vobis mitto, ut
vult perferre ad domnura apostolicum, videns qua- si fuerit vobis visum, domno apostolico eam mon-
literilla adversumme, quae de istis partibus adillum stretis a rae vobis directam, non adilli ex meaparle
veniuut, suum cursum accipiunt. Et audiens, quod ostendendam, sed ad vobis habendam. Sunt et alia

domnus apostolicus domno regi Carolo de me scri- quae dicit, quae mihi videntur esse perniciosa et fidei
psit, quia semper me tegere non debet a talibus, nec catnolicae contraria, quae si ad hoc veneritprobabunt
valet ut providerem ne pro eis tandem aliquando
: sapienles atque catholici. Mihi de tantis ac talibus
incurram qute non opto, et ipse frater et alii licenter taliter irapetito sulilcil sedere in angulo doraatis, et
qua; volunt aut Nam ego
moliuntur, aut faciunt. non conserere contentionum raanus cum muliere
nescio in quibus domnus
tam soepe se apostolicus litigiosa in domo comrauni : et sutficit ut sil mihi
lexisse me dicat. Si enim de Rothado dicit, non sin- anima mea pro spolio. Nam idera Gothescalcus. vel
gulariter mea auctoritas, sed episcoporum regni quia jara tempus est ut veniat quod Paulus prsedi-
domninostri Caroli, ad quos contra me provocavit, td xit apostolus de ultimis temporibus, vel mvidia
eum eorum demonstraut.
dejecif, sicut subcriptiones mei, quasi me tangat quod jussu episcoporum illum
Si de istis ordinatis dicit, sicut modo comprobatum custodio, dicitur raultos habere fautores, sicul habuit
vidistis et audistis, ego eos non judicavi, neque de- dorauum Prudentium, sicut scripta ipsius testantur,
jeci, neque cum judicibus eorum subscripsi. Si de quae a pluribus qui illa habent possunt proferri. Qui
Gothescalco dicit, de quo, sed et de praefatis ordi- etiam, videlicet domnus Prudentius , in Annali
nalis, ab Arsenio seripto interrogatus scriptis ralio- gestorum nostrorum regum, quae composuit, ad
nem eumdera Gothescaleum a duabus syno-
reddidi, confirraandum suam sententiara, gestis anni Domi-
dis damnatum, jubentibus episcopis postquam judi- nicae Incarnationis 859 indidit dicens, Nicolaus pon-
catus fuit custodiendum accepi, ne alios sua perversa tifex Romanus de gratia Dei et libero arbitrio, de
doclrina noceret qui sibi prodesse nolebat. De quo veritate geminae praedestinationis, et de sanguine
ctiam lilteris domno apostolico suggessi, qualis ejus Christi, ut pro credeutibus omnibus fusus sit, fide-
sitdoctrina, et utrura vcllct ut ci licentiam ab eum
Quod peralium liter confirmat et catholicaedecernit.

eundi darem, an alteri eum per suam jussionera non audivimus, nec alibi legimus. Unde quoniam
commendarera, ne sine auctoritate duarura synodo- ipsa gesta, quibus nec conscripta sunt, jam in plu-
rum ditfinitionem dissolverem. Si illi placet per riraorura manus devenerunt, necesse est ut taliter
seipsum audire, mandet, et ego illum dimittam ut ad ^ de hoc domno apostolico suggeratis, ne scandalum
eum vadat quia si rex illum non tniserit, ego non
: inde in Ecclesia veniat, quasi ipse quod absit talia
habeo tantos custodes qui eura deducant. Si etiara sicut Gothescalcus sentiat. Et precor ut de mea parte
illi placet ut alius eura recipiat, et suara doctrinam nihil ei dicatur ,
qui commotura dicitur habcre
sive synodus, sive quilibet episcopus audiat, et si suum animuni erga me, multis ad eura contra me
bona est sequatur, si prava est, ab eis qui eura au- scribentibus, et mihi derogantibus, ne scandalum in
dierint refellatur. Et illi quibus hoc coraraendaverit, me inde retorqueat unde culpam non habeo. Ipsum
facient de illo quod sacris regulis viderint convenire, autera Annale quod dico rex habet, et ipse est ille

sicut illideeo fecerunt qui se sacras regulas intel- liber, quera corara vobis in Ecclesia, ubi vos nobis
lexisse putarunt , nihil mea interest. Tamen si comraendavit, coram vobis ab illo irihi praestilum ei
aliquis vos interrogaverit de sua doctrina, hanc esse reddidi. Plura denique vobis de ipso Gothescalco
illi respondere potestis, sicut et verba et scripta scribere poteram, quam perniciosus sit, et raulto
illus demonstrant. magis noxius erit multis, si ab ipsa custodia fuerit
absolutus : quia pro certo talia dicit et talia facit,
1 . Dicit enim deitatcra sanctae Trinitatis trinam
in quibus evidenter cognoscitur autdferaoniacus esse,
esse, sicut sunt tres sanctae Trinitatis personae.
aut maniaticus : et scilis quoniam mania esse non
2. Dicit ita geminam esse Dei praedestinationem, ut
Deus quosdam ad solet absque daemone. Et si aliquis vos interrogave-
sicut vilani aeternam, ita quosdam
praedestinaverit ad raorlera aeternam. 3.
rit de ipsius custodia, talem esse veraciter illi re-
Dicit quod
uon spondere potestis : Quidquid fratres in cibo et polu
Deus omnes homines salvos fieri, sed tan-
vult
habent, hoc ei quotidie sine ulla negligentia minis-
tum eos qui salvantur oranes autem salvari quos- :

cunque ipse salvare tratur; veslimenta illi ad sutficientiam otferuntur, si

voluerit, ac per hoc quicunque
vult ille accipere : ligna ad focum faciendum illi suf-
non salvaiitur, penitus non esse voluntatis illius ut
ficienter dantur. Inmansione in qua degit camiua-
salvenlur. 4.Dicit quod non pro totius mundi re-
tum Lavacra illi non dene-
habet, et necessarium.
demptione, Dominus et salvator noster Jesus Chri-
gantur sed postquam in earadera raansionera in-
:

slus sit cruxifixus et mortuus, sed tantum pro his travit, non solum corpus lavare noluil, verura nec
qui salvantur. 5. Dicit exponens sententiam apo- manus, nec faciem. Antea enim, sicut illi testantur
stoli Petri, eum qui emit eos Dominum negantes, inter quos conversatus erat, turpissiraus et adhuc
 ,

71 HINCMARI RIIEMENSIS A.RCI1IEPISC0PI. 72

quantuin potest insua lurpitudine manet. Et sciatis A seraphim : Sanctus, sanctus, sanctus Dominus Deus
quia maxima nausea in isla Ecclecia commovebitur, Sabaoth (Isa. vi, 3). Et concinente David : Benedicat
si ad synodum venire jussus fuerit, aut de ipsa cu- vos Deus,Deus noster;benedicat nos Deus,etmetuant
slodia absolutus exstilerit. Quk non pro mc dico, cumomnes fines terrce {Psal. lxvi, 8). Etconfitente
quia nuUa mihi inde est cura nisi pro aliis, sed vos Paulo : E.V ipso, ct peripsum, etin ipso suntomnia.
probabilis me verum dicere. Tales cnira surgent qui Ipsigloria (Rom. xr, 36». Cum sese Deus unus dici-
adhuc latent. tur, el in noraine,uon in nominibus, credens qui-
EPISTOLA X. quc baptizari praecipitur, et a seraphim ter Sanctus
cantatur, et unus Dorainus Deus Sabaoth confitetur,
AD KGILONKM EUMDEM ARCHIEPISCOPUM. et a David ter Deus nominatur, et raetui per omnes
Gothescalcl ejusdem doctrince iiberior expositio. fincs terra3 unus oratur, et a Paulo post Trinitatis
qxiam prcecedenti epistola promittebat. confessioncm unus Deus glorificatur, trium perso-
(Apud eumdem.) narum sanclae Trinilatis una deitas, quae Trinitatis
est unitas, demonstratur. Ac per hoc quantum ex
HixcMARUs, nominc non merito Rhemorum
,
epis-
seest, ista perniciosissima liaeresi, idolatriae vi-
copus, ac plebis Dei famulus, sanctissimo et reve-
a raystica Nicaena synodo gladio ver-
rentissimo Egilom archiepiscopo. B delicet matre,
bi Dei perempta, et ab islo nuper resuscitata, fides
Si aliquis vos interrogaverit de Golhescalci doc- in qua baptizati sumus, et qua corde creditur ad
trina, unde vobis jam quaedara scripsi , hanc esse justiiiara , et orc confitetur ad salutera everti-
interroganti respondere potestis, sicut et verba et tur.
scripta illius demonstrant. 1. Dicit enira deitatem 2. Liberi arbitrii opera, sive bona sive mala, ni-
sanct« Trinitatis trinam esse, sicut sunt tres san- hil valere ad mcritum, sed sive ad vitara sive ad
ctie Trinitatis persona). 2. Dicit itageminam esse raorlom, cuncta Dei praedestinationem agere, ab ista
Dei prsedeslinationem, ul sicut Deus quosdam ad prava doctrina enucleatur. A qua et roprobis toUitur
vitam aeternam, ita quosdam praedestinaverit ad meritura damnalionis, et justis meritum aufertur
mortem aeternara. 3. Dicit quod non vult Deus om- salutis. Ac per hoc nec illi juste damnantur, qui
nes horaines salvos fieri, sed tantum eos qui salvan- justi esse non possunt : nec isti juste remuneran-
tur omnes autem salvari, quoscumque ipse salvare
:
tur, quia aliud quam justi esse non possunt. Nec
voluerit. Ac per hoc quicunque non salvantur, pe- injustis crgo quidquara acquirit meritum, nec in ele-
nilus non esse voluntatis illius ut salvenlur. Omnia, ctis aliquid gratia oporatur : scd in utraque parte
inquit Scriptura, qucecunque voluit Dominus fecit in et perditio et salus non est ex judicio propria* ac
ccelo etin terra, in mari ct in onunbus abyssis(Psal. G tionis, sed cx praejudicio Domini voluntatis, totum-
cxxxiv, 6), etc,; Involuntate tua, Dominc, cuncta que Dei opiticio reputabilur. Non enim potest di-
simtposita, et non est quipossit tux resisterevolun- cere figraentum ei Quare mc fecisti
qui sc finxit.

tati [Esther xiii, 9). Ergo non vult omnes salvos sic ? Non igitur aliquis libero arbitrio condomnabi-
iieri, sed tantura eos qui salvantur, quia si vult tur, ncc qnisquam pro gratia misericordias Domi-
quod non potest, omnipotens non est. 4. Dicit quod ni in aeteruum cautabit. Si enim quod caecus istc ,

non pro lotius muudi redemptione, id est non pro in meridie palpans non videt, Iil)erum non essot
omnium liominum salutc et rcdcmpliono, Dorainus arbitrium, undc lotus in massa perditionis Adam
ctSalvator noster Jesus Christus sit crucifixus, scd perditus, cum suis eliam additis juste judicaretur
tantum pro his qui salvantur. o. Dicit exponens scn- mundus ? Et rursum, nisi Dei gratia esset, quomodo
tentiara apostoli Petri, eum qui emit eos Dominum ex eadem massa perditionis electus, id est, gratia
7ie(jantes (II Petr. u, i), Baptismi, inquit, sacra- lectus salvareturmuudus? Miscricordia, inquit psal-
mento eos emit, non tamen pro eis crucem subiit, mus, et veritas obviavcrunt sibi,justitia ct pa.r os-
neque sanguinem pertulit, ncque sanguinem fudit. culatre sunt [Psal lwkiv, 1 1). Misericordia quidom
Unde latius dicta in suis scriptis inveniuntur. Ex esl, qua salvantur autem est, qua
electi : veritas
quibus morliferis capitulis quanta cxiliosa prodeanl, J) in massa perditionis dcserunlur relicti. Justitia qui-
catholicus el littcratus quisque conspiccre po- dem cst, quia nou assumuntur reprobi pax vero :

test. his est, qua de una eademquc massa perditionis

1 . Hinc cuim adinventione diaboli dicentis ad gratia iiuntprobi. Unde Paulus dicil Stipcndia :

Adam : Eritis sicutdii (Gen. iii, 5t, pluralilas dco- enim pcccati mors, gratia autem Dci vita wterna
riim inducitur, (luoniaui si trina csl Dcitas, tres dii (Hom. VI, 23").
orunt. Unitatem ((uippe in Trinilate, non eadem 3. Sed et male interprelando Scripturam : Omnia
pcrsona, sed eadem implet essentia, id cst deitas, qucecinique voluit Dominus fccii in ccelo ct in tcrra,
qua; Trinilalis cst unilas. Et in loge Domino diccn- in mari ct in omnibus nbyssis {Psal. cxxxiv
tc : Audi, Isruel, iJominus Oeus luus Deus unus est 6): In voluntatc tua, Domine, cuncta snnt posi-
(I)eut. VI, 4). lit in Evangclio : Itc , doccte omnes fa, et non est qui possit twf rcsistcre voluntali
nomine (Eslher. xiii, ini(juus Deus, (pii infert iram
qentes, haplixantcs cos in Patris. et Filii, et 0),

Spirilus .utncli (Math. xwiii, 1!h, ol cantantibus his qui conlra praedestinalioncm oi voluutatera
,
 ;

73 EPISTOL.i:. 74

ejus salvari non possunt, el his qui alieno, id est A bris renianentes pereuul, pereunlium est meritum.
primi parentis peccato venditi sunt, et pro quibus Universce cnim
Dominimisericordia etveritas.
via;

non est data redemptio, ab illo asseveratur. Et vel Ut enim reus damnatur, inculpabilis Dei justitia est
non intelligens, vel scienter mendaciter interpre- ut aulem reus justificetur, inetfabiUs Dei gratia est.

tans ex Scripturis quod bene et vere dictum est, Et redemptio humani generis omnibus proposita est,
dum Deum infirmum dicere vitat, iniquum facit, sedfidelibusdat salutem. Sic enim dilexit Deus mun-
dedignans, usus pessirao praeceptore seipso, ab alio dum,ut Filium suum unigenitum darct; ut omnis
discere qualiter debeat intelligere, quia sunt quse- quicredit in eum non pereat,sed habeat vitamceter-
dam qua? dicitur non posse omnipotens, docenle nam quiautemnon credit, jam judicatus cst{Joan.
;

Paulo, Deus fidelis permanef, seipsum negare non iii). Quod et Dominus ostendit quando sacramenta

potestillTim. ii, 13). Qui etiam mulari, raentiri, passionis suse discipuHs et apostolis suis tradidit
falli, peccare, miser fieri,vinci ac raori non potest. dicens : Hoc cst corpus meum, quod pro uobis trade-
Quae et his similia si posset, vel si haec velle posset, tur{Luc. XXII, 19); et Hic est sanguis tneus, qiii pro
:

omnipotens non Unde nunc longura est scri-

esset. vobisetpro multiseffundetur{ibid.). Utrumque enim
bere, et si hic nebulo in his sanum sensum habe- in Evangelio invenilur. Inter quos, quibus hsec tra-

ret, in hac sententia nou erraret, qui dura dedigna- g didit, eral et Judas, reproborura tenens parteni, si-

tur fieri discipuhis veritatis, si ei hceret, magister cut et caeteri discipuU electorum partera ferebant.
fieri vellet erroris. Idera quippe non pro oranibus sed pro multis dixil,
4. Necnon et loquente de seipso iu magno Petro :
quia non omnes credituri erant. Effusio enim sau-
guinis Christi, justi pro injustis, tam fuit dives ad
A'o« tardat Dominus promissis suis, sed patienter
agit propter vos, nolens aliquosperire, sed omnes ad pretiura, ut si universitas captivorum in redempto-
pcenitentiam reverti [H Petr. iii, et in divino
rem suum crederet, nullura diaboli vincula retine-
9) ;

rent. Qui autera non credunt, ipsi sibi damnatio-

Paulo : Omnes honmies vult salvos fieri, qui dedit
redemptionem semetipsumpro omnibus (I Tim, ii, 4, nera acquirunt. Nam sicut incarnatio, praedicatio,

et 6) et; Gratia Dei pro omnibus gustavit mortem

:
miracula, ila et mors Christi, salus et honor est
credentibus, non credentibus autem lapis offensio-
(Hebr. ii, 9); et Si unuspro omnibus mortuus est,
:

nis et petra scandali, veluti iu Scripturis multoties

ergo omnes mortui sunt, etpro omnibus mortuusest
Christus
et passim qui legunt inveniunt, et in natura creatu-
{II Cor. v, 14); et in prophela cuni jura-
mento propterincredulos rarum conspicitur, per quas invisibilia Dei cognosci
: Vivoego, dicit Dominus,
a Paulo dicuntur {Rom. 20). Unus nanique ac
nolo mortem peccatoris, sed ut convertatur ct vivat. i,

Et in omni catholica Ecclesia, quae pro omnibus idem sol lutum stringit, et ceram liquat, et conditor
q ac redemptor, atque salvator noster, uon alia cogi-
bominibus e.\ traditione apostoHca illi supphcans, •

legem hinc credendi tatione justus adjuvat, atque alia injustos daranat
lege nobis statuit suppli- :

candi , veritatem mendacem dogmalizat. Et cum sed una eaderaque vi naturae singularis, sibi semper
Christus de diabolo dicat Mendax est ab initio, et
:
una praedestinatione
indissirailis, dissimilia disponit

pater ejus {Joan. viii, 44), si idem Christus juxta sua, quae semper in bono est, et sic est gemina,
sicut unus sanctus Spiritus et duo ejusdem data,
islius doctrinam mendax est, suis ipsis verbis, quod
nefas esi dicere, simihs ei, id est diabolo, meudax una charitas et duo ipsius praecepta. Una Dei prae-
esse convincitur. Est autem Deus verax, et Gothes- destinatio, aut ad donum pertinens graUae, aut ad
calcus mendax : quia unus idemque. Sol justitiae
retributionem justitiae. Nou ut Deus reprobos prae-

Christus, ut repararet omnium vitam, recepit omnium destinasse credatur, quod absit, ad poenam, sicut
causam, inde in omnes manante creditur elecJtos praedestinasse ad gloriam, et eis
justitia, ubi est
oranis humana suscepta natura, non culpa qui gloriara praeparasse perennem ; sed ejus praedesti-
,

omnibus ortus natione, veluti ei canitur a propheta Misericordia

est, omnibus venit, et pro omnibus
:

passus est, et omnes vult salvos fieri qui pro onini-

et veritas prcecedent faciem tuam{Psal. lxxxviii,
bus passus 1 5), per raisericordiara conferantur quae ad donum per-
est ; sed non ab omnibus videtur, ct non
omneisaUanlur. Luxenimlucetintenebris,'ettene-^ tinent gratia), et ad veritatem justi judicii referan-
broi eam non comprehenderunt : quod non pertinet tur quse redduntur retributione justitiae. Bonus est

ad culpara lucis, sed ad tenebrarum. Lux quippe enim et justus in omnibus Dorainus, quoniani bo-
venit inmundum dicens Ego sum luxmundi qui : :
num est cura debitum reddilur, et justura est, cum
sequitur me non ambulain tenebris, sed habebit lu- indebitum sine cujusquam fraude donalur , sicut

men vitce (Joan. viii, 12). Sed dilexerunt horaines scriptum est : Cui vult miseretur, et quem vult indu-
rat (Rom. ix, 18). Miseretur nimirum Deus, gratis
lenebras magis quara lucem. Erant enim eorum
irapartiendo misericordiam, etauferendo nequitiam :

mala opera. Et item comprehendenlibus luccm te-

obdurat autem, non impartiendo mahtiam, scd juste
nebris, ipsa lux per Apostolum dicit Fuistis ali-
:
non iuipartiendo misericordiara ; sicut dicilur ob-
quando tenebrce, nunc autem lu.v in Domino {Ephes. durasse cor Pharaonis , id cst per gratiam non
V, 3 ). Quod autem quidam sequenles lucem salvan- craollisse, et tradidisse quosdam in reprobum sen-
tur salvantis est donum et quod quidam in tene-
; ,sura, id est, ex retributione justitiaeper gratiam non
Patrol. CXXVI. 3
7JS HlNCMARl RHEMENSIS AKCHIEPISCOPI. 76

liberasse a reprobo sensu. Et miilta alia hoc genere A aspera in vias planas fecerunt, facile posse revinci
locutionis dicta. in Scripturis inveuiuntur. cognoscitis. Xon igitur est perfunctorie transeun-
5. Et qui iocutus est pcr prophetas, dicente Dei dum quod Coclestinus scripsit pro talibus atque de
Spiritu per apostolos et evangelistas Unus etDeus, : talibus (epist. 8, ad episcop. Galliw). « Merito, in-
una fides, unum estet baptisma [Ephes.ix, 5); in quo quieus, causa nos respicit, si silenlio faveamus er-
sanctificalio spiritus pcr aspersioneni fit sanguiuis rori.Ergo corripiautur hujusmodi non sit his libe- ;

Christi, quo redempti sumus de vana nostra con- rum habere pro voluulate sermonem. Desinal, si ita
versalione paternte iraditionis (/ Petr. ii). Sanguis res sunt, iuc^ssere novitas vetustatem desinat Ec- ;

enim ejusdem yt'.sM Christi fi/u Dei emundat nosab clesiarum quietem in(]uietudo turbare. < Alioquin,
omni peccato (/ Joan. i, 7), qui venit per aquani et utLeo dicit, inferiorum ordinum culpye ad nulios
sanguinem Jesus Christus, non in aqua solum, sed in magis sunt referendae, quam ad desides negligentes-
aqua et sanguine. Et Spiritus estqui testificatur, quO' que rectores, qui iuultam ssepe nutriunt pestilentiam.
niam Christus estveritas quia tres suntqui testimo' : dum necessariam dissimulant adhibere medicinara.
nium dant, spiritus, aqua et sajiguis, et tres unum Multa vobis scribere poteram de his, sed et de aliis

mnt (I Joan. v, 6l. Spirilus utique sanctiticationis, exitiosissimis dictis hujus procacissimi hominis, si

et sanguis redemptionis, et aqua baptismatis, quae -d licuisset, et antea hinc vobis scribere meditatus
Iria unum sunt, et individua mauenl, nihilque eo- fuissem. Sed quia in arliculo jam profeclionis missi

rum a sui connexione sejungitur. Et hac fidc vivit nostri, quem ad vos dirigebam, uuntiatum est mihi,
mundata lavacro aqua;
et proticit catliolica Ecclesia, habitu tautummodo monachum nostrum, ejusdem
in verbo, quoniam non est unum, et salutare ba- Gothescalci compiicem, in partes Italiae quo pergi-
ptisma, quod in eadem calholica celebratur Eccle- tis, cum his qua) furari de monasterio potuit aufu-
sia, vel aqua sine verbo, vel verbum sine aqua sed ; gisse, necessarium duxi, accilo notario, vel haec
cum accedit verbum ad elementum, eftlcilur sacra- parva et tumulluario sermone quae mens ori sugges-
mentum, spiritu qui in principio ferebalur super sit emissa, vestrae sapicutiae intimare ; ut si forte

aquas sanctiiicatum, quod uno railitum lancea ape- isdem peslifer in illis partibus de zizania magistri
riente lalus Ghristi in cruce, conlinuo exivit de se- sui aliqua semiuaveril, et a quibusdam inde iuter-

creto divinae humanitatis et humanae divinitalis, rogati fucritis, habealis quae illis de doctrina ejus
seilicet sanguis et aqua, unde lavacro rigatur et cerla respoudere possilis, et ne pro niullis detentus

populo Ecclesia credeutium, quorum corda tide quae missus noster tam diu morari cogeretur, ut ei ne-
datur per spiritum purificantur, quique spe salvi cesse foret vos longius sequi.
fiunt,quoniam charitas Dei diffusa est in cordibus
nostris per Spiritum sanctum qui datus est nobis G EPISTOLA XI.

{Rom. V, 3), in quo credentes signali sumus spiritu

' AD NICOLAUM PAPAM.
promissionis sancta;. Et item, eodem dicente Apo- liespondet increpaloriis ejus litteris, purgans se de
iumore ac dolo, et de objectis in causa Eboniset
Btolo In quo signati sumus in die redemptionis
Vulfadi, tum de Benedicti papm privilegio, et
:

Ephes. IV, .30), id est in eodem sacramento bapti- Actis sijnodi Suessionensis,dequeimmoderato usu
gmatis, inquo nulla est discretio renatorum, dicente pallii.

Apostolo Quicunque baptizati swmisin Christo,in

:
(Apud eiimdem.)

morteipsiusbaptizati sumus(Rom.yi, 3); et Quicun- : Domino et i'everentissimo Patrum

sauctissirao

que in Christo baptiza ti estis, Ch ristum induislis.Non PaUi rsicoLAo, primai ac summae sedis apostolicae et
est Judceus neque Grcecus, non estservus neque liber, uuiversalis Ecclesiic papic, Hixcmarus, Rhemorura
nonestmasculusnequefemina,omnesenvnunumes- episcopus, et veslrae sauclissimae paleruitatis devo-

tisinChristo Jesu (Gal. m,%l). Quoniam quos aut tissimus famulus,

sexus in corpore, aut setas disccrnit in lempore, ab im- Decimo terlio Ivalend. Junii praesenlis xv iudictio-
maculato divini fontis utero omnes in unam parit nis mandatus a domno nostro devolissimo filio
, ,

gratia mater infantiam, et renalus ex aqua et Spi- vestro, Carolo rege glorioso, abviam illi eunti ad

ritu, non solum spiritalis, sed etiam invisihiliterD coUoquium fralris sui Ludovici regis gloriosi ad
fit spirilus, et per adoplionis gratiam Dei FiUus, Melis civilatem, quo secum me duxil, ad palalium

cum visibiliter videntilms appareat caro ct homiuis fjus quod Saimouliacus dicilur in Lauduneusi paro-

filius. Contra quae omnia ipsius unius ejusdeuKiue chia veuieus, el secuudum jussioucm illius fratres
baptismatis veritas isto pestilentissimo dogmale uostros de Vulfadi collegio mecum ducens quo el

evacuatur, quod uullam credenlibus spcm salutis fratres ac consacerdotes nostri, llolhadus Suessorum
relinquil, nec a quo credentes salutem sperare pos- episcopus , et Hincmarus Laudunensis episcopus
simus, faciens Deum iniquum atque mendacem, et convcnerunt , conveniente eliam pra^fato dilecto

personarnm acceptorem, dimittil. Qna\ sed ot alife fratre nostro Vulfado, lilleras sanclissim« patorni-
ipsius blaspheniia', Scriplurarum auctorilate, ct ca- nilalis et prnecolieulissima' auctoritatis veslra> coram
tholirorum Iraililione, (iui se in loquenle Doniino, eo{h'm domno rege et pi-aMholis fralriluis noslris, ab
a cujus facie esl sapientia el inlellectus, et qui do- Egilone vonerabih arcliiepiscopo Seunensi accepi. In
cel bominem scientiara, haec prava in directa et quibus, sed et in lilteris generaliter ad episcopos (fui
 EP1ST0L.E. 78

in synodo vestra auctorilate congregata apud Sues- A dam factione adversus exiguitateTrt mednl commota,
siones fuerunt ibidem relectis, tantas et tales incre- tam duriter constaret, et utinam expurgaret. Sic
pationes indignitati meae a dignitate vestra illatas enim bonae memoriae domnus Lotharius in initio
inveni, sicut peccata mea merentur. Unde si praesens ordinalionis ineae, apud Sergium, et postea apud
corpore vobis, adessem, qaod sanctusSpiritus peros successorem ipsius Leonem, pro contentione regni
beati Benedicti in Regula ab ipso dictata praecipit, quam erga fratrem suum habebat domnum Carolum,
sine cunctatione vel aliqua mora exsequi procura- cujus obsequiis fideliter adhaerebam, sategit. Unde
rem. « Si quis, inquit, frater pro quavis minima postea, Deo inspirante, poenitentiara egit, et litteris
causa a quocunque priore suo corripitur, quolibet ad sedem apostolicara missis quod excesserat corri-
modo vel si leviter senserit animos prioris cujuscun, geret studuit. Per quos etiam serenissima sanctilatis
que contra se iratos vel commotos quamvis modice, vestraj tranquilUtas erga indignitatem meara toties
mox siue mora tandiu prostratus in terra ante pedes et adeo sit commota, non debet a me conquiri, il6c
ejus jaceat satisfaciens usque dum beuediclione sa- indebitis suspicionibus debeo agitari.
netur illa commotio. » Quod quia corporaliter ante
Duo tamen sunt,quae tenere ne veraciter puto, et
vestrae sanctitatis vestigia implere non valeo, mente tertium quod in raente mea cognosco. Scilicet quia
et spiritu ubicumque sum cum debita mentis devo- B commotio animi vestri erga humilitatem meam, non
tione adimpleo, suadente beato Gregorio, sanctitatis ex vestris propriis motibus, sed alienis procedat
vestrae praedecessore, atque dicente in expositione suggestionibus. Et si vera essent quae vobis de me a
evangelicae sententige ; St offers munus tuum ad quibusdam audio dicta, non solura merito erga me
« Oebemus, iuquit,
altare {Matth. v, 23), acreliqua. taliler moveremini, verura et incomparabiliter seve-
ad proximum quamvis longe positum longeque dis- rius quara moveamini zelo rectitudinis accendere-
junctum mente ire, eique animum subdere, humili- mini. Sed gratias illi, cujus gratia suraid quod sura,
tate illum ac benevolentia placare et silicet condi-
;
quia perhibente mihi testiraonium conscientia mea,
tor noster, dum tale placitum nostrae mentis aspe-
hcet in ahis sim peccator, tamen in his de quibus me
xerit, a peccato nos solvet, quia munus pro culpa apud auctoritatem vestram audio denotari, non talis
sumet. i Et quia tempus annuum, quod in litteris
sum in oculis divinis, qualis depingor in auribus
humilitati mea; directis de causa fratris Vulfadi col- humanis. De tumore namque erga sedem apostoli-
legarumque ejus iuveni, ex benignitalis vestra) com-
cam, omniura Ecclesiarum matrem atque magistram,
motione mihi concessum intellexi, diutius sustinere
jam apud sanctae recordationis Sergium atque Leo-
passus non fui, quin post reversionem de praefato
nera fuerara denotatus; sed debitis obsequiis, co-
itinere, nunc consequenter isto qui instat mense operante Doraino, quocunque se locus mihi praebuit,
Q
Julio prsesentis xv indictionis, cum domno nostro
monstravi quod fideUs et devotus, humiUs quoque
rege in hoste ex omni regno suo collecta contra
atque subjectus seraper in ommibus et ubique erga
Brittones et Nortmannos illis conjunctos, sicut et
sedem apostolicam et ejus rectores exstiterim; et
caeteri confratres ac consacerdotes nostri, secundura
modo cum tumore, quem quantum potui ab ineunte
nostrarum regionum gravem consuetudinem, cum a^tate vitavi, dolositale atque crudelitate, apud san-
suis vadunt, quara longe infirmitate attritus potero,
ctam et prudenlissimam simplicitatera vestram vi-
cum hominibus commissae mihi Ecclesiac perre-
deor denotari. Qui postquara sensuaUter percepi
cturus, quantocius potui vestrae subhmitali satisfa-
diclum a sancto Spiritu et imprecari a sancta Dei
cturus has humilitatis meae hlteras ad vestrae san- Ecciesia, de his qui in corde et corde loquuntur :

ctitatis vestigia, quoniam propter insidias principum Disperdat Dominus universalabiadolosa{Psal. xi, 4);
mihi infestorura, quibus ad sua vola placere non dolosa (Psal. xxx. 19); et ut
ac, muta fiant labia
audeo, aperte non valui. modoquo potui transmittere
virum sanguinum , ita nihilominus et dolosum abo-
raaturavi. Denique post praefatas vestrae auctorita-
minari a Domino {Psal. v, 7), dolositatem et crude-
tis epistolas, relcctum est in supradicto loco decre-
litatem quasi a facie colubri fugiens exsecrari cu-
tum vcstrae praeceptionis de restitutione prajdicto-
ravi (Eccli. xxi, 2) sciens beatos esse raisericordes,
rum fratrura nostrorura, et quod decrevistis libenter D ^^ jiidicium illi futurum sine misericordia, qui noa
amplexi sumus. El quod praefatus venerandus archie facit misericordiam. De quibus vitiis in islis partibus
piscopus Egilo mihi ex vestro mandalo inde injun- Ecclesia mihi commissa, sed nec vicinse Ecclesiae
xit, sinc retractatione exsequi procuravi. Qua de re
adversum me hactenus fuere conquestae, sed nec
nil aliler, nisi veluti a vcstca auctoritate est ditfmi-
modo conqueruntur. Unde datur intcliigi quoniam
tum, in postmodum repetere cupio, sicut in processu
disseminant, vel simili-
iUi qui de rae ista falso si
horum doloris raei apicura pro commolione erga me
tudines aliorum criminum in me percepissent (quod
vestra explanans plenius inculcabo ; in quibus, ut
non ad excusandum excusaliones in peccatis faleor)
legilur, a doloroso dictum : Si locutus fuero non quie.
ulique vobis non tacuissent. Sed benedictus Domi-
scei dolor meus, et si tacuero non recedet a me {Job
XVI, 7). Scio enim quia nisi multam rubiginem in nus, qui hactenus non dedit me in captionem denti-
me conspiceret fictor meus. non toties me isto igne bus eorum, qui saepe expugnaverunt me a juventute

purgationis, ex apostolicae sedis auctoritate quorura- mea, et non potuerunt mihi, protejente Domino
 ,

79 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 80

qui de raultis iribulationibus eripuit me, iu quem A datis litteris in abdicationem sui sacerdotio se
spero quia et adhuc eripiet. sponte araovit. Quera, ut Alexander papa in decretis
Haec domine et Pater sanctissime cum orani
, , suis ostendit, metus aut vis vel fraus, quaeaneraine
animi contrilione et qua possum ITurailitate de-
, pertuHt, innoxiura vel excusabilera reddere nequi-
posco, ut pensantes quanto cordis moerore sint di- vcrunt ; neque, ut Gregorius de Pompeio monstrat,
cta, non aspernanter accipiatis, et non subdole au- violcntia aut attlictio, quae a nullo suslinuit ; nec
ctoritati vestrae subjectionera meara scripsisse vobis eliara reclamatio ad apostolicam sedem, quam prae-
a quoquam persuaderi sinalis. Jsec ea quae modo sens in judicio non emisit, ei consulcrc debuerunt,
dignationi vestrae scribere fisus de clomentia vcstrae qui nuUo cogente, nec etiara postulante, sed propria
benignitatis praesumo, ad hoc scripta intclligatis, sponte, conscius criminum, de quibus partim in
quasi increpationibus vestris duriter susceptis, con- synodo fuerat accusatus, partim autem, nisi locum
tumaci corde resistere, et quae scripsistis irreve- peteret quaerendi consiliura cum quibusdam epi-
renti fronte vel erccta cordis cervice dissolvere scopis, foret nihilominus accusandus, et de quibus
aut vestris apostoiicis jussionibus vel diffinitionibus se purgarenon potcral, secundum corumdcm epi-
resultare modo quolibet vel in modico vclim, qui scoporum consihum, scquenliura Africanum couci-
sicut domino faraulus et patri filius, in omnibus g lium propter Ecclesiae opprobrium, et insolentem
satisfacere et parere apostolicae vestrae auctoritati insultatiouera sa^-culariura, ne diguitas sacerdotalis
desidero. pollueretur, libellura leraperantia, quara beatus Leo
Caeterum de Ebone, de quo humilitati meae san- ad universos episcopos per Campaniara et Saranium
ctilatis vestrae sublimitas scripsit, multa et in regnum caeterasque provincias decrevit, manu sua subscri-
et in gestis episcoporum, qui jam nos ad Dominura ptuni, propriaque confessione attestatura, synodo
praecesserunt, et adhuc nobiscum in suis monu- sine ulla rosultatione porexit. Et Africani canones
mentis atque subscriptionibus vivunt, habenlur, testimonio episcopi, etiam de se raenlientis, adeo
quae apud nos et apud alios in nostris regionibus crcdi dcbere dicant, ut episcopatura araitlat, sicut

conservantur, muUa etiam in scrinio sanctae et et Dorainus in Evaugelio nionstrat dicens : Ex ore
suramae sedis Romanae haberi non dubito. Unde ne iiio te judicio {Luc. xix, 22) ; Ecc verbis tuis justi-
videar quasi mei causa mortuo derogare, ct sepuhi ficaberis, et ex verbis tuis condemnaberis [Matth.
reprehensibilia gesta velle resuscitare, de actis quae XII, 37); et David propheta raentiendi quod occiderit
apud nos exinde conservantur, cur et qualiter de- Saul : tuus super caput tuum os enim tuum
Sa77(juis :

positio ejus acciderit, rationabilius videtur a nobis locutum adversum te {llReg. i, 16). Et sauctus
est
sileri, quam pleniter et ex oi'dine dici. Sed ct contra Gregorius de Andrca Quia flagitari judiciuni uon
:

multiplicem sapientiam vestram, quae excedit no- debet de causa quam ipse judicavit, quia si vcrura
strum sensura atque intclligentiara, et contra ve- de sc confessus fuil (sicut in libello suae professionis
stram sumraara auctoritatera, quaj supererainct no- quem habemus scriptum est, cujus exemplar cura
stram subjectionem, de illius qualicuncjue deposi- exemplari nolitiae synodalis sanclae meraoria; Leoni
tione quaracunque contentionem, quod absit, con- papae directum est, in quo pro reatibus suis a pon-
serere, vel quamcunque resultationem inirc non titicali ministerio alienum sc reddidit, ct alium in
volo, non praesumo, non debeo. Praesertim cum et loco suo absque rcpctitione canonica consecrari
ipse, et illi qui eum non clamantem vel resistontcm, decrevit), tanquam crirainosus suo testimonio a mi-
sed potius, quantura ab cis qui interfuerunt videri nislerio pontiticali cessare, et juxta Leonis ct Gre-
potuit, sponte connivcntcm, anle triginla et tres gorii dccreta, ad promerendara raiscricordiara Dei,
annos jara evolutos judicaverunt, illic procul dubio privatam secessioncm expctere dcbuit. Et si falsum
sint, ubi unusquisque sub tanto judice, cujus ocuhs de se protulil, tanquam falsus contra scmetipsura
nuda et aperta sunt orania, non possunt perdere sui tcstis abjiciendus fuit, prohibente Domino : yon
meriti qualitatem. Verumtamen ut pauca ex corum lotjueris contra proximtun tuum falsum testimo-
gestis ob rei notitiam vobis suggerendara comme- nium{Exod.w,\b). Quod si non licuil contra proxi-
moremus, Hildemanno Ecclcsiic Belgivacorum epi- Dmum, mullo minus contra semelipsum. Et idcirco.
scopo calumniis, quibus fuerat donolalus, regulari ul judices sui dixerunt, juxle et rationabilitcr a pon-
satisfaclione exuto, Ebo, (lui pridom cum aliis ar- tillcali minislerio alionura una cum ipso eura red-
chiepiscopis et episcopis libcllum, quem liabemus, diderunt. De ([uibus, quanlura rcscire possumus,
de restitutione iraperatoris Ludovici raanu sua cum qui in nomine cpiscopi tunc fuerunt, in istis Cisal-
additamento archi('pisco[)i edidit, in cadem synodo pinis rcgionibus ncnio in corpore vivil, nisi solus
secundum traditionem apostolicae sedis, velut Zo- Rothadus ; adhuc plures supcrsinl qui Eccle-
licet
siraus de Procuio, Joannes de Contumelioso. Gre- siam ct provinciam suam euni prius nuUo impetcnte
gorius de Paulo decernenles ostendunl, el sicut descruisse contra rcgulas sacras novorunl. ct post
Gregorius multoties de episcopo non valento pro cjus dcposilionis ordincjn oognovcrunt. El Aposto-
infirmitate corporis ad ministcrium ei)iscopalc as- lus tcslamcntum dicil in morluiscon/irmatum [llcbr.
surgere, quod si volueril hoc, raodo, vidolicet dato vii, 9). Verum el de his qui mc in illius loco ordi-
libello, ad episcopatu se removerc valeat scripsil, naverunt, non habentur superstitcs, nisi praefatus
81 EPISTOLiE. 82

Rotbadus et Erpoinus ;
quamvis in istis provinciis, A praesumpsi. Qui in monasterio, ubi ab ipsis rudi-
Rhemorum scilicet, Trcvirorum, Agrippinensium, mentis infantiae sub canonico habitu educatus.inde-
Moguntinae, Lugdunensium, Arelatensium, Narbo- que eductus, in palatio domni Ludovici imperatoris
nensium, Rothomagensium, Turonensium, Seno- non modico terapore mansi. Conversis autem ad re-
num, Bituricensium, Burdegalensium, non facile gularem vitam et habitum fratribus in monasterio
plures inveniri possint episcopi, vel presbyteri, aut sancti Dionysii, ubi nutritus fuerara, in illud, saecu-
diacones, qui aut ab iUis non sint ordinati, qui in hmi fugiens, sine spe vel appetitu episcopatus aut
Ebonis depositione fuerunt, et me quidam eorum ahcujus praelationis, diutius degui, et exinde assum-
et ab eis ordinati ordinaverunt, aut qui in ordina- ptus, famiiiaribus obsequus praefati imperatoris, ac
tione mea consentientes non subscripserunt, seu episcoporum conventibus, pro sola obedientia mihi
qui a rae aut ab illis non sint ordinati, quos ego injuncta inserviens, post aliquot annos monasterii
Dei gratia ordinavi. Qui post decennium quamidem quietem repetii. A quo, peccatis meis exigentibus,
Ebo, sicut Cisalpini episcopi dixerunt, depositus rupto anciiorae fune, quomein portu neghgenter de-
fuerat, et sine regulari repetitionc vel rcclamatione vinxeram, sub obtentu salutis plurimorum, persua-
permanserat, atque postannum (juam aSergio papa sus hortamentis eorum quibus facilius quam mihi
sententiam notam susceperat, quam rectissime au- rj necesse foret credidi, ad tempestates maris magni et

ctoritas vestras, ut videhcet divinae legis oraculum spatiosi periculosissirae sum rejactatus. Eraenso
in epistola synodali per Egilonem directa nobis autem anno post ordinationera raeara, Lotharius
exposuit, in synodo apud Belgivacum civitatem iraperator, ut praedixi , causa fratris sui erga me
Rhemensis provinciae, a clero et plebe Rhemorum commotus, epistolas a Sergio papa exegit, sicut
metropohs, sed et ab episcopis ejusdem provincise postea mihi innotuit, pro refricando concilio de
petitus et electus, et cum decreto canonico prae- Ebonis dcpositione, quasi discordia esset in Rhe-
sentia et unanimitatis consensu omnium suffraga- mensi Ecclesia pro mea ordinatione, quod nuUate-
neorum ipsius metropohs, cunctis acclamantibus, nus constitit. Unde isdem domnus apostolicus litteras
nullo autem reclamante vel contradicente, regula- domno Carolo misit, prajcipiens ut Guntboldum Ro-
riter in eadem Ecclesia sum ordinatus, sicut epi- thomagensem archiepiscopum, cum caeteris episcopis

stola: de ordinatione mea sanctae memoriae Leoni regni sui quos praedictus Guntboldus ad hoc sibi
papse directae, et scripta ecclesiasticae ti-aditionis, obviam missis ejus Treveris ad hanc cau-
eligeret,
quae in Rhemensi Ecclesia conservantur, ostendunt. sam discutiendum dirigeret, et me ad ipsam syno-
In quibus inter caetera secutos se fore dixerunt dum venire faceret. Ipsi quoque Guntboldo inde
episcopi, ordinatores videlicet mei, auctoritatem litteras raisit, ut cum post diera sanctae Resurrectio-
Africani concilii, quod raissis episcopis, Ecclesiae ^ nis missos suos idera domnus papa in servitium im
diutino tempore pro fuga Equitii destitutae jussit peratoris mitteret, ad praedictum locura cum episco-
ordinari episcopura. El Damasi papae decreta, ad pis hanc causara Sed et mihi inde
diffiniturus adiret.
Paulinum episcopura {epist. .3) a congregata in urbe litteras misit, ut ad idem venirera concilium. Nos
Roma synoda directa, de episcopis adhuc etiam in autem exspectavimus eosdem missos usque ad con-
statu suo raanentibus, et contra regulas transmi- dictum terrainum, et non venerunt. Quapropler au-
grantibus. «. Eos, inquil, qui de Ecclesiis ad Eccle- ctoritate htterarum domni papae Sergii, annuente
sias raigraverunt, tandiu a communione nostra ha- domno nostro rege Carolo, cum consensuarchiepi-
beraus alienos, quandiu ad eas redierint civitates scoporum et caeterorum episcoporura regni ipsius,
in quibus primura sunt constituti. Quod si aIius,aIio Guntboldus synodura condixit, quo Ebonera htteris,
transraigranle, in loco viventis est ordinatus, tan- quarura exemplar habemus, per Erpoinum provinciae
diu vacet sacerdotii dignitate qui suam deseruit ci- Rhcmensis episcopum directis, ex auctoritate prae-
vitatem, quandiu successor ejus quiescat in Do- diclipapae convocavit, ut secundum ejus commenda-
mino. tionem hanc causam regulariter diffiniret, et diffmi-

Erjo autcm decernentibus sacris canonibus Car- lionem ipsius rei ad sedem apostolicam secundum
thaginensis concilii,ut quicunque clerici veldiaconi, D sacras regulas referre curaret. Quo Ebo sibi
isdera
pro necessitatibus Ecclesiarum non obtemperaverint conscius venire non voluit, nec ut apud sedem apo-
episcopis suis, volentibus eos ad honorem ampliorem stolicam, a qua notam sentenliam suscepit, absolve-
in sua Ecclesia promovere, nec iUic in gradu suo retur sategit, cura eundi illuc facullatera habuerit,
ministrent, unde recedere noluerunt. Quod et san- quoniam diu in Itaha immoratus, et proprielatem
ctus Gregorius in epistola ad Galliarum episcopos de facultalibus Rhemensis Ecclesiae comparatam
approbat dicens (lib. xu.epist. 1 10, ind. 11 ) : <^ Sicut possederit, et abbatiam sancti Columbani apud Lo-
is qui invitalus renuit, quaesitus refugit, sacris est tharium oblinuerit, sed et in istis regionibus alterara
altaribus admovendus, sic qui ultro arahit, vel ira- abbaliam adeptus fuerit, quas et habuit usque dura
portunum se ingerit, est procul duhio repellendus. » legationera in Grtrciara a Lothariosusceptara exsequi
Mentis et corporis ad obediendum episcopis et ordi- detrectavit, et ob id honores quos a praefato irape-
natoribus meis colla supposui, quoniam aliler ductus ratore acceperat perdidit, et per cleraentiam Ludo-
devotione, sicut tunc mihi videre videbar, agcre non vici regis Germanise in provincia Maguntina condu-
 ;

•s HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 84

C(um promeruit. Et nullum documentum canonicum A esse jam non potest nunquam igitur talis perma-
:

de sua restitutione vel a sede apostolica absolutione, nendo salvendus est.

sicut prgecipiunt regulae^ in vita sua synodo ulli De dilecto autem fratre nostro Vulfado el ejus
ostendit. Qui sine documenti testimonio, vel lilleris collegis. de quibus mihi summa dignitatis vestrae
de sua reslitutione, ut Felix papa decrevit, mini- auctoritas quae sibi placuit scripsil, nihil aliud
strare vel recipi in mmisterio sacro non debuit,a se sanclilati vestrae scribere prsesumpsi, nisi quod in-
et a plurimarum provinciarum metropolilanis cum crepationes vestras non negligcnter sed dihgenter
suis coepiscopis in judicio praesens, et ad sedem suscipio, et praeceptiones obcdienter obaudio; ot
apostolicam non rcclamans, consonanter exclusus. quia illis sufhcere debet praestabiUs auctoritalis
Maxime quia per tot annos, etiam post acceptam veslrae benignitas, et mihi abuudanler sufficiet, si

sentenliam a sede aposlolica, innocentiam suani salisfaclionem humilitatis meae suscipientes, crederc
non asseruit, quam demonslrare non potuit ; sed et dignati fueritis me vobis simpliciter scripsisse. Nam
quia ante rcgularem audieutiam, vel ante prolatam secundum ordinalorum meonira praeceplionera, qui
et confirmatam atque ostensam a scde apostolica mihi uecdum duobus exaclis mensibus posl ordina-
suam restitulionem, per edictum iniperiale Lotharii tionem meam, in synodo apud Mcldis civilatem ha-
imperatoris, quod habemus, ministerium episcopale r> bita pnvcoperunt, eatcnus ignoranli, ([uod Ebo post

praesumpsit, quod, ul Gelasius'in epistohs suis de deposilionem suam aliquos iu Rhemensi Ecclesia
Acacii damnatione ostendit, manifestissime sacris ordinaverit, ut eis mecum usque ad diligenliorem
est canonibus inimicum, quaUa et quanta judicia tractatum ministrare non permitterem, egi. Et hoc
incurrerit mehus ipsi scitis. Nam et si, ut prsedixi- ipsum eisdem fralribus, decernente Carthaginensi
mus, exigente imperatore Lothario, a sede aposlo- concilio ut ordinalis opiscopis vel clericis prius ab
lica htterae missae fuerunt pro synodo ex hac causa ordinalorihus suis placita conciliorum auribus eo-
congreganda, cum legatus ipsius sedis in has partes rum inculcenlur, ne se aliquid contra statuta con-
veniret, tamen sicut ad nuUam synodum, sed nec ciUi fecisse pomiteant, per Pardulura tunc diaconum
ad eam quam Guntboldus auctoritate litterarura Ecclesias Rhemensis ([ui interfuit synodo mandave-
domni Sergii papae congregavit, isdem Ebo conve- runt. Quoniara canones posteriores anterioribus
nit : ita nec missus a sede apostohca pro synodo ex jubent deferre, post synodum apud Suessiones ha-
hoc congreganda in istas partes advenit, veluti et bitam, cum eorum lilteris, quarum exemplar babe-
epistola ipsius imperaloris, necnon et episcoporum mus, et quas in Roraano scrinio inveniri posse
Belgicse, Galliae, Neustriae et Aquitaniae provincia- cxistirao, cum raeis pro eorum petitione litteris, et

rum epistola, cum hlteris domni regis Caroh, sanctse cum aUis petionibus meis, ad sedem apostoUcam
'-^
memoriae Leoni papae directae, quas in scrinio Ro- dorano papae Leoni pro confirmandis eorura gestis
mano credimus servari, demonstranl. Sicque sappe- ex eisdem fratribus ad synodum non coactis, quae
dictus Ebo, absque ulla repetitione vel reclamatione non scripsi, nec eis subscripsi, sicut et in synodo
apud quamcunque synodura,vel apud sedem
suae sedis vestra auctoritate collecta ostendi, medircxisse non
aposlolicam,a qua fuerat decretum ut nec commu- donego. In quibus gcslis veram praefatorum fralrum
nionem inter clericos susciperet, post datas litteras prosecutionem adversum me silentio non firmavi.
papae Sergii pro synodo ex hac causa congreganda, Unde ex coramuni consonsu, secundum canones
cum missos suos in istas partes dirigeret, et post sicut cos intellcximus, judiccs poslulavi ;
quorum
synodum auctoritate litterarum ipsius congregatam, sentonliara scquendam vidi usqucquo majoris au-
quo vocatus, ut pracdiximus, non convenit, us([uead ctoritalis alitor cxinde ditlinitiouera acciperem. Re-
obitum suum permansit. Videlicet, sicut superius cepta aulem domni papae Leonis excusatoria epistola
memoratai litterffi auctoritatis vestrae demonstrant, cur eadcm gcsta non contirmaverit, dicens inler
talis a sede apostolica et papa Sergio habitus, qualis caelera, « causas pro quibus hoc usque ad tempus
ab aliis non ignorabatur haberi, id est, ut codex cpi- suspcudimus charitati veslrte dicemus. Prima igilur
scopahs ostendil, pro criminibus suis honore priva- hacc ost, quia sicut ab opiscopis pramomiuala syuo-
tus, et ab Ecclesia pulsus, et idoo, antc synodalisD dus utiliter vcnlilata sivc sopila cst, ila per aliquos
examinis discussionem, ad quam Dei judicio non ex eis, ut dubitatio foret radicilus ovulsa, staluta
pervenit, secundum sacros Nicaenos canones non veslrae synodi deslinare debuistis ; » nesciens quia
reccplus. nos metropolitani in istis regionibus non habemus
Quod ergo, ut Leo scribit, manens io corpore poiostalem ut sine consensu vel jussione regis aut
non reccpit, conseiiui exutus carne non potcrit nos ipsi ire aut coepiscopos noslros quoquam lon-
sicut sanctus Gelasius de Acaciodicit, (pii a sede gius possimus dirigoro. Subjunxit aulcm idem pon-
aposlolica damnatus et non rcstitulus, licot Anasta- lifex in suis aposlolicis lillcris dicons : n AUa autora
sius papa, sicut in libro episcopali legimus, cura juxla volum vcslri dcsidorii id nos porliccre unnirae
rccipcre volueril, vitam finivit. Talis est, in^piions, permisit, oo quod logati sodis apostolicaj pra'sonlcs
diclus qualis signatus cst nuuquam csse solvcndus, ibidcm non fuerunt, ncquc impcrialis opislola uobis
talis usque in finem permansit, talis esse non dcsli- talis est pra^seulata, quae hoc quod expelendura
tit. Ita talis est hodie qualis ost ot diclus. non talis misislis specialiter indicare poluisscl. Quarla sci-
85 EPisroL.t:. «6

licet causa ha&c est, quia hi quos depositos charitas A scire et posse obedire et conservare cui^abo.» Quam
vestra aucloritate synodi fore affirmal, pcr proprias epistoiam idcirco ut veraciler vobis confitear si-
litteras sedem apostolicam appeilati sunt, et volunt gillatamnon misi, quia synodus epistolam a se di-
iterum nostra se ApostoHca audiri prsesenlia, et roctam non sigillavit, ducens incongruura, ut quo-
tunc si culpabiles invenli fuerint, non se abnuuut niam archiepiscopus de ipsa synodo, qui eidem ve-
canonicam subire censuram. » slrisad eam vocatus aposlohcis litleris interfuit,
Et postquam has litteras domui papae Leonis ac- ad vos mittebatur, quasi incredulo epistola sigillata
cepi, sicut mihi innotuit, domnus Lolliarius, petente committcretur, quod synodus non egit ego agere,
et

quodam episcopo regui sui qui adhuc vivit, per Pe- ne scandalum cuiquam generarem, non preesumpsi.
trum Aretinum episcopum pra?fato domno papse Sanctitas igitur vestra, charitate quae omnia cre-
mandavit ut gesta episcoporum de eisdem clericis dit repleta, veraciter raihi credat, quia simpliciter
non firmaret. Quse cum ad fratres et coepiscopos et absque ullo dolo in restitutione praedictorum fra-
nostros retuli, rogantibus eis apud Lotharium im- trum, postquam veslram dispositionem inde rescivi,
peratorem, epistolam exinde, ipso ex animo lar- ex benivola menle consensi,- et simpliciter ac sine
giente, per missos meos obtinui, ubi inter cgetera ullo dolo seripsi qu^e vestrae sanctitati transmisi. A
ita scriplumhabelur Sed ad nostraspelitiones ex-g quo consensu modo quolibot postea non
: « diverti.
sequendaselobtinendas Petrum venorabilem ct dile- nisi Toluli in pr;T?fatis litteris vobis scripsi, dicens,
ctissimum nobis Spoletinum episcopum viva voceno- reservalo per omnia senlentiae ac juris privilegio
stra vice exsecutorem inslruximus; el alium Petrum, apostolica? sedis, et salva diffinitione ac confirma-
venerabilem aeque et amanlissimum episcopum Are- tione expectatse vestrae discretionis atque auctorita-
tinum, hlteris commonuimus, et alios fideles vestros tis. Nunc autem, suscepta diffinitione de illorum
atque noslros simililer inde monuimus, » et reliqua. reslitutione, quam vestra sicut decuit et ordo popo-
Sicque cum ista opislola, et cum logalione impera- scit summa auctorilas praecessit, et subsequente
toris, per prsefalum venerabilera episcopum missos synodali consensu vestrae perfectio firraationis cor-
meos cum litteris Romam direxi, quibus in via nun- roboravil, nuncjuam vel nusquam exinde quamcun-
tius venit de obilu papae Leonis. Pervenientes autem que querimoniam contra queracunque raohor vel
Roman cum praefatis htteris, et intervenientibus dipono, intendo vel cupio habere, removere, exci-
prsedictis episcopis, domnus nomine et gratia Bene- lare sive conserere. Nec meditatuspro sura, litteris
quod nostris privilegium inde direxit.
dictus raihi hoc vestrae benignitatis acceptis, a consensu in sy-
Synodum autem pro saepe diclis clericis, aul a nodo, contra ipsius diffiuilionem et vestrara confir-
Petro Spololino, aut ab alio aliquo in istis regio-. malionem, aliquid removere ex tunc in postmodum
nibus, nec fama nec verilale ox apostolica auctori- '-^ us([ue m senipitornum. Quiaenimnullo criraine pro
tale congregatam, vel congregari jussam, sicut el prio (ienotati, nescientes Ebonera daranalura, non
per alios in islis partibus rescire potestis, unquam importune ad ordinationem, sicut ipsi dicunt, et non
audivi. Nisi illara quce anno praeterito vestrae au- est qui conlradicat, se iugesserunt, sed electi et

ctoritatis jussione exsiitit congregata,in qua eorum vocati obedierunt, sicut secundum excellenliam sa-
restitulioni secundum tradilionem raajorura para- pientije vestrae domno regi Carolo scripsistis, si nol-

tissime annui. Quam posleaquam lilteras vestrac lent obedire volenti eos ad majorem gradum prove-
auctoritatis inde suscepi, salubrem ac regularem here, omnes illi velut procaciterrenilentes reprehen-
cupivi, et idcirco ab ipsis qui eos deslitueruut, vel derentur, et lanquam conturaaces circa sacros ca-
non a minori numero, una cum meo consensu cos noncs damnarontur, veluti in epislola episcopis, qui

restitui peroplavi Et proplerea inde usque ad syno- per gratiam Dei et decretura vestrum apud Suessio-
dum exspectavi, et plenius a sede apostolica vestra nis urbem convenerunt, direcla intimastis : qualis-
auctorilate firmandam cupivi, cujus arbitrio pote- cunque fuerit vel quoecunque pcrtulerit Ebo, a se
statisreservata eratsumma ac firmitas privilegioinim ordinatis, qui nihil practer humilitatem et obedien-
apostolicae sedis, sicut et vcstra; epistolae nobis di- tiam exhibuorunt, nullum prorsus intulit oftendi-
reclao continent, et inepistola synodali, cujus exera- D culura quoniara et beatissiraus Leo ad Mauros scri-
plar Jiabemus, sanclae auclorilati vestrae directa bons, ila de quodam Maximo pra;cipit dicens [epist.
communi consensu scripsimus. In qua nullam men- 91, sub finem) : «. Maximum quoque, licet repre-
tionem dequacunque Ebonis deposilione habuimus. hensibililer ordinatum, tamen si Donatisla jam non
Sed et litteris meae exiguilatis
simplici meute in- est, ot a spiritu schismaticae pravitatis alienus est,
serui inter caetera dicens Quia syn odo per hunc : « ab episcopali, quam quoquomodo adeptus est, non
venerabilem archi^^piscopura Egilonem, quiinterfuit ropeliimus dignitate. « Et Anaslasius ejusdem apo-
actionibus, dirigente cpislolam omnium nostrum slolica; sedis pra?sul, quod mali bona ministrando
qui adesse poluimus, cum ipso voce loquentem. sibi tanlummodo noceant, nec Ecclesiae sacranienta
Quoniam si eis mauus porrigilis, vobiscum parilcr couunaculont, ad Anastasiura principera scribens
porrigomus ; et item post aliquanla. Quio vorbis et (episfola unica), evidcntissiraa ratione deraonslrat.
scriptis raihi per islum roligiosum archiepiscopum Cui sane pio sensui, sicut in eorura decretii cum
exinde sequenda atque tenenda mandaveritis, pro additamento conditionum legimus, juxta quemdam
8/ HINCMARl RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 88

raodum non inconvenipntor coaptari posse videlur A nodo vestra auctoritale congregatae cum privilegio

quod beatus Augustinus scripsit, dc cujus sensu ac vestra? sanclitatis ostendi, et incorruptas scripturas
verbis Anastasius papa in prjefata epistola hinc quai- atquc sigilla coram fiho
monstravi, et ex integro,
dam assumpsit. « Si quem forte, inquit, coegerit vestro domno rege Carolo, audientibus omnibus
e.xtrema necessitas, ubi catholicum per quem acci- episcopis et qui synodo interfuerunt, relegi feci.

piat non invenerit, et in animo paccm catliohcam Unde in opistola synodi vestrae auctoritati directa
custodiat, per aliquem extra unitalem catliolicam scriptum intcr csetera habetur ad locum : « In suis
posilum accepcrit quod erat iu ipsa catholica uni- ordinibus restituere maturaremus, quin praedictos
tate accepturus, si statim etiam do hac vita emigra- fratres, nisi privilegiis sanctse Romana? sedis, per

verit, non cum nisi catholicumdeputamus. Si autem reverendum confratrem nostrum Hincmarura, ar-
fuerit a corporali morte hberatus, cum cathohca? chiepiscopum nostra' unanimitati prolatis, quae de
congregalioni etiam pracsentia corporah redicril, ipsis viris quKdam statuerunt, debita reverentia
undo nunquam corde discesserat, non solum non exhiberetur ; quorum summa perfecta ct infegra
improbamus quod fecit, sed etiam securissime veris- firmitas, ut claret et justum est, in aposlolicse sedis

simcque laudaraus, quia prsesenlem Deum credidit reservata esl arbilrio polestatis. » Quod synodus vo-
cordi suo, ubi unitatem scrvabat. » Exemplar deni- g bis non scriberet, si integra privilegia eis non osten-
que privilegii sanclfe memori;T? Benedicti, sine ulla dissem.
mulilatione vel adjeclionc seu immutalionc, per ve- De eo quod i)cnignissima et sanctissima paterni-
nerabilem fratrem coepiscopum nostrum Odonem
et tas veslra mihi esl dignita scribere, ut non arbitra-
sanctissimae paternitati vestra} transmisi. De quo et ror ad discrimen quodlibet quae mihi mandata sunt.

in epistola a me per illum vobis directa, inter aha exaggerasse, cum mehora esse vulnera dihgentis,
si placet potestis relegere, ubi scriptum habetur : quam fraudulenta odientis oscula esse nou nesciara,
« Mitterem, inquam, ipsam aulhenticam privilogii sed nc adeo in privilegiorum meorura defensionem
cliartam, quam lioalse recordalionis prajccssor vo- vel clatiouem immoderatius erigar, ut apostohcae
ster domnus Benediclus mihi sua auctoritate diro- sedis jura quoquomodo temerc tetigisse videar, ve-
xit ; sed timui no mihi indo ahquid siuistri in via raciter fateor, lioc numiuam in cor meum ascendit,

contingeret, et solalio, quod inde adversus insur- qui semper et apostohca; sedi, et ejus rectoribus,
gentium impetus habeo, fierem destitutus. Veslra postquam me nosse polui, pro meo scire et posse fi-
vero dignalio in scrinio sanctae Romanae Ecclesiae delis et devotus, et hurailis ac subjectus exstiti, sum,

ex more exemplar ilhus potest requirere, et utrum et adjuvante Domino, pormaneijo. Privilegia autem

ita se habeat evidentor aguoscere. In quo si vestrae sedis apostolicR' non ideo petii ut mihi non sufficeret
sanctitati placet, necesse ost nobis ut qua?dam su- ^ quod sacri canones et docreta sedis Romanao ponti-
peraddalis, qua> hic fraler ac tihus noster, juxta ficum cuique motropoh sedi conccdunt, ct nec aha,
quod necessitatosnoslras cognoscit, vestra; suggerct vel amplius quam EcclesiiB Rliomorum collatum esf
sanctitati. Quia sicut sanctus Auguslinus dicit, ne- cx antiquo, miiii largiri specialiterpetii, neque ap-
cesso est ut ad nova morborum genera nova qu.o- pclo. Sed quia non solum dioocesis, verum el paro-
rantur medicamentorum experimenta. Sed et de cliia mea, inter duo regna sub duobus regibus babe-

synodo apud Suossionis habila, do qua, factione tur divisa, ot res milii connnissae Ecclesiae sub mul-
cujusdam clerici nostri, qui a nobis neghgenliis suis torura principmn polestale conjacere videntur, do
terrilus aufugorat, ({uiddam ibi sub quadam du- quibus aul parum aut nihil ulililatis Ecclesia nostra
bilalione est positum, liic fratcr ac fdius noslcr vo- potest iiabore : (juia volercsconstitutionos jam quasi
bis rci verilatom polost narrarc, qui eidem sy- pro viH apud quosdam habentur, his novis decretis
nodo interfuit, ct adhuc in uomine abbatis subscri- carnalcs et animalos iiomiuos torriti, quiddam reve-
psit. » rentius contra Ecclesiam indignitati meoe commissam
Haoc simt vorba mca in epislola sancla' palerni- agerent. De quibus privilegiis, quorum defcnsioneu)
tali veslrae direcla. Nam, ibi est posi-
si milii non arrogo, sod nec de aliis quibuscunque est
iude quod
tum .si quod quiddam ibiD unde iidlari valcam vel eirerri, qui et si juslus fuo-
ita cst orasissom, superiluo

sub (|ua(lam dubitationo ossol posilum scriherem. El ro, nou levabo caput saturalus allliclione et miseria
si ali(|uid ilii addorom, nuitaroin, vel domorom, ut Postremo de pallio, a mea pra>sum])tionc nou certis
in scrinio sancta> Uomaua) l']cclesiao exemplar illius temporibus ct juxta morem aliis molropolilanis dif-
requireretis, et ulrum ita se haberet agnoscerctis, tinitis uso, unde vestrae sanctilatis auribus intiraa-

scribero non auderera. Cfcterum si quocunque mo- tum essc indignitati mcffi scripsistis, auctoritati

do,quacunque occasiono, a (|uocun(iuo aliter ad vos vestra; voraciter fatoor, quod et in islis regionibus
doialuinfuil, tamen ogo per pr;ofaliun venerabiiom pcr alios .si voliis placuerit rescire valebitis, quia
coopiscopiim noslrura, sicut so habol, exemplar nisi in die Nalalis Dominici, el indic sancta' Resur-
ipsius iuivilegii voi)is diroxi. Qiiod si voiiis iion fue- rectionis ojus, vix iii loto anno eodom pallio utor.
rit la'dium roscrvalo in Humauo scrinio illud (luod Quoniam do illorum numero, peccatis mois oxigcn-
per cum misi couferrc, verum invcnietis. Sod ct tibus, faclus, de (inibus scriptuni ost : Impodimenla
illiim ipsum privilcgii tomiim, ol uon cxouiplar. sy- iiiilii feceriml cos miseros, raro in decrotis feslivi-
89 EPISTOLE. 90

tatibus, quo pallio uti metropolitanis eonceditur, in A EPISTOLA XII.

sede mea, propter multas occupationes et necessita- AD XICOLAU.M PAPAM.

tes Ecclesiae et regni, esse mihi permittitur et nisi ;

Ejusdem argumenti cum superiore, maximaque e.r

quando in eadem sede sum in decretis festivitatibus, parte iisdem verbis contexta.
non solum non toties sicut mihi concessum est, (Aputl eumdem.}
verum vix aut nunquam codem pallio utor. Pro cu-
jus usu apud sedem apostoHcam nihil petii, nisi si- Domino sanctissimo ot rcverentissimo Patrum

cut decessores ac praedecessores mei eo uti et in Patri XicoLAo, primae ac summae sedis apostolicae el

episcopi ordinatione solebant. Non enim usura pallii universalis Ecclesiae papae, Hincmarus, Rhemorum
esse meae dignitatis puto, sed genii sedis metropolis episcopus , et vestrae sanctissimae paternitatis devo-

esse cognosco. Et cum multi sint sancti episcopi qui tissimus famulus.

eodem pallio non utuntur, non nescio quia si sine Litteras sanctissimae paternitatis et praecellentis-

virtutibus, quas exponente beato Gregorio pallium simae auctoritatis vestrse, xiii Kalendas Junii, indi-

signat, pallio utor, et si excellentiorem caeteris Rhe- ctionis XV ab Egilone venerabili archiepiscopo Sen-

morum provinciae sedibus raetropolira sedem pallii nensi accepi, in quibus, sed et litteris generaliter ad

p epi^copo, qui in synodo vestra auctoritate congre

usus demonstrat in ocuHs hominura, non taraen ma-
gata apud Suessiones praeterito anno fuerunt, tanlas
jorera rae facit in oculis Domini. Et veraciter con-
et tales increpationes indignitati meae a dignitate
fiteor sanctae vestrae paternitati, quia si episccpus
ordinatus non essem, non solum pallii usum non vestra illatas inveni, sicut peccata mea merentur.
Quibus ad orania respondere et humilitati meae prae-
quaererem, quoniam scio, sine ordinatione episco-
sumptiosam, et sublimitati vestrae constat incon-
pali, fide recta et operibus bonis per Dei gratiam
me gruura praesertim cura post multa pusilUtatem
vitara aeternam potuisse aquirere. In isto sae- ; ,

culo cognoscens illud, sicut raodo cognosco, episco-

meam refoventes, mihi scribere dignati fueritis di-
centes : « Haec ne nos arbitreris ad discrimen quod-
pale n ordinera non subirera, si vitare valerem. Sed
et nunc jam sufficit mihi anima raea pro spolio. Ego libct tuae sanctitatis vel dignitalis exaggerasse, cum
enira raultis afflictus infirmitatibus, et aetate grava-
meliora esse vulnera diligentis quam fraudulenta

tus, ac injuriis fatigatus, jam delibor, et tempus meae odientis oscula non nescias. » Caelerum, quoniara

resolutionis instat. Quapropter licet alius ab amicis propter multas et raaxiraas ac pene continuas infe-

raeis Cisalpinis in partibus Romanis, ut a multis stationes paganorum atque falsorum Christianorum,
jactatur, confingar, ad aliud me oportet tendere, et quas patimur, continue laborantibus antea episcopis
quam pompae ac regionum nostrarum, in unum convenire non licuit,
de aliis cogitare alicui ostentationi, p
minime autem ecclesiastico ministerio applaudere, ^^ "o^^is communiter vestrae sanctitatis epistola
pistola

aut modo quolibct inservire. communiter missa relegeretur, et sicut jussistis,

Haec autem, de quibus clarissimae sanctitati et
quaecunque super hac re de quaagitur scripta tam a
famosissimae sapientiae vestrae scripsi, non ad ullam vobis prius et nunc quam a nobis edita reperiuntur,

controversiam, vel contumacem resullationem, quod et quid inde humilitas mea et illi dejecti clerici sedi

absil, protuli ; sed animatus veridica sententia ve- apostolicae suggesseriraus vel retuleriraus, in volu-

strae, imo divinae auctoritalis, quam mihi scribere men unura ordine quo raissa sunt redigerentur, et

dignali fuistis, dicentes quia veritas hberet, raen- apostolicae sedi, ut competens est, eorum nobis
dacium vero perdat, humiliter veritatis narrationem exemplaribus reservatis, summo studio dirigerentur.

suggessi. Tandem raeae serviluti a vestra dignatione Nunc in aliqua regni parle aliquantulum de paga-
remandari deposco de fratribus nostris. Rheraensis norum infestatione respirantes, sed aharum anxie-
Ecclesiae filiis, vestra aucloritate in suis ordinibus tatum gemitibus laborantes, et adhuc graviora quae
restitutis, quoniam venerandus archiepiscopus Egilo imminent metuentes, et fratres ac coepiscopi nostri

ex vostra auctoritate eis praecepit ut in suis gradibus

devotissirai filii vestri, quae jussistis, videlicet de

ministrarent, et ad altiores ascendcre non procsume

Ebonis dejectione. et de ipsius restitutione, ac fra-

rent, utrum debeam eos ad altiores gradus prove-

D tris Vulfadi et collegarum ejus promotione, et de
praefati Ebonis iterata repulsione, atque ad aham
here, si confratres ac conwninistri nostri illos elege-
Ecclesiara raigratione, sed et quae de ordinatione
rint : quoniara eorura aniraos raea incuria laedere
mea cunipererunt, exsequi sludio fideli procurant :

nolo, et ne contra vestram jussionem ac dispositio-

et humilis mea servitus, de his quae indignitali meae
nem agara raodis omnibus devitare cupio, qui apo-
vestra scripsit dignatio, omni humilitate ac puritate
stohca; sedis decrelis omnibus parere desidero.
conscripta, his quaj auctoritati vestrae collectis diri-
Deus oranipotcus sinceritatera vestram, ad doctrinam
gunt, subjungenda et suggeronda alque porferenda
et correctionem sanctae suoe Elcclesiae, in suo apto
secundum vestram praeceptionem cis porrexi. De
sorvilio per annorum multa curricula conservare
dilecto scilicet fratre nostro Vulfado et ejus collegis
dignctur, dorane sanctissime et reverentissirae Pa-
de quibus milii summa dignitalis vestrae auctoritas
trum Pater in Doraino.
quae sibi placuit scripsit, nihil aliud sanctitati vc-
strae scribere praesumo, nisi quod mcrepationes ve-
9i IHNCMARI RHE^tENSIS ARCHIEPISCOPI. 9%

strasnon negligenter, sed diligonier suscipio, et A ^^,^^^3^ ^-i^j usq^equo majoris auctoritatis aliter
pfajceptiones obedienter obaudio. Et quia illis suf-
exinde diffinitionem acciperem. Recepta autem
ficcre debct pra;stabilis aucloritalis vestrte benignitas
domni papa; Leonis excusatoria epistola, et ccetera,
et inibi abundanter sufficiet, si salisfactionem hu-
ut svpra, usgue ad (inem epistolce.
militatis meae suscipientes credere dignati eritis,

me vobis simplicitcr ac veraciter inde scripsisse. EPISTOLA XIII.

Nam secundum ordinatorum meorum praeceptionem, AD MON.VCHOS ALTOVILL.VRENSIS MONASTERII.

qui in Ebonis dejectione fuerunt, et mihi necdum Vt Gotkescalco, siante mortem resipuerit, spiritalem
duobus exactis mensibus post ordinationem meam, et corporalem humanitatem exhibeant.
in synodo apud Meldis civitalem habita pra^cepe- (Apud oumdem.j
runt catenus ignoranti quod Ebo posl dojeclionem
,
Pro tempore, sicut milii hcuit, dixi vobis qua
suam aliquos in Rhemensi Ecclesia ordinaverit, uL condilione, si sc Gothescalcus, anlequam aniraa
eis mecura usque ad dihgontiorem traclalura mini- illius egrediatnr de corpore, recognoverit, et spiri-
strare non permitterem, egi ; et hoc ipsum eisdem talera et corporalera huraanitatem ilh exhibeatis.
fratribus, decernente Carthaginonsi concilio, ut Sed ne quid vobis desit in ulla gratia, auctoritatem
ordinatis episcopis vel clericis prius ab ordinatori- r, inde ecclesiasticam ex verbis orthodoxorum vobis
bus suis placita concihorum auribus eorum incul- trausmitto. Ait enim de hujusraodi Leo (epist. 12,
centur, ne se aliquid coutra statula concilii fecisse ad Fhnnanum) , ut si tideliter et utiiiter dolet, el
poBniteant, per Pardulum, tuuc diaconum Rheraensis quam rocte mota sit erga eum episcopalis auctorilas
Ecclesiae, qui inlerfuit synodo, mandaverunt. Ab ea vel sero cognoscit, vel si ad satisfactionis plenitu-
autem synodo Pardulus mecura Rherais reversus, dinera, omnia quoe ab eo male sunt sensa, vel viva
eisdcra fratribus, qui nobiscum erant et de quibus voce vel signo competenti daranaverit, reconciliatio
agebatur, iioc quod mihi praeceperunt episcopi retu- et communio illi non denegetur, sicut Coelestinus,
lit, et ut non in gradibus, quos ab Ebone post depo- et Leo, et sacri canones decreverunt. Et si in hac
sitionem suam acccperant ministrarent, usque ad confessione ac communione obierit, sicut caeteris
dihgentiorem tracfatura observarent praecepit. Fra- frati'ibus, ita et illi corarauncmsepulturam, ac sepe-
ter quippe Vulfadus adhuc raecum non erat ; sed hendi otilcium et orationera post obitura exhibete.
post plures evohitos raenses, si rite remetior, ante- Quia Dominus noster, verus et bonus pastor, qui
quam fere anni spalium compleretur, de alia pro- animara suara posuit pro ovibus suis, et qui venit
vincia ad me veniens, cum bcnignhate est et cum animas hominum salvare, non perdere, imatatores
Hberalitate susceptus, et honorabihter habitus. usque uos suae vult esse pietatis, ut peccantes quidera
quo domno nostro regi Carolo, ipso petente, illum ^juslitia coerceat, conversos autera inisericordia non
coramendavi. Defuncto autem Ebone anno Incarna- repellat. Si autem in obstinatione sua usque ad
tionis Dominicae 851 ludictione xvi, xiii Kalend.
,
morlem permanserit, teucudum nobis de illo est
ApriHs, quia prapfati fratres nostri ab eo ordinati quod sanctus Leo de communione privatis et ita
qui mecura erant, posl annos circiter octo su;e ab defunclis dicit [epist. 9o, ad Rusticiim) « Horum, :

otlicio suspensionis, anno scihcet Incarnationis Do- inquiens, causa Dei judicio reservanda est, in cujus
rainicae 853 me petierunt, eisdem fratribus ad syno- manu fuit, ut talium obitus usque ad communionis
dum ire permisi et his qui indiguerunt, subsidium reraediura non differretur. Nos aulem quibus viven-
necessarium, ut ad ipsum concilium sine difficultate tibus non comraunicaviraus, mortuis coraniunicare
ire possent, ministrari praccopi. Ubi cos non judi- non possumus. s Kliiem (epist. 59 ad Theodorum) :

cavi, neque dejeci, noc etiam cura judicibus eorum <i Si, inquit, aliquis eorura pro quibus Doraino sup-
subscripsi, sicut norunt qui interfucunt, et ipsn plicamus, quocunque intorceptus obsLacuIo, rau-
episcopalia gesta, qua> authenuca cum subscriptio- nerc indulgonti;ie praesentis cxciderit, et priusquara
nibus episcoporum qui eis subscripserunt, sine mea ad constiluta reraodia pervenerit, teraporalem vitam
subscriptione, praeterito anno in synodo vestra au- humana conditione finierit, quod manens in corpore
ctoritate apud Suossiones habita ostondi, demon- D non recepit, consp.qui exuLus corpore non poterit.
strant. Et quoniam canones postcriores anterioribus Nec nccesse est nos eorum qui sic obicrint mcrita
jubent deferrc, pnccipioutibus oisdem episcopis, actusque discutoro, cum Domimis Deus nostor, cu-
cum eorum litleris, quarum oxemplar habeinus, et jus judicia no^iueunt comprclioiuli, ([uod sacordotale
quas in Romano scrinio iiiveniri posse existimo, ministerium implore non poluit, sua' juslitiac reser-
cum meis pro eorum potilione litteris, el cum aliis vavit. » Et sanctus .loannes apostolus dicit : Est
peliiionibus mcis ad sodem apostolicam domno peccatumadmortcm : non pro illodico utquis roijet
papae Leoni pro contirmandis corum gcstis, (|U}p (l Joan. v, 16). (i Peccatum, inquit Gregorius (Moni/.
non scrip.si, me direxisse non donego. In quibus XVI, cap. 28), esl usque ad mortem, quia scilicet
gestis veram pra>fatoriiin fralrum prosocutioncra peccatum quod iu hac vila non corrigitur, ojus ve-
advcrsum me silontio non iirraavi. IJndo ox com- nia frustra post inorlom postulatur. » Poccatum
muni conscnsii socundnm canoncs, sicut oos intol- quippe us(iue ad inferos dicilur, quod anle linem
leximus, judices poslulavi, quorum sententiam se- vitte praespnlis per correctionem ac p(.vuitentiam non
 ;

9S EPISTOL.E. 94

emendatur. Et talium memoriam, scilicet in pec- A minis conficere fallaciter arbitrantur. Reprehendere
cato perseverantium usquo ad morlem, minimelicet nihilominus raoHuntur co quod octo hebdomadibus
inter sacra altaris mysteria celebrari, in quibus pro ante Pascha a carnium et septem hebdomadibus a
eis oratur, qui nos praecesserunt cum signo fidei, casei et ovorum esu fnore suo non cessamus. Men-
el dormiunt in somno pacis, in Chrislo videlicet tiuntur quoque nos , sicuti per aha ipsorura con-
quiescentes. Dorraiunt ergo, ut catholici doctores scripta indicatur, agnura in Pa?cha more Judseorum
dicunt, in somno pacis, qui ab unitate et societate super aitare pariter cum Dominico corpore bencdi-
Christi Ecclesiae nec per hsereses.noeper schismata, cere et offorre. Quin et reprehendere satagunt quia
nec per mortalia crimina separati sunl. In quibus pones nos clerici barbas radere suas non abnuunt
etsi ahquando fuerunt, tamen per pannitentiam sa- et quia diaconus non suscepto presbyteratus officio
nati, et per orationem Ecclesiae, cui in Petro dictum apud nos episcopus ordinatur, cum ipsi etiam illum
esV. Quodcunqne solveris superterram, solutum
erit quem patriarcbam suum nominant ex laico subito
et inca;lis(Matth.\\i, 19), reconcihati et redem- tonsuratum ac raonachum factum saltu ad episco-
ptionis mysterio sociati, utique in pace obierunf, patus apicora imporiah favore ac brachio provehere,
misei-ante illo non vult mortem peccaloris, sed ut ipsi putant, minime formidaverunt. Et adhuc,
utconvertatur et vivat. Neque enim piorum auimsc g qood gravius est oi insanius,a missis nostris contra
mortuorum separanturab Ecclesia,qu8e regnatnunc omnera regulam, etpraeter omnem consuetudinem,
cum Christo in vivis ef mortuis. Propterea enim, hbellum fidei, si se ab ilHs recipi vellent, exigere
sicut dicit Apostolus,mortuus est Christus,utetvi- moUebantur, in quo tam ista capilula, quam ea te-'
vorum et mortuoruni dominetur (Rom.xiv, 9.).Unde nentes anathematizarent necnon epistolas canoni-
,

et abbi ait ; Qucniam. non posuit nos ad iram, sed in cas ab his ei quem suum cecumenicum patriarcham
acquisitionem salutis per Dominum nostrum Jesum appellant dandas improbe requirebant. El ipse in-
Christum,qui mortuus est pro nobi s ,xit sivc vigilcmus vasor Constantinopolitanae Ecclesiae Pliotius in scri-
sive dormiamus, simul cum illo vivamusfl Thess.\, ptis suis , se archiepiscopum atquo universalem
9). Quiescentes autem in Christo sunt, de quibus patriarcham appellat. Et imperatores Grsecorum
dicitApostolus :Et mortui quiin Christo sunt resur- legatos apostolicse sedis cuni epistohs veneratione
gent primi {IThess. iv, 16); et de quibus item scri- qua debuerunt recipere noluerunt. Inde unusquisque
p\um partem in resurre-
est: Beatus qui habuerit vestrum qui metropohtani jura sortitus est, junctis
ctione prima inonlcedetur amorte sccunda{Apoc. xx sibi fratribus el cocpiscopis suis qui sub se sunt,

6). Unde el Juda pontifex, sicut in hbro Macha- de his diligentem curam suscipiat, et quid invidis
bajorum legimus {lIMachab.wi, 46\prohisquicum
p eorum detractionibus opponi necesse sit riraari
pietate dormitionem accepcrunt, misit Hiorosolyrais studeat , et invenire summopere gestiat, atque in-
offerenda. Et si, ut prcemisi, in obstinatione sua
ventum nobis ocius transmittere rainime parvipen-
pormanens raortuus fuerit, sicut ex auctoritate
dat, et praesulatui nostro scripta divinitus inspirata
beati Gregorii et sacrorura canonum accopimus, sapientia vestra reprehendendo et forti prorsus in-
cum hymnis ad sepulturam deportari,
psalmis et
vectione fariendo tantam eorumdem imperatorum
vel in communi fratrum sepuUura sepeliri non de- vesaniam raittat. Quae nos suscipientes , rursus ea
bet privatae autem scpultura; humanitas, sicut vo-
; cum aliis assuetiooibus noslris ad ipsorum quoque
bis dixi ei non est doneganda.
,
denientiam confutandam raittere valeamus. Qua-

EPISTOLA XIV. propter, frater charissirae, secundura domni apo-

stolici commendationera de his per tramitem Scri-
,
AD ODONEM EPISCOPUM BELLOVACEXSEM.
plurarum et Iraditionem majorum quac illi conve- ,

Deobjectionibus Grcecorum aNicoIao papain Galliam unum

iiienter rcscribere possimus quaerere et in
missis, ut ad eas respondeatur.
,

coUigere stude, ut cum simul adjuvante Domino

• (Apud eamdetB.)
venerimus, qufe quisque nostrum invenit singillatim
HiNCMARus Rhomorum episcopus, dileclo fratri et
communi studio relegaraus , et quae eidem domno
venerabiU opiscopo OnoM salutom. D papa; a nobis inde scribenda sunt ordineraus. Data
Domnus communiter nobis et aliis
apostolicus
quarlo Kalendas Januarii, indictione prima.
episcopis regni domni nostri Caroh epistolam raisit. '

in qua conlinetur quod Gra^ci tam Ecclesiam Roma-

EPISTOLA XV.
AD CAROLUM REGEM.
nam speciaiiter quam omnem generalilor hngua
Latina utitur, conanlur reprehendere, quia jejuna- De Hincmaro Laudunensi.
mus in Sabbalis, quod Spiritum sanctum ex Patre (Act. prov. eccl. Rliem.)

FiUoque procodere dicamus, cum ipsi hunc tantum Domino Carolo regi glorioso, Hincmarus, nomine
ex Patre procodere fatcantur. Dicunt prai^lerea nos non raerilo Rheraorum episcopus, ac plebis Dei fa-
abominari nuptias, quia presbyleros sorliri conjuges raulus.
prohibemus ; et insimulare tentant quod eosdem Ecce, domine, sicut hic dilectus fraler, venera-

presbyleros chrismate hnire baptizatorura fronles bilis coepiscopus noster Odo, ac missi vestri verbis
inhiberaus, quod tamen chrisraa nos ex aqua flu- pleniuspossunt dicere, et exiguitas mea hisiitteruli»
9S HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 96

doniinalioni vestrse dixit ratum signiticare, Hin- A auclorilale apostolica et generali episcoporum con-
cmaro episcopo rebus et facultatibus ecclcsiasticis sensu, ecclesiastico vigore, ac reipublicae christiange
quihus spoiiatus fuerat, revestito, in proviucia, et cohibente religione dcstruxerunt, velut in ejus epi-
compctenti loco, ab clcctis ex utriusque partis con- stolis ad ipsum Mauricium imperatorem, et ad plu-
censu judicibus secundum leges ccclesiasticas, sinc rimos archiepiscopos directis ostenditur. Quod et
potestatis vestraj aliquo detrimento, et cuni lionoris divje memoria; avo vestro Carolo subripuit, sicut
vestri augmento dicente Dei spiritu per Psalmi-
,
majorum Iraditionc, ct verbis et scriptis didicimus. Et
stam Honor regis judicium diligit {Psal. xcviii),
: in libroprimo Capitulorum cap. H2 demonstratur.
quffistio contra eumdem Ilincmarum commota, re- de liberis hominibus ad servitium Dei sine sua li-
gulariter audila ot ventilala est ac deilnita, quantum centia non convertendis. Quod Ecclesia et respublica
ad minislerium cpiscopale pertinuil, licet isdem non consensit, quodque postea correxit ; sicut in

episcopus ex inlegro non fuerit reveslitus. Conlu- eodem libro cap. l.U monstratur. De rebus nihilo-
macium aulem causa, alteruui tinem exspectat. Non minus ecclesiasticis dividendis eidem avo vestro
igitur, quod in adolescentia vestra, quando aniuius incongruentia quaedam subripuit, quae oris profes-
hominus lubricus el ad indebila usurpanda solct, sione, et edicti .subscriptione correxil, sicut in prse-
esse proclivus, Domino vos custodiente, non acci- p. fato primo libro Capitulorum cap. 74 evidenter ,

dit, in perfecta aetate vobis subripi, minime autem ostenditur. Unde pra^judicium ad tempus extortum
persuaderi leges ecclesiasticas, vel in modico in- vel usurpatum, pro legis judicionomo sanumsapiens
fringi, sive convelli a quocunque sustincatis. « Scien- tenuit, retinet, vel tenebit.

tes (sicut Constantinus et Constans imperatores in Caeterum in secundo libro Capitulorum cap. 13
edicto suae legisquo immunitatem Ecclesiae, ac .suis continetur, ut « Si talis causa in qualibet provincia,
ministris conferuut) dei)ere magis religionibus, quam aut in aliquo comitatu orta fuerit, quae aut ad inho-
ofiiciis et labore corporis et sudore rempublicam
, norationem regni , aut ad commune damnum perti-
contineri. » Et sicut sjepe solelis recolere, beatum neat, quae etiam sine nostra potestate corrigi non
Gregorium Brunichildi reginae Francorum scripsisse : possit, nos diu latere non permittatis , qui omnia,
« Facite quod Dei est, et Deus facict quod vcstrum Deo auxihante, corrigere debemus. Quidquid hacte-
est; )> huicpraemiltens seutentia; : '< Confidimus, in- nus in his quae ad pacem et justitiam totius populi
quit, quod tanlo propilius causas vestras sua pictate pertinent, et ad honorem regni, ac communem utili-
disponct, quanto ipsc de sua vos esse videt causa tatem, aut a nobis, aut a vobis, neglectum est, de-
solHcitos. » Olim cnira, sicut Honorius ct Tlioodo- bemus, Deo auxiliante, cerlare qualiter abhinc nostro
sius in les:e data Ecclesiae scribuni, ut eorum utamur et vestro studio emcndatum fiat ''. » In quarto eliam
verbis : « Clericos indiscretim ad saccularesjudices G libro cap. 24 scriplum est : « Si quis aliqua neces-
debere deduci infaustus praesumplor edixerat, quos sitale cogente homicidium commisit, comes in cujus
abdicata tyranni pra^sumptione, episcopali audicnliae ministorio perpetratum est, ol composilionem sol-
reservamus. F"as onim non est, uti diviui muneris vere, et faidam per sacramontura pacificare faciat.
ministri lemporalium potcslatum subdantur arbi- Quod si una pars oi ad lioc consonlire vohierit, id
trio. » Qua; lox posloa a decessoribus ct praedeccs- est aut ille commisit aut is qui
qui iiomicidiuni ,

soribus veslris regibus, Ecclesiae et minislris suis composilionem suscipere dcbet, faciat illum qui ei
conservata fuit ; nisi forte aut per excessum prin- conluraax fuerit ad praesentiam nostram venire, ut
cipum, aut per nogiigentiam episcoporum ad tempus eum ad tempus quod nobis placuerit in exsiUum
aliquomodo exslilit violata : quss aut correctione, mittamus, donec ibi castigelur, ut comiti suo inobe-
aut innovala constitutione indigons pereosadsla- diens esse ulterius non audeat, et majus damnum
tum .solidatum est reducta, vel in statu solido con- inde non accrescat ''. »

firmata. Sicut in avi , ot palris vestri capituHs iu Cur aulem ista vobis bene sciontibus scribo, quia
Hbro primo Capilulorum habotis quae in (juatorniun- voiiis taccre non audoo . palenter ostendo. Jam
cuHs * vobis super apud Pistas obiatis ot post(?a plusijuam qualuor annis cx ([uo Luido in jiarochia

causa compcndii , in rolula ^ dominationi vosti;o a D "ostra invitus iiomicidium porpetravit, unde Lotlia-
rae collecta, ot vobis data sine diflicullate poteslis rius neposvester inregno suo, sine respectu alicu-
relegore. Polest cnim fieri ut alicui principi anlo jus personae, rogium ministerinm adimplevil. Nunc
vos, hinc subreptum ad modicum fuerit, et itcrum autem ad Pistas, et inde ad Basivum eumdem Lui-
aeterna lege correctum. Sicut .lulianus, cl })osloa donem ut cum hominibus dominationis vestnc paci-
impcrator Mauricius docrevorunl, ut ci (pii somol in ficatus ossc posscl, sicut voi)is ot nopoli vestro con-
terrena militia siguatus fiierit, nisi aul oxplola miji- venisso audivi, ducerc sludui ; ot sccundum commen-
tia, aut pro (lobiHlale corporis roi^ulsus, in mona- dalioiiom vostram per Icgalcjudiciumcausa perrexit,
Rtcrio rccii)i, et Clirislo oii:n militaro non liceat. ustpie ad id loci, ut no faidam liomines veslri
Quod i-eligiosi impcralor^js, et sanctus Grogorius juraronl. Vias inde ad veslram commendationem
» 11 s'agit dii premier mtmoire pr6sent6 & Charles r Capitulaire de Tan 813, cap. 13.
Chauvc. Voy. ci dessus dans lcs opiiscules.
le
'^
Capitulaire dc lan 819, cap. W
^ Second memoire au roi. Voy. ibid.
 ;

EP[ST0L.4i:. 93
97

pelierunt, cum judicatum luerit, ul eisdem leudem Aquaeego

noa ex te, id est in Scripturis loquor, et
-• t:'.
homines vestri faidam jurarent. Et si ex tuo .•
aniraali et carnali sensu. Et sanctus Leo sa- •
.

rewadiaret et

alia eidem Luidoni quaerere vellent, in mallo

illius cros canones Spiritu Dei conditos et totius mundi

de quibuscunque vellent eum interpellarent et ipse reverentia consecratos dicit. Et de legibus quibus

justitiam i"edderet. Luido humiliter ob-

Quod et ipse Ecclesia moderatur et Chrislianitas regitur, Ghristi
Domini sapientia dicit Ego sapientia habito incon-
tuUt. Postea autera qualiter inde aclum fuerit, vos
:

non latet; tamen quia sicut Capitula dicunt,

scio silio : per me reges regnant, et legum conditores
inde actura non fuit. Nec tantum inde in palatio justa decernunt (Prov. viid. Conditores quippe le-

vestro fuit exsecutum, quantum capilulum jubet, ut gum non mido verbo, sed scripto lcges condiderunt

quilibet comes in suo comitatu inde facere per et condunt.et subscriptionecontirmaveruntatquecon-

auctoritatem debet. Unde vos inquietare tunc pro- firmant. Quas non illi reges custodiunt de quibus

pter Aquitanorum pr<esentiam nolui. Deus, qui ut scriptum est Facit hypocritam regnare :

Nunc autem, quia ipsi vestri homines ct proprie- propter peccata populi (Job xxxiv) dicit : Ipsi re-

tatem, et beneflcium, in vestro regno, et in mea gnaverunt, etnon exme : priiicipes exstiterunt,et

parochia habent ; sed et Boso in nostra diacesi non cognoviiOse. viii). Sed ilU rcges eas condunt at-

de quibus item Dominus, ut praemi-

beneficium vestrum habet, consideret inde sapien- g que conservant,
tia yestra quahter secundum ministerium vobis a
simus, dicit: Per me reges regnant, quales,prcemit~

Deo commissura , et secundura honorem vestrum tens, Dominum itme^^, jubethonorificareapostolus,

inde fiat, ne hsec causa diutius ex vestra parte, dicens : Regem honorificate et obedife regi quasi

imperfecta remaneat et si majus damnum inde fue- prcecellenti (/ Petr. ii) : videUcet qui Regis regum
rit,periculum anima vestra, quod avertat Dominus, obedit mandatis, et ejus custodit judicia. AUoquim
contrahat. Utrum autem vobis placcat, ut ipsi ho- ut sanctusPelrus dicit : Obedire oportet Deo magis
mines vestri cum misso vestro, in nostram paro- quam hominibus (Act. \). Hinc enim ejus caoposto-
chiam, ubi proprietatem et beneticium habeut et lus dicit Non est potestas nisi a Deo. Et Quipo-
: :

ipsa causa corrigi debet, veniant; aut nisi renerint, testati resistit, Dei ordinationi resistit (Rom. xiii).
quod in regno vestro liabent in bannum mittatur, Quin nihil fit in mundo, nisi quod aut Deus misc-
aut aliter inde fiat, vestrae sapientise intererit. Ego ricorditer facit, aut permittit. Cura ita- fieri juste

autera quoniam ampUus hanc causara difterre non que reges ex iUo regnant, misericordia UUus est, ut
audeo, si interim aliud quod rationi et auctoritati saivontur populi eis commissi cum vero non ex :

couveniat, a vobis aut ab iUis inde non accepero, iUo, sed permiltente justo ipsius judicio reges re-

— —
in die missa sancti Remigii, Domino
j,-, vita coraite, _ - — ,

^
gnare_ videntur,
j-, ,
vindicta est peccatoris
.
populi
^ j
et

adjuvante, ubi locus sermonis mei inler sacra mis- regnantis cumulus poenje. Sed fidelos quique pole-
sarum solemnia venerit, ante corpus iUius sacratis- stali aut a Deo coHlatae aut a Deo permissae non re-
simura qui vere est episcopus, auctoritate Dei, et sistunt, cum juxta Petri vocem Sub manu Dei hn-
:

sanctorum apostolorura, et ipsius Francorum apo- miliantur il Petr. v) elde bonis principibus gratias
stoU, in quibus el nobis Ucet indignis, pro patribus referunt ; et de his qui ad purgationem suam a Peo
Dominus dicit
natis fiUis, Qucecunque ligaveritis
: regnare permissi sunt, gementes exuhant sicul ;

super tcrram eruntligata etin coelis (Joan. xx),eos scriplum est : Exultaverunt (ilia'. Judce in omnibus
qui ad pacem redire nolunt, sicut canones sacri judiciis tuis, Domi)ie iPsal. xcvi). Sicque non re-
praecipiunt, et quolibet modo consontientes eis, ab sistunt ordinalioni Dei, qui uovit, non mala facere,
omnisocielale totius in Christianitatisexcomnmnicare sed ordinare. Rosistunt autem iniquis iniquorura
curabo, donec ad pacem quam Christus ostendit et operibus et mandatis. Unde scriptura est : Verba
docuit, redire, cum debila satisfactione procurent sapientium quasi stimuli, et quasi clavi in altum
eosque, sicut prscipiunt canones, regibus et episco- defixi iEccli. xii), quia nesciunt culpas palpare, sed
pis et quibuscunque potuero, excommuuica-
Utteris pungere, et tolcrant patienler propler Dominum iUata
tos esse denuntiabo, ut non communicantes excora- mala sibi a principibus malis. Quapropter, qui no-
municatis, excommunicati et ipsi pariter habeantur. D bis derogant dicentes, quod vohunus tota die loqui
Non enim vobis vel nobis parvipendenda est senten- per Scripturam, si de omni verbo otioso reddent ra-
lia beali Gregorii, qua concordans Apostolo, prae- tionem in diem judicii (Matth. xii), sicut Veritas
sertim de poleslatem habentibus dicit : " Qui nou non raentiento ore dicit, videant, quid sustinebunt,
corrigil resecanda, commltit. » de hoc crirainoso delractionis ct contra nos mur-
Audivi denique- quosdam reprehendere nos epi- murationis verbo.Non enim cum sancto Moyse illis
scopos et dicere, quod volumus tota die per Scrip- dicimus Nec contra nos est murmur vestrum, sed
:

turas parabolaro. Quoddevotio religionis vostraenon contra Dominum. Nos enim quid sumus? {Exod. xvi.)
sinat suis auribus susurrari. Aposlolus namque lUisque cum Apostolo inculcamus Neque murmu- :

plenus dicit Qucecunque scripta sunt ad nostram

: raveritis sicut quidam murmuraverunt, etaserpcn-
doctrinam scripta sunt : scripta sunt autem propter tibus perierunt (I Cor. x). Quibus enim increscit
nos{Rom. xv). Et Dominus ad prophetam Auxliens : legere, vel scribere quae scripta sunt, vel scribun-
nuntiabiseisexme{Jerem.m.)Exme, inquit, id est tur, sciant, quia non de ignorantia judicabuntur ;
^ HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. letf

sed de contcmptu quo nolunt scire, quo nolunt A scitis. Et ilie enim, sicut ipsi legitis in Scripturis,

legere, vel audire condemnabuntur. De qualium iu exemplum Judse fdium hominis tradit, non qui-
choro Dominus dicit : yoluit inteUigerc ut bene dem Judiipis peccatoribus, sed tamen peccatoribus,
agerei; iniquitatem meditatusestin cuhili suo(Psal. membris videlicet suis, qui illud inestimabile Do-
xxxv). Cum enim non dicit, non potuit intelligere, niini corpus violare prsesumit. Et voe illi homini qui
scd noluit intelligere apcrle realuraconlemptus de-
, ad mensam Domini malignus accedit, qui insidiis
nuntiat, pro quolibet contemptor nierito debitas mente conditis, qui, praecordiis rapina aut aliquod
poenas luet... scelere pollutis, mysteriorum Christi secretis parti-
cipare non metuit. Vae, inquam, illi presbytero, vae
EPISTOLA XVI.
illi diacono, vaj illi subdiacono, vae illi clerico, vae
AU CLERICOS PALATil.
illi hcmini, de quoJesus, qui altaribus sacrosanctis
Vt hominem suorum rapinas reprimant. inter immolandura, utpote proposita consecraturus

(Apud Sirmond.) munera, adesse non dubitalur, astantibus sibi mini-

stris ccfilestibus, queri cogitur quod in coena disci-
HiNCMARUs Rhemorum episcopus fratribus uostris,
presbyteris, diaconibus, subdiaconibus, et caeteris
pulis de Juda dixit : Ecce, inquiens, manus tradentis

B '«^ ''^^'^«'» ''^ ^x"- ^O ^t ^a^ iUi

''« »''^«*« (^"^-
clericis in palatio domno nostro regi et domnai re- 5

de quo dicitPaulus apostolus, quod quasispeciali pri-

ginse, ac illorum fidelibus ecclesiastico ministerio
consulentibus. vilegio in ccuna Domini quando hsec sunt tradita

Audio de hominibus vestris quia multa mala, ra- legimus Quicunque manducat panem hunc aut ca-
:

pinas scilicet et depra?dationes, ct fornicaliones, et licem Domini bibit indigne, judicium sibi manducat
adulleria in parochia mea faciunt et etiam de vobis et bibit non dijudicans corpus Do)nini (I Cor. xi,
audio quia illis rapinis consentitis, ut videlicet qui de 29). Sed sic ad mensam Domini accedat sine reve-
illis vivitis, et vestros homines atque caballos exinde rentia et timore de peccatis suis, sicut laetus accedit,

pascitis. Unde timendum est ne de vobis dicat Do- quando socius suus illum plena inensa pascit de
minus per prophetam Et crit sicutpopzilus, sic sa-
:
rapinis suis. Et quod idem dicit Apostolus Ideo :

cerdos (Isa. xxiv, 2). Sed mihi non est necesse mul- inter vos multi infirmi et imbecilles, et dormiunt

tum laborarc admonendo in vobis, qui et niinisterio (ibid., 30), id est moriunlur, multi, hoc mon-
et doctrina tales estis, non solura vos abstinere a
ut stratur in exemplo do inlirmitatibus et mortibus
malo, sed etiara alios a malo divertere et bonura fa- corporalibus aliquorum, quod fit in anima in spirila-

cere debere admonere Tamenpro sciatis etdebeatis. libus infiirailalibus atque mortibus oranium irre-
ministerioimpositoadmoneo vos cumPaulo apostolo, verendorum. Et qua fronte accedit sacerdos iramo-
et obtestorinChristoetperChristum,quiperPaulura ^ lare, et diaconus ministrare, ad sanclura altarium,ut
locutus est, ut exldbeatis vos sicut Dei ministros, ne pro aliorum peccatis Dominum placatum faciant,

vituperetur ministerium nostrum {II Cor. vi, 3 et 4). qui non solnm de praeteritis suis peccatis illi non
Et quia jejunia paschalia inchoastis, ante oculos satisfaciunt. scd insuper quotidianis ac recentibus
habete ([uid in Pasclia, id est in Iransitu suo ex hoc illum ad iracundiam provocant? et cura quah fidu-
mundo ad Patrem, Dorainus Jesus Iradendo corpus cia aliquis homo taleni intercessorem pro se ad
et sanguinera suum discipulis suis de rcprobo disci- Deum in altario ministrando transraittit, qui Deum
pulo dixit Ecce manus tradentis me mecum est in
:
quolidie non mediocriter ofiendit, quando si ad
mensa; vxautem homini illi perquem filius homi- suum parem illum transmitteret qui ipsi intercessori
nis tradetur (Luc. xxii, 21). Hoc paschaijuotidiesa- iratus existeret, plus illum ad iracundiam quani ad
cerdotes imraolando, diaconi rainistrando, subdia- placationeni oxcilaret? IIoc enim Pascha, quod tunc
coni obseiiuendo, et ca^teri clerici Amon respon- Dominus iu novo raystorio egit, quolidie celebra-
dendo, celebratis pleno ore de rapina, pleno corde tis, ([uotioscun^iue raissam agitis, sicut ipse tunc
de ini(|uitate. An obliti eslis quod scriptum est in omnibus episcopis et presbyteris et ca?teris fidelibus
Evangelio : Post buccellam introivit in Judam Sata- colobrantibus atque aslantibus ad hoc terribile sa-
nast [Joan. xiii, 27.) id est quem introieratD craraenlum in apostolis suis dixit llcec quoticscun-
in :

prius Ht Domiiium Iraderet suadendo. tunc in eum que, inquit, feceritis, in meam mcmoriam facietis
introiit plenissime possidendo ; sicut scrip tum est : (II Cor. XI, 2o). Videte quales cura Doinino ad Do-
Intravit aulemSutanasin Judatn quidicitur Scarioth inini passionein cclebrandam accoditis, qui de ta-
[Luc. XXII, 3),-ol item Jamenim miserutdiabolus
: libus iniscriis coin([uinati cslis, si lainen, ita ut au-
i7i cor Judfi', ut tradcret Dominnm (Joan.wn, 2); divi, vestris honiinibus conseniitis. Unde nisi vos
ac deinde dictum esl : Post buccellam introivit in corrcxorilis, quicunque de moa dicrcesi sunt, sine
eum Satanas. Quia cum inlravit sanctus panis in dubio us([ue ad synuduin ab olficio et coinmunione
plenum dc ini([uitale vontrein, inlravit liostis anti- privabo ; ct qui de inea di(iH'osi non suul, de inea
([uus, qui dicitur diabolus et Satanas, in crudelem parochia ct di^jccesi eos excommunicabo, et ad suos
et impiam mciitem ; ct ad (juem fiiiem illa conunu- episcopos, qui (^os corrigant atque dijudicent, di-
nicatio ei pervcnil, quam ideo accejjit, ut raalam vina auctoritute redire mandabo. Quod ut necesse

conscientiam menliretur at([ue celarei, ipsi melius non sit fieri, fialres et lihi, el vos ac vestros corri-
101 EPISTOLii. lOt

gile, et alios adraonete, quia sicut majus peccatum A dcpraedationibus etfornicationibus, et aliis crimini-

vos peccantes habelis quani populus, sic majorem bus quae mergunt eos qui illa faciunt in infernum,

gloriam apud Deum habebitis, si vos ac vestros etdeiliis quae in mea parochia facta habetis, con-
custodieritis, et alios admonueritis, scientes quia fessionera puram et dignam poenitentiam faciatis.
qui converti facit unum peccatorera ab errore vi« Quae mala vobis et omnibus Christianis Paulus apo-
suae, quid inde sequitur, quanto magis si vobis et stolus enumerat dicens : neque idolis
iSoliie errare,

vestris, de quibus rationem reddetis, ad salutem servientes, neque adulteri, neque moUes, neque mas-
consulere studueritis ? Domino etiam nostro regi et culorum concubitores, neque fures, neque avari, ne-
amabiliores et venerabiUores erilis, et securius vos que ebriosi, neque maledici, neque rapaces regnum,
ille Ecclesiis praeficere, quando locus evenerit, et Dei possidebunt {I Cor. vi, 9), si vel in uno de istis
nos vos audacius et amabilius, nutu Dei et ipsius peccatis quicuuque horaines vitara istam finierint.

domini nostri favore, ordinare valebimus. Et iterum idem Paulus apostolus dicit : Si quis fra-
ter, id est si quis Christianus, nominatur, etest for-
EPISTOLA XVII. nicator,aut avarus, aut idolis serviens,aut ebriosus
AD PRESBYTEROS DKKCESIS RHEMEXSIS. aut maledicus, aut rapax, cum tah homine nec ci-
TD bum debet verus Christiauus accipere (/ Cor. v, 11).
Ui excommunicationem denuntient iis qui ac de-
prcecationibus admoniti non abstinuerint.
Et iterura dicit : !Son solum qui laciunt, sed et qui
consentiunt facientibus, dignisunf morte {Rom. i,
(Apud eumdem.)
32). Quoniam sicut dt-monstrat sanctus Joannesapos-
HixcMARUsTlheraorum episcopus omnibus presby- tolus, qui aHcui consentit talia mala facere, id est si

leris in parochia nostra consistentibus. in eum emendare noa

potest, autilli potest vetare ut
Sicut vobis ssepe dixi, sacerdotes medici sunt spi- non potest corrigere, et ab illus
faciat, aut si talera

ritales, et infirmi homines sunt peccatores. Et licet se potest comraunione separare, et non facit, com-
nos peccatores simus, tamen dignatione Dei otficium municat et partieeps est operibus illius malignis
sanandi peccatores suscepimus ; sicut saepe medici [II Joan. xi). Etideo, fratres «t filii, videte quantae
corpore infirmi per magisterium medicinae infirmos miseriae et de paganis et de aliis malis Christianis
solent sanare. Et quando usitata infirmitas venit in super nos veniunt, et quotidie qui ista mala faciunt,
liquo, usitalem faciunt raedicinam quando autem ; de isto sasculo ex raajori parte ad tormenta, quae
inusitata infirmilas nascitur infirmo, de raedicinae sine fine, pro raalefactis quge in parvo terapore fe-
experimento inusitatam medici faciunt medicinara. cerunt raortui vadunt ; et tiraentes Dei judicium, re-
Propferea, fratres, unusquisque vestrura quoties- trahite vos ab ista rapina et a caeteris malefactis.
cunque cantat raissam, usque dum ista quam pati- ^ Maxirae in isto tempore, quando alia peccata, quae
mur mi>eria in parochia nostra cessaverit, quoniam per totum annura sicut fragileshorainescommittitis,
tales homines sunt qui non propter salutem, sed paenitere et satisfacere Deo inde debetis, ut com-
propler consueludinem, ad ecclesiam veniunt, et munionem corporis et sanguinis Doraini in sanctis-
usque ad Evangelium, juxta quod ista praedicare de- simo die redemptionis nostrse non ad judicium, sed
bueratis, in missa stare solent et recedunt, statim ad salutem accipere possitis. Quia si quis de istis
post Apostolum, id est post Epistolam, hanc admo- peccatis plenus ad illara sanctam coraraunionera
nitionem nostram ab initio usque ad finem, cum accesserit, sine dubio suara perditionera accipiet,
verbis prophetae vel Apostoli legite, quia utinara sicut et Judas fecit, qui Dominura tradidit, et laqueo
non ad judiciura nostrura dicamus, et nos Dei apo- strangulatus quo se suspendit medius crepuit, et
stoli, id est Dei missi sumus. Ut quoniara ipse per difl\isis visceribus in infernum perrexit. Quoniam
corporalera praesentiara eis qui in parochia nostra sicut ille Dominum Juda^is tradidit, ita iste corpus
tanla mala faciunt annuntiare non possum, verbum et sanguinem Christi accipiens peccatoribus suis
Dei per nos ad illos transmissura, quod alhgari qua- membris in condemnalionem tradil. Et de hoc quod
cunque infirmitale non potest illis eorum salu-
, ille passus est in anima simul et corpore, multos

tcra annuntiet. Et orate pro illis et pro nobis onini- D exspectat Dominus ad poenilentiara, ut non patian-
bus, ut ipsi resip scant a la jueis diaboli, a quo capti tur in corpore. Omnes autem male hanc coraraunio-
tenenturad Dei voluntatera, et Deus nobis patien- nera accipientes patiunlur in aniraa et peribunt in
tiam sufferendi donet, et liberet nos a malis quae aeternum, nisi Dei gratia fuerint liberati per poe-
patimur propter peccata nostra, et det pacera in nitentiam. De istis quae dico potest fieri ut diabolus

diebus nostris. Et admonitio nostra ad illos ta- liuraanao salutis iniraicus immittat in corda vestra
lis est. cum quod tale periculum sit hanc sauctam
audilis

Precor vos omnes in amore Dei, legationera ejus communionera acciperc si ab iniquitatibus vestris
,

portans, pcrChrislura, qui pro vobis crucifixus est, vos non vultis ret •alicre, et dicatis Si tale pericu- :

el per Spiritum sanctura, per quem in baptisraate luraest nobis, sicut isie episcopus dicit, corarauui-
sanctificati estis, tam qui de parochia raea eslis carc, abstinebimus nos ab ilia communione, quia non
quam et vos qui de aliis parochiis in parochiara retrahiraus nos a raala operatione. Unde iterum au-
istara venistis et venitis, ut abstineatis vos ab istis dile quibuscunque diabolus ista susurrat. Quoniam
103 IIINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 104

sicul Domiims dixil de baptismo quod nuUus polest A nem ab his raalis non cessavit ad communionem non
^erisa.\\us,7usiquisrenatus fiieritex aqua et Spiritu I
accedat, sciens qui coaderanationem accipiet. Et ex
sancto{Joan. iii, 5), ita de hac sancta communione verbo Dei mandabo, ut nullus presbyter in mea pa-
dixit : Nisi manducaveritis carnem filiihominis,et rochia de alia parochia veniens iUis missara cantet
biberitis ejus sanguinem, non habebitis vitamin vobis qui se ab istis maUs non correxerint, sicut in Chri-
[Joan. VI, 54). Et sicut dixit : Quicredidcrit etbapti- sti araorc vos deprecor. Et nerao despiciat dicens :

zatus fuerit salvus erit iMarc xvi, I6j; idesl siquod Quid si iste commendaverit ? Sciat
episcopus talia

promisit in baptisniate. diabolo et ejus operibus ab- pro certo quia quaUscunque ego sim, Deus verax et
renuntiando, et in Deum tide qnx per dilectionem omnipotens est qui dixit nobis Qucecunque ligave- :

est credendo, quod est ut in tide et bonis operibus ritis super terram, erunt ligata et in coslo {Matth.

permaneat, et si post baptismum peccaveril, per xviii, 18). Et si aU([uis dixerit : Ad illos dies in al-

confessionem et dignam pa?nitentiam illis qui in teram ibo parochiam, sciat quiscunque ille non ho-
eum peccaverinit dimittendo, et bonis operibus in- minis sed Dei iUusor et suus ipse deceptor, quia si

quod male fecit omendet. Ita eliam

sistendo, hoc in alteram parochiam communicare sic excommu-
de hac sancta communione dixit Qui manducat : nicatusperrexerit, quoniam majus etiara judicium
carnem)neametbibitmeumsunguinem,i7imcma-TiC0Tam Deo sustinebit, quia putat se illum effugere
net el ego in eo {Joan. vi, 57» ; et : Si quis mandu posse qui ubique non mea po-
est, ct cujus verbo,
caverit eu. hoc pane, vivct iuceternum, et ego re- teslate secundura hominera sed secundum divinum ,

suscitabo eum in novissimo die {ibid., 52, 53). ministerium, iUura excoramunicabo. Et non irasci-
Propterea attendite, oranes Christiani, quia sine raini, dilecti fratres et filii, quia paterna dilectione
ista communione nec remissionera peccatorum po- vos moneo. Sed corrigite vos, attendentes commi-
testis accipere, nec de inferno liberari, nec ad regnum nationem Dei et ad me et ad vos factara. Ait enim
Dei potestis pervenire. Et qui istam communionem Dominus unicuique qui ofiicium sacerdotale susce-
cum odio et corde pleno de iniquitate, sicut dixi, et pit : Si annuntiaveritis iniquo iniquitatem suam, et
cum voluntate peccandi acceperint, judicium et con- conversus fuerit illc iniquus ab impietatesua ,ille vita
deranationera sibi accipient. Et ideo nuUum consi- vivet, ettu animam tuam liberasti. Etsinon annun-
Uum aUud restat ei quicunque vuU salvus iieri, nisi tiaveris iniquo iniquitatem suam, etnon fuerit con-
ut ab iniquitatibus cesset, et inde pa^niteat et offerat versus ille impius ab impietate sua, ipseiniquus in
Deo confessionem de praeteritis peccatis et profes- iniquitate sua morietur, sanguinem autem ejus de
sionem, ut in reUquura cesset a peccatis, quantura manu tua requiram {Ezech. iii, 39). Quapropter,
ei Deus adjutorium dederit, el bonis insistat operi- fratres et filii, attendite, quia Deus oranipotens est
bus, et confisus de misericordia Dei, mundo corpore ^ qui ista dixit, et ipse nos fecit, et ipse nos redemit, et
et pura conscientia et contrito corde accipiat com- ante ilUus judicium omnes astabimus, et ibi judicati

munionem corporis ct sanguinis Doraini. Et tunc erimus nos sacerdotes, et principes ac seniores,
non erit ei in condemnationem, sed in reraissionera (jui vos admonere et castigare debemus, et pro nos-
omniura peccatorum, et iu fortitudinem, ut possit iris ac vestris peccatis ; et vos etiara judicati eritis,

resistere diabolo, et ad regnura Dei pervenire. Quo- non solum de peccatis quse fecistis, et non poeni-
niam sicut qui adhwret meretriciunum corpus e/fi- tuistis, sed etiarade admonitionibus et castigationi-
citur, ita qui digne communicat de ista communione bus quas contempsistis. Deus oranipotens, qui per
unus spiritus est cum Domino (/Cor. vi, 16), et in me ista loquitur in auribus vestris, per se haec lo-
quo Deus habitat et ipse in Deo, el in tali homino in (juatur in cordibus vestris.
quo Deus habitat, et qui in Deo habitat, non habcbit
peccatum et peccaU auctor alquo hortalor diabolus, EPISTOLA XVIII.

damnabiliter iocura ; et si ita perseveraverit, post AO PRESBYTEROS RUEMEXSIS PAROCIII.E.

raortera in refrigerio erit, et post resurrecUonem
Dc baptismo.
in sanctorum angelorum consortio cum Christo sine
(Act. prov. eccl. Rhem.)
fine rcgnabit. Et nolite sperare quia tantum ad ler- D
rorera vestrura, ct non ex verilale hoc dicam. HiNCMARUS episcopus ac plebis Dei faraulus dUec-
Tcstis est Deus quia sicut ex ore Dei per Scripturas tis fratrii)us hujus Rhemensis parochiae comprosby-

acccpi, ila et hic ad salulem et correctionem ve- teris nostris.

stram scripsi. Et scialis quia nisi vos correxeritis Cupiens vos in omni sensu et doctrina atque ope-
ut ista mala dimittatis, omnes qui in ista mea pa- ris perfectione gratia Dci esse ditatos, pro iraposito
rochia ista raala lacitis excoraraunicabo, et presby- exiguitati meai rainislerio singulis et in coraraune

lerismandabo ut nuUicomrauiiionem scicnterdonent, vobis qusedam de actionc sacri bapUsmatis breviter

qiu ista niala posl islam admonitionom roleclam in cx plenitudinis latitudine sanclarum Scripturarum,
raea parochia fccerit, necjue iUi qui facienti volun- et doclrina catholicorum patrum curavi cxcerpere
laric (tommunicavit, aut facienli mala conscnsit. El cl notitia vcstnc ingerero, ut secundum sacram
omnibus ud coinraunionem accedenlibus prosbyter Scripturara inlcUigatis in sancto ministorio cuncta
quiscunque denunliel , ut qui post istara adraonitio- ([uaj agilis, et ut in aperlo sermone non sit in vobis
105 EPISTOL^ 106

difficultas intelligendi, neque in prolixo taedium le- A Cooperatur horao sancto Spiritui in salute hominis ;

gendi et meraorise comraendandi. sed et ipse homo qui baptizandus est, cooperari ara-
Dorainus Jesus Ghristus, creator et redemptor no- bobus debet in salute sua ; id est Spiritui sancto et
ster, dicit inEvangeho Nisiquis renatus fuerit ex : sacerdoti hurailiter corpus prsestare ad sacri myste-
aqua et Spiritu, non intrabit in regnum coelorum rium lavacri, et animara voluntarie ad cathoUcae fidei

(Joan. iii) unde discipulis snis mandavit dicens

;
: susceptionera.
Ite, docete omnes gentes, baptix.antes eos in nomine Ut vira cognoscatis hujus sacratissimi juxta san-
Patris, et Filii, et Spiritus sancti,docentes eosser- ctorura Patrura inteUigentiara et statuta ecclesia-

vareomnia qucr.cunque manduvivobis{Matth. xxviii) stica, vestrse charitati eadem sacramenia cathohca
In istis paucissimis verbis totius sanctae praedicatio- interpretatione ostendam. Nam magna sanctitate et
nis ordinem exposuit, bis docere dixit, etserael ba- venerabiU significatione quidquid in eis geritur sta-

plizare. Primo omnium fidem cathohcam docere tutura esse, neminem dubitare fas esse crediraus.
prgecepit, et post fidem acceptam, in nomine sanctae Prirao, paganus catechuraenus, id est instructus,
Trinitatis baptizare jussit. Deinde fide imbutum et fit accedens per ordinem traditura ad baptismum,
sacro baptisraate ablutura evangelicis instruere prae- id est sanctam tinctionem et renuntiat maUgno ; spi-

ceptis mandavit. Primo fides docenda est, et sic gritui etoranibus damnosis ejus pompis.
baptismi percipienda sunt sacraraenta, deinde evan- II. Accipit manus irapositionera et crucera in

gelica praecepta tradenda sunt . At si aUquid horura fronte, in nomine Patris et FiUi et Spiritus sancti :

trium defuerit, salutem anirase suse auditor habere et exsuftlatur in facie, ut fugato diabolo, Chrislo Deo
non poterit. Hic namque ordo catechizandi, id est nostro paretur introitus.
instruendi in aduUae setatis viris ubique iirmiter re- III. Exorcizatur, id est, conjuratur maUgnus spi-
tinendus est. FragUiori vero aetaU pia mater Eccle- ritus, ut exeat et recedat, dans locum Deo.
sia concessit, ut qui aheno in paternse prgevaricaUo- IV. Accipit catechumenus salem, ut putrida et
nis Ugatus est peccato, alterius in baptisrai mysterio fluxa ejus peccata sapientiae sale divino munere
abrenuntiatione et fidci professione solutus sit. Et si mundentur.
hoc non esset, quanli perirent infantes, ex quorum V. Deinde vero syraboli apostolici traditur ei fides,
numero coelestis quotidiesdificatur Jerusalem ? Abs- et oratio Dominica ; ut vacua doraus et a prisco ha-
que fide quippe bapUsma non proficit, dicente bitatore derelicta, fide ornetur, et prseparetur habi-
Apostolo : Sine fide impossibile cst placere Deo tatio Deo. Quorura expositionera, id est symboli et
(Ilcb. ii). Inter impossibile siquidem et dif/icile hoc orationis Dominicae, habetis in scrutinio quod fit in
interesse legiraus. Difficile est quod licet vix, taraen ,
apertione aurium, sicut vobis credimus esse notum.
ficri potest : impossibile vero, quod omnino ab hu- '
Quod enim symbolum Graece dicitur, latine indicium,
raana fragilitate fieri non potest. Ideo ipse Dominus vel signum, sive collalio interpretatur. Indicium,
in Evangelio stupentibus apostolis, quis ex divitibus quia per id indicatur fidei integritas. Signura, quod
salvus fieri posset, respondit : Apud homines, hoc eo bene retento et intellecto fideles ab infideUbus
impossibile est apud Deum autem omnia possibilia
; discernuntur. Collatio, quia in eo sancti apostoli
suntOIatth. xix). Docendus est itaque horao raUo- oranera fidei integritatem contulerunt : quod autera
nalera habens inteUigentiam, et raultimoda pradica- oranes Apostoli pari fidei sinceritate corde retine-
tione attrahendus, ut sacrse fidei veritatem agno- bant, ore confessi sunt ; et singuli proprias senten-
scat ; et maxime Dei omnipotentis pro eo deprecanda tias conferentes, symbolum, id est totius fidei col-
est clementia : quia otiosa est lingua docentis, si lationera ediderunt. Discessuri enira ab invicem per
gratia divina cor non imbuit auditoris, dicente ipsa totius orbis provincias normam futurae praedicatio-
Veritate : Nemo potestvenire ad me, nisi Patermeus nis in commune statuerunt, ne localiter ab invicem
attraxerit eum, (Joan. vi) ; et ut aequaliler sauctara discedentes, diversum aliquid vel dissonum praedica-
Trinitatem salutera hominis operari intelligalis, dicit rent. Oratio autera Dorainica, quara omnes Chri-
et ipse Dominus in Evangelio : Nemo potest venire stiani sincero corde frequentare necessario debent,
ad Patrem, nisiper me iJoan. xiv) ; item et de Spi- D ideo sic appellatur, quia petentibus apostolis ut eis
ritu sancto ait : Nisi quis renatus fuerit ex aqua et insinuaret qualiter orare deberent, Dominus noster
Spiritu,non potest introire in regnum Dei{Joan. iii). Jesus Christus, sicut sacra EvangeUa docent, hanc
Quod enira visibiliter sacerdos per baptismum ope- orationem ilUs coraposuit, etsic eos orare praecepit.
ratur in corpore per aquam, hoc SpirUus sanctus VI. Tunc fiunt scrutinia, id est expIoraUones, vel
invisibiliter operatur in anima per fidem. Tria sunt investigationes secundum morem vobis cognitum,
in baptismaUs sacramento visibilia, et tria invisibUia. ut exploretur saepius, quam firmiter post renuntiatio-
VisibUia sunt, sacerdos, corpus et aqua invisibilia ; nem Satanae sacra verba datae fidei radicitus corde
vero, spiritus, et anima, et fides. Illa tria visibilia defixerint ; et sicut vobis notura est per decretos
nihil proficiunt foris, si hsec tria invisibilia non ope- dies in sancta Quadragesiraa fiunt septerascrutinia,
ranlur. Sacerdos corpus aqua abluit, Spiritus san- secundum formam septiformis Spiritus.
ctus animam quod Aposto-
fide justificat, et hoc est VII. Deinde tangit consecrando sacerdos nares et
lus ait : Cooperatores enim Dei sumus {I Cor. ni). aures de sputo, et dicit : Effeta quod est adaperire
Patrol. CXXVI.
107 IIINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI.

{Matth. vii), et reliqua. Inter caetera quippe conse- A cedant. Sed sicut nostrarum regionum consuetudo
crationis exordia, de saliva oris sui sacerdos nares ab eis non est reprehendenda, ita uec a nobis illa-

tangit, et aures consecrandi, et dicit quod : Effeta, rum consuetudo, quia non abhorrere a fide videlur,
est adaperire. Obsurduitenim homo ab audiendo vilcu penitas est abdicanda : cum inunius fidei sohditate

verbo, postquam mortifera serpentis verba contra in quibusdam rebus obcsse non soleat diversa con-
Deum timidus audivit ; ct surditatem quam primus suetudo. Sicut ct sacramcnta Veteris ac Novi Testa-
homo peccando promeruit, omnis per traducem vi- menti,licet pro lemporum ratione discrepent, fides

rilis seminis generaliis ab illo contraxit. Per sali- tamen una, eademque concordat: quia quam nos
vam quidem oris sacerdotis, gustus quo initiandus per apostolos factam, eamdem palres Testamenti
est supernae sapientiae designatur : qiiia ex capite in Veteris dispensationem Christi per propbetas didi-
quo omnes sensus horainis sunt, saliva descendit : et cerant esse venturam.
Apostolus . Capiit, inquit, Christi Dcus [I Cor. xi), et VIIi. Posthocc vocato ex nomine consecrando, in-
divinitas hominem assumens, quoddam ex conne- terrogat eum sacerdos, si abrenuntiet Satanae et
xione duarura substanliarura in una Dei Filii perso- omnibus operibus ejus, et reliqua. Post cujus respon-
na collyriura fecit, unde genus humanum, quod coe- sionem ungit eum oleo exorcizato, in pectore et
cum a primis parentibus natum erat, illuminaret. rj inter scapulas, dicens « Et ego linio te oleosalutis
:

Noa ab re sputo aures tanguntur et nares : ut qui in Christo Jesu Domino nostro in vitam aclernam.
expuens linguam muti tetigerat, et sputo lutum fe- Pectus quippe perungitur oleo, ut signo sanctaecru-
cerat, et oculos ca?ci nati aperuerat, nunc per mini- cis diabolo claudalur ingressus. Signatur et inter
slerium sacerdotum, et auditum spiritalem his qui scapulas, ut undique rauniatur. Item in pectoris
baptizandi sunt, tribtiat; et recte loquendi, id est et inter scapulas unctione signatur fidei tirmitas, et
veraj tidei confitondi facultatem pricbeat ; et nares, operum bonorum perseverantia. Signatur etiam
quibus bonum Clirisli odorem capiant, aperiat. Per baptizandus pectore et intcr scapulas de oleo sanclo :

tactum vero narium, ut abjectis delectationibus no- ut illius olei sancti, videlicet Spiritus unctione hnia-
xiis, solum Christi semper amplectatur odorera, de tur, de qua Apostolus ait : Sicut unctio ejus docet
quo dicit Apostolus : Christi bonus odor sunms Deo vos de omnibus (/ Joan. ii) ; .ante et retro munitus
inomni loco {II Cor. ii). Et ut meminerit se juxta coutra omnia, prospera sive adversa, sit cir-
exemplum beati Job, donec superest halitus in eo et cumspectus. Abrenuntiat autem baptizandus dia-
spiritus Dei in naribus ejus, non loqui iniquitatera bolo, id est, resistit, sicut jubet Petrus apostolus,
labiis, nec lingua raendaciura meditari debere. Por- dicens : Rcsistiiediabolo, el fugiet a vobis {I Petr. v).
ro per tactura aurium, ut reliclo auditu hnguai ne Abrenuntiat quidem, id est, repudiat, spcrnit, reji-
quam, audiat verba Christi, et faciat ea: sirailis ^ cit, coulradicit, abnegat, relinquit, sive aliud (juid
vero prudeuti, qui rcdificavit domum suain supra quod hoc verbo in lioc sensu e.xprimi potest. Quam-
petram : qui incorporatus Ecclcsia?, quaj corpus vis cnim illius verbi quod est nuntio, sensus in
est Christi, dicit cuin Psalmista : Sacrificium ct promptu sit cum sine praepositione profcrtur : ac-
oblationem, veterum scilicet ca^romoniarura, no- cepta proepositione interdum a sua significatione non
luisti : aures autcm perfecisti mihi, ut annun- longereccdit: ut est ilIiud,nu?i/ioet ?-g?ni«/io ; inter-
tiem omnes lawlationes tuas in portis filife Sio7i dum vero in aliura sensumvertitur, et estilliud : Sic
(l'sal. xxxix), et In me sunt, Deus, votatua, (jua'
: crgo omnis ex vohisqui non rctiuntiat omnibus quxK
reddam laudationes tibi (l'sal. l\). Legimusquoque possidet, non potest meus esse discipulus [Luc. xiv).
in quibusdam regionibus esse consuetudinem, ut Quam sententiain bealus Gregorius exponens in
etiam labia consecrandi de saliva sacerdolis tangan- homilia Evangelii, renuntiare abnegarc, inteUigi de-
lur, aucloritate sacri Evangelii : quia postquam Do- bere, ostcndit. Denique baplizandus post abrcnuntia-
minus in aures surdi ct muti misit digitos suos, tionera Satanae, inlerrogalur si abrenuntiet omnibus

sputo tetigit linguara illius, et suliintulit : Ejfcta, operibus ejus. Quse sunt autem opera Satana^, divi-
quod est adaperire. Et stalim apertoD sunt aures nus apostolus Paulus, in quo loquitur Christus,
ejus, ct soiutum est vinculura lingu.o ejus, et loque- D dcmonstrat scribcns ad Corinthios : Si quis frater
batur recle. El in ([uibusdara rcgionibus alii oleo est fornicator,aut avarus, aut idolis scrvicns, aut
sancto tangunt calechumenorum aurcs et nares : malcdicus, aut ebriosus, autrapax, cum hujusmodi
quia nemo potest per gratiam sancti Spiritus, quae nec cibum sumere (/ Cor. v). Et item :An nescitis
oleo designalur, fidei sacramenta cognoscere, nisi quia iniqui regnum Dei non possidebunt f Nolitc
audial pracdicanlem, dicenlcApostolo : Fides exau- errare ncque fornicarii,ncque idolis servientes,ne~
:

ditu, auditus autem per verhum Chrisli (liom. \). queadultcri,neiiuemoUcs,ncquemasculorumconcu-

Nares quoquc simili tactu sanctificnntur ul hi qui : bitores, ncque fures, ncqucavari, nc(]ue cbriosi, nc~
ad baplisinuin veniunt admoneanlur tanli mysterii quc malcdici, nctjue rapaces, rcgnum Dci posside-
sacramenlum per gratiam sancli Spiritus us(|uc ad bunt {ICor. iv). Et ad Galatas Manifcsta suntopera :

mortem inviolalum atque integrum custodirc. Ut carnis, quoc sunt fornicatio, immunditiu, luxuria,
quandiu spihlum vitae hujus naribus suis atlrahunt, idolorumservitus,veneficia,inimicitiit',contentiones
a Cbristi Domini nostri cultura el servitio non rc- (L'mulationes,ir(B, rixcc,dissensiones, sectce,invidi(B,
109 EPISTOLJE. 410

homicidia, ebrietates, comessationes et his similia, A ctum. Quas necesse est inconvulsse mentis inten-
qu(B prosdico vobis, sicut pra;dixi, quoniamqui talia tione servare fidelibus, et ut intemerate custodiri
agunt, regnum Dei non consequentur {Galat. iii) : possint, illius semper adjutorium requirere, cujus
nisi per debitos pcenitenliae fructus,antequam exeant gratia in baptismate sunt renati.
de corpore, ea cooperiant, et devotis precibus, elee- EPISTOLA XIX.
mosynis, jejuniis, fletibusquc et hostiae salutaris obla- AD LUDOVICCM III REGEM, BALBI FILIUM.
tionibus, abluere illa curaverint. Abrenuntiat enim Ut liberam episcopi electionem in Bellovacensi
baptizandus omnibus diaboli pompis, id est spiri- Ecclesia fieri permittat.
tualibus vitiis, ut sunt ambitio, arrogantia, vana (Apud Sirmond.)
gloria, ostentatio et caetera hujusmodi, quae de su- Domino Ludovico regi glorioso Hixcmarus epis-
perbiae fonte procedunt. Pompa quippe proprie dici- copus ac plebis Dei famulus.
tur publica ostentatio cum mulla ambilione. Ambitio Cap. I. Episcopi qui apud martyrium sanctae Ma-
quippe phantasia dicitur Grsece : quo nomine desi- croe in nomine Christi convenimus, non pro ulla in-
gnatur multiplex apparatus et pompa regalis officii. debita voluntate, sed pro sanctae Ecclesiae ac vestro
Et hac conditione post abrenuntiationem, ut pra^- et regni vobis commissi honore ac salvamento, sicut
raisimus, oleo sancto linilur. g scripta demonstrant, quae vobis per consacerdotes
IX. Et sic fonte verbis solemnibus consecrato. nostros transmisimus, relecta praesumptione cleri
adstanfe baptizando juxta fontem, obsequente pa- et plebis Ecclesiae personam regu-
Belvacensis, qui
trono interrogat eum sacerdos , si credit in Deum lis saci-is incongruam, cum decreto singulorum ma-
Patrom oranipotentem, et roliqua sccundum morem. nibus roborato, nobis praiscnlaverunt in synodo,
Et respondente illo sccuudum ecclesiaslicara con- veluti jam fuit actum, quando Fromoldum queradam
suetudinem ;
post supradictam triuam diaboli et elegerunt, et rejecto illo propterinsipienliam et im-
pomparum, ac operum abrenuntiationem, postque probitatem, Odo ex vicina parochia ibidera cum de-
trinam verx fidei confessiohera, quia non potest creto canonico fuit electus, coram omnibus relectis
quisque nisi trina abrenuntiatione et trina confes- qui adfuerunt sacris canonibus, secundura easdem
sione purgari ; trina mersione baptizatur in nomine sacras leges constituiraus designatos ex nomine dile-
Palris, et Filii, et Spiritus sancli : ut sicut interior^ ctos fratres et venerabiles coepiscopos nostros, per
homo, qui ad imaginem sancta) Trinitatis conditus quos vestrae dominationi litteras direximus, in qui-
est, per invocationem sanctas Trinitatis ad eamdem bus inter caetera hacc continentur : « Ut sicut sacrae
revocatur imaginem ; et qui tertio gradu peccati, id leges et regulae praecipiunt, archiepiscopis et episco-
est, cogitatione, locutione et operatione cecidit in pis coUimitancarum dioeceseon electionem concederc
mortem, tertio elevatus de fonte per graliam resur- dignemini, ut undecunque, secundum formam regu-
gat ad vitam. Et sicut interior homo in iide sancta^ larem electionis, episcopi talera eligant, qui et san-
Trinitatis ad imaginera sui conditoris reformandus ctac Ecclesiao utihs, et regno proficuus, et vobis fide-
est, ita et cxterior trina mersione abluendus est : lis ac devotus cooperator existat : et consentientibus

ut quod invisibiliter Spiiitus operalur in aniraa, hoc clero et plebe eura vobis adducant, ut secundum
visibiliter sacerdos imhetur in aqua. Nam originale niinisterium vestrum res et facultates Ecclesiae ,

peccatum tribus niodis actum est, delectatione, con- quas ad defendendum et tuendum vobis Dorainus
sensu et opere ; ita et omne peccatum, aut cogita- commendavit, suae dispositioni coramittatis, et cura
tione, aut locutione, aut operatione efficitur ; ideo consensu ac Utteris vestris eum ad raetropolitanum
triplici gc:ieri peccatorum trina videtur ablutio con- episcopum ac coepiscopos ipsius diceceseos, qui eum
venire ; vel propter originale peccatum, quod in in. ordinare debent , transmittatis, et sic sine scandali
fantibus valet ad perditionem, vcl propter illa quM macula ad sanclum sacerdotium provehatur. » Et
in provectioris setalis hominibus , voluntate, verbo reliqua quae inde ibi sequuntur.
vel faclo adduntur. Et quia secundum sanctam Cap. II. In quibus verbis nulla indebita cujuscun-
Scripturam unus Deus, una fides, unura baplisma ,
que voluntas, nihil contra Domini voluntatem, nihil
ter baptizandus mergitur iu nomine Patris, et Filii, Dcontra vestrura honorem , nihil contra regni vobis

ct Spiritus sancti, ut Trinitas unura appareat sacra- comraissi resonat salvamentura : sed ordinis pleni-
mentum ; et non baplizetur in nominibus Patris et tudo ,
qualiter electus vitae merito et sapientiae
Filii et Spiritus sancli, sed in uno nomine, quod doctrina a metropolitano et provinciae coepiscopis
intelligilur Deus, juxta Apostolum. Igilur unus est debeat juxta Nicaenura sanctum et magnum conci-
Deus, una fides, unum baptisma : sed duae sunt lium regulariter ordinari, ubi inter alia scriptum
pactiones quse in baptismate paciscuntur, quas pa- est {can. 6); « lUud, inquit, generaUter clarum est

troni suis susceptis, cum ad inlelligibilem felatem quod si quis praeler sententiam metropolitani fuerit
pervenerint, insinuare soUicite et inculcare debent. factus episcopus, hunc magna synodus diflinivit
Quarum paclionum una est qua diabolo abrenuntia- episcopum esse non posse Urmitas autem eorum :

tur, et oranibus operibus ejus, et oranibus porapis quae geruntur per unamquamque provinciam metro-
ejus : et altcra qua quisque baptizalus professus fuit politano tribuatur episcopo. » Et de hac mystica
se credere in Patrem, et Filium, el Spiritum san- Nicaena synodo sedes aposlolica contestatur (Leo ,
 ; :

llt HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. H2

ep. 56, ad Anatol.) : « Quia tanto divinitus privile- A et munerum acceptione, ob vitae meritum et sapien-

gio est consecrata.ut sive perpauciores, sive per plu- (lonum eligantur, ut exemplo et verbo sibi sub-
lire

res episcopos, ecclesiastica judicia celebrentur, omni jcctis usquc(}uaque prodesse valeant. » Notandum

penitus auctoritate sit vacuum quidquid ab illius est sane (|uod dicitur Secundura statuta canonum
: «.

fucrit constitutione diversum. » Debetis igitnr in- eliganlur, » ut exemplo et verbo sibi subjectis
cunctanter advertere, Leo ad
sicut sanctus papa usqucquaque prodesse valeant. El sacri canones
Leonem Augustum regiam po-
scripsit {epist. 81), dicunt (Ca?lestinus, Decret. 18) : «t Primum enim illi

testatem vobis non ad solum mundi regimen, sed ((juin clerici uniuscujusque Ecclesiae) reprobandi
maxirae ad Ecclesiaj praesidiura esse coUatam, ut sunt, ut aliqui de alienis Ecclesiis merito prajferan-

ausus nefarios comprimendo, et quas bene sunt tur. y> Et itcm : « Ut cpiscopi judicio metropolitauo-
statuta defendatis, et veram pacem his quse sunt rum et eorura episcoporum qui circumcirca sunt,
turbata restitualis. Quod et optare et qua^rere atquc provehanlur ad ecclesiasticam potestatem : hi vide-

servare debetis, sicut antecessores vestri impera- licet tam verbo fidei
qui plurimo tempore probantur
tores et reges fecerunt. Et non debetis inflexibilem quam recta; conversationis exemplo. » Attendendum
Dei voluntatem, qui si mutat sententiam, non mutat est igitur qualiter hoc imperiale capitukim sacris

consiUum, ad humanam et fragilem voluntatem g regulis et antiquorumimperatorumlegibuscongruat.

vestram velle intlectere, quod fieri non potest, sed o.stendens quoniam, sicut et leges et regulae dicunt,

vestram voluntatem Dei voluntati subdere, sicut in electione episcopi assensio regis sit, non electio,

Christus nobis et omnibus Christianis, ex humani- iu episcoporum vero exseculione sit electio, sicut

tate sua loquens , sequendum dedit exemplum ,

ct ordinatio.

dicens •.yonveni voluntatem meam facere,scdvolu7i- Cap. IV. Sunt qui dicunt, ut audivi, quia res
tatem ejusqui misit me Patris {Joan. v, 30, et vi, ecclesiastica; episcoporum in vestra sint potestato,

38); El Fiat non sicut ecjo volo, sed sicut tu vis,

: ut cuicunque volueritis eas donetis. Quod si ila cst,

Pater {Matth. xxvi, 39). Si enim a divina voluntate ille malignus spiritus, qui, ut superius praemissum
humana voluntas vestra perseveranter, quod non cst, primos parentes nostros perdidit, perditionem
permittat Dominus, discordaverit, respondenda sunt vestram in aures vestras susurrat. Sanctus namque
ministerio episcopali apostolorum verba : Obedire Spiritus per eos qui cum Christo in ca>Io rognant,
oportct Dco magis quam hominibus {Act. v, 29); et et in terris miraculis coruscant dixit, ct usque ad
Sijustum est in conspectu Dei vos poiius audire nos scrii)tis perveniro focit dicens : k Res el faculta-

quam Deum, judicate. Non enim possumus qucB tcs ecclesiasticae oblaliones appollantur, quia Domi-
vidimus et audivimus non loqui {Act. iv, 19). ^
no offeruntur, et vota sunt fidelium, ac pretia pecca-
Cap. III. Nam si quod a quibusdam dicitur, ut ^
torum, atque patrimonia pauperum : si quis illa

audivi, quando pelitam apud vos electionem conce- rapuerit, reus est damnationis Ananios ct Sapliii'ae,

ditis, illum debcMt episcopi et clerus ac plebs elige- et oporlet hujusmodi tradere Satana?, ul spiritus
re, quem vos vultis, et quem jubetis (quae non est salvus sit in die Domini. » Quod prtefati gloriosiim-
divinae legis eleclio, sed humanaj potestatisexlorsio), peratores Carolus ot Ludovicus in primo libro Capi-
si ita est, ut dici a quibusdam audivi,ille malignus tulorumsuorum ita inscruorunt dicenles {cap. 83)
spiritus,qui per serpcntem primos parentes nostros « Quiajuxta sanctorum Patrumtraditionom, novimus
in paradiso decepit et inde illos ejecit, per tales res Ecclosice vota esse fideliura, pretia peccalorum,
adulatoresin aures vestras hsec sibilat; quia hoc in et patnmonia pauperum, cuique non solum habita
Scripturis tam Veteris quam Novi Testamenti non conservare verum eliam multa, Deo opitulante,
,

continetur, neque in catholicorum dictis, vel sacris conforre optamus. Tumon ut ab occlesiasticis de
canonibus, nec etiam in legibus a Chrislianis impe- non dividondis robus licclesiae suspicionem dudum
ratoribus et regibus promulgatis hoc scriplum vcl concoptam i^euitus amovoronius, slatuimusut neque
decretum invcnitur, sed talia dicta infernus evomuit. nostris, neiiuefiliorum, ot, Doo disponsanlo, succes-
Christus enim per Apostolum loiiucns, talcm jubet sorum nostrorum tcmporibus, qui nostram vol jiro-
eVigcrc-.Quipotcnssite.rhortariindocirinasana^Bgemionim nostrorum volurlatem vel exemplum
eteosqui cnntradicunt revincere {Tit. i, 9). Et si imitari voluerint ullam penilus divisionem aut ,

quis contra hoc loquitur, initjuitatem contra Dominum jacturara patiatur. » Quod et vos servare oportet,
loquitur, et inter blasphcmos a sancto Spiritu com- si foliciler vullis rognaro, qui minoris poloslatis et
putatur. Sic cnim atavus vester Carolus et abavus a)talis atque sapientito adhuc cslis ,
quam et illi

Ludovicus imperatorcs inlcliexeruut, ct ideo in pri- fucrunl, qui haec et sorvavorunt cl scrvanda pro-
mo Capitulorum suorum promulgaverunt scri-
libro mulgavcrunl.
benles (cap. 84, de cpiscopis cligendis) « Sacrorum, : C.vp. V. Recordamini , (piacso, profossionis vo-
inquiunt, canonum non ignari, ut in Dei nomine strnc, (piam in dio consecrationis vostnt» promisislis,
fiancta Ecclcsia suo libcrius poliatur honorc, asscn- sicut ab illis qui inlerfucrunt accoi)imus, quamque
sum ordiiii ccclcsiastico prajbemus, ut scilicet episco- manu propria subscripsistis, ot supor altare coram
pi per electionein cleri ot populi, secundum statuta cpiscopis omnibus (]ui adfucrunt Domino obtulislis :

canonum, dc propria dicecesi, remota personarura et diligcntor rologi cam facitc coram vobis ot fido-
 :

113 EPISTOLiE. 114

libus vestris, quorum consilio et auxilio sanctam A gregati, constituerunt ican. 25) ut ultra tres men^es
Ecclesiam et regnum vobis commissum gubernare ordinaliones episcoporum non differantur, cum de-
debetis, et si aliquid per ignorantiam, vel aliorum creto judicio, ut qui ausi fuerint, post diftinitionem
suggestionem, ab ea exorbitastis, nolite negligere magna) et univorsalis hujus synodi, quidquam ex his
inde Domino satisfacere. Et quod in epistola mihi quae sunt prohibita perpetrare, decrevit sancta syno-
directa et in synodo relecta scripsistis, sicut vobis dus a proprio hujusmodi gradu recedere. Et Domi-
expedit altendite. Sic enim ibi est scriptum : « Jun- nus in Evangelio dicit : Ubi fuerint congregati duo
gamur simul, ego rex, et vos sacerdos Dei, mi-
ut aut tres in nomine meo, sum in medio eorum. Et ibi

nislerium condigne tam in divinis quam in humanis Siduo ex vobis de omni re consetiserint super terram,
adimplere valearaus otficiis. » Quatenus devotioneet fiet.Et Qucccunque alligaveritis super terram,
:

operatione ostendatis, quia Chrislus, a quo legili- erunt ligata et in ca^lis {Matth.Tivm, 18, 19, 20). Si
mus omnis episcopatus cepit cxordium, et omnis ergo adcsse dignabitur ubi duo vel tres fuerint,
principatus accepit provectum, auctor sit vestri quanto magis ubi tanti ex sanctis Patribus congre-
regiminis, et prolector fiat vestraj sublimitatis. Per gati haec irrefragabiliter decrevere servanda ?
quem vos obsecro episcopali ministerio, talia vestro Cap. VI. Dc eo quod in litteris vestris, quas pridie
tempore in sanclam Ecclesiam inti'oducere non ten- rt Nonas transacli mensis Maii, deferente clerico no-
tetis, qualia magni imperatores et antecessores niine Teulberto relegi, voluntarie vos subjicere velle
vestri suis temporibus introducere non pra^sumjjse- cxiguitatis meae consiliis, et secundum quod hortatus
runt. Et quoniam sine sancto Spiritu ministerium fuero, agere et disponerc in ecclesiasticis et soecula-
episcopale non agitur, non sit vobis leve in episcopis ribus negotiis, et meoe fiduciae vosmetipsos subjicei'e
contristare Spiritum sanctum, cum Dominus terri- velle, et sccundum datum a me consilium regni vestri
biliter comminans dicat : Qui scandalizaverit unum jura coraponere : vestrae dominationi rescribo, ut
de pusillis istis, expedit ei ut suspendatur mola asi- Domini voluntatem vestrae voluntali pracponere in
maria in collo ejus, et demeryatur in pro fundum ma- omnibus studeatis, cujus voluntalem per sanctas
ris (Matih. xviii, 6). Et Xposlolus Nolite contristare
:
Scripturas, et per eos qui jam in coelo cum illo re-
Spiritum sanctum Dci(Ephes. iv, 30). Et item idem gnaut, et in terris miraculis coruscant, et per sacras
Apostolus dicit : Per fidem habitare Christum in cor- leges a Christianis imperatoribus et regibus promul-
dibus nostris {Ephes. iii, 17), qui jam sedens ad gatas, sicut ipse dicit Per me reges regnant, et con-
:

dexleram Patris de ccelo Saulo intonuit dicens :

ditores legum juxta decernunt (Prov. viii, 15), po-
Saule, Saule, quidme perseqtieris ?(Act. ix, 4.) De- testiscognoscere sed et per scripta a nobis ex
:

monstrans quoniam in membris suis Christus per- synodo apud martyrium sanctoe Macrae habita, et
sequitur et scandahzatur, et in membris suis susci- ^ per consacerdotes nostros vobis directa, potestis
pitur, velut se dicturum electis in judicio pollice- agnoscere. Sed satis doleo, et multum timeo, quia,
tur : Quandiu uni de minoribus meis fecistis, miid ut cum vcnia vestra dicam, quantum in hac causa
fecistis (Matth. xxv, 40). Et sanctus Spiritus in eis de qua agitur parct, phis intenditis sequi propriam
in quibus habitat contristatur, sicut ex Apostoli voluntatem quam divinam auctoritatem, et eorum
verbis supra ostendimus. Et quia jam tempus trans- qui se importune ingerunt cupiditatera quam sanctse
iit, quod sacri canones Spiritu Dei conditi et
ullra Ecclesiae ulilitatera et eorum de quibus dicit Apo-
;

totiusmundi reverentia consccrati deccrnunt ut or- stolus, quoniam nesciunt quoe loquuntur, neque de
dinationes episcoporum non difterantur, sicut syno- quibus affirmant {I Tim. i, 1), adulationis favorem
dus apud martyrium sanctse Macrac secundum leges quam veslram ipsam salutem. Quod scripsistis,
et regulas dit!inivit, clectionem episcoporum, qui vota omniura qui commorantur in Belvacensi Ec-
designati ad hoc negotium exsequendum una cum clesia, in Odacrum concordare, non est mirura si

consensu vestro fuerunt in synodo, sicut in epistola stulti et improbi ac cupiditate caecati toties taliler
vobis directa ab eadem synodo scriplum habetur, agunt, non correcti de rejectione pravae suae ele-
dominatio vestra consentiat, et non difteratis acce- ctionis in Fromoldum, et reprobato Rodulfo, et a se
lerare, ut yobis suggessimus, quatenus ipsa ecclesia D electo Ilonoralo sacro episcopali ordini adhuc fidei
diu contra sancti Spiritus promulgationem non vacet doctrina incongruo, perdiderunl eleclionem, sicut
quod absit, non mediocre incurratis
pastore, et vos, ostensum est illis in synodo, et per sacras regulas
pericuhmi. Quia enim sacri canones (conc. Anth., non ultcrius illorum, sed episcoporum csse electio-
can. 16) perfeclum dicunt esse concilium, ubi cum ncm, quara non praeire sed subsequi, et non se ab
suis suff^raganeis interfuerit metropolitanus antistes, ea debere excidere, et nunc contra regulas et leges
multo magis ratum teneri debct quod metropohlani sine visitatore proesurapserunt electionem. Undc
cum episcopis diversarum provinciarura secundum refcrendum cst eidcm plebi illud propheticum :

sacras leges ct regulas decreverunt. Sexccnli nam- Frons mulicris meretricis facta est tibi, nescis eru-
que triginla et eo amphus episcopi, quorum nomina bescere. {Jer. iii, 3). Et Jacobus aposlolus lam tales
scripta sunt in ca>lo, ([uorumtiue nomina hal)emus clcricos quam plebeios rcdarguit dicens : Adulteri,
scripta in libris nostris, in Chalcedona civitate apud ncscitis quia amicitia hujus mundi inimica est Deo ?

Marlyrium sanctae Euphemiae in Christi nomine cua- {Jac. IV, 4). Adulteros enim recte nuncupat, quos
m HINCMARI RIIE^rENSIS ARCniEPISCOPI. 116

derelicto amore sapientije coelestis, qiioedicit : Leges A niortem corporis mei, in dioocesi Rhemensi in gradu
vicas eustodite (Levit. xviii et xx), ad amplcxum ecclesiastico valeat mini.^trare.

ftotius amicilia) mundialis csse dellexos increpat. C.vp. IX. De eo quod scripsistis, quia si vestra?

Quapropler potius merenlur excommunicatione cor- volunlati, ecclesiaslicis vidclicet regulis contraria),

rigi, corrupti in voluntatibus suis audiri. Sed

quam obsecutus fuero, eos quos mihi cbariores et familia-

fortenon est ita ut vobis est dictum. Dominationi riores cognoveritis, honorare in omnibus curabitis,

autem vestrae ostendo quod scriplum cst, Spiritu lantummodo ut in hac petitionc vestra vobis consen-
sancto dictante, in Decrotis apostolicte sedis : Quod tiam, non raeis, sed saci'orum canonura verbis re-
si et omnes sacerdotes, et mundus crroris assentiat, spondeo, quia secundum eosdem sacros canones,
daranatio consenlientes involvit, non pra^varicationis pro indigentibus, et mihi conjunctis, et pro aliis,

damnationem conscnsus absolvit. Non enira crimen sicut prsecipiunt, ad sahitis vestrse augmentum et

minuitur, sed accrescit, cura generale fit ex privato. polestatis honorem, regiam potestatem vestram
Hoc enim Deus indicavit, qui raundum peccantera petitionibus adire curabo, quandiu Dominus me in

generali diluvio interemit. corpore morai"i praeceperit. Verum, sicut sanctus

Cap, YII. Quod scripsistis, ut sicut semper regibus Innoccntius papa dicit : SoUicitos vos pro salute
prsedecessoribus vestris in orani ulihlate regni pro- tj hbenter audio ; contra caput autera non hbenter ad-
licuus et devotus fui, ita vobis hdehs et devolus milto. Et sanctus Gregorius exponens Uiom. 37, in
existam. Quod et hactenus obscrvavi et observare Evang.) sententiam EvangeUi Si quis venit ad me,
:

cupio. Vos autera sanctcC Ecclesitc, et ejus rectori- et non odit patrem saum, matrem, et uxorem, et
et

bus, atque mihi servate quod iUi conservaverunt et ; filios, et fratres, etsorores, adhuc autem et animam
pro devotionis fidehtate, quam vobis cum cseteris fi- suam, non potest meus csse discipulus (Luc. xiv,
dehbus vestris in electionc vcstra, non sinc raagno 26), dicit : « Quoniara quisquis jam iEterna concu-
labore, ad provectionem regiminis, quo jam nomine, piscit, in eaquamaggreditur causa Dei, exlra patrem,
det Dorainus etiam virlute potiti estis, nolite retri- extra matrem, exlra uxorem, extra fihos, extra co-
buere mihi mala pro bouis, suadcntes, non taracn gnatos, extra semolipsum fieri debet,ut eo verius
quxihante Domino, persuatkmles, ut in senecta mca cognoscat Deum, quo in ejus causa neminem reco-
dechnera a sacris rcguhs, quod nec pro cupidilate, gnoscit. Unde in hoc episcopali ministerio carna-
XI

ncc pro amore vel tiraorc hactenus feci, ut a gradu lem propinquum, nec amicum videlicet animi farai-
episcopah, quo per triginta et sex annos gratia Dei liarem, carnah aftectu recognosco, sed sententiam
usque raodo functus fui, raerito decidam. Non enim Doraini attendo, qui dicit Qui non intrat per ostium :

mcnte sententia
excidit mihi a - - Salvatoris, qua dici in ovile ovium, sed ascendit aliunde,
.- ,
hic furestet
.,...,„.
, ,

tur Quideni)n proficit homo, si lucretur universum^ latro (Joan. x, \). Et ideo neminera ehgo, nerainem
:

mundum, se autemipsum perdat, et anima' suoc de- recognosco, neminera recipio, nisi qui vita et mo-
trimentum faciat '! aut qiiam dabit homo commuta- ribus, et scienlia^ calhohcai doctrina, per claves
iionem pro anima sua ? {Luc. ix, 15 ; Matth. xvi, 2o.) Ecclesia; ad hoc episcopale ministerium accedit, et
Et sacri canones Spiritu sancto decreti {concil. Carth. sciat ct faciat quod sacrum ministerium postuLit.
II, can. 13) Si quis, inquiunt, contra suam pro-
: (t Et quoniam «on est Deus personarum acceptor, sed
fessionem vel subscriptionera venerit in aUquo, ipse in omni gente, qui timeteum el operatur justitiam,
se honore privabit. » Et si vobis consensero, ut con- acceptus est illi {Act. x, 34), in hac causa nuilius
tra divinas et humanas leges, et contra veslram et ])ersonam accipio, sicul sanctus propheta virum
meam, coram pluribus in synodo episcopis cohi- justum describons dicit : Quicxcutit manussuasab
bentibus, professionera facialis, rac perdam, ot vos omni muncre {Isa. xxxiii, 13). Nequc enim dixit
non salvabo, dicente Apostolo : Non solum qui fa- tantum a raunere, sed addidit ab omni, id est a
ciunt, sed qui consentiunt facientibus, digni sunt munere manus, a munere lingua^, a munere obse-
morte {liom. i, 32). Et sicut in ecclesiasticis et in quii, sicut jam vobis scripsi, si mente vohiissetis
mundanis legibus scriptum habetur Prava facientes : recondero.
alque consentientes par judiciorura pocna conslrin- D C.\p. X. Vcstram denique cliaram raihi doniinalio-
git : nec expers facinoris a?stiraatur, qui licct ipsc noni solerter alque atlonte anto monlis ocuhis oportot
non fecerit, facicntes tamcn in faraiharilatera fa?dus- haberc, quod, sicut jara voins scripsi, qui conlra
que rccepcril. sacros canoncs ordinanlur, ct ordinatorcs et ordiuali
C\v. VIH. Quod scripsistis, ut per meam volun- han'clici sunl, sicut sanctus Gregorius ct cittcri ca-
latem ct ministerium Bclvaccnsis Ecclcsia) episcopa- tholici Ecclesia; sancta) doctores atcjuc reclores mul-
tum dilecto filio meo et fideU vestro Odacro tribuere totics in libris suis ostendunt. Quam lucresim sanclus
valeatis, si veslrai dominationi de iUo est cura, hoc Pctrus primura in Siraoncm Magum aiterno anatlic-
nuUatenus facialis, no forte si feccrilis, et ipse epi- male condonmavil (.ict. viii'1. Scd ct Imjusniodi non
scopium illud, (;l paslorc vacantem Ecclesiam, con- ordinalionis, sod cxordinalionis moihaloros, pra-la-
tra sacras Ecclcsirc rcgulas iiivadere pncsumpsorit, tum magnum el sanctum Clialcodononso concilium
sacris h'gil)us cl rcgulis cxigcnlibus, ([uod non oplo, (can. i), si clcrici sunt, proprio gradu privari, si

contingat ut uUerius, noc in vila nica, nec post vero laici aut monachi fucrinl, siue uUa exceptionc
117 EPISTOLE. 118

aut respectu alicujus personae, anathematizari prae- A rumtamen quia et ex his a mc vobis rescribi roga-
cipit. Propterea hortor dominationem vestram ut a stis, quae ita inter se dissentiunt, ut a principiis rae-
tali mediotione vel intervenlione vos caveatis. Ne dia, et a mediis ultima dissonent, sicut de quodam
vero pro alicujus temporaliplaciditateaeternum peri- monstro antiquus poeta dicit :

culum incurralis, sed et dilectus filius meus, fidelis

Prima leo, postrema draco, niedia ipsa cliimaera,
vester, pro qiio satagitis, non obliviscatur quodjam
in epistola vobis directa , capellanis veslris me inter faligatus missis et lilteris vestris, pro Belvacensi
alia scripsisse recordor, canonicam decretam sen- Ecclesia rescribere vobis ad quaedam loca, Domino
tentiam, qua dicitur : Sicut is qui invilatus renuit, adjuvante, curabo, secundum proverbium, quod in
quaesitus refugit, sacris est altaribus admovendus, anliquorum Hbris juvenis legeram Bos lassiis for~ :

sic qui ultro ambit, vel qui iraportuue se ingerit, tius figit pedem.
est procul dubio repellendus. Quse ilaque praemissa 1. De eo quod in prioribus mihi datis Htteris ad
sunt, non mea, neque a me excogitata sunt verba,
locum scriptum habetur « Pelitionem fiUi dilecti:

sed a Christo, et per apostolos, ac ejus sanctos, juslam nuUo modo oportet respuere patrem, » hoc
Spiritu sancto prolata. Propterea illi qui audire ea
exiguitas mea, sed et Dominus approbat dicens disci-
non sufTcrunt, vel obaudire contemnunt, timeant
g p^i^g g^jg .5^ ^^y-^^^^^^^^^j^p^^,.^,^ ^„ „^^^„g ^^^^
Dominum dicentem, quse nuper quinto decimo die
dabit vobis {Joan. xvi, 23), Nomen enim Domini Je-
ancte sanctum Pascha legi oranes in ecclesia audivi-
sus, id est salvator interpretatur, et illa petilio justa
mus Quiestex Deoverba Dei audit : propterea vos
:
esl, qu?e ad veram salutem pertinet. Quam pelitio-
non auditis, guia ex Deo non estis {Joan. viii, 47). nem quoniam Dominus non respuit, nec quUibet
Unde sanctus Gregorius (hom. 18, in Evang Si :
Christianus debet respucre. Si autem contra verara
enim ipse verba Dei audit qui ex Deo est, et audire salutem quilibet petierint, audienl a Jacobo aposto-
verba ejus non potest quisquis ex illo non est, in- lo : Peiitis et non accipitis, co quod male pctatis
terroget se unusquisque si verba Dei in aure cordis
(Jac. IV, 3).
percipit, et intelliget unde sit. Et sanctus Paulus
H. De eo quod ibidem subsequitur : « Nostrae peti-
apostolus, per quem ipse locutus est Christus : Nolite
tioni ac voluntali clementcr faveatis, et desiderium
communicare operibus infructuosis tenebrarum: ma-
nostrum ad prsescns adimplealis, » rescribo ut veU-
gis autem et redargidte (Ephes. v, 11). Et item idem
tis et desideretis quod Dominus vult, cui Psalmista
Apostolus. Si quis non obaudit verbo nostro per
cpistolam, hunc notate, et non commisceaminicum
dicit : Dominc,ante te omne desiderium meum {Psal.
XXXVII, 10); sccurus voluntati vestraj favebo, et
illo, ut confundatur {11 Thess. iii, 14.) Unde sacri-

canones excommunicatis communicanles excommu- C quantum potero vestrum desidcrmm adimplere cu-
rabo.,Vos autem attendite quod omni hommi qui
nicatos esse decreverunt. H<tc de Ccclo Christus, et
Domino placere vult, dicit Scriptura : Post concu-
sancti ejus apostoli, atque sancti ipsius cura eo jam
piscentias ^wa*, scilicetimprobabiles, non eas, eta
in coelo regnantes intonant : et nos, Ucet peccatores
tua voluntatc carnali videlicet, avertcre (Eccli. xviii,
in terra episcopi, ct Christi vicarii, atque apostolo-
rum succcssores in lerra, ejus virtute et ministerio 30) ; el : Sunt vice quce videntur hominibus rectK,
divino prosequimur, imilari desiderantes quod de
quarum finis usque ad profundum inferni demer-
git {Prov. xvi, 25).
sancto viro canlamus, quia pro lege Dei sui certavit
usque ad mortera : fundatus enira erat supra firmam III. De eo quod ibidem subsequitur ex Odacro, in
pclram. Petra, inquit Xpo&lolns^eratChristus^l Cor. praecedentibus litteris satis vobis respondi.
X, 4). Conveniant ergo iu pace Christi, sicut statu- IV. De eo quod mox subsequitur, « Quia meus
tum secundura sacros canones fuit, in synodo epi- raissus Altramnus monachus vobis retulit ex mea
scopi et clerus ac plebs Belvacensis Ecclesiae cura parle, nihil aliud rae vclle ex hoc agere, nisi illud
libero consensu vestro, sicut regiura ministerium quod vos el Hugo abbas et Theodoricus comes cae-
decet, et juxla legalem ac regularem formam electio terique vestri fideles decernerent, » scio istud man-
exsequatur et ordinatio prosequatur. D datum ex me non processisse, nec ipse frater mihi
talia se dixisse professus est. Remillo aulem illum
EPISTOLA XX.
ad vos, ut coram fidelibus vestris, aut prefitcatur se
AD EIMDEM LLDOVICUM III IIEGEM.
ita dixisse, aul veraciter deneget talia vobis ex mea
De Odacro invasore Ecclesioi Belvacetisis.
parte non ambasciasse. Unde pulo ut sicut in no-
(Apudeumdem.i ambasciato. Nara
mine interprisum est, ila sit et in
Domino Ludovico regi glorioso Hincmarus episco- iste frater nosler a vobis ad me rediens ambascia-
pus ac plebis Dei famulus. vit raihi ex vestra parto, ut pedem meum basiarel
Ex litteris sigillo vestro subter signatis, quas mihi ct peleret ut ad opus Odacri lionorarem vos de epi-
Warinus clericus Idibus praesentis Junii mensis ex scopio Belvacensis Ecclcsiae. Cui respondi, quoniara
veatra parte donavit, non statui ad singula vobis sicut raelius et honorabiUus atquc salubrius scivi,
rescribere, quoniam de praecedenlibus mandatis et vos inde honorare curavi, hortans ul sicut professi
litteris vestris jara sufficienter vobis rescripsi. Ve- estis in die consecrationis vestrac in regimine rcgni
H9 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. m
more praedecessorum vestrorum honoretis Deum, A contra illorum consuetudinem), nihil amplius facie-
consentiendo ei, conservando sanctae Ecclesiae ac ip- tis prjEter quod factum habetis, donec fratri vestro et
sius recloribus leges ejus qui dixit : Honorificantes consanguineis vestris regibus illudmandetis.et eorum
me honorificabo (I Req. n, 30), velut in litteris jussionibus vel imperio ac vestro, omnes convo-
scriptum habetur quas per eum vobis direxi. Dixit centur archiepiscopi et episcopi ex eorum regnis et
etiam mihi quid de voluntate Hugonis abbatis ex vestro, et sic ex hoc auctoritativa diffiniatur ratio

hoc dixeritis, quam moderate ad interrogatio-

et vestri honoris dignitateplena, » vos videte ne pix)

nem exinde vestrara Theodoricus Comes respon- hoc illicito faclo canonicas sustineatis sententias,
derit. Nam nos ex hoc
vel in hoc sseculo, vel in futuro.

quas quod egimus non timemus coram archiepiscopis et

V. In eo quod in primordiis litterarum,
episcopis reddere rationem, quia nos non habemus
post praeraissas praedictus clericus mihi dedit, scri-
Odacri non alias evangelicas vel aposlolicas litteras, sed neque
ptum habetur : « Si vobis in ordinatione
ahos canones vel decreta sedis Romanae pontilicum,
consensero, pro certo scietis non me velle vestrum
benigne honorem, nec decus debitum et
tractare
nec etiara ahas sacras leges, quibus una cum sanclis
privilegia pra^decessorum vestrorum vobis consen-
canonibus cathohca moderatur Ecclesia, quam illi.
tire velle, sed in omnibus vestrae reniti voluntati, » g Nam cum illis jam, et etiam in domini papae synodo,

mentitus de sanclis Scripturis et sacris reguhs ac legibus

scriptor vester et sensu et litteratura
probabilem habuimus rationem.
est.
IX. Quod mandastis, quia nihil aliud ex illo illi-
VII. De honore prsedecessorum vestrorum impe- cito facto facietis nisi quod factum habetis, si vos
ratorum et regum, et quahter priviiegia sanctse Ec-
non facietis, faciet Dorainus quando iUi placuerit.
clesiae ac rectorum et ministrorum ipsius decreve-
Non vixit tot annos Ludovicus imperator quot pater
runt et conservaverunt, in aUis Utteris sufficienter
suus Carolus ; non vixit tot annos Carolus avus
vobis scribere studui : quae si vobis non profuerint,
vester quot annos pater suus vixU ; non vixU pater
nec plura proderunt. vester tot annos quot pater suus : et quando staUs
VI [. De eo quod ibidcm subsequitur, « Qualiter in illo statu ubi avus vester et patervester steterunt
contra similem vestrum honorem vestrum cvindica- apud Compendium, inclinate oculos ubi jacet pater
retis pro viribus, quanto magis oportet eum contem- vester, et si nescitis, interrogale ubi mortuus fuit
nere, rae videlicet, qui vestrae ditioni coramissus ve- et ubi jacet avus vester, et non exaltetur cor vestium
strum abjicere ne pollens praevaleat hono-
satago ante eum qui mortuus fuit pVo vobis et pro nobis
rem, » qui vobis hoc scribere mihi qualicumque oranibus, et resurrcxit a mortuis et jam non
ministro Chrisli persuasit, non bene Dominura, ne- tur : et cerli eslote quia raorieraini nescitis qua die
que Scripturas ejus cognovU. Sicut enira jara vobis vel qua hora et ideo necesse est et vobis et nobis
;

ex Scripturis divinitus inspiraUs innotuit, quo sunt omuibus secundum advocationem Domiiu paratos
quibus principaliter raundus hic regitur, auctoritas esse, quia nesciraus qua hora veniet nobis finis et :

sacra pontificum, et regalis potestas in quibus : ideo non exaltetur cor vestrura contra eum, in cujus
tanto gravius pondus est sacerdotum, quanto etiam manu vita diesque nostri consistunt. Vos cUo defi-
pro ipsis regibus horainum in divino reddituri sunt ciotis, et sancta Ecclesia cum suis rectoribus sub

examine rationem ; et pontifices reges consccrare non Christo rectore secundum proraissionera ejus per-

possunt ; et pontificibus dixit Deus; Qui vos audit^ manebit sicut luna perfccta in cetcrnum (Psal.
me audit, et qui vos spernit, id est contemnit et des- LXXXVIII, 38).
picit,mecon<emnii(Z/UC. x,16); et : Quicontemnunt X. De eo quod ibidem subsequitur Insuper aliud :

me, erunt ignobiles(I Reg. ii, 30). Non ergo debue- exindesi necessitas fuerit quod rectum est facic-
ralis ita inverecunde qualicunque pontifici scribere, mus, » ut intelligo, ad timorem mihi incutiendura,
vestrae ditioni commissum, quia sicut dixitDorainus quatenus jussioni vestroe licct invitui obediara, scri-
apostolis suis, (juorum rainimus sum merito, suc. bere voluistis. Unde respondeo : Dominus)7iihi, ad-
cessor aulcm oftlcio : Non vos me elegistis, sed cgoB jutor.nontimcbo quid faciat mihi homo{Psal. cwu
elegi vos (Joan. xv, 19), ita et ego juxta modulura 6). El :Dominus illuminalio mca,ct salus mca,quem
mcum huraili cordc ac voce dicere possum : Nonvos timebo? Dominus protcctor vita: me(e,a quo trepidabo'!
me elegistis in pra'latione Ecclesiae, scd ego cum Sortesmit-
{Psal. XXVI, 1.) Et alia Scriptura dicit :

coUegis meis et cajteris Dei ac progenUorura vestro tuntur in siniim, scd a Domino temperantur (Prov.
rum fidelibus, vos elegi ad regimem regni, sub con XVI, 33); et ipse Dominus ad prajsidem antc qucm
ditione debilas lcgcs servandi. stclit : Non habcrcs, inquit, in me potestatem nisi
VIK. Dc eo quod ibidem subsequitur, « Ex hoc tibidalu>nfuissctdcsupcr{Joan. xix, 1 1) ;'cl suminus
facto, id est quia Odacro Ecclcsiam Bchacensein quondam archangelus nec unam oviculain Job servi

pastorc vacantcm coraraisislis (facientes conlra rc- Dei rapcre poluil, nisi Doinino pennillente. Sed

gulas ecclesiasticas, contraque antiquorum ct Chri- utinam aut pcr vos, aut perquemcunque sibi placue-
stianorum regum leges, contraque procdecessorum ril, cducat rae Doinimis de isto caicore, videlicet

ac progcnitoruin vestrorum promulgationcs, scd ot inlirmo ct senili corporo, ad oum (luoin sua gralia
 , ,

121 EPISTOLJI. 122

largienteex totocorde desidero videndum, nonmeis Anec quibuscunque vel quorumcunque terroribus vel
meritis, quse nulla nisi raala suat, sed sua indebita blanditiis, ex liac causa unde agilur, a sacris legibus
misericordia et gratuita gratia. Sed et de eo quod et regulis deviabo.
dixislie, » Quia insuper et aliud si necesse fuerit

quod rectum est facietis, » amplector quod promit- EPISTOLA XXI

titis, quod rectum est erga me facielis. Igitur rectum CONCILII AD RERUM ECCLESIASTICARUM
TUSIACENSIS
est, ut Scriplura ostendit, ut per quce quis peccat PERVASORES ET AD PAUPERUM PR.EDATORES ^.
per hcec et torqueatur {Sap. xi, 17). Nara quia contra
Unde quando ac qualiter acciderit ut res eccle-
et
plurimorura voluntates, et minas, atque suggeslio-
Domino sint comecratce et quantum sit
siasticce
nes, in electione vestra consensi, opto et gaudeo,
periculum pauperes deprcedori.
ut si inde peccavi, Doraino permittente, hic per
(Apufi Labb., Conc. tom.VIII.)
vos et non infuturoperDorainumtalionemrecipiam,
sicut legimus de sancto Paschasio, qui per ignoran- Anno Incarnationis Dorainicae 860 , indictione

tiam errans in cujusdam electione consensit. IX, XI Kalendas Novembres, sancta synodus con-
XI. Etquoniam tantopere satagitis de ordinatione gregata in villa Tasiaco Tullensis pr.Rcia?, episco-

Odacri, mandate mihi tempus constitutura, quando porura xiv provinciarum, Lugdunensiura videlicet,
g
episcopi Rhemorum dioeccseos, sed et venerabiles Rothomagensium , Turonensinm, Senonum, Yien-
episcopi ac dilecti fratr es nostri, qui a synodo apud nensiura, Arelatensiura, Vesontionum , Mogontinen-
martyrium sanctas Macrae habita ad vos cum lilte- sium, Agrippinensium, Trevirorum, Rheraorura ,

ris directi fuerunt, valeant convenire ad eumdem Biturigensiura, Burdigalcnsium, Narbonensium, om-
locum, et faciam me, vita et possibilitate comite, nibus Dei fidehbus et sanclae Ecclesiae fihis, ad quos
illuc obvium eis portari,J et veniat vester Odacrus haec divinae constitutionis notitia potuerit pervenire

cura electoribus suis sive palatinis, sive Ecclesiae pacem et salutem optat in Domino.
Belvacensis, et si vobis placet, etiam illuc venite, Deus omnipotens, summus et verus, unus ac
aut missi vestri, Domino diconte Qui non intrat
et :
solus, Pater scihcet, et Fihus, qui est consubstan-
per ostium in ovile ovium sed ascendit aliundc, hic ,
tiale Verbum ejus, et utriusque Spiritus sanctus,
furest et latro{Joan. x, 1); et : Qui intrat per utrique coaiternus ac coocquahs, Trinitas inconfusa
ostiuminovile ovium, huic ostiariusaperit{ibid., 3). atque inseparabihs ,
qui solus habet immortah-
Ego, inquit, sum ostium per me ; si quis introicrit, tatem , et lucem habitat inacessibilem ,
quem
salvabitur {ibid., 9). Et videte, aut per missos ve- nerao horainura vidit, nec videre potest, nec loco-
stros audite, si vestro Odacro ostiarius aperiet rum vel finito vel infinito spatio continetur, nec
ostium ovilis sui, et intret securus, ut audiant oves ^ teraporum vel finito vcl infinito volumine
vocem ejus, et non sit mercenarius, sed pastor, et tur : neque enim est in ejus substantia, qua
Ecclcsia Belvacensis sub racrcenario non gcmat. Et Deus est quod brcvius sit in parte quara toto ;
notum sit nobis, sed et ipse Odacrus pro certo sciat, qui siue initio est et perraanet sine fine, incom-
quia si ad nos non venerit , et in obstinatione sua3 mutabili geternitate vivens ; creavit omnia simul,
manere delegerit, dicente Apostolo,
prajvaricationis ex quibus currerent tempora, et implerentur loca,
Quia verhum Domini non cst alligatum {II Tim. ii, temporalibusque ct localibus rerum raotibus saecula
9) in sermune Domini, qui cst Vivus et efficax, et volverentur. In quibus rebus quaedam spiritalia
penetrabilior omni gladio ancipiti {Ilebr. rv, \i), nos quaedam corporalia , visibilia siquidem et invisi-
ad eum ibimus, ubicunque fuerit in Rhemeusi pro- bilia condidit : formans materiem, quam nec alius,
vincia, et quod sacricanones de contemptore suo et nec nullus, sed omnino ipse informem ac formabi-
Ecclesiae contra leges ct regulas invasore judicant, lem instituit, ut forraationera suara non tempore,
in illum quod ad nos pertinet exsequi procurabiraus, sed origine prajveniret ; testante Scriptura : Qui
ut nunquam vel nusquara in Rhemensi provincia in vivit in oeternum,creavit omnia simul {Eccli. xviii^.
ccclesiastico gradu ministrct, et omnes de Cffitero El: Inprincipio, fecit Deus coelum et terram {Gcn.i);
in hoc illi comunicantes, secundura sacros canones D etomnia opera sua bona valdc, quae in coclo sunt
SpiriluDomini conditos, et Christi sanguine confir- et qua) in terra.Duas quoque harura creaturarum
matos, excoramunicati usque ad Ecclesiae satisfa- suarum ralionales creaturas, scilicet angelicam ct
ctionem erunt. Sed et qui contra auctoritatera ac r-a-
humanara, iraaginis et similitudinis suoe dote dita-
tioDem, contraque ipsara suam salutem , iu hac tas cum libero arbitrio condidit ; ut sicut ipse
causa vos stimulat, sicut dicit Apostolus, portabit non nccessitate, sed natura bonus et voluntarie,
est
judicium quicunque est ille {Gal. v, 10). Paulus et ita ipsa; ralionalcscrcaturae non constrictajneces-
apostolus necessitate compulsus, scripsit Corinthiis :
sitate, sod bonae essent, ut natura, ita et voluntarle.
Factus sum insipiens, vos me coegistis {II Cor. xii, Quia si tales cssent ut libcrae voluntatis arbitrio
M) ; et ex quanto dolore vobis compellentibus ha?c raalum vitare et bonum non posscnt agere, lapidi-
scripsi, iile videt cui geraitus raeus non esl abscon- bus el cajleris rcbus inscnsibilibus atque irrationa-
ditus. Et scitole certissime quia, Domino Ijuvante, bilibus polius quam Deo similes essent, et merito
• Hanc epistolam scripsit Hincraarus uoster. illius iTtributione carerent , nec esset undc pro
 ; ,

123 HINCMARI RIIEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 15

qualitate volunlatis et actionis reraunerarentur a A bono perseverandum, liberum arbitrium, gratialibe-

Deo. Qui idco bomis est quia vult, non quia cogitur ratum, et gratiadc corruplosanatum, gratiapraeven-
quique bonum velle noa ex accidenti, sed ut el tum, adjutum et coronandum. A bono autem defi-
bonusel omnipotons csset essentialiler habet. Cui, ciens, et in malo prollciens homo, post casumprimi
secundum quorumdam opinionem sentcntiae , non hominis habet arbitrium liberum, scilicet juslitiffi
repugnat quod dicit Aposlolus : Scipsum negare liberum, peccali servura : quo qui se elongant a
non polesf. [I Tim. u). Porro nec peccare nec , Deo volentc congregare fihos nolcntis Jerusalera,
mori potest. Et lamen non falso angelus et homo , peribunt. Unde quia gratia Dei est, salvatur mun-
qui poluere peccare, imagiuis et simihtudinis ejus dus ; et quia inest hberura arbitriura homini, ju-
dignitate donati leguntur. Quia aliud est similitudo dicabitur raundus. Ex his namque rationahbus crea-
et aliud signaculum similitudinis, et aHud imagi- turis, angehca videhcct ct huraana, angelos ad se
nem csse et aliud ad imagincm factum esse. Solus cognoscendum atque pcrpctuo collaii^andum in
quippe consubstantiaUs imago Filius essentialiter coelesti gloria Unde pars quaidam angelo-
coUocavit.
invisibilis et splendor et figura est substantiai Dei rum ex superbia debriata perhberum arbitrium ceci-
Patris. Sic ad Omnipolentis hac vel magis om- dit, qui appeUautur diaboh ; et tales suo vitio sunt
nipotentiam pertinet, quia ahud non potest quam p. effecti, ut jamnon vehnt nec possint meritiesseboni
bonum velle, ct ahud quam bonus ct omnipolens
B
Sicut et illi qui per hberum arbitrium in volunlate
esse, et seipsum negare, peccare quoque vel , Conditorispermanserunt, ipsiusgratia et retributione
mori, mutari, falh, miser fieri, seu vinci non po- justitias acceperunt in muncre quod Crcator, cujus
test. Ilajc atque hujusmodi absit ut possit Omnipo- signaculum sinulitudinis sunt, liabel essentia ut non
tens. Sed quia non vuh, non potest, quia et vcHe vclint nec valeant esse mali. Ilominem vero opifex
non potest. Non enira potcst juslitia vehe faccre Deus corpore dc lirao terra; formavit, cui animam de
quod injustum cst, aut sapientia vehe quod stul- incomprehensibiU nobis supc virtulis opere, in mo-
tura est, aut veritas velle quod falsura est. Ac ribus et acternitate ad imaginem ct similitudinem
per hoc non solum ostendit veritas Omnipotentem suam condilam, in qua, interiore videlicct homine,
non esse quod ista non possit, sed eliam cogit veri- per fidem in nobis habitat, insuffiavit. In quo et si

tas omnipotentem non esse qui hajc possit. Volens exterior horao noster corrumpitur, renovamur in-
enim est Deus quid!]uid est aetcrnus ergo, et in- : duentcs novum hominem ,
qui secundum Deum
comrautabilis, et verax, et bcatus, et insuperabilis creatus est in justitia, et sanctitate, et veritatc. Et
volens cst. Si quod non vult,
ergo potest essc factura euradem prinmra hominem in aniraara vi-
omnipotens non est est autcm omnipolens
:
,
vcntcm, id est factam aniraam rationalem, factam
ergo quidquid vult potesl et ideo quod non vult :
^ carnem vivificantem, atque in duabus et ex duabus,
esse non potest, qui propterea dicitur Omnipotens, scilicet spiritus ac luti, substantiis in unitate per-
quoniam quidqud vult potest. De quo et psalmus sonae subsistentcm, in paradiso dcliciarum, quem
dicit : IncoeloeL in ierra omnia quoeeunque vohdt plantaverat ab iniUo, posuit, ut operaretur eura
fecit iPsal cxxxiv). NihU enim in cffilo vcl in terra vcl in eo, sicut et qu;E ci proecepil, et custodiret
fit, nisi (}uod ipse aut propitius facit, aut fieri juste ne illa admilterct quie et sicut iUi prohibuit. Cui
pcrmittit. Qui vult omncs homincs salvos fieri, ex latere fabricavit mulierem , dum in somno
et neminem vult perire. Sed juslus Dominus jus- corporis obdormivit, unde et dixit Erunt duo in :

titiam diiigens, et iniquitatem non volens, eis quos carnc una(Gen. jam non sunt duo, sed
ii) ; itaque
ad iraaginem et similitudincm suara fecit, nec post una caro, secundum prajscientiam suam, qua novit
primi hominis casum vult tollere violenter suae omnia oliam antequam fiant, vero demonstrans
voluntatis arbitrium liberum ;
quibus redderc para- indicio quoniam sine Iransfusione scrainis viri ex
tus est mcritum, ul Scriptura dcmonstrat : Quis femina ipse venturus essc in caruem, ad redimen-
csi, inquiens, homo qui vult vitam'!{Psal xxxni.) dum homincm, qui in carne condidit hominem. Et
Et ac si rcspondenti : Ego, Dominus dicit : Di- qui cum fabricavil ex pulvorc, quo sine seminis
verte a malo, et fuc honum. [ihid.) Et c Tcgionc \o- DlraasitiMoac liominem fecit ex homine, homines
lens salvari dicit Voluntarie sacrificabo tibi{Psal.
: quoque fabricclur cx seminc. Quique corporis morte
Liii). Et : Ex voluntate mea confitcbor illi (Psaf m cruce pro omnibus mortis debiloribus, solus
xxvii). De quo scriptum cst Quia non privabi t : inter mortuos liber a mortis debUo dormiens, proe-
bonis cos qui amhulant in innoeentia Psal. lxxxiii). ( dcstinalu!> Filius Dei in virlutc sccundum Spiritum
Ut autem ambulaiUcs ambulent ct pcrscverent in sanctilicalionis, et prcedcslinatorum omniiim capiit,

innoccntia, sanat ct adjuvat eoruin arbitriuin gra- ac Iiimcn, atque cxomitlum faclus cx mulicre, legis-
tia, attestante Af)OstoIo : Gralia Dei in me vaeua (luc lator qui logi niliil dobcrcl, factus sub obcdien-
non fuit, sed abundantius illis omnihus laboravi: lia h^gis, ut eos qui subloge poccati et mortis futuri
nonautem cgo, sed gratia Dci mecum {I Cor. xvi. erant, rcdimcret, ut adoptionoin filiorum, quain in

Quibus cl aliis Scripluive sententiis, (luoniam post Adam pordituri cranius, reciperomus dc his qui in :

casum priini ho^ninisincst iiomini ad l)eac volendiim, eum croderc volucrint, sive advcntum cjus in carne
et ad bonum incipi^Midum, et pcrliciendum at(|uc in pnroesserint, sivc ctiam forcnt sicuii (nam pergra-
12o EPISTOL.E. 126

tiam, inqmt, Domi7iiJesusalvari credimus,quemad- Ap3irenle meTuimns, promcreutes regnum Dei, quia
modum et illi {Act. xv), aediflcalurus erat Ecclesiam non suntcondignce passiones hujus temporis ad futu-
aperto lancca latere, de quo produxit aquam et san- ram gloriam qu(£ revelabitur in nobis{Rom.vm) et ;

guinem, quibus nunc lavacro rigatur et poculo. in istius agonis scammate certantes, sinc viatico non
id est mundalur aqua baptismatis, et per fidem illi valemus subsistere.
incorporatur potato sanguine redemptionis, justifi- Primitiva Ecclesia, id est fideles in exordio nascen-
cata spiritu sanctificationis. Hoc sacramentum ma- tis Ecclesise vendebant omnia quae possidebant, et

gnum est in Cliristo et inEcclesia {Ephes. v) : quae deferrebant possessionum suarum pretium ad pedes
eodem Spiritu sancto ab immaculato divini fontis apostolorum, docentes non debere a rationali liomine
utero suos regenerat natos, quo et de illibata vir- serviri, scd dominari divitiis, et uli eis in transitum,
gine Christus est natus. Idem namque priraus non eas amare.proaetcrnaperventione. De quopretio
homo, quia et Eva ipsa est Adam, conditus ut do- dividebalur singulis, prout cuiquc opus erat. Cum
minaretur creaturse a Creatore facta?, et disponoret aulem gratia Dei cffipit multiplicari credenlium
orbem terrarum in justilia ct aequilate, et in dire- numerus, ad quorum sustentationcm non sufficiebat
ctione cordis judiciuni judicaret, siinaccepta lege prclii reditus, quoniam omnes ad hoc non dabant,

vitse et disciplince libcro arbitrio permansisset ; g neque valebant compelli, ut a conjugio et in totum
videlicet si in Conditoris voluntate perseverasset ut a mundanis vacarent actibus, ne saeculum deperiret,
non peccaret nec ipse moreretur, nec mortales,
; donec omnes qui salvandi sunt, id est omnes prade-
neque mortis ac gehennae filios generaret. Sed raerito stinati, veluti scriptum cst filii Dei, qui erant dis-
hujus permansionis, et retribulione justitite, sicut persi, id est in massae generaliter perditae ex debito

et sancti angcli acceperunt, accepisset in munere relictione conspersi, et ex ea, antequam mundus
quod Crcator, ad cujus imagincm et similitudinem fierct, pra^dcstinatione Dei, cui nihil pr?eteritum

conditus est, habet essentia, ut nec peccare velle transiit acciditque futurum, electi, scilicet gratia Dei
nec jam cadere posset. Ipsi autcm diabolo invidenti congregentur in unum, in plenitudinem videlicet
quia illuc erat homo terrenus per debitam obedien- coelestis ac sempiternae Ecclesiae, ad quam tanti ex
tiam ascensurus, unde ipse cecidit per superbiam hominibus salvatis et cidem sociandis sunt ascensuri
angehcus spiritus, et mendacia suadenti plus cre" unde diabolui,cum suis sequacibus cecidit, quanti
dens quam voluntati conditoris sui obcdiens, abu- illicelecti angeli remanserunt ut unum ovile :

sus arbitrio libero deseruit Deum, et descrtus juste unius pastoris scilicet, et individuse Trinitatis per-
a Deo, peccavit ac cecidit ; et pcr malum velle per- petua visione ct perfecta cognitione, quse est non
didit bonu m posse, qui per posse bonum vincere solum hominura, sed et angelorum vita sine iine

potuit velle malum. Qua de re facta est massa gaudeat, societate gloriosa repletum : constituit
perditionis tolius humani gencris. De qua si nullus idem Dominus et magister salutis per sanctos suos,
adsalutera eriperetur, irreprehensibilis esset Dei in quibus et cum quibus loquebatur, et per quos
justitia ;
quia vero multi salvantur, ineftabilis est suam gubernabat, etusque hodie merilis et precibus
Dei gratia, quia ab ipso mundi primordio, incipiens gubernat Ecclesiam, ut credentes non jam ex asse
ab Abel justo, humauae praecones mundo in
salutis possessiones et prasdia vcuundarent, sed de ipsis
sua infirmilate langucnli, et in peccatorum suorum possessionibus Domino consccrarent. Unde quiquasi
tenebris tabescenti, donec ipsc lux mundi adveniret, specialiler eidem dominorum Domino adhaerent, et
per patriarchas et legis doctores, atque prophetas ac ministri sermonis, et donorum aeternae salutis, atque
justos, verbis et prodigiis praedicans, consolando mediatores interDeumet homines ope fiunt assiduae
praemisit. Tandem ipse, qui seraper unum et ubique intercessionis, omnibus necessariis,
vivant ; et in
est cum Patre et Spiritu sancto esscntia majcstatis sine quibus humana fragilitas non potest subsistere,
propter nos homines et propter nostram salutem, eis in elcemosynas eorum, qui easdem possessiones
opere conceptus ejusdem Spiritus sancti, natus ex Domino consccrarunt, mioislretur : ut dum Christi
Maria virgine, id est ex virginca maternae carnis pauperes alque ministri Ecclesiae ex his in praescnti
substantia, in duabus et ex duabus naturis atque D subsistunt soeculo, largitores posscssionum de sua
substantiis, divinitatis scilicet et humanilatis, vcrus fideli eleemosyna, sicut et in baptismate, a malo
per omnia Deus, et verus horao anima rationali et funditus conversi et cum fide recta pcrseverantcs
humana carne in unitate personae subsistens, ad nos in bonis operibus, mundeutur a peccato et effician-
per praesentiam assumptae veniens carnis, factis et tur Christo, cui eas dcvovcrant, consortcs in ccelo,
dictis et ahud in se credentes saeculum invitavit, id sicut ipse dicit in Evangclio : Date cleemosynam,et
cst ad gloriam scmpiternam, quam angcli sancti ecce omnia mmida su7it vohis {Luc. xi) ,-
et item :

habcnt in cado, et ad quara obtinendara conditus Quod uni cx minimis meis fecistis, mihi fecistis. Ye-
fuerat primus homo. Et quoniam ad illam pervenire nite, benedictiPatris mei, percipiteregnum quod vo-
non possumus, nisi sicut nos docuit de quo scrijitum bis paratumest ab originemundi {Matth. xxv). Qua-
est Quia sic oportuit paii Christum, et intrare in
: proptcr sicut illi qui seipsos ac divitias etpossessio-
gloriam suam (Luc. xxiv),dux etdoctor Jmjusitine- nes suas Domino fideli menle consecraverunt, haere-

ris, scilicct per labores ac dolores, quos in primo des Dei et cohaeredes Chrisli per prophetas et
 27 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. m
apostolos, et ab ipso Doraino appellantur et fiunt A non solum eos, sed et omnes consentientes
ita et tales possessiones atque facultates, Domino in eis, quia non sohim qui faciunt rei judicantur,
suis ecclesiis et in specialibus servorum ipsius usibus sed etiam qui facicntibus consentiunt. Par enim
consecrata?, propter fidcles Cliristi, quieis et exinde poena et agentes et consentientes comprehendit. A
aluntur, Doi haereditas, curaorbis terrarum ct pleni- qua poena consensus liberi esse non possunt iJli

tudo ejus ipsius sit, quasi specialiter appellantur. quorum ministerium est, ei qui talia possunt pro-
Sicut enim, quando omnis domus Israel Domini hibere, comprimere et ea non student
et emendare,
hfpredifas vocabatur, tribus lamen Lcvi, quasi deci- corrigere. Et sanctus Gregorius in epistola ad Sabi-
>-

matio adhuc etiam in himbis Abrahae a Deo electa, num subdiaconura ; « Sacrilegium, inquit, etcontra le-
cura decimis et primitiis, urbibus et suburbiis, ges est, si quis quod venerabihbus locis relinquitur,
viliabus atque possessionibus et facultatibus cunclis, pravac volunlatis studiis suis tentaverit corapendiis
specialis Domini haM"edilas, pars, vel assumptio retinere. Etsanctus Augustinusin sermone Evange-
»

dicebatur : ita el isti, qui cleros, id est sors vel pars lii sancti Joannis dicit Fur sacrilegusloculorum sa- :

Domini appellanlur, cum omnibus ecclesiis,[id cst crorum et Dominicorum est Judas ; et qui aliquid de
divinis ovilibus ad se pertinentibus, specialis Christi Ecclosia furatur et rapit, Judajperdito comparatur.»
hsereditas dicitur et exislit, cum omnes credentes ja Et itera in sacris canonibusa sancto Spiritu dictatis,
ac credituri, tara ex circumcisione quara qui cx et Christi sanctione contirmatis, scriptum est {con-
praiputio, Christi ha;reditas appellcatur, dicenle cil. Tolet. I, can. M): « Si quisde potentibus cleri-
Propheta : Deus, venerunt gentcs in hxreditatem cum aut quemhbet pauperum aut religiosum
tuam (Psal. lxxviii) ,• et : Postula ame,et dabo tibi exspoHavcrit, et mandaverit ad ipsum episcopus ut
gentes hoireditatem tuam, ei possessionem tuam ter- eum audiat ; si contempserit, invicem mox scripta
minus terrce (Psal. ii). De quibus quicunque indebite percurrant per omnes provincise episcopos, et
quodara abulitur, sine ulla dubilatione illa maledi- quoscunque adire potuerit, ut excomraunicatus
ctione multatur, et ipsa tenetur obnoxius, quam et habeatur, doncc audiat et reddat aliena. i> Et item
ccelestis et omnis terrena continue Domino decantat scriptum est {concil. Agath. can. 4) : « Clerici
Ecclesia: Qui dixerunt, inquiens, hoereditatepossi- etiam, vel saeculares, qui oblationes parentura, aut
deamus sanctuarium Dei. Dcus meus^ ponc illos ut donatas, aut testamento relictas, retinere prfpsum-
rotam, stipulam ante faciem venti. Sicut
et sicut pserint, aut id quod ipsi donaverunt ecclesiis vel
ignis (]uicomburitsilvam,et sicut ftammacomburens monasteriis crediderint auferendum, sicut syno-
montes,ita persequeris illos in tempestate tua, et in dus sancta constituit, velut necatores paupe-
rum, quousque reddant, ab ecclesiis excludan-
ira tua turbabis eos .Imple facies eorumignominia ,ut
qucerantnomentuum,Domine.Erubescant etcontur'^ tur. »
bentur insceculum sxculi,et confundantur et pereant Unde summopere caveant potentiores quique,
et cognoscant quia nomen tibiDominus ,tu solus al- unusquisque in ordine et dignitate sua, ne praesu-
tissimusinomniterra{Psal. lxxxiiJ. Sanclusquoque mant in damnationem suam res sibi ecclesiaslicas,
Anacletus papa, ab ipso beato Petro aposlolo pres- neque fatigent, vel afOigant inconsuetis consuetudi-
byter ordinatus, postea in sede Romana successor nibus Dei ecclesias, et loca sanctorum : scientes
illius factus episcopus, cum totius raundi sacerdo- quia ut pra^misimus, res ecclesiasticae vota sunt
tibus judicavit : « Qui abstulerit, inquiens, aliquid fidelium, patrimonia pauperum, pretia peccatorura ;

patri vel matri, homicidae particeps est. Paler no- et in tuitione atque defensione Christi consistunt,
ster sine dubio Deus cst, qui nos creavit ; mater qui eas terne principibus atque primoribus ad de-
vero nostra Ecclesia, quae in baptismo spirilaliter fendendum et conservandum, non ad aflhgendum
regencravit. Ergo qui Cliristi pecunias et Ecclesia) vel usurpandum, sive praesumendum, coramisit,
rapit, auferl vel fraudatur, homicida est, atque ut Nam, quaccunque prajlendatur a quoeunque uti-
homicida ante conspcctum justi judicis deputabilur. litatis, sivo nccessitalis occasio ille corda om- ,

Qui rapit pecuniam proximi sui iniquitatem ope- nium conspicil, qui novit cogitationes horainura,
ratur; qui autem res Ecclesioe abstuleril, sacrile- D et remuneral actiones ct etiam cogitationes irremu-
giura facit et ut sacrilegus judicandus est. » Ilem, neratas nullaleuus derelinquet. Quocirca omnis qui
sanctus Urbanus papa et raartyr : « Res et faculta- vull salvus fieri, et ab oetorna morle liberari, ct

tes ecclesiasticai oblationes appellanlur, quia Do- ad ajlernam vitam pervenire, allenlissiraa cordis
raino otTeruntiir, et vola sunt fidelium et prelia aure cxaudiat quid Spiritus saiictus per eos locutus
poccatorum atquc patrimonia paupcrum. Si quis est, quibus dixit Dominus : Ecce ego vobiscum sum
i a rapuerit, reus est damnalionis Ananiae et Sa- otnnibusdiebus usque ad consui.jnationem snecuU
phirae, et opovlcl hiyusmodi Iradcre Satano', ut spi- {Mattli. xxviii) ; et : Non vos estis qui loquimini,
ritus saluus sit in die Domini (/ Cor. v). » Item, sedSpirilus Patris vestri qui loquitur in vobis {Matth
sanctus Lucius papa : «t Rerum ecclesiasticarum el \) ; cl : Quxcunquc alUgavcritis super terram,
facultatum raptoros, a liininibus .sancta? Ecclcsia'' erunt Ugata et in r.cclo ; et qucpcunque solveri-
anathemati/.alos apostolica aucloritate pellimus ct tis super tcrram, erunt soluta et in avlo {ilatth.

damnamas, aiquc sacrilegos esse judicamus , ct xviii): ct : Accipite Spiritum sanclum : quorum
 ,

129 EPISTOLiS. 130

remiseritis peccata, rcmitiuntur eis, etquorumre- A studuit secreta Domini verba, inlermortalia crimina
tinueritis, retenta sunt {Joan. xx) ; et : Qui vos au- ea posuil dicen? : An nescitis quia iniqui regnum Dei
dit,me audit ; et qui vos spernit,me spernit [Luc. x). non possidebunt? Nolite errare: Neque fornicarii,

Dicunl enim illi qui in coelo et in terra miraculis nequcidolis scrvientes, nequeadulteri,nequemolles,
coruscant ,
qui et usque hodie nobiscum vivunt et neque masculorum concubitores nequc fures, ne- ,

cum successoribus nostris usque in perpetuura vi- que avari, nequc cbriosi, nequc maledici neque ,

vent, quoniam apud Dominum esl merces eoruin : rapaccs, regmim Dei possidebunt (I Cor. vi) ; et ite-

« Si quis oblaliones Ecclesiae extraEcclesiamacci- rum dicit : Si quis fornicator est , aut avarus
pere vel dare voluerit, prseter conscientiam episcopi, aut idolis serviens, aut maledicus, aut cbriosus, aut
vel ejus cui hujusmodi oflicia commissa sunt, nec rapax, cumhujusmodi nec cibumsumcre ( / Cor. v);
cura ejus voluerit agere consilio, anathema sit [concil. id estcum tali non homine sed cum- taii diabolo, ,

Gangr., can. 7). » Anatheraa aulem interpretatur in non licet Chrisli discipulo, id est Chrisliano homini,
Romana lingua alienatio ;
quia omnis talia faciens, emen-
ante satisfactionem, id est correctionem atque
quandiu in illis peccatis manet , Ucet nos episcopi, dationera dignam poenitentiam cibum sumere.
, et ,

qui in apostolis ct cum apostoHs , non nostro me- Sanctus quoque Joanne» apostolus electus et di-
rito, sed gratia divina, ligandi et solvendi potestatem g lectus Christi . qui in coena supra pectus ejus re-
accepiraus, interdum tardi, interdum divini sensus cubuit, talera hominem etiam salutare vetat : Nec
ignari, interdura quae coraraiitanlur nescientes, aU- ave ei, inquiens, dixeris, neque in domum eum rcce-
quando etiara coraraissa, ut expedit, corrigere non peris. Qui enim dicit ei, Ave, communicat operibus
valentes ,
quae statuta sunt exsequi dissimulemus ejus malignis (// Joan. x). Et item sanctus Paulus
vel etiara neghgamus, ut talera hominem ab Eccle- dicit unicuique Christiano : Nec communicaveris
sia et fidehura societate excoraraunicantes non segre- peccatis alienis (/ ri;n. v).Et dorainus, quando ven-
gemus : jam tamen a sacris canonibus excomrauni- turus est judicare vivos et mortuos, et inadventum
calus et praedaranatus est, donec peccatura iUud de- ejus omnes homines resurgent cum corporibus suis,
serat, et per satisfactionem ecclesiasticam et sacer- et.reddent de factis propriis rationera, se in judicio
dotalem reconcUiationera Domini gratiam et fideUum dicturum promittit in Evangelio his qui peccata sua
Et quicunque in peccatis suis et
societatera recipiat. eleemosynis redimere cum possent noluerunt : Itc,

taUbus sceleribus impUcatus ante satisfaclionem , malcdicti,in ignem cetcrnum, quiparatus est diabolo
necessariam vitam istam fmierit, communionem et ct angelis ejus {Mattli. xxv). Unde cogitandum est

societatem cum clectis in regno Dei habere nuUate- raptoribus, quo ibunt illi qui aliena rapiunt, si in
nus poterit nec dc inferni poenis et da-.monum so
; infernum ibunt qui eleemosynas non fecerunt. Et
cietate unquam Uberari valebit. Sed sunt forte tales ^ iteraDominus per Isaiara prophetam dicit raptorl
qui privUegia de locis et rebus Dea dicatis, sancto- bus Rapina pauperis in domo vestra {Isa. in);
:

rum manibus confirmata, parvipendentes sibi, quia et Lacryma; viduce ad maxillamdescendunt ; et ex-
:

volunt, non quia possunt, excomraunicationes usur- clamatio ejus super deducentem eas ;maxillainca'.-
patoribus rerum et facultatum ecclesiaslicarum a lum coram Deo asccndunt et Dominus nondelectabi- ,

sanctis Doraini intentatas alleviant dicentes se pro tur iniUis{Eccli. xxxv), scilicet viduaelacrymis, qui
boc niata damnatione, id est anathematis vinculo, pater orphanorum et defensor viduarura queritur
non teoeri. De quibus sanctus Gregorius inepislola contra judices dicens Causa viduw non ingrcditur :

ad Theoclistara patriciara dicit « Ipsi, inquiens, : ad eos Quapropter sciant raplores, in cujus
{Isa. i)

sibi testes sunt, quia Christiani non sunt, qui liga- dorao sive corporis, sive mansionis, rapina est pau-
menta sancta} Ecclesise vanis se aestiraant conatibus peris, quia non habitat in illa domo Spiritus sanctus,
solvere ; ac per hoc nec absolutionera sanctae Eccle- sed spiritus maUgnus. Et si accedit ad communio-
sise, quam praestat fidelibus, veram putant, si liga- nem corporis et sanguinis Christi ante dignam sa-
turas ejus valcre non ajstimant. Contra quos diutius tisfacUonom, non mundatur per iUam coraraunionem
disputandura non est, quia per omnia despiciendi et a peccato, sed pleuius possidetur a diabolo : sicut
anathematizandi sunt ; et unde se fallere veritatem D Judas, quando in ccenam Dominicam plenus rapina
credunt, inde in peccatis suis veraciter ligantur. et iniquitate , et avarilia atque cupiditate, commu-
Si qui sunt igitur nomine Christiano hcec
qui sub nicare praesumpsit de raanu Doraini Salvatoris. Et
aut praedicare audent, aut taciti apud semetipsos te- forte talcs erunt, cum haec audierint ,
qui dicant :

nere, eos et ego, et omncs cathoUci episcopi, atque Non communicabimus. Sed sciant, quia sicut Domi-
universa Ecclesia, anathcmatizamus quia verilali , nus dixit:A'i5i quisrcnatus fueritex aquuet Spiritu
conlraria sentiunt et contraria loquuntur. sancto, non intrabit in regnum ccelorum {Joan.m),
Rapin>T quoque et depraedationes quae in istis re- ita dixit : Nisi manducavcritis carnem meam, etbi-
gnis jam ex consuetudine sic ab omnibus pene tenen- bcritis mcum sanguincm,non habebitisvitaminvobis
tur, quasi peccata non sinl, aut quasi levia peccata {Joan. \i){et sicut dixit : Qui crediderit et baptiza-
sint, sanctus Paulus apostolus, per quem locutus tus fuerit, salvus erit {Marc. xvi) ; ita eliam dixit :

esl Christus, et qui anlequam mortis debitura solve- Qui manducat carnem meam, et bibit sanguincm
ret, ad tertium coelura et paradisum fuil raplus, ubi- mcum, in me manet, et egoin eo; ctego resuscitabo
 :

131 IIINC^rARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 132

eumin novistimo dic.et non morieturin ceternum A tatc sit quisque ad vos ex Domino Christianus ,

{Joan. vi). Propterea nuUum aliud restat salutis mandata dirigimus, qui de omnibus hominibus dicit
refu^ium, nisi ut doclinet quisquis vult salvus fieri omni episcopo Tu autem audiens nuntiabis eis ex
:

ab istis malis et ab aliis mortalibus criminibus, ct me (Ezech. Ex me, inquit, et non Ex te.
xxxiii). ,

per poenitentiam reconcilietur Poo, et communicet Propterea hoec sicut Domini mandata suscipite :

vivificis mysteriis , vit vivcre valcat in seternum. cujus potentiae non polestis, et cujus voluntali atque
Nihil enim prodest u!li liomini si Giiristianus voca- mandato non debetis resistere si non vuUis ut ,

tur, si opera Christi ,

qua; prspcepit ipse Christus ,
vestri proprii inimici saluti vestrae obsistere. Nos
non fecerit : irao eliam raagis ad suum judiciuni autem lalia nobis tacere nec possumus nec aude-
Christianus vocatur, qui sub nomine Christi idola mus ,
quibus Dorainus per prophelam dicit quod si

colit diaboli.' Ipsa enim Veritas, quae Deus est, pro- non annuntiaverimus vobis, sanguinem vestrum de
testatur, quia qui servit mammonae (sic cnim ds- manu nostra requiret. Et ab illis Patribus et prae-
mon divitiarum pra?positus appollatur) diabolo ser- decessoribus nostris ,
quorum vices leneraus in
vit, vel idola colit diaboU : qui scrvit luxuria?, vo- terris coram Domino degradaraur in
, coelis, si non
luntati carnis pro unde scriptum estDeo servit ; : exsequimur quce illi statuerunt regulis divinitus in-
Gloria eorum in confusione est (Philip. m), id est iri r, spiratis. Quapropter si vos ab his unde comraone
genitalibus raembris quae vulgo verecunda appel ,
mini quantocius non correxeritis, sicutiUi in coelo
lantur. Deura quippe Scriptura gloriam appellavit, et nos in tcrra una cum apostolicae sedis praesule,
,

quae dicit de Judaeis : Mutaverunt gloriam suam in et omni sacerdotum unanimitate, vos a Christi et
similitudinem vitulicomedentis fenum (Psal. cv.) fidelium ejus consortio segregabimus. Quod ne nos
Sed et de eis qui gloriantur quando sua libidine casti- agere compellatis, vos pro Christo et vestra salute
tatera expugnant.et aliorum toros maculanl.hnec quae obnixius deprecaraur. Vos autem si raandatis Domi-
supra idem dicit A})Ostohis : Glorialin pudendis co- nicis obedire studuerilis, et vestrara salutem, prae-

rum qui tcrrena sapiunt (Philip ui .

;) etahbiScri- senlem scilicet et futuram agetis ; et gloria atque
j)\uTa:' Lcftaniur cum male fecerint,ct exultantin re- corona nostra coram Deo eritis, qui de vobis redde-
buspessimis (Prov. ii).Conlra quod praecipit ut quiglo- mus ilh in die judicii rationera, sicut et vos devobis
riatur , in Domino glorietur [I Cor. i). Qui servit ipsis et de omnibus vobis commissis rationem estis

avaritise, idola colit, sicut Paulus dicit : Et avari- sine dubio reddituri. Et ideo niullo studio satagite
tiam quce est idolorum servitus [Coloss. iiij.Qui ser- ut in illa treraenda dic ab iniquorum consortio se-
vit gulae et ebrietati, ventrem pro Deo colit; unde grcgali sitis ;
quod tunc erit si modo a diaboHcis et
item dicit : Quorum Deus venter estiPhilip. iiij.Quae malis operibus atque a perversis hominibus vos se-
ila non ulique ad dignitatem dominantium , sed ab- *-* paraveritis : vindicantes contra diabolura , ct vitia

infehcitate famulanlium, sicappellat Apostolus. Qui atque peccata ,' honorem vestrura ,
qui homines ad
fratrem , id est Christianum horainem, injuste per Dei imaginera facti estis. Ad hoc enim, sicut scri-
potentiam opprimit ; aut pro acceptione munerum plum est, ut Deura tinieat et raandata ejus custodiat
justitiara facit, diabolum imitatur, et justitiam ven- omnis homo, propter quem factus cst Deus
factus cst
dit, quae Christus est , sicque simihs Judae est. Qui homo, qui cum Deo Patre in unitate Spiritus sancti
verilatem pervertit pro invidia , aut veritalcra reli- vivit cl regnat in saecula saeculorum.
cet, aul dicit pro muneribus, diabolum iraitatur, et
EPISTOLA XXII.
Judae similis est. l-lt sic de caeteris vitiis inlelligen-
AD ROFULDUM BITURICENSEM ET FROTARIUM BURDIGA-
dum est. Et cui vilio quisque servit , illi diabolo
LENSEM, METROPOLITAXOS AQUITAM.E.
subjectus est qui eidem vilio praepositus est, et cum
eo sine fme torquebitur, nisi digne antea poenituerit. De nuptiis Stephani, et (ilice Regimundi comitis.
Et ne principcs terric, vel quilibet Christiani, dicant IIiNCMARUs, noraine non merito, Rhemorura archi-
Episcopis, presbyteris et monachis stricliora pric- episcopus ac plebis Dei famulus, reverentissimo ,

cepta dedit Dcus nos qui homines laici et sx-; Biluriccnsium archiepiscopo et charissimo fralri Ro-
culares sumus hrec omnia attendcre non valcmus, D dui.fo et Frotario fratri et honorabili Burdigalen-
,

audiant quid Domiuus in Evangelio dicat Qui est siura archiepiscopo, cum oranibus provinciarum ve- :

e.v Deo, verba Dei audit ; propterea vos non auditis, slrarum episcopis venerabilibus, plurimam optat in
quiaexDeo non estis (Joan. viii). Et qui non estex Salvatorc salutem.
Deo, cerlura est quia ex diaboli parte est. Et quid Nuper synodo oniscoporura (|uatuordocim pro-
lucrabitur , si ctiani totum mundum liabuerit , et vinciarum Lugdunensium vidolicot
, Rothomagcn- ,

aniraa; suae detrimcutum paliatur ? Aut quam dabit sium, Turoncnsium, Sononuiu, Vioiinensium, Are-
homo coramulatioiiem pro anima sua ? Idcirco qui- latensium, Vcsontionensium, Moguntinensiuin,Agrip-
cunqiie cst homo, audial diccntcm Dominum sibi pincnsium Trcvirorum, Rhcraorum
, , Bituriccn-
pcr prophi'tam : hidicabo tibi, homo quid sit honum : siuni, Burdigalensium Narbonensium , , apud Tu-
Facere judicium etjustitiam,et sollicitum amhulare siacum villam Tullcnsis parochiaG, anno Incarna-
cum Deo tuo. (Mlch. vi). lionis Dominicac 860, indiclionc ix, mcnse Novera-
Haec, fralrcs et lilii, in quocunque ordine et digni- brio habita, dclala) sunt lillcrae qucrolam Regi-
133 EPISTOL^, 134

mundi comitis adversus Stephanum deproraentes, A desponsata mihi puella sub poenitentia occulte ma-
quia videlicet idem Regimundus fiham suam prsefalo nens, sine mea et ipsius aeternadamnatione, in con-
Stephano legaliter ad conjugiicopulam dederit sed : nubio illam mihi potuissem conjungere. Qui osten-
ipse non illa utatur ut conjuge, eo quod, ut fate- dit mihi lil)rum quem, ut spero, canones appel-

lur, cum aliqua ejusdem puellae propinqua quon- lavit, et legit coram me, quoniam quandiu potest
dam commercio se miscuerit sed cum qua
carnali : airmitatis propinquitas computari, mihi, nec 'cui-
vel quam proxima affmitate conjuncta, indicare non quam Christiano, cum cognata sua, vel quam co-
vclit. Hic Utterarum sensus, si rite remetior, qua- gnatus habuit, vel cum duabus cognatis salubriter

rum verba non tenco, constitit in synodo recitatus. Hceret conjungi ; et quandiu in taU inceslu manere-
Unde licet taUs accusatio non mererelur synodaliter mus, nec ego, nec iUa, fructuosara poenitentiam

oblinere responsum, quia nemo quemquam per agere possemus : neque taUs incestus, nisi separa-
scripturam absens potest regularitcraccusare :etsi tione nostra ab invicem sanari valeret. Interea ac-
legalitcr fiUam suam alteri nuptum tradidit, eara a cidit discordia inter doranum regera seniorera

sua potestate dimisit ;

pro qua ex hoc negotio, quod meum, et raeara juventutera, intantum ut in Ulo

forle ulrum ita an non sit latere poterat, aut ahter regno soUde non possem subsistere. Propterea ex
quam sit dictum interpretari, iUum cui eam tradi- g utraque parte constrictus, nec frangere desponsaUa
dit canonice accusare non poterat. Qua de re accu- potui, nec eamdem sponsara meara m conjugera
sationem sive inlerpeUationem adversus maritum ducere ausus fui : ne cum discordia senioris mei,
suum, si necessitas postulat, uxor debet conserere, ctiara ipsius Rcgimundi, et nobUium parentum ejus,

consiUura autem pater debet pro iUa exinde quserere, accumularetur discordia ; et sic aut de regno fundi-
vel correctionem viri ejus, suadendo, vel suggerendo tus peUeret, aut si in regno manere veUera, oc-
modis quibus potuerit, et ipse agere satis. Sed quo- cumberem. Et duo placita subterfugi,
idcirco per
niara haec ratio per tres circiter annos a pUirimis ue sponsara meam conjugem ducerem. Tandem
in

ventilatur, et ambo viri nobiles et iUustres, et juxla autera necessitale compulsus, quia causa mihi de
saecuU dignitatem potentes, si inter se hinc diutius vita instabat, dotavi eam, et pubUcis nupUis hono-

dissident,maxiraum scandalum in Ecclesia et de- ratam accepi. Sed ne iUam, quae adhuc sana erat,
Irimentum in regno ob hoc accidere poterit, et quia mecura perderera, et mihi curaulatius perditionem
isdem Stcphanus ibidem in domni regis erat obse- acquirerem, intactam hactenusconservare disposui.
quio, visum est synodo ut eum accerseret et quid , Et quoniam ita se rationis veritas |ier omnia habeat,
de his diceret per ipsum rcscire curaret. Vocato non dolo, neque odio, sive despectu aUcujus, aut
et

autem ut haec relata fuere, post quaedam sua? re- amore feminae aUerius, nisi sicut vobis modo Deo
sponsionis obloquia, petiit ut tanturaraodo cum epi- ^teste narravi, hoc egerira quaUcunque modo vobis :

scopis sibi loqui Uceret. Et recedentibus aUis, quse placet, per meipsum, et per parentes atque amicos,
sibi visa fuerunt episcopis intimavit. Cum inter cae- seu tidelcs meos, hoc vobis verum esse sacramento,
tera dixerunt episcopi, quia de taUbus, ex quibus vel aUo quoUbet conveniento modo demonstrabo :
Regimundi locutae sunt Utterse, et quae per omniura et si vuUis ac quErilis, quantoscunque servos raeos

pene ora in regnis plurirais ventUentur, ei non se- decernitis inde in judiciura mitto, et quale cons-
cretum dare consiUum, neque privatum decernere Uum mihi inde secundum Deum ad meara salutem,
possent judicium. Quapropter et ipse, quod hinc et sccundura saeculum ad competentem honorem
apud se erat, in oraniura dixit veUe venire notitiara, et ad pacificationem Regiraundi, et ad salvamentum,
et necessariura obtinere consiUura, et salubre sibi et honorem ipsius puellae dederitis, paratus sum in
deccrni judiciura : veUe tamen prius, ut synodus omnibus, quibus valuero, obedire.
paUcnter ejus audiret sententiara, et tunc deraum AudUum autera eura synodus jussit secedere, et
sibi donaret consiUum, et promulgaret judicium. dicentibus singuUs, prout cuique visura fuit, decre-
Et ut personam iUius inducaraus loquentera ; Ut tura est, ut vos comprovinciales archiepiscopi, cum
assolet, inquiens Stephanus, in fiagiU juventuUs coepiscopis vestris, in regni iUius convenienti loco,
actate cum quadam feraina juvene raihi convenit. D et tempore synodum condicatis, et placiturafiat, ubi
Sed quando terapus mihi advenit, ut more prae-
ct princeps cmn primoribus terrae intersit ne, quod :

decessorum mcorura legitimura conjugium peterem, absit, ex utraque parte, cum parentura et amicorum
una cum consensu parentum et amicorum meorum, auxiUo, iUustres isti viri convenientes, operante
ipsius Regiraundi ut nobUis viri, fiUam meis nata- diabolo sediliosus valeat exoriri tumultus. Et hanc
Ubus competentera apud eura conjugem legaUtor in causam rex, cum viris nobUibus, inter viros nobiles
pelU, et obtentara legaUter desponsavi. In rae
autem pacificare procuret. Vos autem episcopali auctori-
reversus, et sciens quid fccerim, ad confessorera tatc, et canonica dilUnilione eara dirimere, et ad de-
meum pcrrexi, et consiUum ejus quaesivi ut quo- : bitum at(iue salubrem terminum studeatis perdu-
niara juvenis femina, cum qua carnaU coramercio cere. Revocato aufcm Stephano, conditio ista illi
mistus fueram, propinqua istius pueUae exstitit, et proposila, et ab eo est gratissime accepla. Hujus
audieram quod et quarto genu, etin reUquum per- autem rei modura, et ordinera difliniUonis, quoniam
tinenles sibi copulari non valerent, ulrum cum hac pusiUitas intelUgentiuoculae meae, quid exinde senti-
135 HINCMARI RIIEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 136

ret, jussa synodo suggerere studuit, communi con- A ila ut Stephanus, lunc si necesse fuerit, credulitas
sensu sanctffi unanimitati complacuit, ut ca litteris rationi et auctoritati conveniens sacramento exinde
commendaret, et sapientiaj vestrae, sicut tunc fue- suscipiatur, vel perconvenientera personam satisfa-
runt in concilio acceptata, transraitteret. Et idcirco ctio, si ita necessitas exigit, judicio expetatur, quia
non quasi nescientibus haec quK sequuntur vobis non pro dolo, neque pro aiia qualibet causa,Stepha-
necessaria, nec ut arrogans auctoritatem specialis nus se a carnaU copulapueUae hujus subtraxerit,
scientise, vel jactans diffinitionis audaciam, sed ut nisi pro ea quara ipse synodo indicavit videlicet :

EcclesiaH ac vester omniura videUcet servorum do- quia cum pueUae sibi desponsatae consanguinea, et
mini servus, et plebis dominicae famulus, quanquam carniscognatione propinqua, carnaUter concubuerit.
non ut debui, tamen ut potui, devotionis obedientia Hoc enira sanctus Leo papa, et beatus Gregorius
coUigere, et coUecta vobis transmittere proeuravi. in re dubia a presbytero, vel a quoUbet tam viro
In quibus nihil de civiU judicio, cujus cognitores quara femina, nobiU vel ignobiU, per sacraraenlura
non debemus esse episcopi, ponere, sed quae eccle- tieri manifeste decernunt, sicut qui legere voluerit
siasticae definitioni noscuntur competere, quantum iuvenire valebit ; inter caetera dicente beato juniore
occurrit memoriae, breviter studui adnotare. Ordi- Gregorio, in epistola per Denualdum presbyterura
nem judicii dc nondum sponte confessis, vel aperte g directa ad Bonifacium, Moguntinura episcopum : In
convictis, quoniam aUter nerao, ut Leo papa decer causa, inquiens, in qua certi non fuerint testes,
nil, jsotest regulariter judicari, sanctus Gregorius in qui criminis iUati approbent veritatem, jusjurandum
commonitorio ad Joannem defensorem demonstrat erit in medio, et iUum testem proferat accusatus de
dicens Primum ut judicium ordinabiUler fiat, qua-
: innocentiae suoe puritate, cui nuda et aperta sunt
tenus sinl aUi accusatores, et aUi testes : deinde ut omnia, habcatque conscientiae suce testem, quem
causarum quaUtas, si digna exsiUo vel condemna- habebit et judicem. Quae sacramenU purgatio, et in
tione sit, exploretur : et praesente eo qui accusatur, ecclesiasticis, et in exteris legibus usifatissima, et

sub jurejurando contra eura testimonium proferatur, de fidei veritate etiam a primis saeculis esse constat
et scriptis actuum inseratur : ct accusatus licentiam exorta. Judicium autem, nonnisi pro pacis chari-
respondendi el defendendi se habeat. Sed ot de per- tatisque concordia, inter coaequales fieri solet ; fit

sonis accusautium et testificantium subtiUter est autem a subjeclis ad satisfactionem majorum, quod
quaerendum, cujus conditionis, cujusve opinionis, in hac causa nisi ex placito fiat, non potest ex au-
aut ne inopes sint, aut ne forte aUquas conlra accu- ctoritate requiri. Hinc autem cognita veritate, quo-
satum inimicitias habeant : et utrura testimonium ex niam diclum est nobis, requiri a Stephano, ut femi-
auditu dixerint, aut certe speciaUter se scire testati nam designet ex nomine, et certam propinquitatis
sint : et ut scriptis judicata partibus praesentibus affinitatem demonstret, pro cujus concubitu huic
sententia recitetur, et sic omnia solemniter robo- puonae sc non valet salubriter carnali copula com-
rentur. De manifesta autem, et nota phirimis causa, miscere : quia contra rationem ct auctoritatem ec-
vol (juae ita confitetur, ut ista, si tamen ita et pueUa clesiasticam, et Christianae devotionis morem, ab
dixerit ut Stephauus profitetur, quia saepe intcr eo quoeritur, si forte ab eo quaeritur, quae ex hoc
masculos audimus et ferainas, quia quod altcr dicit, apostolica decrevit auetoritas, et catholica tenet

alter sa;penumero denegat : non sunt quaerendi testes, dignum duximus Leo universis
Ecclesia, hic ponere :

ut sanctus Ambrosius in epistolam ad Corinthios di- episcopis per Campaniam, Samnium et Picenum,
cit, defornicatore exponens sententiara apostoli :Ju- atque universas provincias salutem. Magna indigna-
non est, sine accusatore daranarc, quia
dicis, inquit, tionecommovcor, et dolore multo contristor, quod
et Dominus Judam, cum fur esset,quia non est ac- quosdam ex vobis comperi, apostoUcai traditionis
cusatus, minirae abjecit, cognito opcre isto peUen- oblitos, et studio sui erroris intentos. Et post ali-

dum iUum fuisse de coetu fraternilatis, omncs enim quanta : De pa-nitentia scUicet, quae a fidelibus po-

crimen ejus sciebant, et non arguebant. PubUce stulalur, nc do singulorum peccatorum genere libello

enim novercara suara loco uxoris habebat in qua ;

scripta professio publicetur, cum reatus conscien-

re ncquc testibus opus erat, neque tergiversatione D tiarum sufficict solis sacerdotibus indicari confes-

aUqua poterat tegi criraon. Et paulo post Absens : sionc secrota. Quamvis onim pleniludo fidei videatur
facie, prajsens autom auctorilatc Spiritus, qui nus- esse laudabilis, quoc proptor Doi timorom apud ho.
quam abest, jnm judicavi ut pracsens oura (jui hoc minos cruboscore non verotur tamon, quia non :

admisit. Quapropter necesse cst ut Stephanuspuol- omnium Inijusmodi sunl peccata, ul ea qui pccniten-

lam adducat ad synodura, et pater ipsius puellae tiam poscunt non timcant puhUcarc, roraoveatur

veniat, ct inlerrogetur puella, si verura est quod improbabilis consuotudo, ne multi a poenitentiae ro-

Slephanus dicit, se illara hactenus servasse inta- mcdiis arceantur, dum aut erubcscunt, aut metuunt

ctam. Et quoniam dc altera fcmina audivimus, quia inimicis suis sua facta reserari, quibus possint le-

volcns lihorari a conjuge, pcrsuasa super se aliqua gum consliluliono percclli. Sufficit enira illa confes-

quio non crant, ut fortur, jara dixerit : dcbita oi li- sio, qu;e primum Deo oirorlur, tuuc etiam sacerdoti,

l)orlas tribuatur, et periculum indicotur, no pcr- ([ui pro (lclictis pdmitontium peccator accedit.

suasa pro veritate mcndacium fatcalur. Et si dixerit Tunc enui. plurcs ad p(jenitentiam potucrunt provo-
 ;;

137 EPlSrOLE. i3S

cavi, si populi auribus noa publicetur conscientia A juncta, legitime dotata, etpublicis nupliis hoaestata.
poenitenlis. Et quoniam qualiter debeat iniri con- sexuum commistioneconjungitur. Et tunchabent nu-
jugium, et vetus et nova lex edocet, Domino per ptiae in se Christi el Ecclesise sacramentum, et tunc
Moysen praecipiente, et Evangelio demonstrante : pertinere noscitur mulier illa ad matrimonium, in qua
Cum esset, inquit, dcsponsata mater Jesu Maria et sexuum commistio, et nuptiale docetur f uisse myste-
Joseph antequam convenirent\}latth.i),idit!,i&n\.Q- rium. De quomysterioPauloapostokisad Ephesiosdi-
quara nuptiali celebratione convenireut, sicut in cit :Quisuam uxorem diligit, seipsum diligit. yemo
nuptiis celebratis idem ostendit, quas sua praesen- enim unquam carnem suamodiohabuit, sednutrit
tia sanctificare, et rairaculo ibidem patrato illu- et fovet eam,sicut et Christus Ecclesiam ; quiamem-
strare Sed et sanctus Evaristus,
dignatus est. bra sumus corporis ejus, de carne ejus, et de ossibus
quartus a beato Petro Romanae sedis episcopus, ejxis. Propter hoc relinquct homo patrem et matrem
et sanctus Siricius, et beatus Leo, atque caeteri suam, et adhcerebit uxori suce, et erunt duo in carne
quique doctores ostendunt, quae omnia hic po- una. Sacramentum hocmagnum est ; egoautemdico
nere propter phiralilatem et longiludiuem devi- in Christo et in Ecclesia iEphes. v). Hinc sanctus
taraus. Arabrosius mysterii sacramentum grande in unitate
Tantum dicere necessarium duximus, et inter
g viri ac feminae esse significat nec hoc tantum
:

avfuales legitima fiunt conjugia, cum a parentibus, prodit, sed aliam causara, quae non discordet a me-
quorura interest, petita, et legaliter desponsata, et raorato mysterio, flagitat, quam scit ad profectum
dotata, et pubhcis nuptiis honorata feraina conjugii huraani generis pertinere, hoc est Ecclesiae et Sal-
copulae sociatur, et ex duobus unum corpus unaque vatoris, ut sicut relictis parentibus hoino uxori
caro etficitur, sicut scripturaest Erunt duo in
:
suae adha^ret, ita et relicto omni errore Ecclesia
carne una {Gen. ii) ;
jam non duo, sed una sunt adhaereat, et subjiciatur capiii suo quod est Christus.
caro. Et : Quod Deus junxit, homo non separet {Mat- Quouiam una natura in viro et femina est : id-
th. xix). De qua conjunctione magnus Lco papa ad circo vir quasi seipsum et raulierera diligere com-
Narbonensem scribit episcopum : Non omnis, in- raonetur. Naturali ratioue mulier portio corporis
quiens, mulier viro juncta uxor est viri, quia ne viri est : ac per hoc vir in muliere seipsum diligit
omnis fdius hseres est patris. Nuptiarura autem foe- quo modo si fornicetur in seipsum peccat, quia duo
dera inter ingenuos sunt legitima, et inter aequales. in carne una sunt. Non ergo personae substantiam
Et paulo post : Unde cum societas nuptiarum ita ab dividunt, ut per personas numerus fiat naturae sed ;

initio conslitula sit, ut pneter sexuumconjunctionem, sunt in unitate naturae. Et sanctus Augustinus in
haberet in sc Christi et Ecclesiae sacraraentum libro de Nuptiis et Concupiscenlia dicit San^ non
;
p
^
:

dubium non est eam non pertinere ad

raulierem tantum fecunditas, cujus fructus in prole est, nec
matrimonium, in qua docetur nuptiale non fuisse tantum pudicitia, cujus vinculum fides est, verum
mysterium. Et nos e regione hinc etiara ostendere etiara quoddara sacraraentum nuptiarum commen-
possumus, quia non omnes nuptitc conjugalem co- datur fidehbus conjugatis. unde dicit Apostolus :

pulam faciuut, quas iion sequitur commistio se- Viri, diligiteuxores vcstras, sicut ct Christus dilexit
xuum : sicut nec semper illius est tllius omnis et Ecclesiam {Ephes. v). Hujus procul dubio sacramenti
hseres, ciijus csse noscitur hajres. Nechabent nuptiae res est, ut mas et femina connubio copulati, quan-
in se Christi et Ecclesioe sacramentum, sicut bea- diu vivant, inseparabiliter conjuncti perseverent
tus Augustinus dicit, si se nuptialiter non utuntur, nec liceat, excepta causa fornicationis,
conjugem a
id est, si eas non subsequitur commistio scxuum. conjuge dirimi. Hoe enira custodilur in Christo et
Nec pertinere poterit illa raulier ad matriraoniura, in Ecclesia, ut vivens cura vivente in aeternum nullo
cum qua docetur non fuisse commistio sexuum : divorlioseparetur in civitate Doraini nostri, in raonte
sicut dubium non est eam mulierera non pertinere sancto ejus, hoc est in Ecclesia catholica. Et san-
ad matrimonium, in qua docetur nuptiale non fuisse ctus Gregorius in epistola ad Theoctistara patriciam f

mysterium. Quod ila csse praefatus Leo demonslrat dicit : Per se enim Veritas dicit : Quod Dominus jun-
diccns :^Unde cura societas nuptiarura ita ab initio D xit, homo non separet {Matth. xix). Quaeetiam ait:
constituta sit, ut praeter sexuum conjunctionem Non licetdimi ttcre uxorem excepta causa fornicatio-
haberet in se Christi et Ecclesiae sacraraentura. E n/5.Scimus enimquia scriptum est: Eruntduo incarne
item idera : Igitur, inquiens, qui filiam suam viro una {Gen. ii) . Si igitur vir et uxor una caro sunt, et reli-
habenti concubinara in matrimonium dederit, non gionis causa vir dimittit uxorem, velmulier virum in
ita accipiendum est, quasi eam conjugato dederit : hoc mundo remanentem, vel fortasse ad illicita mi-
nisi forle illa mulicr et ingenua facta, et legitime grantem, quae cst ista conversio, in quauna eademque
dotata, ct publicis nuptiis honestata videatur. Pa- caro ex parte transit ad continentiam, et ex parte
terno arbitrio viris junctae carent, culpa, si mulieres, manet in poUutione ? Si vero utrisque conveniat
quae a viris habebantur, in raatrimonio non fuerunt. continentera vitam ducere, hoc quis audeat accu-
Quibus senlcnliis evidenter ostendit, quia tunc est sare ?quando certura est, quia oranipotens Dominus
vera legitimi conjugii copula, quando inter ingenuos, qui minora concessit, raajora non prohibuit. Et post
et inter quales fit, et paterno arbitrio viro mulier aliquanta Si vero continentiam, quam
: vir appetit

Patrol. CXXVI. 5
 139 IIINGMARI RIIE.MENSIS ARCIIIEPISCOPI. liO

uxor non sequilur; aul (juani uxor appetit, vir rc- Aler casleque custodiant. Soluni est enim, quod otiam
cusat, dividi conjugium non licet : quia scriptum sterile conjugium tenet jura pielatis, jam spe fecun-
est : Mulier sui corporis potcstatemnonhabet, scd ditatis amissa, propter quam fuerat copulalum. Haec
vir : similiter virnon habct potcstatemcorporissui, bona Duptialia laudet in nuptiis : qui laudare vult
sed mulier (/ Cor. vi). Et in epistola ad Adrianum nuptias. Et in Gcnesi ad litteram : Quodbonumha-
Panormitanum Nam, inquit, excepta fornicatio-
: bent Duptioe, et quod bonae sunt nuptiae, peccatum
nis causa, virum uxorem relinqucre, divina lex esse nunquam potest. IIoc autem tripertituni est,

nulla ratione concedit : quia postquain copulalione fides, proles, sacramenlum. In fide altendilur, ne
conjugii viri atque mulicris unum corpus ellicitur, practer vinculum conjugale cum altera, vel altero

noa potest ex parle converti, et ex parte in sceculo concumbatur : in prole, ut araanter suscipiatur,be-

remanere. Et sanctus Auguslinus in libro de nigne nutriatur religiose educetur : in sacramento,

Bono conjugii Ad hoc enim nuptia^ sunt, ut ilia
: ut conjugiumnonreparetur, et dimissus, autdimissa,
concupiscentia, redacta ad legilimum vinculum, nec causa prohs alteri conjungatur. Hoec est tanquara
non deformis et dissoluta fluitaret, habens de se- rcgula nuptiarum ,
qua vel naturaj decoratur
ipsa irrefrenabiiem carnis infirmitatem, dc nu- fccunditas, vel incontinentise regilur pravitas. Nunc
ptiis autem indissolubilcm tidei societatem de :
g cum his quai sancti doctores dicunt de nupliis, con-
seipsa progressum iramoderate coeundi, de nuptiis feramus Stephani nuptias, non habentes amorem
modum caste procreandi. Debeul ergo sibi conju- prolis, sed necessitalem vitandi exsilii, sive mortis :

gali, non solum ipsius sexus sui commiscendi lidem, non habentes servandae conjugalis castitatis fidem,
liberorum procreandorum causa, quae priraa est hu- sed incurrendi incestus mortiferi non parvipendcn-
mani gcneris in ista m.ortalitate socielas verum ; dum liraorera non habenles incorporationis uni-
:

etiara infirmitatis invicem excipiendae, ad illicitos tate Christi et Ecclesiae sacramenlum, sed superdu-
concubitus evitandos, mutuam quodanim.odo scrvi- centes turpiludini velamcntum tolumque quod in :

tutem : ut et si alleri eorura pepetiia continentiapla- eis est actum, figmentum simulationis luit, non ve-

ceat, nisi ex alterlus consensu, continere non pos- ritas.QuGcnuptia^ licet inter ingenuos etinler sequa-
sit. Ad hoc enira uxor non habet potestatera corpo- lcs. paterno arbitrio desponsationera atque dotalio-
ris sui, sed muUer : ut et quod non fiiiorum procrean- nem prfficcdente, fuerunt celebratoe, etiamsi jara
dorum, sed infirmitalis et incontinent'a3 causa expe- scxuum comraistio eas subsequeretur, legitiraam
tit, vel ille de raalrimonio, vel illa de marito, non conjugii copulara obtinere non possent, nec ratum
sibi alterutrum negent ; ne per hoc incidant in dara- conjugiura stabihre valerent, quin potius irrita omnia
nabiles corruptelas, tentante Satana, propter incon- fierent quoniam nou sine separatione, propter in-
:

tinentiam vel amborum, vel cujusquam corura. cestus crimen, quod habere non polest Christi e-
Et item in eoderalibro : Generationisitaque causa Ecclesice sacramentura, vulnera quoe concumbentes
fieri nuptia^ Aposlolus ita testis cst : Nolo, inquit, infiicta susciperent, medicamento poenitentite in eis
juniores nubere : el quasi ei diceretur : Ut quid ? con- sanari non valerent, sicut subsequentes orihodoxo-
tinuo subjecit : Filios procreare, matres familias rum et Ecclcsiffi raagistrorura senlentioe demonstra-
esse {I Tim. v), ad fidera castitatis illud perlinere : bunt. Qiiapropler talcs non raysticae, ncque legales
r.vor autcm non habet potcstatem corporissui, scd in ocuhs Dci sunt nuptiae.
vir :simUitcr et vir non habctpotestatem corporis sui Quia si per Stephani et pueha^ non ante Deum
sed mulier (I Cor. iv), ad sacraraenii sanctilatem ;
legalitcr ductip, sed magis abducta\ coitura carnalis
etillud Uxorem a vironondiscedere quod si disces-
: : commistionis cx his duobus unum corpus efiicere-
serit, manere innuptam, aut viro suo reconciliari (/ tur, non sccundum uuptiale bonum, scd secundum
Cor. vn), et Vir uxorem ne dimittat. Ilasc orania
: incestale malum, propter mcestum Stephani unum
bona sunt, propter quae nuptiae bonoe sunt, proles, corpus eflicercnt, sicut scriplum est : Qxd adha;rct
fides, sacraraentum. meretrici, unnm rorjnis ctjicitur (/ Cor. \\). Et sit
\'A in libro de Nuptiis et de (^oncupiscentia : In puella ab inceslu sana, per coitum juncta Slcphano,
nuptiis tamen bona nuplibiha dihganlur, proles, fi- D incostuosi caro ficret : ct Stephanus iUi junctus, si-
dcs, sacramcntuin : sed prolcs, noii ut nascantur cul antea fornicator, ita et post conjuncUonem il-

tanlum, varum eliam ut rcnascantur. Nascitur nam- Uus, quoniam cura propinqua ojus concubuit, quod
que ad poenam, nisi rcnascatur ad vitam. Fidcs au- nondum erat, inccstuosus cxisteret. Et propterea
tem, nou qualem iiabent inter se etiam infideles ze- saniore consilio, et puelloe sanitati, quae necdum in-
lantescarncm quis enira vir, (]uamUbetimpius, vult
: lirmata erat, inlactara eara servans piovidit, et se,
adulleram uxorcm ? aut qua? mulier, quamlibct im- iie gravius olTcnderct, caulius secundumDeura juxta
pia, vull adullerum viruin?IIoc eniin in connul)io quod res conjacuit cuslodivil. Quia sicut sacri cano.
lionum unturale est quidem, carnale tamen, sed raem- nes dicunt, tale coniiui)ium, vcl potius adullerium,
bruin Ciiribliani coujugis adullero cou.iugi debrt ti- sine separaUone sanari non potorat, si carnaliter
racrc, non sibi, cl a Chrislo speraro iides praeraiura miscercntur. Undc ibidcra scriptum est [concil.
quodlibet conjugi. Sacramcnlura vcro, (juod ncc Ki>aon. can. 80) : De incesUs conjunctionibus nihil
separali et adulterati amitlunt conjuges concordi- prorsus veniae reservamus, nisi cum adulterium se-
 :

141 EPISTOL^E. 142

paratione saaaveriiit. Incestuosos vero nullo conjugii A Ghristus et Ecclesia, huic eidem ordini maritus et
nomine censcmus deputandos, quos etiam dcsignare uxor astringitur. Sed videndum, ut quomodo in
funestura est. Et S. Gregorius inepistola adFelicem Christo et in Ecclesia sancta conjunclio est, ita etin
Siciliensem episcopum quem audierat perverse,
muliere sancta sit copula. Sicut autem non omnis
interpretari quod beatus Gregorius Augustino An- congregatio haereticorum Christi Ecclesia dici polest,
glorum episcopo consilium secundum indulgentiam nec caput eorum Christus est ;sic non omne matri-
de Paganis a quarto genu, et in reliquum, nea fide monium, quod non viro suo secundum Christi prae-
refugerent, dederat, quodque ipsi venerando papae cepta conjungitur, rile conjugium appellari potest,
suggesserat, ad eumdem FeUcem rescribens dicit : sed magis adulterium. De quibus ita sacri definiunt
Progeniem, inquiens, suam unumquemque, de his canones : Sanequibus conjunctio illicilainterdicitur,
qui fideliter edocti, et jam firma radice plantali habebunt ineundi melioris conjugii libertatem. Et
usque ad septimam observare de-
stant inconvulsi, insynodo apud Liptinas (an. 743) habila, cui sub
ccrnimus generationem, et quandiu se agnoscunt Carlomanno principe Georgius episcopus, et Joan-
affmilate propinquos, ad hujusmidi copulae non ac- nes sacellarius, ac sanctus Bonifacius, ex praecepto
cedere societatem : nec eam, quam aliquis ex pro- Zacharia) papae preesederunt, legitur, ut si vir mu-
pria consanguinitate conjugem habuit, vel aliqua g lieri desponsatae, dotatre, ac publicis nuptiis ductae
illicita pollutione maculavit, in^^onjugium ducere secundum Apostolum debitum conjugale non potuB-
ulli profecto Christianorum licet, vel licebit : quia rit reddere, et hoc aut amborum confessione, aut
incesluosus est talis coitus, el abominabilis Domino, certa qualibet approbatione fuerit manifestum, ut
et cunctis fidelibus : incesluosos vero nullo conjugii separentur, et muHer, si se continere nequiverit,
nomine deputandos a sanctis patribus dudum legi- alteri viro legaliter nubat. Videlicet, quia secundum
mus conslitulum. diffinitionem sancti Leonis papae, et traditionem do-
Nec hoc quoque in hac soUicitudinis parte reliu- ctorum superius demonstratam, dubium non est,
quimus, quod homines incestuosi a liminibus san- eammulierem non pertinere ad matrimonium, in qua
sunt separandi, usquequo per satisfa-
ctae Ecelesise conjunctioue sexuum non docetur Christi et Eccle-
ctionem precibus sacerdotum eidem sanclae Eccle- site sacramentum, hoc est nuptiale fuisse mysterium.
siae catholica; reconcilientur. Et in edicto canonico Multo magis autem hujusmodi, de quo agitur, se-
ante corpus beati Pelri prolato : Si quis de propria co- parato conjugio, aUam legaliter adire licebit copu-
gnatione, vel quam cognatus habuit, duxerit uxorem lam, qui concubitum non contraxit impotentia car-
anathema sit. Et responderunl omnes terlio, anathe- nis, sed reverentia mentis. In copula veroconjugali.
ma Et non dubium est huic anathematismo nu-
sit. inqua desponsatione, dotatione et nuptiarum s&
plias Stephani subjacere debuisse, si cum ista con- cramento, corporis scihcet, unilate, Christi etEccIe-
cumberet, qui se cum cognata ejus concubuisse fa- siae docetur fuisse raysterium, nisi morte corporis
telur. Et item in canonibus scriptum est {conc. Ilerd. intercedente, conjugii non poterit solutio fieri, sicut
can. 4) : De his qui se incestipollutione coramaculant, evangelica et apostolica testatur auctoritas,om- et
placuit , ut quousque iu ipso dctestando et illi- nium catholicorum doctorum chorus. Et beatus Au-
cilo carnis contubernio persevei'aut, usque ad mis- gustinus in libro de adulterinis Conjugiis dicit :

sam tantum cathecumenorum in Ecclesia admillan- Quoniam si vel pro intolerabili ac diuturna infirmi-
tur ; cum quibus etiam, nec cibum sumere ullura late concubitum vir exercere, aut femina sustinere
Christianorum, sicut Apostolus jussit, oportet. Et nequiverit, nec etiam pro sterilitate, seu religionis
hinc plura ex canonibus potuissemus congerere, si continentia, aut pro alia qualibet excepta fornicatio-
incestu intercedente quod
Slephanus devitavit, se nis causa, vir et uxor, legahter et carnali commi-
et uxorem suam propler hoc necesse fuisset disjun- stione conjuncti, separari non valebunt. Quapropter
gcre. Nunc aulem, ne nuptiali simulalioni super- hanc legem a Domino audientes discipuli dixerunt
addatur inceslus, quoniam oportet eos, et coram Sl luec causa ita cum uxore habettir,non expedit nu-
divinis et coram humauis oculis legaliter ac rationa- bere{Matt}i. xix). Non tamen pro hoc Dominus suara
bililer disjungi, qui non legaliler in divina justitia D mutavit sententiara. Unde et Leo ad Nicetam Aqui-
visi fuere conjuncti; talia sanctorura Patrura done- leiensem episcopum scripsit, ut si per bellicam cla-
mus testimonia, quae ad agendam causam sint ma- dem, et gravissimos hostililatis incursus, ira quae-
nifestissime perlinentia. dam fuerint divisa conjugia, ut abductis in caplivi-
Sanctus Ambrosius in Epistolam ad Corinthios tatem viris, feminae eorum remanserint destitulae,
dicit : Non est enim frater, aut soror, servituti sub- quae viros proprios, aut interemptos putaverint, aut
jectus in ejusmodi, hoc est, non debet reverentiam nunquam a dominatione hostium crediderint liberan-
conjugii, oi qui horruit auctorem conjugii.Non enim dos, in aliorura conjugura amplexus soUtudine co-
ratum est matrimonium quod sine Doraini devotione gente transierint, quia a Domino scriptum est : Jmi-
est. El sanctus Hieronymus in tertio libro commenti (jitur inulier viro ; et : Quod Deus junxit, homonon
Epistolac Pauli ad Ephesios : Quomodo itaque Chri- separet {ibid.), si reversi, vcl raptae reversae fuerint
sto subjecla est Ecclesia, sic subjecta sit uxor viro conjuges, legitima focdera nupliarum redintegranda
suo. Quem enim habel principatum et subjectionem perdocuit. Nec tamen tanquara pervasorera quera
143 HINCMARl lUIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 144

quam judicari, qui i)ersonara ejus marili vel uxoris, A quippe usus se ita habet, ut si quid in eis per car-

qui vel quoe jam non sestimabatur, assumpsit ; sed nis commistionem fiat, quod excedit generandi ne-
inculpabile judicandum quod necessitas inlulit, ct cessitalem, quamvis venialiter faclum contaminatio

restituendum quod fides poposcit. Mulieres autem, '

sit. Et post paululum Bonura igitur nuptiarum, per
:

vel viros, posleriorura virorura vel uxorum delecla- omnes gentes atque horaines incausa generandiest,
tione captos, et ad priorum conjugum amorem redire et in hde castitatis quod autem ad populum Dei
;

nolentcs, coramunione privari decrevit. perlinet, etiam in sanctitate sacramenli, per quam
Et quia ecclesiaslicne regulae de his ctiam defuii- nefas est ctiam repudio discedenlem alteri nubere,
tionis sententiam proferunt, qui sponsalitiorum fidem dum conjux ejus vivil, nec sallem ipsa causa pa-
infringunt, videtur nobis, non secundura auctorila- riendi, quae cum
qua nuptiae tiunt, nec ea re
sola sit

tempromendo, sed consilium, si forte vobis ita vi- non subsequente, propter quam fiunt, solvitur vin-
sum fuerit, dando, ut quia Stephanus, si sponsalitio- culum nuptiaie, nisi conjugis morte.
rura fidem fregisset, secundum legemcivilem multani Et statim de ordinatioue cleri ad plebem supposuit,
eorumdera sponsaUtiorura judicaretur componere : snb quo sensu in libro de Nuptiis et Concupiscentia
et ipsa puella, post desponsalilia dotem acceptam dicit : Ita manet eliam inter viventes quiddara con-

quam de seipsa, si carnaliter jungeretur, mercari gjugale, quod nec separatione, nec cum altero copu-
debueral, ut eamdera dotcm habere non debeat, latione possit auferri. Manetautemad noxam crimi-
non ipsa, sed Stephanus, ut videtur, commisit ; nis, non ad vinculum fcederis ; sicut aposlatee anima,
habeat loco multa; sponsahtiorum dotem a Ste- quse de conjugio Christi recedens, etiam fide perdita

phano sibi datam, et cum cadem dote patri resti- sacramentum fidei non amisit, quod lavacro rege-
tuatur, et nubat parentum consilio cui vull, tantum nerationis acceperat. Rcddcretur enim procul dubio
inDomino, silque pax inter parenles ejus et Stepha- redeunli, si amisisset abscedeus.

num. Et ne quis argule his quas posuimus volens Et in prajcedentibus ipsius libri dicit de sacra-
resistere dicat : Si dos manebit, et desponsalilia '
mento nuptiarura ; Propterea, inquiens, sacraraen-
atque celebratse nuptiaj non ncgantur, quomodo esse tum nuptiarum temporis nostri, sic ad unum virum
poterit, ut et Sleplianus maritus, et illa uxor non et uxorem redaclura est, ut Ecclesiae dispensatorem

maneant ? aut quomodo ille alteri feminae , ct illa non liceat ordinare, nisi unius uxoris virum. Quod
aheri viro se sine aduUerio conjungere poterunt ? acutius intcllexerunt, qui uec eura,
qui catechume-

praesertim cum idem sanctus Auguslinus in pnefato nus vel paganus habuerit alteram, ordinandum esse
libro deBono conjugii dicat Si fiat ordinatio cleri : censuerunt. De sacramento enim agitur, non de pec-
ad plebem congregandam, etiamsi plebis congregatio cato. Nam in baptismo peccata omnia diraittuntur,
non subsequatur, manct tamen in illis ordinalis sa-
'-'
Sed qui dixit : Si acceperis uxorcm non peccasti,et
cramenlum ordinalionis : et si aliqua culpa quis- si nupserit virgononpeccat,ctquodvult faciat,non
quam ab ofticio suo rcmoveatur, sacramento Domini peccatsi nubat{l Cor. viij salis declaravit nuptias ;

semel imposito non carebit, quamvis ad judicium nullum csse peccatum. Propter sacramenti autera
permanente sic et in istis desponsatione, dotatio-
:
sanctilatera, sicut femina, etiamsi catechumena fue-
ne, et nupliis permauentibus, conjugale vincuhim rit vitiata, post baptismum in Dei virginem conse-

permanebit, et alleri nemo eorura, nisi cujuslibet crari, itanon absurde visum est, eum qui excessit
ex morle intercedente, sine adulterio se poterit
eis uxorum numerum singularem, non peccatura ali-
jungere. Audiat, si quis haec fuerit conatus oppo- quod comraisisse, sednormam quamdara amisisse sa-
nere, quia do dotalitio pueite habendo, non nisi cram, non ad vita? bonx meritum, sed ad ordinatio-
propler pacificationem parentum ejus ct Stcphani, nis ecclesiasticae signaculum nccessariam. Et hinc
loco multie fractorum sponsalitiorum diximus, quam dical, si quis ad ha;c qua; praediximus opponere at-

mullam si dissoluto dolalitio pucUa) parcnles exigere tentaverit, et nunc Stephanus jnorte pra^ventus fue-
maluerint, aut utraque indulgere, vel ulraque rcpo- rit, et illa intacta, sicuthactenus manet, permanserit,
scere, ipsi viderint, et lcgibus civilibus corumdem- et nuberc non voluerit, quia catechuraena viliata.

quc paciiicalioni exinde convcniat. Nos aulem, quod D po&t baptismum in Doi virginem coiisecrari non po-
ad nos perlinet, astule forte quccrcnti rcsponde- terit, utrum liacc iu sacram virginera ab cpiscopo
raus, quoniam hanc comparationcra de ordinan- consecrari valebit, qui non nisi virginem in virgini-
dis positara beatus Augustinus, non de imagi- talis profcssionc, vel in Icgitima conjugii copula,
naria viri cl uxoris conjunclione, sed dc incor- sacrare debet : sicut nec episcopus lieri, qui pra;ter
porata per sexuum coraraistioncra copulatione virgincra et unara duxit uxorcm. Dicat etiam, si

posuit, sicut in proximc pra^cedcntibus infit : Sc- post morlom Stcphani virgo permaneat. ct sc conti-
qucnlur, inquiens, agrium pueri cantantes canlicum nerc non polucrit, et nubere magis quam continerc
novum, sicul in Apocaiypsi scriptum cst, qui cum elcgeril, utrum fralri ejusdem Stcphaui copulari
raulieribus sc non contaminaverunt, nec ob aliud, valcbit. Quibus cum contradicerc non valebit, aut
nisi quia virgines permanserunt. Nec ideo se arbi- in quaeslione sua deliciat, aut ei nostra solutio salis-
Irenlur meliores esse primis palribus sanclis, qui faciat. Et hajc in vita Stcphani. de consecratione si

nuptiis, ut ita dicam, nuptialitcr usi sunt. Earum dclcgcril, vel de marilalione si malucril jiuclla, fieri
 145 EPISTOL.E. 146

posse ratione et auclorilate monstrante cognoscat : A esse servandam, quoniam non solum muliernonha-
sciatque ut traditione majorem docuimus propter bet poteslatem corporis sui, sed vir, sed similiter et
talem desponsationera, dotationem, atque protalibus vir non habet potestatcm corporis sui, sed raulier
nuptiis, sicut istae fueraut, no:i esse conjugium, (/ Cor. vii) : etpropterea, nisi ex communi consensu
quibus defuit conjunctio sexuum, ae cum prolis spe non valent etiam propter continenliam separari;
fidei sacramenlum quse ut plurimum in omni salu-
: adeo ut si vir contra voluntatem mulieris conversus
tari actione, tum eliam in hoc nogotio, in quo per tondeatur, aut raulier sine voluntate viri conversa
nuptiale niysterium vir ct uxor una caro efficiuntur veletur, mulieri vir vel viro mulicr, a sancto Gre-
sed in baptismato operosius operatur, quo per fidei gorio in Sccundum Taurorainitanum
epistola ad
sacramentum, non solum generaUter omnis Ecclesia episcopum, et in episloia ad Adrianum Panormita-
corpus Christi, ut dicit Apostolus, et plenitudo Ht num, jnbeatur restitui. Si autem ex communi con-
ejus, verum sigillatim singulus quisque fidelis Christo sensu se mulare permiscrint, et quilibet eorum se
incorporatus raembrum ejus elTicitur. inde retraxerit, ad convarsionem suum sequi parem
^ Unde S. Beda in homilia Evangelii dicit : Nam vi- prsecipitur. Causa autem fornicationis vir aut mulier
detur, inquiens, qui baptizatur in fontem descendere, ab invicem discedentes, propter sacramentum nu-
videtur aquis intingui, videtur de aquis ascendere :
g ptialis conjunctionis , aut innupti quousque alter
solaautem tidelium pielas novit, quia peccator in eorum moriatur manebunt, aut sibi reconciliari stu-
fontem descendit, sed puriticatus ascendit. Crcterum debunt. Reconciliatio autera, post poenitentiam et
ocuiis insipientium videtur talis exire de fonte qua- reconciliationem sacerdotalemejus qui peccavit, fieri

lis intravit, totumque ludus esse quod agitur. Et in debet, ut prius restituatur Ecclesioe sacramento, et
hac desponsatione, dotatione, atque in his nuptiis, postea nuptiali mysterio.
totum simulatio fuit, non veritas. Propterea sicut Et hinc sanctus Augustinus in secundo libro de
sanctus Leo, de his qui formam tantum baptismi adulterinis Conjugiis dicit : Licite itaque dimittitur
sine sanctiticalionis virtute susceperunt, decernit ut conjux ob causam fornicationis, scd manet Vinculura
episcopali confirmatione firmentur : ita haec non pudoris, propter quod fit reus adulterii qui dimissam
conjugii fides, sed copulationis imago, ccclesiastica duxcrit etiam ob hanc causam fornicationis. Sicut
functione solvatur, et in eo qui indiget ecclesiastica enim in se manente sacramento regenerationis ex-
medicina sanetur. communicatus cujusquam criminis reus, nec illo
Caeterum si hccc qunc posuimus studiosis vel cu- sacramcnto caret , etiamsi nunquam reconcilietur
riosis nequaquam sufficiunt, apponere adhuc eliam Domino ; manentc in se vinculo fcederis con-
ita si

alia procurabimus. Ait enim beatus Augustinus in jugalis, uxor dimitlitur ob causam fornicationis,nec
libro de Nuptiis et Concupiscentia : Relinquet homo, carebit illa vinculo, eliamsi nunquam reconcilietur
inquiens, patremet mntrcmyetadhcerebit tixorisuce, viro : carebit autem, si mortuus fuerit vir ejus ;

et crunt duo in carne unaiGen. n) ; quod magnum cxcommumicatus ideo nunquam carebit reus vero
sacrameniumA^\c\\. Apostolus in Christo et in Eccle- regenerationis sacramento, etiam non reconciliatus
sia {Ephes. v). Quod est in Chrislo et in Ecclesia quoniara nunquam moritur Deus. Remanet itaque
magnum, hoc in singulis quibusque viris atque uxo- ut, si sapere secundum Apostolum volumus, non di-

ribus minimum, sed tamen conjunctionis insepara- caraus virura adulterum pro mortuo deputandum,
bilis sacramentum. et ideo licere uxorem ejus alteri nubere. Quaravis

Quapropter legaliter et nuptialiter copulati excepta enim sit mors adulterium, non corporis, sed quod
causa fornicationis, separari non possunt ct causa pejus cst, animaj non tamen de ipsa morte loque-
; ;

fornicationis separati, aut perraanere innupti, aut batur Apostolus, curadicebat Quod si mortuus fuc- :

mutuo debent reconciliari, sicut evangelica et apo- ritvir ejus, cui vult nubat (l Cor. vii) sed dc illa ;

stolica docct auctorilas, el Africana synodus defini- sola qua de corpore exitur. Et item in eadem Haec :

vit Placuit, inquiens, ul secundum evangehcam ct

: namque alligatio quandoquidem non solvitur, eliam-
apostolicam disciplinam, neque dimissus ab uxore. si per repudium conjux a casta conjuge separetur ;

neque dimissa a raarito, alteri conjungatur sed itaD muUo minus solvitur, si non separata racechetur.
;

maneant, aut sibimet reconcilientur. Quod si con- Ac perhoc non eam solvit nisi mors conjugis, non
tempserint, ad pcnnitentiam rediganlur. Et quiauxor in adulterium corruentis, sed de corpore exeuntis.
a marito, vel maritus ab uxore, nisi causa foruica- Quapropter si recesserit mulier ab adultero viro, et
tionis, non valet neque debet discedcre, ex hac ei reconciliari non vult, maneat innupta : et si di-

evangelica et apostolica doctrina bcatus Augustinus miserit vir adullerara raulierem, et eam non vult
ia libro primo deaduItcrinisConjugiis adPoIIentiura recipere, nec post poenitentiam, custodiat contincn-
dicit : Quis est qui dicat, si discesserit mulier a tiam, etsi non voluntato eligendi potioris boni, cerle
viro non fornicante, ut innupta permaneat, cura ei ex necessitatc vitandi perniciosi mali.
nisi a viro fornicante discedere omnino non liceat ? Et hinc latius in praefatis libris doctor facundis-
Et item : Hanc solam causam fornicationis Dominus simus disputat, sicut qui inlcliigentcr legerit, nesci-
magister excepit, cum de dimittenda loqueretur re non poterit. Sed el in primo libro de Nuptiis el
uxorc : deditque intelligi talem formam etiara a viro CoDCupiscentia dicit, quia lavacro regeneratioais.
 ;

147 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 148

el verbo sanctificationis, omnia prorsus mala lioml- AEt sicut opcra bona ad salutem ffiternam non pro-
num regeneratorum muudantur, atque sanantur, sunt sine baptismatis sacramento : elnon est baptis-

non solum pcccata, qnaj omnia tunc remittuntur ia mum verum, quia non est Secundura Scripturam
baptismo, sed etiam quajpostcrius humana ignoran- unum, idest, in unitate catholicae iidei unicum si ,

lia vel infirmitatc contrahuntur : non ut baptisma, calholice non fuerit celcbratura sic et legitimum :

quoties peccatur, tolies repetatur, sed quia ipso, et verum non potest esse conjugium, in quodocelur

quod semel datur, non solum antea, verum tit ut nuptialc non esse mysterium, vel quod non docetur
etiam postea, quorumlibet poccatorum venia fideli- nuptialiter copulatum. Unde et Dominus de nuptiis
busimpetretur. Quidcnimprodestvelantebaptismum Joannem volenlem nubere, ut tradunt hislorise, non
poenitentia, nisi baptismus sequerelur, vel postea, post cclebralas nuplias, scd de nuptiis, et ante car-
nisi prajcederet ? Et in epistola ad Bonifacium scri- nis copulationem, vocando retraxit, qui legcm non
bit : Non aliquid remanet in baptismo, quod non solvere, scd adimplere venit. Decujusscilicet Joan-
dimittatur, praiteritorum cmnium peccatorum, si nis futura uxore, nisieum Dominus, nonsokim ante
tamen ipse baptismus non frustra foris liabcatur carnis umonem, verum et ante nuptiarum percelc-
sed aut intus dotur, aut si foris datur, non foris cum bralionora, revocaret, sicut de beati Pctri uxore,
illo remancatur. Et quidquid ab eis, qui post acce- -g quag continentissime perseveravit, non legitur utrura
plum baptismum hic vivunt, humana iniirmitate in continentia manseril, an secundum legem vete-
contrahitur qu;irumcun([ue culparum, propter ipsum rem, ut semen inlsraelrelinquerct, alii forte nubere

lavacrum dimittitur. delegerit : in cujus arbitrio hoc non raaneret, si

Hinc liquido demonstratui, quia sicut ut semel post legales nuptias fuissent nuptialiter copulati
acceptum baptismi sacramentum, quo quisque fidehs nec Joanni esse licitura secundum Evangelii docu-
in unitate catholica; EcclesiaD Christo incorporatur, mentum, si desponsatam, dotatam, et pubhcis nu-
postea nulla interveniente causa amiltilur : sic et pliishonoralam duxisset, eliam ante unioncm carnis
vincuiiun conjugale, legaliter et nuplialiter celebra- relinquore, si non delegisset ex consensu in conti-
tura, indissolubiliter manet connexum hcct fornica- nontia permanere, scd aham ducere. Sicut nonhcet
tionis causa vel quacunque de causa videatur sepa- Stephano istam, quam desponsavit, dolavit et pu-
ratum. Causa vero fornicationis separatum si post bhcis nuptiis honoravil, hcet ei non sit misius, rehn-
pconitentiara fuerit reunitum, non tamen ideo erit quere, et aliam cura pconitentia, vel sine poenitentia
reiteratum, quia permanet unum. Sed si in conti- ducerc, nisiin istius concubitu incestale malum po-
nenfia poenitentiali, quod magis poenitentibus conve- tuisset inlervenire : sed aut ex consensu cura ipsa
nit manere coujugos non valobunt, recoaciliatione in contincntia Stephanus pormaneret, aut si se con-
medicinali ex consensu rautuo, post ecclesiasticam ^ tinore non posset, cum ea nuptiahler copulatus ma
reconciliationem, indulgentia computabitur esse sa- ncret. Si autem sine incestu, cum hoc debito ordinc
natum : sicut nec baptismum, quoties peccatur, commisti forent, nisi ex mutuo consonsu propter
toties reiteratur ; sed poenitentiae medicamento per continentiam separari non possenf, aut propter for-
reconciliationem ecclesiasticam, non iteratura cre- nicaiionera separati, vcl inuptii perraanere, vel
ditur, sed divina gratia reparatur. Reparari autem sibimet reconciliari deberent : et si cura incestu
de non amisso eo modo dicilur, sicut mens et cor- fuissent conjuncti, separatione eorum ac poenilcntia
pus eucharistia? porcoptione roparari, et salisfactione adulterium socundum auctoritatcm canonicam sanari
congrua ronovari mentis nostrte spiritus logitur. Et deberet.
sicut quae antc baplismura, vel post baptisraum hu- Et ha>c sibimet ita concinere sacra demonstrat
mana ignorantia vel infirmitate pcccantur, baptisma- auctorifas, dicens de MariaAntcquam,
ot Joseph :

tis muaere est ut dignis pocnitentiaj fructibus rcmit- inquit, convcnirent {Matth. ii, id est, antequam
tantur : ita nuptiarum bono defenditur, ne crimina nuptiarum solemnia rite celebrarent. Verbo enim
habeanlur, qua^ al) Apostolosccundum indulgontiam convcnicndi, non ipsum concubitum, scd nuptias,
concodunlur : illa videlicot, qua; concupiscenlia im- qu;c pr.TCodero solcnl concumbondi tcmpus, insi-
pellcnlc non nisi conjugibus concoduntur ; tantumut Dnuat, quando ea qux prius desponsata fuerat, esse
cum legalitor nuplis naturalitcr concumbatur. Natu- conjux incepit. Et paulo post : Voluit occulte dimitte-
ratiterautom dicimus, quia dc Ona lcgitur {Gen. re eam {ibid.). Videns Joseph sponsam concepisse
xxxvni), quod cum uxore naturaliter non concum- suam, quam bcne novcrat a nullo viro fuisse atta-
bens intcriit percussus a Domino. clam, cum essejustus et juste omnia velict agcre,
Undc bcjitus Augustinus in librodebono conjugii, opliraum duxit, uf ueque hoc aliis proderet, neque

ct de Nuptiis el Concupisccntia, et in aliis suislibris cam ipse acciperct uxorom, scd mutato occuUe
sunicionlissime disputat. Sod et ibideui intor alia nuptiarum proposito, in condilione oam sj)0nsa2
dicit : Quod orgo pnccipiunt apostoli conjugibus, manorc palorotur ut orat. Sod si eam occullc di-
hoc esl nuptiarum ; scilicet, uxori vir debitum red- mittorot, nccpic accipcrot conjugem, el iila sponsa
dat, et uxor viro, ef lilios procreare, niafrcs familias paroret, nimirum porpauci osscut, qui cam virgi-
osso. Quod auleui vonialitor concedunt, aut quod ncm, ct non polius autumarent cssc meretricom, cl

impcdit ad orandum, non coguiit nuplioc, sedferunt. quasi adult:'ra lapidarctur a Judxis.
 :

449
liPISTOL/E. m
in capitulo, in quo de pa- Atuam, et reliqua, quse lalius ibidem prosequi
Unde et sacri canones
lur.
rentibus, qui fidera sponsalitiorum frangunt, decer-
nentes providentissime statuerunt adjungere {conc.
Qua de rc liis edocti testimoniis sacrae auctorila-

spousus vel sponsa lis, quicunque desponsatas, dotatas, publicis nu-

Elib. c. 54). Si lamen, inquiunt,
crimine fuerint deprehensi, excusali erunt ptiis honoratas uxores ingenuas, vel ob hoc factas
in gravi
ingenuas duxerint aut in perpetua continentia
parentes quia quod parentes iidei fractoe dcbuis-
:
,

maneant, aut nisi hoc criraen incestuale, vel aliud

sent judiciura punilionis sustinere, ad eos jara qui
quodlibet prohibuerit, quod in se vel secum non
meruerant pertinebit. Et ut ad superioris exempli
recipit Christi et Ecclesiae sacraraenlum, nuptialiter
ordinem redcaraus, propterea consilium Josepli re-
consdio raeliore mutatur ut vidclicel ad nubant, si se ex consensu continere non poterunt,
pente ,

non nisi fornicationis causa disjungantur qui

conservandam Maria^ famam, ipse eam celebrato et :

disjuncti, aut innupti permaneant, aut si continere

nuptiarum conjugio conjugem acciperet, sed castus
castam perpetuo custodiret, ut sequitur Hiec atUcm :
non possunt, sibi post pienitentiam reconcilientur.

co coijitante ecce amjelus Domini in somnis appa-

Ubi autcm, ut in Stophani nuptiis, periculum cum
Joscph, David, noli timere accipe- pcriculo vitandum emerserit, minus periculum ad
rult ei dicens : fili
majus devilandum periculum, ut sanctus Grego-
re Mariam conjugem iuam (Matth. i). T,
rius in libris docet raoralium, eligatur sed et ip-
De cujus conjugii gcnere Siricius ad Ilimerium :

Tarraconensem cpiscopum scripsit, dicens {cap. 4j: sum quod eligitur periculum non neghgatur, ve-
requisisli, si desponsatam rura dignis pocnitentiae fructibus, videlicet piis ope-
De conjugii violatione
alii malrimonium possit acciperc.
puellara alter in ribus, et profusis lacryrais, ne seternaUter pericu-

Hoc ne fiat modis omnibus inliiberaus, quia illa lum maneat, sed remedio temperetur, aut
salulari

benedictio, quam nupturffi sacerdos imponit, apud penilus evadatur, o.pud omnipotenlis Domini mise-

tideles cujusdam sacrilegii instar cst, si ulla trans- ricordiam obtineri modis omnibus satagatur.

gressione violetur. Et in concilio Ancyrano {can. 10) Nos autera hipc his idcirco interponere necessarium

Desponsatas puellas, et post ab aliis raptas, placuit duximus, quia quosdara, etiam qui se doctores esse
erui, et eis reddi, quibus ante fueranl desponsata?, dicebant, audivimus pertinaci contentione intendere,

etiamsi eis a raptoribus vis illata consliterit. Qu'<e quasi ex verbis beati Ambrosii, et sancti Augustini,

supra taxato ordine non raodo sponsce ,

verum quae parum diligenler intenderant, virum non for-
etiam quasi conjuges factaj, etiara violenter corru- nicantem, et a fornicatore muliere discedentera,

plic, ila sponsis reddendce sunt, sicut etiam separali, aliam illa vivente ducere posse, et quae causa for-

sive fornicationis causa, et absque rauluo consensu nicationis a viro recesserit, non posse reconciliari :

disjuncti conjuges rejungcndi sunt : fornicationis ^ iHam autem quae non causa fornicalionis, sed alia

aulem causa separati, aut innupti manebunt , aut qualibet recesserit, aut reconciliari, aut innuptam
cx consensu sibiraet mutuo reconciUabuntur. De debere remanere ; non advertentes, quia sic adulte-

nuptialis autem, sed innuptis, id est de nuptiarum rino sensu inteipretabantur verba Apostoli, sicut

celebratione, in quibus arrhae sponsaliorum , ct ct illi , contra quos olim beatus Augustinus istos
benedictio sacerdetaUs, et dotalionis confirmatio» libros descripserat, et Africana synodus, quae prae-
el Christi atque Ecclesiae mysterium ad complelionis misimus, quando et Cwlestianos eviscera-
definivit,

porfeclioncm dirigitur, sod non carnis unione com- vit, el ipsas ctiam Pelagianorum meduUas excussit.

plelur, scd consLlium bonura, ut de Joseph diximus, Nec mirum sic enim pravo erant infecli dogmate,
:

consiUo meliore mutatur, ut in continentia perpetuo sicut et moderni Praedestinatiani, qui veterura Prae-
manealur, ibidem iterura scriplum est : Exsurgens destinatianorum hajrcsim, quasi de sancti Augustini
autem Joseph a somno, fecit sicut ei prcBceperat verbis compilatam instaurare laborant. Quorum
angelus Domini, et acccpit conjugem siiam, ct non capita confregit, et verticcm capillorum perambu-
cognoscebat eamiMatth. i).Accepit autem ad nomcn lantium in deliclis suis conijuassavit, alque conlri-
conjugis, ob causas necessarias qua^ tunc iramine- vil bealus Cffilcstinus papa in epislola decrctali ad
bant; et non cognoscebat eam ad opus conjugale, D Venerium, et caeteros Gallicanos episcopos : et is-

sed uterque in contincntia permanebanl. dem beatus Augustinus in libro de Correplione et

Quod el Paulus licenter fieri, posse in Epistola Gratia, et de Praedcstinatione sanctornm, ac Bono
prima ad Corinthios, ct Augustinus in libro primo perseverantiaB. Sed et sanclus Prosper, cx delega-
de Nuptiis et Concupiscenlia demonstrat dicens : lione sedis apostolicae, in absolutionibus objeclio-
Quibus vero placucrit cx cousensu ab usu carnalis num Gallorum, Vinccntianorum, at([ue Massilien-
concupisccnlisc in perpoluum conlinere, absit ut sium, in libris etiam de Vocalione gcnliura, calho-
vinculum intcr illos conjugale rumpatur : imo fir- lico scnsu, ct perfecla cvidenlissimae ralionis fa-
mius cril, quo magis ea pacla secum inierint, qua; cundaque doctrina eorum argumonla dissolvit. Verba
charius concordiusquc servanda sunt, non voluntaris aulom eorumdem auclorum, uiide imporili magislri
corporum ne.vibus, sed voluntariis affectibus animo- talia insulsa captarunt, Inc poncremus, si non pro-
rum. Neque enim faliacitcr ab augelodictum est ad solutionc nodum componerc vilai'emus.
Joseph : ISoli iimere accipere Mariam conjugem Addendum etiam ncccssaiium duximus, ut his
451 HINCMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 152

sanctorutn sententiis cognoscamus, nuptias, quas A larcm suscipiat, el cum dignis po^nitentise fructibuc;

concubitus pro quibusdam causis noascquilur, solvi peragat, ut qui suo neglectu Ecclesiam, et multos
posse, etpropter incontinentiam feminas ad alias Ecclesiae filios scandalizare praesumpsit, Ecclesise et
convolare valerc. Sed subtilis investigatio, et ratio- ejus rectoribus atque fiiiis satisfaciat, et post satis-

nabilis discretio in liis prius est adhibenda, utrum factionem, si se continere non poterit, juxta senten-

quasi naturalis in viris sit hujusmodi commistionis tiam magni Leonis paps ad Rusticura Narboneiisem
impossibilitas (quia et sunt eumichi, sicut scriptum episcopura , et secundum decreta sancti Tolelaiii

cst, qui de matris utero sic nati sunt,) an hoc impe- concilii iDccret. cap. 2o, C07ic. Tolct. vi, can. 8),

dimentum operalione diaboli, sicut fieri assolel, ilHs copulam uxoris lcgitima! exspectat, ne ilerum forni-
accidit. Quod si per sortiarias (33. q. 1), atque ma- cationis crimen incurrat. lu quo tamen, cum eodom

leficas, occulto, sed nunquara vel nusquam injusto, Patre loquentes sanctissimo, non regulam conslitui-
Dominici judicio permittentc, et diabolo operante, mus, sed quid sit tolerabiiius aestimamus. Nam se-
accidit, horlandi sunt quibus ista eveniunt, ut cordc cundum veram cognitionem nihil magis ei congruit
contrito, et spiritu humihalo, Deo et sacerdoti de qui poonitentiam agit, quam castitas perseveraas, ct

onmibus peccatis suis puram confessionem faciant, mentis, el corporis. Cui ne laqucum injiciamus, re-
et profusis lacrymis, ac largioribus eleemosynis, et g medii manum porrigimus, non imperium actionis
orationibus, atque jejuniis , Domino satisfacianl, iraponiraus.
cujus judicio,pro suo merito, ct ab illa bcnedictione
Quia etiam sanctus Siricius de benedictione spon-
privari inviti raeruerunt, quam Dorainus prirais pa-
sarum in decrelis suis quaedam ponere studuit. De
rcntibus anle peccatum in paradiso donavit, qua
quibus, quod notura est, sacricanones decernunt, et
etiam post peccatum genus humanum in totum pri-
nos exinde aliqua diximus, et plura alia dicereraus
vari non voluit : et per exorcismos, atque cactera
si his nuptiis, de quibus loquimur benedictionera
medicinae ecclesiaslicae munia, rainistri Ecclesiae ta-
sacerdotalem datam fuisse ex more ecclesiastico au-
les, quantum annuerit Dorainus, qui Abimelcch ac
dircmus. Sed quibus debita fides defuit, locum be-
domura ejus Abrahae oralionibus sanavit, sanare
nedictio sacerdolalisnon habuit praeserlim cum :

procurent (Gen. x\). Qui forte si sanari non pote-

scriptum quamcunoue domwn intraveritis,
sil : In
runt, scparari valebunt. Sed postquara alias nuptias
priminn dicltc : Pax kiiic domui ; et si ftieritinea
expetierit, illis in carne viventibus, quibus juncta;
filius pacis, rcquiescet super illumpax vestra : sin
fuerinl, prioribus quos reliquerant, etiamsi possibi-
autcm, pax vestra ad vos revertetur {Luc. x). Et Pe-
lilas concumbendi eis reddita fuerit , reconciliari
trus Domino et fidelibus dicit Fide purificans corda :

nequibunt. Incestuosas autom nuptias, propter in-

cestus crimen, quod habere non potest, ut prius

C eorum (Act. xv). Et itcm scriptum est Omnia opcra :

Quod noncst ex fidc.pecca-

ejus ex fide, ot iterum,
dixiraus , el iterum dicimus, Christi et EcclesiiE
tum est {Ro7n. xiv). Et ubi peccatum manel. ante
sacramentum, non debere manere, sed criraen sepa-
congruam satisfactioncm benediclio locum non ha-
ratione et poenitentia debcre.sanari noscamus. Ste-
bot. Nihil enim, ut bcatus dicit Gregorius, prodest
phani vcro nuplias, de quibus agitur, ne incostus
oralio, ubi iniqua est actio.
admitlatur, debere dissolvi modis omnibus cognosca-
mus : ct nuptias qux nuptiale habent mysterium, Post haec omnia, si Regimundus filiam suam reci-
nou quacunquc alia, nisi sola fornicalionis causa, pere non voluerit, aut illa in sua liberlate manere
posscdissolvi, docente Veritatisauctoritateteneamus. decreverit, indicandum est cis, quoniam si ipsa slu-
Quoniam etsi communi consensu continentiam vove- prum quodcunque consenserit, ad illum, vel ad il-

rint conjuges, tanto obnixius, quanto spiritalius in lam, non autem ad Stephanum, quod perpetratum
Domino juncti mancbunt : quorum conjunctioni, ac fuerit pcrlinobit. Dcbotis cliam vos, sancti antisti-
indivis;r separationi, nulla simulatio in oculis ejus tes, et Regimundo et Stephano, atque illorum parcn-
intervcnire valobit, qui cordium ac ronum scrutator tibus et amicis, ex divino mandato suggerere, inti-
csse diirnoscitur. mare, alque praccipore, ut paccm inter sc, quam
Unde Stcphanus pro fornicatione, de qua, nisi D Dominus prajcopit, ct sine qua eum nisi ad judicium
coactus nccessilale oam publicarct, secreta confes- videre non poterunt, habeant; el terra? principcs
sione pcenitentiam agere poterat, et quia sacro nu- cum primoribus deticnt satagcre, nc pro hac causa
ptiarum myslerio, licet necessitate compulsus, sirau- in Ecclcsia, ct in regno, scandala ct seditioncs fiant.
lalionis culpam superiuduxit, sicut ille qui zizaniam Quod qui eorum obedirc contcmpserit, juxta evan-
tritico suporscminaro nou mctuil : et quoniam post golicum prajcrplum, sicut ethnicus ct publicanus
lalc comiubium, anlequam lcgaliler dissolverclur, cfllcialur : ct socundum Apostolum, (pii non obodit
quod (juasi logalitcr visum fuit inilum, alios pravo verbo notclur, ut nomo oi commisccalur ; el qui

oxcmplo doslrucns, concubina usus fuisse dicitur, hanc pacis doctrinam non rcccperil, nullus ei Ave
juxta modum culjxc, cum pietatis modcstia, (juia re- dicat, ut non communiccl pcccalis ejus, et sicut ca-

vcronliam Dco exhibuit, ne inccstum fornicationi noncs deccrnuiit, oblatio cjus nec in sacrario reci-

adjungorct, a proprio episcopo sccundum ejus arbi- piatur. Et qui ad paccm rcdire nolueril, tandiu cx-
Irium, qui cnnonos sic decernunt, pcpnilcnliam rcgu- communicalus manoal, qu;uidiu ad pacem rcdire
 153 EPISTOL.E. l'6i

contempserit, et ad charitatera, qiiae operit multitu- A ubi propter Hilderici episcopi aetatis prolixitatem et
dinem peccatorum, quantocius redire festinet. diturnara aegritudinem, quaedam ad scientiam et

Et item in canonibus scriptum est, ut de concilio religionem pertinentia, necnon et a^dificia et csetera

bini vel terni judices ad quaeque diflinienda deligan- quaeque necessaria neglecta invenit. Quapropter a
tur atque mittantur, quae ecclesiastico debent exa- farailiari suo Bodone clerico domni et nutritoris
minari acditfinirijudicio, et alibi rationabilius atque mei Hilduini abbatis sacri palatii clericorura summi
convenientms quara in eodein concilio poterunt de- quemdam clericum ipsius Bodonis propinquum, no-
fmiri ; et quisquis probatus fuerit pro contumacia mine Wandelmarura, qui cantilenara optirae a Teu-
nolle obtemperare judicibus, cum hoc primae sedis gario raagistro in sancti Dionysii raonasteriodidicit,
episcopo fuerit probatum, det litteras ut nullus ei ad crudiendos clericos suos obtinuit ; cui ahbatio-
communicet donec obtemperet. Qua de re sancta lam saacti Sanctini in beneficium dedit. Idera au-
synodus vos, qui primarum sedium regni Aquitanici tem Wandelmarus in loco sibi commisso quater-
estis, ad hanc causam diffiniendara, cum coepisco- niunculos valde contritos, et quae in eis scripta fue-
pis vestris, et principibus, ac tcrrae illius primori- rant pene delecta, de Yita et actibus beati Sanclini
bus, eligere studuit quorum diftinilioni sine suo pe- reperit, quos ob familiaritatis notitiam, et quia me
riculo et excommunicationis iuvectione ,
quisquis -r) sciolura putabat, ad exhaurienda ea quje in eisdem
vobis obtemperare distulerit, evadere non valebit. quaterniunculis contineri videbantur et ad tran- ,

Haec de evangehca veritate, et apostolica atque scribendum aperte in nova pergamena mihi com-
canonica auctoritate, seu catholicorum doctrina et misit. Quod est studiose peregi, et mihi eraendata
iradilione, sicut synodus sancta jussit, pro medio- emendanti restitui. Sed quia diu est quod idem
critate mei colligere studui. De quibus,
ingenioli Wandelmarus etiam ante obitum Hucberti defunctus
sicut audivi quoniam quidam faciunt, nemo contra fuit, et sicut audivi, idem locus neglectus exstitit,
me debet irasci : quia non raeo sensu raea verba ac demum in eadem urbe Nortmanni fuerant, et
composui, neque quod racura non est mihi arrogare quaedam inccndio concremaverant, quaedam vero
praesumpsi, neque statuendo vel imperando in hac praedantes diripuerant, nescio si ipsi quaterniunculi
causa, quod non est meum, quiddara scribere pro- vel eorum exemplaria in eadera urbevaleant repe-
curavj, nullius pra?judicans sanae sententise, nec riri. Propterea eorum exemplarium quod mihi re-
deshonorans auctoritatem, aut adobsequendi quera- tinui, vestro devoto et bono studio olTerendum pu-

quamcogerevolensnecessitatem. Sed cumbeatoLeo- tavi : ut si quae sunt illorura reliquiae, qui negabant
ne scribente ad Rusticum Narbonensem episcopum, Dorainum et Patrera nostrum, patroii,um nostrum
dilectissimam atque reverentissimam fraternitatem Dionysium esse Areopagiten, et a bcato Paulo apo-
vestram commoneo, quia sicut quaedam sunt, quae ^ stolo baptizatum, ac Atheniensium ordinatum epi

nulla possunt ratione convelli multa sunt quae ita scopum, et in Gallias a sancto Cleraonte directum,
aut pro consideratione aetatum, aut pro necessitate ex his quae Graeca lestificatio et Romanae sedis
rerum oporteat tcmperari : ilia semper conditione assertio et GaUicana inlimat contestatio, ratum et
servata, ut in his quoe vel dubia fuerint, autobscura in hac recognoscant, quod inde ante nos dictura
id noveriraus sequendum, quod nec praeceptis evan- est. Nam veritas saepius agitata magis splendescit
gelicis contrarium, nec decretis sanctorum invenia- in lucem.
tur adversum. EPISTOLA XXIV.
EPISTOLA XXIII. AD CONVEXTUM EPISCOPORUM.
AD CAROLUM IMPERATOREM. Responsio ad interrogationem Guntharii archie-
piscopi Coloniensis, de tixore Bosonis quoevirum
Deauctorite Vitce S.DionysiiabAnastasiotranslatae. suum rclinquerat.
(Apud Mabill.. Analect., page212.) (Apud Sirmond., ei veteri codice Bibliotti. Thunae.)
Domno Carolo imperatori Augusto,
glorioso IIixcMARUs nomine, non merito, Rhemorura epi-
IIiNCMARUs, nomine, non merito,Rhemorum episco - scopus, ac plebis Dei famulus, sacro conven-
pus, ac plebis Dei famulus. D TUI.
Lccta beati Dionysii Passione a Melhodio Con- Quiddam beato Ambrosio quaedam proposuit, ad
slantinopohm Roma directo Graece diclata, et ab quorum solulionera in crastina illura ad ecclesiam
Anastasio utriusque linguae perilo et undecunque invitavit,unde sermonera adoriens (De Incarn. Do-
doclissirao, apostolicae sedis bibliolhecario. Latine mini) : Ad solvendum,
inquit, debitum creditori
conscripta, sicut in pra:>fatione sua narrat, reco- raeo adveni. Sed et ego de mihi proposita heri
gnovi his quae ibi scripta sunt ea quae in adolescen- quaestione, cujus solutionem nunc assero, tunc
tia legeram consonare, videlicet per quos et quali- dorano Guntario pro tribus causis respondere non
ter gesta raartyrii bcati Dionysii socioruraque ejus potui videlicet, quia ad revertendura jam jamque
:

ad Roraanoram notitiam indeque ad Graecorum commovebamur, et quoniam pluros viri sapientes in

pervenerint. Nam quando Deo disponente in Fran- conventu consistunt, quorum quidam certant pro-
conofurth palatio nati estis, Hucberlo praecentori ponerc, quidam autera absolvere, inlerdum neces-
palatii episcopiura Meldensis urbis coramissum est, sitate compulsus tanta velocitate cogor verba con-
m IIINCWARI RIIEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 156

fundere potius quam proferre, antequam alius niihi A corporis sui, scd vir non habet potestatera
; et vir

scntentiam ab ipsis labiis rapiat, ut nec bucca corporis sui, sed mulier (Und.). Uxori vir debitum
eflferre sufficiat quod vel convulsa memoria sub- reddere debet, et uxor viro, ut non tententur a Sa-
rainistrat, Sed et sicut scriptum est : Qui fortiter tana propter incontinentiam. Quod qui eorum non
premit ubera, exprimit butyrum ; etqui vehementer fecerit, nisi ex consensu propler Deum dimiserit,

emulget, xxx), limui ne si

eiicit sanfjuiricm {Prov. parem suum, imo partem corporis sui moechari ;

inconsullc ac prtppropere rcsponderem, in carna- facit. Si luhuic fcrainos pcenitcntiara posueris, quae
lem intellcctum decidercm, quia occupalum ad alia pars est corporis viri dioecesis alterius , sine con-
cor mcum me lumen intonigcn-
derehcjuerat, et sensu recloris et viri, contra regulas ecclesiasticas
tiunculoe serenum mihi vel mecum non erat. Qua- facis, et, docente Leonc papa, honoris communione
propter disluli, donec si forte secundum prophe- privaris. Et itera : Si huic feminae lcge poenitentia;
tam {Ezech. in) mitteretur manus, quse me cibaret manum imponis, et illa niembrum caput suum (ca-
intellectus volumine : qute videlicet tolics mittitur put enira mulieris vir), in alterara provinciam se-
quoties qucc aute nesciebamus divina nobis gratia cula fuerit, sub providentia alterius praisulis qnis
revelantur. Qua de re propositioncm domni Gun- curam de cjus accipiet pamilcntia? Quis ut recon-
tharii praDfcramus, et solutionem ex largitione di- g cilictur secundum eanones, ad ejus atlendet lacry-

viniv graliae pro captu nostra? intelligentio^ refera- raas ct confessionem, quam non audivit ? Quis ei
raus. raanum ad reconciliationem imponet, sacris regulis
« Si, inquit, femina Bosonis ad nos venerit, et decernentibus, ul nenio episcoporum sub manu po-
« publice confcssa fuerit, diccns : Mea culpa, virum situm alterius sacerdotis ad reconciliationem susci-
« meum adultcravi : quapropter timore raortis per- piat neque reconcilialum sine litteris vel consensu
,

« tcrrita ad vos confugi, qui Dei estis vicarius, Et quomodo partom cor-
reconcilialoris recipiat ?
« ut me et Deo salvetis, et a morte corporali, poris imo horaincm altcrius episcopi ot parochia'
,

« quae mihi imminet ex parte mariti mei, me li- judicabis, quin pcenitenliah judicio 'condemnabis ?
« berelis ; utrum debeam illi publicam poenilen- cum scriplum sit, quod sanctus Gregoi'ius hinc in
« tiam iraponere, quam aut in parochia mea, in suis decretis exposuit : « Si transieris pcr messem
« quam confugit, sejuncta a viro suo peragat, aut amici tui, fricans confricabis spicas manibus tuis, et

« eam eidem viro suo sub tali conditione reddere manducabis , falcem autem non mittas (Deuf.xxiii),
« debeam, ut nullo modo eam interficial, sed post sive falce non metas, id est homines parochi*
« poenitcntijim illam in coujugio habeat. Quam si alterius verbo priedicationis et exemplo operis
« interfecerit, sciat se ecclesiastica damnatione (ita tamen ut non conculces smpliciorem fra-
I

« plectendum ,
quoniam nefas cst quemquam in '
trem luum ne indicas in ruinam et laqueum, va-
,

« publica poenilcntia positum a quocunquc inter- nam scilicct gloriam diaboli) in corpus Chri^ti,
€ fici. » qufe est Ecclesia, festina trajicere, falcem autem
Responderaus : Feminara illam in tua vel alterius judicii non permittcris raittere, vel falce judicii

cujusque parochia natam , baptizalam , nulritam, melere,id est incidere sive abscidcre. » Et quoniam,
adultam, facultatum haercditate ditatam, Boso ex sicul ipse Boso dicil, eidem mulieri, quai caro sua
alia non modo parochia, verum ex alia provincia est, nullum crimcn impingit, scd non modicam nc-
natus, et per omnia incrementa in perfcclum vi- gligenliam, quia ab cjus se sublraxit servilio, et

rum perductus, sub alterius episcopi cura degens quanlum cx ipsa est, illum ma>chari fecit , contra
sccundum legem divinara et huraauam, apud eos auclorilatcm alque justitiam eum diraittens, ct in

quorum intererat oblinuit, desponsavit, dotavit, aliis regnis circilcr per triennium immorans, con-
publicis nuptiis honoravit, et sibi in conjugii copula tumaxmandatis illisadeo exsdtit, ul nec compellata
sociavil, et unum corpus unamque carnera secum per tanta teraporum spatia ad eum redierit, pro
cffecit, sicut Erunt duo in carne una ;
scriplum est : domni aposlolici est jussione illi paratus indulgcre;
jam non sunt duo, scd una caro {Gen. ii ; Matth. restat ul rex, in cujus regno dogit, sccundum con-
xix) et : Quod Dcus jun.vit, homo non scparet
; D scriplionem chirograplii regum noslrorum, eam ad
(Matth. XIX); nisi forlc perpetuo , cx consensu, viri sui pr.Tsontiam adduci faciat, et tu episcopus,
proptcr continentiam, unde tanto conjuncti sunt in cujus parochiaimmoratur, quiahoc non esl regis,

amplius quanto et spirilualius aul ad tempus, ut;

sieut sanctus Gregorius de his qui adEccIcsiam con-
vacent oralioni, ct rcverlantur iterum in idipsum, fugiunt pra'cipit, si exposcit nocessitas, securilatem
ne tcnlcntur a Satana proptcr incontincntiam (/ do tc(iuitate sibi servanda apud virum ejuscxpe'as
Cor. vii) ; aul causa fornicationis, (jua separati, aut ot oblineas, cl hoc missus rcipublica; viro
post
sic, id est iunupti ct sopaniti manoaut, aut inuluo uxorom fuga lapsam rcsliluat. Qui vir, si sacra-
rcconciliontur. Quomodo potoris infcriorem partcm nHMilum frogoril, ot apostolicis monilis inol)cdicns
corporis hominis illius qui sub altcrius providcnlia oxslileiil, opiscoi)Us ad oujus curam pertincl, ca-
degil, sepnrare, cl toncrc sub poenitentia, (piae ncc nonicum judicium in illum ])roindccxerat. Si aulem
oralioui conlincntcr sine consensu partis superioris oonfessa, vcl logalitor de adulterio convicta , incolu-
vacarc potost ? Mulior cnim non habet polcslalcm mis cvaserit, legc ccclesiastica paMiilonlia^ illam
157 EPISTOL.E. 158

isdem episcopus subigat, quia et mundaais legibus A Lege librum xvi legis Romanse, lege decreta Da-
caulum atque usilatum esse dignoscitur, ut mala masi, percurre Leonis epistolas et caeterorum pon-
quae perpetrantur inillislocis emendentur, inquibus tificum de diversis concihis ad imperatores trans-

pcrpetrata fuisse legaliter comprobantur.Prseter haec missas ; revolve Augustorum edicta de hajreticis ad

nihil mihi videtur agendura, nisi aut domni aposlo- petitionem pontificum proraulgata, scrutare Caesa-

lici monita exsequamur aut judicium incurraraus. rura nostrorum capitula, et invenies quantum pro-
De sacraraento autem, quoniam quasi ad pietatem fuerit atque prosit legum severitas, non solum eccle-
confugit ecclesiasticam, quia tuum, id est cpiscopale siasticaj lenitati, vei'um tolius Christianitatis optan-

poposcit auxilJum, quod ex impuuitate, in membro- dffi paci et colendas tranquillitati. Sapienlia nara-

rum vel vitse , si ita quahtas facti exegcrit, legali que, videhcet Christus Dei virtus et Dei sapien-
privatione requiris, super id quod sanctus decrevit tia dicitPer me reges regnant,
: et conditores legum
Gregorius pro eis etiam qui ad sacraria sacra con- justa decernunt {Prov. viii) ; et Apostolus : Lex
fugerint requirendum videhcet de sequilate ser-
,
quidcm est sancta, et mandatum sanctum, etjustum
vanda, subtihter debes perpendere, ne vidcaris vel etbonum (Rom. vii, 12). Unde i^mbrosius :«Man-
dicaris non solum Ecclesiae, verum et totius mundi datum lesrem intelhsri evanffeiicus sermo testatur. »
statum et ordinem atque vigorem velle confundcre B '^'' ^"™ ' ^^ ^^^ ^^^^'^ mandata
"'^ ^''^'^'" ^'^'«^''^>

atque destrucre , et apostohcaj atque apostohcorum {Matth. xix).Etitem Apostolus Lex propter trans- :

virorum doctrinaj obsistere, qui non solura leges a gressiones posita est {Gal. iii, 19). Et: Lex non est

Christianis regibus promulgatas observaverunt , et posita JHstis, scd injustis etnon subditis, impiis et

observantes tradiderunt, verura etiam promulgandas peccatoribus, sceleratis, contaminatis, patricidis et

expelierunt , sicut in Carthaginensis atque Africani matricidis, homicidis, fornicariis,masculorum con-

concihi caeterorumque concihorum canonibus, et in cuhitoribus, plagiariis, mendacibus, et siquid aliud

decretis apostohcae sedis muUoties reperitur. Unde sanK doctrinoe advcrsatur {I Tim. i, 9). Et item :

et sanctus Gregorius commoniloria ad Joaunem de- Natnqui\})rincipanturnonsunttimoribonisoperibus,

fensorera et ad ahos etiara ex integro de legahbus sed malis {Rom. xiii, 3). Unde Ambrosius: «: Prin-

edictis condiderat, et sanctus Gelasiusad iraperato- cipes hos reges dicit, qui propter corrigendam vitara

rcm Anastasium scripsit {epist. 10, sub initiura) :

et prohibenda adversa creantur. Dei habentes ima-
« Si enim, inquiens, quantum ad ordinem publicai uno sint cajteri. i Et item Apostolus
ginera, ut sub :

pertinct disciplinaj, cognoscentes imperium tibi su- Vis autemnontimerepotestatem? Bonum facito, et
perna dispositionc collatum, legibustuis ipsi quoque habetis laudem ex illa {ibid.) Hinc idem doctor :

parent rehgionis anlistites, ne velinrebusmundanis ^ "^ Laus ex polestate tunc surgit, cum quis innocens

exclusffi videantur obviare sententia), quo, oro, te invenitur. Dei enim minister est tibi in bono. Ma-
decet affectu eis et convcnit obedire, qui preerogan- nifestura est ideo rectores datos ne raalum fiat. Si

dis venerabilibus sunt allributi raysteriis. » Et san- autem malum feceris, time. Non enim sine causa

ctus Leo ad Turibium Asturicensem episcopum scri- giadium portat : hoc est , ideo comminatur , ut , si

bens {epist. 4, sub initium) : « Merito, inquit, patres fuerit contemptus, vindicet. Dei enim minister est,

nostri, sub quorum lempoi'ibus hseresis ha;c nefanda ira in eum

vindex in qui raale agit. Quoniam futa-
prorupit ,
pcr totura mundum instanter egerunt ut rum judicium Deus statuit , et nuHum perire vult,
irapiusfurorab universaEccIesia pelleretur quando huic sseculo rectores ordinavit, terrore interposito
;

etiam mundi principes ita hanc sacrilegam amen- bominibus, velut pedagogi sint, erudientes illos quid
tiam detestati sunt, ut anctorem ejus cum plerisque servent, ne in pcenara incidant futuri judicii. Ideo-

legum publicarura ense prosternerent.

discipulis que subditi estote , non solum propter irara, id est

Videbant enim oranera curam honestatis auferri, ultionem prsesentem, sed etiara propter conscien-
omnem conjugiorum copulam dissociari, simulquc tiam. Recte dicit subjectos debere esse, non solum
divinum jus humanumque subverti , si hujusmodi propter irara, id eslultionera prsesentera, parit enim
hominibus usquara vivere cura lali professione li- vindictam, sed propter futurum judicium ,
quia si

cuisset. Profuit diu ista dislriclio ecclesiaslicaj Icni- D hic evaserint, illic eos poena exspcctat, ubi, accu-
tali, quae etsi sacerdotah contenta judicio cruenlas sante ipsa conscientia, punientur. » Et sanctus Cy-
refugit ultiones, severis taraen Christianorum prin- prianus in nono abusionis gradu dicit :« Quia regem

cipum constitutionibus adjuvatur, dum ad spiritale non iniquura, sed correctorem iniquorum esse opor-
nonnunquam recurrunt remedium qui timcnt cor- tet. » Et item ibi inter ca^tera « Debet furta cohi- :

poralc judicium. Ex quo autera raullas provincias bere, adulteria punire, impios de terra perdere,
hostilis occupavit exsecutionem legum
irruptio, el parricidas ct perjurantes non sinere vivere , filios

tempcstates intercluscrc beIIorum,ex quo inter sa- suos non sinere impie agere. » Et beatus Joannes
cerdotcs Dei ditliciles commeatus, et rari coeperunt Chrysostomus in homilia deciraa sexta Matthaei
csse conventus, invcnit ob publicam pcrtubationem evangelistac : « Auditis, inquit Dorainus, quia dictum
secreta perfidia libertatem, ct ad multarum raentium est antiquis Oculum pro oculo, dentem pro dente
:

subversionera his raalis esl incitata, quibus debuit {Matth. v). Non enim ut nobis vicissim cffoderemus
esse correcta.' oculos sanxit hanc lcgera, scd ut raetu quo ab alio
 »
,:

159 HINCMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 160

istud timemus pati. ipsi quoqne tale quidpiam cave- A tali sicut isteest sacerdoli Quare, inquit, tueneiras :

remus admittere, ut el qui ipso voluntatis bono justitiasmeas,et assumis testamentuni meum peros
noUent a crudelilate desiuere, saltem melu coge- tuum? Tuveroo'UstidiscipUnam,currebascumfure,
rentur oculis parcere proximorum : si vero illud et cum aduUeris portioncm tuam po7icbas{Psa}.\L\\,
crudele dicitur, ethomicidam et adulterum coerceri 16-18). Non enim foveret raelos sibonura diligeret :

crudele dicatur. Sed insipientium omnino isla verba sed dihgons Dominum, el odiens vitium, quod suum
sunt, et extrerao furore deraenlium. E30 enira adeo agoret, et quod a Doo per conditores legura justa
metuo dicere haec esse crudelia ,
ut his contraria decernenlcs deoretura est non oppugnaret.Et iniqure
etiam iniqua perdoceam, quod certe communis quo- nudieres ac perversi homincs inquienl Faciamus :

que ratio deprehendit. Tu enim dicis quia oculum quod volumus, et adeamus ecclesiam vel episcopum
pro oculojussit auferri, idcirco crudelis ego autem ; et erimus impuniti. Ilinc namquc vituperabitur
refero, quia nisi pr.T?cepisset istud, tunc vere apud minislerium nostrum , et eriraus contemptibiles,
plurimos fuisset
talis qualem tu eum falso esse
,
ut videhcel legalem justiliam injustis a Domino
conquereris. Denique sermone fingamus omnem positam contemnentes ,
quia unaquaeque lex justa
legem esse dissolutam, ncc quemquam pro hujusce- crimen non habet, ne sil injusta , et tamen crimi-
modifactis fonnidare supplicium, sedcunctisprorsus g nosum punit, ut vere sitjusta. Et e regione quidam
mahgnis Hcerc uti moribus suis. et aduheris, ct jactabunt, Scriptura dicil : IS'e sis muUum justus.
homicidis, el furibus , et perjuris, et parricidis Beati quoquc misericordes {Eccli. vii; Matth. v).

nonne sub bac licentia omnia pariter una confusio Et Jiidiciutn iUi
: si7ic misericordia, qui non facitmi-
iniquitatis involverct ? Nonne mille sceleribus et sericordiam{Jac. u, 13) ; et : Superexaltet judicium
casdibus urbes , fora , domus, maria ,
totusque misericordia {ibid.) ; et Dorainus adulterae : Nec
omnino mundus fuisset isnpletus ? Nam si legibus ego te condemnabo : vade, et ampUus noU peccare
certe dominantibus, et vigente comniinatione atque [Joan. viii, 11). Et tu sacerdos, cui misericordiam
terrore, vix taraen voUmtatos cohibentur malignae, nisi mi=ero debcs impendere, et illi claudis non mi-
si etiam hoc praisidium defnisset, quanam posset sercndo misericordii.c viscera, qui in eum liber es a
malilia ratione fraenari ? aut quae non in vitam ho- punitione ? Quam utriusquepartis derogationera erga
minum Nec tamen sohim istud cru-
pestis irrueret ? sacris raysteriis servientes providc alque discrete
dele est, permittere scilicet mahs agere quae veUnt cavens beatus Gregorius ad Leontiura exconsulem
sod ahud quoque isto cerle nihilrainus, id esl laesum scribit : « Debet, inquiens, gloria vestra merainisset
et immerito aftlictura neghgere atque despicere ? quia nunquam meas epistolas pro commendatione
Dic enira raihi , si quis feros homincs ac semper alicujus accepit , nisi ut protectionem veslrara fa-

malignos in unum colligeus, gladiis armarot, to- ^ ciento juslitia prjestarctis, quia turpe est defendere
tamque circumire civitatem juborct, alque obvios quod prius non conslilorit justum cssc. Ego quidera
sibi quosque confodere quid tandem hoc esset ,
horaines propter justiliam diligo , non aulera justi-

immanius? At sialius eos quidcm, quiab illoarmati tiara proptcr horaines postpono. » Et ad Roraanum
essent, ligaret, violenterque constringeret, eos vero dcfensorera {Ub. vii, episi. 24, indict. 2) : « Patro-
qui interimendi erant ab iniquis manibus libe-
illis cinia ecclesiastica, sive mca suscipiatis scripta ,

raret ,
quid e regione isto invenlretur humanius ? sive etiam minime fuerint dirccta, sub tanlo mode-
Haec igitur ctiam ad legum transfer exempla. Quae raminc dcbcatis impendere, quatonus hi qui in

enim oculum pro oculo effodere pr.TCepit, timorem furtis publicis implicati suut, a nobis non vidoan-
quasi carnificum peccatoribus immitens ,
ilUus tur injuste defendi, ne opinionem male agenlium ex
similis invenitur, qui.illos quos dixi cohibuit arraa- indiscretnc defensionis ausu in nos ullo modo Irans-

tos. Qui vero nullam oranino poonam decrevit no- foramus : sed quantum dccet Ecclesiam, admonendo
centi, sed arraasse tibi iniquitatera videtur, eumque et verbum intercessionis adhibeiido, quibus valetis
iraitatura fuisse qui sccleratos illos gladios instruxit, succurrite, ut et illis opom feratis, et opinionem
hincque totius civitatis iramisit oxitium , videsne sanctae Ecclesiac non inquinetis. » Sed ct de liis qui
qucmadmodum non solum nulhus crudeUlatis , ve- D ad sepla occlesifc, et otiam ad ipsa sacraria confu-
rum eliam maximse pietatis sunt iUa proeccpla ? gcrint sancluarii, ad Joaiinem cpiscopum Carali-
Et in epistolis boati Gregorii idem compotcnti ul- taiiu) civitalis scribit : <t Si, iuquions, de quibus est
tione plectendis raaloficis et iniquis saepe^iuraero quuslio, ad ccclcsiam fortasse rofugcrint, ila debet
qui legere voluerit, invcnirc valebil. causa disponi, ul nec ipsi violontiam palianlur, nec
Unde, fraler charissime, colhge, quia contra hcec hi ((ui dicuntur oppressi damna susliaeant. Curac
agcre aut exigero, non nolum est piotatis jura con- ergo vestne sit, ut cis sacramonto ab his quorum
funderc, verum et sacerdotaU innocontiic ac puritati iutorcst, de sorvanila lege et justilia promittant, el
detractionis molostias importare , et derogationis por omnia commoncanlur oxire, alquo suorum ac-
blasphemias irrogaro. Dicent enim maUloqui : Pau- tuum n^ddore rationem. »

lus dicit:.Yon solum(iuifariunt,seuqui consentiunt Ikoc, doiuini ol fralros, rogalus, vobis audien-
falientibus, rf/7»i.?«n/rtior/i'(7{()m. i,32),istciniquos tihus, a suprascriplo voncral)iU consacerdole nostro,

cocrceri non sinit. Undc et Dominus per Psalmistam sapientiac veslrae dojtosui : (pia! si illi ad intorrof a-
 , ,

161 EP1ST0L.E. 16S

tioaera suam non videntur sufticere, plura hinc po- A qua^que utrum probabilia, aut per aucloritalem et

terit insanctorum paginis legere et a nostra me- ,

rationera improbanda sint, calholici lectoris judicio
diocrilate in solutionibus quaestionum, de quibus ab derelinquo. Loquens Dorainus de judicio quod in
aliis interrogatus sum, vicesimae secundae, et vicesi- secundo adventu suo est futurura per ignem, com-
mse octavse latius invenire. raemoravit iUud quod primum pcr aquam factum
Quoniam quidem supra chirographi regum nostro. est : Sicut, inquiens, factum est in diebus Noe, ila

rura memoriara feci, quoe de his ibidem conslitula erit et in die filiis hominis Qlaiih. xxiv, 37). Et re-

sunt hic subnectere procuravi [Capitul. Caroli Calui, ferens quod per igncm Sodomam judicaverit, simi-
tit. 8, c. 4j : « Et quia per vagos et tyrannica con- liter, factum est in diebus Lot {Luc.
inquit, sicut

suetudine irreverentes horaines pax et quies regni XVII, 28). Solertia Christianitatis , inter acta et

perturbari solet, volumus ut ad quemcunque no- agenda judicia consistentis ex antiquo sanxit et ,

strum talis venerit, ut de his qute egit rationem et frequentavit judiciura quod fit per aquam, quodque
justitiam subterfugere non possit, nerao ex nobis sub Noe faclum fuerat in arca fidei, liberans inno-
iUum ad ahud recipiat vel retiueat, nisi ut ad rectara ccntes et condemnans noxios. In ignita autein aqua,
rationem et debilam emendalioaem perducatur et : sicut factum est sub Lol in igne, et fiendum in ad-
si rationera rectam subterfugerit, omnes in coin- ventu Filii hominis, Pelro attestante, qui, dicit :

B
mune, in cujus rcgnum venerit, illum persequamur, Quod cceli erantprius et terra, de agua, et pcr aquam
doncc aut ad rationem perducatur, aut de regno de- consistens Dei verbo, per quce ille tunc mundus

leatur.Similiter ct de eo agendum est, qui pro ali- aqua inundatus periit. Cceli autem qui nunc sunt
quo capitah et publico crimine a quolibet episcopo et terra, eodem verbo, repositi sunt, igni reservati

corripitur, vel excommunicatur, aut anle excoramu- in diem judicii et perditionis impiorum hominum
nicationera crimen faciens, regnum et regis regi- (II Petr. III, 5); aperte docens quia uon alii coeli

men mutat, ne debitam pconitentiam suscipiat, aut sunt igne pcrituri, quam qui aqua perditi, hoc est
susceptam legitime peragat : interdum eliam in- inania haec el nubilosa ventosi aeris spalia. Neque
cestam propinquam suam, aut sanctimonialem, vel enira aqua diluvii, quae quindecim tantum cubitis
raptam, sive adulteram, quam Ulic ei non licebat montium cacumina transiit, ultra aeris aetherisque

habere, fugiens secum ducit. Hic taUs, cum epi- confinia pervenisse credenda est. Quocunque aulera
scopus, ad cujus curam pertinebit, nobis notum pervenire potuit , eo nimirum, juxta prafatam
fecerit, diligenter pcrquiralur, ne morandi vel la- beati Petri sentcntiam etignis judicii perveniet. Sed
tendi locum in regno alicujus nostrum inveniat quia scriptumest : Coelum et terra transibunt (Matth.

et Dei ac nostros fideles suo morbo iniiciat, sed a XXIV, 35) itcrum ; Terra vero in ceternum stat
et :

nobis, vel per ministros reipubhcae conslringatur, ^ (Eccle. sciendum est quia ccelura et terra per
i, 4),

et ut simul cum diabolica praeda, quam secum eara quam nunc habent ircaginera transeunt, atta-
duxit, ad episcopura suum redcat, et de quocunque menperessentiam sine fine subsistunt. Prcetcritenim
crimine publico debitam poenitentiam suscipiat, aut figura hujus mundi il Cor. vii, 31), et crunt, inquit,
susceptam legitirae peragere campellatur. » coelum novum et tcrra nova; quae quidem non alia
condenda sunt, sed haec ipsa renovabuntur. Transient
EPISTOLA XXV. et permanebunt, quoniam ab ea specie quam nunc

AD HILDEG.VIULM EPISCOPLM MELDENSEM. habent tergentur, ct in sua semper natura serva-

buntur. Unde scriptum est : Mutabis ea, et muta-
be judicio aquce frigidce.
buntur (Psal. ci, 27).
(Apud eumdeni, ex cotlice S. Remigii Rhemensis.)
Quapropter fieri aquam ignitam, ad liaec duo co-
HiNCMARUs Rhemorum episcopus, ac plebis Dei pulata in unum indaganda judicia, illud videhcet
famulus, dilecto fratri acvenerabili episcopo Hil- quod jam per aquam factum est, et illud quod per
DEG.vRio salutem. igncm fiendura est, licet sint pro temporura varie-
Dum et inter nos de quibusdam
confabularemur, tate disparia, sed unura sunt operatioms mysterio,
quaereremus, scrmo habitus est de judicio aquae D in quibus sancti liberantur illaesi, et reprobi puniun-
frigidae, de quo Rabanum venerabilem archiepisco- tur addicti, Ecclesia), quain designavit arca diluvii,
pum Moguntinte civitatis quaedam scripsisse dixisti, creditur tradidisse auctoritas quae etiam inde ,

ex cujus scriptis quid mihi videretur sciscitari cu- sanxit ut aqua) baptismatis hahtu sacerdotali san-
rasti. Unde inter alia ct me scripsisse ad interro- ctus insuffletur Spiritus, (jui inter ipsa mundi primor-
gationera fratrum ac coepiscoporum nostrorum de dia ferebatur super aquas. Ut jam tunc virtutem
regno quondam junioris Lotharii tibi rcspondi sanclificationis aquarum nalura conciperet, et quo
quae ex scriptis nostris excipi et libi transmitli ma- rubigo omuium excoquilur peccalorum, cerci luraine
gnopere postulasti. Et quia scriptum est : Omni pe- sanctificato accensi a loco teneantur immissi, donec
tenti te da, et volenti mutuari a tc ne avertaris ejusdem fonlis consecratio compleatur, per eum qui
(Matth. V, 42), quac petisti de responsionibus exi- nocentis mundi crimina per aquas ablueiis, regene-
guitatis nostroe ad interrogationes pracdictorum fra- ratiouis specicra in ipsa diluvii elTusione signavit,
irum nostrorum excerpta tuae dilectioni transmitto, ut uaius ejusdemque elementi mysterio, et finis
163 IIINCMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCO/I. 164

csset vitiis, ot origo virtiitibus, quiqiie vcnlurus A Hebroeos per mare Ruhrum, respiciente Doniino in
ost judicare vivos et morluos, sa-culum perigncm.
et vigiha raatutina per columnam ignis et nui)is, sub-
Quia in cotlem baplismate, in quo signanter Moyses mcrsi sint quasi plurabum ia aquis vehemcntibus, et
propheta lignum velut in myrrhato fonte miserat, et nc unus quidcm superfuit ex eis {Exod. xiv,24). Et
dulcoratus est [Exod. xv, 25,) praedicata per Domini lihi Israel supcr httus slantes viderunt iEgyptios
sacerdotem sanguinis Christi cruce, tres unum mortuos. Et infideles ac peccatores terra sustinere
sunt, non natura, sed operalionis mysterio , id ost, non potuit, quando apcrta est et deglutivit Dalhan,
sanguis redemptionis , spirilus sauctificationis , et el opcruit supcr congregationem Abiron (A'm?u. xvi,
aqua lavacri : ubi exsudlatus et exorcizatus iramun- 3-2). Et Pelrum fide fidcntem aqufe instabihtas se
dus spiritus exit ab homine, fitque mundi judicium, calcantem sustinuit, in fide vero dubitanlcm jam
et princeps mundi foras ejicitur, et qui in veritale pcne dimcrsum obsorbuit, quando eum Christi
non slclit, mendax et pater mcndacii a veritate na- dextera alievavil (.¥«i//t. xiv, 29); et ipsiusEpisloIae
turfe secernitur, quee ad imagincm Dei condita, et ex sententiam (/ Pefr. iii, 20) de figura bapti.smatis in
aqua et Spii-itu sancto renata, ad suura reformatur arca diluvii exponentes Patres cathohci, dicunt quia
principium, ac fide interius exteriusque purgatur, non ahis, sed ipsis aquis hoeretici et mali Christiani
et ab omni figmento mendacii totiusque maliliae-n ad inferna mcrguntur, quibus orthodoxi et justi qui-
innocens comprobatur. Sed et si quis frigida tan (juc ad ca^leslia rcgna sublcvantur. Sed sciendura
tum aqua, vel igniti cujuscunquc clcmenti judicio, nobis cst, ut beatus dicit Grcgorius (hom. 26 m
in auctorem et gubernatorera eleraentorum ,
qucm Eocnig.), quod divina operatio si ratione comprc-
"

omnia fidenter invocatum scntiunt clementa sicut , bcnditur, non est admirabilis nec lides habet meri- :

inMoysi virga et aquai in sanguinera versae, et ite- tum, cui humana ratio praebet experimentum. Et
rum sanguis in aquas et petra quae dedit aquam, cura Paulus apostolus dicat : Est enim fides speran-
(Exod. VII, 20; xvii, 6), et sub Eliseo sal vel lignura danim substnntia rerum, argiimentum non appa-
aquae immissum (IV Reg. i, 21), indubitanti fide, rentium (Hcbr. xi, I), profeclo liquet quia fides
qu»; est argumcnlum non apparentium , crcdens illarura rerura argumentum est qua3 apparere non
fieri satis sibi dccreverit, nihil dittert. A qua cnim possunt. Quie cnira apparent, jara fidem non ha-
frigida, sicut et in baptismate sacratur, in diluvio bent, sed agnitionem. » Sed ha;c ipsa Redcmpto-
innoxii cum arca sunt ad ccclum levati, et noxii ris nostri opera, quoe ex semelipsis comprehcndi
perditi, igneque sunt Sodomitae puniti. Et in libro nequaquam possunt, ex alia ejus operalione pen-
Numeri aqua frigida, in quam Dominus imprecatio- sanda sunt, ut rebus rairabilibus fidcm praebcant
nes jussitelui, hausta a rauliere adultcra compu facta mirabiliora. Et idcirco Dominus quaedam
trcscendum femur ipsius legitur (Niwi. v, 27). El ^ de Scripturis per scmetipsura dignatus est expo-
Joanncs Apostolus dc olei fcrventis dolio evasit illa;- nere, ut sciamus rerum sigmticaliones quaererc m
sus. Et ([ui a(juam ignitam dclegcrit, intclligat quo- liis cliam quoe pcr semclipsum uoluit explauare.
niam venientcm ad futurum judicium terribilem Ju- Unde in responsum accipiant, qui in diviuis judiciis
dicem tempestas ignisque comitabuntur, sicut scri- atque miraculorum signis experiraenlum humanae
ptum est : Ignis in conspectu ejus ardebit, et in postulant rationis, quoniam ct juslos continens arca,
circuitu ejus tempestas valida {Psal. xlix, 3), ut (jua fidelium cst desiguata Ecclesia, fides sanctac
tempeslas examinet quos ignis exuret. Et ignis ille Trinilalis, quoc per incarnationem Jcsu Christi a?di-
futurus sanctis crit pcrvius, (jui rapicntur nubibus ticata, ct omnes de quibus dixit Dominus : Fiitis ve-

obviam in acra Domino, ct innammabit in circuitu nit universa! carnis coram me, repleta est terra ini-
inimicos cjus. quitate a facie eorum, ct ego dispcrdam eos cum
Quoniam quidem de purgationis judicio per aquam terra (Gen. vi, 13), supcrihicnle atjua opcrti, cl non
fervenlem vel frigidam sc ratio intulit, dicamus omnes submersi sunt, scd innoxii liberali, et puniti
quod quidam sagacis ingenii vigilanler adjiciunt. sunt noxii, sicut scriptum est : Ingressus cst Noe, et
Conslat nimirum, ut inquiunt, quia in aijua ignita filii ejus, uxor ejus, uxores filiorum ejus cum eo
coquuntur culpabilcs, ct innoxii libcranlur incocti. T) in arcam, proptcr aquamdHuvii{Gen.\i\,\~)\(i^^o?>i
Quia dc ignc Sodomilico Lot juslus cvasit inustus. paululura : Ilupti sunt omncs fontesabgssimagmv, ct

Et futurus ignis , (pii pneibit tcrribilcm Judiccra, cataracta: cdili apertu; sunt, ct facla cst pluvia super
sanclis crit innocuus, ct scelcstos aduret : ut olira terram quadraginla diebus ct quadraginta noctibus
Rabylonica fornax, qua) pueros oranino non contigit, Et multiplicata' sunt aqutv, ct
(ibid., 11); ct item :

nequc conlrislavit, vel quidquam raolestiaj intulit, levaverunt arcam in sublimc a tcrra [ilnd., 17); ct
sed vincula corum comburcns, inccndit ([uos rcpcrit post pauca : Consumptaque est omnis caro quoi mo-
de Clialdieis minislros regis f|ui cara succcndcbant vcbatur super tcrram. Ucmansit autcm solus Noe ct
(Dan. III, 48, oO). Scd in aqu;e frigida; jiidicio ([ui- qui cum co crant in arca(ibid., 21, i'.\); ct ilera

busdam non constarc vidctur (juod innoxii submcr- posl pauca : El clausi sunt fontcs abgssi, ctcataractoi
gunlur, ct a(iuam culpabilcs supcrnalant, cum in ca- ca-li (Gen. viii, 2). 1^1 nubcs una, lcncbrosa facla
taclysmi judicio imioccnles cum arca lcvantur, cl csl .Egyptiis, ct luminosa Ilcbra-is, ul ilcrum scri-

noxii subincrsionc pericrint. El .^gyptii inscquenles ptum cst : ToUensquc sc angclus Dci, qui pra'ccdebat
 ;

EPISTOL.E. 166
163

caitra Israel, ahiit post eos, ct cum eo pariter co- A ptismum Christi sauguiue rubricalum, et ipse jMoyses

lumnat nubis priora dimittens,post tercjum stetit in- ducem Cliristum, qui nos per bapLismum eduxit de
tercastra ^gyptiorum etcastra Israel. Et erat nubes .Egyplia servitute ad terram repromissionis, vide-

tcnebrosa etilluminans noctem, itautad seinvicem licet de peccati servitute et mortis dominatione, in

toto noctis tempore accedere non valerent{Exod. ww libertatem gloriaj filiorum Dei, et in regnum seternae

19). Et una eademque virga exteala super aquas, vitaj, praefiguravit, sicut et petra per desertum con-

quaj erant quasi pro muro a dextris et a sinistris, sequens populum, qui nos in eremo istius saeculi
filioslsrael transduxit, sicutscriptumcst, peraquam mysteriis suis cousequitur. Unde item dicit de ba-
nimiam (Sap. x, 18), et involvit.Egyplios in mediis ptismatc idem Aposlolus : Quicutique baptimti su-
iluclibus, ut quidem superfuerit ex eis,
ne unus mus inChristo Jesu,in morte ipsius baptizatisumus.
quos viderunt Israelilae mortuos super littus maris Consepulti enim sumus cum illo per baptismum in
{Exod. XIV, 28), quos respexerat Dominus in vigilia morte (Rom. vi, 3). « Quid est, inquit Joannes
matutina, ut diximus, in columra ignis et nubis, et Chrysostomus (homil. lO in Epist. ad Rom.), in
expandit nubem in protectioncm suorum , et ignem ut morte ipsius baptizati sumus ? ut et ipsi moriamur
luceret eis pernoctem i Psal. civ, 39), videlicet Cliri. Crux enim est baptisma. Quod ergo
sicut et ille.

stura, qui est columna lucis, tenebras infidelitatis g crux Christi et sepulcrum, hoc nobis baptisma
depellens, et hicem veritatis ac gratia; spiritalis af- factum est, tametsi non eisdem ipsis. Quapro-
fectibus huraanis infundens, et per columnam nubis, pter non dixit : Complantati morti, scd similitudini
qui est Spiritus sanclus. In quo baptismate typus mortis {Rom. vi, 5). Ipse naraque carne et raortuus

jam sicut et in diluvio raonstrabatur.

baplismatis et sepultus, nos autem peccato in utroque. » Quibus
Adhuc addamus quia invocavit Ehas nomen Domini dictis coUigi posse videtur, ut consepultus Christo
Dei sui, et descendit ds coelo ignis {IV Rcg. i, 10) per baptismum in raorte, et liberatus per idera ba-
invocavit et Eliseus nomen Doniini, et de aqua fer- ptismum a morte, et per peccatum ad eamdem ser-

rum securis levatura est ad manubrium ligneum et vitutem et mortera reversus. Atiima, inquit, quce
supernatavit aquis {IV Reg. vi, 7). Gravior enim est peccaverit, ipsa morietur {Ezech. xvni, 4), coraplan-
ferri species quam aquarum liquor. Adverlimus tetur similitudini morlis in aqua, ut aut noxius
igitur majoris esse gratiam quam naturam. De his comprobatus, velit nolit, quia saepe bona invitis

omnibus beali Ambrosii sufficiat explanalio, ut col- praestantur, confiteatur, et per eraendationis ac cor-
ligi possit assimilatio cur in frigidee aquae judicio rectionis confessionem libcrelur iterura a raorte
unius fiat mersio, alterius sublevatio. Ait enim in coramissi peccati : aut innoxius Dei judicio demon-
libro de Sacramentis sive mysleriis (/«/). ii, cap. 6) :
,
stratus, intcr peccali reos uon tenetur a nobis,
« Verumlamen, ne in hoc sa;culo diaboli fraus vel '
coraplantatus similitudini mortis in aqua. Mare

insidia) pra:!valerent, inventum est baptisma. De quippe, sicut supra ostensura est, baptisma desi-

quo baptismate audi quid dicat Scriptura, imo Fi- gnans, nihil in se raortuura retinet ;
quod, ut scri-
lius Dei, quia Phariscei, qui noluerunt baptizari ptum est, mortuos ^Egyptios ejecit super littus {Exod.
baplismo Joannis, consilium Dei spreverunt {Lue. XIV, 31). Ergo iEgyptius raorluus, id est peccato
vii,3). Ergo baptismum consilium Dei est. » Etpost obnoxius, quandiu negando in peccati sui raorte
paululura : « Quod mcrgis, solvitur sententia illa : manet, ab aqua invocatione veritatis, quae Christus
Terraes, etin terram ibis {Gen. iii, 19j. Irapletasen- cst, sanctificata non recipilur, non lenetur. Veniat
tensia, locus est beneficio remcdioque cwlesti. Ergo autem ligatus institis iniquitatum suarum foras de
aqua de terra, possibihtas aulem vita) nostra) non latebris malae conscienlise coufitendo, et per confes-
admittebat ut terra operiremur, et de lerra resurge- sionem veritatis consepelietur in aqua, quasi quo-
remus. Deinde non terra lavat, sed aqua lavat. Ideo dammodo complantatus similitudini mortis verissimae
fons quasi sepultura est. » Caeterum, ut dicit Apo- veritatis, liberatus ab cadem veritate.
omnisScriptura divinitus inspiratautilis est
stolus, Colligatur autem fune qui examinandus in aquam
addoeendum, ad argucndum, ad corripiendum. ad dimiltitur, quia, ut scriptum est, funibus peccatorum
erudiendum injustitia, ut perfectus sit homoDeiad D suorutii utiusquisque constringitur {Prov. v, 22).
omne opus bonutn instructus {II Titn. iii, 16). Et Qui ab duas causas coUigari videlur : scilicet ne
sicut inPatrum catholicorum dictis legimus, marga- aut aliquam possit fraudem in judicio facere, aut si

ritum est serrao divinus quod ex omni parte forari aqua illura velut innoxiura receperit, ne in aqua
potest ; et qui ad iustruclionem fidcliura Scri- periclitetur ad terapusvaleatretrahi. Nara et Lazarus
pturarura testimonia profert, etiarasi aliter illa e.\- quatriduanus mortuus, per quem dcsignatur quisque
posuerit quam ea intellexerint pcr quos fuere pro- criminum mole sepultus, ligatus institis sepultus,
lata, non est fabricator mcndacii, salvo majorum ct eisdem colligatus institis a sepulcro Domino
inlellectu, hinc dicam quod ex eorum verbis pro Tocante legitur egressus, et ipsius jussu a discipulis
exiguitate ingcnioli mei exsculpere conjiciendo posset disligatus {Joan. vi, 39). El hoc cxaminandus judi-
suspicor. cio colligatus in aquam dimiltilur, et colligatus
Sanctus Apostolus docel (/ Cor.x) Rubrura mare, relrahitur, et aut purgatus statim judicio arbitro-
quod sub duce Moyse patrcs nostri transierunt, ba- rura absolvitur, aut usque ad purgalionera coUiga-
167 HINGMARl RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 168

tus judicio examinatur. Et item in sacra hisloria A Credis et in Spiritum sanctum ? Dixisti : Credo,
legiraus quia venit Elias ad jordanem cum discipulo levtio mersisti, ut multiplicem lapsum superioris
Kliseo, et involulo pallio suo percussit aquas, quae yelalis absolveret triua confessio. Denique, ut vobis

divisae sunt, et transierunt arabo. Postea levavit aiVeramus exemplum, sanctus apostolus Petrus,
Eliseus pallium Eliae quod ceciderat ei, et veniens pos(ea(}uam in passione Domini lapsus videtur infir-

ad jordanem percussit aquas, atque, invocato Deo milate condilionis humantc, qui antea negaverat,
Eliae, divisit ac transiit ilV Reg. ii). Recle enim per postea, ut ilhini hipsuni aboleret et solveret, terlio

Jordanem tluxus nostraj mortalitatis exprimitur ,

interrogatus a Christo si Christum amaret, tum ille

quia et Jordanis Laline eorum,

dicitur dcsci'7isus dicit, Tu nosti, Domine,quia amo te{ioan. xxi, 15).

scilicet Christianorura. Quia, inquit Gregorius (.Vor. Tertio dixit, ut terlioabsolveretur. » Sic et inventus
Ub. xxxni,c. 6), in Jordane tlumine ipse auctor redem- in judicio noxius, si fueril forte supcr plura suspe-
ptionis nostrae baplizari dignalus est, recte Jordanis ctus, iteralo est judicio exaniinandus, quousque
nomine eorura multitudo exprimitur, qui inter sa- inveniatur emendalionis coniessione probalus. Et ad
cramenlum baptismatis lenentur. Undc scriptum est lioc assumamus sancti Ambrosii verba dicentis :

in Job de antiquo hoste humani generis Et habet : « Deuique ut vobis afferamus exemplum, sanctus
jiduciam quodinfluat Jordanisinoscjus{Job xh,\.%)\ y.di^posiolas Petrus posteaquam in passione Doraini
quia postquam infideles quosque a mundi origine lapsus videtur infirniitale conditionis hmnanae, qui
rapuit, adliuc se posse suscipere etiam fideles prae- aute negaverat, postea ut illura lapsura al)oIeret et

sumit. Nam ore pestiferae persuationis eos quotidie solveret, lertio intcrrogatur a Christo si Christum
devorat in quibus a confessione fidei reproba vita amarol, tura ille dicit : Tu nosli, Domine, quia amo
discordat. Unde ac si palUo Elitc involuto aqua te. Tcrliodixit, ut tertioabsolveretur. » Et quoniam,
percutilur et divitur, et per eam transitus praepa- sicul supra ostendimus divina auctoritate baptisraura
ratur, quando tales, ut praemissimus ex verbis sancti esse judiciura, unde et Jordanis baplisma designans

Gregorii, colligantur et in aquam dimittuntur : et interpretatur rivus judicii, quo prineeps mundi,
quasi aqua dividitur, cum aut quosdam aqua reci- mendax, et pater ejus foras ejicitur, et baptisraum
pit, et innoxios osteudit, aut quosdam rejicit, et consilium Dei est, consiliura divini viri ad ignota
noxios esse demonstrat ; et transitus praeparatur, invesliganda invenorunt judicium a([uaj frigidic. In
cum aut quidam a reputatis criminibus ad innoxios quo aquie frigidie judicio, ad invocationem voritatis,

transferendi judicantur aut a negatione sua rei inter quse Deus est, qui veritatem suo raendacio cupit
criminura noxios declarato judicio deputanlur. Nam. obtegere, in aquis, super quas vox Dorainimajesta-
etquando qui putatur et qui est noxius, in aquam tis intonuit, non potest mergi, quia pura natura aquae

examinandus dimittitur, a dimiltentibus, secundum ^ naturam humanam, per aquam baplismatis ab omni
quemdam modura forraae baptismatis. Dominus in- mendacu ligmenlo purgatam, iterum mendacio in-
vocatur, quatenus veritas unde requiritur deraon- feclam non recognocil puram, et ideo eam non
stretur, et tenebras ignorantiae nostroe illuminare recipil, sed rejicit ut aUonam. Et ut in baptismate

dignetur, ne aut innocens injuste a nobis damnetur, ab homino spirilus inmiundus, id est princeps
aut nocens sua negatione, aut diaboUca fraude aU- Imjus mundi ejicitur, ita et qui a diabolo, principe
quo raodo impunilus evadat. Sed et ipse qui exami- vidclicet raundi hujus, per peccatum reoccupa-
nandus in aquam dimittitur, invocationem invocan- tus , sicut scriptum est {Mattli. xii , 43) ^ quia
sua responsione etdenotatione confirmat, juxta
tiura cum exicrit ab horaine reverlitur ad eum a bo-
formam quodamraodo ante baplisraa,quando aut ore nis operibus vacanlem, irao vacuuni, cura aliis

patroni, quialieno, id est originali peccato pcrdilus, soptcm spiritibus nequiorii)us se ab aqua invoca-
aliena fide salvatur : aut adullus peccala sive con- tionc diviui nominis sacrata rejicitur. Quom homi-
Iracta, sive admissa confitetur. abrenunlians diabolo, nem non naturalom, sicul ex aqua et Spiritu rena-
et omnibus operibus ac pompis ejus, et ad inlerro- lus est, purgatum, non carnis deposilione sordium,
gationem sacerdotis, ut in quo jam non est immun- sed interroffatione et confessione conscientiae bonae
ditia ejus per negationcm abscondita, sed per con- D ia Deum, verum polius talem de quo in Levitico
fessionem publicala, illum recijiiat atqua, et conse- scriptumest sentit : Omnis, inquit, homo, quiacces-
peliatur Christo, et demergantur pcccatacjus, juxla scrit dc stirpc vcstra adca quiv consccrata sunt, et
Scripluram in profundura maris, ad instar /Egyptios quivobtulcrunt liliihracl Domino, in quo cstimmuu-
in mare Kubrum, de fidei sua) confessione respondct, diiia, pcribit coram Domino {Lcvit. xxii, 3j. Non
sicut sanctus Ambrosius in iibro de sacramcntis dicit dicit : In quo fuit immunditia. Imnumditia quippe
{lib. II, c. 7) : i Interrogatus es : Credis in Deum ejus in ipso est, qui mondacio contogit verilatem ;

Patrem omnipotentcm ? Dixisli : Credo, et mersisli, ct idcirco dc slirpe sacerdotali : Vos, in([uil, gcnus
hoc cst consepultus es. Itorum inlerrogatus es :
clcctum, rcqalc saccrdotium {I Pcfr. ii, 9); ot in
Credis in Dominum nostrum Jcsum Christura et in A|)ocalypsi : Fccisti 7ios rcgnum Dco ct sacerdofes
crucem ejus? Dixisti : Crodo, et morsisli. Idco et {.ipoc. V, 10), ad oa (|u;o cousocrala sunt Domino
Christo cs conscpultus. Qui enim Christo consepe- accodons, quaudiu inunuiulitia ojus iu ipso est, non
litur, cura Christo resurgit. Terlio interrogatus es : potorit a([uis iuvocalione Doi sanclilalis immergi, ul
 :

169 EPISTOL.E. ITO

innoxiuspercat, sedpereundusmonstrabitur. Expur- A igne consumpta. Sed et Gedeonis sacrificium cum

gate, inquit Apostolus, vetus fermentum, ut sitis superfuso jure, cujus abundantia solet ignis exstin-
nova consparsio, sicutestis azymi (/ Cor. v, 7). Ac si gui, perangelicumrainisterium, igne etiam larabente

patenter dicat Reputatum de crimine, atque negan-

: petram consumptum est {Jud. vi, 19) ; et in unius
tem, quem idoneis testibus judiciario ordine com- ejusdemque elementi mysterio et finis est vitiis, et

probare ncquitis, aut sacramcnto, aut Dei judicio ex- origo virtutibus, operanle Spiritu sancto, in aqua
purgato, ne in niediovestri manens anathema,dicatur sacri baplismatis. Haec dihgens lector legat, et non
vobis :Anathema in medio tui, Israel, non poteris mirabitur in judicio aquoe frigidae innoceiites ab aqua
stare coram inimicis tuis (Josuc vii, 13). Et item recipi, nocentes autcm non recipi : sicut et in aqua
dicit Apostolus communicare operibus in-
: Nolite calida coquuntur noxii, innoxii vero reservantur
fructuosis tetiebrarum (Ephes. v, 11). Unde Augu- incocli. Quia et Christus, coelestis medicina Patris,
siinus {de verbis Domini serm. 18): aNolitecommuni- verus humanae medicus salutis, invocatus a suis
care, hoc est, nolite consentire. Et quia parum erat fidehbus, ut et medicis carnis ipso inspirante solent,
non consentirc si sequeretur neghgentia disciphnae, contraria contrariis, calida frigidis, frigida calidis
magis, inquit, et redarguite. Duobus modis non le curat. Et in veleri Ecclesia, qute vocatur usitatius
maculat raalus, si non consentias, et si redarguas. » g Synagoga, de unius ejusdemque seditionis homini-
Igitur arguendns est peccator, et si negaverit et or- bus, quosdam terra absorptosoperuit, quosdam vero
dine judiciario comprobari non poterit, examine- super terram edax flamma consumpsit {Num.
tur, ut probalus manifestus fiat, et reprobatus latere XVI, 30 et 33). Dumque caro innoxia Salvatoris
non possit. Deprehensus autem confiteatur et pani- aquis frigentibus tinguitur, opposila quondam
teat, et non tenebilur fune peccatorum suorum, quo noxiis romphaea ignea paradisi restinguitur. Sed et

est illigatus, ut non mergatur et lavetur aqua salu- dispositione ipsius elementorum conditoris atque
lari perfusa lacrymis, et dimergatur ut /Egyptii, et rectoris, uno eoderaque sole lulum striugitur, cera
qui corrupti erant carnali corruptione coram Do- liquatur. Ha)c dicta sint, quia elementum instabile
plumbum in aquis vehementibus, et se-
mino, sicut in mergendo, pro fide credentium, quosdara recipit,
cundum prophetam Projiciantur iniquitates ejus
: quosdam autem non recipit sed et fervore elementi :

in profundum maris {Mich. vii, 19), quiaanteacum ejusdem quidam coquuntur, et quidam evadunt
raendacio suo raergi ut ablueretur non poterat, incocli.

donec confessione a se illud in profundum projice- Nec praetereundum quia legimus in capituHs Au-
ret, et ablulus emergeret, qui ante confessionem guslorum {addit. iv, cap. 80) fuisse vetitum frigidae
sicut ferruniEUseipremebatur aqua {IV Reg. vi, 7), aquac judicinra : sed non in illis synodalibus, quae
usquedum ad confessionem divini nominis ad lig- 'decertis accepimus synodis. Quod, ut quidam in-
num rediit ita nihilominus negans peccati pondere
: sulse dicunt, propterea fuerat vetitum, quoniam
premitur anxia conscientia, usque dum pronuntians quasi rebaptizatur, qui in nomine Domini aquis
impietatem peccati sui Domino, in cujus Hgno crucis immergitur. Sed hoc ibidem scriptum nequaquam
omnium hominum, ul dicil Ambrosius, levatur in- reperimus. Nec nos eliam ignoraraus quia beatus
firmitas. Et hoc est diluvium, quod et baptisma, Ambrosius plura dicit baptismata, id est plura ba-
quo peccata omnia diluuntur, sola justi mens et gra- ptismatis adnotat praeconia. Et sacri canones reba-
tia resuscitalur, pridem quippe mortui negatione ptizationes omnibusut vitandae sunt prohibent : nemo
peccati. Legat devotus librum Dialogorum beati tamen est pene fidelium, qui se sine crucis signo,
Gregorii {lib. ii, cap. 23, 24, 3, 28, 7, 6), et inve- vel invocatione divini nominis aquis etiam ad lavan-
niet non correctas, et pro incorre-
sanctiraoniales dum immittat, jubente Apostolo : Omnia agendum
ctione sua a sancto Benedicto excommunicatas, post in nomine Domini (I Cor. x, 31) ; et non se illo ba-
raorlem tempore communionis de sepulcris ab Ec- ptizati putat baptismate quo renatus cst ex aqua et
clesia, quia non communicabant, exisse, posl recon- spiritu. Sermo enim, et opus Dei, cunctaque sacra-
ciliationem autem, se in suis sepulcris conlinuisse, menta divina, raanna sunt, quod sicut scriptum est
et pueri raonachi corpus a terra teneri non potuisse, D Habuit omnedelectamentum, et omnis saporis suavi
quia Benedicti gratiam non habebat, et vas vitreum tate^m (Sap. xvi, 2,) quodque sicut pro desiderio sus-
signo crucis per Benedictum edito disruptum : et cipientium quondam factum est in saporem gustan-
iterum vas vilreum in ingens praecipitium, saxorum tiura, ita et haec pro devotione credentiura fiunt

molibus aspersum, ejus jussionc proptcr inobedien- causa oslensionura. Velut incarnatio Domini in rui-
tiam projectum, atque incolume rescrvatum, et di- nam et resurrectionem multorura est, et crux ejus,
scipulura ejus Maurum super undas laci deambu- pcreuntibus quidem stullitia est, credentibus vero
lasse : ferrum autem de profundo laci, Elisei luore, iu salutem virius Dei est, et praedicatio ipsius aliis

per ipsum in manubrium rcvocalum fuisse. Et sicuti est odor mortis in raortem, aliis odor vitae in vitam;
scriptum divinis paginis continetur (// Mac. i, 20), et baplismatis sacramentum, quod verbis solemnibus
sacer ignis absconsus, post muUa annorum curricula consecratur, ut calhoUci doctores produnt, infideli-
in crassam aquam versus reperitur, eadem aqua bus est ludificalio, lidelibus autera redemptio. Si

supcr oblatura sacriiicium versa divina polentia est autem exlra Doraini inslitutionem ct aposlolicara fit

Patrol. CXXVL
 mXCMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 172
,^,

traditionem, lavacrum est corporalium sordium, A EPISTOLA XX\ I.

noa ablulio peccatorum. Veluti et sanctus Augusli- ^^j, inLnKBOLDu.M ei»iscopum suessioxensem
nus de consecratione corporis et sanguinis Domini
dctentum, juxta petitionem lit-
lUuiii, infirmitatc
nostri Jesu Christi in libro contra Faustum dicit
terarumconfessionisejus,abscntemreconciliando
{lib.y.x, cap. 13) : « Panis et calix non qualibet sed absolvit.
certa consecratione mistus fit nobis, non nascitur-
(Apud eumdera, ex codicc S. Remigii Rhemensis.)
Proinde quod non ita fit, quamvis sit panis et calix,

alimenlum est refectionis, non sacramentum reli- HiN-cM.\RUS, nomine, non merito, Rhemorum epi-

gionis. » scopus, ac plebis Dei famuhis, charissimo tilio et

Et ipsa sacramenta altaris devote ad se acceden- venerabili fratri nostro IIildeboldo raentis et cor-
tibus vita, indevotis judicium, sicut et panis
vitam poris salutcm tribui a Deo deposco.
fortium roborat, parvulorum necat, el lenis sibilus Quando confratres et coepiscopi nostri, Hodo et

equos miligat, catulos instigat, et sol qui ceram Rainelmus, Willeberlusquoque, etAdalbernu3,atque
liquat, lutum stringit, sanis oculis lumen est, et Gcroldus, et noviter ordinalus Hadelbertus, me-
lippientibus
lipjJlCIlllDUO tenebra)
ltliV,ui li^ ;
, utque
V..V(«V, venenum mors
.
est cum Rhemi
lllH.1111
(,11111 lV.V,.Vlli., humilis
fuerunt, ..v ac sincerae mentis tuae

homini, et vita serpenti, sic et islud judicium firmi- g confessionem relegi, etpro tua animre et corporis sa

ter et rite credentibus ostensio veritatis, ha^silanli- lute per omnem nostram parochiara Domini miseri-
bus autem et dubiis error involvens esse dignosci- cordiam implorari poposci. Et quoniam fratrem nos-
tur. Quoniam sicut Paulus dicit Est enim fidcs :
trum Hodonem ad te iturum cognoverara, non putavi
sperandarum substantia rerum, argumentum non neccsse fore ut tibi litleras raitterera, quia ipse et

apparentium [Hebr. xi, 1), profecto liquet quia, ex- unanimitate nostra, et minislerio episcopali, ea quse

ponente beato Gregorio {liom. 26i, fides illarum re- agenda sunt erga infirmum fratrem per se agere
rura argumentum est qua^ apparere non possunt polerat. Sed quoniam presbyterum tuum ad me mit-
Quae etenim apparent, jam fidem non habent, sed tens eumdera breviculum confessionis tuae mihi re-
agnitionera. Sic in hoc divino judicio his, de quibus misisti, petens ut absolutorias litteras tibi transmit-
dubilabamus, divina oslensione monstratis, tam,quamdevotionemtuam gratanter suscepi scio
antea :

quse corporalibus oculis videre non possumus, oculis enim quia non in me bona merita qu?e nuUa sunt,

fidei contemplantes credulitatem accommodare debe- sed virtutem ministerii immerito mihi commissi
mus. Sicut Thomas antea dubitans, dum Dominum attendis. Et ideo per verba sancti Leonis exsecutio-
palpavit, aliud vidit, et aliud credidit : a morlali nem rainisterii indignilatis meae, et fidein tuam, ad

quippe hommeDivinilas videri nonpotuit. Hominem^ pontificein confessionis nostrae Jesum mitto. Ait

io-itur vidit, et Deum confessusest, dicens :

Dominus enim idem sanctus Leo, quia aliter in Ecclesia Dei,
meus,et Deus meusyJoan. xx, 28). Videndo ergo quae corpus Christi est, nec rata sunt sacerdotia,
credidit, qucm considerando verum hominera, hunc nec vera sacrificia, nisi in nostra; proprietale naturae

Deum quem videre non poterat exclamavit. Ita et verus non Pontifex reconciliet, verus immaculati
veritatem rci de qua dubitamus, quia corporalibus Agui sanguis emundet. Qui licet sit in Patris dextera
ocuhs vidcre ncquibamus, divinse ostensioni cre- constitutus, in eadein tamen carne quam sumpsit ex
dentes, veritatera, quaeDeus est, exclamando laudare Virginc sacramentum propitiationis exsequitur, di-
debemus, cumimpleri viderimus quod dicit Aposto- cente Apostolo : Christus Jesus, qui mortuus est pro
Ins Nolite judicare ante tempus, quoadusque ve-
: nobis, imo qui et resurrexit, qui est in dextera

niat Dominus, qui et illuminabit abscondita tenc- Dei, qui etiam interpellat pronobis {Rom. viii, 34);
brarum, et manifestabit consilia cordium (I Cor. cujus raisericordioe nec modum possumus ponere,
quidem nuncDominus ad illuminationem
IV, 5). Venit nec tcrapora diflinire, apud queninullas patilur veniae

nostrarum tenebrarum, ut cognoscamus veritalem moras vera confessio, dicente Dei Spirilu per pro-
per manifestationcm ipsius judicii, qui vcnturus est phetam Cum conversus ingemueris salvus cris et
: ;

ad
dU manifestanda
lliuilliuaiaiiua v.uii^iiit* cordium
consilia vv/iv.iviii. in
... .«.«.v,jjudicio.
fuluro alibi
ailiu :
. l/iv^ piiv/i, ut
nitij prior,
iiimiiivui^o tuas
Dic inicpiitates «w jjustificeris
v.v....v/v.. -v. et
^- ;
,

Ila^c autem dicimus, non ((uo quemquam rcprehcn- D ^cm Quia apud Dominum miscricordia et copiosa
:

:i* _»..!...«.* --« /11-.. »i.. v*v '^X. ^t crsttnt it c /1l_

1
damus, quia nec
'._
ibi scriptum rtr«l
c:-t
rtiir»
cur hoc judicium
llrt/» Il1l1l/«1 IlTYl A '

apud eum redemptio {Psal. cxxix, 7); et sanctus di-

I I . I

non debeat fieri, sed tantummodo dictum nc ficret, cit Arabrosius Bealus qui vcl sub ictu mortis aver-
:

aut noslra, quasi sapientius prolata, quam alii invc- lit a viliis. Deati enim quorum tccta sunt peccata
nire ex sanctorum documentis prajvalucrint, sive {Psal. XXXI, 1), quia scriptum est Desi7ie a malo :

praevaleant, defendere stagamus. Unusquisque enim et facbonum, ctinhabila in swculum scecuH {P.<ial.
in suo sensu abuiidat. Tanlum (luiHbet hoc caute XXXVI, 27). Quicunque ergo dosiorit a peccatis, ct
provideat, ut a lide catholica et traditionc aposto- fuerit ad mcliora convcrsus, habebit superiorum in-
lica! sedis non discrei)Ct. Sed (pia' sentimus huini- dulgeutiam pcccatorum, quaj fuerit vel pami-
liter proferentcs, parali sumus, si (juis convenientius tcndi confcssus allcctu, vcl corrigendi avcrsus in-
nobis ostendcrit, sine contentionc sano intcllcctui genio.
ccdcrc, cl libcntissimc non raodo conscntire, (juin Quapropter sicut principali sententia constat,

eliam discerc. quia in mullis offeudiraus omncs, unde ingemisci-

173 EPISTOL.E. 174

mus ; ita principali sententia consolamur, quia si A divinum per beatum Joannem consiliura : Memor
confiteamur peccata nostra, fidelis est et justus, estounde cecideris,et age poenitentiam, et prima
quiu Jesus Christus, conditor et redemptor ac sal- opera fac {Apoc. ii, 5). Sed sciendum est quia tunc
vator noster, quem babomus advocatum justum bona opera nos a culpis mundant et liberant, cum
apud Patrem, et est propiliatio pro peccatisnostris, perpetrata mala plangimus et abdicamus. Nam qui
et interpellat pro nobis, fideliter coniitentibus nobis semper peccare vult, et quasi semper bona agere,
diraillit nobis peccata nostra, et eroundat nos ab scire debet quia commista opera bona
pi^avis actibus
omni Quibus animati diviuis sententiis,
iniquitate. animam non redimunt, quara non compe- a vitiis

frater et consacerdos noster HUdebolde, confitenti scunt. Cor, inquit, contritum et humiliatum Deus
tibi peccata tua, per ecclesiasticam apostolicaj au- non dcspicit (Psal. L, 19). Quisquis enim peccata
ctoritatis poteslalem, quam Dominus noster Jesus plangit, nec tamen deserit, cor quidem conterit,
Christus tradidit discipulis et apostolis suis, dicens :
scd huraiUare contemnit quisquis vero peccata sua
:

AcciiiteSpiritumsanctum : quorumremiserilis pcc- jam dcserit, nec tamen plangit, jara quidem humi-
cata remittuntur eis (Joan.lw, 2-2, 23); et per eos- iiat, sed conterere cor recusat. Quotidiana autem
dem apostolos suos ipsorum successoribus, quorum leviaque peccata, secundum Jacobi Apostoli {cap.
vices licet indigni tenemus, etsi non merito, tamen g y, 16j hortaraentum, alterutrum cosequalibus quoti-
nomine atque ofticii susceptione, eamdem potesta die confitenda sunt. Quas quotidiana eorura oratione
tem donavit, et in se credenti fideliter dixit Fiat :
cum quotidianis piis actibus credenda sunt raun-
tibi secundum fidem tuam (Matth. viii, 13 ; ix, 22j, dari, si cum benignitate mentis in oratione Dorai-
gratia et oranipotentia sua, virtute sancti Spiritus, nica veraciter dicitur : Dimitte nobis debita nostra,
qui est reraissio oraniura peccatorum, dimittat libi sicut et nos dimittimus debitorihus nostris {Luc.
omnia peccata lua, liberet te ab orani malo, conser- XI, 4).
vet in omni bono, et perducat te ad vitam aeternam, Frater charissime, de quotidiana comraunione
et ad sanctorum sacerdotum consortiura, Amen. corporis et sanguinis Domini nostri Jesu Christi
Et quia, dulcissime frater, tali infirmitate, sicut noli te securare ut quotidie le illa non munias :

ipsc nosti, detentus corpore ad te ire non possum, quatenus per hanc comraunionera sacramentorum
spiritu el devotione ad te vado, et quod ipse corpo- ejus unum effectus cum eo, in quo princeps mundi
raliter erga te gererem spiritu ago, etpercommini- veniens nihil suura invenit, et fidelis in omnibus
stros ac corapresbytcros nostros in te agicorporali- verbis suis, et sanctus in omnibus operibus suis
ter posco : mittens manu mea, secutus -majorum dixit : Qui manducat carnem meam et bibit sangui-
exempla, in manu istius presbyteri oleum sanctifi-
p nem meum, in me manet et ego in eo Uoan. vi, 37),
catura, ut etiam obsequio meo per ejus mentionem, ab omni hoste munitus, securus ad conditoris et
Spirilus sancti gratia, qui est reraissio oranium rederaptoris ac salvatoris tui praesentiara venias.
peccatorum, indidgentiam percipias omniura deli-
EPISTOLA XXVII.
ctorum, et consortium sanctorum episcoporum. Ve-
AD ADRUNUM PAPAM.
lut ex superfluo denique, quoniam haec teegissenon
dubito, bonam devotionem tuara commoneo, ut Respondet ad quce pontifex de regno Lothariietde
praeter istam generalem confessionem, quaeque ab Hincmari nepotis causa mandarat.
ineunte setate, usquc ad hanc in qua nunc degis, te (Apud eiundem, ex editione Parisiensi.)
commisisse cognoscis, specialiter ac singillatim Deo Doraino sanctissimo et reverentissimo Patrum
et sacerdoti satage confiteri ; et dum unumquodque Patri Adriaxo, primariae sedis apostolicae univer-
erroris tui inquinamentum singillatim confiteris et salis Ecclesiae papae,Hixcmarus, nominc, non me-
defles, simul te de omnibus actorura lacrymis mun- rito, Rhemorura episcopus, ac plebis Dei famulus.
des. Unde dicitur per Prophetam : Divisiones aqua- Excellentia} vestrse aucloritas nuper xiv Kalend.
rum deduxit oculos meus {Psal. cwm,136J. Divi- Novembris, indict. iv, mihi per legatos suos multis
sam quippe ex oculis aquam deduciraus, quando et magnis increpationibus repletam, sicut sibi pla-
peccatis singulis dispertitas lacrymas confitcndo D cuit, raisit epistolara. De quibus, ut viri flagellis
c.xhibemus. Quae singillalim de singulis semel sa- eruditi verbis utar, quantum ad humanura spectat
cerdoti sufficit confessio facta, si post hanc confes- judicium : Noti viroqui similis meiest respondebo,
sionem, et per sacerdotale consiliura emendationem, nec qui mecum in judicio possit audiri : nec estqui
non fuerint iterata peccata. Quotidie tamen de sin- utrumque valeat arguere, et ponere matium suam in
gulis singillatim cum geraitu vel lacrymis in ora- ambobus {Jobi\,3l, 32); et Si locutus fuero, :

tioneDeo est facienda confessio, ut ita confitens non quiescet dolor meus; etsitacuero, non recedet a
Domino cum Psalmista dicere possit Amplius lava : me {Jobwi, 7). Proplerea non ex aequo ad omnia,
mc ab i7iiquitate mea, et a peccato meo munda me. sed ad quaedam de his quae scripsistis, de (juibus
Quoniam iniquitutem meam ego cognosco, ct pecca- tacere non audeo, brevi et humili sermone mihi est
tum mcum contra me est semper (Psal. l, 3). Si au- respondendum. Quia scripsistis me reminisci debere,
tem quiddam subreptum fuerit de his quae per dignos si unquam epistolis non rescriptum sit, et conve-
poenitentiae fructus deleta sunt, recurrendum est ad nientibus responsis de negotiis de quibus agebalur
 175 Ill.XCMARI RIIEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 176

aposlolicae sedi remissum, sicut me pro vestro con- A vel uou jani pasloris
non resistendo consenserit,
lemptu focisse peuilus constat, quando nupCx" per sod mercenarii nomine se noverit censendum, et
tam mibi
Tiros missos in Galliarum partes epistolas quia jam non pertinebit ad eum de ovibus, non
quam aliis deslinaslis, ei nullum inde responsum re- pertinebit consequenter de pastoralibus dignita-
cepistis. Ilumiliter suggero, quia nunquam per con- tibus. Quae autem in epistolis ad episcopos et

temptum a sedis aposiolicaepraeceptioniljus deviavi, et regnorura primores regni quondam Lotharii di-

in vestra epistola per commemoralos missos vestros, rectis conlineantur, melius ipsi scitis, qui eas
Paulum scilicel et Lcoiiem vcnerabiles episcopos, legistis. Audivi etiam quod similes epislolae, sicut

pusillitati moae directa scripsislis quld inde agerem, dom;io nostro Carolo, et episcopis ac primorilius
sed non scripsistis ut inde vobis rescriberem. Ve- regni ipsius directae sunt, domno nihilominus Ludo-
rumtameu cisdem missis vestris verbis respondi, vico rogi glorioso, et episcopis ac regni ejus pri-
pro viribus nie jussiouem vestram exsecuturum. Egi moribus missae sunt, quod vos qui de regno ejus
autem exinde quantum valui, et quanlum mihi estis certius scitis. Mihi quoque exiguo Rhemorura

agendum esse videre potui, et quod me agere uon episcopo auctoritate sua domnus apostoHcus specia-
posse vidi, ad poteslatis vestrae auctoritatera tracta- hter commendavit, ut vice sua tara reges, quand
tione mea reforre curavi, sicut et vobis innotescen- t) caeteros Dei ac mundi ministros admonendo, sua-
dura cujus rei exitum et elfectus certitudinem scivi, dendo, ac prohibendo a cupiditatis vel avaritiae vitio,

quando praefatas increpalorlas litteras mihi raisistis, et ut aliena non suscipiant, atquo regnura quondam
parabam scihcet, quoraodo ipsa die, quando epi- Lotharii et homines in eo degentes non invadant,
stolas vestrae auctoritatis mihi Paulus et Leo vene- coraprimant et compescant. Sed et per multos et a
rabiles cpiscopi dederunt regi et episcopis, et re- muUis audio, divulgatum inter principes nostros,

gnorum primoribus, qui tam de regno quod antea dominos scihcet ac reges gloriosos, rautuis sacra-

domnus CaroUis habuit, quam el de regnoquodohm mentis lirmatum, ut inter eos qui se dicunt ipsius
rex Lolharius habuil adfuerunt, rclegi, et eis ut ila regni haeredes esse cequa divisio ipsius regni fiat :

servarent denuntiare curavi. quae firmitas si facta non fuisset, ut mahi afflrmant,

His autera quidcm episcopis regni (juod antea jara sedilio inter populos illis subjectos exorla fuis-
doranus Carolus habuit, detulerunt epistolara, ad set. Et si ipsa firmitas exsecuta non fuerit, praelia

eos generahter direclara transraisi. Indeque episco- et seditiones, sicut jam fuerint post obilum domni
pis tara ex regno suo quondam Lotharii, qui in At- Ludovici imperatoris, inter eos exsurgent, et

tiniaco jussu ipsius domni CaroU regis convenerunt, maxima strages populi ac perditio animarum inde
eamdem epistolam relegi, et prscfalo domno regi proveniet, quod postea emendari non Qua-
poterit.

Carolo, sed et episcopis regni ipsius, ct episcopis ^ propter inter tanta et taUa pericula, domni
scilicet

regni dudura Lolharii, et episcopis regni Ludovici, apostohci praeceptum negligere, et pactura juramen-

sed Ludovico regi Gerraaniae hauc schedulam

et ipsi tis in nomine Domini el sanclorura ejus inter reges
quae subsequitur, postjurainenla inter reges sine rae noslros firmalum dissolvendum judicare, et sedi-

facta, dedi. In qua sic aucloritatis veslrae praece- tiones populorum ac praelia parvipendere, et ut ec-
ptionem indixi, ul pcriculis iraminentibus comraemo- clesiarura rectores ac viri nobiles, de multis parti-
ratis, quoraodo eis obviare, et iUa omuia penilus et bus a paganis irapetiti, et sine /ege ac principe,

insimul commovere non potcram, relatione ad au- nisi quera ipsi post raortera Lotharnpro sua quisque
ctorilatem vostram, ct si non resistcnlibus, vol mihi conveniontia olegerint, sicut fatontur, exislentes,

consulerem. Ipsa autcra schedula, et regibus, et non doboant vel sicut habent necessilatem non ha-
episcopis, ac regnorum primoribus a me recilata beant hbertalem rectorem eligere, qui sanclam
et dala, ita se habet : « Domnus apostolicus Adria- Ecclesiara, et eos atque Christiauitatem in illo

nus, sicut multis cst cognilura, et littcris suis, quas rogno consistcntem defendat et guberuet, dicerean-
prae manibus habeo, cxiguitati raeao dignatus est in- xians sine gonerali unanimilale episcoporum regni
tiraare, regibus ol pracsuUl)us ac rognorum prirao- domni Caroli, quibus domnus aposlolicus de causa
ribus in his GaHiarum parlium rogionil)us, et inter D regni Lolharii, suam raisit epislolara, quam eis,sicut

caelera auclorilalc ministerii sui maadavit, ut re- milu ost praecoptum , dircxi, de liis quae praemisi,
gnum quondam ac regis Lolharii, (piod domno impe- quantum ex me est, nuUi definitioni audeo conscn-
ratori Ludovico spiriluali filio ojus ha-rcdilario tirc, reservato por omnia privilegio sentenliae dorani
jure debetur, et quod ad eura post niortem ipsius papao, cujus auctoritas, si ali(|uid de aclis corrigen-
Lotharii rediel, vel homincs in co degentcs, mor- dura fuerit, adraonitione paterna corriget, el quae
talium nuUus invadal, nuUus commoveal, nuUus ad slabilieuda sunt polcrit roborarc. »

se conotur inlloclere. Quod si (piis pracsurapseri, De hoc vero quod mihi scripsistisdicentes : « Quis
non solura pcr suae auctorilalis miuistorium inlir- melius lo novit, quod lilii quoudara Ludovici irapc-
mabitur, verura oliara viuclis anallioraalis obligalus, ratoris, in uuum couveuionles, regnum intor se di-
noniinc Ciiristianilatis privatus, cuiii diabolo /)nmino viscrunt, jurcquc jurando sibi invicem promiserunt,
locabitur ; ct si quis nostrura de cpiscopis lara ut nullus corum regnum alterius fratris sibi usur-
ncfariae lcmerilalis auclorcm vcl ^acendo fugeril paret, aul omaino pervaderel, ct luuc Carolus rex,
 :

177 EPISTOL.E. 178

juramentis contemplis, illud rcgnum quod Lothario A secundum ordinem Ecclesiae, sive ultro confessum,
imperatore dcfuncto domino serenissimo iraperatori sive accusatum, atque convictura. »

filio ejus debetur invasit, etfidemdcbitam violavit? » Sunt enim leges, et canones, acdecreta sedis apo-
Revercnliae vestrae debita humilitate respondebo, stoUca) ex eisdem canonibus promulgala, quae ma-
quoniam ctsi ita esse ut scribitis scirem, cum ipse nifestant quaUter et a quibus, vel ubi quis debeat
rex Carolus ita esse non confiteatur, nec vcl legali accusari vel judicari ; dc quibus sanclus Augustinus
vel regulari judicio inde convictus appareat, ct in libro de vera Religione {cap. 31) dicit : « In istis
raultis attestantibus fateatur hanc regni partem sibi temporaUbus legibus, quanquam de his homines
a patre Ludovico Augusto, consensu tara episcopo- judicent cura eas instituunt, tamen cura fuerint in-
rura quam caiterorura procerum totius imperii stitutae atque firmatae, non Ucebit judici de ipsis

traditam, et a fratre Lothario sacramento publice judicare, sed secundum ipsas. » Et sanctus Gelasius
confirmatam, sequendum tamen mihi arbilrarer in decretis suis ad Orientales episcopos : « Ideo, in-
quod pra^raisso judicio dicit Africanum concihum quit, vocatur ad judicium certa (}uaecunque persona,
{can. 100) : « Ut magis caveat episcopus ne dicat ut aut fateatur objecta, aut vincatur objectis. » Et
in quemquam, quod aliis documentis convincere ilerum (// Reg. \u) : « Nathan propheta palam pu-
non polest. » T3 bliceque in facie regis David et commissum pronun-
Unde sanctus Auguslinus, qui eidem conciUo Uavit errorem, et ipsum commissum non tacuit, et
interfuisse legitur, a sede apostohca, beato Coe- confessione correctum consequenter absolvit. » Et
lestino docente, pro vita sna atque meritis ac sanctus Bonifacius longe ante decrevit : « Et accu-
magna scientia inter magistros optiraus habilus, in satus pracsens, si contidit, ad objecta respondeat. »

libro de Pocnitentia dicit (homil. 30, cap. 3) : « Ple- Nou insurgcndum ergo mihi est visum ad judican-
rique boni Christiani proptei-ea lacent, cl sufferunt dum iUum qui non confessus, aut in aUquo sive
ahena peccata quae noverunt, quia documenlis ssepc sa?culari, sive ecclesiastico judicio nominatus est

deseruntur, ct ea quae ipsi sciunt indicibusecclesia- atque convictus : nec utrumque fui ausus assumere,
sticis probare non possunt. Quamvis enim vera sint ut ejus ipse forem et accusator et judcx.
quaedam, non tamen judici facile credenda sunt, De eo quod sanctitas vestra exiguilati meae scri-
nisi certis indiciis demonstrentur. Nos vero a cora- psil, quia silui, el contratale facinus saltem leviter
munione queraijuam prohibcre nonpossuraus, quam- non insurrexi, non solura consors, sed etiam, quod
vis h-EC prohibilio nondum sit mortaUs, sed medi- est deterius, hujus tyrannidis auctor ipse videor,
cinaUs, nisi aut sponte confessum, aut aUquo sive cum venia et pace vestrae sublimitatis dico, quia iUe
sa?culari, sive ecclesiastico judicio nominatura atque qui forte hac opinione, sed non cognitione, ad inju-
convictum. Quis enim sibi utrumque audet assurae- riam et increpationera meam vobis suggessit, scire
re, utcuiquam ipse sit accusator et judex ? Cujus- debuerat vestrac auctoritatis gravitatem sufficienter
modi rcgulam etiam Paulus apostolus in Epistola ad recelere quod scriplum est : Causam quam nescie-
Corinthios breviler insinuasse inteUigitur, cum qui- bam dilirjentissimc investigabam (Job \\i\, 16). Et
busdam taUbus comracraoralis crirainibus, ecclesia- ut beatus dicit Gregorius {Moral. xix, cap. 14) :

stici judicii forraara ad omnia siniiUa ex quibusdam « Cura omnia nuda ct aperta sint oculis Domini,
daret, ait : Scripsi vobis in Epistola, non commisceri tamen mala Sodomae noluit audita judicare, qui ait
fornicariis, et reUqua (I Cor. v, 9); et aUquando Descendam, et videbo utrum clamorem qui venit ad
post : nominetur aut fornicator, aut
Si quis frater me opere complevcrint, an \non est ita, ut sciam
rapax, cum ejusmodi nec cibum quidem simul su- (Gen. wm, 21). Oranipotens ilaque Dominus et om-
mite. Quid enim mihi de his qui foris sunt judicare ? nia sciens, cur ante probationem quasi dubitat, nisi
nonne de his quce sunt inter vos judicatis? de Ids ut gravitalis nobis excmplum proponat, ne mala ho-
autem qui foris sunt Dominus judicabit. Aufertc minum ante pracsumainus credere quam probare ? »
inalum a vobis ipsis {ibid., 11, 12, 13). Quibus verbis Nam ut veslrae dignationi veraciter falcar, nec au-
satis ostendit non temere aut quomodolibot, sed por ctor, nec consors, nec consensor uUius Ivrannidis
judicium auferendos esse malos ab Ecclesiae commu- D unquam, vel usque ab ipsis cunabulis hactenus ex-
nione : et si per judicium auferri non possunt, toleren- stiti. Haee qui vobis taUa nunliavit, adjuvante Do-
lur potius, ne pervcrse malos cvitando quisque ab mino, de me probare non valebit. Et quia non silui,

Ecclesia ipse discedens, cosquos fugere vidctur vin- et in annuntiando vel exsequendo ea quae mihi a
ciat adgehcnnam. nominatur
Ktilera : Si qiiis frater vestra aucloritate praccepta sunl, pro scire et posse
fornicator, aut raptor, et rcliqua. Eam, inquit, nomi- nieo, desos vel segnis non exstiti, sicut et anle scri-
nationem intclhgi Apostolus voluit, qua) fit in quem- ptis ostendi, et corara missis veslris viva voce mon-
quam, cum sententia ordine judiciario atquc integri- slravi.
tate profertur. Nam si nominatio sufEcit, mulli dam- Dc hoc quod dicitis, quia honore et dignilate
nandi sunt innocentes, quia saepe falso in quemquam caeterisCaroU regis regni episcopis sum sublimior,
crimen nominatur. Noluit enim hominem ab homine suggero quia scientia et merilis inferiorem. et non
judicari ex arbitrio suspicionis, vel eliam oxtraor- dignilate ac honore loci priorem caeleris metropoli-
dinario usurpato judicio, sed potius ex lege Dei, tanis mc esse cognosco. Quia sicut Innocentius et
179 HINCMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 180

Bonifacius, ac coeteri sacrac scdis Romanoe pontifi- A nione vel praesentia secundum
subtraxero, dicunt
ces in decretis suis ex sacris canonibus promulgatis concilium Africanum (can. iOO), quandiu illi non
dicunt, unaquseque provincia suo metropolitano coramunicavero, ut mihi ab ilhs non communicetur
debet esse contenta. De hoc quod scripsislis, ut si episcopis. Prscsertim cura ipso rex se perjurum esse
ipse rex Carolus in obstinationis suaj perfidia post deneget, se invasorem alterius et non ad se perti-
meam conventionera persistere maluerit, quarajuxta nentis regni dilliteatur, se tyrannura non esse con-
vestra monita resipiscere, ab illius me communione firmet, se hcereticum vel schismalicura, quibus
atque consortio sequestrem, et secundum aposto- apostohis nec ave a quoquam dici prsecepit, non
lum : yc ave ei dicam (Joan. i, 10), si vestrae com- esse confiteatur : fed confessione rectae fidei, et
munionis volo esse particeps, praesentiam ejus modis amplexione ecclesiasticae pacis, se catholicum et in
omnibus devitem, cum magno cordis dolore ac gemitu pace ecclesiaslica manere et permanere velle de-

quoniam et ecclesiastici et sascularis ordinis

diico. monstret : et secundum lcges ac canones, prscsens
viri, qui diversis de regnis Rhemis civilatem plurimi in judicio, aut ad objecta respondere, aut objectis
convenerint, quos mandatura vestrum ibidem mihi convinci, se non refugere dicat. Et ut de regia per-
delatum, quia non debuit, latere non potuit, exigui- sona, inquiunt, reticeamus, nec sicut queralibet ple-
tati mese, qui quantum scivi et potui semper aposto- g beium vel liberi capitis virum, in istis regionibus,
licaj sedis privilegium extuli, improperando dixerunt secundum ecclesiasticas regulas ct secundura lcges
et dicunt : Nunquam hujusmodi praeceptionem ab pubhcas, illum accusatura vel sponte confessum,
illa sede ulli decessorum meorum missam fuisse, aut legahter ac regulariter apertc convictura audi-
cum inter reges sacramentis etiam confedccratos, vimus. Sed in libris illa satis notissima ad lcgendum
sed inter patrcm et filios, ac inter fratres praelia et oculis ingerunt, qualiter proavus suus Pipinus a
seditiones eorum temporibus fuisse noscantur. Et Stephano ipsius auxilium petente, et pro liberatione
ahis peccatis meis reputo, me hac intentionis vestrae Romana? Ecclesiae in Galliara veniente, in rcgem sit

coraminatione singulariter ab auctoritate vestra im- unctus, cum adhuc degeret Roraana Ecclesia sub
petitum, cum cajtcros cpiscopos regni sui, confra- nomine et non auxilio defensionis Grcecorum impe-
tres scilicet et consacerdotes meos, tantum monue- ratoris, et idem Pipinus non excommunicatione
ritis, increpucritis, redargueritis et instruxeritis, apostolica, scd virtute hostili, Haistulfura qualera-
non tamen sicut me illos de parlicipatione commu- cunque regera Christianum oppressit, et Italiara
nionis vestrse intentando comminari voluistis, nec dorauit, atque justitias sancti Petri obtinuit.
etiam eos qui, ut quidam dicunt, regem nostrum in Similiter et qua; avus ejus Carolus temporibus
regnura quondara Lotharii pro sua necessitate in- Adriani et Longobardorum egerit, et
Desidcrii rcgis
vitaverunt, et honorcs ex eodera regno obtinuerunt, quomodo patriciatum Romanura suscepit, quomodo
neque illos qui regibus et regnorum primoribus etiam tcraporibus Leonis papa? nomcn imperatoris
sicut ego vcstrara pra?ceptionem et de ipso regno adeptus fuit, et quss in Italia, et quanla erga Roma-
interdictionem non inlimaverunt, et ex advcrso nara Ecclesiara facerit ; et quoraodo Stephanus in
ascendentes non restiterunt ut ego, qui secundura Belgicam veniens, Rhemi patrem suum imperato-
et

quod potui jussionem vestram perficcre procuravi, et rem coronans sacraverit el quomodo Grcgorius ;

nihil emoiumenti, et quantum passus est pcdis in re- subrcplus cum Lothario patre suo repugnanto in
bus cum plures ex Ecclesia mihi commissa diulurnis Franciain venit, et pax postea in Francia ut antea
teraporibus abstracta^ in eodem regno habcantur, non fuit, ct ipse papa cum tali honorc sicut decue-
nec aliud quodcunque comraodum, nisi impedimcnta rat et sui antccessorcs feccrunt, Romam non rcdiit.

et dispcndia sim adcptus. Et compulant quanla istc ab cpiscopis et populo

Scd ctdomno noslro rogi Carolo adcxaggeralioncm qui regom non habobant, el a paganis ct sediliosis
dicitur a quibusdam, quod noc pro Lothario, sicut impetebantur, in rcgnum qwod Lotharius habuit

multorum ccrta notitia, ct infantes inde geniti pro- invitatus cxordinata ordinaverit : ol dicunt sffcula-

testati sunt, pubhco adultcrio apud rem scripturam dicerc, quia omno regnum sasculi
denotato, ct

Bcdcm apostolicam accusato, in cujus parte regniD liujus boUis quneritur, victoriis propagatur, ct non
non solum pars di^ncesis, verum et pars parochiae apostolici vol cpiscoporura excomraunicationibus
mca? conjacuil, talem pra^ccptioncm et comminalio- obtinelur, et Scripluram divinam proponunt dicero :

ncm ah anlcccssore vcslro nuUus episcoporum in Quiii Domi/iicst recjnum,\)cr qucm rcqcs rcguaiit, ct

isto rcgno acceporit, noc etiam ab lur'roticorum, rui volucrit dat illud (Psal. xxi, 2\) ; Prov. viii, lo ;

vel schisraalicorum, sive tyrannicoriim impcralo- Diin. IV, ^Ot ; minislorio angolorum et hominum.
rum ac regum, qualcs fuorunt Constanlius Arianus, Quibus cum vcrba boati Jacobi apostoli opponimus,
ac apostala Julianus, ot Maximus tyrannus, pr.-csen- diconlis : l'ndc bella et litcs inter vos ? Nonve hinr ?
tia et salutalione sivi coUocutione, sodis aposlolicrc id cst ex concupiseentiis vestris, qxice militant in
ponliiices, vel alii magna* auolorilatis atquc sancli- incmhris vestris ? Litiijatis et helligeratis, et non
tatis cpiscopi, cum locus ct ratio ac causa oxigil, sc liahetis, proptcrea quod non poslulatis (Jac. iv,

subtraxissc Icgunlur. El si, aliis episcopis rcgi 1, i).

noslro commuDicanlibus, ego mc ab illius commu- El ideo, quia Domini cst rcijnum, ct pcr eum rcijCi!
 :

181 EPISTOL.E. 182

regnant, ab illo regnum poslulare debetis, qui liiiga- A viventes, nisi cum talibus vivere,nec eos lucri possunt
tiset belligeratisprotemporali gloria, cum, si Domi- facere Christo, eorum colloquium conviviumquc vi-
si

num pia intentione postularetis, ipse vobis necessa- taverint. Unde et Dominus cum publicanis et pecca-

ria ad usum temporalem et ad fruendum perpetuo toribuscomedcns Non est,mqm[, opus sanis medi-
:

superna bona tribuerel . Et cura potestatem a Chri- cus, sed male habentibus. Non vcni uocare justos, sed
sto sancto Petro primo apostolorum, et in eo suis peccatores [Marc. ii, 17i. Et paulo posl : « Quibussatis
successoribus datam, sed et apostolis, et in eis epi- ostendit, non temere et quomodolibct, scd per judi-
scopis, pontiticium ligandi et solvendi coUatum illis cium auferendos essemalosab Ecclesiaecommunione,
insinuare volumus, respondent Et vos ergo solis : et si per judicium auferri non possunt, tolerentur

orationibus vestris regnum contra Nortmannos et potius, ne perverse malos evitando, quisquam ab
alios impetentes defendite, et nostram dcfensionem Ecclesia ipse discedens, eos quos fugere videtur

nolite qu?erere ; et si vullis ad defensionem habere vinciat ad gehennam. Quia et ad hoc nobis sunt in
nostrum auxiiium, sicut voUimus de vestris oratio- Scripturis exempla proposita, vel in messe (Matth.
nibus babere adjutorium, nolite quaerere nostrum iii), ut paleaj sufterantur usque ad ultimum venlila-

dispendium, et pelite domnum apostolicum, ut quia brura, vel infra illa retia {Luc. v,) ubi pisces boni
rex et episcopus simul esse non potest, et sui ante- g cum malis usque ad segregationem, quas futura est
cessores ecclesiasticum ordinem quod suum est, et in littore, hoc est iu fine saecuU, aequo animo tole-
non rempubhcam, quod regura est, disposuerunt, rentur. » Duobus
Et item idem ex sententia Pauli : «.

non prascipiat nobis habere regem, qui nos in sic modis non te raaculat non consentias, etsi
malus, si

longiaquis partibus adjuvare nonpossit contra subi- redarguas hoc est non communicare, non consen-
:

taneos et frcquentes paganorum impetus, et nos tire. Comraunicatur quippe, quando facto ejus con-

Francos non jubeat servire, quia istud jugum sui sortiura voluntalis et approbationis adjungitur. Hoc
antecessores nostris antecessoribus non imposue- ergoadraonens non Apostolus aifc Nolite communi- :

runt, et nos illud portare non possumus, qui scri- carc operibusinfructuosis tenebrarum {Ephes.\,i 1).
ptum esse in sanctis librisaudimus, utprolibertale et Et quia parum erat non consentire, si sequeretur
ha?reditate nostra usque ad mortem certare de- negligentiadisciplinae, magisautem, inquit, etredar-
beamus. Et si aliquis episcopus ahquem Christianum guite (ibid.). Videte qucmadmodum utrumque com-
contra'legem excommunicat, sibi potestatem U- plexus est. Nolite communicare,magis autem etre-
gandi toUit, et nulU vitam aeternam potest tollere, darguite. Quid est, nolite communicare fNoIitecon-
si sua peccala ilU eara non toUunt . Et non convenit sentire, nolite laudare, nolite approbare. Quid est
uni episcopo dicere, ut Christianum, qui non est anicm, magis et redarguite? Reprehendile, corri-
'-'
incorrigibiiis, non propter propria crimina, sed pite, coercete. » Hoc enim secundum praeceptio-
pro terreno regno alicui toUendo, vel acquirendo nem vestram verbis et scriptis egi saepissime. Et
nomine Christianitatis debeat privare, et eum cum in epistola conciUi ad Donatistas {epist. 152 Augu-
diabolo coUocare, quem Christus sua raorte et suo slini), idem doctor solertissimus dicit " Quisquis, :

sanguine de potestale diaboU venit redimcre, et inquit, in hac Ecclesia bene vixerit, nihU ei praeju-
Christianos pro fratribus suis animas suas docuit dicant aliena peccata quia unusquisque in oa pro-
:

poncre. Propterea domnus apostoUcus vuU pacem

si prium onus portabit, sicut Apostolus dicit Et qui- :

quaerere, sic pacem quajrat ut rixam non moveat, cunque in ea corpus Christi manducaverit indiqne,
quia non nos concredemus ut aUter ad regnum Dei judicium sibimanducatet bibit {I Cor.\i, 29). Cum
pcrvenire non possimus, siUlum quem ipse commen- autem dicit judicium sibi manducat, satis ostendit
dal terrenum regem non habueriraus. Et alia de ju- quia non alteri judicium raanducat, sed sibi quia :

ramentis, el perjuriis, et de tyrannide, de quibus communio malorum non maculat aliqucm partici-
scripsistis, sed el de firmitatibus qusi inter regcs patione sacramentorum, sed consensione factorum,
noslros facta^ fuerunt, et de siditionibus quaj pro Nam si in factis raaUs non eis quisquam consentiat,
illo regno cxortaefuerunt, el ad intcrnecionemmulto- portat malus causam suam et personam suam, nec
rum pervenirent, nisi ipsae firmitates exsecutae fuis- D praejudicat alteri, quem in consensione mali operis
sent, nobis dicunt quae vostra; auctoritati mandare socium non liabet criminis. » Et in primo Ubro dc
nobis non convcnit. Quapropter, quomodo ipsius re- Baptismo {cap. 17) dicit : « Spirituales sive ad hoc
gis, in cujus regno parochia etprovincia mea cousi- ipsum pio studio proficientes, non eunt foris, quia
stit, et eorum qui cum co degunt, sine animaspericulo, etcum aliqua vel perversitate, vel necessitale horai-
ct mihi commissoe Ecclesiaj detrimento, consorUum num videntur expelli, ibi magis probant quam intus
vel praescntiam valcam devilare non video, cum bea- pcrmaneant , cum adversus Ecclesiam nuUatenu?
lus .\ugustinu3 in praefato Ubro de Poenilentia dicat erio-untur, sed in solida unitatis pclra fortissimoe

Scripsivobis, inquit Apostolus in Epistola, non com- charitatis roborc radicantur. Ad hoc enira pertinet

misceri fornicariis, non ufique fornicariis hujus quod in Ulo Abrahac sacrificio dicitur : Aves auteni
mundi, aut avaris, aut raptoribus, aut idolis ser- non divisit. »
vientibus : alioquin debucratis de hoc mundo exire Igitur qui me a solida unitatis calholicae et apos-

(ICor. V, 9). Non enim possunt hoinines in hoc mundo tolica; Ecclesiac petra non divido, et sicut nosli*
183 HINCMARI RHEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 184

scriplis, ct etiam proesentibus vestris missis, adeo A cipue, iaquem tanlam comminationem intentastis,
ex vestra jussione verbis restiti regi, ac regnorum erga regem nostrum gererc dcbcamus, cum beatus
primoribus, ul et coram eisdem missis comminaretur Augustinus Apostoli exponens sententiam dicat :

mihi, quoniam si in mea sententia permanerem, « Aposlolica, inquit, doctrina, ut omnis anima subli-
ad altare Ecclesiae meae canlare possem, de rebus mioribus polestatibus subdita sit, et ut reddanlur

vero et hominibus nullam potcstatem habercm, a omnibus omnia, cui Iributum tribulum, cui vectigal

vestra communione non debeo scparari aliorum fa- vcctigal, et Cffitera, salvo Domini nostri cultu, con-

ctionibus quorum, quantum exme est, non commu- stitutionis humanai principibus rcddamus, quando
nico quaecunque sunt tencbrosis operibus. Qui, etipse Domiuus, ut nobis hujus sacrae doctrinse pree-
inquit Dominus, peccaverit tnihi, delebo eumdelibro bcret exemplum, procapilc hominis, quo erat indu-
meo (Ezecli. xiv, 9) ; et : Anima quce peccaverit, tus, tributum solvere non dedignatus est. Jubentur
ipsamorietur^Ezech.wiUf^iO). Sedetinpeccantibus, etiam servi Christiani et fideles boni dominis suis
ut benenostis, etbeatus dicit Gregorius, caus?e pen- teraporalibus aequanimiter fidehterquc servirc, quos
sandae sunt, et tunc ligandi atque solvendi potestas judicaturi sunt, si usque in finem iniquos invene-
exercenda. Quoe potestas, ut Leo dicit, in alios nnt, aut cum quibus regnaluri sunt, si et ilii ad
apostolos, et ad omnes Ecclesise principes commea- g verum Deum convcrsi fuerint. Omnibus tamen prae-
vit : sed ideo singulariter Petro creditur, quia cun- cipilur servirc humanis potestatibus atque terrenis,

ctis Ecclesiae rectoribus Pctri forma proponitur. quo usque post tempus praefmitum, ab istius saeculi

Manet ergo Petri privilegium, ubicunque ex ipsius confusione, tanquam de captivitalc Babyloniae, sicut

ferlur aequitate judicium : nec nimia est vel severi- Hicrusalem liberetur Ecclesia. Ex cujus captivilatis
tas, vel remissio, ubinihil est Iigatum,nihiIsolutum, occasione, si etiam tcrreni reges, desertis idolis pro
nisi quod beatus Petrus aut hgaverit, aul solverit. quibus persequebantur Christianos, unura verum
Qualiter etiam frater et sacerdos nostcr Odo, Bclva- Deum ct Christum Dominum cognoverint et colant,

censis episcopus, mecum pro obtemperandis vestris pro quibus Paulus aposlolus jubet orare Ecclesiam,
jussionibus laboraverit, iidem legati vestri vobis cum persequerentur Ecclesiara, ut securam et tran-
innotescere possunt. Sed et alise comminationcs in quillam vitam agamus cum omni pietate et casti-
nos sunt jaculatae, quas adhuc nolo proferrc, quas- tate il Tim. n, 2), sicut et ille populusin Bab\^oniara
que scio, siDominus illis jam in dcli-
permiserit, ut ductus per Jeremiam jubetur orare pro rege Baby-
beralione, ila sine retractationc comminantes in lonifle, et bcalus Pctrus dicit : Subjecti estote omni
opere monstrare curabunt. Et ut mihi cxpcrimento humana' crcatura' propter Dominum, sive regi,
videtur, proptcr meam interdictionem, vel propter ,
quasi pra^ceUenti (I Petr. ii, 13); etitcm : Dominum
linguae humanae gladium, nisi alius eis obstiteril, '
timete, regem honorificate{ibid., 17).0mni huraanae
rex vester vel regni ejus primores non dimittent, ut creaturae, inquit doctor sagacissimus, omni dignitati
quod coeperint quantum poterunt non exsequantur. hominum, omni personae, omni principatui, cui vos
Et nescio quomodo ipsiusregis, vel inter quos habito, divina dispositio subdi voluerit. » Hoc est enim
praesentiam et communionem vel consortium valeam quod ait propter Dominum, quia non est potestas,
devitare, cum rex et cohabitaiites mccum una cum nisi a Deo, et qui potestati resistit, Deiordinationi
rege, non solura in parochiam, vcrum ct iu civita- resistit {Rom. xiii, 1, 2). Et itcm sanctus Augustinus
tem meam spcpe convenianl, et ibi landiu sicut regi in sermoncEvangeliiJoannis (scrm. 6) : « Leguntur,
complacet degant, et cum tanta multitudine, tam de inquit, leges raanifcstae, ubi praeceperunt imperato-
regno quod antea habuit, quani et de regno quod rcs, eos qui praeter calholicae Ecclesiaecommunio-
Lotharius habuit, necnon de aliis regnis ad eum nera usurpant sibi nomen Christianum, nec volunt
contluentibus, sicut niissi vestri viderunt, et hoc inpacecolere pacis auclorcm, nihil nomine Ecclesiae
quam sicpc illi videtur, in civitalc mca sustineo, qui audcant possiderc. Scd quid, inquiunt, nobis et
ecclesiam et plcbcm mihi commissam dcscrerc, ct imperatori ? Scd jam dixi dc jurc humano agitur :

aliorsum ut mcrcenarius non valeo fugere, nec (juo cl tumon Aposlohis voluit scrviri regibus, voluit
cxtra regnum ejus fugiam hal)eo : sed rcgio cullu D houorari regcs, et dixit : Rcgem rcvercmini. Noli di
eo recepto, de ccclesiasticis facultatibus, sicut pra;- ccre : Quid milii et rcgi ? noli diccre possessiones
cipit el quandiu praecipit, illi ct sibi obsetiuentibus tuas, qui et ipsa humana jura renuntiasti, quibus
servio, ut quiete, sccundum quod instat tcmpus, possidentur posscssioncs. « Et si per jura rcgum
cum mihi commissisdcgcrc possim. Dicit enim hanc possidcbunt posscssiones, non possunt ut regi dc
polcstalcm suos dcccssorcs habuisse, (luaui ipsc ccclcsiasticis posscssiouihus obsequium non cxhi-
nullius intcrdiclione dimitlct. bcanl, sicut antccessorcs inei suis anteccssoribus
Qu;r; omnia supra ct infra dicla, sicut non ad ac- cxhibucrunl,
cusandum, sic nec ad cxcusandum in advocationc Quaproplcr, domnc patcr rcveronlissirac, consu-
praifati rcgis depromo : actatera enim habet, ipse dc lito secundum privileginm sedis vcslrae subjeclioni
se loquatur, ne(jue ad rcsistendum vcstrae auctori- nostra}, nc talia nobis cujuscunque suggcstione
lati, ncfiue ad contradiccndum vestra^ prajccptioui, mandctis, undc intcr cpiscopalom auctoritalcm el
sed cousulcndum qualiler nos episcopi, et cgo pra-- regalcm potoslatem, iotor Ecclesiam cl rompublicam
i85 EPISTOL.E. 186

lanlum scandalum possit oriri, quod facile ac sine A sicut multis est notum, ab eo plurima suffero, et ti-

dispendio religionis, vel detrimento ecclesiasticanim meo ne in Scripturse sententias incidat quibus dici-

rerum.unde servi et ancillse Dei debeant nutriri, et tur : Qui mentis est duroi corruet : abominatio enim
ecclesiastica negotia contineri, postea nonpossit se- Domino est omnis arrogans {Prov. xxviii, i4 ; xvi,

dari, quia sicut Abraham dixit ad Dominum Absit : 5); et :Qui se exaltat, humiliabitur {}Iatth.\xui,
hoc a te, aDomine, non est hoc tuum, qui judicas 22). Et sicut illa de quibus mihi pro eo scripsistis
omnem terram (Gen. xviii, 25). Et hancmcae subjec- mendaciter dicta sunt, etiam aliquis vobis suggessit
tionis humillimam suggestionem eabenignitatesusci- quodeum ire Romam prohibuerim, vel dissuaserim,
pite, qua primus apostolorum non solum minoris raendacium vobis nihilominus dixit, sicut et plures

sui apostoli redargutionera pro simulatione suscepit, in istis regionibus sciunt, et scriptis ad eura saepe
verum et minorum suorum qucesfionem, cur ad prse- possum ostendere.
directis
pntiatos intraverit, satisfacere ac lenire curavit. De eo quod pusillitati meae vestra rescripsit su-
Epistolam autera generaliter episcopis regni dorani bUmitas, ut euradera Hincraarum, et alios tres epi-
nostri Caroli a vobis directam quantocius potui me-
scoposomnium episcoporum regnidomniCarolivicem
tropolitanis regni sui direxi, ut et ipsi per suos coe- ferentes ad synodum Romara mitterem, vestra sciat
piscopos illara transmittant, quatenus scientes prse- g auctorilas, quia nec prsediclum Hincmarum, nec
ceptionem vestram, quod jubeatis exsequi studeant. etiara quemlibet episcoporum dioeceseos Rheraorura,
Vestra denique auctoritas misit mihi praeterito anno rainirae autem aUarura provinciarum episcopos, nisi

epistolam, per raissura coepiscopi nostri Hincmari, domnus rex ilHs praeceperit, Roniam, vel in ahquam
praecipientem ut oris mei officio Nortmannum, qui partera, mea comraendatione mittendi habeo pote-
res Ecclesiae Laudunensis invaserat, excommunica- statem, nec ipso ego ultra fines sui regni absque il-

rem. Sed ipse Nortraannus, sicut manifestum est, lius scientia progredi valeo, sicut missis vestrae
muhis in istis regionibus, in quibus legeset canones sanctitatis coram Odone venerabih episcopo, et An-
exortas causas agitari et definiri praecipiunt, res segiso religioso presbytero et abbate, quibus nostrae
ipsius Ecclesiaenon invasit, e.x quibus quasdam idera causae sunt cognitae, dixi. Epistolam quoque, sicut
Hincmarus episcopus domno regi Carolo, sine meo raihi scripsistis, dorano nostro regi Carolo a vobis
et coepiscoporura ac comministrorum suorum con- directara, et arae dandarapro Hincmaro, quae ut co-
sensu concessit, ut eas Nortraanno beneficiaret, sicut ram illo relegerelur, et quod in ea petebatis imple-
plurimi sciunt, et in scriptis suis domno
Hincmarus mihi non
regi, et ret me instare jussistis, frater
mihi directis Quas siquidem res nuper
fatetur. dedit, nec etiam raisit, sed sicut, audivi, a Reraigio
domnus rex Ecclesiae Laudunensi restituit, quasdam et Harduiro archiepiscopis aharura provinciarura

etiam res praedictus episcopus filio Nortmanni sibi

;G eam regi dari obtinuit. Deus omnipotens sanctitatem
coraranendato in beneficium dedit', quas ab eo rece- vestram, ad honorem sanctse sedis, et correctionem
ptas tenet. sanctae suae Ecclesiae, in suo apto servitio per anno-
Praeterea si vestrae complacet auctoritati, quando rum multa curricula conservare dignetur, dominc
taha et hujusraodi ad vos veniunt, et inde prseciperc sanctissime et reverentissime Patrum Pater in Do-
postulamini, interponite si ita est ut vobis innotuit, mino.
quatenus sanius vestra jussio justc et rationabihter
EPISTOLA XXVHI.
pondcrala valeat exsequi. Et metropohlanus qualis-
AD .-VDRI.^XUM P.VPAM.
cunque, qui secundura.sacros canones excommuni-
cationes intentatas a provinciali episcopo, si inde Caroli Calvi recjis nomine.
ad me venerit proclamatio, debco retractare, si ve- (Vide inter epistolas Caroh Calvi, Patrologiae, tora.
stro benigno sedet animo, in obsequium illius paro-
CXXIV, coL 881.)
chianum suum juberi non debeo excomraunicare.
AUeram siquidem mihi pro ncgotio ipsius Hincmari EPISTOLA XXIX.
direxistis epistolam dicentcs : « Miranda est plane AD ADVENTIUM EPISCOPUM METBNSEM.
vestra fraternitas, quare ministerio juris episcopahs
' ^.
D /i j l j j- ,-j.
Quodebeantordineconsecranmetropolitanusatque
^
. ., i .,,. , . ,
in regiombuis ilhs abutitur : et muitorura cliantas
dioicesanus episcopus.
abundante nequilia refrigescere dicitur. Hincraarus
(Apud Sirmond., ex coclice S. Laurentii Leodiensis.)
naraque nepos et aequivocus tuus venerabilis duntaxat
episcopus, sicut audiviraus, non rainiraa in sua Ec- HixcMARus, Rhcmorum episcopus, dorano Adven-
clesia sustinet delriraenla, sed vobis, ut ita dixerim, Tio glorioso pontifici salutem.
topescentibus, nullam consolalionem poluit inve- Sicut jussistis, mitto vobis consecrationem epi-
nire. i Unde humihter auctoritati vestrae rescribo scopi, et exemplar decreti, quod in ampla pergamena
quomodo, ut scriptum est, sicut audio judico, et vos debet scribi, ut confirmationes cleri et legatorum
sicut audistis scripsistis; sed qui vestrae sancti- singulorum monasteriorum, et priraorum presbyte-
tati ha3C verbis vel mendacium
litteris intiraavit, rorum parochiae ac plebis, ibi valeant scribi : et s:

vobis dixit. Plurimura enim pro eo etapud regem et isdcra electus in diaconii gradu adhuc est, canonico
apud ahos laboravi, sed et a praecedentibus annis. tempore debet presbyter ordinari. Sabbato autem
 :

187 IIINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISGOPI.

praccctlontcDominicam, quando olectus est ordinan- A DominoDco choroad singula,
no6-/ro.Et respondontc
dus, convenirc dobcnt opiscopi diooceseos ad princi- incipiat consecrationom cantando Xcre dignum et :

paicm ecclesiam motropolis, et publice coram om- justam est, usque ad cetcrne Deus ; et tunc, sicut
nibus debet recitari decretum, et interrogare debont ipsa consecralio consoquitur, et sempor teneant ma-
cpiscopi, si omnium vota, sicut ibi continetur, in nus doxtras episcopi super caput ordinandi. Ut au-
eumdcm electum concordont. Et post responsionem tom ventura fuerit ad loca in quibus sunt cruces
iilorum, dobont intorrogare opiscopi, sihas virtutes, signata;, accipiat consccrator vas chrismatis ia sini-
quai ibidem continentur, crodunt vol sciunt esse in slra manu, ot cum doxtro pollice, cantans quae ibi-
eodem oleclo. Et accopta inde responsione, debent dem continontur, por singula loca faciat crucem de
interrogare opiscopi, si aliquis ibi est, qui contra clirismato in verticem consecrandi, et perfecta con-
eumdem clectum aliquid dicere, vel ordinationi opi- secratione, et respondentibus omnibus ^men, tollan-
scopali contrarium ilU velit objicere, ut exeat et di- tur ab episcopis Evangelia de collo ejus, et mittat
catmemor communionis sucB. Quod si aliquis quid- annulum in dexteraj manus digito qui prcccedit mi-
dam illiobjocorit, habetis in canonibus quid indo sit nimum, dicons ad quid illi annulus datur. Signumest
faciendum Sin autem oranes concordos fuorint in enim fidei, ut audiontibas se ex divinis mvstoriis
ojus electione, reforendaj sunt ab omnibus Doo lau- q signet quae et quibus signanda sunt, et aporiat quae
des, et examinandus est idem eloclus ab cpiscopis et quibus aperionda sunt. Deindodonet ilU baculum
secundum capitulum Carthaginonsis conciUi, quo sancti regiminis, et det a se ordinato pacera, et sic
raanifestatur qualis dcbeat ordinari episcopus. Si ita por ordinem ordinatus osculetur episcopos et pona-
credat, ct siraplicibus verbis cathoUcam fidem pro- tur sella juxta eum qui ilhim ordinavit, et sedeat
fiteatur, sicut ibidom scriptum habclur, ot tunc mo- ibi metropohtanus episcopus : ahoquin si non esset
nondus est idom electus, ut ipsa nocle, secundum metropohtanus, in ordine consocrationis suae sedere
traditionom apostoUcam, sc studeat Domino coni- deboret. Et tunc logatur Apostolus ex Epistola ad
mendarc. Timolhoum, qualisdebeat osse episcopus ; et explota

Dominica autem die raaturius episcopi didoce- missa, ordinatus nietropolitanus episcopus ducatur,
seos et clcrus ac plebs convenire debebunt ad lo- vel deporletur, ad cathedram principahs ecclesiae,
cum, ubi secundum consuetudinom solot metropo- cantantibus clericis ea quac adhoc opus conveniunt.
litanus episcopus ordinari. Et pracparatis omaibus, Illuc autem perveniens resideat in priucipali cathe-
et episcopis ct ecclesiasticis ministris in vestibus sa- dra, et commendet ministris ecclesiasticis ut unus-
cris, et stantibus opisoopis socus aUaro, idom ole- quisque in suo ordine ministret sibi atque sibi com-
ctus Indutus ponlificaUbus veslibus a primoribus ,
missae Ecclesiao. Inde pergat in sacrarium, et incoe-
clericis ojusdom motropolis dc sacrario debet cduci, '
pto Introitu ad missam secundum morem procidat,
et in uUimo loco post cpiscopos coUocari. Is autem et salutato ascendat ad sedem suam, et stet
altari

episcopus dioecesanous, qui consecrationem fusurus ibi donec in suo loco incipiat Gloria inexcchis Deo

est super eum, incoepto Introitu ad raissam sccun- de gradibus sedis, et post datam orationem resideat
dum morem procodat. Et finito /«/roi/w dicatur/i(/- in sede sua, consedentibus secum opiscopis et pre-

rie eleison, j)rosequonte ab ipso episcopo Gloria in sbyteris. Et comphua misssa, habeat episcopus qui
excclsis Deo.El posl Gloria in excelsis Dco, dicat eum ordinavit iitloras manibus suis subscriplas,
hanc orationem, quae prima cst in rolula consocra- quas sacri canones ordinato ab ordinatoribus suis
autom post completam ipsam oralio-
tionis. Statira jubent accipore, pnrforentes diem et consulem : et

nem, antequam legalur Apostolus, commoncat cle- antequam ordinatus ab altari discedat, mittant eas-

rum ct plebem ut orent pro ordinando electo et pro dom litleras super aUare, unde eas accipiant ct
ordinatoribus ejus, et accipiat elcctum manu sua donenl iHas a se ordinato, et sic perfectis omnibus
dexlera por manum illius, et incipiatur litania, et benedicatur Dorainus. Cictcrum quando provinciaUs
tam ipso cum electo, quam ot caelori qui adfuerint ordinalur episcopus, ips;c canonicae littcrae a metro-
cpiscopi, incurvontur ante aUare, usque dum brevi politano ct ca^teris episcopis subscribondtc sunt.

tor pro lompore finialur Utania. Ut aulora clerus D (juandiu legitur AiwsloUis el cantatur responsoriuni

incocpcrit diccrc .If/KM* Dci, crigant se cpiscopi, ct ctalloluia, ot slalim post missain finilam dautur ab
qui fundct consecralionem accipiat quatuor Evange- episcopis anle aUare ordinato provinciali episcopo,
Ua, ct apcrial por mediura, ot incurvato ipso ctocto ol archiopiscopus ct alii opiscopi vadunt adsua. Ipse
antc aitarc, mittat ipsc Evangclia supor coUum ot aulom onUnatus cantat missam ubi locus cst oppor-
cerviccm ojus, ct tonoant ipsa Evangolia sujjcr cum tunus.
duo opiscopi, unus ox una i^arlc, allorcx aUera, el Do liis omnibus quae milii mandaslis, ot dc his
lam consocrator ([uam omnos opiscopi, tencant ma- ctiam (juic non mandastis, ut sit, voluti dicitur,
nus dcxtras suassupcr caputonUuandi, cl dicat con- quod superorogavcris, vobis roscripsi qualiter ordi
sccrator : Oremus. Propitiare, Domine, suppUcalio- nalionem agamus cpiscopi, et (lualitor in mc acta
nibus nostris, vl reU(jua. I']l orationc complota, ct fuorunt. Docretum autcm ot consocrationcm cpisco-
rcspondontil)us onmil)Us, Amen, dicat consocrator palcm, qua; ibi memoratur, ego non habui, quae
Dominus vobiscutn , Sursum rorda, (•raiias ttijamus tamon voshab(>rc posse cognosco.
 :

189 EPISTOLiE. 190

EPISTOLA XXX. A videatur, ct constantissirae teneatur, maxime quia

unicuique concessura est, si judicio offensus fuerit
AD EPISCOPOS.
cognitorum, ad concihum suae provinciae, vel etiam
Dejure metropolitanorum, cumdeAnsegisiprimatu
universale provocare. « Et hinc sanctus Coelestinus,
agcretur.
ad rei firmitatem corrmemorans decreta praefati
(Apud eunidera, ex Mogunt. edit. Joan. Buseei.)
Bonifacii, decrevit ut unaqugeque provincia suo mc-
I. Doraini et sanctissimi ac reverendissirai patris tropohtano debeat csse contenta, dicens (ad cpisc.
nostri apostolici papae Joannis decreta ex sacris GaUi(p., c. 4 ) : « Primum, ut juxta decreta canonum
canonibiis proraulgata, sicut et sancti decessores ac unaquaeque provincia suo metropohtano contenta
praedecessores sui ex eisdem sacris canonibus spiritu sit, ut decessoris nostri data ad Narbonensera epi-
Dei conditis, et totius raundi reverentia consecratis, scopum continent constituta, nec usurpationi locus
proraulgaverunt, quantum ex nobis est, non prseju- alicui sacerdoti in alterius concedatur injuriam. Sit

dicantes sententiis fratrum et coepiscoporum nostro- concessis sibi contentus unusquisque limitibus, alter
rura, qui absentes sunt, ad quos haec sua scripta » Et item idem
in alterius provincia nihil praesumat.
raittuntur, reverentcr suscipiraus, singulis raetropo- (Ad episc. Apulice, NuUi sacerdoti suos li-
c. 1) : «

litanissuo jure servato, velut mystica Nicasna syno- r> ceat canones ignorare, nec quidquam facere, quod
dus irrefragabiliter servari decrevit, dicens(can. 6) Patrura possit reguhs obviare. Quae enim a nobis
« Antiqua consuetudo servetur per /Egyptum, Libyam res digna servabitur, si decretahum norma consti-
et Pentapolim, ita horum
ut Alexandrinus episcopus tutorum pro aliquorura hbitu, licentia popuhs per-
omnium habeat potestatem, quia et urbis Romre epi- raissa frangatur ? « Et sanctus Leo ad Theodorum
scopo parilis mos est. Sirailiter autem et apud An- Forojuliensem episcopum (epist. 92) : « Sollicitudinis

tiochiam caeterasque provincias suis priviiegia ser- quidem tufe is ordo esse debuerat, ut cum raetropo-
ventur Ecclesiis. Firraitas autera eorura, quae gerun- htano tuo primitus de eo quod quaerendum videba-
tur per unaraquamque provinciam metropohtano tur esse conferrcs, ac si id quod ignorabat dilectio

tribuatur episcopo. d tua, etiara ipse nesciret, instrui vos pariter posce-
II. Quae sancti et magni conciUi Nicaeni decreta retis, quia in causis, quje ad generalem observan-
beatus Innocentius ad Alexandrum Antiochcnum tiam pertinent oranium Domini sacerdotum, sine
episcopura ita explanal, dicens {epist. 20) : «Revol- primatibus nihil oportet inciuiri. »

ventes itaque auctoritatera Nicaenje synodi, quae una Romana

IV. Et quia sancta Ecclesia, cui solhci-
oraniura per orbera terrarura mentem exphcat sa- tudo omnium Ecclesiarum in beato Petro principe
cerdolum, quae censuit de Antiochena Ecclesia, apostolorum est commissa, phires melropohtanos in
cunctis fidehbus, ne dixerim sacerdotibus, esse ne- ^ speciali sua dia^-cesi habet, sicut sanctus Leo apud
cessarium custodire, qua super dioccesim suam prae- Anastasium Thessalonicensem episcopum monstral
dictam Ecclesiam, non super ahquam aham provin- (cpist. 88), siraihter et Alexandrina Ecclesia in sua
ciam recognoscimus constitutam. » Et Bonifacius dioecesi ; sed et Anliochena sedes nonnullos raetro-
papa scribens ad Ililarium Narbonensem episcopum politanos in sua dioecesi habet, sicut sanctus Inno-
(epist. 3) « Convenit, inquit, nos paternarum san-
: ccntius ad Alexandrum ejusdem sedis episcopum
ctionum dihgentes esse custodos. Nulh etenim vide- scribit (epist. 20), et in ecclesiaslicis historiis ac
tur incognita synodi conslitutio Nicaenae, qnx ita synodalibus gestis invenimus, eisdem etiam metropo-
ut eadem proprie verba ponamus, Per
praecipit, litanis, quos suis vicariis sancla Romana coramisit
unamquamque provinciam jus metropolitanos singu- Ecclesia, secundum Nicaenos sacros canones sua jura
los habere debere, nec cuiquam duas csse posse decrevit servari, veluti ad eumdem Anastasium
subjectas. Quod illi, quia alitcr credendum non est, idem beatus Leo scribens (epist. 88) « Igitur, in- :

servandum sancto Spiritu suggerente sibimet, cen- quil, secundum sanctorum Patrum canones, spiritu
suerunt. » Et post aliquanta : « Quod idcirco dici- Dci conditos, et totius mundi reverentia consecra-
mus, ut advertat charitas tua adeo nos canonum tos, metropolilanos singularum provinciarum epi-
pr<Tcepla servare, ut quoque noslraD scopos, quibus ex delegatione nostra fi"aternitatis
ita conslitutio
diffmiat, quatenus raetropolitani sui unaquaeque tuae cura praelenditur, jus traditoe sibi antiquilus
provincia in omnibus rebus ordinationem semper dignitalis intemeratum habera decrevimus, ita ut
cxspcctet. » a rogulis pra^slitutis nulla aut neghgentia, aut pra3-
III. Et sancla synodus cpiscoporum Africae pro- sumptione discedant. » Attendendum est igilur si
vinciae scribens ad S. Colestinum papara {in fine apostolica sedes mctropolitanis suac specialis diooce-
synodi Africancc) : « Decreta, inquit, Nicaena, sivc seos, sicut in epistolis beati Gregorii ex Regcstole-
inferioris gradus clericos, sive episcopos ipsos, suis gimus, quos propter longinquitatem suas vices
melropolitanis apcrtissirae comraiserunl. Prudenlis- agentibus delegavit, sua jura secundura sacros Ni-
sime enim juslissimeque providerunt quo-cunque caenos canones scrvari praecepit, sicut et in epistola
negotia in suis locis ubi orta sunt finienda, nec uni- praefati Leonis ad praediclum Anaslasium dicitur
cuique provincicC graliara sancti Spiritus defuluram, (epist. eadem ante superiora) : « Si quid grave, in-
qua oequitas a Christi sacerdotibus, el prudcnler quiens, intolcrandumque gessissct raetropolitanus,
 :

191 IIINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 19i

nostra eral exspectanda ceusura, ut nihil prius ipse A cuum, quidquid ab illorum fuerit constitutione di-

decerneres, quam quid nobis placeret, agnosceres. versum. j» El paulo post : « Sancti illi et venerabiles
Vices enim nostras ita tuoe credidimus charitati, Patres, qui iu urbe Nica?na, sacrilego Ario cum sua
ut in partem sis vocatus sollicitudinis, non in ple- impielate damnato, niansuras us;ue in tinem mundi
nitudinem potestatis. » leges ecclesiaslicorum canonum condiderunt, et apud
V. Illis metropolilanis (qui et primates niultoties nos in toto orbe terrarum in suis constitutionibus
in sacris canonibus appellantur, quique in loco de- vivunt, et si quid usquam aliler quam ihi statuere

functorum archiepiscoporum et melropohtanorum praesumitur, sine cunctalione cassatur,ut quae ad

ab episcopis uniuscujusiiue provinciae sine interro- perpetuam uUhtatem generahter instituta sunt, nuUa
galione alterius primatis pr«valent orJinari, et ex conimunicatione varientur, nec ad privatum trahan-
antiqu;e consuetudinis lege, a sede apostohca, cui tur commodum, quse ad bonum sunt commune prie-

sollicitudo et praelatio omnium Ecclesiarum in pri- hxa : et manentibus terminis quos constituerunt Pa-
matu est sancti Petri collata, palUi solent genio in- tres, nemo in jus tendat alienum, sed inlra iincs
signiri, et in ioco decedentium episcoporum, siue proprios atque legitimos, prout quis valuerit, in la-
consultu vel licentia primatis alterius, in sua pro- titudine cliaritatis se exerceat. » Ahud enim sunt
vincia quique possunt episcopos ordinare), sua jura g sedes, aliud praesidentes, et magaus unicuique ho-
debent modis omnibus secundum eosdem sacros nor est inle2fritas sua.

Nicaenos canones conservari : qui inviolabiliter de- VII. Et idem ad synodum Chalcedonensem
item
creverunt, ut sicul Alexandrinae Ecclesise, quia et scribens (epist. 60) « De cuslodiendis, inquit, san-
:

urbis Romae episcopo parilis mos est, similiter et ctorum Patrura statulis, quae in synodo Nicaena in-
apud Antiochiam, caeterasque provincias suis pri- violabihbus sunt tixa decretis, observantiam veslrae
vilegia serventur Ecclesiis. De quibus sacris cano- sanclitatis admoneo, ut jura Ecclesiaruni, sicut ab
nibus praefatus sanctus Lco ad Anatolium Constanti- illis centum decem et oclo Patribus divinitus inspi-
nopolitanum episcopum ita passim dicit (epist. 06) ratis sunl ordinata permaneant. Nihil alienum im-
« Post consecralionem Antiocheni episcopi, quam probus am])itus concupiscat, nec per allerius immi-
tibimet conlra canonicam regulam vindicasti, doleo nulionem suum aliquis quaerat augmentum. Quan-
etiam in hoc dilectionem tuum esse prolapsam, ut lumlibel cnim exlorlis assentalionibus sese instruat
sacratissimas Nicaeiiorura canonum constitutiones vanitalis elalio, et appelitus suos conciliorum aesti-

conareris infringere, tanquam opportune se libi hoc mot nomine roborandos, infirmum atque irritum
tempus oblulerit, quo secundi honoris privilegiura erit quidquid a praedictorum Patrum canonibus di-
sedes Alexandrina perdiderit, et Antiocliena Eccle screparit. Quorura regulis apostolica sedes quara
sia propriclatem terliae dignilalis amiserit, ut his '-'
reverenter utatur, scriptorum meorum, quibus
locis juri tuo subdilis, omnes Mctropolilani episcopi Constantinopohtani anlistilis conatus repuli, poterit
proprio houore privenlur. Quibus inauditis et nun- sanctilas vestra loctione cognoscere, el me, auxi-
quam ante tentatis ita prceveniris excessibus, ut lianle Domiuo noslro, ct catholicae fidei ot paterna-
sanctam synodum, ad oxstinguendam sohira haere- rum iraditionum esse custodeni. » Et ad Marlianum
sim, et contirniationem fidei calhoiic;e, sludio Chri- Augustum (epist. 57) : « Privilegia Ecclesiarum san-
stianissimi principis congregatam, in occasionem ctorum Patrum canonibus instituta, et venerabihs
ambitus trahas, et ut connivenliam suam tibi dedat Nica-nae synodi lixa decretis, nulla possunt impro-
impellas, tanquam refutari nequeat quod illicite bitate convoUi, nulla novilate mutari. In quo opere,
voluerit raultitudo. « auxiliante Christo fidelilor exsequendo, nccesse est
VI. Consona liis et in aliis dccrelis aposlolicap me pcrseverantem exhibore famulalum, quoniam
sedes habentur : « Quod si et omnes sacordotes ot disponsalio niihi crodita est, et ad raeum tendit
mundus assentiat, daninatio consenlientes involvit, roatum, si paternarnm roguke sanctionuin, quac in sy-

non praevaricatioaGin conscnsus absolvit. Non eniin nodo Nica^na, ad tolius Ecclesia) rogimen spiritu Doi

crimcn minuitur, sed accrescit, cum generale fit ex iustruonte sutit condita\ me, quod absit, connivontc
privato. lloc onim Deus omnium indicavil, qui D violonlur, et major sit apud mo uniusfratris voluntas.
mundum poccanlem gonorali diluvio inlcromit. » ([uam iinivorsi)> domus Doinini commuuis utilitas. »

Et item S. L<;o ad ])nci'atum Analolium {ibid., post Vlil. Et ad Pulchoriam Auguslam (epist. H8) :

iupcrinra) : « Illa, inquit, Nica^norum canonuui por « Conlra .stalula patornorum canonuin, qu;e ante
sanclum verc Si)iritum ordinata condilio in nulla longissima^ ;ctatis aniios in urlje NicaMia spiriluali-

unquam parte esl .solubilis. Nulla sibimel de mulli- bus sunl fuiulala docrolis, nihil cuique audere con-
pUcalione congregalionis synodalia conciha blau- ccditur ila ut si ({uis diversum aliquid decernere
:

diantur, ncquc Iroccntis illis decein, alque octo epi- velit, se polius niinuat, quam illa corrumpal. Quae

scopis (iuantuinlii)('t copiosior miir.orus sacordolum si ut oportet a cuuctis pontiticibus intemerala ser-
compararo se audeat vol pra-fcrro, cum lanlo divi- venlur, per universas Ecclesias tran([uilla crit pax
nilus privilegio Nic;pna sit synodus consecrala, ut et firina concordia, nullaj mensuris harum dis-
(h;

sivc pcr y)auciorcs, sive pcr plurcs occlesiastica ju- sousiones, uullic de onliiKitionibus lites, niilhT' de
dicia colobreiilur, oumi pcnilus auctorilalc sit va- privilegiis anibiguitales, nuUa orunt de alioni usur-
 ;:

EPISTOL.E, 194
193

patione certainina, sed ea quse jure charitatis ralio- A transgredi, ct ad promotionera ministerii aliquos in

Ecclesiis ordinare, licet consensum videantur prse-

nabilis est ol morum et ofticiorum servabitur unani-
magnus, qui fuerit totius bere nonnulU, nisi Utteris tam metropoUtani, quam
mitas. Et ille vere erit

ambitionis alienus, diceate Domino : Quicunquc cseterorum qui cura eo sunt episcoporum, rogatus

voluerit inter vos inajor fieri, erit vester minister adveniat, et sic ad actionem ordinatio accedat. Si

quicunque voluerit inter vos primus esse, erit ve- vero nuUo vocante inordinalo more deproperet,
et
super aUquibus ordinalionibus et ecclesiasticis
ster servus. Sicut filius honiinis non venit minis- ,

ministrare (Matth. xx; Marc. x). Et la- ordinationibus ad eum non pertinentibus compo-
trari, sed
men lia?c illis tunc insinuabantur, qui de pusillo nendis, irrita quidem quse ab eo geruntur existant,

volebant crescere, et de infimis ad summa transire. » ipse vero incompositi raotus sui, et irrationabiUs

Et ad Maximura Antiochenum cpiscopum iepist. 66 1 audaciaj subeat ullionem, ex hoc jam damuatus a
sanclo conciUo. Et consona huic dicit in capite
« Tanta apud me est Nicsenorum canonum reveren-
»

constituta vicesimo secundo cujus conchisio taUs est « Si

tia, ut ea quae sunt a sanctis patribus :

nec permiserira, nec patiar aliqua novitate violari. ordinare non potuerit, nuilatenus judicabit. »

Etsi enira diversa nonnunquam suut merila pr?esu- X. Et hinc sanctus Gelasias in decretis ad oranes

lum, tamen jura permanent sedium, quibus etsi g epjgcopos de Institutis ecclesiasticis {epist. 6)

possunt asmuli perturbalionem aliquam fortassis « Cumquc, inquit, nobis conira salutarium reveren-
inferre, non tamen possunt minucre dignitatem. tiam regularum cupiamus temere nihil Ucere , et

Nunc autem ad omnia generaUter prouuntiare suffi- cum sedes apostolica superior liis omnibus, favente
ciat, quod si quid a quoquam contra Nicsenorum Domino, quae palernis canonibus sunt praefixa pio

canonum statuta in quacunque synodo vel tentatum devotoque studeat tenere proposito, indignum
satis

est, vel ad tempus videtur extortum, nihil pra^judi- est quemquam vel pontificum vel ordinum subse-
cU potest inviolabilibus inferre decrelis. Et faciUus quentium, hanc observantiam refutare, quam beati
erit quarumUbet consensionum pactura dissolvi, Petri sedem et sequi videat et docere, sotisque con-
quam predictorura canonura regulas ex uUa parte veniens sit, ut totum corpus Ecclesiae in hac sibi-
corrumpi. » Quoniam universse pacis tranquiUitas met observatione concordet, quam ilUc vigere con-
non aUterpoterit custodiri. uisi sua canonibus re- spiciat, ubi Dominus totius EcclesicC posuit princi-
verentia intemerata servetur. Quidquid euira praeter patum. » Attendendee summopere sunt omnibus
speciales causas synodalium Conciliorura ad examen nostratibus inter ccEteros praecipue horum duorura
Episcopale defertur, potest aUquam dijudicandi ha- heroum sententise, Leonis et Gelasu, ne praesumant
berc rationem, si nihil de eo est a sanctis palribus discipuli quod licere sibi magistri non voluerunt,
apud Nicaeam ditHiuitura. Nam quod ab iilorum ^ gj 3^ ^d tanli tonilrui magnivocum sonitum tremunt
regulis et constitutione discordal, apostolicae sedis cedri, quid faciendura sit tabulis. Ait enira Leo
nunquam poterit obtiuere consensura. {epist. 56, ad Anatolium), « quod Nica?norum cano-
IX. Et sanctus papa Hilarus ad Leontium, Vera- num per sanctum vere Spiritum ordinata conditio iu
num Victorium episcopos, inter caetera ad locum
et nulla cuiquam sit parte solubilis. » In qua sententia
{epist. 4) Ita vestrae charitati cognitionem adnexae
: nuUa persona excipitur ,
quacumque praedita potes-
querimoniae delegamus, ut nihil adversum veneran- tate vel dignhate. Et Gelasius {epist. 6) : « Cumque,
dos canones, nihil contra sanctae meniorige deces- inquit, nobis contra salutarium reverentiam regula-
sorismei judicium valeat, quidquid obreptum nobis rum cupiamus temere nilul licere, satis indignum cst
Nolumus namque, fratres charissimi,
esse constiterit. quemquam hanc observantiam refutare, quam beati
Ecclesiarum privilegia, quae scraper suat servanda Petri sedem et sequi videat et docere, » Hinc san-
confundi, nec in alterius provincia saccrdotis aUe- ctus Augustinus, tempoi'e prior, loco posterior, ab
rum jus habere permittimus, quia per hoc non minus omnibus sedis apostolicai pontifioibus in suo tem-
in sanctarum traditionum delinquitur sanctiones, pore, ac post suum obitum, imo et a cuncta calho-
quam in injuriam ipsius Domini prosilitur, cum lica Ecclesia inter raagistros optiraos recepUssimus.
exspeclatio fructus nostri ministerii, » non in re- D in libro de Vera Religione {cap. 21) dicit : « Spiri-
gionum latiludine, sed in acquisitioue ponilur ani- tualis homo judicat omnia, ipse autem a nemine
marum. » Et item idem ad episcopos diversarum judicatur, id est a nullo homine, sed a sola ipsa
provinciarura {epist. 10) : « Hacc ad universam legc, secundum quam judicat orania, quoniara et
charilatem vestram et jam per fratrem et coepisco- illud verissime dictum est : Oportet nos oranes
pum nostrum Antoniura scripta direxiraus. Quibus exhiberi antetribunal Christi. Omnia ergo judicat,
admoniti communis omnium soUicitudo procuret, quia super omnia est quando cum Deo est cum illo ;

ne quisquam fraler in alterius prorupturus injuriam autem esf, quando purissime inteUigit, et tota cha-
trascendat terminos venerandis Patribus constitu- rilate quod inteUigit diligit. Ita eliam quanlum po-
tos. » De quibus terminis Antiochenura concilium, test, lex ipsa etiam tit, secundum quam judical
in magna synodo Chalcedonerfti coUaudatura, capile omnia, et de qua judicare nullus potest sicut in :

decirao tertiodicit {conc. Antioch., can. 13) : « Nul- istis temporalibus legibus, quanquara de his homi-

lus episcopus cx alia provincia audeat ad aUam nes judicent cura eas instituunt, tamen cum fuerint
 ,

195 HINCMARl RHEMENSIS ARCHIEPISCOPl. 196

institulcc atque firmata^ non licobit judici de ipsis A tos nostras ejusdcm rcmedio disponsationis excubias.
judicaro, sed socundum ipsas. Condilor lamcn legum El licct de singulis non indigeas edoccri, a quo jara
temporalium, si vir bonus est et sapiens, illam ipsam probavimus acutius universa servari, gratius tamen
consulit aeternam, de qua nulli animse judicare datum esse solet, si iluris trames ostenditur, et laboraturis

est, ut secundum ejus incommutabiles regulas, quid injuucli operis forma monstratur. Paternas igitur
sit pro tcmpore jubendum votaudumque disconiat. regulas, et decrcla sanctissirais diirmita conciliis ab
-Eternam igitur Icgcra mundis animis 1'as ost cogno- omnibus scrvanda mandamus. In his vigilantiam
scere, judicare non fas osl. » luam, iu his curani el fialcrnce monita exhortalionis
XI. Ciijus sentontiam et bcalus Golasius conlir- ostondimus. His ca, quanta dignum est, reverentia
mat in docrelis ad episcopos per Dardaniara consti- custoditis, nullum relinquit culpce locum sanctae
tutos, dicens (epist, 2, sub initium) : « Confidimus, observationis obslaculum. Ibi fas nefasque praj-
quod nullus jam veraciter Christianus ignorot, scriptum est, ibi prohibitum, ad quod nuUus audeat
unius cujusque synodi constilutum, quod universalis- aspirare , ibi concessum quid dobeal mens Deo
Ecclesiee probavit assonsus, nullara raagis exsoqui placitura praesumere. Quotios universce poscit reli-
sedera pra3 caHoris 0j)ortcre (juam priraara, quae gionis causa concilium, te cuncli fratros evocante
unamquaraque synodum et sua auctoritate confir- g conveniant : et si quos eorum speciaUs negolii pul-
mat, et continuata moderatione custodit ,
pro suo sat iutentio, jurgia intor eos oborta compesce, di-
scilicet principatu, quera beatus Petrus apostolus scussa sacra lege detcrrainando certamina. Quidquid
Domini voce perceptura, Ecclesia nihilominus sub- autem illic pro fide et veritate constitutum, vej
sequente, el tenuit semper, et retinet. » Et Symraa- provida dispensatione praeceptum, vel personae no-
chus papa ad Cajsariura Arelalensem episcopum strae auctoritate luerit conlirraatum , lotum , ad
(cpist. 11): « Rationabile ost ut sancta Arolatonsis scicnliam nostram instructa rolationis attesta-
Ecclesia propriis privilegiis perfruatur, et quod ve- tione pervcniat. Eo fit ut ct nostcr animus officii

tustas pra^slitit, et Patrum auctoritas roboravit, nova charitalc dati , et tuus securilate perfruatur accepti.
non debet violare pra^sumptio sic tamen, ut caste- : Deus te incolumem custodiat, frater charissime. »

tarum Ecclesiarum privilegia temporibus acquisita XII. Et sanctus Gregorius in epistola ad Virgi-
non titubent, quia non potest ex parte fii-mum csse, lium Arelatenscra episcopum {lib. iv, epist. '6i) :

quod generalitalis tangit injuriani. Manentibus siqui- « Fraternitati tuae, inquit, vices noslras in Eccle-
dem his quaj Patrum constiluta singuhs Ecclesiis con- siis quae sub regno sunt praecellentissimi filii nostri
cesserunt, deccrnimus ut circa ea, quae tam in Gallia Childoberti, juxta antiquum morem Deo auctore
quam in Hispania provinciis de causa rehgionis I
commitliraus. Singulis siquidcm motropohlis secun-
eraerscrint , solertia tuaj fraternitatis invigilet. » '
dum priscam consuetudinera proprio honore serva-
Et post aliquanta : « Igitur quemadraodum supra to, pallium quoque transmissimus. » Ei in epistola
diximus, per singulas Ecclesias beneficia, quae sunt ad Dominicum Carthaginensem archiepiscopum
diu custodita, serventur. » Et hinc sanctus Hormisda {lib. XI, epist. 39) : De ecclesiasticis, incpiit ,
privi-
in cpistola ad boatum Remigium Rhemorum epi- logiis quod vestra fraternilas scribit, hoc postposita
scopum scripsit, diccns : « Diicctissimo fratri Rcmi- dubitatione tencal, quia, sicut noslra dcfendimus
gio Hormisda. Suscipientes plena fratcrnitatis tuae ila singulis quibusque Ecclesiis sua jura servamus.
congratulatione colloquia ,
quibus nos germanoe sa- Nec cuilibet favente gratia ultra quam moretur
lulis tuae hetilicavit indicio corporali cum spiritua- impartior, nec uUi hoc quod sui juris cst ambitu
libus officiis incolumitate subnixia, congruum esse stimulante dcrogo sed fratres meos per omnia :

perspeximus hanc ipsam quam mente gerimus verbis honorarc cupio, sicque studeo honore singulos sub-
aporire laetitiam. Agis enim sumrai docunienta pon- vehi, dummodo non sit quod alleri juro ab aUero

tificis, dum et pracdicanda facis, ct ea insinuare possit opponi. » [it ad Nalalom Salonilanum cpisco-
non diffcrs. Pra^rogalivam igilur de nostri suinpsi- pum 37) « Quod, iuquil, dicitis no-
{lib, cod., cpist. :

mus electione indicii, quando id oporatum to esse stris tomporibus dcbore scrvari, qua^a meis quoquc
didicimus, quod caUeris agondum obnixius impcra- D pracdccessoribus tradila atquc custodita sunt, absit
mus, ut in provinciis tanta longinciuilate disjunctis, hoc a me, ut siatuta niajorura consacerdotibus ineis
ct apostolica) sedis vigorem, et Palrura reguUs stu- in qualibct Ecclcsia infringam, quia mihi injuriam
deas adhiberc cu^todiam. Yices ila^iuc noslras per facio, si fratrum meorum jura perturbo. »

omne rognum dilocti ct spiritualis filii noslri Clodo- XIII. IIusc ita, ut supra ostonsum est, de antiquo
vci, quoin nupcr admiiiiculaiilc supcrna gralia jure singulis mctropolitanis scrvando, el subsc-
plurimis, et aposlolorum toinjioribus ;oquii)araudis, (luentes sacrara Nictcnam synodum conciUorum
signorum miracuUs pnodicalionom saUiliforam canones slalucrunt. Silicot Antiochcni , dicenlos
comilanlibus, ad fidcm cum gento inlogra conver- {ca7i. 9) : « Por singulas rogiones cpiscopos convenit
lislis, et sacri dono baplismatis consccrasti, salvis nosse mctropolilanum episcopum solliciludincm
privilegiis, qua; mctropolilanis decrevit anliquilas, lotius provinci;r ger%re. Proptcr quod ad mclropo-
praesenti auctorilate commiltimus : augenles studii Uin omnes undi^iue ,
qui nogotia vidontur Uaberc
luijus parlicipulioue ministerii diguilalem, rclcvaa- coucurrant , el reU^jua. » Et Conslantinopolitani
 : :

197 EPISTOL.E. 198

canones decreverunt {can. 2), ut illa quae sunt per A In Galliarum, inquit, cpiscopis, nullam tibi aucto-

unamquamque provinciam ipsius provincice svnodus ritalem tribuimus, quia ab antiquis prsedccessorum

dispenset, sicut Nicajno constat decretum esse con- meorura teraporibus pallium Arelatensis episcopus
cilio. Et universale Chalcedonense concilium dicit accepit, quem nos privare aucloritate percepla mi-

{cah. 1) : « Regulas, inquiens, sanctorum Patrumper nime debemus. » Et post aliquanta : « Ipse auctori-

singula nunc usque concilia constitutas proprium tate propria cpiscopos Galliarura judicare non pote-
robur obtinere decrevimus. » Et item idera {can. 19) ris, sed suadendo, blandiendo, bona quoquc opera
« Decrevit itaque sancta synodus secundum Patrum tua eis imitanda monstrando, pravorura raentes ad
canones bisin anno episcopos in id ipsura in una- sanctitatis studium reforraa, quia scriptum cst in

quaque provincia convenire quo metropolilanus ,

lege : Per alienara mcssem transiens falcem raittere

antistes probaverit, et corrigere singula, si quae for- non debes, sed manu spicas conterere et mandu-
tassis eraerserint. » care {Dcut. xxiii, 2o). Falcem enim judicii raittere
XIV. Sic et Africae provincijE sancta concilia de- non potes in ea segete, quos alteri videtur esse com-
creverunt, ut quae in Nicseno concilio statula sunt missa, sed per effeclura boni operis fruraenla Do-
omni modo conserventur, et ut qui posterius ordinati rauiica vitiorum suorum paleis exspolia, et m Eccle-

sunt prioribus se uon audeant anteferre. Unde iuter g sia; corpus monendo et persuadendo, quasiraandendo
caetera ad locum dicit Aurelius {cap. 53) « Non : converte. Quod vero ex auctorilate agendura est,

decuerat, inquiens, ut haec repeteremus, nisi forte cum prsedicto Arelatensi cpiscopo agatur, ne prae-
existerent inconsideralae mentes quoruradam, quae termitti possit hoc quod antiqua Patrum institutio

ad haec statuenda nostros acuerent sensus. Sed invenit. »

comraunis haec causa est, quara insinuavit frater et XVI. Et quod de uno hoc priraate Gallicano, qui

consacerdos noster Valentinus , ut unusquisque a sede apostolica pallium acceperat, dixit, hoc et

nostrum ordinem sibi decrelum a Deo cognoscat, et de reliquis Gallicanorum et Belgicorura atque Ger-
posteriores anterioribus deferanl, nec eis inconsul- manicorura primatibus est utique intelligendum.
tis ahquid agere praesumant. Qua de re dico, prout Inter quos, sicut et inter reliquos episcopos, haec
captus animi mci retinet, eos qui putaveriut spretis conditio regularis servatur, ut qui prius fuerit or-
majoribus aliquid pra'sumendum, compelenter esse dinatus, prior habealur, velut idem S. Gregorius
ab orani conciho coercendos. Xanlippus episcopus in alia epistola ad praefatum Augustinum patenter
primae sedis Numidiae dixit : Audivit omnium fra- ostendit. De quibus primatibus iidera sacri canones
trum praesentia prosecutionem fratris et consacer- dicunt, ut quisquis episcoporura accusatur, ad pri-
dotis nostri Aurelii, quid ad iiaec respondent? Datia raatem provinciae ipsius causam deferat accusator.
nus episcopus dixit : Quae majorum decrevit sen- ^ Et qui provocandum putaverint, ad primates sua-
tentia nostro assensui mancipabuntur, ut quaj prse- rum provinciarum, sicut et de episcopis saepe con-
teritorura conciliorura gentis tenentur Carthaginensis stitutum est, provoccnt. Et episcopus, qui ad syno-
Ecclesiac nostra assensione plene apud oranes firma dura non occurrerit , ad primatera suura jubetur
teneanlur. Universi cpiscopi dixerunt : Hic ordo et rationem impedimenti sui reddere. Et si episcopi
a Palribus et a raajoribus servatus est, et a nobis interquos causa versatur, diversarum sunt provin-
Deo propitio servabitur, salvo etiam jure primatus ciarum, ille priraas debet judices dare, in cujus
Numidiae et Mauritanioe. x provincia est locus, de quo contenditur, et quaestio
XV. Et itera iidera sacri canones {conc. Milevit. per episcopos judices jubetur liniri, sive quos pri-
c. 14) : « Placuit ut quicunque deinceps ordinanlur raates dederint, sive quos inter se conquerentes vi-

per provincias Africanas, litteras accipiant ab ordi- cinos ex consensu dclegerint.

naloribus suis, manu eorum conscriptas, continentes XVII. Ordo autem ac praerogaliva prioratus uon
consulem et diem, ut nuUa altercatio de posterioribus solum secundum sacros canones et decreta sedis
vel anterioribus oriatur. Unde Pelagius, antecessor Romanae pontificum, inter episcopos est conservan-
sancfi Gregorii, ad Childebertum regem Francorum dus, verum et iuter presbyleros, sicut sanctus Leo
scribit de Sapaudo AreIalensiarchiepiscopo(Pe/a(/. I, D in decretali sua cpistola ad Dorura Beneventanae ci-
increpans eum, ut ipsius verbis utamur,
epist. 11), vitatis episcopum, ex eisdera sacris canonibus pro-
quoniam ad petitionem episcopi ab eo ordinati in mulgata, inter caetera dicit ad locura {epist. 6) : « Si
judicium, sequentis civitatis quod nulla
episcopi, arabientis intentio, aut iraperita faventium studia, id
ccclesiastica lege et ratione conccditur, judicandum quod nunquam habuit consuetudo ,
poscebant, ut
juberetis occurrere, ul ipso de conculcato loci sui incipiens iraeritis, et novellus praeferrclur antiquis,
praejudicio conquerente, illum qui usurpavit, necesse tuae fuerat industriae atque doctrinae, ut injusle pe-
sit de illicita praesumplione culpari. » Et sanclus tentium desideria rationabili auctoritate cohiberes,
Grcgorius vigilantissimc servari decrevit ut posle- ne quem in sacerdotali propere proveliebas honore,
riores se prioribus non praeferant, et ut nullus me- ad injuriam corum quibus sociabatur inciperet, mi-
tropolilanus in alterius metropohtani provincia, in- norque se lieret, dum in illo non hurailitalis virtus,
consulto eo quiddara juris praesumat, scribens ad sod elationis vitium roborarctur. Neque enira igno-
Auguslinura Auglorura episcopum {interrorjatione^) rabas di.xisse Domiuura, quod qui se humihat exal-
 , , ,

199 IIINXMARI rii]:mensis arciiiepiscopi. 200

tabitur, qui vero se exaltat, humiliabitur. Eumdem- A inconcusse juxla sacras regulas conservatis. Quae
que dixisse Quicunque viilt inter vos major fieri, sit
: temporibus Theodosii et Ilonorii imperatorum
vester minister, et quicunque voluerit inter vospin- pontiticatu papao Zosimi ,
per septem provincias ,

rmis esse, erit vester servus (Marc. x, 43). Vos autem Viennensem Lugdunensem Narbonensem
sciHcet , ,

quaeritis de pusillo cresccre et de lionore majores primam et secundam et Alpinam et Noverapopu-

, ,

esse.Ulrumque enim inordinatum, utrumque prae- lanam el secundam Aquitanicam emanavit ut de

, ,

posterum est et omnis laborum fructus aufertur,

, his provinciis honorati vel possessores, judices et
omnis meritorum raensura vacuatur, si tantum quis episcopi praefatarum provinciarum, ab Idibus Au-
assequitur dignitatis, quantum adulationis obtinuit, gusti quibuscunque mediis diebus in Idus Septembris,
ut cupiditas eminendi non solum superbientem mi- in urbe Arelatensi, quae et Constantina vocatur, ad
nuat, sed etiam conniventem. Si vero, ut asserilur, concilium forense vel ecclesiasticum convenirent.
primi secundique presbyteri circa Epicarpium sibi- Ita ut de Novempopulana et secunda xVquitanica,
raet praeponendum, tam huic assentatio fuit, ut illura qua; provinci;« longius constitutae sunt , si eorum
cum sui dedecore poscerent honorari, nec hoc qui- judices et metropolilanos occupatio certa retineret,
dera ilUs proprio se judicio dejicicntibus tribui debuit legatos suos juxta consuetudinem milterent , sicut
quod volebant, cui tam miserae voluntati te dignius g in edicto praefatorum imperatorum, et in epistolis
fuerat obviare, quam cedere. Deforrais autem et apostolicae sedis pontificum invenitur. Deinde hic
ignava subjectio bene sibi consciis, et non irritam priraatus per praefatas provincias Viennensi civitati
facientibus gratiam Dei, praejudicare non potuit, ut coramissus est, indeque hanc sollicitudinem episco-
primates suos quocun^iuc commercio in alterutrum pus Arelatensis recepit.
transfei-cntes, subscqucntium suorum minuerent di- XIX. Demum in regno Clodovci, nuper cum inte-

gnitatera, et quem ultimum sibi anteposuerant, cae- gra gente ad fidem conversi per sanctam praedica-
teris praeraineret. Praedicli igitur presbyteri, qui tionem beati Reraigii, Domino cooperante et sermo-
indignos se honoris sui ordine sunt professi, licet nem confirmante sequentibus signis, beatus Hormisda
privari etiam sacerdotio mererentur, taraen ut eis vices suas eidem sancto Remigio Rhemorum Duro-
pro apostolicae sedis pietate parcatur, ultimi inter corlorura antiquae metropolis episcopo, quae praece-
omnes Ecclesiae presbyteros habeanlur. Et ut judicii dentibus temporibus habuit sub se duodecim civita-
sui sentenliam ferant , inferiores etiara illo erunt tes, videlicet Suessionum, Catalaunorum, Veroman-
quera propria sententia sibimet praetulere, caeteris dorum, Atrebatum, Camaracensium, Tornacensium,
omnibus presbyteris in eo ordine permanentibus, Silvanectum, Belgivagorum, Ambianensium, Mori-
quem unicuique ordinationis suae tempus ascripsit. num, id est, Ponticum, Bononiensium, et Laudunum
Nec quisquara prseter praedictos duos imminutas di- ^ Clavatum, in quo castro ex sua parochia idem san-
gnitatis patiatur injuriam , sed in eorum statum ctus Reraigius Africanorura canonum et apostolica

lantummodo hoc recurrat opprobriura, qui novello fultus auctoritate coustituit opiscopum, per Belgicas
et iraraature ordinato inferiores fieri elegere, ut illam et quasdam provincias (jallicanas commisit, ut Dei
evangelicam sentenliam ad se sentiant perlinere, ecclesias, quas Franci adhuc pagani devastaverant
qua dicitur : Quo judicio judicaverilis, judicabitur et incenderant universa pnedantes , et quaecunque
de vobis ; et qua mensura mensi fucritis, eadem perperam gesta fuerant, ad debitum stalum reduce-
reraetietur vobis (Matth. vii, 2). Paulus vero presby- ret, manente privilegio Arelatensi Ecclesise in sibi

ter ordinera suura, de quo laudabili firmitate non antiquitus delegatis provinciis.
cessit, obtineat, nec ulterius aliquid in cujusquara XX. Postea vero, tempore beali Gregorii Virgilius
pracsumatur injuriara. » Arelatensis episcopus, petento Childeberto rege, in
XVIII. Haec ita de jure singulis metropolitanis regno ipsius, sicut doccssoros illius in prasfatis
pro
conservando, et ut posteriores se prioribus suis non vinciis habuerant, hanc dologationom eodera beato
praeferant, sed ordinem sibi a Deo traditum quique Gregorio commiltente suscepit (lib. iv, epist. 52).
conservare procurent, a Nicaenis canonibus Spiritu Denique tempore Caroli priucipis, quando propler
Dei conditis, el totius mundi reverenlia consecratis, D discordiam et contenlionem de principatu inler eum
caterisque sacris canoiiibus irrefragabiliter decrelis, et Raganfrodum, et frcquentia ac civilia imo plus
ac providentia et auctoritate ponlificum aposlolicae (juam civilia, quia intostina ot parricidalia bella, in

sedis ex cisdein canonibus promulgalis, ad oorum qui Germanicis ot Bolgicis ac Gallicanis provinciis omnis
sciunt memoriam , vel nescientium forte notitiam religio Chrislianilatis peno fuit abolita, ita ut episco-

comraeraorare debere putavimus, quoniam in Cisal- pis in paucis locis rcsiduis, episcopia laicis donala

pinis provinciis delegatio viciura apostolicae sedis, el rubus divisa fuerint, adco ut Milo quidani tonsura
proptcr Simoniacam haeresim exstirpandam, et ad cloriciis, moribup, liabitu, et aclu irreligiosus laicus,

praesumplionem, quia laici polentes rcpentc lonsura- opiscopia Rhoraorum ac Trovirorum usurpans insi-

banlur, el ordinabantur episcopi , amputandam mui, pcr multos annos iiossunidoderit : ctmulti jam,
sicut in aposlolicrc sijdis ponlificuni , maxime autem maxime in Orionlalibus rogiouibus, idola adorarout,

io bcati (Jro^'orii epistolis logimus, fuit exorla, pri- ct sine ba|)tisino mancroul, Gregorius a primo sc-
vilegiis sjnguldrum provinciarum melropolilanis cundus, sod cl lortius Grogorius. Winfrid cogoo-
 :,

201 EPISTOL.E. 202

mento Bonifaciura legatum apostolicae sedis ad refor- Arum ac praedecessorum suorum collato, ita dicit ad
mandam Chrislianitatis religionem, primo presbyte- locum. Inter haec quidem et hoc sancimus, ne quili-
rum, postea vero episcopum ordinatum direxcrunt. bet tuae diocceseos regulis subjectus Ecclesiae, te

Cui por annos vigintiquinquein eadcm pra:dicatione conlempto, irapune audeat seu valeataliena expetere
sine cardinali sede laboranti, praefatorum successor aut exspectare judicia ut alraorum traditionibus
,

Zacharias papa inter ca;tera in privilegio sibi directo Patrum canonuraque promulgationibus est consti-
scripsit atque firmavit ad locum ita dicens (epist. 14) tutum, salvo in omnibus jure apostolicae nostraj se-
« Ubi Deus praedicationem tuam auxit, obtinere vo- dis, ut ab ipso veluti Christo sacris est cautum cano-

luisti, ut tibi episcopalem Ecclesiam, vel successori- nibus : sed cuncti, sive in prselatione, sive in subdi-

bus tuis confirmare debeamus juxta eorumdem ,

tione debita, ordinem ab ecclebiasticis regulis tradi-
filiorum nostroruni Francorum petitionem. Et idcir- tum observantcs, obediant et studiosius obtempe-
co auctoritate B. Pctri apostoli sancimus, ut supra- rare procurent.
dicta Ecclesia Mogunlina perpetuis temporibus tibi XXIII. lu quo decreto et beati Innocentii scriben-
et successoribus tuis iu raetropolim sit coufirmata, tis ad Victricium Rothomagensem episcopum est
habens sub se has quinque civilates, id est, Tungris, secutus decretum, quo dicit (Innocent. /, epist. 1) :

Coloniam, Warraaciam, Spiratiara, et Trectis, et g « Si quae, inquiens, causa? vel contentiones inter
Germanice gentes, quas tua f]-aternitas per suam clericos, tam superioris ordinis quara etiara infe-
pra:dicationcm Christi lumcn cognosccrc fecit. His a rioris, fuerint exorta?, placuit ut secundum synodura
nobis diflinitis, per hujus nostrae confirmationis pa- Nicaenam, congregatis ejusdemprovinciae episcopis,
ginam in tua Ecclesia perpetuis temporibus pro sui judicium terrainetur. Nec alicui liceat, sine praeju-

confirraatione haec conservari mandaraus. » Sic enira dicio taraen Romanse Ecclesis', cui in omnibus cau-
et sacri Africa; provinciae eanones [cap. 86) decreve- sis debet reverentia custodiri, relictis his sacerdoti-
runt, ut quos adminiculante divina gratia episcopus bus, qui in eadem provincia Dei Ecclesias nutu
potuerit lucrari ad catholicara unitatem, ad ipsum divino gubcrnant, ad alias convolare provincias.
pertineant. Quod si quis forte pra>3umpserit, et ab ofFicio cleri

XXI. De primatu quoque iu aliis provinciis item summotus, et iujuriarura reus ab omnibus judicetur.
idem Zacharias papa ad cumdera Bonifacium scripsit Si autera majores causse in raedium fuerint devolu-
hoc modo {cpist. 8) : « Et quia si deberes in Bajoariae ad sedem apostolicam, sicut synodus statuit, et
tffi,

provincia jus habere pra^dicationis sciscitasti, an beata consuetudo exigit, post judicium episcopale
non, quam a decessore nostro habuisti concessam, referantur. » De qua hic specialiter reverentia
nos denique, auxiliantc Deo, ea quae tibi largitus est dicat , apostolica) sedi reservari debere , cui in
decessor nosler, non minuiraus, scd augemus, et ^ omnibus rebus debet reverentia custodiri, sicut
non solum Bajoariara, sed etiam omnera Galliarura syuodus statuit, et vetus consuetudo exigit, et
provinciara, donec te divina jusserit superesse raa- quos cauones, terlio et quarto ac septimo deraoa-
jestas, nostra vice per praedicationcra libi injun- strat capitulo.

ctara, quse repereris contra Christiauam religionem, XXIV. De quibus et S. Gelasius in commonitorio
vel canonum insliluta, spiritaliter stude ac ad nor- dato Fausto contra Orientales episcopos dicit ita
mam rectiludinis reformare. » (epist. 3) : « Viderint ergo, si alios habent canones,
XXII. Sed et cum Ebbo quondam Rhemorum quibus suas ineptias exsequantur. Caeterum isti, qui
episcopus se ia synodo quadraginta ({uatuor episco- sacri, qui ecclesiastici, qui legitimi celebrantur, se-
porum scripto et propria subscriptione ac viva voce dem apostolicam ad judicium vocare non possunt. »
pro criminibus suis damnavit, et a sacerdotali mi- Et aliquanto superius « Ipsi sunt canones, qui ap-
:

nisterio alienum reddidit, quem postca Sergiuspapa, pellationes totius Ecclesia^ ad hujus sedis examen
sicut etiara in gestis cjus logitur, conderanavit, de- voluere deferri, ab ipsa vero nusquara prorsus ap-
functo dorano Ludovico iraperatore, contentione de pellari debere sanxerunl, » et reliqua. Qui vero
regno inter filios ejus exorta, primum ad Lotharium, praefatam epistolam sancti Innocentii ad Victricium
deinde ad Ludovicura damnatus idera Ebbo se con- D Rothoraagensem archiepiscopum, ex sacris canoni-
tulit. Qui reges, quoniam per merita sanctorum, bus promulgalam, de qua prajmissi decreti ejus
admiuiculante Domiuo ct domno nostro Carolo sententiam hic posuiraus, diligenter a priucipio sui
violentianon valebant, per insidias, tam apud apo- usque ad finem relegerit, inveniet eadem de privi-
stolicam sedem quam et apud quoscunque valebant legiis singulorum melropolitanorura, scilicet priraa-
episcopos, et quaquaversum poterant, Rheraorura tuum provinciarura, quac et sanctus Boaifacius ad
episcopo laqueorum tendicula injicere quae praepara- episcopos Gallicanos et ad Hilariura Narbonensem
verant, et res ipsius Rheraensis Ecclesia^, quae in episcopum constituit, videlicet, ut nullus metropo-
diversis regnis sitae sunt, a pluribus usurpari coepe- litanus duas raetropohtanas civitales, duasque pro-
runt, gratia et noraine Benedictus papa, in privile- vincias debcat habcre subjectas , sed unaquaeque
gio Rhcmoruin episcopo, qui nunc eidem servit Ec- provincia metropolitani sui in omnibus rebus ordi-
clesiaf, B. Petri ct aposlolicae ipsius sedis auctori- natioaem semper exspectet, et de majoribus causis
tate, secundum sacros canones, et decrela decesso- ad sedcra apostolicam siuguli raetropolitani ex sui?
P.VTROL. CXXVI. 7
 203 IILNCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 204

provinciis post episcopale judicium refcrant , ut A me servuin fcci [l Cor. i\). yon enim nosmetipsos
quidquid singuli metropolitani cum suis suirragaiicis pra-dicamus, sed Jesiim Clirishim Dominum nos-
duxeriut decernendum, cura relatum ad sedom apo- trum, nosautemservosvestrosperJesum (II Cor.iv),

stolicam fuerit, ejus, ut coudccet et necesse est, salva meraorala condilioneprivilegii gratiaet nomine
auctorilale firmetur, aut emendetur. Bencdicti. Si non desierit digitum exten-
autera
XXV. Sed et qui vigilanter eamdem epistolam dere , et loqui quod non prodest audiet cura ,

recensuerit , reperiet bcatura Innocentium decre- Apostolo : Tu quis es, qui judicas alienum servuml
visse, ea qua^ in illa scripta sunt, ct a cunctis pro- Domino suo stat aut cadii. Stabit autem : potens est
vinciarum primatibus ot ab omnibus episcopis de- cnim Dcus statuere illum [Ilom. xiv, 4); et Milii pro :

bere servari. Et itcm in pra^fato beati Bcncdicti minimo esl, ut avobis judicer {l Cor. iv, 3); ne illa,
papjE privilogio cst decretum « El boc proraulga- : quio auctoritate canonica atque apostolica sedificala
mus atque statuimus, ut te, qui primas ipsius pro- sunt in pra'fato privilegio, mea destruantur consen-
vinciae esse dignosceris, nullius unquam infesta- papa Leone ad Leonem Au-
sione, dicente raagno

tione contra canonica apostolicaquc decreta, sive gustum, cum peteretur annucre quae illi fas non erat
judicia ecclesiastica tibi commissa, aut virlute aut consentire {epist. 84) : " Si quae, inquit, deslruxi.
facultate nudari, vel antc audientiam Romani pon- -q ha^c aiidifioo, pra;varicatorem rae conslituo, et eis

tificis, a quocunquc damnari statuimus, omnem ju- me ullionum condilionibus subdo, quas non solura
dicandi ordinem comprehendit, ut suis vidclicct li- auctoritas beatte memoria; principis Martiani, sed
berc utens lcgaliler ac regulariter, si judioandus etiam ego mea consensione firmavi, quia, ut idera
est, ad electorura judicum, vcl ad ejus vicarii, cum alibi dicit, sicut in mala suasione delinquitur, ila et

fuerit specialiter ad boc deputatus, judicium inlra in mala consonsione peccatur. » Sequitur in eodem
suae terminos provincia; provocetur pro cerlis exi- privilegio.

stentibus causis, quibus majores nalu legalitcr ac XXVII. " Et hoc volumus, ne quilibet ex provincia
regulariter apud canonicos judicos accusari valent, et dioocesi metropoli tua; tibique subjecta, jus se-
dierum et dilationum, atque in discussione pcrso- cundum ecclesiasticas constitutiones primatui Ec-
narura accusanlium el teslificantium, utrum debeant clesise tua) et tibi dcbitum quoquo modo per con-
vcl non debeant ad accusationera vel testimonium temptura convollere, aut tibi vel EcclcsiaD tuoC quam-
adraitti, canonica et legali forraa servata, et sic de- cunque violentiam, contra eadera canonica constituta
mura legaliter vol regulariter convictus vel confes- et decreta Romanorum pontificum, pertinaciter
sus apostolici papa) judicio priraas Rbemorum pro- inforrc praesumat, cura anathematis interpositionc,
viuciic reservelur, sicut S. Leo ad Anaslasiura cui noslra apostohca et beati Pelri apostolorura prin-
viccs suas comraisit do metropolitano scripsit epi- cipis auctorilate prohibomus. Oplamus frateruita
scopo {epist. 88) : Sed etiam, si quid gravo into- tem tuam in Chrislo mmc ct scmper bene valero. »

lerandumque gossisset , nostra erat exspectanda Quro constitutio qiianlum sacris canonibus Nica;noe,
censura, ut nihil prius ipsc deccrueres, quam quid Antiochcnco, Chalcedoncusis, Sardiccnsis, ct Africaj
nobis placeret agnosceres. » Undc et in pra;fato provinciae synodis, sed et decretis apostolicae sedis
privilegio sequitur « Sed si compellatus appellare
: pontificum ac sacris lcgibus consonet, nemo cst
ad hanc sauctara sedem volueris apostolici papa3 qui dubitat, si sacros canoncs ct decreta sedis Ro-
judicio reservari, nostra, imo beati Petri apostoli, manae pontificum ac venerandas legcs cognitas
auctoritatc prcccipimus, noc alicui cujuscunqiie juri habet. Quia onim scriptum est : Post concupisccn-
vel judicio te subjici, excopla potestate scdis Roma- tias tuns non eas {Eccli. xvni); ot : Altiora tc nc
nx ponlificura. » qua'sicris (Eccli. iii) ; el bcatus scribit Ilormisda :

XXVI. Et in hac sententia canouici privilegii Elovafio semper affert saluti pcriculum, per quam
domni Bcnedicli attendat, si quis forte supra mcn- l)siu3 invcntor diabolus angclica potestatc privaius
surara suani irc voluerit, ct non de his quibus dicit est, salis supcrque suffecil, ac sufficit, semperque
Dominus Ecce ego milto vos {Maith. x), sed dc his
: sufficiot praisignato Rhemorum Ecclesia; servieuti,
esse dclegerit, de quibus Dorainus dicit Ipsi ibani, : D «pia; pcr sacros canones ot docrcla sedis Romana;
et ego non mittcbam eos (Joan. xxiiii; quia primas pontificum unicuiiiue suut metropolitano collata.
Rhemorum provincioe apostolici p;i])[c judicio rcsor- XXVIII. ILoc tanlum proptor vilandam prolixita-
vari B. Petri apostoli auctoritate cum auathomatis tom, quia liinc sutficicntor in canonibus sacris et in
interdictione pra^cipilur, et nec alicui cujuscuuque (h^cretis pra'decessorum suorum habetur, de privi-
juri vel judicio submilti perrailtilur, excepta po- logio domni Benedicti , quod in scrinio sancla}
lestatc sedis Romanac pontificum. Contra qua; si Roniana' licclesia^ noscitur contineri, ct in synodo
alitpiis noslratium prajsumcre non voluerit sed , apud Sucssionos ostensum csl, et si neccsse fuerit,
obaudicns Apostolum dicentom A'i/ii7 pcr contcn- : adhuc valot ostcndi, duximus comn)omoranda non :

tioncm, nequc per inanemgloria7n(Philip.ii),c\\a.- ul domni cl Patris nostri apostolici papa; Joannis
rilose, sicul frater a fratrc, qua; pacis et diloclionis ranonicis ot upostolicis iiraToptionibus, ([uod absil,
sunt expetieril, audict cum Ajiostolo : Cuni libcr resuitomus, ((ui otiam ante ol post privilogia luoc
essem exomnibus, duntaxat \obis, omnium vestrum collata, scdis aposlolica; jussione, cl domni tunc
 ;

205 EPISTOL.E. 206

regis Caroli, nunc autem gralias Dco imperatoris A esse qua? gesserit. Quanta enim vicariis beatissimi
Augusli, verum et invitalione confratrum ac coepi- Petri apostoli judicabitur esse reverentia, si quae ia
scoporum nostrorum, seqentes apostolicara regu- sacerdotio praecipiunt, eisdera transentibus dis-
lam, quae dicit Per charitatem serviie invicem,
: solvantur ? » Et sanctus Leo papa in decretis suis
suhjecti invicem in timore Christi {Gal. v) ,per prsefixit (epist. 1) : « Hoc itaque admonitio nostra
diversa loca diversasque provincias, ad synodos denuntiat quod si quis fratrura contra hacc constituta
convenire studuimus, et pi"Out dederit Dominus venerit, vel venire tentaverit, et prohibita fuerit
posse studebiraus, ut praedictum est, et saepe dicen- ausus admittere, a suo se novurit orticio submo-
duraest, qui non ab re est sa^pius verbo repetere, vendum, nec communionis nostrae futurura esse
quod semper necesse est anirao retinere, servato consortem, qui socius esse noluit disciplinae. Ne
jure privilegii dorani Benedicti, si nos fraterna cba- quid vero quod praetermissum a nobis forte
sit,

ritas invitaverit, potiusque jussio apostolicse sedis, credalur, omnia decretalia constituta, tam bcatae
ct praiceptio domni nostri Caroli imperatoris Au- recordationis lanocentii, quara omnium decessorum
gusti nos ad synodum, sicut prjecipiuut regute, nostrorura, quae de ecclcsiasticis ordinibus et ca-
vocare decreverit pro talibus, quae forte provinciali nonum proraulgata sunt disciplinis, ita a vestra di-
nequiverint cxaraine dii^iniri, raaxirae in causa fidei g lecttone custodiri debere raandamus, ut si quis ia
vel generalis religionis, sicut in apostolicff; sedis illa commiscrit, veniara sibi deinceps noverit dene-
pontificum, et in epistolis legimus Augustorum. gari. » Quia enim in Lege et in Evangelio duorum
Quoniaai imperatorum auctoritate convocatas gene- vel trium testium rata sententia comprobatur, quanto
rales synodos, et in historiis ecclesiasticis et in epi- studio horura quatuor, de qualibus dicit Dominus :

stolis apostolicae sedis pontificum reperimus. Si duo ex vobis consenserint siiperterram, deomni
XXIX. Et sanctus Gregorius reges Francorum re fiet, de praestitulis auteriorum privilegiis conser-

synodos in Gallicis et Belgicis provinciis convocare vandis uniformis scntentia debcat conservari, cor-
saepe comraonuit. Sed quoniam, ut Lco monuit datus quisque attendat, et unde quisque nostratium
{epist. o6 ad Anatolium), racns potentiae avida nec pro fideli reverentia ac conservatione raerilum sibi
abstinet vetitis, nec gaudet concessis, et diflicile est beatee remunerationis potest acquirere,ne praeva-
ut cupiditas iraproborum non aliquid supra raensu- ricando periculum incurrat, magnopere caveat.
ram moliatur appcterc ne quis nostrum oblitus : XXX. Tandcm brevites commemorare censuimus,
praeceptionis Aposloli, imo per Apostolum Doraini, quia sancto et venerando viro Bonifacio in Frisia
qui dicit hi omnibus exhibeamus nos ipsos sicut
: verbum Doraini prsdicante, anno Incarnationis Do-
Dei ministros, nemini dantes ullam offensionem, ut minicae 7oi, raartyrio coronato, et Siraoniacee has-
non vituperetur ministerium nosirum { II Cor. vi), resis pravitate, et neophytorura praesuraptione, ac

aut iraprobilate, aut asscntatione contra praefata caeteris quibusque pro temporum opportunilale et
privilegia perlinaciter raolialur insurgere, et peri- qualitate compositis, hactenus proviociae Cisalpinse,
culum iateatatae daranationis possit incurrere, de temporibus Pippini regis, et Caroli ac Ludovici im-
cernenle Zosirao papa ad Aureliura, et uaiversos peratorum, siae hoc primicerio vel primate a sede
episcopos per Africam constitutos, universosque apostolica delegato anaos circiter viginti tres (imo
episcopos per Galhas et septem provincias consti- annos nonaginla) raanserunt, et raelropolitanis sin-
tutos, et universis cpiscopis per Hispaniam consti- gulis suo jure servate, apostolicae sedis favore, et
lutis, a pari {epist. 6). « Cumadvcrsus, inquil, sta- principum suorura dispositione, secundum sacros
luta Patrum venitur, non tantum illorum providcntiae canones, etdecreta ejusdem sanctae sedis pontifi-
atque sententiae, qui in aevum victura sanxerunt, cura, quaeque fuerunt agenda, veaerabiles episcopi
sed ipsi quodamraodo fidei et catholicae disciplinae pcr auctoritatem canonum sacrorum, et decreta se-
irrogalur injuria. » Et sanctus Hilarus papa, ut supra dis Romanae pontificum peregerunt.
ostendimus, dicit {epist. 11) « Non minus in san- : XXXI. Drogo interea Metensiura episcopus, fastu
ctarum traditionem delinquitur sanctiones, quam in regise prosapice subvectus, hanc praelationera in Ci-
imjuriam ipsius Doraini prosililur. » Etsanctuspapa D salpinisregionibus.nactaquadam occasione, temporet
Symmachus ad Caesarium Arelalenscm episcopum Lotharii imperatoris apud Scrgiura papara obtinuit
dicil {epist. 1) : « Cum ad Trinitatis instar, cujus sed quod affectu ambiit, eftectu aon habuit ; et quod
una est atque individua potcstas unura sit per di- eiricaciae usu, noa consentieutibus quibus intererat
versos aalislites sacerdotiuai, queraadraodura prio- obtincre non potuit, paticntissime ut eum decuit
rum slatuta a sequcntibus convcnit violari? Huc ne scandalura fratribus ct consacerdotibus
toleravit,
acccdit quod hsec si cveniat scntentiarura varictas, generans, schisma in sanctam Ecclcsiam introduce-
ad ipsara sacrosanctara catholicara religioaem cre- ret. Quem tantae generositatis ac dignilatis virum
diraus pertinerc, cujus oranfs potestas infringitur, quisquc nostrura iraitari debucrat, ncindcbiteappe-
nisi universa quae a sacerdotibus Doraiai scaiel teret quod non habeat, qui sine coatentione nou
statuuntur perpelua sint. Quod alias contingere exsequi pertuht quoc adcptus fuerat. Cura legaraus,
poterit, si succcssor decessoris actibus non tribuerit quia pravoruai praesuraplio, noa solura ex sua tor-
firmitatem, et roborando quaj gcsta sunt, faciat rata titudine, verura etiam ex coraparatione rcctorum.
 207 IIINCMARI RIIEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 208

quam sil damiianda monslratur, dicente Scriplura :

A super altitudinem nubium ! Peslilentia et gludius

Prohata autem virtus corripit insipientes {Sap. ii). per mundum saevit, gentcsinsurgunt gentibus, terra
Quantumque ('ratcrnum scandalura, ut ex altiludinis concutitur, orbis cum habitoribus suis lcrra de-

nostrie rapina, si forte aliquis nostrum hoc raorbo hiscenle sorbelur, omnia enim quae pracdicta sunt
laborat, fratibus scandalum non genoremus, vitare fiunt. Rex superbiae prope est, et quod dici nefas
debeamus, Doniini sententia demonstrat dicentis ad est, sacerdotum est pra^paratus exercitus, quia cei--

Petrum, ut vitando scandalum exigcntibus censum vici militant elationis, qui ac hoc positi fuerant, ut

pro eo et pro se daret, quem non dcbebant. ducatum pnipberent humilitatis.Sed hac in re, ctiamsi

XXXII. Et quoniara anni triginta secundum leges nostra lingua minime contradicat, illus virtus con-
publicas, ut notum est, el juxta constitutionem ec- tra elationem in ultionera erigitur, qui superbiae

clesiaslicam, ut demonstrat Gelasius papa, humanas vilio per semetipsura specialiter adversatur. Hinc
adimunl quesliones, et Jusliniana lege, ac decreto enimscriptum est : Deus superbisrcsistit, humilibus
beati Gregorii ex eadcm lege promulgato, negotia aiitem dat (iratiam ( yar.iv,6j. Hincrursusdicitur :

inler vcnerabilcs Ecclesias, ac monasteria, locaque Immundus est a])nd Deum qui exallat cor ; hinc con-
rcHgiosa anni (juadraginta dcterminant, si supei'sti- tra superbientcm hominem scriptum est Quid su-
:

tiosus appetitus excelleutia; avidarum mentium no- g perbis, torraetcinis (£cc/j.x)? Hincper semelipsam
strarum suffere valeret, non scdcra apostolicara, Veritasdicit : Omnisqui seexaltathumiliabitur{Luc.
vel aures imperiales, sine ulla nova necessitate, pro XIV, II). Quae ut nos ad viam vitac per humilitatem
hoc indcbito supcrciho inquietaret, cum quies epi- reduccret, in senietipsa dignata est quod nos admo-

scoporum Gisalpinarum provinciarum, sine hujus uetdemonslrare,dicens:Z)i5C«7t'rt mc qnia mitis sum

inquietudinis scandalo at(juo dispendio, post tanta ct humilis corde i}latth. xi, 29). Nunquidnaramente
tcmpora manere valerol. Si enim quique noslrum cxcidit, quod Verilas dicit Qui scandalizaverit:

rogulam pastoralem boali Gregorii sequi per omnia xinum de pusilis istisquiinme credunt, cxpeditei ut
ut dcbueramus maUiisseraus, metas nostra; raensurte suspendatur mola asinaria in collo ejus,ct demer-
nequaquam transcenderemus, et quod cujuscunque gatur in profundum maris{Matth. xvii,6j?Quod ta-
unquam non raeruit, appetere
nostratium civitas mensiconsiderarencgligimus, contra tantae olationis

dovileramus. Timoro quippe ac cavcre debemus, tumorera judicia supenia vigilabunt. >-

passimbeatusGregoriusin epistola ad Joaniiem

(juce XXXIII. His ila so liabcnlibus, (juia, ut sanctus Leo
Constanlinopohtanum opiscopum Roma scripsit, ot dicit (cpist. '6i)), quotios ob occurrentes causas ge-
unicuique nostrum altiora se quserenti de coelo dicit neralis congregatio facta fuerit sacerdotura, dil^lcile

(Ub. II, epist. 38) : « Perpende, inquiens, rogo, quia ^ est ut cupiditas improborum non aliquid supramen-
" suram moUalur appetere, sicut soepe et etiarainuni-
in hac pra^sumptione temcraria pax totius turbalur
Ecclesioe, et gratiae contradicitur communiter omni- versalibus synodis legimus accidisse, si quid in hoc
bus effusse. In qua nimirum ipse tantum crescere humilitatis nostrao conventu, duorura vel triura fu-
poleris, quantum poneslemetipsum docreveris : tan- vorc, ac paucorum silentio, fastu imperialis poten-
toque major ofliceris, quanto te a superbi et stuUi lia\ contra suprascripta sacrorum canonura ct apo-
vocabuli usurpatione restringis, atque in tantum sloIic;p sodis pontificum docrcta cx cisdem sacris
proficis in quantum tibi non studucris derogando canonibus promulgata, conlraque singulis melropo-
fratribus arrogare. Quis, rogo, in hoc tara perverso litanis antiqua privilegia, etiam et per sacras legcs,
vocabulo, nisi iUe ad imitandum proponUur, qui de- quibus una cum venerandis canonibus sancta mode-
spectis angelorum legionibus secura socialiter con- ralur Ecclesia, conservanda, immaturo atque incon-
stitutis, ad culraen conatus est singuIarUatis erum- sidorato jussu est superinduclum, sivc sancitum,
pere, ut et nuUi subcssc, et soUis omnibus prfcesse Domino, ut non plantetur nemus secus
proliibcnle
videretur? Qui otiam dixil : In coclum consccndam, templumsuum, idcst no oi)umbrelur, et docoloretur
supcr a.stra citdi cxaltabo solium mcum : sedcbo in lypo torrcni principatus sincoritas et fulgor humili-
monte testamenti, in lateribus Aquilonis. Ascendam latis occlosiastica', juxla dccrcta mysticae Nicicna.'
super altitudinem nubium,similisero Altissimo{Isa. D synodi, (juo dicilur : * Si duo aut Ires propter con-
XIII, U). Quid enim fratrcs lui, omnes univcrsalis tentiones proprias contradicunt, obtineat senlentia
Ecclesiic episcopi, nisi astra ca'li sunt ? quorum vita plurimorura, spretisquo, ut diximus, si duo vel Ires
simul et lingua, intcr peccata errores(jue homimmi, ])roplor asscnlationoni fortc non corde, sed verbo,
quasi inter noctis tenobras lucent. Quibus dum cu - vcl silentio conspiravorunl, gcnoralilas nostra Deo
pistemelipsum vocabulo olaliouis pra^pouero, oorum- auctore non annuil, scd cordc ac conlradicente ore
que nomen tui comparationc calcarc, (juid aliud di- plurimorum do-
constantissiuio abnuit, ot senlontia
inccelum consccndam, superaslraca'li cxal-
cis, nisl bitum robur alijue vigorom obtinuit, oblinot, ac ad-
tabo solium meum f An non universi ei^iscopi nubos juvanlc Domino pcrpotim obtinobil. » Quia, ut mo-
sunt, qui et verbis praedicationis pluunt, et bonorum moratus sanctus Lgo ad Maxinnmi Antiochcnum
operum lucccoruscant?Quos dum vcslra fralernitas opiscopum scripsit {epist. 66) : « Si quid a quoquam
despiciens sub se i^romcre conatur, (juid aliud dicil, conlra Nicaiuorum canonum slatuta in quacumjuc
nisi hoc (juod ab anlitjuo hostc dicitur : Asccndam synodo vol lcnlalum ost, vol ad lomj^us vidctur cx-
209 EPISTOL.E. 210

tortum, nihil pra^judicii polest inviolabilibus inferre Aabsit, non mediocre periculum est, qui cum parere
decretis. Et facilius erit quarumlibet consensionum debeant despiciunt. "

pactum dissolvi quam prsedictorura canonum regulas

EPISTOLA XXXI.
ex ulla parte corrumpi. '>

.VD QUEMDAM EPISCOPUM.

XXXIV. De eo autem.quod quidani frater impe- De translationibus episcopormn, contra Actardum
riali edicto velut dato sibi coUatum fuisse (quod non yamnetensem.
illi, sed nobis de illo, sicut lectionis auditu compe- (Apud eumdem, cx codice virdunensi.)
rimus, a sede apostolica est directum quibus non
,
Servus Cliristi et servorum ejus dilecto fratri et
est donatum) visusest exultasse, idem sanclus Leo ad vcnerabili episcopo salutem.
Anatoliura Constantinopolitanum episcopum scripsit Dc quibus apud exiguitatem meam prudenlia tua
{epist. o4) : « Alia, inquit, ratio est rerum saecula-
pcrquirit, et mox ac fcstinato breviterque sibi quid
riura , alia ncc praeter illam petram
divinarum ,
indc sentiam obnixc respondcri deposcit, obediens
quam Dcminus fundamento posuit stabilis erit
in
postulanti respondeo cui uegare nihil habeo, quia nec
ulla constructio. Propria perdit, qui indebita concu-
debeo, diccnte Scriptura : Qui abscondit frumenta
piscit. D Et ut Gelasius dicit nunquara invenilur de

pontiticibus nisi Ecclesiam judicasse, et non esse g maledicitur inpopnlis, benedictio autem super ca-
put vendentium (Prov. xi, 26) ; id est, qui scientiae
humanarum legum, de talibus ferrc sententiam abs-
verbum abscondit, a Domino audiet Serve male et :

que Ecclesiae principaliler constitutts pontificibus,

piger, quare non dedisti pecuniam meam admensas ,
obsequi solere principcs Christianos decretis Eccle-
ct ego veniens recepissem utique quod meum est cum
si<e, non suam prseponere potestatcm, episcopis ca-
usura, ?{Luc. xix, 23). Bcnedictio autcm super caput
put subdere principcra solitum non dc corum capi-
vendcntium, quoniara qui dat conservis in tempore
libus judicare.
tritici racnsuram, a Domino audietF.urje, serve bone :

XXXV. Et in lege Valenliniani, Theodosii et Ar- etfidelis, quiasupcrpauca fuistifidelis,super multa

cadii decretura cst de episcopis : « Habeat inquiunt, te constituam (.Va<//j. xxv, 21). Et quidam catholi-
illi judices suos, nec quidquara his publicis comraunc cus doctor ait : Invidise siquidem maculam de sese
cum lcgibus, quantum ad causas tamen ecclesia- non abluit, qui alteri couferre dencgat hoc quod
sticas perlinet ,
quas decet episcopali auctoritate sentit. Igitur quae non sufters tibi per tempus
decidi.» Qufc noa dicimus, quod absit, potestali ac plcnius ac lalius respondari, breviter ac capitula-
per hoc Dei ordiuationi rcsistentes , sed potius ob- tim, ab exordio rei hujus incipiens, ad interrogata
scquenles, quia sicut Dominus priccepit reddi quac rescribo.
sunt Caesaris Caesari, et qua; sunt Dei Deo (Muftli. I. Ad quid Dci Filius formam servi accepit Apo-
xxii), ita quae sunt imperatoris obsequia obcdienter stolus monstrat dicens : Per unum hominem pecca-
ipsius obsequiisexhibemus et qus saccrdotii sunt , tum mundum et per peccatum mors, el
intravit in
ordini dependimus sicut raemoralus
sacerdotali , itain omneshomines pertransivit,inquoomnes pec-
sanctus papa Gelasius ad Anastasium imperatorcra cavcrunt. Fidelis scrmo et omni acceplionc dirjnus,
discrevit atquc decrevit (epist. 10) : « Duo sunt, quoniamJesus Christus venit in liunc mundum pcc-
in^iuiens, irapcralor Augusle ,
quibus principalitcr catores salvos facere. Omnes cnim peccaverunt, et
mundus hic regilur, aucloritas sacra pontilicuni, ct egent gloria Dci {liom. v, 12).
regalis potcslas, in quibus tanto gravius cst pondus II. Ad quid apostoli ab eo sunt ordinati, ipse raa-
sacerdolum, quantoetiam pro ipsis regibus tiominura nifestat dicens : Ecce ego mitto vos. Ite,docete omnes
in divino rcddiluri examinc rationeni. No-
sunt gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et Filii, et
sti etenim fili clementissimc
, quod licet pra?si- ,
Spiritus sancti, docentes eos scrvarc omnia qurecun-
deas humano generi dignilate rerum tamen prtc- , que mandavi vobis {Luc. x, 3 ; Matth. xxviii, 19^.
sulibus divinarum devotus colla submilis, atquc ab Sic luceat lujc vcstra coram hominibus, ut videant
eis causas tuae salulis exspectas , inque sumcndis opera vestra bona, ctglorificent Patrem vestrum qui
ca'lcstibus sacramenlis, eisque ut compctit dispo- T> in coilis est {Matth. v, 16).
nendis, subdi le debere cognoscis religionis ordine III. Horum in Ecclesia locum tcnenl episcopi, dc
potius quara praeesse. Nosti itaque inter haec cx quibus quasi orc ad os allo^iuens Ecclcsiam per apo-
illorum tc pendcre judicio, non illos ad tuam velle stolos fundalam, Spiritu sancto aftlatus Psalmisla
redigi voluutatcm. Si enim, qunntum ad ordinem pryccinuit dicens : Pro patribus nati sunt iibi filii

pertinet publicce disciplinae, cognoscentes imporium iPsal. XLiv, 17) ;

qui ordinautur singuli, secundum
tibi supcrna dispositionc coUalum, legibus tuis ipsi aposlolicam traditionem, pcr singulas civitatcs, et
quoque parent rcligionis anlislites, ne velin rcbus sicut ad Titum scribit Aposlolus : Hujus. inquiens,
humanis exclusae videantur obviare sentcnli.T, quo rci gratiareliqui te Creta:,ut eaquoidesunt corrigas
rogo te decet affectu eis obedire, qui pnerogandis etconstituaspersingulascivitatespresbyterosiTit.i,
venerabilibus sunt altributi mysteriis ? Proinde sicut '.')), id cst episcopos, sicut paulo post demonslrat :

non leve discrinem incumbit pontificibus siluisse , Oportet, inquit, episcopums'inecriminccsse{ibid.,'\.

pro divinitalis cuUu quod congruil ita his, quod : Episcopus enim uomon ost oflicii, sicut prosbytcr est
 »

214 HINCMARI RIIEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 21-21

nomon a>tatis, nou corporese. sed sapientise et vitae Amodumetp7'opopulo,itaetiamprosemetipsoo(}'erre

immaculalfc. Sicot per qucmdam sapientem dicitm' pro peccatis {Hebr. \, i). Et itera idem
: Si quis :

Senectus venerabilis cst, 7ion diiiturna, neque nu- episcopatum desiderat,bonum opus desiderat{ITim.
mero annorum computata. Cani sunt antem sensus III, 1). « Ipse, inquitsanctus Gregorius [reg. past. i,

hominis,et cstas sencctutis vita immaculata{Sap.i\, cap. 8), sibi lestis est, quia episcopatumnonappelit,

8). Hinc est ergo quod ad Moysem Dominus dicit Con- :

qui non per hunc boni operis ministerium, sed ho-

grega mihi septiiaginta viros de seniorihus Israel, noris gloriara qua:>rit. Sacrura quippe oflicium non
quos tunostiquod senes populi sint {Num. xi, 16) in ; solum non diligit omnino, sed nescit, qui ad culmen
quibus quid aliud quam senectus cordis requiratur, regiminis anhelans, in occulta meditalione cognitio-
cum tales jubenlur eligi qui senes sciuntur ? Si enim nis caeterorum subjectione pascitur, laude propria
scnectus in eis corporis qu;ercretur, a tantis sciri po- la^tatur, adhonorem cor elevat, rerura affluentium
terant, a quanlis videri. Dum vero diritur quos tu abundantia exultat. Mundi ergo lucrum quporitur sub
iwsti quod sencs populi sint, profecto liquet quia ut ejus honoris spccie, quo mundi destrui lucra dcbue-
sanctus dicit Gregorius senectus mentis, non cor- runt, curaque mens humilitatis culmen aripere ad
poris, eligenda monstratur. Hincet Paulusad Timo- elationera cogitat, quod foris appetit, intus, imrau-
theura scribit:Nemo adolescentiam tuam contemnat, g tat. » Et idcm alibi de verbis Domini : Sicut misit
sed exemplum esto fidelium in verbo, in conver- mePater, et ego mittovos {Joan.w, 21). Pater,

satione, in charitate, in fids, in castitate (I Tim. inquit Filium misit, qui hunc pro redeniptione ge-
IV, 12). Hanc autem traditionem, singulos pcr sin- neris humani incarnari constituit : quem vidolicot

gulas civitates ordinandos opiscopos, auctoritas apo- in raundo venire ad passioncra voluit, sed taraen
stolica constituit, sicut sanctus Clemcns, successor araavit filium qaem ad passionera raisit. Electos
beati Petri apostoli, ex traditione ipsius i^romulgavit, vero aposlolos Dominus non ad mundi gaudia, sed
veluti sanctus Anaqletus ab ipso boato Pelro apostolo sicut ipse missus cstad passiones inmundum mittit.

presbyter ordinatus, postca Roraanae sedis episco- Itaque dicitur : Sicutmisit me Pater et ego mitto
pus, in epistola sua deraonstrat , dccente sancto vos, id ost, ea vos charitate diligo, cum inler scan-

Spiritu per Prophetara : Deus locutus est in sancto dala porseculorum milto qua rae charitate Pater,

suoloitabor et partibor Sicliimam, et convallem ta-

diligit, queravcnire ad lolerandas passiones fccit.

hernaculorum dimetiar {Psal. lix, 8). Hiuc sanctos

« Nunc, inquit, quod hanc praecipuara et
V. Ordinalis autem singulis episcopis in civitali-
Basilius :

bus singulis, nonad mundi gloriam, sed inter scan-

veluti privatam quamdam lu-ereditatem populi in di-
visionem vocabo, et coramuncmcum Cfoterisomnibusp,
dala 1'trsecuiorum,
"''''' non 'liq^t eis mutare civitates in
persecutorum, n(
^"i'^"^ sunt regulariler ordinati, n?c tran^ferri de
faciam. Cum autem divisum fuorit testamentum in^
civitate ad civitatem pro tcrrena cupiditate vel glo-
omnes, ot cuncta ejus utililas univorsis ccrjierit ossc
rine ambitione, sicut sanctus Gregorius in homilia
communis, Deo pro nobis omnibus mclius aliquid
Ezochielisprophet?etractatdicens(//ow//. 5j « Thro-
providontc, tunc etiam convallis tal)ernacuIoram di-
:

nus cjus, quin Dei, flamma igiiis, rota' ejus ignis

metietur, hoc cst universus orbis terrarura, qui val-
acccnsus(Dan. vn, 9). Hi onim qui animarum custo-
lis tabernaculorum pro habitaculis corporis dictus
des sunt, ct pascendi gregis onora susceperunt, mu-
est hic, velut quadara sorte divisus atque dimensus
tareloca minimc pormittuntur. Sed quia uno in loco
por singula loca Ecclesiarura Dei parochiis et incola-
positi Divinilatis in se praesentiam porlant et ardent,
tibus distinguetur. Tunc etiam oa qu» divisa sunt in
Ihronus Doi flamma ignis dicitur. lli autcni qui
unitale fidei congrogabit illc qui pacilicat por san-
amore Domini in praedicalione discurrunt, rota; cjus
guinem suum quae in terra sunt, sive quae in coflis
ignis ardcns sunt, qnia cura ox ejus desiderio per
et qui mediura parietem sepis solvens facit utraquc
varia loca discurrunl, unde ipsi ardent, et alios
unum.
accendunt.» Sicut. B. Paulus gonlium ordinatus apo-
IV. Ordinantur autem singuli episcopi in civitati-
stolus, lolum ut ita dicamus mundura Evangolio
bus singulis, non pro lomporalium honorum potc-
D Christi replovit, et rota Christi non uni civilali tan-
stalibus, non pro viHis ot posscssionibus, non pro
'""^ pracsedit, sed et mullis civilalibus pcr suam
facultatum propriis, (p.as tamen episcopi, suscopto
prasscntiam cvangolizavil, ut sacra narrat historia,
ministorio, secundum regulas et leges sancto Spirilu
ol per suas Epistolas conHrncavit. Hinc ct sacri ca-
promulgalas, conservare juste, ac ralionabilitor
nones Afri^aiii consilii doorov(U'unl ut noa liceat
ampliarc ct dispensarc debent, ut rc vera Doo dicala
fieri robai)lizalionom, roordinaliouom, vol Iransla-
cl consccrala sanctuaria, vota fidelium, prclia pcc-
tionem opiscoporum ; el si quilibot opiscopusde civi-
catorum pauperum, sed pro lucrandis
ct patrinionia
tale in qua ordinalus fuit ad aliam transicrit civita-
animabus ot salvandis hominibus, sicut dicil Apo-
lem camquc invaseril, nisi ad propriam civitatem
sIdIus Omnispontife.te.r hominibus assumplus, pro
:

sponlc vol commonitus redierit, libcrura esse adver-

fiominibusconalituiiurin hix qure sunt ad Drum, ut
sus eum rcclorom adiro provinciao, ut sccundum
ofjerat dona rt sacrificia pro pcccatis, qui condolrrr
quoniamet ipsecir-
possit his quiignorant el errant, slatula gloriosissiniorum principura auctoritalo judi-

cumdatuscst infimitatc,etproptcreadebel, qucmad- ciaria prolinus excludatiir. Sed ot colligendum ost

213 EPISTOL^. 214

quam grande scelus fit hujusmodi translatio, quce A est incardinatus. Sed postea sedem non mutavit
rebaptizationi et reordinationi comparando conjun- sicut ia epislola beati Gregorii qui legit invenire
gitur. De rebaptizatione autem, quam grande sit
valebit. Et ut antiquiprum teraporura exerapla prse-
piaculum, in sacris canpnibus, et in pontificum Ro- tereamus, terapore Caroli principis, cum ordo eccle-
manorum decretis , specialiter autcm in epistola siasticus et Cliristiana i-eligio in istis Cisalpinis
Felicis papae ad universos episcopos per diversas regionibus pene fuit abolita, Winfrit, cognoraento
provincias conslitutos, quisquis legere voluerit inve- Bonifacius a tertio papa Gregorio Romge fuit ordi-
nire valebit. De reordinatione vero S. Gregorius in natus episcopus, et pro auimarum lucro in istas
epistola ad Joannem Ravennenseni ita ic it [tib. u, regiones directus. In quibus ejus praidicatione et
ep. 33) : " Illud, inquiens, quoddicitis, ut is qui ordi- sanctae convcrsationis exemplo cum ordo ecclesia-
natus est iterum ordinetur, valde ridiculum est, et slicus et religio coepit reparari, aliquandiu in civi-
ab ingenii vestri consideratione extraneum : nisi tate Agrippincnsi Colonia sedit, et emergente neces-
forte quod exeraplum ad mediura deducitur, de quo sitate atque utilitatc ad Mogunlmam civitalem trans-
ct ille judicandus est, qui tale aliquid fecisse perhi- latus, ibi est archiepiscopus regulariter incardina-
betur. Absit enim a fralernitate vestra sic sapere. tus, sed sedem postea non mulavit, sicutin epistolis
Sicut enira baptizatus serael iterura baptizari non g apostolicoe sedis pontificum studiosus lector cogno-
debet, ita qui consecratus est semel, in eodem ite- scere pra^valct.
rum ordine non valet consecrari. » Delapsis autem, VIII. De eo siquidem qui non suo vitio, sed alieno
qui ad ordinem cleri per ignorantiam vel ordinan- repudio, ad aliam in qua ordinatus non fuit civita-
tium dissiraulationera veniunt, et de presbyteris siue tem transfertur, Antiocheni canones dicunt (can. 18).
examine provectis, sacrura Nicccnum concilium, et « Si quis episcopus ordinalus ad parochiam rainirae
decreta Gelasii exeodem promulgata concilio, quid cui est elcctus accesserit, non suo vitio, sed quod
agendura sit patenter ostendunt. eum aut populus vitet, aut propter aliara causara,
VI. Si autem causa certae necessitatis vel utiHta- non taraen ejus vitio perpotratam, hic et honoris
tis exegerit ut quilibct episcopus de civitate in qua sic et ministerii particeps, dummodo nihil molestus
ordinatus est ad aUam civilatem transferalur, syno- Ecclesise rebus existat, ubi miaistrare cogaoscitur.
dali dispositione, vel apostolicse sedis consensione, Quem etiam observarc conveniet quidquid synodus
apertissima ralione manifestum fieri debet, quia perfecta provinciaj judicando decreverit. » Et hinc
transfertur de civitate, qua ordinalus fuit, ad
in in Ancyrano concilio decrelum est de his qui ad
aliam civitalera causa fidei, non temporalis commo- episcopatum provecti sunt, nec recepti {can. 17) :

di, pro animarum lucro, non pro rerum tempora- necreccpti ab pa-
" Si qui opiscopi ordinati sunt, illa
lium quajstu, non suo vitio, sed aliorum repudio, rochia in qua fuerant denominali, volucrintque alias
necessitate persecutionis, non ardore ambitionis vel occupare parochias, et vim praisulibus earum in-
prasumpsione propriye \olunlaliS'; 7ieque, ut dicit ferre, seditiones adversus eos excitando, hos abjici
Apostolus, qiusquam sumatsibi honoremsedqiiivo- placuit. Quod si voluerint in presbylerii ordine, ubi
catiir a Deo tanquam Aaron {Heb. v, 4). Sicul et prius fuerant, ut prcsbyteri residere, non abjician-
Christus non seraetipsum clarificavit ut pontifex fie- tur propria dignitate. Si autem seditiones commo-
ret, sed qui locutus est ad eum Tu es saccrdos in :
verunt ibidem constilutis episcopis, presbyterii quo-
oaternumsecujidumordincm Melchisedech(Psal. ci\, que honor talibus auferatur , fiantque damnatione
4). Aliud est enim mut3,re et aliud rautari, sicut
notabiles. » Dicit euim Antiochenum capitulum, quia
aliud est minislrare et aliud minislrari. Unde et regulae sacrae prajcipiunt, ut nullis invitis delur
Dorainus in Evangelio loquitur dicens : Non veni episcopus, cleri et plebis et ordinis consensus ct de-
ministrari, sed /ni«i«/?'a?T('.V«<//i.xx,28).Noaergo, siderium requiratur, et ille omnibus prtPponatur,
ut in decrctis apostolicse sedis legimus, mutat sedem quem cleri plebisque conscnsus concorditer postu-
qui non mutai mentera, id est, qui non mutat qua larint, ne civitas episcopum non optatum aut con-
suscipi episcopatus debet, intentionem, ut transcat lemnat , aut oderit , et fiat minus religiosa quam
de civitate ad civitatem per cupiditatem et ambi- D convenit, cui non licuerit habcre quem voluit. »
tionem. IX. De eo qui aecesjilale persecutionis decivitale
VII. Nara ut de multis exempli gratia quKdara in qua ordinatus fuit transit ad civitatenl, Sardicen-
devocemus in medium, bcatus Petrus causa fidei, ses canones dicunt [can. 21): « Ut si aliquis episco-
ordinato pro se episcopo in Antiochia, inscqucns pus vim perpessus est, et inique expulsus pro disci-
magum Simonem, Romam venit, in quaper viginti plina ct catholica confessione vcl pro defensione
et quinque annos aposlolalum ct episcopatumgessit. veritatis, elTugiens pcricula, innocens
et devotus ad
Augustinus, a bealo Gregorio papa causa fidci ad aliara vencrit civitatem, non prohibeatur immorari
Anglos rota Christi dircotus, postquam ad praidica- quandiu aut redire possit, aut injuria ejus reniedium
tionem ejus gens illa fidcm reccpit, ab Arclatensi acceperit, quia durum est eum qui perseculionem
episcopo, jussione beati Gregorii episcopus cst ordi- patitur non recepi, etiam et larga benignitate huma-
natus, dciude ab eodem beato Gregorio in civitatc nitas ei cst exhibenda.» Ethinc S. Gregoriusad uni- '

regia ejusdem gentis accepto pallio archiepiscopus versos episcopos per Illyricura {lib. i, epist. 13).
 S .

21 HINCMARI RIIEMENSIS ARCHIEPISGOPI, 216

<t Fralres coepiscoposque nostros, quos et caplivitas Aeis, per quos illorum est ecclesiastica supplenda ne-
diversaruniiiue neccssitatum angustiac compnmunt, cessitas, ut aut pariter vivant, aut poriter sufterant

debetis consolandos convicturosquc vobiscum in quod 003 paterfamiHas volct perpeti. Quod si conti-

ecclesiasticis sustentationibus libenter suscipere : gorit ut sive alii minus, alii majus, sive omnos a?qua-
non quidera ut per communionem episcopalis throni liter patiantur, qui eorum sint qui pro aliis palian-
dignitas dividatur, sed ut ab Ecclesia juxla possibi- tur apparent, illi scilicet qui cum se possent talibus

litatcm suflicientia debeant alimenta percipere. Sic maUs eripere fugiendo , ne aliorum necessitatem
et Deo et Deum in proximo diligere
proxiraum in desercrent manere maluerunt. Hinc maxime proba-
comprobamur. Nullam quippc eis nos in vcstris tur illa charitas quam Joannes apostoluscommendat
Ecclesiis auctoritatera tribuimus , sed tamen eos diceus : Sicnt Christits pro nobis ammam sitam po-
vesti*is solatiis contineri summopere hortamur. » suit, sicetnos dehemus pro fratribus animas ponere
Et haec novissima verba epistolae hujus concordant (/ Joan. iii, 16). Nam qui fugiunt, vel suis devincti
pra;misso concilii Sardicensis capitulo. necessitatibus fugere non possunt, si comprehcnsi

X. Sed et persecutio pro qua episcopus de civi- paliantur, ipsi non pro fratribus utique paliuntur.
tate ad civitatem transire possit vel dcbeat, attente Qui vero propterea patiuntur, quia fratres qui eis
consideranda cst, quam canones Sardicenses de- g ad Christianam saluteni indigebant, nolunt desercre,
monstranl {Can. 21). Si aUquis episconus vim
<- sine dubio suas aniraas pro fratril)us ponunt. » Et
perpessus est, el inique expulsus pro disciplina et post aliquanta : « Cur enim sibi putant indiflerentor
catholica confessione, vel pro defonsione verilatis, obtempcrandum esse praccepto, ubi legunt de civi-
effugiens periculura innocons et devotus ad aliam tatc in civitatom esse fugiendum, et merccnarium
vonerit civitatem, quia solent a catholicis hacretici non cxhorrent, qui videt lupura venientem, el fugit

vel sclusraatici seu criminosi persequi. » Et sanctus quoniara non est ei cura de ovibus? -> Et paulo
Augustinus in epislpla ad Honoratum episcopum post : " Fugit Apostolus, cura a persccutore ipse
ostendit (cpist. 180) : « Rostat, inquiens, ut nos, proprie quasrcretur, ahis utique nccessilatem simi-
quorum ministerium quantulancunque plebi Dci ubi lom nou habcntibus, a quibiis iUic minislerium absit

sumus manenti, ita necessarium est, ut sine Iioc ut doscreretur Ecclosia,>. » Sicul fugil S. Athanasius

eam non oporteat remancre, dicamus Domino Esio : Alcxandrinus episcopus, cum cum specialiler appre-

nobis in Deum protectorem, et in locum niunitum hcndcrc Constanlius cuperet imperator. Etaliquanlo
(Psal. XXX, Sed hoc consilium libi propterea
3). suporius " Non enim quisquam ost qui dicat mini-
:

non sufficit, Domini prajceptum

ut scribis, ne contra stros manerc oportcre, ubi jam non fuerit quibus ^

vel exemplum facere nitamur, ubi fngiendum esse necesse sit miuistrai^e. »

de civitate in civitatem monot. Rccolimus enim Et hinc S. Grcgorius in libroMorahum (lib. xxxi,
vcrba diccntis : Cu>n autem persequenturvos incivi- cap. ii) : " Intuorit libot illum sessoris sui calcari-

tate ista, fufjltc in aliam (Matth. x, 23). Quisautcm bus cxcitatum contra arraatos hostos, quanlus Pau-
credat ita fieri hacc Dominum voluisse, ut nccessario lum fervor acccnderat, quando cum Iqihosi ad ir-
ministerio , sine quo vivcre nequcunt, deserantur rumpcndas theatri turbas zeli flamraa rapicbat
greges quos suo sanguine comparavit ? Nunquid hoc Scriptum quippc est : Hepleti suJit ira, ete.rclama-
fecit ipse, quando portantibus parentibus in -Egy- vcrunt diccntcs Magna DianaEphesiorum. Etim-
:

ptum parvulus fugit, qui nondum Ecclesias congro- plcta est cioitas confusionc ct impctum fcccrunt uno ,

gavcrat, quas ab co descrlas esso dicamus ? Nunquid anima in theatrum {Act. xix, 28), rapto Gaio ot
quando apostolus Paulus, nc illum comproliendcrol Aristarcho Macedonibus comitibus, atque mox
inimicus, per fenestram in sporta submissus osl per subdilur : Paulo autemvolenteintrarepopulum,non
murum, et eflugi manus cjus (// Cor. xi, 33), do- pcrmiscrunt discipuli. Quidam autcm et de Asin^

scrta est quae ibi erat Ecclesia necessario ministorio, principibus, qui erant amici ejus, miserunt ad eum
ot non aliis fratribus ibidem constitutis quod opor- rogantes ne se daret in thcatrum {ibid., 30). In
tel)at implctum cst ? Eis quippe volentibusiioc Apo- quibus profeclo vorbis agnoscimus quo impetu con-
stolus focerat, ut scipsum servaret l"]cclesia', quom D tra cuncos adversanlos irruorel, nisi eum pcr ami-

proprie pcrsccutor ille quacrebal. Faciant crgo sorvi cos ol discii)ulo3 charilatis frona tonuisseut. Scd si

Cliristi , ministri vcrbi et sacramcnli ojus , ([uod obviarc hostibus, si ullro pugnam pctcrc, si nosmct-
pracccpit sive pormisit. Fugiant onmino do civitalc ipsos sempcr rolinquorc in cursu nostri fervoris
in civitatem, quando eorum quisquam specialiter a doberaus, quid cst quod isdem praedicator egrcgius
porsecutoribus quacritur, ut ab aliis qui non ita re- de semctipso faletur dicons Damasci prn'po.^itus :

qiiirunlur, non dcseratur Ecclesia, sed praebeant (lentisArclw rcgis custodicbat civitatem Damasceno-
cibaria consorvis suis, quos alitor viYcre non posso rum ut mecomprchcndcret, ef per fenestram n spor- i

novcrunt. (>um autora omnium, id ost opiscoporum ia dimissus sum per muruni.et sic ejfugi manus ejus
ol cloricoruni. est communo periculnm, ii ([ui aliis ill Cor. M, .331. Quid esl ([uod oquus islc modo

indigont non dosorantur ab his quibus iudigonl. Aul si)onto armalorum cuneos impctil, et modo sc ab
igitur ad loca munila omnes transcant, aut (}ui ha- armatis hoslil)us ((uasi tropidus abscondil, nisi hoc
bcnt romanondi nocossitatom, non rplin<|uaiilMr ab quod nocesso ost ut iti ojus arlificiosa virlulc di.«ca-
217 EPISTOL.E. 218

mus, adversariorum piignam, et constanter aliquan- A na Ecclesiacardinalem necesse duximus constituere

do appetere, et prudenter aliquando declinare. Ne- sacerdotem, ut et susceptam serael animarum curam
cesse quippe est ut per omne quod agimus in mentis intuitu futurae retributionis impleas et licet a tua
trutina posilum hinc pondus, illinc fructum nostri Ecclesia sis hoste imrainente depulsus, aliam qua3
laboris aestimemus. Et cum poudus fructum superat, pastore vacat debeas Ecclesiam gubernare. Ita ta-

laborem quisque innoxie declinat, dummodo se in ment, ut civitatem illam hoslibus Uberam effici, et

aliis exerceat, in quibus lucro fructuum pondus la- Domino protegente ad priorem statum conligerit
boris vincat. Cum vero subsequenti quantitate fru- revocari, ad aliam in qua et prius ordinatus cs Ec-
ctuum mensura laboris aut aequatur aut vincitur, clesiam revertaris. Sin autem praedicta civitas con-
labor non sine gravi culpa declinatur. Unde praedi- tinua captivitatis calamitate premitur, in qua a
cator sanctus, cum Damasci valde obstinatas mentes nobis incardinatus es delicas Ecclesia permanere. »

persequentium cerneret, eorum noluit adversitati XI. His auctoritatibus Actai:jlus, Namnetensis
confligere, quia semctipsum, quem profuturum episcopus, prius a Nominoio Brillonum duce de sua
multis noverat, vidil posset deticere, et aut nullis se civitate expulsus, a domno rege Carolo, fugato eodera
illic aut paucis prodessc. Secessum ergo a certamine Brittonum duce, episcoporum illum quem
consilio

petiit, et pugnaturum felicius ad alia se bella ser- g in sede Namnelensi isdem tyrannus fecerat exordi-

vavit. Nonenim loco virtus, sed locus virtuti defuit. nari, in monasterio sancti Martini jussit exulare, et

Et idcirco fortissimus milcs ab obsidionis angustia Actardum in sede sua restitui. Postea autem a Sa-
ceilaminis campum qua^sivit. Ubi autem subjuganda lomone tyranno eumdem Actardum a civitate sua
regi proprio multa adversariorum colla conspcxit, expulsum, in vacante Morinensi ecclesia concilii
subire bellum vel cura morte non timuit . Sicut ipse consensu concessit aliquandiu immorari, donec pe-
cum Hierosolymam pergeret, cumque discipuli pas- tentibus clero ac plebe provinciae Turonensis, et
sionem illius per prophetiara proescitam prohibe- conhibentibus episcopis, ad provinciam suam rediit.

rent, sibimct ipsi attestatur dicens : Ego enim non et a pontitlce apostolicae sedis in vacante metropoli
solumalligari, sed et mori in Hierusalem paratus fuit incardinalus. Qui Actardus nondebuerat sedem
sumpro nomine Domini Jesu. Neque enimfacio ani- suam mutarc, si valerat ibi consistere, vel si alius
mani meam pretiosiorem quum me (Act. xxi. 13). ahquis esset, qui simili vel forte majori utilitate re-
Quia priiedicator egregius, despectis potestatibus saj- gulariter in Turonensi ecclesia posset ordinari, di-
culi, nullos minarum sonilus pertimescit. Videamus cenle Coelestino iepist. 1, ad episcopos per Vien-
alium equura Dci quoraodo terram sorbeat, quo- nen, etc) : « Tunc alter de altera ehgatur ecclesia,
modo nullus eum turba? terror attingat.
_ _,_.. Scriptum
^ si de civitatis ipsius
1 - -- clericis,
-- , cui est episcopus
-I r or-—
est : Supervenerunt autem quidam ab Antiochia et dinandus, nullus digna.i, quodevenire noncredimus.
IconioJudwi, etpersuasis turbis, lapidantes Paulum poterit invcniri. Prim im cnim ilii reprobandi sunt,
traxerunt extra civitatem, oistimantes cum mor- ut ahqui de alienis ecclesiis mcrito praeferantur. Ha-
tuumesse. Circumdantibus autem eum discipuUs, beat unusquisque sua) fructum mihtiae in ecclesia,
surgens intravit civitatem, ct postera die profectus in qua suum per omnia officia transegit oBtatem :

est cum Bnrnaba in Derben. Cximque evangelizas- in ahena stipendia minime alter obrepat, nec aliis
sent civitati illi, et docuissent multos reversi sunt debitaraalter sibi audeat vindicare mercedera. »

Lystra,etlconio, et Antiochia, confirmantes animos XH. Quod autera isdem Actardus apposuit, ut
discipulorum (Act. xiv, Perpendamus ergo qua; 17). ulrasque sedes Turonensem scilicet et Namnetcnsera
hunccquum possentrain» compescere, quando eura siraul teneret, contraChalcedonense concilium fca/?.
ab intentione suanon valet mors ipsaprohibere.Ecce x) egisse vidclur, quo decretum est : ^ Non licerc
lapidibus obruilur, nec tamen a verilatis scrmone clericum m duarum civitatum conscribi simul eccle-
rcmovetur. Occidi potest, superari non potest. Velut siis, et in qua initio ordinatus est, et at quam confu-
exstinctus extra urbem projicitur, sed intra urbem git, quasi ad potiorem, ob inanis gloriae cupiditatem.
dic alio illajsus praedicator invenitur. quam fortis Hoc autera facientes revocari debere ad suam ec-
Imic viro inest firmitas ! o quam victrix poBna o Dclcsiam in qua primitus ordinafi sunt, et ibi tantum-
!

quam domiuatrix patientia ! Ad agendum rcpulsione modo minislrare. Si vero jam quis translatus estex
provocalur, ad pracdicandam saUilem plagis erigi- alia in aliam ccclesiam, prioris ecclesiae, vel marly-
tur, ad propcllendam laboris lassitudinem poena re- riorura quae sub ea suut, aut plochiorum, aut xeno-
fovetur. y Scd ct isdem beatus Gregorjus inepistola dochiorum rebus in nullo communicent. Eos vero
ad AgnqJIum episcopum scribit (lib. \i, ind.W, qui ausi fuerint, post diffinitionem raagna; et uni-
epist. 13) :
«' Quia igitur ob cladem hostilitatis, nec versalis hujus synodi quidquam ex his quse sunt
in civitate, nec in Ecclesia tua est cuiquam habi- prohibita perpetrare, decrcvit saocta synodus a
tandi licenlia, ideo te auctoritate nostra Terraci- proprio hujusmodi gra^Ui recedere. »

nonsi Ecclesia? cardijnalem consliluiraus sacerdo- XIII. Quod aulem quidam contra lioc capitulum
tem. )i
Et in cpistola ad Joannem episcopum ilib. xi. hujus magna; et uuiversalis synodi, quasi ex verbis
ind. 10, cpist. -25) : «. Te Joannem ab hostibus beati Gregorii satagunt se munire, ut duas sedes
captivata; Lisilanae civifatis episcopum in Squilhta- simul tencre valeant, cum nulli Christiano sit
 »:

S19 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 220

licitum, vel duas uxores simul, vel uxorem et con- A quentium, hanc observantiam refutare, quam beati
cubinain insimul habere, diligenter verba ejusdem Petri scdera et sequi videat et docere, satisque con-
beati Gregorii in epistola ad Bacandum episcopum veniens sit, ut totum corpus Ecclesiae in hac sibimet
curent discernere, qua dicit, non dc longius civi- observatione concordet, quam illic vigcre conspiciat
tatulis a se invicem disparalis, sed de coUimitaneis, ubi Dominus Ecclesiae totius posuit principatum. >;

et de tam cleri quam plcbis imminutione dostitutis, Et item idem « Patres, inquit, nostri catholici
:

et rebus ac facultalibus dcsolatis. « Et temporis videlicet doctiqne pontificcs, quidquid pro fide, pro
nccessitas nos, inquit [lih. i, epist. 8), perurgct, veritate, pro communiono cathohca at(jue apo.<to-
et imminutio pcrsonarum exigit ut deslitutis eccle- lica, secundum Scripturarum tramitem trodilio-
siis salubri ac providadebeamus dispositione suc- nemque majorum, facta semelcongregatione sanxe-
currero. Et ideo quoniam ecclesiam Minturnensem runt, inconvulsum voUierunt deinceps iirmumquc
funditus tam cleri quam plebis destitutam desola- conslare, nec in hac eadem causa dcnuo qua? pra;-
tione coguovimus, tuamque pro ea petifionem, fixa fuerant retractari quahbet recenti praesum-
quatenus Formiana^ ecclesiae, in qua corpus beati ptione permiseruut, sapientissimepervidenles, quo-
Erasmi marlyris requiescit, cuique fralernitas tua niam si decrela salubriter cuiquam liceret iterare,
prtesidet, adjungi debeut, piam esse ac justissimam -o nullum contra sirtgulos quosque prorsus errores
pra;videnles, necessariumduxiraus, consulentes tam slabile persisteret Ecclesiae constitutum, ac semper
desolationi iUius, quara tuae ecclesise paupcrtati, isdem furoribus redivivis omnis integra di.^iinitio

reditus supraedictaj ccclesiaj Minlurnensis, vel quid- turbaretur. » Et Symmachus dicit (^/)/sL 1, .'Eonio)

quid ei antiquo modernoque jure vel privilogio po- « Ad ipsam sacrosanctam cathoHcam religionem
tuil potestve quaUbct ralione compeloro, ad tuac; portinere, cujus omnis potestas infringilur, nisi

ecclcsiaj jus potostatom(iue hac pracccpti noslri universa qure a Domini sacerdotibus semel regula-
auctoritate transmigrare. » In cujus Acrbis quisque riter staluunturperpetua sint. Quod ahas contingere
debet attendere, quia dicit quod tempoi'is necessi- poterit, si successor decessoris actibus non Iribuerit
tas perurget, et imminutio exigit personarum, ul firmitatem, et roborando qua) gesta sunt faciat rata
destitutis ecclesiis debeat succurrere,et necessarium esse quai gesserit. » Et item idem {epist. eadem) :

ducit tam desolationi loci, quam paupertati eccle- « Quanta vicariis beatissimi Petri apostoli judicabi-
siae consulere. Yolunt eliam quidara, ex ([uo- tur essG reverentia, si quaj in saccrdolio pra?ci-
rumdam noveUi temporis adinvcnlione, usurparo piunt, eisdem transeuntibus dissolvantur? » Et
pr<iPsumptionem, qualcnus liceat eis sedes suas item : « Non potest ex parte firmum csse quod
rautaro, non causa utiUtatis, sed supcrducto quasi gencralitatis tangitinjuriam,ot ((uodquasit ad astru-
vclamenlo neccssitatis, quidem ambiliono
revera '
ctionem, magis autem ad destructionem positum est
cupiditatis ; in qua commcmorantur quidam de in adinventione prgemissa. » Unde sancti Patres
civitatibus ad civitates, et eliam de minoribus ad Nita-ni capite secundo dicunt (crt«. II) : « Quoniam
poliorcs translati fuisse episcopi, antequam hinc plura aut per necessilatem, aut alias cogentibus ho-
cert<e diirHiitioncssacrorumcanonum fuore prosfixtc, minibus advorsusecclosiasticam facta sunlregulam;

quas transgredi pcrniciosum csl. Mauifosium, sicut et Leo papa capite quadragesimo quarto
sanctus
sanctus llilarus papa ad Leonliuni et ad Ciiclcros Decrclalium suorum dicit, omiltondum csse et incul-
episcopos scribit dicons [cpisl. ll) : « Quia non pabilo jndicaudum, quod nccessitas intulit. Quam
rainus in sanctarum tradilionum delinquitur san- alienum a rationo el auctorilale astructionis hujus
ctiones, quam Domiui prosililur. »
in injuriam ipsius perniciosa; pormissionis sit, qui eadem capitula lcgit
Et sanctus Coclcstinus {epist. 11): < NuUi sacerdotum patcnter agnoscit, quia ilUus secundicapituliNicreni
suos liceat canoncs ignorarc, nec quidquam faccrc, conciUi proccssus, quod porpcrc actum caleuus
quod patrum possit rcgulis obviare. Qu;p enim a fuorat, ne dcinccps (luisque pra;sumal, cum niagna
nobis rcs digna servabitur, si dccrctalium norma intorminationo proiiibuit, cl capiluUun quadragesi-
constitulorum pro aliquorum libitu licontia populis nunn lorlium Leonis, ab hac ratione ponilus cst aUe-
pcrmissa frangatur? » Et sanctus Lqo {epist. \))': D num, sicut trigcsimum octavuni capilulum in docrc-
« Hoc adraonitio nostra denunlia, quod si quis fra- tis snis ad AnastasiumTIiessaloniccnscmcpiscopum,
Irum conlra ha)C constitutavcnire tenlaverit, etpro- scd id ipsura capilulum ovidenter ostendit. Scd cl lc

hibita fuerit ausus admittcre, a suo se novorit liis ((u,'C per noccssitalem fiunt, poliusque usui'pari
onicio submovcndum, ncc communionis nostr<T futu- vidontur, sanctus Innoccnlius in dccretis suis ad
rum essc consorlem, (pii socius csse noluit disci- Rufuin et luisobium ac Cioloros opiscopos dicit

plinac. » Et sanctus Gcl.Tsius {episf. (i ad uniccr- {cpisl. 27): « Pcrvidoat crgodiloclio vostra haclcnus
sos cpisc.) : « Cumque nobis coulra salularium tidia Iransisso, ct advorlito quod uli(|ue ut dicilis

rcvcrentiam rcgularum cupiamus lcmore nil licorc nocossilas impcravil, in pace jain ecclesiasconstilu-
cl cum sedes apostolica supcr his omnibus favcnle tas non possc praisumcro. » Et Paulo post :

Domino, qiuc palcrnis canonibus stmt pr<Ttixa, pio « Priora crgo dimottonda dico Dci judicio, et do
devoloijuo slud(!al tenore proposito, satis indignum roU((uo maximasollioiludine pr.nccavondum. » Videre
csl (jnom(|u;un, V(!l ponlilicuni, vol ordinum subse- igilur ol moulis otcorc>oris ocuio ([ui iiaec adinvcno-
221 EPISTOLiE. 222

runt debuerant Pauli sententiara qua dicit :iVon enim A cilium dicit (can. 11) : « Ut etiamsi talis aliquis exsti-

siimus sicut plurimi adulterantes verbum Dei terit temerarius, ut fortassis excusationem afFerens
{II Cor. 11, 17). « Adulter, inquit beatus Gregorius asseveret quod populi lilteras acceperit, cum mani-
{Moral. XVI, cap 25), iu carnali coitu non prolem festum sit potuisse paucos prsemio et mercede cor-
sed voluptatem quserit, et perversus quique acvanse rumpi, eos qui sinceram fidem non habent, ut cla-
verbum Dei dicilur,
gloria; serviens recte adulterare marent in Ecclesio, et ipsum petere viderenlur epi-
quia per sacrum eloquium non Deo filios gignere, scopum, omnino has fraudes damnandas esse arbi-
sed suam scientiam desiderat ostentare. Quem enim tror, ita ut nec laicam in fine communionera talis
libido glorise ad loquendum trahit, voluptati magis accipiat. » Quia vero duabus metropolitanis sedi-
quam procrealioni operam impendit.» Sic et qui bus unus metropolitanus episcopus regulariter prae-
pro opibus et facultatum copiis ac rebus terrenis sidere non poterit, sanctus Bonifacius papa auctori-
Ecclesiam suam mutat, adulter merito vocatur, et tate Nicasni concilii manifestat scribens ad Hilarium,
intcr adulleros deputabitur. Nara civilatem, in qua Narbonensem episcopum (Epist. 8) : « NuUi, inquiens,
Coraes inhabitat , et clerici ac laici nol)iles, sed et videtur incognita synodi constitutio Nicspnse, [qusi
ignobiles atque rustici laboratores, et etiam Judaci ita praecipit ut eadera proprie verba ponamus ;
per
ut fertur inhabitant, et in parochia sub nomine jd unamquamque provinciam ejus metropohtanos sin-
Chrisliano degunt, episcopum causa cupiditatis, aut gulos habere debere, nec cuiquam duas esse posse
ardore ambitionis deserere, et alleram sedem vacan- subjectas, quod illi, quia aliler credendum non est,
tem invadere, et cura illa in qua ordinatus fuit, et servandum sancto Spiritu suggerente siblimet cen-
in qua sine periculo raortis degere valet, tenere, suerunt.» Et postaliquanta : « Quod idcircodicimus,
non solum turpe sed ct periculosum atque pernicio- el advertat charitas tua, adeo nos canonum prae-
sum est, cura sacri canones etiam de vacante epi- cepta servare, ut ita constitutio quoque nostra
scopo in Ecclesiam vacantera prosilientc decernant ofiiniat, qualenus metropolitani sui unaquajque pro-
{conc. Antioch. can 14), « ut si quis episcopus vacans vincia in oranibus rebus ordinationem semper ex-
in ecclesiam vacantem prosiliat, sedcmque pervadat speclet. » Cogunt, inquit Augustinus, multis inve-
absque intcgro perfectoque concilio, hic abjiciatur nire raedicinas multorum experimenta morborum.
nccesse est,etsi cunctus populus quemdiripuit eum El quia, ut Daniel dicit ; Pertransibunt plurimi, et
habere delegerit. Perfectum vero conciliura illud multiplex erit scientia {Dan. 12, 4), pro tcmporum
esl, ubi interfuerit metropohlanus antisles. » Sed diversitate, et morborum varietate, atque hominum
et de eo qui irralionabililer ct irregulai"iter civitatem sanitatc,qusedam conceduntur, sicut Noe et filiorura
suam in qua ordinatus fuit deserit , et ad aliam jus usibus abraenta nova permissione concessa
transit, Sardicense concilium. dicit (cnw. 1) : « Non '^ deinde, per Moysem populo JudaBorum prohibita
minui mala consuetudo, quam perniciosa corruptela rursusque nobis sunt ita concessa, ut qua3 Juda^is
funditus eradicanda est, nc cui liceat episcopo de fuerunt velita in pecoribus, nobis prohibeantur in
civitale sua ad aliara transire civitatem. Manifesta moribus, sicut Dominus in Evaugelio dicit : Audi-
est enim causa qua hoc facere tentat, cura nullus in stis quia dictum est antiquis : eqo autem dico vobis
hac re inveutus sit episcopus, qui dc majore civitate {Matth. v, 21). Quapropter quod licitum fuit, neces-
ad minorem Iransiret : unde aparet avaritifH ar- sitate vel utilitate, de transmigrandis episcopis ab
dore eos inflammari, et ambitioni servire, et ut ecclesiis ad ecclesias ante sacrarum regularum prae-
dominationem agant. Si omnibus placet, hujusraodi fixionem, postea intanlum fuit, est, et erit iUicitum
pernicies Sccvius et auslerius vindicelur ut nec , contra easdem sacras regulas usurpare, ut sanctus
laicam comraunionera habeat qui talis est. » In hoc Gregorius Nazianzenus, vir doctissimus, catholicis-
capitulo major et minor civitas, non solum pensanda simus atque eloquentissimus, et vitae merito ac sa-
est nominc, sed et possessione, sicut et avaritia non pientia3doclrina venerandus,qui apud GraecosTheo-
solum pecunise est ac possessionis, sed etiam altitu- logus cognominatur. multorum decreto episcopo-
dinis. In nomine Metropolitano avaritia dicitur. rum, ut in historiis ecclesiasticis legimus : de parva
cum supra modura sublimilas ambitur in posses- : D civitate Nazianzo Constantinopolim causa fidei trans-

sione, videlicet in rerum ac facullalum copiosilate, lalus, quam per annos duodecim insignissime guber-
est avarilia, quam Aposlolus idolorum servilutem navit et ab haeresi Ariana gloriosissime liberavit, et

appellat. Et sanctus Lco papa hoc sequens capitulum dogma Nicaeni concilii quasi jam morluum in eadcm
decrevil {epist. 88 Anastasio ThcssaL), « ut si quis regia civitate suis expositionibus resuscitavit, ag-
cpiscopus civitatis suai raediocritate de.specta admi- noscens episcopos murmurarc eo quod esset et alia
nistrationem loci celebrioris ambierit, et ad raajo- civilate contra canoncs translatus ad aliam, vitare
rcm plebcm quacunque ratione transierit, a cathe-
se imo auferre fraternum volens scandalum, ne schisma
dra quidem pellatur aliena, sed et carebit et propria, in Ecclesiam inlroducere viderctur, monente Apo-
il ncc illis prajsideat, quos per avaritiara concupivit, stolo In omnibus exhibeamus nosmetipsos sicutDei
:

iu'C illis quos per superbiam sprcvit. Suis igitur ter" ministros, nemini dantes uUamoffcnsionem, ut non
niinis ([uisquc contentus sil, nec supra mensuram vituperetur ministerium nostrum. (II Cor. vi, 4), ad-

jnris sui alTcctet augeri. » Et item Sardiccnsc con- venienle Constantinopolim Theodosio principe, pa-
m IIINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 224

citice impetrala licentia, haiiitare ulterius in eadem A dicit : Si tradidero corpiis mciumiiardeat, charita-
civilate declinavit, sequens Domini sentenliam di- tcm non habeam, nihil mihi prodest ,-ac si aperte di-
centis ad Petrum, ut qui ccnsum non deljcbant, ceret Exlra locum suum contlationis mihi ignis adhi-
:

exigentibus censum darent^ quatenus scandalura de- bitustormentomecruciat, raundatione non purgal. »
vitarent. Qui scandalixaverit, inquil Dominus, iinum Auro enim locus est in quo contlatur, id est unitas
dc pusillis istis (jui in me credunt, c.rpedit ei ut sus- catholicte Ecclesiae, in qua baptismum, et opera
pendatur mola asinaria incoUocjus, et demergatur bona , et eliam martyriura prodest , extra illam

in profundum maris {Mattli. xviii, 61. Per molam quippe, nec bnptisnuis, nec opera bona, ncc etiara
quippe asinariam, ut sanctus Gregorius in Pastorali martyrium proficil. Quia etiam cognati sunt hrcre-
regula cxponit {part. i, cap. 2), « snecularis vit;p tici et scliismatici, et solemnibus oralionibus sextffi

circuitus ac labor exprimitur, ct per profundum ma- forise ante Pascha monstratur. « Hinc ergo, ut

ris extrema damnatio designatur. Qui crgo ad san- sanclus Coelestinus scribit (cpist. 8 in fme), legem
ctitatis speciem dcductus, vel verbo c^teros desLruit, crcdendi lex statuat supplicandi. » Sed et quara
vel exemplo, melius profcclo fuerat ut huno ad nior- gravc peccalum scliisma sit, sauctus Augustinus in
tem sub extoriori habitur terrena acla conslringe- libro secundo dc IJaptismo (cap. 6) demonstrat,
rcnt, quam sacra olVicia in culpa coeteris imilabilcm g dicens « Aftcramus divinam slatcram de Scripturis
:

demonstrarenl : quia nimirum si solus caderet, ut- sanclis,tanquam de thesauris Dominicis, et in illa
cunque hunc tolerabilior inferni poena cruciaret. » quid gravius appendamus
sit imo non appenda- :

Et item [part. iii, cap. 5) : « Scire etenira prffilati dc- mus, sed a Doraino appeusa rccognoscamus, tem-
bent, quia si perversa unquam perpelrant, lol mor- pore illo quo Dominus prio delicta reccntibus
tibus digni sunl, quot ad subditos suos perditionis pa?narum cxemplis cavenda monstravit, et idoUun
exempla transniilluut. Unde necesse esl ut tanto se fabricalum atquc adoratum est, et propheticus liber
cautius a culpa custodianl, quanto per prava quos ira rcgis conlcmptoris inccnsus el schisma tenta-
faciunt non soli nioriunlur. « At si aliquis dixerit, tam idolalria gladio punita cst, cxuslio Ubri bel-

non ego invado Ecclesiam ad quam multorum con- lica csedo et peregriua caplivitate, schisma hiatu
sensu episcoporum et plebis Iransmigro, penset sol" terrtc sepullis auctoribus vivis, cl caeteris coclesti

licite, sicut et sanclus pensavit Nazianzenus Grc- ignc consumplis : quis jam dubitaverit hoc esse
gorius, qua;, ut praimisimus, a sacris sunt praefixa scelcralius cominissum, quod est gravius vindica-
canonibus, a quibus pcr, contemiitum deviare in tum? »

schisraa est ruere, sicut sanctus papa. Hilarus palen- Hinc el in decrelis aposloHca) sedis est scripLum :

ter ostendit icyist. 11):« Non minus, inquiens,in san Sicut enimjuslos ad aHernam vilam Domiuus j^rte-
ctarum tradilionum dcUnquilur sancliones, (luain in ^ dixit ituros, sic impios aeterno damnandos interilu :

injuriam ipsius Doinini prosiUtur. » Qua senlenlia ut sicut non potesl tiniri bealitudo justorum, sic nec
beatus Hilarus papa hajreticos ct schismaticos pari- iinpiorum toi"menta fmianlur. Ha>c hajrcticis schi-
lor denotavit. Schismaticos quidcm, in eo quod dixit, smalicisque sunl. Et quia quidquid nunc gerit Ec-
nou minus sanctarum traditionum sanctiones de-
in closia, mystice typus cst futurorum, si gustabunt
Unquitur, ct hajretjcos, in co quod dixit, ([uam in dc pane C(£lesti, id cst te suavitate divina, ge-
injuriam ipsius Domini prosilitur. » Nnra hserotici hcnua? participcs, luTrelicis schismaticisque damnalio
ut S. Grogoriuscx senlenlia apostoli Pauli quia dicit esl corporis et sanguiuis Christi commuuio. Quis-

Sitradidero corpus meum ut ardeat, charit.iiem au- quis ergo asscutit scliismalico , schismalicus cssc

tem non haheam, nihil mihi prodest il. Cor. xiii, 3), ncgari nonpotcril. Quod etsi omues sacerdoles et

demonstrat (Mor. xviii, cap. 14), prava deDeo sen- muudus asscntiat, daranatio consonlientes involvit,
tiunt schismalici recla de auctore tement, scd uni- non pncvaricationem conseusus absolvit. Nou onim
lalem cuui fralriiius in sauclaruin traditionum san- crimen minnitur , sod accrcscil, cuin gencralc til

ctioue non tenent : illi orrore fidei, isli vcro sclii- ox privato. Iloc onim Dous oinnium indicavit, qui

malis [)orpelralione divisi sunl. Unde el in ipsa jjriraa mundum poccantem generali diluvio intorcmil.

partc Docalogi utraiura([uo parlinmculi);e rcprirauu- D " Et sicut non potcst, ut Golasius sciibil {epist.\(),
lu'- , cuin divina voce (Ucilur : DiUiies Dominum ad Anastasium), pcrversitatis coiumuincator(> su-
Deum luum c.r toto corde tuo et ex tota anima tua. scopto, non paritcr pcrversitas approbari sic non :

rl e.r tota virlutc tua (Deut. vi, 5j, atque mox subdi- potest rcfutari pervcrsitas complice sectatore pcr-
lur : DUi'ies pro.rimum tuum sicnt teipsum. Qui enim vorsilalis adiuisso, cum dicat Ai/oslolus non solum

dc Deo [)orvorsasentit, Uquot profocto (luia Doum non qui nou faoionda faciunl rcos vidcri, scd ctiam qui
diUgit : qui vero de Deo rocla scnlious, a sancl;o ronsrnliunl farientihus {Hom. 1, ."i^V Legibus oniin
licclosi;c unitato divisus cst, conslat (juia proxiinum jiuliliois criuiimiin oouscios, susco|)tures(|uc lalroci-

non amat, quom liabore socium recusal. Quisquis uanlium |)ar judioioriim ponia constringil, ncc ox-
crgo ab hac unilate matris Ecclcsi<T,sivo poi' hfrrosim pors faoinoris ;ostimalur, ([ui licot ipsc non feccril

dc Dco pervcrsa sonlicndo, sivc errore scliismalis facicntcs tamcn iu f;imiliarilalom ftcdusqiic rccc-

proximum non diligcndo dividitur, charitalis liujus porit. Hinc crgo audianus quomodo ot Dominus
<{ralin privatur. do <|uah()cquo(l pnoinisimiis, i'auius vocot oos, ((ui iii ovilo ovium conlra sacros cauones
 :

2-25 EPISTOL.i: 286

Spiritu Doi conditos insiliunl, id est regiinen Ec- A cularibus curis inhient, et quod unicuique visum
quam assequuntur, Qul non fuerit liberius agant. » Et alia, qute in suis locis
clesiae rapiunt ] otius
ostium in'oviIe ovium, ascendit lector invenire valebit. Sed et sicut in epislola
intrat, inquit, per
beatte memoriae Xicolai papa; ad quosdam episcopos
aliumU', liic fur est et latro (Joan. x, 1). De qua-
Bclgica) provincia} directa continelur, Gra^ci contra
libus idem per prophetam dicit Ipsiregnaverunt et :

non exmeprincipes exstiterunt,etnon cognoviiOse. eum fremuerunt, quia ipse, sicut et predecessores

vm, 4). » « Ase, inquit Gregorius(^Pasio?'. i, cap. 1), sui, sacerdotes ab uxoribus abstinere pra^cepit, to-
lentes per canones statuere ut liceat illis uxores
et non ex arbitrio summi rectoris regnant, qui sua
cupiditale accensi, culmen regiminis rapiunt polius habere. Nos autem moderni et Gallicani episcopi,

quamassequuntur quoslameninternusjudex et pro-

:
novos canones facere conamur, ut liceat nobis quod
gravius est quam carnali commercio spiritali
veliit, et noncognoscit, quia quospermiltendo toleral,
,

reprobationis ignorat. Ti- adulterio, aut duas uxores, id cst duas sedes simul
profecto perjudicium »

a beato Ge- habere, uut uxorem simul concubinam tenere,

et
menda est igitur eis qui talibus faveut
vel vivente licct inlirma uxore, id est Ecclesia no-
lasio ad sensum pra;missa sententia Pauli, (jua dicit
consentiunt facien stra persecutioue qualibet rebus ac possessionibus
yon solum qui faciunt, sed qui
tibus,dignisuntmorte(nom.\,U), qvaa.MihQO (iXcW, Bimminuta, ad alterius copulam transmigrare. Cum
in talium prxlatione uon est popuhs consulere, sed sicut vir non habet potestalem corporis sui, sed

nocore, nec prsestare regimen, sed augere discrimen, mulier, quandiu uxor ejus licet iniirmat vivit, ita et

XIV. Quod scripsisti, episcopum de ([uo agitur episcopus non habet potestatem ecclesiam, videhcet

dicere ad excusandas excusationos in peccatis, quo- plebem suam desevere, et alteram invadere vel

niam sunt in civitate nietropoli, iu qua ordinatus usurpare, (juandiu, si.cut sanctus Augustinus dicit

ministri ecclesiastici, qui indigenlium ne- [cpist. 180, Uonorato), in ea residui sunt conservi
fuerat,
cessitalibus possunt consulere, sed ipse non habe sui, quibus praebeal cibaria, quos aliter vivere non

sutTicientiam rerum ac facultatum, quibus in ea ho- posse novit. Quod si fecerit, tanto majus committit

norabiliter possit subsistere, unde se conatur ex- adullerium, quanto spiritaUter adulterat, et plebem
cusare, inde magis videlur accusare, et cupiditatis suam adullerare facit, si alteri eo vivente et in

atcjue cauterio ambitionis inurere, qui plus posses- sacerdotii incolumilale manenle se junxerit, quia

siones lerrenas quam animarum lucra videtur ac mulier uon habct poteslatem corporis sui, sed vir,

quirere. Debueral enim in mente habere quod spi- quandiu vir ejus vivit, et plebem quam invaserit
ritus Paulo dixit, ut non exiret de civilate in qua secum adulterare facit, ut beatus Innocentius in

ei multus populus erat, sed constanter pra^dicaret. decretis suis ostendit, loquens de repudio viri atque

Quid enim scit, utrum multi de paganis illis, qui in uxoris, quod merilo intelligendum ac sequenduni
eadem civitate habitant, siut a Deo prsedestinati ad et de spiritali episcopi et Ecclesiie, in qua primura

vitam, qui per pra;dicat;onem ejus oris et operis ordinatus fuit, conjunctione.
converti poterant, et ubi Ciu-istiani sunt salvari « De his, 'mqmi {epist. 11, ad Exuperium), requi-
valerent, si in ea maneret, etiamsi necessitas eum sivit dilcctio tua, qui intcrvenienle ropudio alio se

ibidera taliter manere cogeret, sicut Paulus se raan- matrimonio copularunt, quos in utraque parte adul-
sisse apud Corinthios dixit : Ego, inquiens, in in- lerosessemanifestumest. Qui viroveluxore vivente,
firmitate et timore et tremore multo fui apud vos quamvis dissocialum videatur esse coujugium, ad
(/ Cor. II, 3). Legat igitur decimam quartam beati aliam copulam festinarunt, neque possunt adulteri
Gregorii homiliam ex lectione sancli Evangelii, Ego non videri, in lantum ut etiam htec personai quibus
sum pastor bonus {Joan. xi, 14"), et inveniet qualiter talos conjuncti sunt, eliam ipsi adullerium commi-
ac quantum ab aucloritate et suo ordine deviaverit. sisse videantur, secundum illud quod legimiis in

Sed et scandalum in Ecclesia niisit, sicut et quidam Evangelio : Qui dimiserit uxorem suam et duxerit

episcopi, eliara a longe praecedentibus temporibus, aliam,maichaiur:similiteretqmdimissamduxerit,

scandalum pro sua quiete et voluptatibus in Eccle- mcechatur (Matth. v, 21), el ideo omnes a commu-
siaut iutromiserunt, ordinantes chorepiscopos, et D nione fidohum abslinendos. At sil uxor episcopi, ec-
eis (jua^summis pontificibus conveniunt agere per- clesia scilicet ac parochia cjus, fuerit quahbet op-
mittentes. Quos apostohca sedes saepius reprobavit, pressione percutionis desolata, id est de solo ela-

et apostolico mucrone recidit, sicut in decri^lahbus psa, ut in ea non remaneant quibus necesse sit mi-
eorum (jui voluerit recensere invenicl. Inter quos nistrare, licite valet cpiscopus ad vacantem aliani
Daraasus papa de talibus dicit episcopis {epist. o ad ecclesiam transraigrare, sicut supra verbis bealorum
episc. Numidice) : « Illi, inquiens, episcopi, qui talia Augustini atque Gregorii esldemonslratum. Etplebs
sibi praesumunt, videntur mihi esse meretricibus episcopo suo viduala, id est vacans, carne vel re-
similes, quae statim ut pariunt, infantes suos ahis gulariter defuncto sacerdotio episcopum viduatura,
nutricibus Iradunt educandos, ut suam cilius libi- id est vacantera, regulariter potest suscipere, veluti

dinem explere valeanl. Sic et isli infantes suos, id Apostolus de muliere dicit : Mortuo, inquiens, viro,
est populos sibi commissos, aliis educandos tradunt, nubat cui vult, tantum in Domino {I Cor. \ii, 39).
ul suas libidines expleant, id est pro suo libitu sie- Sanctus (juippe Leo,inter praecipuos sedis Romanae,
 :

227 IIINCMARI RHEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 228

ornatus praecipius, de viro cl muliere Apostoli sen- A « Chrisliani non sunt, qui ligamenta sanclse Eccle-
tenliam exponens, quid per hanc conjunctionera in- siae vanis se tcstimant conatibus solvere : ac per
telligi voluerit patenlerostendit Sacrameiitum hoc,
: hoc nec absolutionem sanctae Ecclesiae, quam prac-
inquiens, magnum est : egoautem dicoinChristoet stat tidelibus, veram putant, si ligaturas ejus valere
in Ecclesiai Ephes. v, 32). Utique duo sunt, Deus et non apstimant. Contra quos diutius disputandum non
homo, Christus et Ecclesia, quae de sponsi carnc est, {juia per omnia despiciendi et anathematizandi
provibit, et de latere Crucitixi manante sanguine et sunt, et unde se faUere veritatem credunt, inde in
aqua, sacramentuni redemptionis et rcgeueralionis peccalis suis veraciter implicantur, eosque et ego
accepit. » ct omnes catliolici episcopi , atquc universa Ecclesia
Et idem ahbi : Unde, inquit, cura societas nuptia- anathematizaraus, quia verilati conlraria sentiunt,
rum ita ab initio constituta sit, ut praeter sexuum et contraria loquuntur. »

conjunctionem haberet in se Christi et Ecclesiac sa- Haec idcirco de rebus el facultatibus Ecclesiae vi-
cramcntum, non ergo fornicetur quisquam, indcbila duatae sub ceconomo luturo reservandis Episcopo
voluutate abieus post uxorem legilimo et spirilaU hic interposuimus, ut attendat de quo agitur episco-
sibi sortitam conjiigio, sed diUgat et foveat eam, sic- pus, quia si nemini Christiauo eas licet praesumerc,
ut Christus Ecclesiara : neque post pastorem suura, -o muUo minus itcm episcopus, sinc sui status pcriculo
in fide et in nobis opcribus manentem, quem ordi- ac anima» detrimento, ecclesiae invasae rcs et facul-
nante Deo legitima sorte suscepit, Ecclesia abiens tates proevalet usurpare. Sicut enim comes civitatis

fornicetur sed in ea vocatione qua vocati sunt ma- Uorao saecularis, et aUi eliam sacculares, et raajoris
neant, veluti sacrac Scripturac et traditiones eccle- et minoris potestatis, habent unde in sua raetropoli
siasticae praefixerunt. Si enira,quia concedente Apo- possinl consistere, et comministri ejus ecclesiaslici
slolo unius uxoris vir assurai in saccrdotiura jube- valent ibidcm vivere ; sic et ipse, nisi eum cupiditas
tur, ut uxorcra quam anle sacerdoliura habuit ca- ct ambilio undc cjiceret, ibidem veldeoperibus ma-
stis foveat et tueatur auxiUis, et non eara destitu- nuum, vcl de dccirais fidelium ac collatione presby-
tam, debet relinquere, raultominus sacerdos destitu- lerorura, et si aUter non posset, vel sub censu, sicut
tam, aut pro superinducta, vel cum superinducta HicrosoJymis patriarcha, et viri religiosi ac fideles

deserere vel negligere, minime autem cum alia una in Corduba, et in aliis civilatibus per Hispaniam fa-
cum ipsa debct raachari ccclesia : et sicut non adul- ciunt, ibi valeret manere, et conservis in tcrapore
terare verbura Dei, ita nec aduUerare debct Ecclc- tritici mcnsuram donare, id est verbura praedicatio-
siani suam. Nisi cnim viri et uxoris legalis conjun- nis impcrtire, et ministeria quaj non nisi ab episco-
ctioad cpiscopietecclcsiae sibi conjunctae mysterium pis raiuistris ecclesiasticis et plebibus possunt de-
pertineret, magnura Chalcedonense conciliura de- ^ pendi, sicut sunl ordinationes ecclesiasticorum rai

funclo suo episcopo vidualam ecclesiam non vocaret, nislrorum, sicut cst confectio sacri chrismatis, ct
cujus redilus penes cuconoraum fuluro reservari ju- consecratio olei exorcizati et ad infirmorum unclio-
bct episcopo, ncc ab aliis quibusque, vel viventc vel nem consecrati, sicut est confirmatio et consignatio

dcfuncto cujuscuuque civilatis episcopo usurpari, vel baptizatorum, sicut est nianus impositio et reconci-
pessuradari : quod qui praesunipserint, verenda est liatio publice poeuitentium, et velalio virginum, et

illis sententia ejusdem sancti et univcrsalis conciUi, aUa quai per singula non necesse est computare :

qua intcntando deccrnit (can. 10) : « Eos, inquieus, qua; non nisi ab cpiscopis valent rcgulariter ficri, ct
q'^i aussi fucrint, posl ditfinitionem raagnae et univer- in utrisque civitatibus, lanto spatio inler se distan-
salis liujus Synodi, quidquara ex his quac prohibita libus, ab uno episcopo congruis temporibus non va-
sunl perpctrare, decrevit sancta Synodus a proprio Icnt, imo nec debent, nec rcgulae permittunt exse-
hujusraodi gradu recedere. » Et de transgredicnti- qui. Quae et si per tempora possuut in sua metropoli

bus quae constituta sunt, item conjuncle dicit {can. ab eo fieri, convincitur in ca posse immorari, et qua;
21) : « Si (juidcm clcrici sunt, dccidant gradu pro- sibi a subdilis compclunt cxsecpii. Lcgat namquc
prio ; si vero laici, anathcmatizentur. » Sic eliam secundam e])istolam PauU apostoli ad Coriutliios,

de rcrum ac facultatura pra^suraptoribus, et aliorura D cum quauta ditlicultate atque cum quanlo laborc
conciliorum canpnes, et apostolicac sedis ponlifices pra»dicationis minislerium fuerit exsecutus, qui
multotics dccrcycrunt, qute non parvipendent qui pnetcr lalxircs (luos sustinuit in carceribus, in plagis
irrefragabili Domini sententisc credunt, diccntis in supra modum, in mortibus fre(juentcr, in flagcliis,

Petro, ct apostoUs omnibus, cl in eis iliorum suc- in Iapidalionc,in naufragiis, in it i ncr ib u s s,xi)C\c\A-

ccssoribus Qiurcuntjue Ugavcris supcrtcrram, ligata

: [usiuh, pcriculis/luminu)n,})ericuIislatronum,pcri-
crunt elinccclxsiMatlh. xvi. 1<)). Nam sicut Pclrus culis e3:iicncrc,pcricuUsc.rgcntibus,periculis,inci-
respondit pro inlerrogatis a Chrislo apostoUs omni- vitate, periculis in solitudinc, pcriculis in mai'i,pcri-
bus, ita ct Christus hcoc in Pctro dixit apostolis, ct culis in falsis fratribus, in lahore ctwrutnna, in vigi-
successoribus corum omnibus, quibus manet hoc liisniultis, in fame et siti, injejuniis multis, in fri-

privilegium, a (|uibus fcrtur ex aposlolorum acqui- gore et nuditate, prceter illa qutf e.vtrinsecus sunt,
tale judicium, sicut .sanctus Leo ct Grcgorius evi- insta)itia quotidiana, sollicitiido 0)nnium Kcclcsia-
denlcr oslendunl. Unde sanclusGregorius ilem dicil ru)n {II Cor. xi, 25, 26, 21, 28), el mauibus suis la-
2-29 EPISTOL.E. 230

boravit, quaenecessitaria sibi elsuisfuerunt, ne quem \(Ephes. v, 1 1^. » « Duo-

Hinc sanclus Augustinus :

libet gravaret, et inveniet se a successione illius bus raodis non te non consentias
maculat malus, si

extorrem, cujus sequi detractat exemplum, et illo- et si redarguas hoc est non communicare, non
:

rum constringi judicio, qui jam in coelis cura Deo cousentire. Comraunicatur quippe, quando facto
)>

regnant , sancto Spiritu inspirati sacros canones ejus consortiura voluntatis vel approbalionis adjun-
per eumdem sanctum Spirilum protulerunt, quibus gitur.Hoc ergo nos admones Aposlolus ail yolite :

dccernitur, ul hujusmodi ncc iu eo episcopos, ut su- communicare operibus infructuosis tenebrarum;et

pra scnpsimus, habeatur, ncc communionera laicam quia parum eral non consentire, si sequeretur ne-
mereatur, sicut evidenter sanclus Leo aposlolicae se- gligentia discipiina^. Magis autem, iuquit, et redar-
dis pontifexin dccretis suis iterato decernit fe/^isf . i, (juite. Quid est nolite communicare? Nolite consen.
in fine) : « Hoe inquiens, admonitio nostra denun- tire, nolite laudare, nolite approbare. Quid est au-
tiat, quod si quis fratrum contra haec constituta ve- tem magis et redarguite ? reprehendite, corripite,
nerit vel vcnire tentaverit, et prohibita fuerit ausus coerccte. Nam et sanclum Africajiura conciliura eos
admiUere, a suo se noverit offlcio submovendum, qui negligunt loca ad suara calhedrara pertinentia in

nec communionis nosfrae futurum esse consortem catholicara unilatem lucrari, conveniri a diligenti-
qui Eocius ess;e noluit disciplinae. Ne quid vero sit n bus vicinis episcopis, ut id agere non raorentur, si-

quod praetermissura a nobis forte credatur, omnia gnanter cura ditfraitione certissima praecipit, sicuti

dccretaha constiluta, tam beatae recordationis Inno- suo loco diligens lector iuveniet. Et constat esse
centii, quarn orauium decessorum nostrorura, qus certissimura, quia iste civitatera suam, in qua re-
de ccclesiasticis ordinibus et canonura promulgata raanent plures qui episcopali ministerio indigent,
sunl disciplinis, ita veslra dilectione custodiri de- pro alia quietiore ac locupletiore mutaverii, et al-

bere mandamus, ut si quis in illa comraiserit, ve- tcrum loco suo ordinari permiserit, quia, ut supra
niani sibi deinceps noverit denegari. » ostendimus, duabus metropolitanis civitatibus prae-
XV. Cur enira non posset religiosus homo et epi- sidere non potest, non pro aniraarum lucro, sed
scopus ac continens, sine uxore et filiis, ita in civi- pro temporaU angmento cum spiritali suo detri-
tate sua vivere, sicut saecularis horao comes, uxo- mento hoc agat, quia, ut Leo dicit, non putabitur
rera habens et liberos, etia.ni inter paganos vivit : honor ille lcgitimus, qui fuerit contra divinae legis
praescrlira cura alias possessiones et abbatias largi- prsccepta collatus. Fautores autemac ordinatoreshu-
tione domni regis habeat, unde suraplus habere va- jusmodi sanctipapteSimpIjcii percellit decretalis sen-
lct, quibus ad Dco serviendum, etraiuisteriura suura tenlia qua dicit, Privilegiura, inquieus, merelur
exsequendum in plebe sibi comraissa sufllcere pos- aniittere qui permissa sibi abutitur potestate. Haec
set? « Sed sunt, inquit Gregorius (/torn. 14,i?^ £1».), '-' quantum pro tempore et occupatione licuit , et
nonnulli quidum plus terrenam substantiam quam Dominus ad mentem mihi venire concessit, de his
oves diligunt, merito nomen pastoris perdunt. De quae interrogaveras, Frater charissirae tibi respon-
quibus protiuus subditur :, Mercenarius autcm, et dere curavi. Quae si cuiquara displicuerint, non
quinon est pastor, cujus non sunt ovesproprice, videt contra rae sed contra se irascatur, quia contra
lupum venientem, ct dimittitoves ctfugit{Joan. x, verba divina nisi in malum suum irasci nou poterit.
12). Non paslor scd raercenarius vocatur, qui -non Dum ergo est in via, id est in hac vita concordc
pro amorc intimo oves Dorainicas, sed ad tempora- cum adversario suo cito, ne forte tradat eura ad-
les merccdes pascit. Mercenarius quippe, qui locum versariussuusjudici, etjudcx tradateum ministro, et
quidem pastoris tenet, sed lucra aniraarum non quaj- minister mittat illura in carcerem, Araen, non exiet
rit, terrenis comniodis inhiat, honore prsclationis inde doncc roddeto novissiraura quadrantem. Notum
gaudel, temporalibus lucris pascitur, impensa sibi ab est vel parva de scripturis scientibus, quia in hoc
hominibus reverentia laetatur. Istae sunt etenira mer- loco adversarius noster dicitur serrao Dei, quoniara
cedes raercenarii, ut pro eo ipso quod in regimine jubet coatraria operibus nostris malis quae agimus :

laborat, hic quod quajrit inveniat, et ab haereditate Cui si non concordaverimus, juslo Dei judicio per
grcgis in posterum alienus existat. » {Ibid. post , D miuislrura mitteraur in carcerem, et non exiemus
aliqua.) j Et lupus rapit et dispergit oves. Lupus inde, douec reddaraus novissiraum quadrantem, id
venit et merccnarius fugit, quia malignus spiritus est, exsolvarauset rainiraura peccatum.
mentes fidelium in tentatioue dilaniat , et is qui lo- EPISTOLA XXXII.
cum pastoris tenet, curam
non habet sollicitudinis :
AD JOANXEM PAPAM.
animae pereunt, etipse de terrenis coramodis laeta- Caroh II impcralo-.is noinine.
tur . » Unde qma sicut beatws dicit Gelasius (epist. De judiciis et appellationibus episcoporum et pre-
10, ad Anastasium) : Duo sunt quibus priucipaliter sbytcrorum.
mundus hic regitur, auctoritas sacras pontificum et (Apud cunidem, ex editione Moguntina Joan. Bus«oi.)
regahs potestas, sequendum est episcopi ac princi- Sanctissirao ac reverenlissimo Patri joaxxi
pibus terrae consihum hortantis, imo prajcipicntis summo pontifici et universali papa) , Carolus
ApostoU : Solite, in({uit, communicare operibus in- gratia Dei iraperalor Auguslus ac spiritalis filius
fructuosis tenebrarum, magis autcm et redarguitc vesler.
 ,

£31 HLNCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 232

I. AnlO(iuam provinciae Transalpinae, propter A religionis sumpsit initium, ct quotiilie gratias Deo,
seditiones el bella frequenlia, progenitorum nostro- sumit augmentum, et si quid raale in agro Dorai-
rum tomporibus, sacrarum legum ac rogularum nico pullulat, docreli vestri false recidalur. Si etiara
notitiam et observationem plene caperent , sicut quorumcunque negligentia, vel procsumptione a
poster per incrementa studio illorum ab ac sancla praestitutis regulis est discessum, veslrae auctorita-
sede gratia Dei ceperunt, gloriosae raeraoriae avus tis industria sit reforniatura.
noster Carolus imperator Augustus, diu per egro- IV. Sicut Dei virlus Chrislus cl Dei sapientia,
gios ac pra'cipu;e auctoritatis et sapientiai viros, do ordincm ac dignitatom aposlolorum et septuaginta
presbyteris ex crimiuibus (litTamalis, qualiter ju- discipulorum in carnis prtesentia distinxit, ut lectio
dicari vel purgare se debeant perquisivi, et reperit, sancti Evangelii patonter ostondit idem : ita ipse,
sicut in suai imperialis auctoritatis ediclis, quae in per quem regcs regnant, et condilores legum justa
alia schedula habemus scripta ,
posteris servanda decernunt, sacris legibus et canonibus, spiritu suo
reliquit, quaeque usque ad nostra tempora ex tunc condilis , et totius mundi reverentia consecratis,
in Transalpinis regionibus scrvata, el quando ne- ordinem el dignifatera episcoporum, qui locura in
cessitas postulavil exsecuta fuerunt. Ecclosia tenent apostolorum, et presbylerorum, qui
II. In diebus autem domini et genitoris noslris g subroganlur loco septuaginta discipulorum, et in
piae memoriaj Ludovici iraporatoris, cum ipsa te- admiiiistralione et in honore, sicut ot in Veteri
pesci exseculio ahquatenus ca^pit apud papam ; Testameuto inter summos pontifices et inlor minoris
Eugenium iude ab eo coramonitio facta est. Qua de ordinis sacerdotes discrevit. Quapropter ab oranibus
re synodum iisdom universalis papa convocans, honorandi ac venerandi sunt pro patribus nati
inter alia generalia decreta promulgare curavi!, quae Ulii, id est pro apostolis ordinati cpiscopi, et ordi-

Leo IV tempore fratris nostri Lotharii, et ncpolis nis dignitate, et iUius honorc, qui eis apostolis
nostri Ludovici, obsorvanda decrovil, sicut in ge- dixit : Jam non dicam vos servos, scd amicos meos
stis synodalibus, et in hujus sancta; Uomana? Eccle- {Joan. XV, 13) ,• et : Qui vos audit me audit, etqui
siae archivo haberi credimus , et ab hac sancla vos spernit ine spernit (Luc, x, 16); et de eis : Ite
sedc nostris dccessoribus directa venerabiU san- nuntiate fratribus meis [Matth. xxviii, 10). Etalia,

ctione habemus. Cum autem non longe ante hos quae de iUorum veneranda honoratione sacra) Scri-
annos nepos nosler Ludovicus Italiae imperator pturae textus eloquitur.
instinctu quorumdam conlra nos se commovit V. Qui forte si aUqui temporaUbus rebus sunt
missa; sunt nobis opistolai quasi ex apostolica^ hujus pauperes, et fortc merito diviles, pro certo autem
scdis auctoritate ac nomine, quas tenoris inconve- sunl ordine sacro subUmes, a nuUo quoUbel, sive
nienlia hanc sanctam et discretissimam sedem non ecelesiastica, sivo saeculari poteslato pmedito, debent
raisissc ostendit. sacuU modo quocunque
viUpendi, noc potcntibus
III. Et quoniam pravis saepius prava quam recta poslponi, omnibus apiJstolo Jacobo
praicipiente :

innotesci solent, nata hinc occasione, Transalpina- yoIiteinpersonarumacceptionehaberefidemDomini

rura regionum presbyteri, a suis opiscopis do certis nostri Jesus Christi (jloria {Jac. ii, 1), (luianonqui
crirainiljus regulariter ab ordine sacordotah dojecti, ditioros ad sseculum, hi in divino examinc sunt me-
ct puMulenliaD subacli, sine licentia et conscienlia liores. yonne, inquit, Dcus cleyit paupcres in hoc
primatum episcoporum suoruni, huc venirc, et
et mundo, divites in fide, ct hceredcs regni, quod pro-
hinc cpistolas, qu.xreguiisnonconveniorunt, referre misit diliijentibus se?{ibid., 5), et Paulus : Igno-
coeperunt. Quas non jussione apostohca, sed, ul bilia et contemptibiiiamundi elegif Dcus,el vchqua.

assolet etiam in repubUca, propter muUiplicia re- {I Cor. I, 28.) Et sanctus Gregorius in epislola ad
clamatorum negotia, quorumcunque minislrorura Mauriciura impcratorom (///;. iv, epist. 31) : « Sa-
quasi pia miseralionc faclas, ct nos ilHus rogionis cerdotibus , inquit, non ex tcrrena polestate Domi-
putant episcopi. Quapropler (juia, ut sanclus Augu- nus nosler citius indignelur, sed cxceUenli consi-
iiimisd\di(epist.l)0,adBonil'aciumco)nitein),coguni dorationo, propter cum ojus sorvi sunt, eis ita

multas invenire mcdicinas raultorum experimenta D dominelur, ul etiam debitam reverenliam impcndat.
morborum, intermissis proptcr proxiUtatem sacra- Nam in divinis eloquiis aliquando sacerdolcs dii,

rarum legum capituUs praedecessorum nostrorum angeU vocantur. Nam et pcr Moysem, de
ali(iuando
iraperatorum, quibus ecclesiasticae regulae conso- eo qui ad juramentum deducendus est, dicilur :

nant, necessarium duximus panderc sanclissimae AppUca illura ad doos, id csl ad sacerdotcs. Et
vestra; pal(n'nitali, ac suranuc auclorilali, qualiler rursum scriptum cst Diis nondetrahes{Exod.\\n, :

rcguias de honorc in suo stalu episcoporuni, ct dc 8,) sciUcet sacerdotibus ; ot propliela ait : Labia
apellaiione si necessitas et ralio in dejectione
, saccrdotis cuslodiunl scicntiam, cl Icgcm rcquircnt
iUorum i^oposcerit, sed ol de apeUatione presby- ex ore cjus, quia angclus Domini c.rcrciluum est
lerorum intelUgimus, et inteUigi a rcctoribus Trans- {)lalach. II, 1). » Quid orgo mirum si iUos veslra
alpinarum Ecclosiarum didicimus ; (lualenus ab pictas dignetur honorare, (luibus in suo eloquio

liujus sancla; sedis auctorilatc noslra sana, ut crc- honorcm tribuens, cos aut angclos, aut deos, ipse

diinus, inlclUgcnlia conUrmclur , a (^ua Udoi ac cliam appcilal Deus ? Ecclcsiaslica (luoquc teslatur
233 EPISTOL.E. 234

historia quia cuai piae memoriae Constantino principi Ariuntur, sed aliorum animarum, quas pravis exera-
in scripto oblatae accusationes contra episcopos fuis- plis destruxerunt, rei sunt. Et contra, quot suo vel
sent, libellos quos acceperal iacendit, dicens : verbo, vel exeraplo, vel quibus potestas est data
« Vos dii estis, a vero Deo constituti : ite, et inter correptionis correptione, bona quia saepe invitis
vos causas vestras discutite, quia dignum non esl praestantur, dicente suramo patrefamilias ad servum,
ut nos judicemus deos. In qua tamen sententia, pie id est praelatorura chorum Exi citoin vias et sepes, :

domine, sibi magis ex liumilitate, quam illis aliquid et compelle intrare, ut impleatur domus mea {Luc.
praestitit ex reverentia impensa. Ante eum quippe XIV, 23), Doraino lucrati fuerint, pro tantis gloriae

pagaui in republica principes fuerunt, qui verum coronam accipient, attestante Apostolo : Qui con-
Deum nescientes, deos ligneos et lapides colebant, verti fecerit peccatorem ab errore vice suoi, salvabit
et tamen eorum sacerdolibus maximum honorem animam ejus a morte, et operiet multitudinem pec-
tribuebant. Quid ergo mirum, si Christianus ira- catorum{Jac. v, 20). »
perator veri Dei sacerdotes dignetur honorare, A'II. Caeterum quia non est homo in terra qui fa-
dum pagani, ut prsediximus, principes honorem ciat bonum et non peccet, et nec ipsi sine peccato
impendere sacerdotibus uoverunt, qui diis hgneis et fuerunt qui ccrlesti magisterio adhaerebant, dicente
lapidcis serviebant ? » Et idem sanctissimus atque T3 Joanne : Sidixerimus quiapeccatum non habemus,
facundissimus et discretissimus , veraciterque in nosipsos seducimus ,et veritas in nobisnon est{IJoan.
ocuhs Dei hurailhmus in epistola , ad Joanuem I, 8) ; et Jacobus apostolus dicit : hi multis offcndi-
episcopum Syracusanum scribeus , de episcopo mus omnes { Jac. iii, 2) ; et, ut Scriptura ostendit,
Conslantinopolitano, inter alia dicit (lib. vii, epist. in augehs reperlaestnequitia ( Job iv, 18) ; si neces-
64, ind. 11) : « Quod sedi apostolicse dicat se velle sitas cum multa ponderatione atque examinatione
subjici, si qua culpa iu episcopis invenitur, nescio coegerit episcopos ab episcopis judicari, vel presby-
quis ei episcopus subjectus non sit. Cum vero culpa teros ab episcopis a gradu ecclesiastico dejici, sicut
non exigit, oranes secundum rationem humilitatis in honoreatque administratione, sic etin dijudicatione

aequales sunt.» atque appellalione , discretionem avctoritas sacra

VI. Post Coiistanlinum autem, quique Christiani distinxh, decernens, ut si necessitas et pondus le-

imperatores , decessores ac praedecessores nostri, galis ac regularis accusationis exigit, episcopumju-

leges de episcoporum honore ac privilegio dicari debere a suis judicibus episcopis, a quibus
condide-
runt. Proinde, Pater sauctissirae, quia, ut sanctus regulariter una cum primate provinciae potuit se-
Gelasius dicit {epist. 10, ad Aiiastasium), duo sunt cundum Nicaenos et Antiochenos canones et decreta

quibus principaliter mundus hic regitur, auctorilas sedis Romanae pontificura ordinari, congregatis una

sacra ponliticura, et regalis potestas, ad quas ap-

^ cumprimate provinciae ipsius regionis episcopis se-

pellari potest, et a quibus nemo permittitur ap- cundum Sardicenses canones, atque a constituto,

pellare sub oculis districti et aequissirai judicis juxta Carthaginenses canones, duodccira episcopo-
Dei, qui sine personarum acceptione judicat, noslra rum numero, si plures nequiverint congregari, ca-

pondereraus judicia quia etsi plerumque existunt

:
nonice judicetur.
inter neghgentes vel desides fratres, quse oporteat VIII. « Et si isdem accusatus et judicatus episco-
raajore auctoritale curari, tamen est, ut sanctus
c sic pus, congregatis ejusdera regionis episcopis, de gradu
Leo dicit [ep. 88, ad Anastasium), adhibenda cor- suo dejectus apostolicam sedera appellaverit, et confu-
rectio, ut semper sit salva dilectio, et plus erga gerit ad episcopum Romanae Ecclesiae et ab eo si

corrigendos agat beneTolentia quam severitas, plus audiri voluerit post judicium, juxta Sardicenses ca-

cohortatio quam commotio, plus charitas quam po- nones {conc. Sard., can. ~), et decreta Innocentii
testas. » Episcopos sane in suo statu manentes ad Victricium, et Bonifacii ad Gallicanos episcopos,
debita veneratione colamus, et a nobis eis compe- et Leonis ad Anastasium, scribendum est ab his qui
tenti honore impenso, caeteris exeraplum reverentiae causam examinarunt Roraano pontifici. Et si judi-
erga sacerdotalem ordinera praebeamus : quia si nos caverit renovandum esse judicium, renovetur ct ,

sacrura ordinem in personis eorum vilipcndiraus, D det judices si aulem probaverit talera causam esse
;

qui velut in speculo, ad sumendura exemplum, in ut non refricentur ea quai acta sunt, quae decreverit
omniura, qui subjecti nobis sunt, oculis positi su- confirmata erunt. Et si justum putaverit ut renove-
raus, pro tantorum culpis a districto judice, sumrao tur examen, scribere his dignetur episcopis, qui in
videhcet pontifice et rege
regum dijudicabimur quot finitiraa et propinqua provincia sunt, ut ipsi diligen-
noslro facto dehnquendi, quod absit, exempla prae- ter oranino requirant, et juxta lidem veritatis defi-
buerimus, Sicut idem beatus Gregorius in Regula niant. Quod si is qui rogat causara suam audiri ite-
pastorah terribiliter intonat dicens [part.i, cap. 5) : rura ,
deprecatione sua moverit episcopum Roma-
« Scire etenira praelati dcbent. quia si pcrversa num, ut e laterc suo presbyterum mittat, erit in po-

unquam perpetrant, tot mortibus digni sunt, quot tcstate episcopi, ct quid velil, et quid aestimet. Et
ad subditos suos perditionis exempla Iransmiltunt. si decreverit miltendos essc, qui praescntes cum
Unde necesse est, ut tanto se cautius a culpa custo- episcopis judiccnt , habentes ejus auctoritatem a
diant, quanto per prava (juae faciunt, non soli rao- quo destinali sunt, erit in suo arbitrio. Si vero cre-
P.UROL. CXXVI. 8
m HINCMARI RliEMENSIS ARGHIEPiSCOPI. 23G

(liiltM-il episcopos sufficore, ul negolio terniinum im- A arbitrio vel judicio qui eum judicaverunt, cuin epi-

j)onant, fociel quod sapienlissimo consiiio judicave- scopis qui iu fmilinui ot propinqua provincia sunl
ril. Interim tamen alter cpiscopus iu caliiedra depo- prapcipiunt lorminari, quatenus sive in manenda,
sili episcopi post appellalionem ejus noii ordinetur, sivc in immutanda scntentia, juxla Nicoenoscanones

antequam causa ejus fueril in judicio episcopi Ro- commune sit placitum. De quibus sacris canonibus

mani determinata. n Nicffinis Africanum concilium ad sanctum Ccclesti-

IX. QusD constitutio appellationis ad apostolicam num papam scribens {cap. iO'6), « Prudentissime,
sedem non discordat a sacra et mystica Nica^na sy- inquit , justissimeque providerunt, qusecunque ne-
nodo, de qua magnus Leo papa ad Anatolium scri- gotia in suis locis ubi orta sunt fmienda, nec unicui-

psit [cpist. r,(J>. n llla, inquiens, Nica^norum cano- que provincia) gratiam Spiritus sancti defuturam.

num per sanctum vere Spiritum ordinata condilio qua tequitas a Christi sacerdotibus et prudentcr vi-

in nulla unquam parte osl sokibilis. Nulla siblimet de dealur, et constanlissime tencatur. ^

multiplicalione congrcgalionis synodalia concilia XII. Beatus quoque Innocenlius ad Victriciuni

blandiantur, neque trecentis decem atque octo illis Rothomagensem episcopum duocapilulamagni con-
episcopis quantumlibol copiosior numerus saccrdo- cilii Nicaeni De his videlicet qui communionc pri-
:

tum compararc se audeat vel prffiferre, cum lanto g vantur ex clero ; et aliud : Ut per singulas provin-
divinitus privilogio Nicsna sit synodus consecrala cias suis privilegia serventur Ecclcsiis; el capitulum

ul sivc pcr pauciores, sivo pcr pluros occlesiaslica Sardiccasis concilii de opiscoporum ad apostolicam
judicia colcbrontur, omni ponitus auclorilate sit va- sedem appcllatione , uno capitulo sagacitcr atque
cuum quidquid ab illorum fuorit coustitutione di- patenler oxplicat, dicens (cpist. I Innocent.) : « Si

versum.» De cujus privilegio et B. Ambrosius dicit quee autera causje vel contentiones inter clericos
(lib. I de Fidc, c. 9) ; « Non humana industria, non tam superioris gradus, quam etiam inforioris, fuo-

compositione aiiqua, trecenti deccm et octo epi- rint exortae, placuit ut secundumsynodum Nicaenam
scopi ad concilium convenorunt ; sed ul in numero congregatis omnibus cjusdcm provinciae episcopis.ju-
oorum, por signum suoe passionis et nominis, Dc- dicium termmotur; nec alicui liceat, siae prajjudicio

minus Josus suo se probarot adesse consilio, crux lamen Romanoe Ecclesito, cui in omnibus caussi
in treccntis, Jesus nomon in docem et octo ost sacer- debet reverontia custodiri , relictis his sacerdotibus
dotibus. 11 « Et mihi, inquit Ililarius {Dcsynod., in qui in eadoni provincia Dei Ecclesiam nutu divino
lino), ille ipse numerus hic sanctus csl, inquo Abra- gubernant, ad alias convolare provincias. Quod si

ham victor regum impiorum, ab co qui seterni sa- quis forte praesumpserit, et ab officio cleri submotusi,
cerdotii est forma bonedicilur. » Et hinc item boa- et injuriarum reus ab omnibus judicetur. Si autem
lus Leo papa ad Anatolium {epist, 56, post supe- ^ majores causa? in medio fuorint dcvolutae, ad sedem
riora) ; « Sancti illi et venerabiles Patres, qui in apostolicam sicut synodus slatuit , el beala con-
urbe Nicsena, sacrilego Ario cum sua impietate suetudo exigit post judiciumepiscopale referantur. »

damnato, mansuras usque mundi legos ec- in fir.em In eo enim (juod dicit, ut secnndum synodum Nicae-
closiaslicorum canonum condiderunt, ot apud nos nam, congregatis ejusdem provinciae episcopis de
in toto orbc terrarum in suis constitutionibus vi- exortis causis judicium terminetur, eapitulum Nicaeni
vunt, et si quid usquam aliter quam illi statuere concilii de excommuuicatis explanat : In eo quod
prEesumilur, sine cunctationc cassatur. » ad alias quemcunque de ecclesiastico ordine pro-
X. Quod sanctum ct mysticum concilium prajci- hibet convolare provincias, aliud capilulum Nicaeni
pit (can. v) : « De his qui communionc privanlur, concilii explicat, quod jubcl, ut per singulas pro-
ut sive ex clcro, sive ex laico ordine, ab episcopis vincias suis privilogia scrventur Ecclesiis , sine
por unamquamque provinciam scntontia regularis praejudicio tamen Romame Ecclesiac : ut si majorea
obtineat, ut hi qui abjiciuntur, ab aliis non reci- causae, quarum una est de episcopi judicati appcl-
piantur : rctiuiralur aulom, nc pusillanimilate, aul latione, in raedio fuerint devolutae, ad sedem apo-
conlcntionc, vel alio quolibet episcopi vilio, videa- stolicam, sicnt synodus, quin Sardicensis, statuit, et
lur a congrcgatione scclusus. Ut hoc ergo decentius D vetus consuetudo exigit, post judicium episcopale
bcne placuit annis singulis per unam-
intjuiratur, referanlur. Sciliccl, ut aut juxta praemissum sopti-
(juamquc provinciam bis in anno concilia cclebrari mura Sardicensis concilii capitulum , appollanlis

ul communitcr, omnibus simul episcopis congre- episcopi causa in provincia, in qua fuit exorta, dirtl

gatis provinciac, discutiantur, hujusmodi (luaestioncs niatur, aut judicium cpiscoporum provinci;o
ol sic, qui suo pcccaverunt evidontor opiscopo, ex- cundum decreta Ronifaoii, apostolicac sedis auctoJ
communicati ralionabiliter ab omnibus aestimentur ritate confirmotur, Loo scripsit, ejusdom
ct sicut
us(juoqao vcl iii communi, vcl episcopo placoal hu- sedis senlentia roborclur. Quia voro sanctus luno-
maniorem pro talibus ferre scntentiam. » centius non Nicaenam, sed Sardiccnsem synodum
XI. Cujus sancta) synodi constitulioncm Sardicen- de appellationc episcopi ad sodora apostolicani in
scs canones non convcllunt {cap. 7i, qui cum pon- auctoritatera iraxit, qui utrasque synodos legil ,

tificis Romani vicario vol arbitrio causam opiscopi aperlc intelligil.

in provinciali synodo judicati, cliam episcoporum XH. Saci-ac logcs ac rcguho, presbytcros ct cae-
 ,

237 EPISTOLJ;. 238

teros inferioris gradus clericos ,
non alibi quam A chenum episcopum (^jjw^. 30) : Revolventes, inquit,
apud suos episcopos prajcepiunt accusari : a quibus, auctoritatem Nicaenae synodi ,
quae una omnium per
sicut Africae provinciaj canones decernunt, eorum orbem terrarum mentem explicat sacerdotum, quaj
causa debct audiri, et sicut sanctus Gregorius con- censuit de Antiocliena Ecclesia cunclis fidelibus, ne
stituit, cum presbyteris vel clericis suse parochia; dixerim sacerdolibus, esse necessarium custodire
judicari. Qui forle si de judiciis episcoporum suo- qua super dioscesira suam pra?dictam Ecclesiam,
rum questi fuerint, ad quos eis sit provocandum, de non superaliam aliquam provinciam, recoguoscimus
appcllatione presbytcrorum ac diaconorum ad , constilutam. » Et Bonitacius papa ad IlUarium Xar-
vicinos et finitiraos episcopos, papa Zosimus in com- bonensem (epist. 111) : <s. Nulli, inquit, videtur in-
monitorio per Fauslinum episcopum et Philippum cognita synodi Nicsenae constitutio, quae ita praeci-
ac Aselhim presbyteros directo Carthaginensi con- eadem proprie vcrba ponamus, per unam-
pit, ut

ciho, in conciho Sardicensi capitido decimo se- quamque provinciam jus melropolitanos singulos
plimo continetur hoc modo, Osius episcopus dixit habere debere, nec cuiquam duas esse subjcctas.
(cap. 17) : n Quod rae adhuc movet, reticere non Quod illi, quia aliter credendum non esl, servandum
debeo. Si episcopus quis forte iracundus, quod esse Spiritu sanclo suggerente sibimet censuerunt. Quod
non debet, cilo et aspere commovetur adversus prc- g idcirco dicimus, ut advertat charitas lua, adeo nos
sbyterum sive diaconum suum, et exlcrrainarc eum canonura pra^cepta servare, ut ita constitutio quo-
de Ecclesia voluerit, providendura est, ne innocens que nostra diffmiat, quatenus motropoUtani sui una-
damnctur , aut perdat communionem , et idco ha- qua^que provincia in oranibus rebus ordinationem
beat poleslatem is qui afjjectus est, ut episcopos sempcr exspectet. » Et his censonanter Coelestinus
fmitirnos interpellet, et causa ejus audiatur, ct di- (ep. 11, per Vicnnen. et JSarbon.): Juxta decreta, «.

hgentius tractetur : quia non oportet negari ei au- iuquit, canonum, unaqua?que provincia suo raetro-

dientiara roganli. Et ille episcopus ,

qui juste aut pohtano contenla sit, ut decessoris nostri data ad
injuste eum abjecit, patienter accipiat ut negotium Narbonensem episcopum continent constituta. Nec
discutiatur, ut vel probetur sententia ejus a pluri- usurpationi locus alicui sacerdoti in alterius conce-
mis, vel emendetur. Tamen priusquam omnia dili- datur injuriam. Sit concessis sibi contentus unus-
genter et fidehter cxamincntur, eum qui fuerat a quisquc limitibus, alter in alterius provincia nihil
communione scparatus , ante cognitionem nullus praesumat. » Et Leo ad Maximum episcopum {epist.
debet praesuraere ul eum communioni societ. Ili 66) : « Etsi, inquit, diversa nonnunquam sunt me-
vero, qui conveniunt ad audicndum , si viderint rita praesulum, jura tamen permanent sedium. »

clericorum esse factum et superbiam, quia non de- XVI. Et Antiochenum concihum, a magna synodo
cct ut episcopus injuriam vel contumeham patiatur, Chalcedonensi actione duodecima favorabihter col-
severioribus eos verbis castigcnt, ut obediant honesta laudatum, sequens decreta Nicaeni concilii {can. 6):
praecipienti episcopo ;
quia sicut ille clericis sincc- « Si quis, inquit, a proprio episcopo comraunione
rum exhibere debet amorem charitatis, ita quoque privatus est, non ante suscipiatur ab ahis, quam
vicissim ministri infucata debent episcopo suo ex- suo reconcihetur episcopo aut certe ad synodum quae
hibere obsequia. « congregalur occurrcns pro se salisfaciat et per- ,

XIV. Nec hoc capitulum Sardiccnsis concihi dis- suadens conciho sententiara suscipiat alleram. Haec
sentire videtur a capitulo Nicaeni concilii,
quo ex- autem diffinitio maneat circa laicos, et presbytcros
pressius et aperlius ,
quam Sardicense concilium ,
et diaconos, oranesque qui sub regula esse mon-
decrevit de his qui communione privantur a pro- strantur. » Et loquens de conciliis capitulo Jvigesimo
prio episcopo, sicut supra posuimus et de privile- ,
dicit : « In ipsis conciliis adsint presbyteri, et dia-
giis singulorum metropolitanorura dicens (^cati. 6) : coni, et oranes, qui se la^sos exislimant, et synodi
« Antiqua consuctudo scrvetur per yEgyptum, Li- experiantur exameu.NuIhs vcro liceat apud se cele-
byam et Pentapolim : ita ut Alexandrinus episco- brare concilia, praeter eos quibus metropolilana jura
pus horum omnium habcat polestatem, quia ct urbis videntur essc commissa. » Et capitulo decimo sexto :

Roma; episcopo parilis raos est. Similiter autem et D «Perfectum vero conciliura illud est ubi iuterfuerit
apud Antiochiam, caeterasquc provincias, suis privi- metropolitanus antistes. »
legia servcntur Ecclesiis,» Quod exponit Antioche- XVII. Appellantes autera presbyteri, vel diaconi,
na synodus dicens {can. 9) « Per singulas rcgioncs : a quibus et qualiler sint judicandi, sacri Carlhagi-
convenit episcopos nosse, mctropolitanum episco- nenses canones capitulo vigesimo et capitulo vigc
pum solliciludincm totius provinciae gerere. Propter simo octavo evidenter ostcnduut. Ubi autcm inter
quod ad mctropohm omnes undique, qui negotia accusatores et accusatos causa debeat agilari, Car-
videntur habere, concurrant.» Et Constantinopoli- tliagincnse concilium statuil, dicens {can. 30) : « Ut
lanum concihum dicens {can. 1) : « Ut illa qua) sunt accusatus, vel accusator, in eoloco, unde est ille qui
per unamquamque provinciam, ipsius provinciae sy- accusatur, locum sibi eligat proximum, quo non sit
nodus dispenset , sicut Nicaeno constat decrctura difficile producere, ubi causa finiatur. » Et
testes
esse concilio. » hinc leges dicunt « Criminum discussio ibi agitanda
:

XV. Et hmc Innocentius ad Alexandrum Antio- est, ubi crimen admissum est. Nam alibi criminum
239 HINCMARI RHEMENSIS ARCIHEPISCOPI. 240

reus prohibetur audiri. d Et item : « Si quis adver- A iisdem synodis, anle longissima; setalis annos usque
sariura, aut repetitione, aut criminis objectione pul- ad nostra tempora servata , et a decessoribus ac
saverit, provincia, in qua consistit ille qui pulsa- pricdecessoribus eorum secuta et exsecuta fuerunt.
tur, suas exerat acliones, nec scstimet adversarium Quai si etiam iUis servata, et ab eis secuta et exse-
suum alibi aut longius pertraliendum. » Illi vero qui secundum sacros
cuta non fuerint, nihil prodesl ^eos
pulsatus fuerit, si judiccm suspectum habuerit, liceat canones et decreta sedis Romance ponlificura, pro
appellare, scilicet ecclesiasticis ad finilimos episco- accusatis presbyteris de manifestis criminibus com-
pos, ut Sardicenses et Cartliaginenses canones, ut provinciales episcoporum synodos frequeutare, sed
praemisimus, decreverunt, vel ad provincialia con- faciet licenter quisquc presbyterorum quodlibet ,

cilia. sicut sacri Nica;ni et Antiocheni canones con- unde si fuerit redargutus, veniat Romam.
stituerunt, et sicut Africanum concilium in epistola XX. El quia pro singulis presbyteris episcopi
ad Coelestinum papam ostendit (cap. iOu) : « Ubi- Transalpini regulariler judicatis missos dirigcre, et

cuique, inquiens, concessum est, si judicio offensus actioaum documcnta scribere non valenl, nec tesliura
fuerit cognitorum, ad concilium sua5 provincia?, vel necessarias personas, vel propter sexus, vel propter
etiam univcrsale provocare. Nisi forte quisquam senectutis intirmitatem, vel pro mullis aliis irapedi-
est, qui credat unicuilibet posse Deum nostrum g mentis, huc producere, fiducialiter poterit mentiens
examinis inspirare justitiam , et iujiumerabiHbus qmque muocentiam suam assererc, cum non erit

congregatis in concilium sacerdotibus denegare, aut qui mendacia ejus possit i'efellere. Uude, sicul praj-
quomodo ipsum transmariuum judicium fquod tan- misimus, legura et canonum conditores, prudentis-
tumdem est, Transalpinum), ratum erit, ad quod sime justissimeque viderunt, qua)cunque negolia in
testium necessarise pcrsonas, vel propler sexus, vel suis locis, ubi orta sunt, finienda, et per expressa
propter senectutis infirmilatem, vel raultis aliis in- regularum judicia discretissime judicanda, et post

currcntibus impedimenlis, adduci non poterunt ? d judicium conservanda. Maxime de subintroductione

XVIII. A judicibus autera, sive quos juxta Africa- contra regulas mulierum : pro qua ab episcopis
nos canones priraates dederint, sive quos ipsi vicinos Transalpinis presbyteri reguiariter judicati ad hanc
ex concensu delegarint, causa finienda regulariter sanetam Romanam sedem insciis suis episcopis vc-
proTOcari uon potcst. Et sanclus Gregorius in epi- niunt, et cis epistolas eorum refragantes judicia de-
stola ad Gallicanos episcopos (lib. xi, epist. 110) : ferunt, eosque vel comministros illorum ad hanc
(c Ncc hoc, inquit, in hac solHciludinis parle relin- scdem ad conquerendum contra eos venire prseci-
quimus, quod de habendis per parochias concihis piunt,quod nullis anliquorum legibus vel patrum
Patrum providentia
j--_ —
utilitatis
_ causa sancitum est. —
— p ^XXI. regulis decretura fuisse legimus.
°
Unde ne qua inter fratres dissensio, ne qua inter Quas epistolas sacris regulis obvias. ut in
praepositos et subjectos sint fomenta discordia), in praefatione hujus oj)usculi commemoravimus , nec
unum sacerdotes convenire necesse est, ut de inci- auctoritate apostolica fuisse missas, sed compilalas
dentil)us causis disccptatio , et sit salubris de eccle- quorumcunque vafriciacredimus. Non cnira sibi ipsi
sistica observatione collalio ;
quatenus dum per sedes apostolica polest esse contraria vel diversa.
hoc et pra-terita corrignntur, et regulam futuram De (jua Gelasius j^apa dicit (epist. M ad Dardan.) :

suscipiunt, omnipotcns ubique Dominus fratrum « Confidimus, quod nullus jam veraciter Christianus
concordia coUaudetur : cujus vobis adessc pra^sen- ignoret, uniuscujusque synodi constitutum,quod uni-
tiam, si haec observabitis, scitote, quia scriptum vcrsalis Ecclesia; probavit magis
assensus, nullara
cst : duo vel tres in 7iomine
Ubi fuerint congrcgati exsequi sedem prai ca^tcris oportere, quam primam,
vieo, ibisiim inmcdio eorum{Matth. xviii). Si ergo qu;e ct unamcjuamque synodum, et sua auctoritate
adesse dignatur ubi duo vel trcs fuerint, quanlo mi- confirmat, ct continuala moderalione custodit, pro
nus non decrit, ubi plures conveneriut sacerdotes? suo scilicet principatu, quem beatus Petrus aposto-
Et quidcm, quia de adiiibendo bis in anno concilio lus Domini voce perceptum , Ecclesia nihilominus
Patrura sit rcgulis statutum , non latet ; sed ne forte subsequente, et tenuit scraper , et retinet. » Et
aliqua impleri hoc necessitasnon perraittat, serael D itcin (epist. 1) : « Cunique nobis contra salutarium
tamen sine excusatione aliqua deccrnimus congre- reverentiam rcgularum cupiamus temcre nil licere,

gari, ut exspeclationc concilii nihil pravum, nihil et cum sedes apostolica superior his omnibus , fa-

pra;sumatur illicitum. Nam plerumque , etsi non vento Domino, qux iiatornis canonibus sunt praMixa
amore justili;e, motu lamen examinis, abstinebitur pio devoloque studoat tenere proposilo, salis indi-
ai) hoc (luod onmium nolum est posse displicerc gnum esl, (pienKiuam vol pontilicum vel ordinum
judicio. » subso(iuonlium hanc observantiam refutare, quam
XIX. IlffiC itaquc Transalpinis Ecclesiis, earumquc bcali Pelri sedom el sc(]ui videat, ct docere, salis-
recloril)us,a sede apostolica, dc appelhitionc cpisco- que convcnicns sit, ut tolum corpus Ecclosia) in hac
porum ad hanc scdem apostolicam, et de presbylc- sibimcl observationc concordet, quara illic vigere
rorum ac diaconorum ap])ellationc, si dc judiciis conspiciat, ubi Dominus Ecclesia; totius posuit prin-
cpiscoporum suorum quosli fueriiit, ad comprovin- cip;itum. u Polost oiiim tieri ut illi qui in vicinis
cialcs syuodos, ct dijudicatione rcguluri eoruin iu parochiis sunt hujus sanclie Romaute Ecclcsia;, qui-
241 EPISTOLyE. 242

que juxta sacras regulas, ad manus impositionem, Arem habcre noa permittitur, maximeaboranifemina
etad synodos huc convenire solent, ipsi pro recla- sit abstinendus. Et item : <i Saccrdos etenim, aut
malionecontrapresbyterorum suorum ad pra?fatam quivis alius in ordinera ecclcsiasticum provectus, si

examinationem conveniant, sicut sacri canones ac in eo scelcre inveniatur, quo abjiciendus existat,

leges pntjcipiunt, ut ad primatem uniuscujusque depositus providentia episcopi bene proviso loco
provinciae, qui negotia videntur habere concurrant, non com-
constituatur, ubi peccata lugeat, ct ulterius

vel ad synodum, qui se laesos existimant, quo mittat. » Sic et magnus Leo papa, longe ante hanc

non sit ditTicile testes producere, invitentur. Transal- constitutionem, auctoritate sacra) Scripturaj ad Hi-
pinis autem, ct aliis, qui in similiter longinquis re- lariuraNarbonenscradecrcvit {epist.9o,ad Piusticum
gionibus commorantur, apostolicascdes, et sacrorum Narbon.), « ut presbyteri vel diaconi lapsi ad pro-
canonum proraulgatores, loquente in eis sancto Spi- merendara misericordiam Dei, privatam expetant
ritu, quae sunt unicuique provincise possibilia et sccessionem, ubi illis satisfactio, si fuerit digna, sit

auctoritati convenientia, atque paci Ecclesia) con- eliam fructuosa. »

gruentia, tenenda et exsequenda discretissirae XXIV. Cum hajc ita se habeant, non cst perfun-
prajfixerunt. clorie attendendum vostrae pontificali auctoritati, et

XXII. Legimus etiam, quamvis rarissirae, pra^- -d nostrae impcriali potcstati, quid prEedccessores no-
ceptum a sede apostohca, quosdara de longinquioribu stri de servandis sacris lcgibus et sanctis regulis

parochiis speciaUs dioeceseos Romani ponliticis, ad decernentcs constituerunt, ex quorum pluralitate,

cujus sollicitudinera universalis Ecclesia pertinct, pauca numero, non pauca pondere hic censuimus
propter contumaces contentiones aliquos invitatos ponere. De legibus namque Valentinianus, Theodo-
fuisse : scd de Transalpinis rcgionibus, quibus de- sius ct Arcadius decreverunt dicentes (I. ii Cod.
creta privilegia servari debent, tale quidpro presby- Tlicod., De Constitut. p)-i«c«jyum) : «Perpensas se-
terorum et diaconorum appellatione a sede apostolica rcaitatis nostra? longa deliberatione constilutiones,
prseceptum fuisse non legimus. De ccclesiaslicis nec ignorare quemquam, nec dissimulare pcrm.itti-
nihilominus privilegiis in cpistolis beati Gregorii mus. Inlcrpretatio. Leges ncscire nulli liceat, aut
legimus ad Dominicum Carthaginensem cpiscopum quae sunt statuta contemncre. » Et sanctus Coelesti-

{lib. XI, epist. 39) « Vestra fratcrnilas, inquit, hoc

: nus paria dc sacris canonibus dicit {epist. 3) « NuIIi, :

postposita dubitatione retineat, quia sicut nostra inquiens, sacerdoti suos liceat canones ignorare,
defendimus, ita singulis quibusqueEcclesiissuajura ncc quidquam faccre, quod Patrura possit regulis
servaraus. Nec cuilibct, favcnte Christi gratia, ultra obviare. Qua^ enim a nobis res digna servabitur, si

quam
v^^»... merelur
...^.v-— . imperlior,
^. ^. . nec j
ulli hoc quod suijuris
-j j decretalium norma constitutorum pro
j aliquorum
j li-

est ambitu stimulante derogabo scd fratrcs mcos ;

^ bilu liccntia populis pcrmissa frangatur ? »
Q uia, ut
honorare per omnia cupio, sicque studeo eos in ho- Ililarius papa dicit (epist. \\, ad Lcontium), <( Non
norem subvchi, dumraodo non sit, quod altcri jure minus in sanctarum Iraditionum delinquitur sanctio-
ab altero possit oppoui. » Et alibi idera hinc dicit nes, quam in injuriam ipsius Domini prosilitur, cum
{lib. XI, epist. 37) : « Quod vero dicitis, vcstris tera- exspectatio fructus noslri ministerii, non in lalitu-

poribus deberc scrvari quae a meis quoque decesso- dine regionum, sed in acquisitione ponatur anima-
ribus tradita atque custodita sunt, absit hoc a me, rura. 1) Et itera, de Icgibus pracfati Augusti(I. iii Cod.
ut statuta majorum consacerdotibusmeis in qualibct Tli., eod.) : << Omnia
non prcctcritis ca-
constituta
Ecclesia infringam, quia mihi injuriam facio, si fra- lumniara faciunt, sed futuris regulam imponunt. In-
trum mcorum jura perturbo. » terpretalio. Oranes leges non ea quas antcriori tem-
XXIII. Tandcm hinc, practer antiquas regularum pore facta sunt damnant, sed in futurum observanda
ac legum constitutiones, in promptu haberaus syno- conslituuat. »

dalia capitula apostolicorum, Eagenii, anno iraperii XXV. Et hinc Symraachus papa \cpist. 1, ad
decimo tertio domni et gcnitoris nostri Ludovici, et /Eojiiutii ) : « Dura ad Trinitatis instar, cujus una
anno decimo imperii Lotharii fratris nostri, mense est atque individua potestas, unura sit pcr diversos
Novembrio, atque Leonis IV, anno Lotharii tricc- D antistites sacerdotium, quemadmodum priorum sta-
simo septimo, el Ludovici nepotis nostrianno quinto, tula a scqucnlibus convenit violari ? lluc accedit,
mense Dcccmbrio decrcta, quibuspraecipiunt, « ul si quod haec si eveniat sentenliarura varietas, ad ipsam
quispiam saccrdotura, id est, episcopus, presbyter, sacrosanctam catholicam religionem crcdiraus perti-
diaconus, vel etiam subdiaconus, de quacunque fe- nere, cujus oranis polestas infringitur, nisi universa,
mina criraine fornicationis suspectus, post primam, quac a Doraini sacerdotibus semel regularitcr sta-
secundamque et tertiam commonitionem (metropo- tuuntur, perpetua sint. Quod aliascontingerepoterit,
htani, vel alterius episcopi, aut ejus cui subjacere si succcssor decessoris actibus non tribuerit firmi-
videturi inveniatur, fabulari cumea, vel aliquo modo tatem, ct reborando qua? gestasunt, faciat rata esse
conversari canonice judicctur. » Quapropter unus- quaj gesserit. Quanta enim vicariis beatissirai Petri
quisque episcopus in tali rc studiose ac diligenter apostoli judicabitur esse rcvcrentia, si quae insaccr-
curam habere debet, ne Ecclesia Christi a propriis dotio praicipiunt, ea hisdcra transcuntibus dissol-
possit sordidari ministris : quia cum propriam uxo- vantur? » Haec igitur servermis nostris temporibus,
243 HINCMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 244

tanlo gratius, quanto et Ecclesiae ot impcrio erit A animas, quae non moriuntur, et vivilical)anl animas
capacius, et servando qure iegaliter ac regulariter quaj non vivunt [Exccli. xiii). Non morientcni quippc
gesta sunt, rata esse faciamus quae legaliter, ac re- mortilicat, qui justum damnat, et non victuruin
gulariter gesserimus. vivificare nititur, qui reum supplicio absolvere co-
XXVI. Suggerendum etiam vestraesummceaucto- nalur. Causa? ergo pensanda; sunt, et tunc ligandi
ritati necessarium credimus, ut de quorumdam opi- atque solvendi potestas exercenda. »

scoporum coercenda inconsidcratione, alios decreto, XXVIII. Qui bcatissimus doctor Spiritu sancto
generali instruentes, cautos eflTiciatis : ut quorum replctus passim in dictis suis ostcndit, quoniam cpi-
debent esse matura et perpensa judicia, non sint scopus, qui in ligando et solvendo interim arbitrium
praecipites in proferendis senlentiis, ncc facile ac non sequitur judicis, ipse ligandi ct solvendi pote-
indiscrete, neque aliter nisi juxta sanctarum Scri- state, quin et regno Dei seprivat, sialligationis ma-
plurarura tramitem, traditionemque majorum, ot ledictum non judicio justitite, sed livore vindicla?
pro evidentibus culpis, qucmcunque a communione dcpromit, Paulo attcstante, qui dicit Neque male- :

corporis et saaguinis Domini Dci nostri Josu Cliristi, dici rcgniim Dei possidcbunt ( / Cor. vi). Quia vero

in quibus post unicum baptismum prajcipue liu- sacra Scriptura duobus modis malediclum mcmorat.
manae salulis rcconciliatio cl summa consistit, pro r, aliud videlicct quod approbat, ct aliud quod dam-
suis injuriis, vel auimi suimolibus ac iracundia sepa- nat, ahter cniin mah^dictum profcrtur judicio ju-

rent. Quoniam « ira sacerdotis, utsanctus dicit Gre- stitiic, ahtor livore vindicla?, sancli viri, cum in ex-
gorius (Iiom. 17, inEvang.), nequaquara debet esse communicationis alligatione maledictionis senton-
prajceps et perturbata, sed magis ex consiliigravi- liam proferunt, non ad hanc ex voto lividae ultionis,
tate metuonda ; nec debont tomere indiscussa judi- scd ex justitiae examinc erumpunt. Intus enim subtile
care, nec passim dicta sine probatione credero, sed Dei judicium a.spiciunt, et raala foras exsurgentia,
auctoris nostri facta pensare, cui cum omnia nuda quia malcdiclo alligandae excoramunicationis ferirc
et aporta sint, mala tamen Sodomae noluit anle judi- debeant, cognoscunt, et eo in alligationis ac excom-
care, sicut sacra docet historia, quam probare, nos municalionis maledicto non peccant, quod ab in-

instruens me mala honiiaum anle praesumamus crc- torno judicio non discordant. Conlra excommunica-
dere quam probare. >> tionis maledictum, livore vindictae deproraptum,
XXVII. Sequantur autem in proferendajudiciali voce Pauli praedicantis admonemur, qui ait : De-
sententia sanctorum Romanae sodis pontificum docu- nedicite,etnolitemaledicere{hom. xii 14), quiane-
menta, Leonis, atque Grogorii : « Beatissimo Petro, que maledici regnum Dcipossidebunt ( / Cor. vi, 10).
inquii Leo iserm. 3, m
Anniv. assumpt.),a. Christo Nam si a quoHbel non fortasse ex malitia, sed ex
dicitur Tibi dabo claves regni coelorum, et qua)-
:
'
linguae incuria, maledictionis verbum jaculatur in

cunque ligaveris super terram, erunt ligata et in proximum, apud districtum judiccm, aipiode otioso
coelis ; et quaecunque solveris super lerram, erunt verbo ratio in die judicii poscitur, damnabilis cst
soluta et in coelis. Transivit quidem etiam in alios ille sermo, qui malitia non carel, et picnalis est illc,

apostolos jus istius potestatis, et ad omnes Ecclesiae qui ab utilitatis bonitale vacat, pensandum est
principes decreti hujus conslitulio commeavit : sed raagnopere quanta animadversionc plectenda est ab
non frustra uni commendatur quod omnibus intime- opiscopo, cujus sormo serapor salc, id est sapicntia,
tur. Pclro euim ideo hoc siagulariter crodilur, quia oondilus cssc pra^cipilur iColos. iv, 6), jaculala in
cunctis Ecclesia; rectoribus Petri forma pra^ponitui-. proximum injuslae aliigationis excommunicalio, quae
Manet crgo Petri privilegium, ubicunque fertur ex potius vocanda est malcdictio.
ipsius aequitatc judicium. Nec nimia cst, vel serveri- XXIX. Sequamur itaque Ecclcsiae sanctaj rcctorcs,
las, vcl remissio, ubi nihil ligalum, nihil est solu- quorum dorsa mentium incudes sunt hominum pec-
tum, nisi quod beatus Petrus, aul ligarit. aut solve- calorum, diccnte Psalmista Supra dorsum meum' :

rit. » Ilinc certa consideratione datur intelligi quia fabricaverunt peccatores (/•srj/.c;xxviii,3'), insopara-
in judicando non est Polri privilogium, ubi non ex lione a comraunione, ot roconcilialione sacramento-
ipsius feilur aciiuilatc judicium. Est igilur praejudi- D rum Cliristi, sacrum Nicamum concilium, ct Africae
cium, non judicium, quia iion jurc diclum, id est provincia^ canonos, Siricii quoquc, et Innoccntii,
non juslitiae lcgc prolatum. Et S. Gregorius ( hom. 26 atquc Lconis decreta, et epistolam ipsius Leonis ad
in Ex,rch.) : t Sacpcagilur, ut quincscit loncrc mo- Thoodonim Forojuliensem episcopum {cpist. f)9).
dcramina vitfo suae, judex vitai fial alicnaj, ut vcl Scd ct quem dc ccclesiastico ordinc, clarcsconlibus
daranet iramcrilos, vcl ahos ipse ligatus solvat, cum gravioribus culpis, gradu privavorint, communionc
suio voluntatis raotus, non autem causarum morita corporis ct sanguinis Chrisli, ut canoncs pra^tlxc-
seciuilnr. Undc fil ul ipse liac ligandi ac solvondi runt, non privont. Ilacc cst cnim, Scriptura dicontc,
potoslatc so priv(!t, (jui lianc pro suis voluntatibus, dirccta via, ita ut rccti ambulent in ea, et ncc stulti
ot noii pro siibjcctorum moribus exercct. Judicare crrcnt pcr cam {Isa. xxxv, S). Dc injuste siquidcm
ciiim (lignc dc subdilis ncqucunt, qui in suiijeclo- oxcommunicantibus, vcl oxcommunicatis, quid oliam
rum causis sua vcl odia vol graliam so^iuuntur. lex Jusliniana dcccrnat, vostram sapicntiam lalcrc
Unde rectc pcr propholam dicitur Morliticabant : non polcst.
245 JiPISTOL/E. 246

EPISTOLA XXXin. A futurus episcopus, qui sacris canonibus uoii valcat

AD EPISCOPOS RHEME.NSIS DIOECESIS ET OMNES ECCLE - obviare, et cum decreto singulorum manibus robo-
SI.E RECTORES ET FIDELES. ralo ad raetropolitanum et cateros provinciales
Adversus Odacrum, cujus excommunicationcm episcopos, ipso inlerventore mediante, perducatur ad
notijicat. communi cunctorum dccreto
ordinationera, et sic
(Ex Act. prov. Ecpl. Rhem.) rationabili, secundum regulam ecclesiasticam
et

HixcMARUs cpiscopus ac plebis Dei famulus, cum comprobato, secundum quartum et sextum capitu-
collegis uostris veuerabilibus dioeceseos Rhemorum Iummysticae synodi Nicfenae, et juxla vicesimum
episcopis, omnibus Ecclesias sanctae recloribus atque quartum capitulum Antiocheni concilia ordinetur,

fidelibus, ad quorura notitiam ha3C sequentia pole- sicut et sanctus Gregorius multoties in regesto suo
runt pervenire: ut scientes a quibus, et qualiter, ac decernit. Quos sacros canones Odacrus, invasor per
quoliens, et pro quibus excessibus Odacrus invasor exteras potestates vidualoe Belvacensis ecclesiae, con-
Ecclesia;Belvacensis, suifraganeccnostrie metropolis, temnens atque conculcans pro nihilo duxit, et jam
sit excommunicalus, ab ejus porniciosa communionc plus quam annum usurpans , sua tyrannica de-
se caveant, nc, ut scriptum ost, piccm langcutes vestatione caplivatam, contra magnum Chalce-
inquinentur ab ea, et ovis morbida, nisi quantociusp donensc concilium sexcentorum triginta et eo am-
a sano grege fuerit separata, mullossuomorbo infi- plius cpiscoporum ,
quodpnccipit intra tres raen-
ciat. sos ordinationcs opiscoporura celebrari(cowc. Ciial-
I. Sicut longe ante proedictum est a Deo pcr Psal- ced., can. 2o). Non reverens divinum judicium,
mistam : Convallem tabernaculorumdimetiariPsal. nec pensans quantum pcriculum sit, quia in pro-
cvii,)hoc est, ut catholici doctores produnl, uuivcr- xime pra-ccdonti coense Dominica? die, raulti ab
sum orbem terrarum, qui vallis tabernaculorum pro Odonc episcopo pro publicis crirainibus in pu-
habilaculis corporum dictus cst, etiam priusquam blica pamilenlia constiiuti, quod nisi ab cpiscopo
Chrislus mundo pcr incarnalionem illuxeril, dimen- ficri licetjSino rcconciliatione ct communionc sacra
sum fuisse legimus, quam dimensionem habemus. gementes romanserunt, quanti sine canonico ba-
El post,ut itemipseprcccepit, Disiribuite, inquiens, ptismo ct cpiscopali consignationc relicti fuerunt,

domos ejus {Psal. xlvii), vidclicet universalis Ecclc- quantis rusticanarum parochiarum in lanlo tompore
siaj toto terrarum orbc diftusse, per custodiarum pa- presbytoris defunctis, ipsarum parochiarum parvuli
rochias distinctam cognoscimus, quam cliam dis- sine baptismo pcrire potucrunt, quanti viri, quantae
linctionem habcmus. Uiide sacri canoncs, spirilu fomiua', sinc rcconcilialione et sacri oloi unclionc
Dei condili, ct totius mundi revcrentia consecrati, ^
atque sancta communiono, ct sine corum animarum
deccrnunt dicentes (co«c. Antioch., a.n3'i\, can. 9) :
'
per oraliones solemncs commendalionc de isto sae-

« Per singulas regiones episcopos convcnit nossc culo exierunt. Gonlra cujus diutinam pervasionem,
metropolitanum episcopum solliciludinem lotius pro- ulira tcrminum conslitutum a prsefato raagno con-
vincicC gerere, » et reliqua qnx ibidem sequunlur. cilio, sancli Dei, per quos sanctus Spiritus ea quae
Et sanctus Bonifacius papa, explanans soxlum capi- ibi sunt diflinita decrevit, ct jam cum Christo in
tuUim msytica) Nicsenaj synodi, per quam sanctus Cfrlo regnant, terribililer clamant, eos qui ausi fuc-
Spirilus est locutus ait « .Metropolitani
: sui una- rinl post dilfmitioncm magna^ et univerialis hujus
quajquc provmc^a in omnibus rebus ordinalionem synodi quidquam ex his qua; sunt prohibiti porpo-
sempcr exspectct. « trare, dccrevit sanctasyuodus a proprio hujusmodi
II. Propter uos autem homines, et propter nostram gradu recederc. Et sanctus Gregorius ad Gallicauos
salutcra, mcdiator Dei et hominum homo Christus episcopos scribens de hujusmodi impostore (iib. vii,
Jesus ad homines dixit: Xon sum missus nisi ad epist. HO) : « Dura, inquit, non otficiuni sed nomen
oi'esqureperieruntdomusIsracl(}[attli ., lo) ;etitem atlendit, saccrdos non esse, sed dici tantummodo
dicit :L7 alias oveshabeo,qxia'.non suntex lioc ovili inanitcr concupiscit. Quod si sic licet, quid per hoc

et illas oportel me adducere, et voccm meam audient. aliudagitur, nisi ut nuUa de aclu probatio. nulla
et /ietunumoiule,et unuspastor{Joan.,\).SancimnD soWiciiado (ie moribus, nulla sit devila discussio ?
designans Ecclesiam ex circumcisione ac prceputio Ex qua re, si rocte libraminis exarainatioue ponsc-
sub sc pastorc vero, qui posuit animam suam pro tur, dum improbe nd inancm gloriam locura fcstinat
ovibussuis, ipso angulari lapide uniendam. De cujus ulililatis arripere, eo ipso magis quod honorem
sanclaj Ecclesitc ovili idem dicit : Qui non intrat quocrit indignus cst. Sicut autem is qui invitatus
pcr ostium in ovileovium, sed ascendit aliunde, hic renuit, quaesitus refugit, sacris est altaribus admo-
fur est et latro (Joan., 10). Qualilor autcm et quo vondus, sic qui ultro ambit, vol importunc se inge-
ordine quisque ad hujus sancli ovilis custodiam, id rit, est procul repellendus. Nam qui sic nititur
est ad regimen sancta; ecclesi;c accedere ac provchi ad alliora consccndere, quid agil nisi ut cresccndo
deboat, .sacri canones palentcr ostcndunt. Videlicet decrescat, et asccudcndo cxterius intcrius in pro-
ut operam dante interveutore conslituto, episcopo fundum desceudat ? »
pastorc viduatae ecclesiae, et a clero et a plebe, se- II. Idom sanctum magnumquo concilium decrevil

cundum apostolicam etcanonicam formam, eligatur {conc. C ha lced., can. 25) « Ut reditus viduata; :
 »

247 HINGMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 248

ecclesiae pencs oeconomum ejusdem ecclesiae integre A ctoritate intendimus, in hac (yrannica Odacri per-
conservenlur, » quospraedictus invasor Odacrus sine vasione vacantis ccclesise invenimus. Apostolus
ulla divinK legis reverentia usurpare praesumpsit. namque dicit : Avaritia, qu(e est idolorum scrviius
Quapropter cum aliis liujusmodi pra^sumploribus ab (CoJoss. iiij. Et bcatus Gregorius loquens de tenta-
eodem sancto et magno concilio percellitur, ut qui tione Dominica ia Evangclii homilia, et allera sen-
ausi fuerint post diffmitionem magnse et universalis tentia pracfati apostoli ostendit avaritiam esse non
hujus synodi quidquam ex his quae sunt prohibita sohira pecuniae, sed etiara altitudinis. Et Odacrus
perpetrare, decrevit sancta synodus a proprio hujus- secundum sacrorum
invasor vacantis ecclesiae, quia
raodi gradu recedere. canonumtramitem, ad provectum episcopaUs oidi-
IV. Odacrus, relicto ecclesiastico judicio et sacro- nis, ut res et facuUates ipsius ecclesiaj possiderct,
rum canonum ditrmitione, per saecularem potestalem Deojudice, pervenire non meruit, per saecularem
invasor rerum etfacuUatum ecclesiasticarum Belva- potestatem prius res et facultatem ipsius ecclesiae

censis Ecclcsioe, qufe secundum sacras regulas vacantis obtinuit, ut saltu quoquo modo ad aUitu-
oblationes appellantur, quia Domino offeruntur, et dinem episcopaUs nominis perveniret, et sacerdos
vota sunt fidelium, ac pretia peccatorum, atque non csse, sed dici tanturaraodo inaniter concupivit.
patrimonia pauperum, ipse in se damnationis sen- g Non attendens, quia sic ab ipso Christo, summo
tentiara jaculavit, quia sicut sanctus Leo papa cum pontifice, ac rege regum, sunt distincta potestatum
Romana synodo diffmivit (epist. 96) : « Quicunque otficia, ut spiritalis actio a carnaUbus dislaret incur-
sub regula positi, relicto ecclesiastico judicio, ad sibus, et militantes Deo minimc se negotiis saecula-
patrocinia laicorum convolare, et judicia eorura ex- ribus implicarent, ac vicissim non illi rebus divinis
petere, et prajtermisso sacerdote suae ecclesise, ad praesidere viderentur, qui essent negotiis sa^cularibus
disceptationem saecularium venerint, sacrisliminibus, implicati. Et saeculares viri sacerdolum penderent
id est ab ecclesiae aditis expeUi, et a coelesli arceri judicio, non sacerdotes ad suam deberent redigere
altario, id est a corpore etsanguine Christi separari voluntatem : et sacerdotes saecularium judicia discu-
jubentur. » Etcanonessacridiffiniunt(co?jc. Antioch., terent, non autera saeculares sacerdolum judicia
can, 2) : « Ut quilibel regulae subjectus Ecclesiae, molestarent, sicut littera) divinitus inspirata3 mani-
practer consilium et litteras episcoporum provinciae, feste demonstrant, et Conslanlinus magnus irapera-
et praecipuemetropolitani, adieritiraperatorem, hunc tor in Nicaeno concilio se illorura judiciis subdens
reprobari et abjici oportere, non solum a coramu- ostondit. llis igitur ila se habentibus, Odacrus per
nione, verum el ab honore cujus particeps vidclur avarUiam et altitudinis , ct possessionis,'in perva-
existere. » Et sanctus Ililarus papa in decretis suis sione vacantis ecclesiae idololalra esse ostenditur.
:
n
« Non minus, inquit in sanctarum traditionum dc- ^ Per Moysen de Domino dicUur : In dextera ejus
linquitur sanctiones, quam in injuriam ipsius Do- ignca lex (Deut. xxxiii). « Insinislra, inquitGrego-
mini prosiUtur. » Schismaticus igitur, ab unitate rius, reprobi qui et ad siuistram ponendi sunt,
Ecclesiae per sacrorum canonum conteraptura, qui a dexlera autem Dei appcUanlur electi. In dextcra
sanclo sunt Spirituconditiet totiusmundi reverentia ergo Dei lex ignca est, quia elecli raandata ccrlestia
censecrati, seipsum scindens, licet forle codem ne^iuaquam frigido corde audiunt, sed ad ha^c amo-
cultu, eodem ritu credat ut cathoUci, inmalo tamen ris intimi facibus inardescunt. » Et Apostolus dicit:
suo per cupiditatem manet daranationis dissidio. Dcus noster ignis consumens est {llebr, xii); et Do-
Quantura autera sit malum dissidium schismalis, minus: /(7ra<?m venimittere in terram, et quid volo
sanctus Augustinus in libro de Baptismo ex sacris nisi utardcat ?(7.«c. xii^. Igncm Dorainusin terram
demonstrat Scripturishoc modo : » Non alferaraus mittit, cum alUala Spiritus sancti corda carnalium
stateras dolosas, ubi appcndaraus quod voluraus, et incendil. Spirilus igitur sanctus ignis est. Et sacri
quomodo volumus, pro arbitrio nostro diceiites hoc canones, sicul legiraus, sancto sunt Spiritu conditi,

grave, hoc leve cst, sed aiferarausdivinamstateram quos Odacrus facibus suie cupiditatis succensus,
de Scripturis sanctis tanquara de thesauris Domini cum non per spiritalerh ecclesiasticam tradUionera,
cis, et in illa quid imo
sit gravius appendaraus, D sed per carnalera saeculi potestatera pasto rc vacan-
non appcndamus, sed a Domiuo appensa recogno- tem ecclesiam usurpavit, Spiritum sanctum quo
scanius. Tcmpore illo, quo Dominus prioria delicla facti sunt conditi canones, reclamanle Scriptura :

reccutibus p(i'narum excmplis cavenda monstravit, Spirifumnolitc cxstiiigucrc (I Thess. v), quantum
et idolum fabricalum alque adoratura est, ct prophc- ex ipso cst exstinguere procuravit, et auctoritatem
licusliber ira regisconlemptoris incensus; etschisma sacrorura canonum, nc vigeret in ecclesia sua mo-
tentalum, idololatria gladio punita est, exustio libri lilione quasi incendere atlenlavit. Quia vcro cum
bellica cacde et peregrina captivitate, schisma hiatu catholicaa unilate Ecclcsiae, a quo propter suos
lerraj iepultis auctoribus vivis, ct caeteris coelesti cxccssus sicut ostendimus et in reliquum ostende-
ignc consumpti.s, quis jam dubitaveril hoc esse scc- mus, est excommunicalus, sacros canoncs tolius
leratius commissum, quod est gravius vindicatum? mundi reverontia cousecratos non .sequitur, sicut ex
Quai tria gravia commissa, etuon levipuuitione vin- suprascriplis sacris sontentiis manifestalur, schisraa-
dicanda, si diligenter sanctarum Scripturarum au- licus csso nogari non iiolest. sicut sanctus Augusti-
 ,

249 EPISTOLiE. 150

nus secundum Joannem osten- A

in tractatu Evancfelii sis , sicut etiam solemnes orationes universalis

dit. Habcmus, inquiens, sanctum Spiritum si ama-

« Ecclesia; in die sancti parasceves aperte demon-
mus Ecclcsiam, amamus autem, si in ejus compage strant, annuente veritale ostendere procurabimus,
et charitate consistimus. » Et in epistola concilii ad quia nec a damnatione simoniacae haereseos est

Donatistas : « Quisquis a catholica Ecclesia fuerit immunis. Domions dicit in Evangeho de largiendis

separatus, quantumlibet laudabiUter se vivere exi- sacris ordiniljus : Gratis accepistis, gratis date
stimet, hoc solo scelere quod a Christi unitate dis- (Matth. \). « Praesciebat, inquit beatus Gregorius,
junctus est, non habebit vitam, sed ira Dei manet nonnullos hoc ipsum donum accepti Spiritus in
super eum. Quisquis autem in hac Ecclesia bene usum negotiationis intlectere et miraculorum signa
,

vixerit, nihil ei praejudicant aliena peccata. Qiua ad avaritise obsequium declinare. Hinc est enim
jinusqulsque in ea propriumonus portabit (Gal. v), quod Simon magus per impositionem manus edita

sicut dicit Apostolus. Et quicunque in ea corpus miracula conspicieus, percipere donum Spiritus

Christi manducavcrit indignc, judicium sibi man- sancti pecunia voluit, scilicet ut deterius venderet

ducat ef bibit (I Cor. xi). Cum enim dicit judicium quod male comparasset. Unde bene cum justum
sibi manducat, satis ostendit quia non alteri judi- virum describcret propheta ait Qui e.rcufit manus :

cium manducat, sed sibi, quia communio malorum g suas ab omni munere {Is. xxxiii). Neque enim dicit,
non maculat aliquem participatione sacramcntorum, qui excutit manus suas a raunere, sed adjunxit ab
sed consensu factorum. Nam si in faclis malis non omni, quia aliud est raunus ab obsequio, aliud mu-
eis quisque consentiat, portat maluscausam suamet nus a manu, aliud rauaus a lingua. Munus quippe
personam suam, non prcejudicat alteri, quem in ab obsequio est, subjectio indebite impensa, munus
consensione mali operis sociumnon habet criminis.» a raanu pecunia, munus a lingua favor. Qui ergo
Qui vero ex quocunque statu, velquocunque ordine sacros ordines tribuit, tunc ab omni munere manus
schismati ejus favent, attendantet appendant diffini- excutit, quando in divinis rebus non solum nullam
tionem apostolica? sedis, quam decretis suis inseruit pccuniam, sed etiam humanam gratiam non requi-
dicens, « Quisquis, inquit, assentit principi schisma- rit. Unde Dominus vendentes et ementes ex tem-
D

tis, schismalicus esse ncgari nonpoterit. Quod et si plo eliminat, quia vel eos pro munere impositionem
omnes sacerdotes et mundus assentiat, damnatio manuum tribuunt, vel eos qui donum Spiritus emere
consenticntes involvit, non praevaricationem con- nituntur damnat. Vendentes quippe in templo sunt,
sensus absolvit, Non enim crimen minuitur, sed qui hoc quod quibusdam jure competit ad pretiura
accrescit, cura generale fit ex privato. Hoc enim largiuntur. Ementes vero in templo sunt qui dato ,

Deus omnium indicavit, qui mundum peccantem I

patronis praemio emunt peccatum. Hinc cst quod
generali diluvio inleremit. Isdem vero, ut jactant
» '
sacri canones simoniacam haeresim damnant, et eos
fautores sui, et comphces praesump-
applaudunt ci sacerdotio privari praecipiunt, quide largiendis ordi-
tionis suge, non proponens Deum ante conspectum nibus pretium quaerunt. Et cum prima contra san-
suum, persuadet sibi tenere et usurpare res ac fa- ctam Ecclesiam simoniaca haeresis sit exorla, cur
cultates a se invasae ecclesiae, cliamsi ad nomen non videtur quia eum quem cum pretio ordinatpro-
episcopale pervenire ncquiverit, assumentes in au- vehendo agit ut hcereticus tial? sacri namque cano-
gmentum sua damnationis exempla de quibusdam nes et ordinantes et ordinatos pro munere, sed et
ecclesiis, quae quorumdam principum temporibus interventores irrefragabiliter damnant, sicut lector
diu sine pastore vacarunt , sua opera quasi ex mor- in secundo capitulo raagni Chalcedonensis concilii
luis pellibus, ut beatus demonstrat Gregorius, cre- poterit invenire. Nos quidem non incerta relatione
dentes muniri, dum pravitatem suam ex alicnis saepe fatura Odacrura, non solura pecuniara, sed et
pravitatibus tuentur. Quia enim talia contigisse res per non ignotas personas pro percipiendo episco-
considerant, se haeo' facerc licenter pulant, qiiod pali ordinc oblulisse comperimus. Et sanctus Augu-
schisma esse contra traditionem ecclesiasticam et stinus in libro de utilitate credendi ait : « Haereticus
sacrorum canonura constitutionem patcnter ostendi- est qui alicujus teraporalis commodi et maxime glo-
tur. Quod sanctus Gregorius in Evangelii homiliaD rife principatusque gratia, falsas ac novas opiniones
redarguit dicens : « Sunt nonnulli, qui dum plus vel gignit vel sequitur. Ille autem qui hujusmodi
terrenam substantiam quam oves diligunt, merilo homini credit, homo est imaginatione quadara pie-
nomcn pastoris perdunt, quia non pro amore intimo talis illusus. »

ovcs Dominicas, scd ad temporales mercedes pa- VI. In privilegio Belvacensis Ecclesiae, consensu
scunt. Mercenarius quippe est, qui locum pastoris domni Karoli nos episcopi quatuor provinciarum,
tenef, sed lucra animarum non quffirit, terrcnis Rhcmorum scilicet, Rhofomagensium, Turonorum
comraodis inhiaf, honorc praelationis gaudet, fem- ac Senonum, raajorum exempla secuti canonica el ,

poralibus lucris pascitur, impensa sibi ab hominibus episcopali auctoritate dcccrnentes subscripsimus ,

revercnfia laetatur , et pro eo ipso quod in regimine « Ut nulla saicularis potestas de rebus episcopii Bel-
laboraf, hic quod quaerit inveniat, et ab haereditate vaccnsis Ecclesise praesumat. Si quis vero regum,
gregis in posterum alienus exisfaf. » saccrdotum, ct judicum, atijue saecularium perso-
V. Cacferum quia cognata sunt schisma el haerc- narura, hanc conslitutionis paginam cognoscens
251 HINCMARI RIIEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 252

contra cam vcniro tcntavcrit, rcum se divino juclieio A vere, ac per lioc nec absolutionem sancta; Ecclesiae
existcre dc pcrpctrata iniquitale cognoscat. Et nisi quam fidcHbus veram putant, si ligaturas
pra?slat

vel ea qua) ab illo sunt male ablata restituerit, ejus valerenon gestimant. Contra quos diutius dispu-
vel digna poenitentia illicita acta defleverit, a sa- tandum non est, quia per omnia despiciendi ct ana-
cratissimo corpore ac sanguine Dei Domini Re- thcmatizandi sunt, et unde se fallere veritatera cre-
demptoris nostri Jcsu Chrisli alicnus fiat atque in dunt, inde in pcccatis suis vcraciter hgantur, eosquc
a?terno examine dislrictoe ultioni subjaccat. » Et in ct cgo, et onines calliolici cpiscopi, aU\ue univcrsa
hac constitutione nostra Domini nobis adfuisse prx- Ecclcsia, anatliemalizamus, quia veritali contraritc
scntiam crcdimus, sccundum proraissionem suam sentiunt ct conlraria loquuntur. »

qua dicit : Uhi fucrunt congrcgati duo aut tres in VIII. Sacri denique Nicajni canones decernunt, de
nominc jncojbi sum inmediocorum {Matth. xviii). iiis qui communione privantur, seu ex clero seu ex
Si ergo adesse dignatur ubi fuerint duo vel tres con- laico ordine (co7ic. Nic. an. 325, can. o) : « Ab episco-
gregati in nomine suo, quanto niagis non decrit, pis pcr unamquamque provinciam sententia regu-
ubi phn-es auctoritatem illius sequentes conveniunl laris obtincat, ut lii qui abjiciunlur ab aliis non re-
vel consentiunt sncerdotcs ? Qui autom cx his qui cipiantur. » Dc cujus magni concilii privilcgio sanctus
jam ad Dominum perrexerunt in sedibus eorum g Hilarius cl bcalus Ambrosius mirabililer soribunt ;

successerunt, sicut sanclus Siricius in dccretis suis sed et magnus Leo papa dicit iepist. 106, ad Anatol.,
demonstrat, in corum labores curasque debent suc- c. 2 et 4) : « Tanto, inquicns, divinitus privilcgio
cedere, et qua; antecessores eorum statuerant rcgu- Nicfena est synodus consbcrata, ut sive per paucio-
lariter, conamine summo dcfendcrc. Nam, inquit rcs, sive per plures ecclesiastica judicia celebrcntur,
Symmachus papa, « Dum ad Trinitatis iiistar, cujus, onmi penitus auctoritate sit vacuum, quidquid ab
una est atque individua potcstas, unum sit per divcr- illorimi fuerit conslitutionc diversura. » Et item
sos antistites sacerdotium ,
qucmadmodum priora (episf. o3) : » Sancti illi et vcnerabiles Patres, qui
statuta a scqncnlibus convcuit violari? Huc acccdit in urljc Nica?na, sacrilcgo Ario cum sua impictatc
quod ha'c si evcnint sentenliarum varietas, ad ipsam damnalo, mansuras ustjue in fmem mandi Icges
sacrosanctam calholicam religioncm credimus pcr- ecclesiasticorum canonum condiderunt , et apud
tinere, cujus omnis potestas infringitur, nisi uni- nos in toto orbe tcrrarum in suis constitutionibus
versa quoe a Domini sacerdotibus scrael statuuntur vivunl, cl si ([uid usipiam aliter quam illi statuerc
perpetua sint, quod alias contingcre polcril, si suc- prfesumitur, sine cunctatione cassatur. » Et ilem
ccssor decessoris aclibus non Iribucrit (irmiialem, el idcm in dccrelali sua epislola (epist. 12, ad episc.
roborando qupe gesta sunt faciat rata esse qure gcs- Afric, c. 2) : « Beati Pauli apostoii per Spirilum
scrit. Quanta enim vicariis Ijcatissimi Petri apostoli '
Dei cmissa pra;ccptio cst, qna in persona Timotliei
judicabitur esse revcrentia, si qua) in sacerdotio oninium Chrisli sacerdotum numerus eruditur, ct

pra^cipiunt, iisdera transeuntibus dissolvantur? » proindc unicuiquc nosirum dicilur : Manus nemini
VII. In privilegio domni papa; Nicolai, quod tem- cito imposueris, neque communiees pcccaiis alicnis
pore Odonis episcopi ecclesia! Belvaccnsi contulit, (7 Tim. v); » et paulo post « Quid est communicare
:

ad locum ita scriptum est : « Nullus ilaque regum, peccatis alienis, nisi lalem eftici ordinationem, qua-
nullus judicum, nullus cujuscunque sxcularis potcn- lis ille est qui non nieruit ordinari? sicut en'm boni
tia; dignitale fultus, in rebus vel villis vel agris vel opcris sibi comparat fructum, qui rcctura tenet in

mancipiis, vcl quidquid ad monasteria ibidem de- cligcndo sacerdotc judicium, ita gravi scmctipura
scripta collaluni fuerit, polestatcm habeal vcl do- ailicit darano, qui iu suum coUcgiura assumit iudi-
minandi vel accipiendi, vel auferciidi ,
prajter cpi- gnum. Non crgo in cujusf[uam pcrsona praatermittcn-
scopum Belvacensis, qui per tempus fuerit eidem dura est, quod institulis gencralibus conlinelur, nec
pra^latus ccclesia; : sed iiuidquid iu auro vel in ar- putandus cst lionor ille legilimus, (jui fucrit coutra

gento, vel in (luacunque supellcctili, vel in omni divimr legis pricccpta collatus. " El item idem :
<•
Su-
facullatis substanlia ipsis csl m(mastcriis liodie de- perlluc cxtra Ecclesiam positis resislimus, si ab his

legalum, vcl fiiluris lcmporibus fuerit coUatum , D qui intus sunl in eis quos dccipiuul vulncrauiur.
episcopi Belvacensis distribulioni et ordinationi fiat Oporlet elcnim uos cvangclici racminissc pravcpti,
subjeclura, nec altcrius potestalis jus vel dominalio (luod ab ipsa verilate pra^cipitur, ut si nos oculiis .

supcr eis poteslatcm aliquam, nisi quantuni divina aul pcs, aut dcxlera scandalizaverit nianus, a com-
auctorilas et lex el justitia pcrmiltil, oblineat page corporis auferalur, quia melius sit his in occlc-
oculis ad ignem p(,'rpctuum vadat. Undc ipsi et suis sia carcre mcmbrornra. (piam cum ipsis in a^lcrua

coraplicil)us inciilcnnda esl scntcutia bcali Glre- ire. sup])hcia. «

gorii, ([uam in cpistola (jra^coriim ])arlibiis contia Abjicicnda prorsiis pcstifcra ha'C a saccrdolali
([uatuor male scniicnlium capituia posuil, t|iii ana- vigoro [laticniia cst, (iu;ir ^ibimct peccalis alioruin
llicmatizati ciim aliis perniciosis persuadci)ant sibi ])arcoiido non jiarcit, siciil lIoH ([iiondain saccrdos,

analhemalis vinciilo non teneri. « Ipsi, inquil, sil)i liliorum siiorum dolicla lolorando, cuin i[)sis diviuie

lcsles sunt (|uia Christiani non sunt, (iiii ligamcuta iusliliiw scntcnliara nicruil ex])erliri, quia scgni in-
sanct;n Ecclcsine vnnis sc mslimant couatibus sol- dulgcntia dissimulavit ploctorc [)cccatoros. Igiliir
253 EPISrOLE. 254

juxta prseceptum Levitici, in quo leprosi domorum A prcccipiunt regulae. Accusatores autem ac testes ad
lapides a sacerdote inspici, et qui ex eis purificari accusandum vel ad testificandum tales suscipiunlur
nequiverit, jam inter immundos compulari, ac de secandum Africanumconcihum, qualespublicaeleges
ordine raundorum lapidum praecipitur crui, et de in mallo vel audientia ad accusandum et ad testifi-

coelesti aedificio , videlicet sancta Ecclesia , velut candum admittunt. Si autem raala faraa ex simili-
indignus abjici, ac divino examine alius qui dignus tudine per parochiam de presbytero exierit , et
est in loco illius substilui, quia sfppc falus Odacrus accusatores et testes legalcs defuerint,
ne contra
non est clericus Rhemensis nostraj provincia?, et Aposlolum infirmorum corda de mala fama presby-
contra sacras lcges et regulas vacanlem paslorc teri pcrcutiantur, et ne vitupcrctur ministerium

sullVaganeam melropofis nostra; ecclcsioe invadere noslrum neque securiores presbyteri existentes
,

prffisumpsit, et rcditus ecclesia; viduala?, quas nia- peccatum labantur, secundum decreta
licontius in

gnum Chalcedonense concilium penes ceconomum majorum, cum denominalis sibi vicinis presbyteris,
ejusdem ecclesia) integre couservari praecipit, sacri- quos scimus sc nollc perjurare sacramento, famam
lege usurpavit, cum diftinito judicio autem denominatos a nobis sibi
ipsius concilii, suam purget. Si
et excommunicalionc episcoporum quatuor provin- presbyteros ad famam suam purgandam habere ne-
ciarum, insuper ct domni papae Nicolai apostohcic -p quit, et ahos ad secum jurandum conduxerit, quo-
sedis poutificis, a uobis cvangelica et apostolica niam cxpcrli sumus quosdam ad invicem conspirasse,
alque canonica auctoritate sit cxcommunicatus, ut ut reputati mutuo in sua purgalione jureut, sicut

nunquam vel nusquam in provincia metropohs Rhe- et presbyteri, pleni iniqua cogilatione adversus Su-

morum Ecclesise in gradu ecclesiastico minislret, et sannam conspiraverunt, coram missouobis credibili,
si in pertinacia suse pervasionis de caetero manere presbyteri, qui in purgatione infamati sacerdotis se
praesumpserit, nunquam vel nusquam
Rhemcnsi in una cum co ad jusjurandum offcrunt, cxaminationem
provincia cum ali(|uo Chrisliano communicet, neque advocatum infamali presbyteri recipiunt,
judicis per
corpus et sanguincm Chrisli, nisi forte, juxla mysti- ut in sacramento se Deo non perdant, sicut quosdam
cam Nicsenam synodum ican. 13), in exitu positus hinc jam rcvictos comperimus. Invocatio autem
viaticum munus sacra? communionis accipiat. super eum qui ad judicium exit talis habetur, (piod

EPISTOLA XXXIV. ipse presbytcr talem accessum et frcquentationem

et cohabitationem contra sacros canones cum illa
AD JOANNEM EPISCOPUM CAMER.VCENSEM.
femina non habuerit, unde mala suspicio et incon-
DeMunoldo et maloj famce presbyteri purgatione. veniens sacerdoli fama merito posset exire. Sicut
(Apud Sirmon(]., ex codicc S. Laurentii Leodiensis.) cnim vitiosi presbvferi, suadenle diabolo, adinve-
HixoMARUS Rhcmorum episcopus ac plebis Dci ^ nmnt, ut m mansis suis de alode, vel nalurah, vel
famuhis , dileclo fratri ct vencrabih coepiscopo comparato, fcminas liabeant, quse iliorum pannos
JoAx.M salutem. lavant, el veslimcnta iilis faciunt, et interdum etiam
nomine Hunoldus, dixit mihi quia
Iste presbyler, claves facultatum illorum praevideant, sicque cum
presbytcros habens cum quibus famara suam sacra- eis inconvenienter cohabitent, ita, sicut sanctus
mento purgare voluit de quadamfemina, et quoniam Augustinus dicit, varia morborum genera nova quse-
cxaminationis judicium noluit facere, ut illi presby- rere cogunt medicaraentorura experimcnta, ut quia
tcri ciira eo securius jurare possent, sacerdotale interdicto canonum el lcgum obaudire non curant,
ministerium intcrdiclum cst illi. Unde qualilcr in censurae sevcritate ab eis discedere limeant. Dataxv
nostra parochia cx auclorilale majorum lencraus, Kalend. Apriles, indictiouc vii.

lua3 dilcclioni mandamus. Sicut S. Gregorius de-

EPISTOLA XXXV.
crevit, per idoneos testes sacramenlo inquiritur de
mahie famsc presbytero, ut inde scientes nec menda- AD OMNES FIDELES.
cium dicant, nec verilatem rcticeant ; et exccptis Godbahli presbyteri de femina convicti depositio.
accusalorilius, ct sex teslcs jurcnt. El post hoc jura- (Apud eumdem, ox veleri codire sancti Laurcntii Leo-
mcntum, non inlerrogamus dc concubitu presbyteri D diensis.)

cum quacunque fcmina, quia nec hoc canones ha- HiNCMARus episcopus ac plebis Dei famulus.
bcnt, scd de acccssu ct frequenlatione, ac cohabi- Notum sit omnibus sanctae Dei EcclesiiP rectoribus,
tatione cum feminis contra interdictum sacrorum ministris quoque ac fiUis, ad quos haec potcrunt
canonum, unde mala suspicio et inconveniens sacer- pervenirc, quia Godbaldus quondampresbyterparo-
doti fama exivit. Et post illorum teslimonium, se- clua) noslrae, de quadam femina noniine Doda cri-
ptimus tcstis, si conditio vel qualitas personac per- minatus, et idoneis testibus comprobatus, ct sccun-
millit, ad judicium exit, quodilh sex vcritatcm inde dum sacros canones ad judicium provocatus, de
per sacramentum dixcrunt : quia multi jam dcpre- ipso judicio conscientia sua re(hirgutus fuga lapsus
licnsi apud nos habentur, quoniam pretio conducli est. Propterea secandum sacros canones Spiritu
sc pcrjuravcrunl. Et si hoc modo presbyter con- Dei conditos, et toliusmuudi reverentiaconsecratos,
victus fuerit de inconvcnienti cohabitatione conlra omni sacerdolaH officio est privatus, docenle bealo
leges ct canones cura femina, deponitur, sicutsacrse Bonifacio papa [epist. H) : « Quod si adesse ne-
 . ;

255 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI 2o6

glexerit, dilationem sententiae de absentia nonlucre-A gii nomine deputatur, si se continerc nonpotuerint,
lur. Nara nianifestum est confiteri eum de crimine, post pocnitentiam et reconciliationem, quibus con-
qui indulto et toties delegato judicio purgandi se junctio ilHcita inlerdicitur, habebunt ineundi mcHo-
occasione non ulitur. Nihil enim inlerest utrum in ris conjugii libertatem. Quandiu autem in ipsa illicita

prsesenti cxamine omnia qua? dicta sunl comproljcn- conjunctione permanscrint, nullus Chrislianus quo-
tur , cum ipso quoijuc pro confessione procurata cunque modo eis communicet, quia cum talibus
toties constet absentia. » Data ex synodo in Rhe- cuicunque Chrisliano nec communem cibum sumere
mcnsi melropoli liabita x Kalcnd. Maias, indict. xii hcet. Pi'opterea, fratres ac filii, oinnes scilicet Chri-
stiani, separate vos ab omnimoda eorum commu-
EPISTOLA XXXVI.
nione, ne, quod absit, communicantes illis pariler
AD OMNES FIDELES. pereatis. Nec mirum siinter homines haic ratio
Fulcheri ct Uardoisoi ob inccstas nuptias excommu- custoditur, cum et inter juracnta hoc iieri sciatis,
nicatio ut ea quoe scabiem liabere videntur, separentur a

(Apud eumdem, cx veteri codice sancli Laurcntii Lco- sanis , ne illorum mor])0 caitcra damnentur vel
(iieiisis.) pereant. Et dicente Domino : Nolo mortem peccato-
HiNCMARus cpiscopus ac plcbis Dei famulus. D ris,sedutconvertatur et vivatiEzech.xwuij^H), si
Notum sit omnibus sanctae Dei Ecclesiae rectori- antequam sc ab lioc incestu separent, quisquam
bus, ministris quoque ac fdiis, ad quoshsec poterunt in iiifirmitalom decidcrit, et vel sic jam in despcra-
pervenire, quia Fulclierus et Hardoisa, carne pro- lionera de vita tcmporali devenent, si vcl tunc ex
pinqui, conlra lcgis pra^cepta et prophelica dicta, corde pa-nilucrit, et coram Deo etsacerdote ac fide-
contraque evangelicam et aposlolicaraat^iue canoiii- libus hominibus confessus fucrit, et fidejussores de-
cani rcgulani, sed et contra lcgcs humanas, non deril, ut si de ipsa infirmitale convalucrit ulterius
conjugio sed incestu, carnali coramistione conjuncli ad illam incestam conjunctionem non redict, cum
sunt, sicut idoneis et veracibus testibus, compulala aliis peccatis suis de lioc incestu puram confessio-
utriusque cognalione comprobatum est. Et quia nem faciat, et a sacerdote rcconcilielur, et sancto
obedire divinis et humanis legibus noluerunt, ut se olco nngatur, et communio corporis et sanguinis
ab ipso inceslu disjungcrent secundum sacros cano- Chrisli ei largiatur. Si vero in hac pcrtinacia usque
nes, a sacra coraraunione corporis ct sanguinis ad raortem pcrmanserit, et siue rcconciliatione ct
Christi, ct ab omni Chrislianoriim societale abjecli coinmunionc corporis et sanguinis Ciirisli (luisquam
sunt, usquc duni, Domino rcspicicntc, a laqueis dia- eorura mortuus fuerit, sinc psalmis ct liymnis at(juc
boli, a quo capli tenentur, pcr paMiilcntiam separali, orationibus, et non cura aliis Christianis sepcliatnr
ab ij.so inccstu resipiscant, decernente B. Gregorio G ,jyja ^^^^^ ^^^^^^^ Spiritu inspirante scriptura legi-
(Gr. junior., can. 8 ef 9) : « Si quis, inquit, conso mus, quibus vivcntibus non communicavimus, mor-
brinam suam duxerit in conjugio, anathema sit tuis communicarc non possumus. Data cx synodo in
et responderunt oranes tertio Anathema sil. » Et :
Rhemensi raelropoli liabita, decimo KalendasMaias,
item : « Si quis de propria cognationc, vel quam indiclionc duodecima.
cognatus habuit, duxerit uxorcm, anathema sil ; ct
•
responderunl omnes tertio : Anathoma sit. >< Vos, EPISTOLA XXXVH.
fralres ac filii, qui litteras non didicistis, scitote AD ENGILGARIi;.y VIRUM ILLUSTREM.
quid sonat in nostra lingua anathema, id ost alic-
Hlum arguit quod hominem suum inconvenicntcr
natio, ut a Christo, a quo nominantur Christiani, et
jurarc cocyerat.
a Chrislianorum societale atquc communionc sint
lales alieni, doncc ab illa illicila conjuiiclione se
(Apud cunulein. ex Flodoardi, lib. iii, cap. 26.)

separcnl, et per pumitcntiara et sacerdotale rainisle- HiNCMARUS episcopus lilNGiLGARio salutcm.

rium Christo et sanctae Ecclesiaj, id est, Christianis Porvcnit ad uos (juia horaincm tuiim Ratramnum
reconcilicntur. Proijeniem vero suam divina) lejjes irrational)ilitor ot inconveniontor periculosum sacra-
unumqucmque Cliristianum usque ad septiinam ge- D mcntum juraro focissos : qui licot tibi servilium
nerationcm, et quandiu se cognoscunt aHinitalcpro- dobeat, taineu sub nostra cura et tu et ille de salutc
pinquos, obscrvarc dccernunt, ut nemo ex propria vestra essc dcbetis. Propterca mando tibi quiavalde
consanguiiiitatc conjugem haboat, vol quam ex pro- miror tc nou inlelloxissc gravius csse pcriculum
pria cousanguiuitalo aii^juis conjug(,'ni habuit vel cum hominoin aut suadendo aut terreudo in pcrjii-
ali(|ua illicita poIlutioiK! maculavil, (juia incestuosus rium iiiitlas, (juam si tc solus perjurarcs, (luouiaiu
esl talis coitus (!t aboniinabilis Doo et cuuclis homi- in lo uiiiim i^erjiirium, iino pro porjurio liomicidiiim
nibiis. Et incestuosos a liminibiis sanct;e Ecclosi;e porjtetrares ; cum aulem alium perjurare facis, ct

pra!ci|)iunl soparari, us(]ucdum per satisfaclionem to ol illiim pordis. El idco maiidamus ul si ila causa
precibiis saccrdotum, cidcm, ut jiracmisimus, sancta; haholiir siciit ad nos pcrvenit, ab ecclesia et allario
Ecclcsiu! canonice roconcilientur. Si autcm ab hoc te ahsliiioas doiicc ad nos vcuias, cl de lali incautela
inceslu, in (juo perditi jaccnt, sep;irare .se voliiorinl, aiit diguain oxciisationcm facias, aul dignam jxvni-

quia sirut sacnc legcs dicunt, incestus nullo conju- tciiliain acciitias.
237 EPISTOL.E 258

EPISTOLA XXXVIIL A et me elegit, ac cum caeteris episcopis ordinavit, et

AD ANASTASIUM AUBATEM. qui dicitur dicere quod quidam episcopi a saepedicto

Romam missa cum increpatorlas papa; Utteras Ebone annulos et baculos acceperint, cum quaedara
accepisset. synodus Gallicana quae Toletana vocatur dical :

(Apud eumdeni, ex codice ecclesiee Laudinensis.' Episcopus, presbyter, aut diaconus, si a gradu suo
HiNCM.4ucs Rhemorura episcopus sanctissimo et injusle dejectus in secuuda synodo innocens reperia-
fidissimo fralri Anastasio religioso aljbaliplurimam tur, non potest esse quod fuerat, nisi gradus araissos
in Salvalore salutera. recipiat, quoniara cDrara altario de maiiu episcopo-
Mullis infirmilatibus et anxietatibus pressus pauca rura, si episcopus esl, orarium, annulum etbaculum,
scribo cui multa debeo, etquemmultum diligo ac de et sic deraura de reliquis persequitur gradibus. Unde

quo multum confido. Coeterum epistoUe domni apo- constat quia isdera Ebo dejectus, secundum hanc
stolici, per Egilonem venerabilem archiepiscopum constilutionem, ab episcopis annulum et baculura
nobis directae, ad nostra scripta rcspondcntes, in accipere, et non episcopis dare debuerat. Et quia
quibusdam aliter sonuerunt, quam nos suai sanclitali Scriptura dicit A filiis tuiscave, cta domesticis tuis
:

et auctoritati scripserimus. Sed certus sum quia uon attcnde {Eccli. xxxii, 28), etunusquisque se a proxi-
aliter ipse nobis rescripsit, nisi ut in scriplis ex
p mo suo custodiat, et in orani fratre suo non habeat
Nos tamen, vera
nostra parle sibi porreclis invcnit. fiduciam ; et inimici hominis domestici ejus (Mich.
exemplaria eoruradera scriptorum a nobis missorum vii, 6), ego per missum meum exemplaria scripto-
habentes, de quibusdam causis non ita scripsimus, rura nuper in synodo apud Trecas factorum mitte-
sicut habere scriplis ejus relegimus. Unde si et in rem, ne forte ab ainicis mcis, quorum infcstationera
his scriptis, de synodo apud Trocas sub sigillis patior, aliqua fortassis erga me in eis compilentur,
quinque episcoporum, consensu oninium qui intcr- si solide, propler quorumdam principum erga me
quod fulurum non crediraus,
fueruiil directis, aliter, commotionem, quibus ad sua vota placere non audeo,
a quocunque fuerit missum, vel contra ea transmis- sicut hic praefalus venerabilis et consacerdos noster
sum, hic venerabilis frater et coeniscopus noster vobis viva voce dicere potcst, valerem. De quo cha-
Actardus vcra exemplaria scriptorum ejusdera syno- rissimo et fidissirao fratre. et venerabili ac prudenti
di ex authenticis accepit, quae domno apostoHco episcopo, vcstrara peto indubiam charitatem, ut domno
monstrare si fuerit necesse valebil. Quae forte col- apostolico, et patri noslro Arsenio, et ca?teris fami-
lata his, quie Leoni papa3 ab episcopis provinciarura liaribus veslris eum commendetis, et ejus necessita-
Cisalpinarura, et a Lothario imperatore, sed et a tibus atque ralionabihbus petitionibus pro viribus
rege Carolo directa fuerunt, de quoruraexcmplario- concurratis. Et quoniam, quando ad synodum apud
rura sensu haec raissa episcopi collegerunt, ut autu- G Trecas veni, non pulavi eum cum legatione synodali
mo, non discordare intellectu invenientur, quan- ex ipsa synodo Romam iturura, talia vel ita condigna
quam mitius quaedam scripserint qui gestis noa exenia raecum non attuli, ut dorano apostolico, et
interfuerunt, quam illi qui ea quae gesserunt, Sergio carissirao Palri nostro Arsenio, ac vobis condigne
pap;e mittenda et Leoni missa scripserunt. Et de miltere possem ; ot post synodura ad civitatem
restitutione Eboais per edictum Lotharii impcratoris nostram infirmus remanens in quadam Ecclesiae
in scriptis suis ideo non miserunt, quoniam ipsi nostrae- villula, redire ante profectionera ilHus non
episcoj)i, quorum ibidem nomina sine illorum sub- potui, ne in totura vos quantulacunque benedi-
scriplionibus sunt adnotala, cidem quaHcunque ctiuncula visitare dimitterem, pro nostrae exiguitatis
restilulioni se non interfuisse dixerunt, sicut et memoria mitto vobis per eum crusnara de pellibus
Roihadus modo in synodo apud Trecas dixit. Est variis, cum panno coloribus vario, qua... Ccetera
etiam, quoniam et a Sergio post eamdera restitutio- perpauca desunt.
nem damnationis sententiam in eum prolalam
legerunl, sicut codex episcopalis, et litteraj dorani
EPISTOLA XXXIX.
apostolici per Egilonem nobis raissa) demonstrant. AD CLERUM ET PLEBEM BELLAVACENSEM.
Sed-«t de chartatransmigrationisadaharaparochiam, D Pro episcopi elatione.
a Gregorio papa praefato Eboni facla, nihil in prae- (ExAct., prop. eecl. Rliem.)
dictis corum scriptis habetur, quoniam in istis
HiNCMARUS sanctae metropolis Ecclesiae Rhemorum
nostris regionibus antea visa non modo,
fuit, nisi
episcopus, ac plobis Dei faraulus, clero ct plebi in
cnm dileclus frater noster Vulfadus apudTrecas eam
parochia Belvacensi consistenti.
nobis ostondit quac utrura a Gregorio, cuisuccessit
:
Quia dcfuncto dilecto, vel venerabili, confratre ac
Sergius, data fuerit an non, ex scrinio sancla^ sedis
sacerdote noslro, patre videlicet ac pastore vestro
Romanaj ut credimus sciri valebit. Ordinatores (juoque Odone, electione canonica a doraino nostro rege
raoi Rheracnsis provinciae suffVaganei episcopi, sacpe
vobis solita benignitatc concessa, necesie erit ut de
passim,scd et insynodoprofessifuerunteidemEboni,
eligendo atque constituendo vobis pastore, vel do-
non communicasse in his unde fuerat excommunica-
ctoreatque rectore, sccundum ecclesiasticas rcgulas,
tus, nisi modo frater Rothadus, ut quidam putant,
votis nostris in unum Domino medianle convenien-
causa erga me zeli, qui eumdem Eboaera damnavit. tibus, praemissis jejuoiis el litaniarura obsecratiom-
 ;

259 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISGOPI. 260

bus, traclare (luantociiis maluretis : et exorato eo a A non de omnibus sit laicis constitulura. Neque enim
quo est omne datum optimum, cl omne donum per- clerici nasci, et non fieri possunt ; sed designata
fectum, quique tacit unanimes habitare in domo, ila sunt genera, de quibus ad clericatum pervenire non
vos cum studiis hujus venerandi fratris ac coepi- possunt : id est si quis iidelis militaverit ; si quis
scopi nostri =", cui secunduni institutionem canoni- lidelis causas egerit, lioc est, postulaverit ; si quis
cam visitaloris oflicium in Ecclesia, cujus amore vel fidelis administraverit ; si quis vir ante servivit ; si

vigore fovemini, delegaviraus, in electionc regulari quis publicam puenitentiam pro cnlpis criminalibus
concorditcr ; ut pastore vos diulius destitutos non egit ; si quis bigamus, vel raaritus viduae fuit, vel si

doleatis. Dc cujus videlicet a nobis consecrandi epi- concubinam, vel pellicem novit. Cavete niliilominus
scopi electione, pro imposito nobis ministerio, et ne illitteratum, vel alicujus lia^reseos pesle corru-
cura totius provincite sccundum mysticLC Nicoena; plum, ac ali(iuorum membrorum damnaperpessum ;

synodi canones delcgata, fralcrnitati vestrae auclo- non negociatorem clericum, aut inhonestis et turpi-
ritatem divinitus promulgalam inlimare satagimus, bus lucris incubantem, aut horrendis quibusdam
Primo scilicet, ut dccrctum sinc visitatoris pra^sen- criminibus iraplicalum vel diffamatum, vel daemoniis
tia nemo conticiat, cujus testimonio clericorum ac sirailibusque passionibus irretitum, eligere altente-
civium possil unanimilas dcclarari. Deinde, ut de g tis : sed domui Dci dignum, fidelem atque pruden-
ecclesia vestra, sive sit in civitale, sive in mona- tem minislrum dispensatorem eligile. Quateuus in-
stcriis, his disciphnis instilutura, et ita apostolicai terius exleriusque deceiUer oi'natus, forraam vi-

formaj convenientera, de diaconibus vel presbytcris vendi vobis religiosa conversatione demonstret, et

eligatis vobis, auctore et fautore Doraino, conse- sana doctriua, inter hujus mundi ac tribulatiouura
crandum episcopum, sicut cum de eligendo alque lenebi-as, recto calle gradiendi sine offensione ad
constituendo episcopo ageret, Tito et Timotheo Pau- porlura salutis acternai luraen manifeslare pranaleal
lus depingit apostolus. Etsi, quod absit, de civitatis et contra barbaricam infestationcra, si quod absit,

ac paroeciaj vestrae clericis, ordinandus episcopus acciderit, vobis ferre auxilium prudenlia sciat, viri-
nullus dignus, vel idoneus sumrao sacerdotio, quod litale valeat, temperantia consulat : et sic exteriora
evenire non crediraus, poterit inveniri : tuac alLe- administret, ut interiora non deserat sic interiori- ;

rum de altera diceceseos nostraj ecclesia, unde no- bus serviat, ut exleriora penitus nou relinquat; et
bissecundum Africanum conciUum (can. 22), sine arabidexter, conleraplationi menle inserviat vitae
cujusquam contradictione, ordinandi queraquara ca- activcB servitiis iatentus, ut fidelis servus et pru-
nonice electum et petitum est attributa licentia, dens, conservis in tempore mensuram, id est
tritici

eligere, procurate ;
qui merito vita; et scientiac do modum verbi fidei, probale dispenset. Noa solum in
ctrina vobis prajesse valeal, et prodesse : quiquc ^ praedicationis serraone, ac conversationis exemplo.
sacris canonibus pra?cipue capitulo Carthaginensis verum in cunclis saluli ac vila; necessariis ncccssa-
concilii {conc. Carth. an 398, can. \) Qualis de- : ria et opporluna pra^videat.
beat ordinari cpiscopus, non debeat obviare et a ; Ilujusraodi autem, quautura Dominus dederit,
decretis Patrum, Siricii videlicet, Innocentii, Cffile- ipso cooperante electum cum visitatore vestro, prcc-
stini, Leonis, Gelasii, atque Gregorii, quantum pa- sente scilicct confratre nostro, el cum decreto ca-
titur humana fragilitas, el poteritis conspicere, non nonico, ad hurailitatis nostra; sollicitudinem exarai-
valeat quoquomodo discrepare. Si etiam de alterius nandum adducite : quia, ut longe ante nos dictum
dioecesi archiei^iscopi, vel paroecia episcopi, quem- esl, non est facile diraittendus, cui esl proxiraus
piam vobis notum proficuum et utilem eligere ma- conmuttendus. Pramoscere vos denique volo, quia si

lueritis : neccsse vobis erit, cum benci^Iacito iUius personam deviam scienter nobis
a sacris canonibus
episcopi, cujus intcrerit, et litteris canonicis petilum adduxeritis, non solum cx ea ponlificem non habo-
obtinere, et ad nos illura mediante visilatore vcstro bitis, verum eliam pro illicita electione, ut contera-
cxaminandum adducere ;
quatenus, si congruus sa- ptores canonum, judicium incurretis. Sed et aostro
cris canonibus invenlus fucrit, vobis ordinetur epi- ac coepiscoporura ooslrorura judicio rcfutale ralio-
scopus. Anle omnia autem cavelc ineleclione ponti- D nabililer electione veslra incongrua, talem secundum
ficis malura siraoniaca; ha^rcseos, ne pro dato aliquo, Laodicenses canoncs studebimus eligere, (|ui vcslris
vcl i)romissione illicita, ncque pro gralia cujuscun- viliosis voluntalibus non valeat consenlire. Quia si-

que vel familiaritale aul propinquilate alicujus, cut bene petentibus dicil Dominus : Pctite, et acci-
quem[)iara atlcnlelis eligere. Non eum, cui nuUa pietis {Matlh. \n), ila el per apostolura male pclcu-
natalium, nuUa morum dignitas sutfragetur vel (jui :
tes redarguit, dicens : Petitis, et non accipitis, eo
originali, aut alicui conditioni obligatus detinealur. quod male petatis {Jac. iv). Petitc, fratrcs, a Deo,
Neminem ex neophytum, id est noviter alton-
laicis ut vobis pastorem secundum cor suum tribual. In
sum, et sine disciplina, vel non pcr tempora consli- cujus elcclione si non plus lcmporaiia (|uam spiri-

luta ad ecclesiaslicos gradus provectum. Quod ideo luulia coramoda sluducrilis attendero, gratiam sua3
spccialiter dcsignamus, fjuia cum canoncs dicant :
elcclionis elcclioni vcstra", bouorum operum et pio-
» Nullus cx laicis ordinctur ; » demonslranl quod rum studiorura auclor et cooperalor studcbit ac-

•lladebcrU Sjlvancclcnsis cpiscopi.

 . )

-261 EPISTOL.E. 262

cominodare, qui non sicut homo tanUim in facie, Aprofitendo : Quantum sciero et poluero, Domino
scd singulorura corda scrutatur, et rcnes. Cui est adjuvante, absque ulla dolositate, aut scductione,

honor et gloria, potestas et imperium, in saecula secundum meum miuislerium,

et consilio et auxilio,

sseculorum, Amen, et secundum meam personam fidelis vobis adjutor

ero, ut illam potestatem, quara in regio nomine et
EPLSTOLA XL. regno vobis Deus concessit ad ipsius voluntatem,
Fragracntum.
et ad vestram ac fidelium vestrorum salvationem,
AD CAROLUM CALVU.M REGE.M. cum debito honore et vigore tenere et gubernare
Qimlesjudices constituerc debcat adcausis inter ec- possitis.

clesiasticos et saculares dirimendas EPISTOLA XLL

(Apud Sirmond.] Fragraentura.

Regia igitur soUicitudo, a Rege regum et aequis- AD LUD0VICU.M REGEM GERilAXI.E.

simo judice Deo ut in directione cordis judicium Pro Dertulfo Trevirensi archiepiscopo.
judicet constituta, provide soniciteqne studere do- (Apud eumdem. ex Flodoardi, lib. iii, cap. 25.

bet, ut lales judices cum episcopis ad causam inter Proinde sicut non leve discrimen incurabit ponti-
ecclesiasticos et sasculares dirimendam ehgat ct g ficibus siluisse pro Divinitatis cultu quod congruit,
constituat, qui religiosi sint et Deuni timeant, et ita regiae potestati, non mediocre peri-
quod absit,

non muneris praemio, non favoris vel propinquilatis culum est, si cum debeat parere refugi quod ei ex
aut araicitioe gratia, non indebitaj subjectionis obse- divina voce a sacerdotibus nuntiatur, Doraino di-
quio, non.alterius partis odio, personam accipiant cente in Evangelio : Qui estexDeo, verba Dei audit.
in judicio, sed absque contentione ac livore, sicut Si autem vobis aliquis minus devotus suggessit,
ipsa Yeritas dicit, non secundum faciem, sedjustum quod in eadera metropoli, in conteraptu vestro, vel
judicium judicent et hoc non in publico judicii
: contra fidelitatera vestrara, melropolitanum ponti-
loco, scJ in privato, quia cpiscopi, non in consisto- ficem ordinari feciraus : quin potius consensu una-
rio regum, non in pr.Ttorio judicum, nec nisi ab niraitatis nostrae ipsi secundura sacros canones ordi-
episcopis, aut in synodo, aut in privato loco, a pri- navimus, quia, ut scriptum est, sicut Deus loci an-
malibus deputatorura aut a se electorura judicum gustia non continetur, ita verbura ejus non est
judicio debent aut possunt regulariter judicari. Et alligatum, collaudante Rederaptore ac Salvatore
praetaxato modo supradictas leges, tam publicast nostro, quod ccnturio in hoc sensu dixerat : Dic
quam ccclesiaslicas, in suis temporibus servari de- verbo, et sanabitur puer meus{Matth. viii, 8), vide-
crevisse didicimus antiquos imperatores ct praede- licet quod hic dixeris, illic fiet. Qui in discipulis
cessores ac progenilores vestros episcopis ct viris suis hodieque nobis, licet indignis, loquitur : Spiri-
ecclesiasticis, ct nobis vestra dilectissima et beni- tus Patris vestri loquitur in vobis, qui replet orbem
gnissiraa dominatio. servaturara se et verbo et terrarura. Nolite credere, quaesumus, prava sua-
subscriptione proraisit iu Carisiaco, ubi hoc capitu- denti, quia pro certosciatis non in contemptu vestro,
lum consuUu ac consilio fideliura vestrorura, tain neque contra fidelitatem vestrara, in eadera raelro-
episcoporura quara et laicorum condidislis, et ei poli sede pontificem ordinaviraus ; sed perpendentes,
subscripsistis dicentcs : Quantura sciero et rationa quod et vas mclius sectis, quanta et per quanta
biliter Domino adjuvanle, unumquemque
potuero, tempora ipsa Ecclesia desolata et destituta sit,
vcstrum, secundum suum ordinem et persouara, et quanta contra Dei voluntatem, non solura in
honorabo et salvabo, et honoratura ac salvatum eadem parochia, sed et in tota provincia ad eam
absque ullo dolo et daranatione vcl deceptione con- perlinenle, iucreverint, cura nihil canonice sinepri-
servabo. Et unicuique corapetentera legera et justi- mate suffraganei episcopi agere valeant, nisi quod ad
tiam conservabo. Et qui illam necesse habueril, proprias parochias pertinet, ibidem comraoditatem
et rationabiiiter petierit, ratiouabilem raisericor- regularem invenientes canonice pontificem ordina-
diam exhibebo, sicul fidelis rex suos fideles per vimus : quod et secundum divinas leges agere pos-
rectum honorare et salvare, et unicuique competen- D sent atque deherent ipsius metropolis suffraganci, si
lem legem et justitiara in unoquoque ordine con- tanti numeri forent, ut per se rcgulariter posscnt
servare, et indigentibus et rationabiliter petentibus ordinare pontificem, qui non minus quam a tribus
rationabilera misericordiam debet impendere. Et pro praevalet regulariterordinari. Prosequitur etiam, de-
nuUo homine ad hoc, quantura dimittit humana fra- promens auctoritates sanctorum Patrum, quibus
gilitas, per studium aut raalivolentiam, vel alicujus fultihoc egerant;et subinde Et quia totineadem :

indebitura hortamentura deviabo, quantura mihi provincia suffraganei nonerantepiscopi, utraetropo-

Deus intellectum et possibililatcm donaverit. Et si litanura regulariler ordinare valerent, quoniara
per fragilitatem contra hoc mihi subreplura fuerit, Ecclesiae Rhemensis et Trevirensis coraprovinciales
cura hoc recognovero, voluntarie illud emendare atque sorores, et ex auctoritate et ex antiqua con-
curabo. Nos autcm fidclcs veslri, episcopi et caetcri suetudine habentur, ea conditione, ut qui prior eo-
laicalis ordinis qui adfuerunl, hoc capitulum, et vo- rum fuerit cpiscopus ordinatus, prior etiam habeatur
biscura condidiraus, el ei subscripsiraus unusquisque in synodo, et sibi mutuo consilio et auxilio fovean-
263 IIINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 264

tur, atque fulciantur, Trevirensis provinciae episcopi A de hujusmodi decreverunt, et de coelo super eumin-
a primate provinciae Rhemorum solalium suae ordi- adaeternamdamnalionem
tentaut, et injudicio divino

nationissecundum sacras regulas quaesierunt, sicut exerent, nisidignam poenitentiam egerit. Et ccetera
sancti Sardicenses canones dicunt (cap. o), scihcet dc auctoritatibus sacrorum canonum. Post qua sub-
« ut si contigerit in una provincia, in qua plurimi jungitur Unde vestra reUgiosa el nobis charissima
:

fuerunt episcopi , unum forte remanere episcoj)ura, dorainatio certissime sciat, qui quandiu iste frater

et populi convenerint, episcopos vicinae provinciae noster Bertulfus a nobis in Trevirensi Eeclesia ordi-

debere illum prius conveuire episcopum, qui in ea natus episcopus in hoc mortali corpore vixerit, alter
provincia moratur, et ostendere quod populi petant in eadera Ecclesia ordinatus episcopus non erit :

sibi rectorem, et hoc justum esse, ut et ipsi veniant nisi forte ipse, quod absit, sacris regulis obviaas,

et cura ipso ordinent episcopum. Quod si conventus per easdem sacras regulas deponalur : et isdem
litteris tacuerit et dissimulaverit, nihilquc rescri- praosumptor et apostata raonachus Walto de niona-

pserit, satisfaciendum esse populis, ut veniant cx sterio Trevirensis parochiae, nunquam, jam judicio

vicina provincia episcopi, et ordinent episcopum. » Spiritus sancti super cura prolato, in Trevirensi

Ex quibus rite coUigitur quia si provincia Trevi- Ecclesia, quam exitiabiliter usurpavit et laesit, po-
rensis non nisi unura vel nullumhaberet episcopum, g terit esse episcopus. Et si, ut diximus, pro vestra
episcopi Rhemensis provincis petenti clero et po- revcrentia hoc non diflerremus, non solura per sa-

pulo Trevirensis. Ecclesiae deberentordinareepisco- eros canones deccrnereraus, ut nunquam et nus-

pura. Cui Ecclesiae oranes nos, quorum nomina quam ad gradus ecclcsiasticos prsesumeret accedere,

praescripta in capite hujus epistolse legit gloria vcrum sub anathemate cum poncnles, retrudi in
vestra, unanimi voto atque conseusu, fratrem et ergaslulo secundum sacras regulas decernereraus :

consacerdotem nostrum Bertulfum, ut praemisimus, et si in contummacia sua pcrstiterit, sine ulla retra-

regulariter pontificem ordinavimus, sicut ex sacris ctationemodis oranibus decernemus .Apraifaclisautem

regulis et ordinationis ejus gestis ostendere possu- intcntationibus sacrorum canonum vos iraraunem
raus, et si mecesse fuerit, ostendemus. Quapropler alquc exortera a Doraino, per quera reges regnant,
ipsius ordinationem, et dispositionem rerum ac fa- et ex quo ct per queraexordiura sacercoepit cpisco-
cultatura ecclesiasticarum, sicut sacri praefigunt patus, fieri totis nisibus exoraraus, iUius cleraentiara

canones, ita defendimus, ct perpetuo defenderaus, deprecanlcs ul det vobis velle et perficere pro bona
sicut et ordincm nostrum, quia si ipse non est epi- voluntatc quae praecepit, qualcnus merearaini per-
scopus, nec nos debemus nominari episcopi. Et si cipere aeterna gaudia, quae se diligentibus repro-
quis voluerit contra ordinationem ejus sinislri quip- railtit.

piam dicere, exeat et dicat, verumtamen memor ^ EPISTOLA XLH.

communionis suae quia ;
aut ipse non comraunicabit Fragracntum.
ecclesiastico et cpiscopali ordiui, aut nos non com- WILIGISO ET C.ETERIS MONACHIS S. DIONYSII.
raunicabimus ministerio episcopali. Quod prctium pro dccima quceri non debeat.
Unde verbis bcati Leonis Tlicodosium Augustum (Apud eumdem, ex Flodoardi, lib. ni, cap. 25.}

quondam alloqucntis : Vos, Christianissirae et ve-

Absit, fratres, ut alii ecclesiastici et religiosi viri
nerabilis nobisque charissirae rex, cum consacerdo-
hoc audiaut, quia raonachi de raonasterio sancti Dio-
tibus nostris alloquimur ; iraplentes reverenliam
nysii dccimam vendere quaerunt, ut de ipso pretio
clcraentiae veslrae sinceri araoris ofTicio, cupienles-
infcrnum coraparent. MuUo raagis autem absit ut
que vos phicerc per omnia Deo, cui pro vobis a nobis hoc laici audiant, quod nerao eliampeccatis publicis
et ab Ecclesiis nobis commissis supphcatur, nc
implicatus in mca parochia facere audet. Si enim
ante Iribunal Domini rei de silentio judicemur, ob- aliquis de alio monasterio quara de nostro hoc ten-
sccramus coram uniusdeitatis inseparabili Trinitate,
ab omni com-
tare, quanto raagis facere pracsumeret,
quae tali facto laeditur, cum ipsa vcstri sit custos et
muuionc illum de parochia mea excommunicarcm,
auctor regni, et coram sanctis angelis Christi, ut in
et costcra.
eo statu et iraraunitate seu privilegio cura suo ponti-D
EPISTOLA XLIII.
lice Trevircnsera Ecclesiamessc jubealis, atquc con-
Fragmcntum.
servetis, quo vestri progenitorcs atque praedccesso-
AD TEUDULFUM COMITEM.
rcs, sed el in quo fratcr ac nepos vcster Lotharius,
Ecclesiam prctio vcndcre non proesumat.
pater sciiicet ac filius, canonice conscrvaverunt :

bea- (Apud oumdem, ex Flodoardi,lib. iii, cap,26.)

quatcnus cl vos meritura indc apud Deura, et

tum apostolorura principem Petrura, incujushonore Propterea scias quia si vel unura dcuarium tibi

ecdesia ipsa csl consecrala, habeatis, et nos am- aliquis clericus proipsa ccclesia, vel pro alia aliqua

piius debilorcs in orationibus et caeleris debitis ob- in inea parochia.pcr sc aut pcr immissam pcrsonam

sequiis acquiratis ; (piia nisi pro vcstra reverenlia (ledcrit, per rae ordiimtus in ca non crit. Si autera

lioc diflcrrcraus, jam in pcrvasorem ipsius Ecclesi;c vis ibi liabcrc prcsbyterum, adliuc mihi talcm clc-
excrtum habcrcraus, (juod scxccuti ricuui qui aj^tus sit sacro niinistcrio, ct cgo illum
judicium in tcrris

et iriginla episcopi in magna Chalcodonensi synodo iaquirara, ot iUi ccclcsiam dabo, ct tunc iUura ordi-
 ,

265 EPISTOL.E. 266

nabo , si inihi satisfactionem fecerit quod nullumAmeus Lotharius, potest veraciler cognoscere quia
prelium inde donaverit. Et si lu ita facere non non tantum illi, sed nulli homini in mundo sum in-
volueris, ergo ordinado qualiler populus ibi officium fidelis ; el si vult credere, credat : sin autem, cum
habeat, usque dura ibi ordiuem presbyterum. Cui si ille iuter principes, et ego inter episcopos, ante
aliquod impedimentum contra divinas et humanas Rcgem regum Episcopum episcoporum veneri-
et

leges feceris, et raanifestum fuerit, presbyter ibi mus, lunc quid inde verum sit, plenissime sine ali-
permanebit, et tu et omnes qui tibi consenserint, ab cujus judicatione cognocet, etc.
orani Christianitate usque ad satisfactionera eritis
EPISTOLA XLV,
separati, Ilaec, chare fili, ideo raando libi, ct aliter
Fragmentum.
coramoneo, quia salvum et honoratum te cupio, et
ROTRLDI ET C.ETERIS SORORIBUS .MON.\STERII S. CRLCIS
inter fdios Ecclesiai le in loco filii habere volo, et
ET S, R.\DEGLNDIS.
si me coegeris, ut sicutDominus dicit in Evangelio,
Pro electione abbatissce ipsius monasteni.
sis velut ethnicus et publicanus, non mihi sed tibi
(.\pud eumdem, ex Flodoardi lib. iii, cap. 27).
reputare dcbebis, Postquam islas litteras dictavi,

dictum est mihi quod matricularios a ministro meo Propterea diligite sorores ante omma , et in

constitulos de illa Bonarium -d privatis collocutionibus, et in publico vestro con»

malricula ejecisti, et ibi

misisli, et pro illa matricula in prctio unura asinum ventu, reraititte et abjicite funditus a cordibus
accepisti. Quod si ila est, nou solum crirainaliter vestris omnes injurias, et scandalorum fomites ,

fecisli, quia contra onines leges ecclesiasticura mi- quse haclenus inter vos oi"ta3 fuerunt, ut nulla de
nisterium homo laicus usurpasti, et eleemosynara, sonore sua vindictam, aut pro sermone, aut pro fa-
id est misericordiam pauperura, ac per hoc Deum, cto, vel pro aliquo despeclu quajrat, aut a Deo, aut
qui raisericordia miserorum est, sicut Judas proditor, in saeculo, Quia sicut Dominus protestalur sine ,

vendidisti ; sed etiam turpiter in hoc nimis fecisli, concordia quidquid ei obtuleritis non illi placebit.
ut de mendicitale, de qua mendici vivere debent Sive enim oraveritis , sive sacrificium obtuleritis ,

comes et honoratus regi consiliarius in pretio asinum sive vos afllixeritis , sine hac cliaritatis concordia
accepisti, et omnes qui haec audiunt, pensare possunt nihil Dco placabile erit, quia sicut Apostolus dicit :

qualiter de aUis causis pro araore el limore Dei, et Eliamsi tradidero corpus meum ut ardeat, charita-

reverentia tui ministcrii, jusle et recte facis, qui tem non habeam, nihil sura (/ Cor. xiii, 3). Et scitis

de tali miseria sine ulla verecundia turpe lucrum quia regula quara professae estis, propter scandalo-
requiris. rum spinas quae oriri in monasterio solent, oratio-
EPISTOLA XLIV. nem Dominicam in matutinis et vespertinis officiis,

Fragmentum. ^ ita ut omnes illam audiant, a priore orari praecepit,

ut timentes convenientiam qua dicimus Dimitte
KD IRMIXG.VRDEM AUGLSTAM CONJUGEM LOTIIAUII
:

IMI^ERATORIS, nobis debita nostra, sicut et tios dimittimus debi-

De eo (juod apud Lotharium falso accusatus fuerat toribus nostris, omnera rancorem de corde nostro
infidelitatis. pellamus. Quae dum prius egerilis, ne per vestram
(Apud eumdem, e.x Flodoardt lib. m, cap. 27.) discordiam, quod absit, regularis electio de vestro
Ego scio quia ci multa de me dicta fuerunt con- monasterio pereat, adunate vos ad Dei voluntatem,
traria, sed si non esse vera;
vult poterit cognoscere et regularis devotionis imanimitatera, veslramque
tamen non eum audeo reprehendere, quia dominus ipsam salutem, prsesentem scilicet atque selermam,
est, nec in ejus persona dico, sicut legilur in Scri- cura charitatis concordia, quae cst oraniura virtulum
pturis Qui libenter audit verba mendacii, ministros
: mater, et cum humilitate, quce est cuslos ipsarum
quoque habebit impios {Prov. xxix, 12); videlicct virtutura, atque cum vera obedientia, quae scala est
qui de erga eum piis voluntarie loquenlur impia. qua ad cffilum pertingitur , et in vobis salubri elec-
Qui illi ea di.xit ex mea parte quse mihi mandaslis, tione concordate, et vosraetipsas ad regularem nor-
alitcr quam verum sit dixit, male autem inierpreta- mara reducite, et constringite ac conservate : quia
tas est bene dicta. Si voluisset cognoscere verum , D aliter, sicut mclius ipsae scitis, salvae essc nequaquam
et aliquis missus milii de sua parle veniret, ut vera valetis, Et sicut animos ab inquietis molibus, ita et

ex me cognosceret, sicut venit ei nie qualemcunque linguas a provocativis iracundia; vobisque nocivis
Christi Domini sacerdotcm suggillavit, libenlissimc sermonibus cuslodite, contestautc Apostolo : Orania
suo animo satisfaccrem. De nieo autcm misso, sicut claraor ct indignatio a vobis auferatur, cum omni
dorainatio benignissima vestra mandavit, ut ad eum malitia, et omnis sermo malus ex ore vestro non
dirigam qui ei hoc affirmet, quod de ejus infidelitate piocedat [Ephes, iv, 30, 31); ne sicut solent horaines,

nihil velim tractare, scitis quanla mendacia nunc prius dolore commoti, et postca aliquo gaudio, quasi
per istud vadunt saeculum, et quanta sinceritas victoriosi obtinentes quaj dcsideraverant, exliilarati,
debeat csse in sacerdote, et quantam merito domno de quocunque homine qua; non conveniuut abqua
meo velim scrvare fidelitatem. Et idcirco nc mali vestrum dicat ne et palientia) meritum inutilibus
:

interpretcsmale nonum iutcrprctentur, hoc adhuc scrmoniljus coram Deo perdatis ; et si aliquis fuerit
facerc non possum. Tamen, si vult credere domnus qui ali(}ua provocatione quamcuuciue vestrum ad

Patrol. CXXVL
 ,

267 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 268

hoc insligare volucrit, iit qua?cunque indebita deA ucs conslituilur, non errctur? Nam tolius familiae

quocunque proferat, qualiter illam compreliendere Domini status et ordo nulabit, si quod i"equiritur in

possit, ut rationabiliter damnare pravaleat, locuin corpore, non sit in capile. Ubi est illa beati Pauli

nec diabolus nec astutus homo cxinde ahquo modo apostoli per Spiritum Dci emissa piwccptio, qua in

habeat. Sed tales vos exhibete ut, intcrius exterius- persona Timotliei omniuni Chrisli sacerdotum nu-
quc decenter ornata}, dignas atque exaudibilcs ora- merus eruditur, et proinde unicuique noslrum dici-
tiones et pro vobis et pro seniore ac domina vestra, tur Manus nemini citoimposucris, neque commu-
:

proque non solum amicis vestris, verum etiam et niccs peccatis alienis {I Tim. v). Unde religiosa
pro inimicis ad aures Domini mittere valeatis. sapientia vestra inter alia haec duo decreta beati
Lconis sagacissime ponderabit, quibus dicit ut ia
EPISTOLA XLVI.
domo Domini nihil sit inordiuatum nihilque pra^pos-
AD .ENEAM PARISIEXSEM EPISCOPLM. terum. Qua3 si idem sanctus et sapicns ita apcrte non
De ordinationc Bernonls, Parisicnsis acohjthi.
poneret, subtilitas intellectus vestri sut!icienter enu-
{Ex Aclis prov. eccl. Rhem.)
clearct. Propterea, domme reverentissime ac cle-
Nostri fratrcs de monasterio sancti Dionysii, per mentissime, dignetur mihi dominatio vestra litteris

licenliam domini abbatis Ludovici, ad educandum Tj suis significare quem vultis de coepiscopis nostris,
atque erudiendum commiseruut mihi quemdam ado- ul ei ex inore litteras canonicas dirigam, et visita-
lescentcm nomine Bernonem quem vestra fraterni- toris otTicio fungens iu eadem Ecclesia electionem
tas acolythum ordinavit. Proplerca, quoniam sinc canonicam faciat ; et aul per se, ant per littcras suas,
vestra hcentia eum nokmius in nostra Ecclesia diu- vicario suo defercnte, camdem eleclioncin, cum de-
tino tempore imniorari, petimus dileclionem vestram crelo canonico singulorum manibus roboralo, ad me
ut dc illo nobis hlteras canonicas faciatis, qnatenus rcfcrat, ut per me ipsa electio ad dominationis ve-
eum in Ecclesia nostra possimus regulariler ordi- strae discretionem perveniat. Et quia in domo Dei,
nare. ut ex verbis Leonis prsemisimus, nihil auctoritas
EPISTOLA XLYII. patitur mordinatum esse nihilque prseposterum, cum
AD CAROLUM REGEM. vota concordia clcri ac plebis in electione regulari,
Vt clero et plcbi Silvanectcnsi novi episcopi elec- vel vestrae dominationis consensum cognoverimus ,

tionem permittat, et visitaiorem dcsignct qui hlteras metropolitanae auctoritatis super electionem
prcesit elcctioni.
corta? pcrsonaj ad coepiscoposRhemorumdionceseos
(Apud Labb. Conc, VIII, pag. 18G6.)
dirigemus, certum diem et locum eis designantes ,

Domini Carolo regi glorioso sit semper sahis et quaudo et quo ad ordinationem ipsius electi aut ipsi
vita. G conveniant, aut litteras sui consensus per presbyte-
Septimo Idus Junii, circa horam sccundam, vene- rum aut diaconum vicc sua transmitlant.
runt tres clerici ct duo laici Silvanectensis Ecclesia3
ad cxiguitatem mcam, innotescentes eamdem Eccle- EPISTOLA XLVIII.
siam, fratre ct consacerdole nostro Erpoino defim- AD HEDENULPnu.M LAUDUXEXSEM EPISC0PU.M.
cto, viduatam esse pastore ; ferenlcs etiam ipsius Ut visitatoris ofjicio funijatur in electione episcopi
EcclesisD tam cleri quam plebis pctitioncm ul eis Cameracencis.
paslor secundum sacras rcgulas tribuatur. Quos in- (Apud Labl). ibid.)

terrogavi verbum habcrenl de pacc \f., de parte]

si IIixcMARUs sanctae mclropolis Ecclesiic Rhemorum
clcri ac plebis Ecclesiae ipsius ex ahqua designala cpiscopus, ac plebis Dci famulus , dilecto fratri ac
persona qui responderunt se non aliam petilionem
: vencra])ili cocpiscopo nostro Hkdexulpiio salutem.
ex parte sociorum suorum alTerre, nisi ut apud soh- Dilccto fralre ac vcnerabili consaccrdote nostro
tam misericordiam vcstram, liheram ilhs ac reguhi- Joannc Ecclcsiie Camcraccnsis defuncto, hortor ac
rcm cleclioncm obtinere satagerem, quatenus secuu- monco dilcctioncm tuam, frater charissime, ut eju3-
dum sacras regulas illo, canonico visilatorc dirccto, dem Ecclesia) otficio visitatoris nostra! liumilitatis
ab omnibus Ecclesian ipsius alumnis valeat cligi, cui D mclropolitana dclcgatione suscepto, ad eamdcm Ec-
dcbeat ab omnibus obediri. Ego auteni, licet, ut clesiam quantocius studeas properarc, ac assiduis
pra;fatum est, saccrdolem vcslrum Erpoinum per liortationibus clerum plcbcnuiue Ecclcsiio publicc
fratrem Hildcboldum compresbylorum noslrum oc- admonerc feslines, ut remoto privalo studio, uno
tavo Idus Judii dcfiinctum audicrim, non lamen sln- eodcm([uc conscnsu lalcm sibi pncnciendum expe-
tui antca dominnlioni vcslr;e quidquain indc suggc- lant ac oligant sacerdotcra, qui ct tanto ministcrio
rerc, aul pro eadcm Ecclesia poslularc priuscpiam digiuis valcat rcporiri, el a venerandis canonibus
sccundum rcgularcm morem ab ca legalos accipc- nullatcnus respuatur. Formam autem clectionis
rem. Quia, ut Lco in decretis suis dicit {cap. 49) :
([ualilcr cl qualcm eligorc dcbeant, luae dilectioni
« Si in quil)usIibot Ecclcsiac gradibus providcntc transmitto, ([uain [)ublice corain omnibus tua solertia
scicnlerquc curandum est ut in doino Domini niliil relogi facial, nc dc ignorantia sc ([uilibol excusare
sil inordiiiatuni niliili[ue pra'poslerum, (pianto inagis pr;ovaleat. Qiko clectio non tantum a civilalis cleri-

claborandum est ut in clectionc ejus, qui supra oin- cis eril agouda, verum et do onmibus monasteriis
 . ,

269 EPISTOL.E. 270

ipsius parocbiae, et de ruslicanaruin parocbiarum A rum pastorem eligite, qui merito vitae et scientiae do-
presbyteris, occurrant vicarii, commorantium secum ctrina vobis praeesse valeat et prodesse, quique a
concordia vota ferentes, sed et laici uobiles ac cives canonibus sacris non discrepet. De cujus electione
adesse debcbunt, quoniam ab omnibus debet eligi, decretura canonicura unanirai voto agere, et sigilla-

cui debet ab omnibus obediri. Et si post leclionem tim omnium veslrum manibus in praescntia hujus
formae eleclionis a nobis per tuam dilectionem eis visitatoris vestri roborare salagite.

transmissae, concordes omnes in quamcunque regu-

larem personara inveneris, moneas eos decretum EPISTOLA LI.

canonicum ab eis fieri, ac sigillatira omnium mani- CLERI ET PLEBIS LALDUXEXSIS AD HIXCMARUM RHE-
bus roborari ; et cura decreto canonico, atque cura MEXSEM ARCIIIEPISCOPUM.
tantis qui sufficienter omnium vice testimoniura
electo ferre possint, cura eis mandavero, eumdem Pro ordinatione Hedenulfi.
electum ad uos adducere curent. (Ex Aclis prov. Eccl. Rhem.)

Doraino reverendissimo ct sanctissirao Hixcmaro

EPISTOLA XLIX.
archiepiscopo, caeterisque noslrae dioeceseos sanctis
AD ILVDEBERTUM SILVANECTENSEM EPISCOPUM. B Patribus et episcopis, clerus Laudunensis, cum tolius

l't visitat07'is officio fungatur in electione episcopi para>cia3 plebibus , et sibi conjunctis praesulibus
Bellovacensis. aeternara in Domino Jesu Christo salutem et pacem.

{Apud Labb. ibid.) Canonicis regulis et apostolicis institutionibus sta-

tutura esse recolimus, ut quoties quaelibet civitas
Eadem est ac prcecedcns, hoc tantum discrimine
rainisterio ponliticalis dignilalis caruerit, proprioque
quod stib initium adjecta est mentio consensus regii
pastore vacaverit, cum decreto electionis, singulo-
hoc modo : Officio visitaloris, consensu domini nostri
rum petentium manibus roborato, metropolitanum
Ludovici regis, nostraj humilitatis, etc. Sub finem
adire pontificem debeant, et de substituendo, inloco
vero, verbis illis omissis, cum eisraandavero, pau/o
cjus qui decessit, pastore, petitione supplici commo-
longius excurrit in hunc modum : Eumdem electum
nere, quatenus et civitas sollicitudine pastorali de-
ad nos adducere tecum exarainandura procura. Tua
stituta proprio recuperetur pontitice ; et qui ordi-
autem dilectio, frater charissime, solerti cura in hac
nandus est, gratiosius possit acccdere : quia cui
electione invigilet : praesertim cum nobiscum tibi
debet ab oranibus obediri, utique debet et ab orani-
necesse ei'it ei qui ordiuandus est manus imponere ;
bus eligi ; ne civitas non optatura episcopum aut
qui bene nostri prsceptionem beati Pauli apostoli „
^ .. .
_..'.' T- .1 . •
/-, contemnat, aut odent
, .

:
. ,.
et nat mraus reh^iosa, quam
.

per Spiritura Dei eraissam, qua in persona Timothei C ^^ .,

convenit, cui „^^
^,,.
non r„,-\ u„u„ „
licuit habere quem ^i
voluit
-f
:
l- „ «
hi vero
oranium Chrisli sacerdolum numerus erudilur
qui ordinaturi sunl, in quiem viderint omnium vota
proinde unicuique nostrura dicitur : Manus nemini
propensius concordare, proraplius liberiusque illi
cito imposueris, neque communices peccatis alienis
manus imponcre possent. Quapropter cura decreto
{I Tim. v, 22), ctc.
nostrae electionisraanibus singulorum nostrorum robo-
EPISTOLA L. rato ad paternitatem vestrara accedentes, Hedenul-
AD CLERUM ET PLEBEM C.\MERACENSEM. fum EcclesiaB nostrae filium, et in Ecclesia nostra,
sufFragantibus stipendiorum meritis, ad onus usque
Vt canonicam electionem faciant cum visitatore sibi
sacerdotale promotura, vita et moribus ac sancta
designato
conversalione idoneumapprobatum, quera per licen-
(Apud Labb. ibid,)
tiam vestrara, favente Christianissirao iraperatore
HiNCMARUs sanctae raetropolis Ecclesioe Rhemorura Carolo, pari consensu ac concordi dcvotione, atque
episcopus, ac plebis Dei faraulus, clcro et plebi in unaniraa voluntate elegimus, per manus vestras, ac
parochia Cameracensi consistenti. ca3terorura vestrae dioeceseos sanctorura cpiscopo-
Quia defuncto dilecto et vcnerabili confratre ac rura,consecrari, nobisque et Ecclesiae nostrae docto-
consacerdote noslro, Patre videhcet ac pastore vestro D rera alque pontificem institui imploramus, precamur
Joanne, necesse est ut de eligendo at([ue constituen- ac petimus. Elegimus autem eum nobis fore pasto-
do vobis pastore et doclore sccundum ecclesiaslicas rem qucm apostolicae formae, qua cpiscopura orna-
regulas volis nostris in uuum Doraino mediantc con- tum beatus Paulus esse oportere demonstrat, con-
venientibus, praeraissis jejuniis ac litaniarum obse- gruere , et sacris non obviare canonibus Christi
crationibus, tractare (juanlocius maluretis, et ex- gratia cooperante conlidimus. Oraraus sanctam pa-
omne datum optimum, ct omnc
orato eo a quo est ternitalera vestrara nunc et semper in Chrislo bcne
donum perfcctum, quique facit unanimes liabitare in valere.
domo ita vos una cura studiis hujus venerandi fra-
; Datura quinto Kalendas Aprilcs, in basilica sanctae
tris ac coepiscopi nostri, cuisecundum inslitutionem Maria) genitricis Dei et Domini nostri Jesu Christi,
canonicam visitatoris officium inEcclesia cujus amo- auno Incarnationis ejusdem Domini noslri Jesu
re ac vigore fovcmini, delegavimus, in electione rc- Christi 876, regni domni Caroli imperatoris xxxvr,
gulari concorditer uniatis. Talem autem vobis fulu- ct imperii primo, indictione nona.
 ;;
,

271 HINGMARI RHEMENSIS ARCHIiiPISGOPI. 272

EPISTOLA LII. A Evangelio quiJ Rcdemptor noster per seipsum

feceril : templum Cathedras
videlicet quia ingressus
AD CLERUM ET PLEBEM LAUDUXEXSEM.
vendentium columbas evertit. Golumbas enim ven-
De ordinatlone Henedulfi Laudunensis episcopi.
dere, est de Spiritu sanclo, quem Deus omnipotens
{Ex Actis prov. eccl. Rliem.)
consubstantialem sibi per impositionem manuum
IIiN'CM.\uus sancloS metropolis Ecclesiae Rhemorum hominibus tril)uit, commodum teraporale percipere.
cpiscopus, clero, ordini el plcbi in sancta Laudu- Quod qui agere prajsumit, suam Deo judicc cathe-
nensi Ecclesia cousislenli, in Domino pacem et sa- dram ipsc evertit, et quos cum precio ordinat, pro-
lutem. vehendo agit ut secura et ipsi simoniaci hajretici
papa Innoceutius docet, oportet nos
Sicut bcatus fiant ; et pro benedictione maledictionem a beato
boc sequi quod Ecclesia Romana custodit, a qua Petro apostolorum principe Simoni Mago, qui donum
principium sacra; inslitulionis nos accepisse dubium sancti Spiritus emere voluit, juste illatam,
prelio
non est. Propterea documenlo ac verbis beati Gro- una cum ipso, per ipsum, a quo non benedicuntur,
gorii vos alloqui procuramus, insinuantes quia pro- sed maledicunlur, judicio ejusdem Spirilus sancti
babilibus desideriis veslris nihil attulimus tarditatis, suscipiant. Et quoniam, sicuti compcrimus, quidam
fratremjam et coepiscopum noslrum Hedcuulfum jivei.sis adioventiouibus lurpialucra scctantes, quod
^
vobis ordinantes, pra^senlia vel consensu ac litteris ministris altaris minime convenit, defunctis presby-
coepiscoporum tolius nobis commissa) proviucicS, teris, juxta quod didicerant viduatas ecclesias facul-
secundum sacros canones, sacerdotem, pastorera tates habere, exenia pro his obtinendis exegerunt
quoque atque rectorem. Cui his litteris, quas sacri et gradus ecclesiasticos eisnon tribuebantantcquam
canones, ordinatos prius de conciliorum placitis, ne illis eadem exenia persolverentur ; et synodos temere
se aliquid contra eorum statuta egisse poeniteat, frequenlabant, ut factione ministrorura suorum di-
instructos, ab ordinaloribus suis, manibus eorum verso niodo denarios ([uasi pro eulogiis acciperent
conscriptas jubent acciperc, secundum traditionem et, quod dictu nefas est, etiam pro sacri chrismatis
ecclesiaslicam dedimus in mandatis , ne unquam dispensatione, vel de ccclesiarum consecratione,
ordinaliones praesumat illicitas, ne bigamum, aut qua^cunque emoluraenta ingcnio caperent ; et necesse
qui virginem, si de conjugatis agendum est, non est ut contra pestifera morborum genera, salubria
est sorlitus uxorem, neque illiteratum, vel in qua- mcdicamentorum quajraraus experiraenta sicuti et :

libet corporis parte vitiatum, aut ex publicc poeni- de manus impositione, ita et de hac simoniacae
tente aut curiae vel cuilibet condilioni obnoxium, haereseos ingcniosa ct male studiosa collatione
notalumque, ad sacros ordines permittat accedere quiddam eum accipere intcrdicimus , raonentes
Sed et si quos hujusmodi fortc repererit, rcspeclu C ^^^^^ attendere comminalionem Doraini per prophe-
divino non audeal promovcre. Alienum etiam clcri- tam dicentisx^e forte egrediatur ut ignis indignatio
:

cum sine voluulale et consensu episcopi sui contra mca succendatur etnon sit qui exstinguat propier
et ,

sacras regulas non sollicilet, non suscipiat, non in maiitiamstudiorumvestrorum^Jerem.wij^^ii^.Unde

commissa Ecclesia ordinet nec eos qui probatae
sibi :
iterura iratus dicit : Visitaho super vosjuxta fructum
non fuerint, sacris ordinibus prKSumat quO(iuo
fidei studioruin. vestrorum (ibid., 14).
modo applicare. In ordinalione aulcm presbytero- Verbis quoque beali Gregorii cum monemus, illi-

rum ac diaconorum, c.Tlciorumque ecclesiastici quc inlerdicimus, ut saccrdotes per suam parochiam,
ordinis miuistrorum, a totius muneris, id est a quoties ad consignandos infantes egressus fuerit,
manu, a liugua, aut obsequio indebito, juxta quod ullra modum gravarc minirae debeat, ncc summam
Dominus per prophelam pra>cipit, quantum palilur collationis, qua sui pracdcccssores, qui hoc bene
humana fragiiitas niundas ct cordis et corporis
, misericorditer ac ralionabiliter, atquc sacris consti-
manus exhibeat ne uno eodemque gladio et dan-
: lutionibus exseculi sunt convenientcr , contenti
tem et accipientem raunus interimal et illicito ,
fucrunf, excodat. Et dc capcllis auliquitus subjectis
munerc pollucns manus aliis se benedictionem,
ecclcsiis, non Kqualem, sicut de principalibus cccle-
credat tribuorc, cum fucrit jam propriui iniiiuilati D siis, collalioucm exigat ; scd principalis ccclcsia,
substratus, ct sua niliilominus ambitioue captivus. cum sibi sul)jectis capcllis, dcbilam ct antiquitus
Ab eis eliam quos ordina\eril indeljitum et conlra consuetam collalioncm confcrat. Principales vcro
sacras regulas sibi sacramcntum fieri non compcllat. ccclcsias aliis ccclesiis loco capcllarum non subjiciat:
Sed sicut Dominus, pra;scius nonnullos accepti san- quia sccuodum sacros canones non licet episcopis
cti Spiritus donum in usum negotiationis inllcxuros, parochiam anti(|uitus constilutam inconsulte con-
prajccpit dicens : Gratis accepistis, gratis datc fundeic at(pie dividore. Ne mansionaticos suis araicis
{Matlli. xx). Quod gratis, id est sinc uUa vcnalitatc aut suis iiorainibus a prosbylcris parari faciat. Ne
dali vel acccpti , aut etiam proraissi vel sperati cliani ([uasi ad receptioucm rcgis, vcl lcgationem,
muneris, ([uanlum ex nobis cst, (ca;tcrum ipsc vidc- aul ad ornalus sua) ccclcsia) facicndos, adjutoria
rit habens conscientia; sua) teslem, quom habebit ct (juasi pctendo, polius autcm cxigcndo, dcnarios vel
judiccm) per ministcrium nostric exiguitalis accepit, caballos, aut vcrrcs, aut friskingas, aut ad itcr ali-
suis ctiam comministris gratis confcral, scicns ex (piod paravcrcdos, aul alia quailibel accipiat, id est
 : ;

273 EPISTOL.E. 274

rapiat. A quo verbo, accipere, aves, quse alias aves A re voluerint, accipere non prohibeat peti vero aut :

capiunt, accipitres nominantur : cura episcopi suos exigi aliquid omnimodovetet ne, quod valde irre-
:

subditos non ut accipitres capere, sed sicut gallina ligiosum est aut vcnalis, quod absit, dicatur eccle-
pullos suos foverc, et quosque infirmos ut peritus sia, aut de humanis sacerdotalis reUgio videatur

medicus convenienti medicamento ac tempore de- morlibus gratulari, si ex eorum cadaveribus studue-
beant curare; et quos curare non potuerint, rit quaerere quolibet modo compendium.

aut patienter tolerare, aut regulaaiter usque Ab omni quoque avaritia, et usura, ac turpi lucro,
ad correclionem sustinentes a sano corporc sub- sccundum sacros canones, et ipse abstineat, et mi-
movere. Regulam siquidcm, quae de quarta parte nistros ecclesiae abstinere faciat, et etiam laicos

reddituum ecclesiae, juxta consuetudinem aliarum abstinere suadeat, sc autem, et sibi commissos
regionum, ita ut est scripta intelligat, et non prave ministros ecclcsiasticos, solerter, solliciteque cus-

illam interpretans, perinde in his regionibus qua) todiat, ne conlra sacros canones conductores vel
sunt presbyterorum conlra regulas sacras diripiat. procuratores alienarum possessionum tiant. Nec
Unde si qua riierunt gravamina illis imposita, tom- turpi negolio, aut inhonesto lucro victum qua^rant.
peret : quia et in pra^senti et in futura vila sibi Nequc secularia negolia sub cura sua suscipiant,
prospiciet, si eos, qui sibi comraissi sunt, sine gra- g Deique ministeriura parvipendentes, per secularium
vamine conservare studuerit. Ministros vero, id est domos non discurrant, necpropteravaritiam,
" gratiae,

archipresbyteros, et archidiaconos, secundum quod aut honoris, vel pecuniae patrimoniorura soHicitudi-
providere, Domino inspirante et cooperante, valuerit, ncs, aut aUenorum testamentorum defensionesassu-
tales constituat, qui oderint avaritiam, et non dili- mant, nec fidejussionibus inserviant.
gant munera, nec sequantur retribuliones ; neque A faraiUarilate niliilominus ac conturbernio ilUcito

pro ordinandis clericis, vel reconciliandis poenilen- et velito feminarum se et comrainistros suos, sed
libus, munus accipiant, et ipso munere eum cor- et a tabernis, secundura sacras regulas, ecclesiasti-
rumpere satagant. Et presbyteros in paratis et cos ministros faciat abstinere, attendat quoque
xeniis indebitis non affligant : et sicut supra de quod beatus Job dicit : Si adversum me tcrra mea
episcopo diximus, per diversas petitiones, ut ilHs clamat, ei cum ca sulci ejus deflent, si fructus ejus
adjutorium faciant, quae sunt prcsbyterorura unde comedi absque pecunia (Job. xxx, 38). Unde beatus
ipsi vivere, et hospites recipere, et suas ecclesias Gregoriusdl/oraZ. m Jot, Ub. xxii, cap. 15): aOranis,
continere debent, colkidio quocunque diripiant, et inquit, qui praeost, si perversa in subditos exercct,
ut eisdem ab inquisitione sui ministerii parcant, et contra hunc terra clamat, et sulci dcflcnt quia con-
pro infamia eorum calcanda vcl cooperienda quod tra ejus injustitiam rudes quidem populi in mur-
cunque emoluraentum non accipiant. Et si agentes. G murationis vocibus erumpunt sed perfecti quique
:

talia minislros repererit, in ministerio manerc non pro pravo ejus opere sese in fletibus aflligunt. Fru-
sinat, et canonica inveclione corripiat. Ipse quoque ctus enim tcrrae absque pecunia comedere est, ex
pro constituendis ministeriahbus ecclesiasticis, quidem sumptus accipere, sed eidem debi-
ecclesia
videlicet a^conomo, id est ecclesiae facultalum dis- tum praedicationis preliura non praebere. De qua
pcnsatore, archipresbyteris et archidiaconis, in scilicet praedicationc auctoritutis voce dicitur : Opor-
quibus tidei siuceritatem, et orobos raores ac reli- tuit te committerc pccuniam meam nummulariis, et
giosam vitam debel eUgcre, praemia non constituat venicns cgo recepissem- utique quodmeum eratcum
quia ecclcsiasticum obsequium, quod male compara- usura {Matth. xxv, 28). Terrae igiturfructus absque
verint, accipientes munus a subditis, pejus venun- pecunia comedit, qui ecclesiastica coramoda ad
dare curabunt. Nec pro quocuaque judicio contra usum corporis percipit, sed exhortationis ministe-
sacras leges, neque super innocentera conlra veri- riura populo non impendit, Exigit quod suo dcbetur
talcm, prctium ullum accipiat. Nec etiam odio vel corpori, et non impendit quod subjectorum debetur
gratia, Uvore aut iracundia, quantum scicrit et po- cordi. » Non igilur rcdemptionem aut pretium de
tuerit, a judicio rccio decUnet, dicente Domino : coUationc prcsbyterorura episcopus debet exigcre,
Fion facies quod iniquum est, nec injuste judicabis. D et aUmenta ccclesiastica mutus manducare. Et cum
Juste judica proximo quod justwn est
tuo, et justc Dominus pracdicatoribus praecipiat ut intrantes in
exsequaris (Levii. xix). Juste namque quod juslum domos eorum quibus pacem praedicant, illa edant
est exsequitur, qui in asscrtionc justitiae earadera ct bibant quae apud illos sunl, per parochiara prae-
ipsam justitiam quacrit. dicando ac confirraando pergens episcopus, non
Pro baptizandis donique infantibus, vel pro sc- debct supcrfluas pensioncs in pigmentis cl aliis qui-
pultura, obaudiens decrcta beati Gregorii, pretium busque a presbyteris quae non habent re^juircre, et
de terra concessa putredini quemquam non permiltat talia, quae fortc in domo sua non accipit, voluptali
in parochia sua quacrere, et de alieno vellc facere potius scrviens quam necessitali, exigere, et suis
luctu compcndium. Scd si quando aliquem quisquc parcens opibus, de superflue acceplis ct venditis dite-

sepcliri in commisso sibi loco concesserit, siquidem scerc. Nec ideodcdcl praedicare, ul sumptus accipiat

parentes ipsius proximi, vel haeredes, pro lumina- sed ideo sumptus accipere, ut sufficiat pracdicare.

ribus, vel in eleemosyna defuncti, sponte quid ofler- Ecclesias quoquc in proprietatibus Hberorum
275 HINCMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 276

hominum ac cohoeredum consistentes, ut suae tra- A per sacros cauoncs sit metropolitano commissa, ad
Jantur ecclesiae, non debct cogere : sed secundum eamdem metropolim suam, sicuti ad matrem, ut ex
synodalia et imperialia capilula, quae regularia csse ejus catholicis uberibus salubrem sugat doctrinam,
probat Ecclesia, satagat quatcnusdotis immunitalcs, humihter, ac sedulo, atque ol)cdienter moncmus re-
sicut caeterai ecclesise, auctoritate regis habeant, et currcrc. Et non aniplius quam sibi per sacras re-
ipsio ab eisdem libcris hominibus poliantur. Talom- gulas est consessum, iudebite usurpare : cum tanto
que se, cooperante Domino, in cunctis cxliibeat, ut charitatis ac hurailitatis glulino prgeccptis salula-
sacrum ministeriura non vituperet : qui etiam ab ribus ad invicera siraus connexi, ut diccnte sibi man-
his qui foris sunt lestimonium bonum juxta aposto- dalo divino ilnterrogapatrem tuum,etan72untiabii
licam doctrinam habere debet. Nam cujus vita despi- tibi ; majores tuos, et dicent tibi (Deut. xii, 7) ; el
citur, restat ut et praedicatio contemnalur : et cum nobis Rectorem te posuerunt, noli extoUi, sed esto
:

pastor per abrupta graditur, solet fieri ut ad prsci- in iUis quasi unus ex ipsis {Eccli. xxxii. 1") et Qui ; :

pitium grex sequatur. Et ne quemquam ecclesiastici majorcst vestrum, eritministcr vcstcr (.Vaf//t. xxm,
ordinis ministrum, occasione turpis lucri, ut aliquid 1 1) obedientibus scilicet ministrando paternam
:

ab eo absolulo capiat, contra sacras regulas excom- doctrinam, et inobedientibus, quod majoris est, re-
raunicct, inhibemus. Quia, ut sanctus Augustinus,
g gularem charitalis correptionera nos fratrura et :

exponens sententiam Pauli apostoli: /Iw/cr/e w«7?/'« consacerdotum vestrorum salubribus debearaus uti
ex vobis (/ Cor. v), demonstrat, non temere et quo- consihis, et ipsi obedire paternis ac regularibus rao-
modohbet, sed per judiciura auferendi sunt mali ab nitis. Ilinc crgo, et haec et alia praecepta sahibria
ecclesi^ communione. Multo magis autem caven- observanti, devotis animis vos obsequendo obedire
dura est, ne sine regulari judicio miuistri ccclesiae oportet, ut irrcprehensibile placidumquc llat corpus
orticio suo priventur. Quapropler, sicut beatus docet Ecclesio?, per Ghrislura Dominura nostrum, qui vivit
Gregorius, si quid de quocunque clerico ad aures et regnat cura Dco Patre oranipotente, in unitate
suas pervenerit quod cura juste posset offendere, Spiritus sancli Deus, per omnia saecula saeculorum.
facilenon credat, nec ad vindictara illum res accen- Amen.
dat incognita, altendens quod scrij^tum est Cau- : Hincmarus sauctse metropolis Ecclesisc Rherao-
sam quam ncsciebam, diUgentissime invcstigabam rura episcopus, et plebis Dei famiilus, et venerabihs
{Job XXIX, 16). Et pracsenlibus senioribus Ecclesia; fratris Hcdenulfi in sancta Laudunensi Ecclesia, fa-
suae diligenter verilalem perscnitari modis omnibus vente Dei gratia, ordinator, his litteris canonicis, et
studeat ; et tunc, si qualitas rei poposcerit, cano- ordinato et electoribus ipsius publice datis, anno
nicae districlio culpam feriat delinquentis, secundum Incarnationis Dominica? 877, anno autem regni
ordinem a sacris regulis proposilum. Et ut cuncta (lorani Caroli imperatoris xxxvii, et anno imperii
brevi cingulo perstringamus, nihil per contemptum ejus ii, subscripsi.
contumacitcr faciat, vcl fieri in parochia sua per- Odo Belgivacorum episcopus, subscripsi.
mittat, quantum ex ipso fucrit, quod sit evangohcffi Raginehnus Noviomagensis cpiscopus, subscripsi.
veritati, ct apostolica> traditioni, aut sacris regulis Joanncs Cameracensis Ecclesiae episcopus, sub-
inimicum. Si autem factum contigerit. arguendo, scrinsi.
obiccrando, increpando socnndum quod cuique vi- Willcbertus Catalaunorum humilis episcopus, sub-
derit cxpedirc, juxta Iraditionem majorura, quanlum scripsi.
potuerit, eraendarc procuret. Ilildeboldus Suessioiiensis Ecclesiae cpiscopus,
Pastoralem siquidem regulam beali Gregorii men- subscripsi.
te, ore, ac manu, quantum sibi Dominus scire ac Geroldus Ambianensis Ecclcsiae episcopus, sub-
posse conlulerit, in cunclis sequi procuret. Ministe- scripsi.
rium itaque, ornatum, vel palrimoniura, alque red- lladcbertus Silvancclensis Ecclesioe episcopus,
ditus vcl facultates ecclesia?, proul lcges divinitus subscripsi.
promulgalrc pra'figunt, studcat conscrvarc, amplia-
EPISTOLA Llli.
re, augerc, vcl dispensare, ct raonastcriis in paro- D
chia sua sitis canonicam providcntiam gerat, ct AI) FRANCOXEM TUNGRKXSEM EPISCOPUM.
quanlum cx ipso fucrit, debifa privilcgia, et anti- Fratrcm quemdam commendat.
quam ac rcgularcm consuctudiaem scrvcl. Ordina- !ll)i(l.)

lioncs vcro presiiylerorum, ct sacrosancti baplisma- Rcvcrcntissimo et sanclissirao fratri Frvnconm Ec-
tis sacramentum secundum traditionem ccclesiasti- clcsia^ Tungrcnsis cj^iscopo, IIindmarcs, sanctte
cam studnat agerc. metropolis Rheraorum Ecclcsi;c cpiscopus, optat
Cui ctiam licct, insj^irantc divina gralia, abundans piNPscntcni cl perpctuam salutcm.
absit doctrina, lamcn pro nostri ollicii dcldto, cx Novcril dilccta charitas vcslra quia hic frater no-
scrinio sanclae melropolis Rhcmorum documcntuni miiic Flodulfus idco noslram accessil ad humililatem,
dare sludcbimus qualitcr se, coopcrnnte Domino, ([uia in noslro fiiil loco nulritus aUjue (>ducalus.
niorum probitalc ct doclrinac sludio dcbcat gcrcre. Quamobrcm dirigiraus ad vos has lilleras, ullibcntius
I[)sura vero non ncscium quod lolius provincioc cura cuiu charitas vcstra recijiiat. Et (luiu sub rcgirainc
277 EPISTOL.E. 278

vestro abhinc in ante gradus accipore ct Deo mili- A rtis, ct ccclesiarum violalionibus, aliisque quam-
tare dcsiderat, ut sciatis eum bonis moribus praedi- plurimis flagetiis ac facinoribus, quae diabolica insti-
tum, littcris sciolum atque ingenio capacera, et gatione et humana crudeiitate possunt patrari.Quem
veslro cupientem regiminiesse subditum, in vestra- pie domnus nostcr rex Carolus, sed et complices
que parochia degere et monitis atque ordinationibus cjus benigne ac misoricorditor, sicut in mandato
vci-tris diebus vilK suse lihenter obtemperare. Et ut quod eis direx erat potcstis relegere, quater studuit
haec parva epistola avcslra dilectione libenlius rcci- revocare. Verum et ego Hincmarus Rhemorum epi-
perelur atque firmum crcderelur, sigilh nostri ex scopus, illum ac suos satellites per meipsum ore ad
imagine B. Remigii pontiticis impressione siguavi- os ter alloqueas, et postoa quarta vice per comrai-
mus. Omnipotens Deus vos per mulla curricula nistrum nostium, una cum quibusdam collegis et
annorum conservare dignetur. Amen. coepiscopis nostris, eum et suos complices publice
Data IV Kal. Maii, anno xiu nostri episcopatus. commoneri faciens, quantura mihi Dominus dedit,

EPISTOLA LIV. et suavitatera regni ca4estis, et a?ternorum tormen-

AD EUMDEM. toi'um terrorcm iilis proposui, et quam gravissime

Illi Gisebrindiim prcsbi/tcrum, daia epistola Deum ipse oiYondorit in patris sui ac sancta; Eccle-
formata commendat. g sia} totiusque Christiauitatis Isesione, atque rapto-
(Ibiti.) rum a congregatorum consensione atque favore
se
Notum sit vestraj almitati et omuibus homiuibus, ostendi, et si raala coepta deserei'et, et ad patrera
licentiam dedisse nobis parochia vestra, et ubicun- suura rediret, quara benigne illuin et ecclesiastica
que voluerit presbytorum, quem ordinavi in Rhemis pielas et paternus atfectus debuisset recipere de-
nomine Gisebrindum, ministerium sacerdo-
civitate, monstravi, et qufe clementia ilhs qui cura eo erant
tale fungere, si veslra adfuerit sacra voluntas, ct offorobatur innotui, et si Iioec negligeret, vel despi-
aliorum ubi congruum perspexeril bonorum ho-
illi ceret, atque in apostasia} suse cocpta obstinatione
minum. Qua de remissi ad vos hos apice, secundum perseverare ipse etcomplices sui deligereht, incul-
petitionem supradicti presbyteri, ut et vos consen- cavi eis qualiter post hanc quartam conventionem,
sum ei et licenliam detis ministeriura presbjteralus secandum pnipceptum Doraini sicut ethnicus et pu-
fungi, et ut certius cognoscatis, secundum auclori- blicanus forent nobis habendi, el gladio spiritu quod
tatem canonicam formalam fccimus epislolam, et ci est vorbum Dei epircopali auctoritate secundum sa-
dedimus, Grajcaque elemonta sibiannotavimus ii. cros canones, spiritu Dei conditos, et totius mundi
X. V. Nomea meum ii lilteram primam, el nomen revercntia consecratos, juxtaque apostolicae sedis
vestrum secundum annolamus litteram o, et civitatis decreta pontificum, ut revera apostata), a corpore
meaj litteram tertiam m, et vestrse quartam F. Va- ^ et sanguine Domini,atqueunanita corporis Ecclesiae
lcal vigealque vestra propriolas in cevum oplamus- oranium videlicet fideliura Christi socictate, essent
venerande. modis omnibus ascidendi. Quem, sed et quosdam
II. T. P. X. H. O. M. F. Y. II. CCCC. XL. DC. suos, nec intcntataj poenae terruerunt, nec promissae
XC. III. LX. DCC. VIII. duiccdines invitaverunt. Et ideo, quod flentes dici-
EPISTOLA LV. mus, geinentos denuntiamus, complices illius, qui
AD EPISCOPOS PROVIXCI.E LUGDUNENSIS. sunt de Rhcmcnsi dioecesi, et nostrae sunt curae

Dc Carlomanno ejusque complicibus eoccommuni- coraraissi, ac in nostris parochiis tanta et talia, ut

candis. praemisiraus, crimina coramiserunt, et toties com-
(Apud Sirmonrt.) moniti resipisccre a ca^plis malis, et ad sinum
lIiNCMARus, Rhemorum opiscopus ac plcbis Dei pia^ matris Ecclesi<crcdireut satisfacerent noluerunl,
famulus, cum Rhemorum diu^ceseos vcnorabilibus sod in pejus, quod dictu nefas est excrcverunt,
consacerdotibus noslris, Remigio, rcverenlissimo quia sicut dicit Apostolus, hujusmodi regnum Dei
LugduQcnsium archiepiscopo, el ipsius dioeceseos non possidebunt, et cuin talibus vetat vel cibum
vcnorandis episcopis salutem. suraere, judicio sancli Spiritus a corpore et san-
Cariomannus, domni nostri Caroli regis gloriosi D guine Doraini, et Chrislianorum societate atvpie con-
carne filius, in dioecesi Rheraorura Spiritu sancto sortio segregamus, et episcopah aucloritate, post v
regcneratus, et a palre sacro altari oblatus, rcli- Idus Mart. praesentis quartae indiclionis, sise antea
giosis divini servitii obscquii.s raancipandus ac in nou correxerint, secornimus, donec si forte, juxta
clericum tonsus, iu dia.>cesi vero Senonensi, et in eumdem Apostolum, vos respiciens dei illis Deus
parochia Meldensi ab Ilildegario ejusdom civitatis pcenitentiara, ut ad ejus voluntatcm resipiscant a
religioso episcopo per singulos gi"adus usque ad or- laquios diaboli, aquibus capti tenentur, et pcr di-
dinem diaconatus provcctus, nupcr a patre, post gnos poenitentia; fructus satisfaciant Ecclesiae quam
plurima bcnignitatis ac bcneficentiae dona sibi col- Iseserunt, ea videlicet conditione ut secundum for-
Jata, fuga lapsus congrcgavit sccum plurimos filios mam mystici Nicaeni concilii et Africae provincise
Bolial, qui inaudila nostris lcmporibus raala in pa- canonum, juxta(pic apostolicac sedis decreta ponli-
rochiis dioeceseos Rhemorum exercuerunt, in rapi- ficum, Sincii, Innocentii, Ctrlcslini, Leonis, ubicun-
niset depraedationibus, cl homicidiis alque adulte- quc fucrint, ullima pa^.nitentia, ct neccssarii viatici
 79 HINCMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 280

communio pctentibus non negetur. Eos autem qui A lial, nec pars esse dcbet fldcli cum infideli, donec
de Rhcmorum dioeccsi non sunt, ncc spectalitcr consilio et judicio eorum quorum intcrest, Deo et

sunt nostrae curae commissi, et memorata mala in sanclaj Ecclesiaj salisfaciant. Et quia essentialiter ac
nostris parochiis commiserunt, ab cisdem nostris summc bonus pastor, qui animam suam posuil pro
parochiis, post v Idus Martias praesentis quarta^ in- ovil»us suis, neminem vult perire, et venit quan-ere
dicliouis, si sc antea non correxerint, excommuni- ct salvum facerc quod perierat, ostendit nobis viam
catos esse decrevimus, co tenorc ut nullam partici- quara sequamur, el formam cui imprimamur,deccr-
patiouem ixi eis, vel in communione ecclesiastica, nimus, ut si fortc in pra^-scriptis parochiis noslris
vel in socictale Christi iidelium nobis commissorum cuiquam illorum iraminens urgentis morlis....
habcant, quia nulla participatio est Christi cum Bc-

ARCIIIEPISCOPI RIIEMENSIS

OPUSCULA ET EPISTOL^ QU.E SPECTAyr

AD CAUSAM HINCMARI LAUDUNENSIS.

EPISTOLA HINCMARI RHEMENSIS B intelligis. Bertricum etiam, ipsius Nivini fratrem,

frequentissime de adulteriis et aliis inceslis poliu-
,\n IIINCMARU-M LAUDUXENSEM.
tionibus regulariler correptura, et non corrcptum,
De yHvinocjusque fratre Bertrico, quos ut sceleri- etdiulius toleratum, atque ut a pravitatibus suis se
bus infames e parochia Rhemcnsi ejecerat. cohiberet expectatum, quoniam a suis iniquitalibus
(Apud Sirmond., ox codice Lnudunensi.) eum coercere non potui, quia non est de mea pro-
vincia, a mea parochia regulariter exire cum suis
IIiNXMARUS Rlicmorum episcopus Hixcm.vro coopi-
pra;cepi. Qua; tibi, sicut sacri praecipiunt canoncs,
scopo nostro sahitem.
nota tacore procuravi. Data Idibus Februariis proe-
Nivinus in parocliia mca sacrilcga infamia est dif-
scntis tcrtije indiclionis.
famatus de quadam sanctimoniali, ab infantia in

monasterio Deo dicata, et a sacerdote velata, quod EPISTOLA HINCMARI LAUDUNENSIS

clanculo eam prius corruperit, et postca ab ipsis AD HINCMARUM RHEMENSEM.
monastcrii claustris furtim educi foccrit, ct in paro- Purgai I\lvinum sequc ipsu)n in cjus ncgotio, ct
chiamea aliquandiu raultis scienlibus iiabucrit, ac llincmarum Bliemensetn pcrstringit.
demuni latenler in alteram provinciam abduxorit. (Vide Patrologire tom. CXXIV, col. 979.)
Undc recogitandi, sive ad noxam confitendam, sivc C
EPISTOLA IHNCMARI RHEMENSIS
ad infamiam suam purgandam, ei Icgales ac regu-
AD IIIXCMARUM LAUDUXEXSEM.
lares consilio ct conscnsu clericorum ac nobilium
nec Interccdit pro Iladulfo preshytcro.
laicorum nostrorum inducias dcdi : sed ipse
(Ex Actis prov. eccl Rhein.)
confiteri peccatum, nec ab infamia se purgare lcga-
lileracquievit. Quaproptcr, quia non est de mca HixcMARUs, Rhouiorum opiscopus, Hixcmaro di-

provincia, illum a mca parociiia excomraunicavi, lecto Iratri ct vcncral)ili coepiscopo nostro, saiu-

donec aut conlilcretnr, aut se al) ol>jcctis purgarct. tom.

Nunc vero dici a multis audio (luoniam in aitora Frator Ciarontius communis comprcsbyter noslcr
piovincia res proprielatis suoc in pietiumab eoacci- ad me veniens ex tua parte niihi dixil, quia fratri

pias, et iili res ac facultalcs ecclesiaslicas, quas in Haduilb compresbytcro nostro missalicum tuum ad
ordinalione cpiscopali ad regendum ct rcgularitcr Wilgarium cpiscopum de civitate Augustiburc
dispcnsandum sine prclio suscepisli, ad turpis lucri {Augshonrii) pro lii)ro Patorii cl aliis qua^ lil)i pia-
praimium in i)cneiicium donos. Quod satis supor(|uo cucrunt commiseris, do quo missatico non se cxcon-
sanctarum Scrij^turarum auctoritali contrarium, ol dixit. Postoa vcro audisti (pioil in alias partcs ire

canonum esl sacrorum decretis advcrsum ct si ila : i-v vcliel, et misisti pro oo mandans iili per clericum
cst, ut passim a multis ct cliam publicc in publi(tis tuum cx divina ct cpiscopali auctoritalc, ut ad te

placitis divulgatur, (piantum i)oricuIuni ac dclrinion- redircl, ot diroxisti hominos luos (\\x\ eum, si redirC
tum indc incurras, quantamque vituperationem noilel, ad te rcduccrent. Venicns vero ad tuam pra;-
saccrdotali ministorio ingcras, si sanuni sapis sonliain, non sic liiuDilitcr tibi rcspondit sicut dcbue-
281 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 282

rat, et tibi placuit ; et rogasti eum, ut iret Laudu- A COLLECTIO EX EPISTOLIS ROMANORUM
num, et exspectarct ibi usque dum tu illuc venires, PO.NTIFICUM.
etcoram fratribus cura illo rationes haberes. Isdem Al) lUncmnro Lnuduncnsi Uincmaro Rhemcnd apud
autem Hadulfus perrexit in ecclesiam quae est in Gunduljl vlUam missa per Wc7iUoncm archiepis-
Anisiaco (Anisy), ubi et tu morabaris, et projecit copum.
se ad orationcm antc altare. Tu vero misisti post (Vide Patrologia} tom. CXXIV, col. 1001.)

eum fratrem Clarentium, et diaconum tuum cum eo,

et jussisti eis ut interdicerent Hadulfo ex divina et
OPUSCULUM LV CAPITULORUM
episcopali aucloritale ne in parochia lua communi-
ADVERSUS
caret ; et Hadulfus missis digitis suis in auriculas
ab eis in viam suam perrexit. Postea autem venit
HINCMARUM LAUDUNENSEM.
(Apud Sirmondum.)
ad me prsescriptus Hadulfus, et similiter ut Claren-
INDEX CAPITUM.
tius de missatico sibi injuncto et reversione sua ad
In epistol.Te capiteostenditur quge mihi mandavit.etquee
te mihi dixit : de contumaci autem responsione non iliiremandavi, etquain insulsa illius mandatio fuerit, di-
simililer, sed et excommunicationem ex parte tua, cens quod egoilli inBinuavi, utsuani excommunicaret pa-
rocliiam, et non atlentlit qualiter seipsum illaqueavit.
antequam ego ilh dixenm, se non audissc professus g ^ap. i. Redditur ratio de capella, de qua mihi man-
est ; et voluit ire Laudunum, quo una cura missis davit.

tuis pra;misit hominem suum, et clausfe sunt obviam Cap. II. De administratione palatii et abbatia adeptis
contracanones et quoniam vocatusadepiscopi ordinatio-
:

illi januae ecclesiae et porta claustri ; et postea nihil nem non venit, et quid inde correptus respondit, et de ir-
regulari excommuuicatione AmalDerti.
de his quse in mansione sua habuit oblinerc praeva-
Cap. III. De irregulariexcommunicatione in diversoruni
luit. Nunc autem petit me intervenire apud te, qua- episcoporum parochianos intentata.
tenus ei liceat communicare in tua parochia, et Cap. IV. De hoc quod mandavit, ut scripta pro dissol-
venda ijlicita excommunicatione illius, sibi et parochise
locum ac mansionem suam, et ea quse apud te pro- sua3 directa, incenderem.
servierat pleniter habere, et cum pace canonice tibi C.\p. V. De 60 quod gloriari dicitur quia mihi pofest re-
sistcre> et me audet contcmnere et quia duo mea judicia
servire. Et si hoc tibi grave fuerit, habeat tantum :

a scde aposlolica sunt cassata , mihi non debeat re-

communionem in parochia tua, et Hceat ei sub reU- sjiondere.

gione, ubicuraque locura sibi aptum invenire potuerit, Cap. VI. De eo quod dicitur solere dicere, quoniam de-
gradari debeam, quia in sua parochia solvi quae ipse
conversari, et sit tibi fidelis. Propterea, sicut tua ligavit.

prudentia novit quam sanctificati instent dies, in Cap. VII. De eo quod non ecclesiastico sed seeculari
consultu a sibi impctitis purgari quaesivit.
quibus praecipue pax peti, et pax petentibus dari,
Cap. VIII. De opistolis domno regi et mihi pro recla-
etiam non pctentibus pax et indulgentia dcbet con- matione sua a domno apostolico missis.
cedi, et oranes colhgationes impietatis dissolvi, et ^ Cap. IX. De monacho a se excommunicato.
fasciculi deprimentes absolvi, sed et imperia dura Cap. X. De compilatione ex epistolis apostolicffi sedis
milii in quaterniunculis missis, et verbo promulgo, et ca-
curvari, reraanda mihi praesentialiter htteris tuis, ct pitulo Leonis papoe.

per aliquem coramunium ministrorum nostrorum, Cap. XI. Quod latius de sacris ordinibus, et canonum
disciplinis, ex orthodoxorum verbis et sensibus sit di-
de Ecclesiae Laudunensis canonica qualiter tibi de cendum.
ipso fratre Hadulfo placet utrum ei communionem :
Cap. XII. Qui sint ordines in coelo, ct in Ecclesia, et in
terrena republica.
tuae parochiaa, et locum, et mansionem, ac ea quse
Cap. XIII. Quod si ordo generalis et omnibus episcopis,
apud te proservieral eura pacc tua pleniter habere, non tameii communis est dignitas omnibus.
et tecum canonice conversari valeat, an ei concessa Cap. XIV. Quod et in republica, ad instar ccelestis mi-
iitiffi, diversi sint ordines.
communione in parochia tua, ubicumque locum sibi
XV De patcrnitatibus et incolalibus a Deo consli-
C.iP.
aptura invenire potuerit, ut sub religione degat, hoc tutis in coelo,ad quorum instar sunt palernitate-^ ct inco-
latus divinitus distributa in Ecclesia ct in republica.
cum tua licentia facere valeat , et ei fidehtatcm
Cap. XVI. De corta nietropoli Rhemoruni provincia, et
suam, quam erga tc habet, ubicumque potuerit castro Laiiduno. Rt quia licet tribus principalibus sedibus
C[)iscopi tres i^riTesiueant, una tamen sedcs sunt Petri. Et
devote exhibeat. Data xiii Kalend. April. indi-
,
de epistola IIormisd;o sancto Remigio directa, et quod
cliono III. sanctus Remigiusordinans episcopum in castro Lauduno,
p. iii subsellio suic metropolis consedere, et inter sedes com-
^
putari fccit.
EPISTOLA HINCMARI LAUDUNENSIS
Cap. XVII. De rebellione minorum sacerdotum erga
AD HIXC.MARUM RIIEMEXSEM. poliores ct in Veteri et in Novo Testamento et de metro- :

politanis, ct archicpiscopis, et primatibus, ac patriarcliis,

Hadulfo in Uincmnri gratiam pristince mansionis ct de apostolira sele, el de Constantinopolilana Erclcsia
locum permittit ; conimunioncm suam nondum rebollantc advcrsus apostolicam sedem, et usurpante ^ibi
nomen universnlitatis, etquidde eodom nomiiie sanctus
conccdit. Gregorius papa nd diversos scribens decreverit.
iVide Patrologia) tom. CXXIV, col Cap. XVIII. Quod humilia videre non possit albuginem
985.J
habens in oculo, id est arrogantiam in mente. el qualitcr
insann? moiitis liomines per indiscretionem in Scripturis
EPISTOLA EJUSDEM sanctis erraverint.
AD ELMDEM. Cap. XIX. Quod similiter in sanctarum traditionura
sanciionos hoiHines vesani male intelligontes crraverint,
De senati clerici ordinationc, deque carcerali sua ot delcitnntos vocum novitates per diversas occasiones se
dctcntione, ct proclnmatione ad sedem aposto- ab Ecclosia .-oparavorint.
licam. Cap. XX Qualiter cavcat ne scnndalum sibi sumat in
intelligcntia Scriptumrum atqiie sacrorum canonum, ct
(^Vide ubi supra, col. cad.) quomodopropagatasitprocessutemporumdoctrinaEccle-
 :
283 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI.
siastica. Et de epistolis pontiflrum apostolicse sedis ante
sacra concilia aadiversosproiliversorum consolationeda-
lis et quod sicut in puhlicis lcgil)us (|iireJara sint nbro-
; rochiae. Et qui ffiiiuaMcr ab episcopo excommunicari do-
frata, el qua?dam imniutata, quaKlam otiam suporadjecta,
ila et e\ decretis calliolicorum, pro temporc et ratioiie at-
que necessilate prolatis, postca qu;rdam atirogata vel im-
mutala fuerunt et de quihusdaui lormis canonum et de
:
eo quod S. Augustinus ad Bonifacium de pvrnileutia
scripsit :dediversitateconstitulionum in pnedictisepi-
et
stoiis, unde suam compilationem lonfecit. Et de sex gene-
ralibus s.vnodis, el de nomiiie universalitatis. Et quid de
canonibus Gallicanis apostolica sedes senserit et de pri-
vilegio ac clavibus regiii cojlorum bcato Peiro traditis. et
in eo onini electorum Errlesi;e Et ile episiolis Julii. et Fe-
licis, et Sardicensi Conrilio et unile opinio sit exorta
:
plura quam vigiuli fuisse capitula iu .Xicajuo coucilio
facta.
Cap. XXI. Qua ratione quaMlam e\ liis qure in epistolis
antiquorum aiiosiolicaj sedispoutilirum scripta invenien-
lur, a successoribus eorum usa non fuerint, et qupedam in
decretis eorumposita,etaconciliisiiitercanonessacrosin-
veniuntur assumpia. Et quod non nisi viginli capitula,
quiTe habemus, in Nictcno concilio fuerint conslituta.
Cap. XXII. De quatuor capitulis a beato Gregorio in
epistola ad Theorti^tam palrniam memoratis, de qiiibus
qucEdam imtiostur;ins liic Iraternoster pravc interpretatus
est, sicut quondain elalii ferisse legunlur, unde in genc-
rali synodo revicti et degradati fuerunt.
Cap. XXIII. Quod apostolica sedes partem noni capituli,
cam recapitulatione ipsius in cap. 17, non recipiat, sicut
beatus Leo papa dcmonstrat.
Cap. XXIV. Quod ea quaj inde apostolica sedes refuta-
vit, quidam relevaro ac restituere conati sint, allegantes
quoniam synodus Clialcedonensis, aut rata In totum tene-
bitur, aut in totum annuianda ducetur etquod apostolica : lestini, in (pio (luiddam pra?termisil. Et quid sanctus Gre-
sedes fidem Conslantinopolitani conciiii leniporibus Da-
masi pap.T! et Gratiamiuincipis celebrati recipiat, canones
autem ipsius concilii non recipiat. Ii:t quod canones Clial-
cedonensis coneilii, pricterillud unum capitulum in 17 re-
capilulatum, recipiat. Et de canonibus qui dicuntur .4po-
stolorum et de sententiis, (iu;e dicuntur ex Gr.Tcis et
; sibi
Latinis cannnibus, el syiiodis Ronianis,atquedecretis praj-
sulum ac ducuni Romanorum, collccta? ab Adriano papa.et
Angelramno Metciisiuin e|iisi'opo diUie et de prffitatione ;
Isidori in libro eiiistolarum. Et de eo quod dicit liic frater
noster quia iion ciio s iius sapio canones, et (juia me re-
preliendil, (luoniam dico ante me cognovisse canones
quam ipse naius fuisset et quia necessariora possel qu<e-
:
rere quam talia quic sibi ad suam inteniionem non sunt
profutura. Et de scliedula qu;im illi in Gundulti villa per
aoinnum Wenlionem direxi et de eo (^uod dicit Si quis
; :
conlra Romanorumpontincumdecrelaobloqui pr.iesumpse-
rit, et quod, sicutipse dixit, ordine pra'iiostero suam coni-
pilationem exercuit, et cgo coacius siim anfractus ejus
vestigando mille viis, ul dicitur, explicare.
Cap. XXV. Damelis explicatur sententia dicentis Per-
transibiint plurimi, et ninltiplcx cril scientin {Dun. xu).
Et de eo quod beatus Gelasius dicii in Catalogo, in quo
descripsil qui libri ab Ecclesia calholira recipiantur, et
(pi;iiii diircrcnli;iin faciat inlersaciM coiicilia,et memoratas
e[iisiol;is poniilicumapostolic.a^sedisad diversosprodiver-
sonim consolationedalas; et (juod Apostolusde legeveteri
dicit. el dec;ereinoiiiisipsiuslegisveleris. Et quid sanctus
Augustinusex verbis Cypriaiii de coiisueludine dicat, et
(piiiin dillcreiitiani iii libris de B;iptisnii) diwnoiistret inter
ciiistohiii' collo(|uiuni,quoist;e epistoKe aposti)licoruin,i!o
(piibiis ;igitiir, conilil.Ti sunt, el regionale ac iileiiaiiuni
concilium et inter prior;» el posteriora concilia el iiiter
: ;
sacram Scriptuiame! episcoporumconcilia
Nicainasynodo, et (juid de conciliis in aliisiibrissuis bea-
tus Augustinus dicat.
Cap. XXVI Adjeclio cx «uperero.gatione ponitur, quid
dccoriciliisl)e;itiisAiigu-tinusad J;iiinuarium(lical, ctquid
imle inedicloJusliiiiiiiiisiipcrquintam synodum dicjitur.Et
(luid (le Antioclicna s.\ nodo bcaliis dicat lliliirius. Kt quod
(le Nicumo concilionihil ;i ciilln.licis.sil abro^^atum vcl im-
miitalum. Et (|iiid apost<)lic;i' scdis pnntili^-es de metropo-
lltanis et suffr.igaiieis cpi.scopisdccreverunt. Et (piid licii-
tus Amlirosius et Ililarius d(> privilegio Nicieni concilii
dicant. El (luid iiide passim Lco scripseril.
Cap. XXVII. De eo quod liic frater iio>t(!r dicit
trica titulalione compilalionis sua;
Besponsum a vinclo rilb nec cxigier.
Scd et dc eo (piod milii pcr comministros nieos ad se di-
reclos m;iiidavit,quia resDondere de sibi mandatisiion de-
bucrit. El ()uid de obcdicnlia sulfraganei erga metropoli-
laiium sarri caiiones u\ apostolica sedes decrcveriiit.
284
XXVIII. De irregulari excommunicatione ab hoc
C.\p.
fratre nostrointentata in niinisiros ccclesiasticos su;c pa-
beant. Et quia siciit duo sunt peccata, et duo genera pcc-
calorum.ct duosuiit adventiis Doniiiii,uiiiis occultus, alter
manifcsius, ila et duo sintjudii ia iiiium occulium, allcrum
; niaiiifestum. ct duo judiciarii ordines, et qualiter ipsi duo
ordines sini exsequendi.
Cap, XXIX. Quid sacri canones dicant de his qui a sin-
gulisepiscopisprovincialibus, proiricognitiscausisprimali
;
proviiici;e et c;eleris episcopis, excommunicanlur : quos
ante cognitionem nullus debet pnesumere, uteos commu-
nioni societ. Et qualiter a.eenduin sit erga eos, quorura
caus.ne maiiifcstio sunt ctpluriiuis cognila>,ct irrcgulariter
excommunicantur.
Cap. XXX. Qna ratione et auctorilate per sacras rcgulas
solvit qua? iriegulariter in parochia sua hic frater noster
ligavit et quiasuaBcxcommunicationes, nonEcclesiasiica>
:
alligationes, sed commoti animi sui, contra Evangelicani
veritaiem. et apostolicam alque sacrarum regularum con-
siitutionem, maledictiones fucrunt. Et quos sacri canones
e\communicaIos ab aliis recipi iion prohibeant, vel quos
recipi vetent. Et quid beatus Gregorius de episcopali alli-
gatione decreverit, et quid inde sacri canoiies dicant, et
quid leges, quas Erclesia recipil, de eo, qui injuste ex-
conimuiii( avit derernant, et quid ex eisdem legibus sedes
apostolica promulgaverit.
Cap. XXXI. De eo quod parvulos qui seepe discrimine
mortis periclitantur, baptizari prohibuit.
Cap. XXXII. De eoquod p.oenitentiam denegari et via-
tico inunere non subveniri morientibus contia Nicajnoset
.Vfricanos canones, et decreta Siricii, et Innocenlii, alque
coelesiiiii, nec non et Leonis, prfficepit. El de capitulo Coe-
gorius de an;itliemaie .lixit inquemcunque, (|ui contrasa-
crumNicjenum conciliumetca-tera venerandaconcilia.cas
peisouas ligam quas ipsa solvuiit,eteas solvunt quas ipsa
ligaiil ; et sacruin Nic;enum conciliuni dicit {can. 13t :
< LU generaliter onini cuilibet in exitu posilo, M poscenti
communionis gratia non denegctiir. > Et beatus dicit
Gregorius lib. i. epist. 24) : « Quis(iuis aliud sapitanathe-
ma sit. >
Cap. XXXIII. De eo quod sepulturam mortuis, sicul in
petitione a Laudunensi Ecclesia mihi porrecta continetur
denegari pra?cepit.
Cap. XXXIV. Quia de certis etjnanifeslis causis. qua? in
nullo nobis sunt dubia; vel ohscura?, d« quibus dilBnitivas
sententias, qua; nulla possunt ratioiie convelli, a sanctis
promulgatas liabeinus,synodalemconsultuni, vel
Patrilius
coepiscoporum provinciienostrii' consiliiim vclconsciisum
non debeo exs|iecliire, nec a regulis privstitutis ulla nut
neglegentiaaul pripsumplioiie (iisredere, nec ctiam sedem
iiposiolicam inderequicrcndo iii(|uictare,sedsccuudumip-
:
sas difTinitivas sententias qux suiit pra?stituta decernere,
et ligarc, vei solvere.
Cap. XXXV. Quod quicunquc primatcs provinriarum a
Diunino constituti, et apostolica auctoritate conlirniati su-
mus, sed cl (]ui|)pe catliolici episcopi, de ccrtis ct mani-
feslis rebus, dequibus expressa judicia. ctirrcfragabiliier
atqne inconvulse conservandas (litriniiivas habemus sen-
tenlias. sccundum sacros canones, ct decreta sedis Uonia-
nii! pontificum, quicqiie dcccriiimus et judicanius, aposlo-
lica sedes, et catliolica Ecdesia aiiostolorum fundamento
fundata,ut iii ordinandis coordinat, ita et in decernendis
; etdcmystica canonice condecornit, et in judicandis conjudicat. Et quod
firiiiiilis legibus, non deeis, sed secundum ipsas sit judi-
c;iiiduin. Et quod sua irregulari subscriptione hic fr;iter
noster ligarc non valeal quod secundum sacros canones,
et (lecreta sedis Roinana' poiitidcum, rcgulariier solvi. Et
de liis (iu;b ex Lucio. et diversis decessoribus ac pncde-
ci'ssorih is cjus, qui anle sacrum Nicienum concilium ex-
sliterunt, iii suis compilatioiiibus niisit. El (piod noii benc
intelligit, iit nullus iiietropolit;iiuisabsquecaeleroruni oin-
iiiiiiuprovinciiilium episcoporum insiaiitia aliquorum au-
(li;itcausas. Kt de dilfcrciitia iiitcr auditioncm, et auditio-
iiciu vel aiidicntiani, ct dc dillcrentiaiiiternoiiiinationem,
et nomiiiiitioiiem aique cogiiitioncm ct itciii de diireren-
:
tia iiit(;r cognitionem ct iigiiitiimem. ICI (juid sit columbas
me- vendcre. el (luam grave pei iculum sit de impositionc niii-
in
iiiis. (jii;! spiritussanctusaccipilur, munusquodcunqucac-
cipere.
Cap. XXWI. De 00 quod mo replicare cogit ncccssitas,
quia si quod malo admisit corrigi^n; d.'trect;isseni, a pr.T-
slilii is regulis nc;;ligciiti;i disccdcrcin, a (i.iibus privsum-
plionc ipse disccssil. f.t dc ciipiliilis p;i(i;i' I.(H)iiis. Et (|ua-
iitcrse Iwibc.it ipsiiis irrc.:;iilaris suiiscriptio, de (|ua pcr
siiigula qiiid s(Mitiendum sit, ox sacris Scripluris et Iradi-
tione majoic.m ponere luc coegil necLSSitas. El quia con-
 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN.
tra instilutionem Ijcati Hilarii illic Jittcrani postulavil^iibi
sensus conscipntia' non periclitabatur, ct fecit subscribi
quod salutarcnonestconliteri, si tanien sacrojsicffino con-
cilio, etRonianaj seclis pontiticuni decretis post jNicffinuni
conciliuni liabitis, et ex sacris canonibus proniulsalis, in
aliquo est contrariuni quod ab eo et suisconiplicibuscon-
stat esse subscriptuni.
Cap. XXXVII. Monetur ut conlra rroplietani et .\posto-
lum non sit prudens apud scmetipsum etde discretione ;
in pace tenenda.
Cap. XXXVIII. Monetur, ut sacrae Scripturse verba, sed
et sacras rc.gulas, sicut a sancto Spiritu, quo ct sacr»
Scripturse sunt conditse, intelliyat.
Cap. XXXIX. Admonetur et obsecratur ut removcat a
nie dolorera, a se periculum, et ab utrisque nostrum a
plurimis illatum impropcrium.
Cap. XL. Dc co quod dicit quoniam quidqTiid illi de suis
liominibus el de liominibus a repe ad Lauduniim direclis,
contrarii actum est, et quod euni rex conmiendavjt, lioc
meo instinctu et consilio alque consensu patratum exsti-
terit.
Cap. XLI. Quod si inde me
recognoscerem, quia prinia
salutis spes est confcssio, deindediiectio, non dimittcrcm
quin inde saiubrem indulgentiae medicinam cx[)etercm,
non pro humano, sed pro diviuo timore et fraterno amOre.
Cap. XLII. De auferendo a nobis ambobus oppobrio a
multis illato,
Cap. XLIII. De eo quod audio, illum me apud multos in-
faraare, quoniam sacras Scripturas soleam detruncarc, et
ad meum sensum inllectere, quod il'um egisse jam quater
possum ostendere. Et de epistola a me illi directa, de duo-
bus amea parocliia, quoniamde aliena erant provincia.cx-
communicatis, quia satisfaclioncm de quibus reputabantur
in mca parocliia agcre contempserunt. Et de eo quod com-
memoratis diclis Anacleti, Victoris, Callisti, et EI«'ulliori,
quiantcNiCicnumconciiium jiro quorumdamconsolationi-
bus, sicut dicit Gelasius, ad diversos suas epistolas dlrexc-
runt. subjunxit « Eccc,
: Pater, qui canones rccipicndi,
venerandi.ac observandi liabeantur, etquid de canonibus
apostolica^sedispontifices senscrint. >Etdc eoquod posiiit
de proscriptione secundum lcges aciusatoris adversus ac-
cusatum et de diHerentia intcr admonitioiicm et de ac-
:
cusationejudicationem, et inter liocquod dixi, si ita est ut
pafcSim amuliis ct etiam publice in piiblicis placitis divul-
gatur et quid de pctitione porrecta senserit aposloiica
:
sedes sed et de, auditione sine pctitione vel accusalionc,
:
verum etde accusatione episco|)i aut cujuslibet ordinis
clerici el quod per mandatum nullus accuset, et ai ud
:
qucm episcopusaccusandusdcboat accusari.Et cjuod saepe
dictic epistolaj venciabiliter suscipiendte sunl, a scde apo-
stolica prodiversorum consolaiionedata;, quas ipse cano-
nes vocat, et concilia a sanctis Patnbus instltuta, ad au-
ctoritatem sunt ciistodicnda et recipicnda. Et quod verba
obstrusa, et undccunque pcr glossulas collccta, ad osten-
taiioncni dictissuis immiscct. Et de instruclionc quam iro-
nicc ex Bertrico mandavit Etile lioc quod mihi objicit, se
scisse atquc scnsisse, sa'|)ius me audiisse, ac falsa audita
pro veris reccpisscatquc tenuisse etquia voluntarie au-
;
dio verba niendacii, et dclractoribus suis aurern libenter
acconimodo. Et quia sa?pe illum verbis et scriptis secreto
admonui, sicut et in hoc capitulo documontis sanctorum
facio.
Cap, XLIV. Qualiter redire valeat ad paternaj charilatis
dulcedineni, a me quondam sibi impensam. Et qui oniiiics
et distinctiones e|)isco|)orum, ac sacros canones, et (ic-
creta scdis Romana' pontificum, nec non f-t leges. quas
Ecclcsia prol)at ut scrvat, |)rffisumit convellcre, seipsum
ab universali Ecclesia studet prscidere.
Cap. XLV. Admonetur ut reducat ad memoriam cum
quanta benignitate in primis diebus, quando ad episcopa-
lum venit.a domno rege suscipicbatur, et quanta dulce-
dine nioa fruebatur, quanta unanimiiate cum fratribuset
coepiscopis nostrisuicbatur, curn quanto amorc a palati-
nisetab aliis hiijus terrra liominibus culchatur, cuni
quanta anioris revereiitia a sibi comniissis, scd cl a iio-
stris, a quibus, et cuin quibus, et intcr quos nutrilus fue-
ral, venerabatur, qui nunc est omnibus tn cantico tota
die. Et quia dicit, .sc inihi nolle consentire, ul sedes apo-
stolica suam potestatem non habeat.
Cap. XLVI. De eo quod dicitur per vanitatem jaclitarc,
quoniam qua^cunque incepit. aut contra regem, aut con-
Ira me, aut contra quoscunque suorum. sive clcricos, sive
laicos, qui contra suam
volunt.itcm fcccrunt, vel conlra
vicinos suos, qui se conlra euni crcxerunf, loluin ex parte
maxinia scinper vicit, et quod restat evincet.
Cap. XLVII. Et quia victum sc dicere non dignabitur,
etquajad instruclionem suam etcorrcptionem slbiscripta
sunt, non ad eediflcationem suscipiet, sed ad contentio-
286
nem, ex verbis beati Grcgorii tria iili |)roposui, peccatum
scilicet, et causam pcccali, ac pcpnam peccati, qui etiamsi
ncgare velit adniisisse convincitur. Sed ei alia tria cx
verbis bcati Augustini 111' proponuntur, ut, sicut ?cri|)tum
est, vidcat, et sciat, et recogitet, et intelligat iiariter et :
de diirercntia, quam bcatus Augustiims in lil)ris de Ba-
ptismo ostendit, inter idolum fabricatum atqueadoratum.
ct incensionem i)rophetici libri ira icgis contcmptoris, et
schisma attcntatum ct dc co ((ui.d in sua pervcrsa sub-
:
scriptione misit « Si aliqui secus nolentes lieri socii hu-
:
jus discipliiuie, nec habeanlur participes coinmunionis
nostraB. • Et quia in sola catliolica unitate, pcr hpcrcscs
vel schisinata non divisa, vera sunt ligainenta, ut vera
sunt sacranipnta. Et quia spiritales ctiam ab aliis injuste
non diviiluntur ab Ecciesia, nisi se ipsi dividant ct quid :
sacri canoncs de seipsos dividentibus ab Ecclesin Dresby-
tcris, diaconihus, et cf^ispopis dicant. Et quod, sicut in la-
trone in cruce converso monsfratnr, aliquando baplismi
vicem passio implct et de Cornelio cum suis ante ba-
:
ptisnia Spirifum accipientc, ct de baplismate Joannis, et
quia in latrone perfecta salus est, quoniam per pictatcm
s|)iritaliti'r ei adluit quod pcr nececsitatem corporaliter
defuit, sicut ct par\ulis, cum pro eis ab aliis respondctur,
ct non tantunidcm vnlcnt si quis pro se valeat res[)ondcre.
Et quod [larvuli participatione corporis et sanguinis
Chrisfi ac beneficio non privantur, ctiamsi anfcquam [la-
neni illuni coniedanf, et calicem bibant, de lioc St-eculo in
unitate corporis Clirisfi constituti absccdant. Et quid
beatus Ambrosius de Valentiniano sine corporali bapfi-
emafe obeunte dicat.
Cap. XLVIII. Monctur ut ex liis diligenter attendat,
quid illi sentiendum sit de par\ulis sua jussione siue ba-
[itismate morluis, ct de hisqui cjus [)rrecc|itione sinc via-
tico niuncie obierunt, ef quid inile regukc sacree dicant :
ef quid sanctus Augusfinus dicat de liis qui niinis amant
seiitentiam suara, vel invidendo melioribus, usque ad
pr<pcidendtecommunionis. cf condendi scliismHfis vel h;p-
resis sacrilcgium [lerveniunt ct beati Cy[iriani pulclira
:
laudatio, qui licet alitcr de ba[)fisino scnscrif quam de-
buerit, tanicn ab uuitatc Ecclesiie se per contuniaciani
non divisil. Et quod priniatus non ait, nisi in samta con-
versatione et vifa bona. Et quod in lueresi vel schismate,
nec ligari aliiiuid possit, necsolvi. Etquod Spiritus san-
ctus, qui in soia calholica per inanus imiiositioneni dari
dicitur, majores nostri charitatem intelligi voluerunt,
quam charitatem non habef, qui ab Ecclesias catholicffi
unitnte se scgrcgat. Et quod communio corporis et sau-
guinis Chrisfi signum sit unitatis. Et quod quiis hismat'co
assenscrit, schismaticus esse negari non potcrit, ct si de
pane coelesti gesfat, judicium sibi manducat etquod post ;
rcvelaiionein factani, qui in eo quod erraverat perseverat,
I)rudcns ct sciens sine venia ignorantia; peccat. Et sequi-
tur consilium orthodoxorum, f[ualltcr ipse quod por|)cre
egit, scd ct ab illo traducti vel illecti se eorrigant.
Cap. XLIX. .\.dmonetur ut talentum intellectus, quod
Dominus sibi gratuito dedit, non ncgligat.
Cap. L. Dc eo quod dicitur a quibusdam, quia portare
patientcr non potest, ut ei a quoqunm dicafur, quod quis-
quam sibi bouum aliquod sine suo incrito cxhibuerit.
CAP.LI.De eo quod a multis dicifur, quia clericos et
laicos sibi coramissos in multis exeniis [ler diversas occa-
siones gravet, unde ex sanctorum vernis monctur, ut si
verum cst a talibus resipiscat, ct dc caetero caveat.
Cap. LII. De eo quod a mulfis denotet requia supcrbia
efTcratur, etvana gloria jactitetur. atque arrogantia su|)e-
rctur. Undc admonctur, ut sc corrigat, ct qui ab humilifa-
tis exeiiiplum [)0sifus est. locum dcfractionis non pra3-
bcat. Admoiiefur etiara de eo quod dicitur ai)ud plurimos
gloriari de fortifudine ct agilitato sui cor[)oris ct quia de :
prff-liis, at luc, iit nosfratium lingua dicitur dc va^sancis
frcqucnter ac libenter sermonem solet liaberc, et quali-
tcr agcrcf, si laicus fuisset, irre erenter refcrre. Sed et
alia qu;e sibi non convcniunt dicerc et ngerc, nec mihi
enun iare.
Cap. LIII. Et quoniam a multis reprehenditur de mori-
bus coriioris monlinatis, ex verbis sanctorum monctur
qualiler illa caveat.
Cap. LIV. Monelur ut non se |)erinitlat deci[>i a llorc
juvcntufis et sanitate corporis, et mundi illecebris, ha-
bens setn[)cr antc mentis oculos quod hinc"sanctus Spiri-
tus dicit.
Cap. LV. In conclusione horiim omnium illi dicitur
puod boatus Elias, Spiritu saiiclo rcpletus, ad Eiiseum
eodcm sancto re[)lcii(ium dixit Qiiod
S|)iritti fuit: mcum
feci tibi. Qu;e conclusio c|)istol<n in obatione terminatur,
«Ut(|uod nostris mentis non valemus, diviiia gratia, >
scilicet gratis data, ^ obfincaraus. »
 ! ;

287 HINCMARI RIIEMENSIS ARCFIIEPISCOPI m

TITULATIO METRIGA. A Sa^pius experlus quam sit laudatio fixa
Haec tua, qugc variat temporc et ore simul.
COMPILATIOMS
Sed prudens animo pariler non omnia profert,
Ilincmnri Laudunoisis episcopi ad domnum Qui 'liscrota tenet tempora mcnte sua.
Carolum regem jicta.
Et pardi pollem noscens te linquere nolle,
Iste pitatiolus plane depromit et aptc, Sustinet ut propriis casibus ipse ruas.
Sedem appellandam libere apostolicam, Congeris et quocdam tibimet quae valde resistunt,

Quin appellanlem haud vinclis artarier uUis, Tcque raagis pungunt, quffi tibi grata putas.
Responsum a vincto rile nec exigier. Multa quidera ex studiis a le dimissa videntur,
Archiquo pontifici distinguit jusque modumque Quae quia contemnis, fraude doloque taces.
Cum coniprsesunbus ceu teneal sobrius. Impurus quaodam falsasti, imittcrc mendas
Sitquc pio regi Carolo pax, vita, polestas, Non veritus, quoniara non libi pura placent.
Qui probus h;ec cernens prte probitate probet Nara sacra depromunl canonum decreta patcnter,
Cui si surripitur humanis nisibus ullis, Juraque contirmaut sodis apostolicaj,
Cassando reicit, res ubi certa redit. Metropolitanum curani regionis habere,
Sic sua mens adeo veri defervet amore •p Ut praesit sollers ore manuijue sagax,
Recte frustrandum ne sinat esse ratum. Ad quem concurrant quaecunque negolia juris
Namque animura servat mitis sapienlia fortcm, Cuncti poscentes, pra^minet ipse quidera.
Pra) cunctis j)roprie quom redimit pietas. Regmine sub cujus constat proviucia tota,
quam rex fehx, virlutum forlis aniator, Ut sanclis scmpcr legibus aptet eam.
Tam bene qucm superat sola boni pietas Rebus in obscuris, dultiis quoque, certa requirat,
At te, Christc, Deum noscens dum diHgit ultro, Consilio fratrum sicque lenonda logat.

Quae spernis spernit, quae statuis statuit, Quac scriptura tameu, sanctorum et dicta, perennes
Se tibi committens in te tua verba veretur, Leges duxerunt nulla molcsta ferant.

Nunc et in oilernum tuque tuere luum Cui quia subjicitur regionis episcopus omnis,
Sit humilis huraili, sit rigidus rigidis.
RESPONSIO. Corde manens mitis, zelo sit fervidus, atque

Hoc tibi de titulo, juvenis Hincmare saccrdos, Sollicitus servet (luae canones statuunt
Respondere raihi convenit arte pari. .Etates, causas, personas, terapus, ct actus,

Ne tibi sis sapiens multum, quod CKCat homonora, Et loca dicernens, penset agenda simul :

CoIIige de veris haec tua ficta fore, IUius in cunclis semper moderamina fratres

Sicut et ipsa tui primordia carininis esse

C Exspectent, sicut regula sancta docet.

Clare demonstranl degeneri gcnore. Ut pater et fratres charitatis nexibus unum

Namque pitatiolum neutro dixere priores, In Christo facti, schismata nulla fienl,

Et capul hoc languens cjetera lluxa docet. Angelicae sorles coolo nam culmine pracstant,

Quae conipilasti vario pro temporo et actu Suppositis aliis ordine composito,

Condita de verbis sedis aposlolicae, Unde sacerdotum constat distinctio certa,

Conciliis certis praeponens talia sensu, Et mundi populos ordo regil varius.

Cui bonus interpres Spiritus almus abest Pluriraa membra tuo gestas in corpore toto,

Cor fugiens iictum, quod discijjlina salubris Quae servire vides otliciis propriis.

Nou regil, atquc simul qua) tua vota vomunt. Quapropter scnsus pompa fallente superbos
Congruil unde tibi sapions ([uod dixerat olira, Dcprime sub Domini jussibus almificis,
Non tcnuem sensum V(>nter obesus Iiabet. Cujus noa metuis postponero dicta treraenda,
\\\. mens intlato sonsu distenta videre Insuper ipsa lumens evacuare oupis,

Noxia gesla nequit, qme tamen ipsa gerit. Idque procul dul)io nciiuam tibi spiritus omne
Ilinc alios gestil semi^er clamare nocentes, Suggerit, et semper qua; sua sunt adhibet.

Seque putat mundam, si nitidos maculal. D Qui rex esl hor«m, quos caeca superbia vincit,

At cor contritum, Doinino placabile nmnus, Cujus sunl facti .spontc sua gcniti.

Dat mala cuncla sibi, dat bona cuncta Deo. Deni(iue quod dicis deprouiptum ritc vel apte,

Tu, fugions culi)ani, culpam niliilominus addis, Sedera appollandam libcrc apostolicam :

Innocuos carpens conscius undo (ibi.

Quis h;rc ignorat qua} tu te nosse fateris ?

Moribus et factis turgens, ut corporc, corde,

Aut libi sunl soli cognila quaeiine Dei ?

Motibus atque nimis diccris orc levis. Nempe sacri canones, noc non ot Homula dicta,

Viscera qui matris, dum tc gcslarel iu alvo, ,\c legcs clamant, omnibus atque liquct,

Humpere non quisti, nunc laniare cupis. Qualiter, el quando, atque ubi, quisquoque, de (juibus
Parlo sul)()los, donorum oblila parentis, [ipsam
i)i(!

Quio le nutritara focil honore sacram. Appellct sedem non Icvilale vaga,

Non rex, ut dicis, surroplus nisibus ullis, Et (piis, pro(iue quibus sedom appellavciil illam,

Dc to rejocil qu;n beno nota tonet. Viuciri nullo dobcal ;il) homine.
 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 290
289

Et quis, proque quibus, propriis nudalus ad ulla A niNCMARUS

Non det responsum, cum fuerit nionitus,
S. METR01>0LIS ECCLESI.E RHEMORLM EPISCOPUS
Indicat ipsa tibi mauifeste regula sancta,
Uincmaro Laudunensi coepiscopo nostro
Qualiter his fieri debitus ordo queat.
SALUTEM.
Si leges scires, canonum quas traraes honorat,
Perspicue nosses quae bene cuncta patent, PR.EFATIO.
Et tu conspiceres,nisi magna albugine plenus Nuper, quando transacto terapore, sicut tibi et
Mulceret visus, haec tibi nota fore. aliis raultis est cognitum, apud Gundulfi villam in
Qu^tibi dum tribuis, jactas el scire superbe, obsequio dorani nostri regis cura plurimis archi-
Cordis inest oculo nox tenebrosa tuo. episcopis et episcopis, ac cseteris fidelibus suis fui-
Hinc etenira Domino panes offerre vetaris, mus, quia me, sicut alii tui priores ordine , et po-
Tangere quin etiam jura ministerii. tiores ordinis dignitate, ac seniores setate, consa-
Hanc auctore geris lapso de luce superbo, cerdotes noslri et venerabiles archiepiscopi atque
Qui sublirae quidera letifer omne videt. episcopi fecerunt, et te specialius oportuerat facere,
Hic te mirari monitat quod perficis ipse, exiguitatem raeara adire mihique pacis osculum
Quod non est miruni, sedpotius miserum, g dare noluisti, nec eliara ullum verbum mecum loqui
Ac detestandum vcri ratione tenoris, dignatus non dicara raagnum, sed raiserum
fuisti,

Non attestandum prorsus ut illicitura. multis spectaculum praebuisti. Quare de re, sicut
Propter hoc autem tantum claraare videris raihi dixit, venerabilis archiepiscopus Wenilo tecum
Securos aditus sedis apostolicfc, locutus, interrogavit te cur mecura debitam pa-
Ut quod valde libet valeas patrare licenter :
cera non haberes, et debitam obsequii venerationem
Non tamen omne quod libi forte libet.
licet, impendere detrectares. Unde a te responsura acce-
At magis id certas, quia non vis ipse subesse pit, quoniara si scripta quae tibi et Ecclesiae tibi

Ulli, ceu poscit regula justitia;. coramissac de a te intentata excoramunicatione tuae

Hinc imitans illura, qui nulli sponte subesse parochiae iransmiserara, quae ibidem tecurahabebas,
Gestivit, labens per mala quoeque miser, coram aliis incenderera, et annulanda dicerem, me-
Qui vitio jam factus habetur,
proprio talis que contra rationera fecisse profiterer, tunc mecura
Ut nullum tiraeat, nec mala post metuat. pacem habere velles. Dixit etiam te mihi raandasse,
Hunc et in hoc sequeris, dum non resipiscerc quid- quia quod de illa excommunicatione fecisti, ego tibi
[quam insinuavi. Habes enim quamdam villam in mea pa-
A prave coeptis vel tibi sero placet, rochia, et quia horaines ejusdera villae rogasti ad
Sicut et ipse nequit, postquam super omnia sese illara ecclesiam dare illorum deciraara, ad quam
Extuht, et misere priraus ad ima ruit, eara dare debebant, excommunicaverim illos, et
Sed si forte animos vincas ad cuncta protervos, habebas imbreviatos quot infantes sine baptisraate,
A quibus ex studio valde tenere luo, et quot homines sine communione inde obierint,
Confestim poteris secure vera tenere, quae mihi in pubhcum objicere nolles.ne postea tibi
A quibus et nolens vinceris ipse modo. iraproperarera, quod si alia mala de me scires, illa

Utquc duplex animo, inconstans per cuncta viando, etiam diceres. Unde tibi statim per eura remandavi,
Lingua assentantis regia corda linis. quia et inde, et de quibuscunque velles, qua; tibi
Quera conteranendo nosli te Isedere crebro, viderentur objiceres, sed de hac causa verum non
Non parens dicto legis apostolicse, diceres. Habeo enim scriptura perverse a te colle-
Quod deraum sancti canones, seu publica jura, ctura, et pervcrsius quae collegisti interpretata, quod
Et quod hinc scdes sancti apostohca. per raanus Hadulfi archipresbyteri tui accepi : sed
Scilicet ut subsit quaevis provincia sedi et gesta, quoe de ipsa ecclesia tu egisti, et quahter
MetropoIitanjR semper ubique suae. ctquae inde ego egi, vcra narratione conscripta, et
Si vis, si non vis, firmum constabit in ajvura, quandocuuque velles, aut cum quibusdam fralribus
Sic vere sanctus Spiritus instituit, D et consacerdotibus nostris, aut si velles in synodo
Ut tibi conscripta in parvo diplomale misi tibi oslendercm. Tacile autem in hac confessione
Rhemorum praesul raetropolita tuus : tua, qua dixisti, quia quod de illa excomraunicatione
Qux raundus totus scquitur, veneratur, honorat fecisti ego tibi insinuavi, tria consideravi.
Et reprobare nequis, si male forle velis Priraura quidera, quoniara si ratio inter te et clc-
Versibus inversis, juvenis Ilincmare sacerdos, ricos Laudunensis Ecclesiae agilanda foret, de peti-
Reddita sume luis fonlibus hausta sacris. tione ex causis in ea continentibus ab eisdera raihi
In sinibus propriis capiens hinc septupla, vates porrecta, utrura esset an non veritate subni.va,
Ut poscit justi de manibus Domini. nullam qusstionera deberet rccipere, postquam tuae

confessionis atlestatione firraatur. Ahud vero, quia

sUentio suppressis bonis, quae tibi insinuavi atque
insinuari feci, iraputando mihi quod male tibi de hac
excoramunicatione quara perpetrasli insinuaverim,
 291 HINCMARI RHEMENSIS ARCHUiPISCOPI. 292

rcum le confessus es, quia scienler male fecisli, ac A <> Sane hi quicriminasua iuquaeslioneconfessisunt,
per hoc, secundum decreta Hilari papae, luum con- de ahis si dicere voluerint, a judice non credantur :

tra regulas factum debercs ipse dissolvere, quod si quia jure et logibus conslilulum est, ut sponlanea
nolles, auctoritas metropoUtana iilud deberet anni- professione reus reum non faciat, neque illi de al-
hilare.Terlium, quia ut tecum me posses illaqueare, tero crcdatur, qui se criminosum esse confessus
si forte, ut assolet improvisse raenti accidere, 'ibi est. » Et item (ibid. , lib. xii) : « Non credendum
statira haec falsa de rae rejiciendo imparalus ct ira est coutra alios eorum confessioni, qui in crimiui-
commotus non responderem, et te jactitare valeres bus accusanlur, nisi se prius proljaveriut innocen-
me in aliquo inde concredidisse, volunlarie tibi de tes : quia periculosa esl, et admilli non debet, rei
tali confessione laqueum sluduisli injicere, et pro adversum queracunque professio. » El canones di-
bonis mala relribuens, non quondam prodito-
ut cunt (conc. Afr. can. 9G, 97) : < Ut adaccusationem
rum primicerius, simulando pacem osculo quam non admillantur, quos ad accusanda publica crimina
non habebas in pectore, sed exerto linguae gladio leges pubhcae non admitlunt. Et quoticscunque
me aperte ac impudenter decrevisti impetere et , clericis ab accusatoribus multa crimina objiciuntur,
quasi me qualicunque patrono ac benefaclore atque et unum ex ipsis, de quo prius egerit, probare non
ordinatore luo tradilo, talis confessionis de tanlis g valuerit, ad caetera jam non admittalur. •> Et item
impietatibus laqueo tc suspendere. Sed benedictus canoncs dicunt {conc. Carthag.can. 18) : « Ut ordi-
Dominus, qui secundum promissionem suam ,
qua nandis episcopis, vel clericis, prius obordinatoribus
dixit : .1 flagello Ihigiue absconderis (Job v, 21), li- suis placita conciliorura auribus eorum inculcentur,
berando animam meara a labiis iniquis et a lingua ne se aliquid contra slaluta concilii fecisse pieni-
dolosa, adjuvit me, mox telum
me, et consolatus esl teant. » Quae a me tibi ordinando inculcata sunt :

falsitalis scuto veritatis respondendo rejeci. Quae inter quae habentur et illa quibus et in hac illicita

animi dolore compunctus, non amaritudinis livore excommunicaiione, et in conleraplu obediendi, non
stiinulatus dico, sciens capiti ac salvatori nostro solum serael secundo, sed ct tertio, ex Scripturis
mendaciler mulla fuisse objecta, sed et productos et regulis sacris conscriptis admonilus ut eam cor-
adversus eum falsos testes fuisse. Nara et Roraanae rigcres, obviasti, cum scriptura sit : Melior est obe-
sedis pontificibus Damaso, Sixto, et Leoni terlio, dientia quam victiince, et auscultare tnagis quamvf-
verum et aliarum insignium ecclesiarum praesulibus, ferre adipemarietum, quoniamcjuasi peccatum ario-
Athanasiuscilicet Alexandrino, Joanni Constanlino- landi est repugnare, et quasi scelus idolatriai nolle
politano, Caeciliano Carthaginensi, sanctitate fidei acquicsccre (/ Reg. xv, 22). Sed et tu, corara
ct operationis atque scienliac doctrina pr9?claris, Rhemensi Ecclesia, in qua nutrilus fuisli, et coram
necnon et quamplurimis aliis venerandis episcopis, ^ Ecclesia Laudunensi tibi committenda, sed et co
ab hominibus invidis, et eorum locum ac bona' opi- ram episcopis (jui adfuerunt. et coram logalis eorum
nionis famam obtinere volentibus, sed non haljere cpiscoporura qui corporalipraesenliadefuerunt, post
raeritum illorum sludentibus , mortalia et nefaria tidei confessioneni, ea (juae tibi inculcata crant, et

crimina falso impacta, usque ad ecclesiastica ju-

et specialiter dc obedientia tuae raetropoli atque tuo
dicia et cognitionem publicam fuisse pcrducta lcgi- mclropolilano regulariter exhibenda, te observatu-
mus. Sunt enim hujusmodi vipere;e nequitiae homi- rum manu propria confirmasti et quando tibi li- :

nes, qui licet prius eorum mentes propria rodat brum sacrorum canonum, et regulara pastoralem
invidia, in hoc lamcn suas tegere posse iniquilates bcati Gregorii, coram altaro sanctae Mariae, in prae-
putant, si alios infamia modo quolibet macuUire cu- sentia omnium qui adfueruut, in manura misi, ob-
raverint; quorum criminaliones iidem viri sancli teslans ut ita, quanturatibi Deus scire ct possc da-
patientissime toleraverunl, et constantissime adju- ret, scrvares in vivondo, docendo, el judicando, si-

vanlc Domino revicerunt. Et horum, sicut scriplum cut ibidera descriptum eral, et ipsos libros, sub
est {Hebr. xiii, 7), intuens exilnm conversalionis testimouio divico et prapdictae fidelium Ecclesiae su-
fidem mihi necesse est imitari; et usu compertus, et sceplos, te ila observalorum conseusione lua con-
de te inmeprorsus expertus, quiaphrenelicus saspe D '"'lu^sti. Undesacri canones dicuut {conc. Cartli.

nulli majorcm alapam dare solet, (juara ipsi medico II, cap. i3) : « Si quis conlra suam professionera,
qui cum curare volet. vel sui)scriplionem vencrit in aliquo, ipse se honore
Sed mullum miratus sum ubi sensum tuum
et , privabit. » Et sanclus Lco papa ad Leoncra Augu-
habuisti, quando de tantae auctorilatis et sapienlia' stum scribit {episl. 84 pcr Pltilo.ienum) do sua crga
atquc religionis viro, sicut domnus est Wenilo ,
leges consensione si contra illam fecerit, « Eis, in-
dixisti , et ad pluriraorum episcoporum noliliam quicns, me ullionum condilionibus subdo, quas non
pervenirc fccisti, quod si in judicio rcgulari dixcris solum auctorilas bcatae mcmoriaD principis Marliani,
prol)are nou poleris, pricsertim tc reum do lioc ipso sed etiam cgo mea consonsiouo firmavi. » Et cano-
confessus, et confilendo te talia egisse, quae elsi non ncs Carthagincnscs dicunt (CtJnc. i Carthag., c. M):
confitcreris, perpctrassc negarc non posses, lcij)sum < Qua> vcl lacla vcl dicta supciiMus comprchcnsa
ilUiqucasse vidcre non potuisti : cum leges quaspro- sunt, vcl ab aliis conciliis conscripta, qua' secundum
bal Ecclcsia dicant {Cod. tli., de .lccusat. lib.\i\) : Icgcm invcniuntur, custodire nos oportet. Si quia
893 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 894

verostatutasupergressuscorruperit, velpronihiloha- A<ie terra arabili bunnuaria duo semis, et de alia tei--

bendapulaverit,siIaicusesl,communione;si clericus, ra, quam Franci houiines in eadem villa in suis

honore privetur. Universi dixerunt, placet, placet. » proprielatibus commanentes dederunt pro loco se-
pultura; ad ipsam capellam, bunnuaria quatuor semis
CAPUT PRIMUM. quae in summa sunt de terra arabili bunnuaria
De capella in Aftolce curte sita. septera. Nihilautem de vinea, nihilque de prato, vel
Caeterum causa de ipsa capella, de qua mihi man- quiddam de pascuali, sed et mancipium nullum ha-
dasti, hoc modo se habet. Nam et cum a longo tem- bet. Et sunt in cadem villula de potestalc sanclae
pore ipsa capcUa in Attolas curte sita, subjecta fuerit Mai"iae Laudunensis ecclesiae mansi ingenuiles novem,
Ecclesiae in Juviniaca villa, sicut infra ostendam, serviles undecim. Et ipsa capella a longo tempore
Bertliarius praepositus tuus, ut dicebatur a plurimus, unita fuit ccclesiae sitic in Juviniaca villa, et paro-
et eliam rei eflectu claruit, tua jussione ad eamdcra chia; illi subjccta, quia sine silva, vel aqua, aut
capellam venit, et decimam dari presbytero paro- palude, aut spatii longinquitate, vel alicujus alterius
chiae nostrie, cui commissa erat, et quiin ea ordiua- interpositione impedinienti, sunt contiguae, tempore
tus jamante triginlam annos fuerat, prohibuit, et sicut seniorum istorum, quorum subscripta sunt nomina,
sibi visum fuit, eamdem decimara dispertiri prscce-
g pra^ter illos quos commemorare non possumus, qui

pit. Insuper et scuriam ipsius prcsbyteri interclusit, ambas illas vil'as per regium beneficium tenuerunt,
et aunonam de terris dominicatis colleclam, sine videlicet tempore Remegaudi comitis, Bertmundi
licentia ipsius presbyteri in ea misit, omnemque po- comilis, Bernardi, Odonis, Gibuini, Rothardi, Gode-
testatem inde Presbytero abstulit, anlequam aliqua fridi, Angelboldi, Frcderici, in ([uorura temporibus,
quaestio inde ad me, aut ad comministrum meuni praeter eos quos commemorare non possumus, isti

veniret, cura etiam si aliquid inde rationis haberes, presbyteri easdera ecclesias insimul habuerunt, Tet-
Canones Africani dicant {can. 87) : « Ut episcopi grimmus presbyter, Ermenricus presbyter, item
quascunque ecclesias vel plebes, quas ad suam ca- Ermenricus presbyter. In qua ecclesia, sita in villa
thedrara exislimant pertinere, non ita repelierint, Juviniaca, simul cum praefata capella, istum presby-
ut causas suas episcopis judicantibus agant, sedalio terum, qui adhuc eas tenet, noraine Ermenricum,
renitente irruerint, sive volcntibus, sive nolenlibus Ebo, quando Bertmundus comes easdem villas insi-

plebibus, causae suae detrimentura paliantur, et cte- mul per beneficiura impcratoris Ludovici tenebat,
tera quae ibidem sequuutur. » quarto anno ante deposilionem suam ordinavit, qui
Audiens autem quae hinc gesta fuerant fratcr et Ebo depositus fuit anno incarnationis Dominicae 835
compresbyter noster Ausoldus, cui delegata est pars et lerapore praefalorura seniorum, qui Bertmundo

parochiae nostrae in qua ipsa capclla consistit, saepe '-'

in eadem villa successerunt, eamdem capellam siraul
inde ad Borthariura raisit, sed nullani ralionem re- cum ecclesia tenuit, usque dum Pardulus episcopus
gulis congruenlem oblinere praivaluit. Unde quia apud isfum doranum Carolum ipsa mansa impotravit
tunc in parochia Rhcniensi non eram, praecepit ut ecclesiae Laudunensi restilui, et iste ipse Ermenri-
in ipsa capella missa nou celebraretur, antequam cus, quandiu Pardulus vixit, ipsani capellara Eccle-
homines vilke ipsius suam decimam presbylero suo siae suae subjectam sine ulla inquietudine tenuit, ej
secundum antiquam consuetudinera darent si au- :
hoc regulariter per presbyteros, quorura habemus
tera missam vellent audire, ad ecclesiam quae est in nomina, approbatum fuit, inter quos quidara Ra-
Juviniaca villa pergerent. NuIIi autem baptismus vel Iramnuspresbyter jam nonagenarius testatus est, quia
comraunio est donegata, quantum rescire vera-
ct ex quo sensura habuit quod hoc cognoscere poluis-
citcr polui,' quod mihi mandasti quosdam infautes set, semper vidit prcsbytorum de Juyiniaca villa
sine baptismate, et quosdam sine viatico raunere habere cuni illa etiam ecclesia capellam de Attolae
exisse de saeculo, non est verura. Nara et si inde curte, nec non et legaliter per Francos in eadera
aliquid verura esset, quia saepe per inde transitura villa comraanentes, sed et per vicinos circumraanen-
habui, et iidera homines frequenter ad confirmalio- tes, eliara ot per colonos, quorura habemus noraina,
nem ac prajdicationera ad me vcnerunt, sinc dubio D hoc tuorum raissorum pr«senlia comprobatum
in
iude aliqua reclamatio ad me veniret. Postea etiara fuit. Quod aulera a quibusdara tuorum dicitur, quod
quani mihi ca qua; prsnusi per pra^fatum venerabi- ipsa capoUa antiquior sit quara ecclcsia in Juviniaca
lem archiepiscopura mandasti, diUgentor inquircre villa, etiarasi verum foret , tunc ilU antiquilas sua
si inde aliquid vorum esset curavi, ct por omnia suifragium aflerret, si in antiquitale sua us([ue ad
quod mihi mandasli mcndacium csse inveni. Ipsa tempora modcrna persisteret. Nam Atrebatis, Viro-
quidera capclla in villa qua) norainatur AttoIa3 curtis, raandis, et Bononia, cx cujus torritorio es nativus,
quam sicut fertur, Altola episcopus Laudunensis anliquiores sedes cum episcopis propriis in Rhemo-
ccclesia} parlem inde, quae suae proprietatis fuit, ad rum provincia exstiterunt, quam castrum Monlis
ipsam ecclesiara in qua fuerat ordinalus donavit, Lauduni intor sedcs conipularetur,in quo cs ordina-
exceplo atrirolo ad sepulturara, et excepta cellula tus epiccopus. Sed (|uoniam a longo tempore, certis
mauselli ipsius capclhe, cum hortulo, ex potcstate eventuum ac necessitatum causis accidentibus, sicut
sanctae Maria; Laudunensis ecclesiae non habcl, nisi et de pluribus civitalibus in quibusdara proviaciis
295 IIINCMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 296

legimus, illae aliis subjectse civitalibus sum privilc- A latii, pr.nelationem monastorii in tcrtia provincia sine
gium perdiderunt, quod noa recuperant, et castrum meo consensu, vel ipsius cpiscopi, in cujus parochia
montis Lauduni convaluit, quia secundum leges, ac idem monasterium erat, obslinuisti contra sacros
sacros canones, atque decreta sedis Romana^ ponti- Antiochenos canones, qui dicunt etiam metropoli-
ficum, pro id appellare, idque refragari non licet, tauo uon hcere, quod tu provincialis episcopus j^rae-

quod legum tempus excludit. sumpsisti. « Nulhis, infjuiunt (cone. Antioch.,c.l3),

CAPUT II.
episcopus ex alia provincia audeat ad aham trans-
gredi, ad promotionem ministerii ahquos in ec-
De administratione palatii etabbatia contracanones
adeptis, cf quod vocatus ad synodum non vcncrit, cleshs ordinarc licet consensum videantur prajbere
et de irregulari excommunicatione Almalberti. uonnuli, uisi litteris tam melropohtani quam csete-

Sed et terapore tuo nullam inde inquietudinem rorum qui cum eo sunt episcoporum, rogatus adve-
habuit, quo usque te commovisti contra mc, quia nial, et sic ad aclionem ordinationis accedat. Si-

redarguere te praesumpsi, quoniam contra sacras vero, nullo vocante, inordinato more deproperet
Antiochenas regulas ( co«c. Antioch. c.9), pneci- super ali(iuibus ordinationibus, et ecclesiasticis

pientes « ut prajter me agere non debeas, secundum ncgotiis ad eum non perlincntibus ,componendis,
anliquam a patribus nostris regulam constitulam, g ii'i'ita quidem qusi ab eo geruntur cxistant, ipse ve-
nisi ea tantum quae ad tuam pai'ochiam pertinent, ro incompositi motus sui et irrationabilis auda-
possessionesque subjectas, sine mea vel coepisco- cia) subeat ultionera, ex hoc jam damuatus a
porum nostrorum conscientia, administralionem in sancto Conciho. » Altende intelhgcnter, quia sicut
palatio domni regis obstinuisti : sed et his qu» iude non tibi licuit in eodera monasterio quemquam ir-

de sacris regulis tibi legeram contemptis, postea con- regulariter ordinare, ita et nou licuit ecclesiaslica
tra interdictum meum canouicum, eamdem admini- quDocunque negotia ad te non perlinentia incon-
strationem palatii readeptus fuisti, contra Sardi- suUe componere. De quibus nogotiis a te ibidem
censcs canones (conc. Sard. can. 8 ), redargucntes irregulariter actis, per eos quorum intererat gesla
passim episcopos, qui archiepiscopi sui salutaria mihi quoe habeo facere oblata, sicut tibi patcrna di-
consilia spernuntatque contemnunt, ut non solum ad lectione innolescere studui. Sed quia principalis po-

comitatum multas et diversas Ecclesisc non profutu- tcstas, te exaggerante, contra te admodum erat

ras perferant causas, sed el dignitales sa^culares et commota, ne super vulnerum dolorem tuorum ad-
administrationes quaerant, sed et scandala excitent.» derera, inde agere satis omisi, spe ac studio cautelae

[Ibid., can. 2. Quicunque ergo preces habuerint

)
' ac correctionis tuai in reliquum : excusationcm ra-
vel acceperint, per diaconum suum mittan, quia tionabilcm ne inde satagerem, proferens, quia gesla
persona ministri invidiosa non est, et quae impetra- illa non constitutis pariter partibus, sed ex una
verit (scihcet de pauperum, et viduarum, ac pupillo- parte confecta fuenmt, et ideo sccundum leges ac
rum causis, ct Ecclesiag suaj necessariis vel profutu- regulas exinde quaestioncm agere, et judicium sy-
ris), celerius potcrit referre. Et hoc conscqucns esse nodale proferre non possera. Ad quod monastcrium
videtur, ut de quahbet provincia opiscopi ad eura irrogularilor adeptum in terlia provincia, sine mea

fralrem et cocpiscopum preces mittanl, qui iu me- liccutia, quoties tibi placuit, etiara irregulariter

tropoli cousistit, et ille ei diaconura ejus, ct suppli- perrexisti, contra Ililari papae decreta diceutis :

caliones destinet, tribucns commendatitias cpistolas « non potuimus pra^terire, quod soUicitudinc
Illud

pari ratione ad fratres et coepiscopos, qui illo lem- diligoutiore curandum est, ne praiter metropolita-

pore in his regionibus et urbibus raorantur, in qui- norum suorura litteras, aliqui ad quamlibet proviu-
bus felix et beatus Augustus rempubhcara gubernat. ciam audeant proficisci, (piod etiam in omni genere
Si vero episcopus hal)et amicos in pahuio, qui cupit oflicii clericalis per singulas debot ecclesias custo-
ahquid quod tamcn lioneslum cst impclrarc, non diri. » Et sanctus Gregorius ad Viuccntiumet cjc-

prohibeturpcr diacouum suum rogare, ac signiiicare teros episcopos (Ub. vii, ind. 11, epist. 8), « Horta-
his quos scit bonigna intercessione sibi absenti posse mur, iuquit, fratornitalom vostram, ut si (]uemquam
prajstare. » (ibid., can. \\ .) « Scimus enim cl ipsi, D vcstrum pro causis propriis ubicunque longius com-
Bfepissime propter paucorum impudentiam, religio- pulerit ambulare necessitas, a mctropolitano vestro
sum saccrdotale nomcn fuissc reprehensum. Si igi- sccundum inditam a sanclis Palribus regulara petere

tur ali(juis contra omnium sententiara nisus voluerit licontiam (loboalis, noc oum postponere in ahquo

ambilioni magis placerc, ([uam Dco, is dobet scirc, ])r;i'suuiatis, oxce])lo si, (juod non optamus, contra
causis redditis honorcm diguilaloiniine se amissu- oumdom motropoUtauum vostrum vos liabcrc aliquid
rum ; ct paulo post ; Si vero, ut suporius memoravit caus;c conlingal, ut ob hoc sedis aposlolica) judi-
sanctitas vestra, proplor dcsidoria ol ambilionos ad cium ro(iuiratis. Nam iis ([ui potorc foslinant liceu-
coraitatum porgil, neque in litlcris ejus subscriba- liam, quod scilis, per cauoues ctiam antiquorum
tur, necpie in communione cecipialur : si vobis pla- palrum inslilutionc liabero porinissum est. »

cet, omnium sententia confirmari debot. Et universi lu eodem dcnique mouastcrio in lerlia provincia
dixcrunt honostum osso, et ])Iaccrc sibi hanc consti- silo, ad quod irrogulariter, ut dixi, sino mea liceutia

lutioncm. » Sed ct cuin cadom admiuistratione pa- (luotics tibi placuit pcrroxisli, diutius contra cano-
 ».

297 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 298

nes Sardicensa immorans {can. 14, 15). Et semel A censis regulariter electum, cura his qui convenerant.
ac secundo litteris canonicis evocatus ad ordinatio- vel per scripta consenserant, ordinavimus. « Si in-
nem episcopi in Ecclesia Cameracensi provinciae qmnni [conc. Nic, c. 6), coramunicunctorum decreto
noslrae pastore destituta, unde apostolica sedes rae rationabili et secundum regulara ecclesiasticara
,

suggerente non raodice laboravit, nec ipse venisti, comprobato, duo aut, tres propter contentiones pro-
necprc tevicariam personnam, utregulae sacrae prse prias conlradicunt, obtineal sententia plurimorum;
cipiunt, ad me direxisti: unde Symmachus papa ad prasertim cum nec tuam conleDlionem audierimus,
/Eonium ex sacris canonibus promulgavit, ut si sicut nec consensionem habere meruimus. Unde,
quihbet episcopus metropolitano ponliticl justa ca- quia fratres nostros non modice scandalizati, adhi-
nonum dilfinitionera vocatus, obtemperare noluerit, bitomecum fratre Hodone venerabili ecclesiae Belva-
noverit succidendum se, quod non obtamus, eccle- censis episcopo, te corripiens dixi tibi quantum inde
siastica disciplina. De persona autem pro te, cura incurreris.Sedaliam recognilionera vel satisfactionem
tractoria el rationabili excusatione, si venire non a te reciperenonpotui, ostendensqui hinc te regulae

potuisli dirigenda, sacri Nicaeni canones dicunt non modice succenseant, nisi quod indignalione
(conc. iVic, c. 4j Quia episcopum convenit ma-
: plenus respondisti:Non sumusadhuc inquiensadhoc:
xime quidem ab omnibus qui sunt in provincia epi- g et post hanc et alias correptioncs, a me tibi litteris

scopis ordinari. Si autera hoc difiQcile fuerit, aut acverbisadhibitas, ineademcontumaciapermansisti,

propter instantam necessitatem, aut propter itineris ethactenus permanens, qua et antc parochianum
longitudinera, tribus taraen omniraodis in idipsura raeura Amalberlura contra regulas pro causa tibi

convenientibus, et absentibus quoque pari modo de- illicita excoraniunicasti : scilicet quia uxor illius,

cernentibus, et per scripta consentientibus, tunc quam in tua parochia legahter obtinuit, et in meam
^ ordinalio celebretur : firmitas autera eorum qua2 parochiam adduxit, post plures annos quara illam
geruntur per unamquamque provinciara metropoli- habuit, per mandatura eum apud te accusavit, quod
tano tribuatur episcopo. " Et Antiocheni canones cum illa non posset concumbere, cum leges diffi-
{conc. Antioch., c. 19), explanantes sententiam Ni- niant . « Ut neque accusator per alium accusare,
cseni concilii, dicunt : « Episcopus praeter synodum et neque reus per ahura defendi potest, nisi ingratum
praesentiam raetropolitani nullatenus ordinetur. Hoc hbertum patronus accuset, aut rei absentia defen-
autem modis omnibus corara posito, meliub quidem datur. D Et itera Observare judices specialiter de-
: <t

est ut omnes simul adsint ejusdem provinciae sacer- bent, ut in omnibus causis sententia quae deliberata
dotcs quos raetropolitanus episcopus advocare debe- i'uerit constitutis pariter parlibus recitetur, ut ab his
bit et, reliqua. quae sicut et praecedentia Nicaenis ^ a quibus causa dicta est ad integrum quae dicta fue-
concordant, canonibus. » Etquoniamhunc conventum -rit sententia cognoscatur. » Et regute sicunt (conc
episcoporura Antiocheni canones, explanantes, ut Afr., can. 96j : « Ut ad accusationem non admitlan-
diximus, sentenliamNicaeniconcilii, synodum vocant, tur quos leges publicae
non admittunt. » Et hanc quo-
et perfectum esseconcilium dicunt, ubi interfuerit que irrationabilem excommunicationem a te factam,
metropohtanus antistes, quo regulariter evocatus etiam scriptum, contra ralionem et auctoritatem, et
venire aut pro personara consensum tuum defe- non veritate subnixura, sed a te fabulose conscri-
rentem raittcre neglexisti, non lc perlransiere debet ptura, ostendit, quod raihi inde dedisti. Unde etiara
quia provinciae Africac canones decreveruni {conc. sententiam tuam contra regulas
lertio tibi suasi, ut

Afr., cap. 43): « Ut episcopusaprimatesuo vocatus prolatam immutares, decernente Antiocheno conci-
ad synodura competenter occurat quod si non po- : iio {conc. .Intiocli., ca.n., 13) : nUt siepiscopus, nullo
tuerit occurrere, nisi rationera impediraenti sui apud vocante, inordinato more deproperet super aliquibus
suum primatcm reddiderit, ecclcsiac sua^ commu- ordinationibus, et ecclesiaslicis negotiis ad eum non
nionedcbereesse contentura, » (/^ic/., can.20.) " Et pertinentibus componcndis, irrita quidem quae ab eo
qui non fuerit concors circa raetropolitanam eccle- geruntur existant : ipse vero incomposili motus sui,
siara, et circa sacerdotale coocilium, sed inllatus et et irralionabilis audacias subeat ultionem, ex hoc
ab hoc consortio separatus putat propriae plcbi incu- D jam damnatus a sancto concilio. » Non enim raetro-
bandum, et nonnunquam conventus ad concilium politanus eras, ut solhcitudo toiius provinciae ad te
venire detrectat, circa hunc non tantum dioccesim pertineret. Sed quod tibi honeslum fuerat, et praeci-
non esse servandam, verum etde propria Ecclesia, piunt regulae, obtinere non potui, donec placitum,
quaeiUi raale faverit, omnimodo adnilendum ul etiam te propler pacis charitatisquc custodiam cohibente,
auctoritate pubUca rejiciatur, atquo ab ipsa princi- in confiiiio parochiarura nostrarum condixi, quo
pah cathedra rcmovealur. » Quia vero semel ac se- quidara cx coepiscopis nostris, et multi ccclesiastici,
cundo, c;ctcris coepiscopisnostris ail ordinationem ct laicalis ordinis, ac nobiles, et mediocris conditio-
secundura sacras rcgulas convenientibus, ct absen- nis viri convenerunt causa irrationabiliter et
: ubi
tibus per scripta consentientibus, lu serael ac se- inhoneste a te acla, regulariter atque Icgaliter difli-
cundo regulariter coavocatus, vcnire, vel regularem nita, non solum mihi, et aliis coepiscopis ac con-
consensum tuura mittere dctrectasli, secundum pric- fratribus nostris, verum etiam permullis laicis raori-
factos sacroscanones, praedictum Ecclesiae Camera- geratis maxiraara verecundiam de tuis vcrbis vcre-
Patrol. CXXYI. 10
 :

299 HrNGMARI RIIE>IENSIS ARCinEPISCOPI. 300

cundosis, ac moribus incompositis, et clamoribus in- A missae in eisdem scriplis direxi, de Evangelica veri-
conditis, contra bonum nomen quod Apostolus (/ Tim. tate, et apostolica at^iue prophetica, necnon et ca-
ui) jubet habere episcopura incussisti. Quamturpisrei nonica auctoritate, sed et de apostolicae sedis con-
episcopo indecenlem historiam, proh dolor multis ni- ! stilutione, sicut acceperat eadera sancta scdes bea-
miura cognitam, pude me scribere. torum apostolorum traditione , constant esse con-
CAPUT III. scripta. Et sanclus Ilieronymus, ex sanclarum Scri-
De excommunicallone in aliorum episcoporum pa- plurarum auctoritate , comprobat quia ignoratio
rochianos ijitentata. Et Apostolus,
Scriplurarum ignoratio Christi est. Si
Verum nec isti excessus tibi suffecerunt admit-
quis ignorat, ignorabitur. Profeclo, inquit Gregorius,
tere, nisi etiam his alios superadderes. Quae non ad
hiquieaquaesunt Domini nesciunt,aDorainonesciun-
tuam, quod absit, damnationem, si non tu ipse in
tur, et sanctarum Scripturaruratraditores el incenso-
contumacia pcrseverando exegeris, sed ad correctio- res inter sacrilegos cumputari debere legimus. Si
nem sicut et sequentia dico, Cum enim princeps ergo illa, quas de Evangelio, etapostolis/atque pro-
apostolorum bealus Petrus dicat : Quce est enim gra-
phelis, ncc non et facris regulis Spiritu Dei conditis,
tia, sipeccantes etcolaphizati suffertis? sedsibene- admistione alicujus haereseos vel schismatis
sine
facientes patienter sustinetis, hcec est gratia apud
p conscripsi, videlicet mensuram tritici, a coraburen-
Deum (IPetr. ii, 20). Causam injuriarum tuarum, meos dis paleis et zizania puri, revera de horreo Doiui-
et aliorum primatum atque episcoporum diversarum
nico in tempore tibi, ac ecclesiae tibi commissae, ct
provinciarura parachianos, non confessos, neque incenderem
sollicitudini raeae subjectae, prolata , et
convictos de aliquo crimine in parochia tua vel ali-
vera negarem, sine dubio Christura, qui in eis prae-
cubi admisso, sine meo vel eorura ad quorum curam qus Christum co-
nuntiatus et ostentus est, et per
perlinebant consensu, contra divinas et humanas
gnovimus, quique illa locutus est, me nosse et in
leges anathematizare, et ab omni omniura Christia-
eura crcdere, ac per hoc rae Christianura negarera
norum societate alienare praesumpsisli. Unde mul-
et si sacros canones et decreta catholicie Ecclesiae
tos scandalizasti, et raaximum scandalura non solura
incenderem et abdicarem, me procul dubio non so-
Ecclesiae, sed et regiac regno intulisti, curalex prohi-
lura ab episcopatu ipse dejicerem, verum et ab ec-
beat, Ut per alienam messem transiens falcem non
clesia catholica divisura el alienum, id est schisma-
mittas, sed manu spicas conterasetmanducesfDeuf.
ticura ct anathematizatum publicis et ecclesiasticis
XXIII, 25). « Falcem, inquit beatus Grcgorius {lib.
legibus elTicerem, sicut sanctus Leo papa, scribens
xii, epist. 32, ad interrog. 9 A ugust.), judicii raittere
ad LeonemAugustum, etiam de se dicit [epist. 84) :

non potes in ea segete, quae alteri videtur esse com-

" Si secundum Apostolum {Gal. ii, 18), inquit, quae
missa sed per effectura boni operis frumenta Do- nj u ir
'
:
^ . .
^ . .
,
. ^ destruxi
. • . •

haec aedifico, praevancatorera rae conslituo,

minica vitiorum suorum paleis spolia, etinEcclesiae
et eis me conditionibus ultionura subdo, quas non
corpus monendo et persuadendo, quasi mandendo
solura auctoritas beatae raemoriae principis Martiani,
converte. » Leges etiam saeculi, quas probat Eccle-
sed etiam ergo mea consensione firmavi. » Quapro-
sia, et sacri canones, atque decreta sanctae sedis
pter, etsi rae infirmura, ac fragilem atque imbecil-
Romanae pontificum, certa et fixa depromunt judi-
lera, ut revera sum, adeo aestiraasti, ut rainis vel
cia de his qui adversus ea per contumaciura perti-
promissionum ad haec agenda trahivol in-
blanditiis
naciter agunt, sicut egisti.
vitari valerera, non tamen episcopus dubitare de-
CAPUTIV.
bueras, verura esse quod ab co qui perficit in infir-
De eo quod scripta contra se prolata incendi
postulabat. mitatc virtutem, ore veridico promittitur Dominus :

De aliis etiara, quae mihi per supradictum venerabi- inquit, dabit verbum evangelizantibus virtutem mul-
lem archiepiscopum Wanilonem mandasti, scilicet lam {Psal. Lxvii, 12). Veruratamen quia sicut legi-

quoniara si scripta, quac tibi et ccclesiae tibi cora- raus : In discendo mora nulla est, ubi Spiritus san-

missac, de a te intentata excoramunicatione tuae pa- ctus doclor adest, ipso inspirante qui dicit Dabo :

rochiae transmisi, quae ibidem lccum habebas, co- vobis os et sapicntiam, cui nonpoterunl resistere et
ram aliis inccnderem, et annuUanda diccrera, me- D contradicere om.ncs adversarii vcslri{Luc.\\i, 15),

que contra ralionem et auctoritalem fecissc profite- non meo raorito, scd gratia sua, dedit mihi Dorainus

rer, mecum pacem habere velles, raeditatus cum subito recogitaro, quiascriplum est Tempus tacen- :

corde meo, satis apud mc rairari non potui unde et di, et tempus loquendi{Eccle.ui,l).Eiq\iod prxno-
quomodo ha;c tihi in sensum vencrint, ut talia mihi scens acquanimitcr te porlarc non posse ab aliquo

mandarc posses. Non dial)olus Io(|uens ad primos reprelicudi vol argui, et non audens authcnticae

parentes nostros, sed et ad Rodemplorom ac Sal- Scrijilurae verba mulnrc, ne rao ipsius notes falsa-
vatorem nostrum, ^ion ex dejoctione, sed ex provc- rium, ratiouc coactus, cum vonia sacerdotalis revc-

clus ct sublimitatis avaritia eos tenlavit. Tu supcr- rcntia) dicara : I\'erespondcasstultoju.vtastultitiam

gressus, si dici fas est, diaboli malignitatem, oblitus .mam, necfftciaris cisiniilis ct responde stultoju.rta
:

scriptum csse : Qui malignantur extcrminahuntur stultitiam suam, nc sibi sapiens vidcatur \^Prov .Ti.w\,

{Psal. XXXVI, 9), me stultissimc nimis ex dejcctione 4, 5), distuli tibi quac tunc poteram respondere. Et

lcntasli, sciens quia qua; tibi et Ecclesiae tibi com- de his ([uae mihi mandasli, tibi mox remandavi, ut
301 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 302
quoniara a confratribus nostris, quibus ea ostendisli, Aexiguitatis meae tuae fraternitati dono, petens utipsa
audieram te contra me, et contra eadem scripta scripta raihi per teipsum tribuas, et ne diutius diffe-
quaedam collegisse, et etiam cuidam scripto te sub- ras : quatenus illis inspectis, salva fide et auctori-
scripsisse, et a canonicis Ecclesiae Laudunensis, et tate, inde simul sequamur quod catholicae et fra-
postea a presbyteris tuae parocbiae, conlra me et ternae paci atque dilectioni convenire dignoscitur,
contra eadera scripta subscribi fecisse. Sed et te sequentes Apostolum dicentem : Pacemsequimini, et

dicere, quia ipsa scripta, quae ego tibi, et ecclesiae sanctimoniam, sine qua nemo videbit Deum {Joan.
Laudunensi, de praefata excommunicatione a te facta III, 20). Ipse euim frater nosti dicere veritatem, quia

direxeram, membratim dissolvisse, et secundum omyiis qui male agit odit lucem, etnonvenitadlu-
sanctarum tramitem Scripturarum, traditionemque cem, ut no7i arguantur opera ejus:gui autem facit
majorum, nullius esse auctoritatis vel rationis mon- veritatem venit ad lucem, ut manifestentur opera
strasse coram tantis
: et talibus de confratribus et ejus, quia in Deo sunt facta (Hebr. xii, 14). Propterea
coepiscopis nostris qui ibi aderant, quos et quantos sicut, licet non regulariter, ostendisti mihi quae colle-

tu eligeres, eadem scripta, quae ego tibi et Laudu- gisti ex apostolicaesedispontificumepistolis.undetibi

nensi ecclesiae pro ratione praedicta transmiseram. succincte respondi.si necesseforetlatiusresponsurus,
ostenderentur. Sed et tu ea quae coUegeras, verum r> ostende etiam scriptum cui subscripsisti, et subscri
et illa quibus subscripseras, et subscribi feceras, bi fecisti, sed et illa per quae te dissolvisse dicis
nec non et illa per quae scripta a me directa te dis- scripta a rae tibi et ecclesiae tuae directa, ut manife-
solvisse dicebas, in medium nostri deportares, et stum sit, cura ad lucem venerint, si in Deo sint fa-
legerentur per ordinem, et quidquid tunc ibi a prae- cta. Ego autem quae tibi et ecclesiae tibi coramissae
fatis fratribus et coepiscopis nostris juste et ratio- scripsi de praefata excoraraunicatione a te facta,
nabiliter secundum sacram auctoritatem, et catholi- priraum quidem ad te illa direxi, non ex me
quae
cae fidei convenientiam, inventura et decretum, et illa scripsi, sciens dictura : Quiasemetipso loquitur,
inter nos conventum foret, voluntarie sequerer, et gloriam propriam qucerit {Joan. vii, 18); per me
pacem, quam tecum in corde habebam, et exterius autem, ex evangelica veritate, et apostohca atque
si velles eam tibi non denegarem, etate mihi obla- prophetica auctoritate, sed et apostolicae sedis, et
lam susciperem, et tibi dilectionem sinceram ut sanctorum conciliorum constitutionibus, illa scripta
fratri et fiUo exhiberera. Ad quara raeam responsio- et a rae tibi et ecclesiae tibi
commissae directa noa
nem tibi referendam, isdem venerabilis archiepisco- denego, sciens dictum a Domino Tu autem audiens :

pus- Wenilo domnum Adventium gloriosum pontifi- nuntiabis eis ex yne {Ezech. xxxiii, 7). Eapropter
cem, qui una cum eo meam responsionem audierat, justitiam eins non abscondi in corde meo, veritatem
ire poposcit. Quod et isdcm venerabilis episcopus C' ejus e^ 5a/ufare suum di.rt (PsaL xxxix, 11). Non
libentissime egit, et post communem collocutionera abscondi raisericordiara ejus, el veritatem ejus a
vestrara, detuUt mihi ex tua parte venerabiUs ar- concilio muho, ut non elonget a me raiserationes
chiepiscopus Wenilo quosdam quaterniunculos, sibi suas, sed raisericordia et veritas ejus suscipiant
a te in praesentia mea datos,et versibus ad domnum me. Sed quia homo, et in multis divini sensus
ut
nostrum regem Carolum titulatos, et dixit mihi, te ignarus, errare possum, quod in hac causa rae ad-
sibi respondisse, quoniam illa alia scripta quae requi- huc fecisse non concredo, si raihirationera et aucto-
rebam, te ibi non habere, et propterea iUa mihinon ritatera ostenderis secundura sanctarum Scriptura-
mitteres. Ego autem ipsos quaterniunculos, adman- rura trarailera, traditionemque cathohcorum Patrum,
sionera nostrara jara vesperi veniens, lectione citis- quara hinc debeara sequi, debitura assensum prae-
sima perlustravi : de quibus tibi in crastina, in sche- bere non abnuo, qui etiam a minoribusmeis corrigi,
dula brevi respondi, quara tibi per prtefatum vene- el eorura bene dicta sequi non renuo : quia saepe
rabilera archiepiscopura Wenilonem transmisi, per juniori Dorainus revelat quodraeliusest, et, Aposto-
quem mihi eosdem quaterniunculos miseras. Quos lus dicit : Si alii revelatum fuerit sedenti, priorta-
secundum auctoritatem ac raorera, ut provincialis ceat {I Cor. xiv, 30). Venerandum quippe, ac cura
episcopus suo archiepiscopo facere debet et solet, D orani devotione imitandum teneo, quod beatum Gre-
offerre non quibusdam visum fuit
voluisti, et velut gorium dixisse lego {lib. vii, ind. 11, epist. 2) :

dedignatus fuisti. Ego autem praefatam schedulam « Ego, inquit, et minores meos, quos ab ilUcitis
ideo per meipsum tibi non dandam, sed per eura, prohibeo, in bono imitari paratus sum. Stultus est
per quem mihi saepe fatos quaterniunculos raiseras, enim, qui in eo se primum existimat, ut bona quae
dirigendam necessario duxi, ne si de raea manu ip- viderit discere contemnat. ><

.sam schedulam recipere refutares, raalivoUs, si forte

CAPUT V.
aliqui aderant, plausus excilarelur, et benivoUs qui
plurimi aderant, dolor incuteretur. Exspectavi autem De duobus Hincmari judiciis, quoe a tede apostolica

postea usque modo, rescissa dicebat.

ut mihi illa scripla, quae tunc
apud te non habere mandaveras, mitteres. Sed quo- Denique dictum est mihi, quoniam apud plurimos
niara iUa hactenus non misisti, dignum censui, uta glorieris, quia mihi et me audes
potes resistere,
te mihi ea mitli reposcerem : etidcirco haslitleras contemnere, sicut de juvene jactaniiae vento repleto
 :,

303 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 304

legitur, qui Ephesi domum Dianaeincendit, et inter- Aposlulaverit in medium proferendas ; velut item
rogatus cur lioe cgerit, rcspondit, ut quia bonis non scriptura est: Sicut spina in manu tcmulenti, itain
poterat, vel malis innotesceret. Et ad hanc gloria- re stulti parabola {Prov. xxvi, 9) : quiatemulentus
tionem tuam respondeo tibi ex verbis Apostoli : fra- spinam in manu gestans prius seipsum vulnerat, ita

non bona
ter, Quid enim,
gloriatio tua (/ Cor. v, 6). et tu, si ha5c dicis, non me tantum, sed et plurimos
quantum sibi a potentia superna permittitur, non plurimarum provinciarum episcopos, imoetteipsura,
potest homo temporali potestale suffultus, qui quod non denegas, quiaetdenegare nonpotes, cora-
Deum non timet, et hominem non reveretur ? Nam participem in omnibus judicio nostro mendaciter
et nos aliquid possumus, sed uiinam semper in Deo impetis, non videns quo le laqueo strangules, quo-
possimus qui nos confortjit. El quoniam non est niam judiciura nostrum a majoris auctoritatis judice
potestas nisi a Deo, discernendura est in potestate, immutari, non autem aliter cassari canonice pote-
quid nobis Deus concedat propitius, et quid permit- rat, si contra regulas iniraico animo, vel aliqua cu-
tat iratus, ut concessa cum tiraore et tremore humi- piditate aut gratia, depravatum nobiscum te judi-
liter exsequamur, et porraissa in nostri perniciera casse confiteris, decernente Africano concilio {can.
non abutamur, et qui gloriatur in potestate, in Do- 91) de episcopo, qui sedixerit menticndo eos cora-
mino sicut et in aliis glorietur, atque juxta dictum g raunicasse, quos, eo sciente, noncoramunicasse con-
sapientis (Boet., de Cons. phil., lib. iii, raet. 5) stiterit, etiam episcopatum amittat.
Qui se volet esse potentem, Quia vero apud se hurailis et discretus, sciens
Animos do niet iJle feroces ; scriptum : Tempus tacendi, tempus loquendi
et
quia beati mites quoniam ipsi possidebunt terram {Eccle. III, 7), gloriatur in Domino, dicens Dedit :

ffiternae scilicet haereditatis. Si enim gloriaris quia mihi Dominus linguam eruditam, ut sciam in tem-
mihi potes resislere, time quia in quo mihi contra pore proferre sermonem, succincle tibi respondeo,
regulas sacras resistis, Dei ordinationi resistis, qui quia nostrum judicium, per regulas exsecutura, sedes
per sacros canones Spiritu Dci conditos, ct totius postolica non cassavit : sed Rothado, qui ad eam
mundi reverentia consecratos, me tibi pr.^posuit, fecit confugium, hurailiter poscenti (quoniara legati'

et le mihi supposuit. Et si gloriaris quia me audes nostri, qui causam ejus exarainaviraus, cum litleris,

contcmnere, time, quoniam illum, qui suo vitio fa- sicut praecipiunt canones, prius non venerunt clusas
ctus est utnuUum timeret, cl specialiter in illo filio transire prohibiti, quam ab eo, sed et ab aliis plu-
perditionis qui antichristus dicitur operabitur imi- rimis, suggeslionem inde susciperet), sicut suo sa-
nunc, inquit Joannes aposlolus, antichristi
taris, et pientissimo consilio judicavit, solatii benignitatem
multi sunt {I Joan. ii, 18) etut item scriptum est
;
impendit. « Quoniam universoi, inquit Leo papa,
Imitantur illumqui sunt ex purte ipsius{Sap .i\,%c>) ^ vi(u Domini misericordia et veritas, cogiraur secun-
Unde si gloriaris quia contra rae tumes, meque tu- dura sedis apostolicae pietalem, ita nostrara terape-
mendo contemnis, ac per hoc Dei ordinationi resi- rare sententiam, ut trulinato pondere delictorum,
stis, quoniara humilibus, quibus Deus dat gratiam, quae constant non unius esse mensurai, quadam
et pro veritate loquentibus, ct his qui contra verita- diffiniarausutcunque toleranda, quaedara vero peni-
tem se erigunt rcsistentibus, apcritur coelum, vel tus araputanda et remissio peccati non dat licen-
:

occulta nobis vel raanifesta divina operalione, sicut tiam delinquendi, nec quod poluit ahqua ralione
de beato Stcphano Iegimus(.-lcf. 7) : Superbisautem, conccdi, amplius patiemur impune commitli. Et
quibus Deus resistit, ct Dei ordinationi rcsistcntibus, nostra unanimitas, ut par est et regulae prtpcipiunt,
contraque majores suos lumentibus, vel occulta no- venerabiliter ac humilitcr praecellcntis auctoritatis
bis vcl manifesta divina operatione infernus aperi- decrelum apostolicac sedis (cui, ut Innocentius scri-
lur, sicut de Chore, Dathaa et Abiron legimus bit, in oranibus causis debet reverentia custodiri, et

fjYum.lG), quos dehisccnte sub pedibus eorura terra ad quara de majoribus causis, si fuerint in racdiura
infernus absorbuit. Dementia quoquc tua, sic cnim devolutai, sicut synodus staluit, et vetus consueludo
vocatur a plurirais, per ora raultorum volitat,dicen- exigit, post judicium episcopale debet referri, sicut
tium le fiuasi mente caplum disseminare, quoniam D et scribcntes, Bonifacius ad Gallicanos, et Leo ad
si de aliiiua causa te in synodo compellavcro, si vi- Anastasiura, el ad Mauros opiscopos, decrcvcrunl)
sum tibi non fucrit, mihi non respondcbis, pro eo sinc ulla contontione vcl rcsultatione suscepit, quo-,
quod jam duo mea judicia a sede apostolica sint niara sic ot synodus statuit, et vetus consueludo exigit.
cassala. Undetibi breviter, potius significando, quam Quoniara quidem sacra ct mystica Nicaena synodus, cui
plenam rationcm rcddcndo, ccnsui rcsponderc, do- ccssit in decretis synodalibus omnis antiquitas, ct

nec aut ipsc milii lioc dicas in synodo, autquod nu- quara in fidci diflinitione, vel leguin latione, con-
do sermonc diccris susurrare, alligatum scripto dc- vellerc non praesumpsit catholica uUa posleritas,
libcres, (|uodnon oeslimo, intimarc (nam, ut Scri- suggorento sibi sancto Spirilu consuit {can. G). Ut
ptura dicit Parala sunt derisorihus judicia, ctmallci
: sccundum anti(juam consuctudinem, Aloxandrinus
pcrcuticntes .stuUorum corporihus \Prov. xix, 20], cpiscopus suorum omniuni habcat potcstatcni, quia
habeo hinc i)aralasjudiciales scntentias, malleorura ct cpiscopo Romano parilis nios cst. Simililcr ct
vice cordifp tuac stullitiam percuticntes, si ratio apud Antiochiara cacterasque proviacias suis privi-
305 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINXMARI LAUDUN. 306

legia servenlur Ecclesiis. » Et inde sequenles sancti A si necesse iili fuerit, aposlolicarn beali Petri sedem
canones, et in decretis suis Roraance sedis pontifices appellet, et cum appellatione successorem
sua ad
promulgaverunt (Ccelest., ep. 2, c. 4; Bonif., ep.3; illius confugiat, ut ipse, de provincialium metropo-
conc. Carthag., c. 16; Bonif., ep. 2; Innoc, ep. litanarum sedium atque episcoporum judiciis, mise-
decret., c.tO) : « Utunaquaeque provinciasuo raetro- ricors et justum decernat judicium, quia in illius
politano contentia sit, nec usurpationi locus alicui primatu ipse beatus Petrus cunctorum onera portat,
sacerdoti in alterius concedatur injuria. Sit conces- cujus principatus auctoritate mediator Dei ct homi-
sis sibi contentus unusquisque limitibus, alter in nura homo Christus Jesus sedem Romanara super
altcrius provincia nihil praesuraat, sed metropolitani omnes sedes sublimavit, Alexandrinam decoravit,
sui unaquffique provincia in oranibus rebus ordina- Antiochenam confirraavit, et per caeteras provincias
tionem semper exspectet. Et quisquis episcoporura privilegia suis Ecclesiis conservari ac corroborari
accusatur, ad primatem provincioe ipsius accusalio- decrovit. Ordinem aulem exsequendi judicii de ap-
nera deferat accusator, et accusatus die slatuta lit- pellante cpiscopo idem concilium explanat dicens :

teris regulariter evocatus, pracsens si confidit ad « Placuit ut si episcopus accusatus fuerit, et judi-

objecta respondeat. Sed et si quae causaevel contcn- caverint congregati cpiscopi regionis ipsius, et de
tiones inter |clericos tam superioris ordinis quam g gradu suo eum dejccerint, si appellaverit qui deje-
etiam inferioris fuerint exortae, congregalis ejusdem ctus est, et confugerit ad episcorum Romanae Eccle-
provinciae episcopis, jurgium terminetur : nec alicui siae, et voluerit se audiri, si juslum putaverit ut re-
liceat, relictis his sacerdotibus, qui in eadem pro- novetur examen, scribere his episcopis dignetur qui
vincia Dei Ecclesiara nutu divino gubernant, adalias in finitima et propinqua provincia sunt, ut ipsi dili-
convolare provincias. » genter omnnio requirant, et juxta fidera veritatis
Eodera sancto Spiritu inspirante, quo et praeraissa ditfiniant. Quod si is qui rogat causam suam audiri
diversis oribus diversisquetemporibus decreta sunt, iterum, deprecatione sua raoverit episcopura Roma-
vencrandura Sardiccnse concilium statuit {conc. Sar- num, ut e latere suo presbyterum mittat, erit in

dic, cap. 3) : « Ut si in aliqua provincia aliquis episco- polestate episcopi quid velil, et quid aestiraet ; et si

pus contra fratrem suum episcopum litem habuerit, decreverit mittendos esse qui praesentes cum epi-
ne unus e duobus ex alia provincia advocet episco- scopis judicenf, habentes ejus auctoritatem a quo
pum cognitorem. Quod si aliquis episcopus judicatus destinati sunt, erit in suo arbitrio. Si vero credi-
fucril in aliqua causa, et putat se bonam causam derit episcopos sutficere, ut negotio terminum im-
habere ul iterura conciHura renovelur, sancti Petri ponant, faciet quod sapientissimo consilio judica-
apostoli (cui ob robur solidissimae fidei Christus verit. ')

petra a se nomen Petri indidit, dicens : Tu es Pctrus, Lege epistolam ipsius Sardicensis concilii ad
et super hanc petram, scilicet rectaefidei, quamPa- omnes usquam episcopos, et invenies hoc raodo
tre libi revelanteconfessus es, cedificabo Ecclesiam Athanasium Alexandrinum, et Paulum Constantino-
meam, ettibidaboclaves regni ccelorum[Matth. xvi, politanum, sed et alios apostolicaa sedis auctoritate
18,19]; et : Tualiquando conversus confirma fratres in eadem syuodo absolutos ac reslitutos. Lcge de-
tuos [Luc. xxii, 32]," videlicet Pasca oves meas cretalem epistolam Leonis ad episcopos per Caesa-
\Joaii. XXI, 26], memoriam hoaorari constituit. Ut riensem Mauritaniam constitutos {episf. 91», et

scribatur {conc. Sardic, can. 3, 4) abliis qui cau- invenies Lupicinum.secundum hujus synodi tenorem,
sara examinarunt Romano episcopo, et si judicaverit in proviucia jussum audiri, cum ratione reddita
renovandum esse judicium, renovetur et det judices ;
quare communionera ante suditionera raeruerat. Et
si aulem probaverit talem essc causam, ut non re- non praejudicatis apostolicae sedis statutis, nec prae-
fricenlur quoe acta sunt, quae decreverit confirmata decessorum suorum suisque decretis, Donatum Sali-
erunt. Et cum aliquis episcopus depositus fuerit cinenscm conversura directo fidei libello gregi Do-
eorum cpiscoporura judicio, qui in vicinis locis minico praesedisse. Maximum etiara, ex laico repre-
commorantur, et proclaraaverit agenduiu sibi uego- hensibililer ordinatum, simiUter datolibello, ab epi-

tium in urbe Roma, aller episcopus in ejusdem ca- D scopali, quam quoquomodo adeptus fuerat, dignitate

thedra, post appellationcm ejus qui videtur esse de- non repelli. Aggari deuique et Tibcriani causam,
positus, oranino non ordinelur, nisi causa fuerit in qui pcr lumullus et seditioncs dicebanlur ordinati,

judicio episcopi Romani determinata. » Juslum provincialiumepiscoporum judicio commissam fuisse

naraque ac ratione plenissimura Sardiccnse vidit et ad apostolicara scdem statuta refercnda praece-
concilium, ut quia secundum sacros Nicoenos cano- ptura fuissc invenies, et si quae causa» eracrserint,
nes, unaquieque provincia suo metropolitano debct quae ad statiim Ecclesiarum, et ad concordiain per-
esse contentia, nec usurpationi locusalicui sacerdoti tinoant sacerdotum, in provincia sub limoro Domini
in altcrius conceditur injuria, neque ut aller in alte- ventilari, et de composilis ac componendis omnibus
quiddam prjesumat, sed unaquaequc
rius provincia ad sedem apostohcara plenissiraam rclationeni milti,

omnibus rebus ordi-

pj"ovincia mctropolilani sui iu ut ea quacjuxta ecclesiaslicura morem juste et ra-

nationem semper exspectct, nc judicatus in provin- tionabiiiter fucrint dilfinita, ipsius scntcntia robo-

ciali judicio quilibct innoccns daranetur episcopus. renlur. Sed el dc altero Maximo a sauclo Bonifacio
 »

^^^
307 HINCMARI RHEI^IENSIS ARCHIEPISCOPI
viat.co tantum
. intra pro- A ad diem sui obitos deberet retrud.
recretum invenies (Bonifac. I, epist. .),
vinciamessedeberejudicium.etcongregarisynoduni,
munere redonatus.
et invenies eum
si confidit, ad objecta
Le-e quoque decreta Gelasii,
ut si adesse voluerit prsesens, longe ante sua tempora consti-
commeraorarc quae
respondeat si adesse negligeret, dilalionem sententiae
:
Constantmopohtano,
provin- terunt,de Athanasio, de Joanne
deabsentia nonlucraretur. Et quidquid deeo scdem egisse, sicut
decernendum, ad apostolicam atque Flaviano, eamdem primam
ciales episcopi ducerent certissimis repen-
et in docuraentis
de mullis aUis
sedem referrent, ut ejus auctoritate firmaretur. synodo Hie-
raus. Lege etiam qualiter Athanasius in
(Innocent. I, ep. 27, suae absolutio-
In decretis quoque Innocentii rosolvmitana, sed ct in Alexandrina,
de quo sedi apostolicae per auctoritatem a sede apostohca
in fme) Photinum, nis ac restitutionis
rumorem subreptura et elicitum per in- synodo exsecutam relegit,
falsum sumptam, et in Sardicensi

sidias dicebatur, quia causa ad

salutem redierat, in-
et unanimitatera fraternitatis
quaesivit, sicut et m
venies restitutum. Sed et a Felice
papa (Felix III,
nostra svnodo de fralre et
consacerdote nostro de
subreptionem, sed per rationem Quia sicul et de redera-
epist. 4), non per quo agitur factum fuit.

daranatum Misenum, suscepto ab eo

libello poeni-
ptore nostro in Ezechiele
propheta lcgiraus {Eze-
legimus
tentiae, legirausa beato Gelasio absolutura {in syno-
absolutum (in synO" ^^^ ^^^,^^^ apostolica sedes
funiculum in manu
doRom.).\n regesto nihilominus beati Gregorii, in
B ^.^!^^ dispositionis intuitu, alterum intra
^^^^^^^
reperies di et al
epistola ad Maximura, manifesta lectione niensuram electorum misericordia asciscit,
qucC ab excom- Rederaptor
cere, nullomodo posse ordmationem, terum judicio foras rehnquit : ut et
in epistola et
municatis in excommunicato est acta. Et noster, dnra aUos a suis iniquitatibus abstrahit,
epist. 33),oblata sibi petitione a aUbi funiculum
ad Columbum {lib. i, aUos in sua iniquitate dereUnquit,
in Numidia aUunde
diaconibus Ecclesiae Pudentianae, jussit aUunde retrahit,et huc ducit quem
trahit, et
provincia cum misso suo universale concilium con- subducit, quoniam in eadem sede Dominus, velut m
Maximianura episcopura regulariter aUorum facta examinat, et
gregari, et throno suo praesidens,
accusatores pro sua sede sua, dispen-
deponi cuncta mirabiUter, ut videUcet de
convidura : et si

culpa feriendi forent, pro eo quod se Romam fatiga-

sat Verum sicut nos ipsius
apostoUcae sedis prae-

verunt non esse parcendum. Et in epistola ad ita et ipsa sedes apostohca

eis stantiam fuimus amplexi,
Joannera Syracusanura (/ift. vii, ind. H, epist. 62), scripto sacrorum canonura
auctoritatem nobis repen-
adhibitis con-
Lucillura Melicilans civitatis episcopum, dit, et benignitatem paternitatis exhibuit, velut
secum tribus vel quatuor coepiscopis,ut ipsispraesen- ciUum Carthaginense decrevit (conc. Carthag.,c. 15):

tibus satisfacta veritate, debere deponi et alter in judicibus eccle-

Placuit, inquiens, ut a quibuscunque
:

Grego- G est major

ejus loco paecipitur ehgi, quia, ut ipse beatus siasticis ad aUos judicesecclesiasticos, ubi
rius adNeapoUtanos scribit {lib. xi, ep. 3), « canoni- provocatum, non eis obsit quorum
auctorilas, fuerit
cis est reguUs constitutum, ut defuncto vel sublato fuerit soluta sententia, si convinci non potnermt vcl
pastore, Ecclesia diu sacerdote privari non debeat. »
inimico animo judicasse, vel aUqua cupiditate aut

Et in epistola ad Natalera Salonitanum archiepisco- gratia depravati. Sane si ex consensu partmm electi

pum, sed ad Antoninum subdiaconum

et in epistola fuerint judices, etiam a
pauciore numero quam con-
H, 9j, habes, ut Florentium capitulo, non Uceat
{lib. XI, ind. ep. 8, slitutum est, sciUcet in supcriori
episcopum a quibusdam in criminaUbus causis accu- benignitas aposto-
provocari. Quapropter, quoniam
satura, ct nuUis canonicis probationibus exquisitis, anirao, vei aliqua cupiditate
licae sedis nos inimico

nec sacerdotalis conciUi proveniente judicio,

a sui
aut gratia depravatos judicasse non invenit, neque
non jure sed potcstate deposi- et sicut sanclae memorife
do-
eura honoris officio, succcnsere decrevit :

tum, quia non potest quisquam episcopalus

gradu, Nicolao Utteris nostris commumter mti-
mino papae
nisi justis ex causis concors sacerdotum
submovere loco fratns no-
mavimus, causa hujus sententiae, in
sentenlia, eumdem Florentium episcopura ab
exsiho
ordinatus dccessit, ad se confugienti suae aucto-
slri
ejusepisco
causara c|uoti..iow
et uttusaiii et quuu sapientissimo ^--
quod &uinuiii.ic,o....v. suo
quo erat retrusus debere ejici, ei ritatis manumporrexit, ei
porrexii,
pali disceptalione perquiri ; et si in his, in quibus
j^ f,Q^^[\[Q judicavil.exscqui
procuravit, ct nobis exsc-
convi- '
nT.mr.pniinnpm nostra
.„;„c pra>ceptionem
accusalus fuerat, canonica foret probatione
1„..:.
cuta servare raandavit
.
: cujus

ctus, canonica procul dubio uUione pleclendum, et

humililas,ut dignum fuit, obedienter suscepil. Quis
archiepiscopi in eum propriumrobur obtine-
me-
Christo, qui cst pax nostra, et
soluto
praefati eniiT cum
autem generaU judiciofuis. pacem
unum {Kphcs. ii),
re dcbere sentenliam; sin dio pariete fecit ulraciuc
deinceps praejudicio subjace- quod dicit Apo-
sel absolutus, nuUius habere dcsidorans, non amplcctatur
Et in cpistola ad unitatcm spiritus in viitcido
rel, ct suae res sibi restituercnlur. stolus: So//ici7i servare
recte di-
Joannem prima; Justinianse arrhicpiscopum (lib. x, pacis {Ephes. iv, 3.) Quod ab Apostolo
?
prajsumptiosa subscnpUonc tua
ep. 33), dePauloDiadinaccivitatisepiscopoinvenies, ctum, tu in .luadam
suam, inverecuude ac menlc incongrue posuisli. Quis Ecclcsiac catholicae hhus
ut qui post dcposilionem
corrcctioncm, atque
perversa dc episcopatu loqui est ausus, ct rursus ad non potissime dcsidcrat iVatris
ercctioncm, et non dolcat
dejoctionem ? Quis non
hoc aspirare praesumpsit, ut Dominici corporis ct
totis praecordiis congaudeat in orani Christiano,
sanguinis communionc privatus, in monastcrio usque
 : ;

309 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 310

maxime autem in ministerii collega, benignissimisA quae a nobis unanimiter in synodo consensa , et a
evangelicis senlentiis piissimi Domini ore prolatis sede apostolica perpetuum volo,
ditHinita sunt, in
Oportet et te, inquit, ft.li, gaudcre, quia frater tuus quia bonae memoria:? Nicolai papae litlerae, postquam
mortuus fuerat et revixit, pericrat et inventus est mde veritatcra rescivit, per meum raissum directae,
{Luc. XV, 3-2j. Et quod sanato dicit : Ecce sanus factus raihi abundantissime suffecerunt. Sed et alias litte-
es, jam amplius noli peccare , nedeterius tibi aliquid ras synodicas, quas audisti, per' eumdem missum
contingat {Joan v, 14) ; et tuam, et
: Vade in domum mihi direxil, quibus de colleclionibus ab eo prsece-
annuntiaquantatibifeceritDominus?(Marc. v. 19.) ptis,non mihi, ut jusserat, sed regi, ut tibi ad osten-
De altero autem quasi meo judicio quod dicere ,
tationem tuam placuit, porrectis, quanquani eis non
diceris ex Wulfado et ejus collegis, cassato a sede indiguerim, sicut solitus es obedisti. Quin et de his
apostolica, sentiri potest quod Salomon dicit Qui, : quje in synodo Tricassina, inqua quse non rapui, de
inquiens, quod novit loquitur, index justiticc est; qui his rationem reddendo, quae ad me nonpertinebant,
autemmentitur ,testis est fraudulentus {Prov .nn ,{1) relictis eis quorum inde intererat, exsolvi. Sed et
Etitem: Jaculum, et gladius, et sagitta acuta, homo de his quaj post earanem synodum est adversum me
quiloquitur contra proximum suum falsum testimo- actitatura, domni Adriani papae per Actardum vene-
nium {Prov. xxv, 18). Etut ostcndit apostolus : //is -p rabilem episcopura epistolae missae, adeo omnem
qui charitatis veritatem non recipiunt, immittit illis angoris nebulam a mente mea sudario suae magnae
Deus, sciHcet ex retributionejustitiae, operationem benignitalis absterserunt, ut placidissima voluntate.
credantmendacio,utjudicenturomnes qui
erroris, ut sequi me libeat quod monet ^postolus Nihilper :

noncrediderunt veritatised consenserunt iniquitati contentionem ncque per inanem gloriam. {Philip.
{II Thess. 11, 10). Non debueras namque fallere, aut II,3,) et ISon e(pciamur inanis glorice cupidi, in-
; :

falli posse, quod auribus audisti , manibus contre- vicem provocantes, invicem invidentes {Gal. v, 26 )
ctasti, oculis legendo vidisti, sed non illis auribus, et quod item scriptum est Non quceras ultionem,nec
:

neque illis ocuIis,de quibus Dorainus prophetae dicit memor eris injurioe civium tuorum (Levit. xix, 18),
A uribus tuis audi, et oculis tuis vide (Ezcch xliv, 5). . atque totius raedullis cordis Domino dicere : Exulta-
Quia unde agitur judex non fui, inter judices con- verunt fili* Judae in oranibus judiciis tuis Domine, ,

numeratus non exstili, in locojudicisnon sedi,judi- et fiat pax in virtute Ilierusalem, qua? virtus, ut Au-
cium inde non terminavi, cura judicibus vel aliis gustinus exponit [in psal.cwi), charilas est, cui san-
consentientibus non subscripsi. Sed quoniara sedi ctac dictum cst
civitati, videlicet sanctae Ecclesiac, :

apostolicae non placuit inde cum his qui judicave- Fiat pax in virtute tua, et abundaniia in turribus
runt, et judicio illi subscripserunt, rationem habere, tuis {Psal. cxxi, 7). Intento menlis oculo, sollicitu-
et quibusdara suadentibus, me voluit, quod sibi bo- ^ dine pia suspiciens quod de actione hujusmodi Leo
num videbatur, et episcopi regionum nostrarum, ct 6.ici\.lepist. 91, episcopis perCcesar.Mauritan.): « Su-
princeps terrae volebat, unanimiter consentirc, se- perest ut concordiobedientiasalubressuscipiatis hor-
cundum aucloritatem sacri Nicaeni concilii, el Afri- tatus, ct nihil per contentionem agenlcs, sed ad
canae provincia^ canonum, quae de quibusdara juxta omne studiura devotionis unanimes, divinis et apo-
instantiam temporis decreverunt , consensi , obte- stolicis conslitutionibus serviatis, et in nullo patia-
stante Apostolo, ut idipsum dicamus omnes, ei non mini pia canonum decrcta violari. Quaj enim nunc
sint in nobis schismata {I Cor. i, 10). Qui ostendit certarum remisimus consideratione causarum, anli-
quod jussit, ilerura dicens etiam suis rainoribus Si : quis deinceps cuslodienda sunt regulis, ne quod ad
cuialiquid donastis, et ego ; ctego quod donavi, pro- tempus pia lenitate concessimus, justa posthac ul-
non circumveniamur a
pter vos in pcrsona Christi, ut tione plectamur, » et reliqua.
Satana.non enim ignoramus astutias ejus {l Cor.
II -20), qui sffpe suadet ut unde alter miseretur,
CAPUT VI.

Contra quas diaboli astutias pacem

alter irascatur. Dc eo quod dicebat Ilincmarum degradari debere.
sequi deberaus et sanclimoniam, siae qua nerao vi- Dictum est etiam mihi te plurimis solere dicere ut
debit Deum. D quoniam quoe in tua parochia ligasti, siue tuo con-
Quod pro raodulo meo sequi etiam in hoc negotio sensu dissolvi, quin potius quae conlra i-egulas exor-
sludui, sicut advertere poleras, si de alia sagina, dinasti, secundum regulasordinavi, hoc agere et ob-
quam sanctus postulat dicens : Sicut adipe ct pingue- tinere poteris, et ages et oblinebis, ut ego missam
dinerepleatur animamca \Psal. lxii), corimpingua- non cantem, et si ego illam cantavero, lu illam non
tara non haberes, quia synodahs epislola hinc a cantabis. Ad quod tibi mitius responderem, nisiira-
nobis communiler missa, ita per omnia sincera, ad tum fuisse Dominum contra Heli, qui fiiios suos lc-
sedis apostolicae lectionem, meae infirmalionis et al- nius quam debuerit corripuerat {IRcg. 3),Iegisscm:
terius confirmationis causa non venit, veluti ex epi- et proinde liinc tibi, si tamen hoc dicis, respondeo
stohs nobis a sede apostolica de ea re scriptis evi- quod de Moab scriptum est Audivimus supcrbiam :

denter ostenditur,sicut corara rege ot nobis in synodo Moah superbus est valde, superbinejus et arrogantia
:

releca Et lamen inde nullam quaestionem mo-

fuit. cjus plus quam fortitudo ejus (Isa. xvi, 6). El si tu
vere, vel contentionem consersere volui, nec de his, me degradare posse te rainaris arrogas tibi plus
 311 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 312

qiiam possis ; ac per hoc in hac causa superbia tua A ritis , et meura est ordinandum examinare non ,

et arroganlia tua plus est quam fortitudo tua. Citius tuum. Tuum est autem cum aliis mccum ordinare
enim facere potes ut tu raissam non cantes, quam episcopum, et litteris canonicis, quas ordinatus ab
facore ut ego degradatus fiam imo hoc facere po- ; ordinatoribus suis jubetur accipere, post me in tuo
tes ut tu missam non cantes, sed hoc facere non po- loco subscribere : qui non debes ulli novae rei, quee
tes ut ego degrader: Non es enim mihiprselatus, sed ad generalem observantiam Dominisacerdotum per-
veUs nolis inordinisdignitate subjectus, etde illorum tinent , sine conscienlia vel sententia mea subscri-
societatc in ordinis qualitate, quibus sacri canones bere. Tu juberis a sacris reguhs, decrelo vel rela-
non permittunt apud se celebrare concilia, et de qui- tioni meae, si praicepero tibi, salva fide subscri-

bus magna synodus Chalcedonensis dicit {can. 19): bere, ctnon ego tuodecre'.o velrelationi subscribere
« Decrevit sancta synodus secundum canones Pa- debeo : quia tu decreto, vel relationi cuicunque, vcl
trum, bis in anno episcopos in idipsum in unaqua- cujuscunque, de his qure ad parochiam tuam non
que provincia convenire, quo metropolitanus anti- pcrtinent, prseter mc non debes subscribere. Sed ct
stes probaverit, el corrigere singula,si quaefortassis nec de tua parochia, nisi de rebus et possessionibus
emerserint, » synodum debeo
et reliqua. quas cum notilia presbytcrorum et diaconorum Ec-
Ego te ad
convocare, tu me non potes ad synodum regulariterg clesia? tute regere debes et dispensare,vel commuta-
provocare, et si ad synodum a me vocatus non ve- lionibus earum cum cohibentia clericorum subscri-

neris, aut dignara excusationem cum tractoria per bere. De tuo judicio judicati vel judicandi ad rae
comministrum tuum mihi directa, in qua impossibili- possunt, el si necessilas eis fuerit ad me provocare
tatis vel necessitatis tuae causas ostendas, cur ad debent, non autem de meo judicio ad tuum judicium
synodum non venisli, non miseris, ego te valeo et quis provocahit. Tu de rebus Ecclesia} tuae vendcndis
debeo judicare : tu pro hujusmodi vel pro alia causa, vel distrahendis me juberis consulere, ego de hujus-
tua auctorilate mc non praevales judicare. Et si ac- modi causa ad tuum consullum irc non jubcor. Si
cusandus fueris, admeprimatem pro-
accusatortuus tupresbyterum, vel diaconem, vel alium quomcun-
vincia; de te accusationem debet deferre nemo au- ;
que excomraunicaveris, ct patienter accipere nolue-
tem me apud te regularitcr ad judicandum praevalel ris ul per finitimos episcopos negotium discutiatur,
accusare. Non enim tuum est de me judicare, nec et vel probetur sententia lua a plurimis vol emende-
mihi judices dare, quia sicut scriptum est, minor a tur, et tibi ante synodum non placuerit humaniorem
majore bcnedicitur (Hebr. vn, 1), ita et judicatur, pro eo ferre sententiam, congrogatis provincise epi-
Unde sacri canones et decreta apostolicae sedis me scopis, una cum eis, si rationabile nobis visum fuc-
ad sequentis
, civitatis episcopi
^ j,- judicium
j irae invitum rit,,. possumus et debemus, etiam si nolueris, tuara
non patiuntur. Et si de meo quis judicio queritur, ^immutare et alteram proferre senlentiam.
evidenter regulae monstrant qualiter et a quibus de- Sed et ilJa non bene intelligis ut in luis colleclio-

beat retraclari. Ego vero tibi judices, aut consen- nibus potiusque compilaliunibus inveni , ut ogo ad
tire electos, aut a me etiam deputatos dare debeo, tuam parochiam nisi a te invitatus non veniam, et

si causa poposcerit. Ego locum debeo et possum eli- quac corrigenda ibi sunt corrigam hunc pravae
; ot

gere, ubicunque mihi visura fuerit, intota mea pro- intelligenliac tuee sensum, et plura sacrorum conci-
vincia ad synodum convocandam, vel ad ordinalio- lia canonum, et apostolicre sedis decreta rcdarguunt.
nem celebrandam, quo si te vocavero debes concur- revincunt atque repellunt. Si causa in provincia

rere. Tuura non est locum ad synodura convocan- mea orta fueril, aut in concilio perfecto debet finiri

dam, vel ad ordinationem celebrandam, eligere, nec ( "perfectum, inquit canon \conc. Antioch. can. 16),
ne quo tu decreveris evocare. Si in Rhemensi pro- concilium illud est ubi interfuerit metropolitanus
vincia praeter raeara sententiam quis fuerit a qui- anlistos » ) , aut per episcopos judices, sive quos ogo
buscunquc et quantiscunque provinoia; iiujus cpisco- conquircntiltus dedero, sive (]U03 ipsi vi<'inos ex
pis factus episcopus, sicut mystica Nicaena synodus consensu dolegerint. Mihi sollicitudo totiusprovinciae
djHinivit (cap. 0), non ojiortet eum esse cpiscopum. est commissa ;
propter quod ad me omnes undique
Si autem, communi c;cterorura decreto episcoporum D ex tola provincia, qui negotia ecclcsiastica videntur

rationabili otsecundum regulam ccclesiaslicam com- habere, debent concurrcre, ct ego illorum causas
probato, lu aut alii duo lui complices tecum pro- sicut cL de tua parochia, debeo regulariter diflinire.
pter constitutiones proprias contradixcrilis, moa cura Tuautem contonlus esse debes ul roga? tuam paro-
pluribus ad ordinandum episcopum ohtinebit sen- chiam juxta roverentiara siiigulis compotontom, et

tontia, et mihi non tibi firmitas eorum quae gerun- providcnliani geras omnis possessionis quae sub tua
tur, dc ordinationibus vol aliis rebus ccclesiasticis est potestate, ila ut prosbyteros etdiaconos ordines,
in Khomonsi provincia tribuctur. In qua si fucrit de- ol non cxordiiies, ot singula, non aulem provincia^
functiis episcopus, ego el non ut visitatorem ipsi vi- genoralia, luo judicio comprchoudas. Noc tibi licet,

duat;E dosignabo Ecclesiae, electioncm cum dccreto si contra fratrem tuiira aliciuem episcopum lilem ha-
ranonico pr;jecipiam fieri, ct si in parles so cligcn- bueris, ex alia provincia advocare cpiscopura cogni-

tium vota diviscrint, meum

non tuum crilcligere, el torem, uec eliani tibi licel pro lerrainando jurgio
qui majoribus ad ordinandum studiis juvetur el me- pr;oter nio ad alias convolaro provincias. Sod si nc-
 , ;,

313 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 314

cesse fuerit, pro meae provinciae ambiguitatis abso- Alari comitatu ascitus in aliam provinciam perrexisti
lutione,ego a vicina provincia judices, sidecrevero, et si vim ab aliquo fuisli perpessus, ut ab ea irregu-

convocare praevaleo. Et si cum episcopo alterius lariter vel coactus exires, nihil apud me, sicut prae-
provincise de causa contenderis, et in mea provincia cipiunt regulae , inde questus fuisti, sed antequam
causa conjacet tinienda, ego debeo dare judices, qui scires quid ex eodem negotio acturus essem, vel
eadem causam regulariter tlniant, nihil autem ho- quid obtinere valerem , sine mea conscientia , sicut

rum tui est pontiticii. Ego de dubiis et obscuris re- et jam altera vice fecisti, reclamationem ad aposto-
bus, de quibus certam diffinilionem non habemus, licara sedem misisti, cum praecipiant regulae (Greg.,

si forte emerserint, et de his quae sine plurimorum lib. VII, ind. 2, ep. 8) : Ut nullus episcopus me-
judicio episcoporum finiri non possunt, cum coepi- tropolitanum suum in aliquo praesumat postpo-
scopis provinciae , inter quos annumeraris debco , aere , excepto si contra eum aliquid causae non
consilium quaerere, qualiter ita liniantur, ut nec habuerit ob hoc sedis apostolicae petat judi-
, ut

praeceptis evangelicis contrarium nec decretis san- cium, quod per canones antiquorum Patrum est
ctorum inveniatur adversum (Leo, ep. '^i). Tibi au- institutione permissum. Verum et priusquam inde

tem in causis quae ad generalem observantiam per- responsum acciperes, relicto ecclesiastico, publici

tinent , Domini sacerdotum, nihil prseter me agere g judicio , videlicet principalis potestatis reipublicae

licel, qui nec vales implere. Si in causis dubiis vel praesidentis, de his quse tibi illata fuerant purgari,
obscuris aliquid dubitas , me debes interrogare ; et ut quorumdam etiam saecularium interventu ac rei
si ego nesciero, cgo apud alios, vel si necesse fuerit proventu claruit cxpetisti : quia cum bis ad te mis-
apud sedem apostolicam debeo requirere et tibi ab- sos et littcras quidam tuorum tecum
raiserim, et
solvere. Tu autem sine me de causis generalibus .
loquendi habuerint faeultatem, et tecum locuti fue-
nec etiam ad sedem apostolicam debes requirere rint, nec meura vel coepiscoporum nostrorum expe-

antequam studeas me inde consulere ; et si pro cau- tisti auxilium, nec nostro voluisti uti consilio, sicut
sis propriis ubicunque longius cogente necessitate jara aliis vicibus egisti, quando pro te et verbis ct
tibi fuerit ambulandum, a rae secundum indictam a scriptis apud domnum regem sategimus, et commo-
sanctis Patribus regulam petere licentiam debes, et tionera illius a te sine causa et irrationabiliter

ad quamlibet provinciam sine raeis litleris regulari- excitatara placavimus , Hinc autem ecclesiasticura
ter proficisci vel raittere longius ad comitatura com- expetere contempsisti judicium, et episcopali, sicut

ministrum tuum non potes , ncc me in aliquo post- praecipiunt regulae, uti noluisti consilio, neque ullam
ponere debes praesumere, excepto si contra me ali- inde postea satisfactionem Ecclesiae vel ecclesiasticis
quid causae non habueris, ut ob hoc apostolicae sedis ^
regulis exhibuisli sed ut scriptum est de ea quae:

judicium regulariter expetas, sicut Sardicenses ca- '

tergit ossuum, et dicit Non sum operata malum :

nones raonstrant, et Innocentius ad Yictricium, et (Prov. XXX, 20), ita aut non intelligens, aut intelli-
Gregorius et caeteri Romani pontifices in decrelis gere pervicacia tua dissimulans, hactenus in indo-
suis commemorant , atque leges imperatoriae ,
quas mabili contumacia tua persistis ; me quoque post-
ecclesiasticae regulae approbant, evidenler ostendunt. posito , ac relictis provinciae meae communibus
Ego pro hujusraodi negotio, nec tua licentia, nec coepiscopis, scilicet meis ac tui», in alia provincia,
litteris tuae singularitatis indigeo. De his denique et aliarum provinciarum episcoporum inde uti con-
ex quibus certas et manifestas , atque inviolabiliter silio raagis quara nostro conlra regulas delegisti

et irrefragabiliter sine ulla imrautatione tenendas cum ego in vicinitate loci ubi domnus rex imrao-
secundum iraraitem Scripturarum, sanctorum «.oa- rabatur tunc fuerira , et quidara coepiscoporum
cilionim et postoHcae sedis haberaus scntentias, si nostrorum cum illo deguerint. Sicque sine mea ac
contra eas feceris, non debeo exspectare provinciale coepiscoporum provinciae mese sententia ac con-
vel generale concilium, vel coepiscororum nostrorum scientia transiens secus locum in quo erara adeo
, .

consultura sive consilium , sed statim secundura tibi proximum ut me videre posses si velles ,
quia
majorum et orthodoxorum Patrum sententia , ea te vidi, quando sine ulla necessilate, velocius quam
corrigere debeo quae conlra eorum diffinitionem ad- D episcopali gravitati conveniat, per indc transiens.
miseris, quia, ut beatus monslrat Gelasius, in his irregulariter ad sedem luam rediisti , antequam
non novae constitutionis auclor, sed veleris constituti episcopali examini rodderes rationem ,
qua dc re a
exsecutor existam. parochia tua , et Rhemensi provincia irregulariter
aut voluntate abscesseris, aut de quacunque causa
CAPUT VII.
Ideo.
a quocunque reputatus vi abductus exstiteris. «.

De co quod scEculari consultus purgari qucesierit. inquit sanctus Gelasius icap. 20), vocatur ad judi-
Tu autem contra veteres constitutiones, non solum cium certe quaecunque persona , ut aut fateatur

toties , ut praeraisi , a provincia Rheraorum , sine objecta, aut convincatur objeclis. » Et Antiocheni
licentia regulari , inordinato more, pro quibusdam canones : < In conciliis, inquiunt, adsint oranes qui

negotiis sicut tihi visum fuerat depropcrasti , sed se laesos existiniant, et synodi experiantur examen. »

et postea inde sinc meo ac cocpiscoporum noslrorum Debueras igitur de nova noviter causa , vel a te

consullu sive consensu, non ecclesiastico sed saecu- acta , vel tibi iliata , expelere synodum , ut aut dc
 ,

315 HI^XMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 316

quacunque objectione aut de laesione synodi expe- A morem Ecclesite nostrse , cum fidei professione ac
rireris examen; sed tu econtra, inconsulte rediens subscriplione professus fuisti, ac subscripsisti , te

ad sedem tuam , decrelo contra sacros canones et obediturum rcgulariter privilegio melropolis sedis
constituta sedis Romanae pontificum subscripsisti Rheraorum. Et si jurgium ahquod inter te et alium
et ecclesiae tuae clericos subscribere fecisti. aliquem tara superioris quara inferioris ordinis foret,
raeo ac coepiscoporum nostrorum consiho ac judicio
CAPUT VIII.
terminari debuerat, el de a le excommunicato in
De epistolis papa; pro ejus reclamatione scriptis.
tua vel a tua parocliia , si antea tibi non placeret,
Epistolas quoque, domno regi et mihi pro recla-
tua sponte vel finiUmorum episcoporum consilio
raalione tua a domno apostolico per missos tuos
tuam immutare sentenliara, meo ac coepiscoporura
directas , non secundum domni papae jussionem
nostrorum consiho vel judicio confirmari vel immu-
raihi, ut jussa illius exseiiuerer, dari fecisti, sod per
tari secundura regulas sacras debural. Quae vero
aliarum et etiam longinquarum regionum archiepi-
judicia de hujusraodi cxcessibus regute sacrae sen-
scopos dorano rcgi et raihi in parochia mea, in qua
tentiis diffinitivis decernant, hic intentando ponere
degebamus, dari obtinuisti, et cum doranus rex de
differo, quia sicut papa Siraplicius dicit {epist. 16) :

his ex quibus eum ad sedem apostoHcara accusasti,

D « Nolumus exaggerare quye gesla sunt, ne cogaraur
sicut in dorani apostolici epistola sibi directa inve-
judicare quse justa sunt. »
nit,apud rae primatera Rheraorum provinciae que-
relam deposuerit, quia contra rationem et veritatem, CAPUT X.
inconsulte atque irregulariter illum accusaveris De compilatione ex apostoUccB sedis in
epistolis
qiiatei-niunculis missis, et de verbo proraulgo, et
etiara post sibi a te prasstitura sacramentura , cui
capitulo Leonis papa;.
accusatio tua dicitur obviare , sinc raeo vel coepi-
Haec autera quae nuper contra regulas sacras
scoporura nostrorum consiho ac judicio , et in alia
egisti , in subscriptione detestandi decreti , el in
provincia eidem principah potestali satisfactionis
,

corapilatione quarumdam sententiarura ex epistohs

modura, sicut tunc vobis visum fuit, exhibere ma-
luisli, cura notum sit quid sacrae regula) de cujushbet
apostolicos sedis ponlificum ,
quam mihi , ul supra
commemoravi , raisisti , contra privilegium raetro-
ordinis clcrico dicant, qui sive de criminali, sive de
pubhco se judicio pohs luae, volens illa adversura sancti Spiritus
civih causa, rehcto ccclosiastico,
scita defcndere, quae tibi non hcuit agere, silentio
purgari voluerit, vel qui pro terminando jurgio,
eadem provincia Doi
pra^-terirenon valeo. Altende igitur diligenter alque
relictis his sacerdotibus qui in
intelligenter, ([uid beatus Lco ad oranes cpiscopos
Ecclesiam nutu divinogubernant, ad ahas praesumunt
P''*''''^'''' '°".''^^"'''' "^^"^^^ ^'"°'''™
convolare provincias. QucB ignorare non poteras , C P^'" ""'''''''''' ''.^

decessorum suorum epistohs (epist. 1, in tine)

quoniam quando te ad me reclamasti ,
quacdam a
« Omnia, inquiens, decretalia constituta, tam beatae
domno rcge, sed et ab ahis quibusque , libi iUata,

quid de cisdem tibi illatis, et ecclesiasticae regulae

recordationis Innocentii quam oranium decessorura

domno nostrorum, quae de ecclesiasticis ordinibus et cano-

ct jura publica dicant , sufficienter in scripto

regi a rae una cura venerabilibus coepiscopis nostris

num proraulgata sunt disciplinis , ita a vestra di-
lectione custodiri dcbere raandamus, ut si quis illa
apud Pistas porrecto legisti, unde obtinuimus quod
Nam et quando contemj)serit, veniam sibidcincepsnoverit denegari.»
nobis visum fuit tibi tunc suffecisse.
Adverte quoniain illa dicil observanda quaj a deces-
eadem principalis potestas, nec non et omnis prse-

fectura totius rcgni sui , insolcntia lua exigente

soribus suis de ecclesiasticis ordinibus et canonum
promulgata sunt disciplinis. Quapropter, quoniam
contra te fuerc commotac in Vcrmeria palatio, ite-

rura inde scriptum quod legisti porrexi.

de novo utre tuo adhuc grammaticoc artis mustum
et ponderationes verborum ebulliunt, primo videa-
CAPUT IX.
mus de verbo promulgo, unde fit pcr conjugationis
De monacho a Laudunensi excommunicato. deductione promulgatum, ex cujus plurali numero
Sed et cum domnus rex monachum ac presbyte- hic Lco posuit promulgata, quia etiam panni vetcres
rum quemdam inter suos roligiosum ex vcnerabili D qua;siti sunl quibus Jercmias suffultus , sanius ac
monasterio S. Dionysii, ad monasterium in Lauduno snavius educerotur de lacu in quo missus fuerat
situm , ad doctrinae atquc rcligionis institulionem , (Jer. xxxviu), quia locutus fuit in noraine Domini,
non auteni ad irregularem praelalioncm acccrsiit, ct qu;orenda nobis est priscorum aucloritas ct doctrina,
inconsulte illum, pro &nimosilale,quam contra re- quibus valeamus tutius expcdiri a circumposila no-
gem habcbas, cxcommunicasli, jussus a domno rcge, bis omnibus molropolilanis a te muscipula. Et ut
adhibilo mccum fralre cl coepiscopo nostro Odonc, cerlius credas qu;o de hoc etiam verbo dicemus,
lomonui quatenus irralionabilom tuam mutaros son- revolvo libros vclerum, ol ilhim nihilominus codicem
tentiam sed niiiil apud to inde oblinere pr.xvalui.
: quodam mcum, a sobrino luo Ansolmo rcceptum,
Quapropter domnus rcx misil alios opisoopos, alia- ct lil)i a mo proslitum, scd postca sicut noc quosdam
rum eliam regionnm, ad to [»ro hac oadem causa, alios libi a nic commodalos oblenlum, et invenies
quorum monitis obcdisli, oslcndons quod motropoli dixisse vclCTCs promulgo, promo vulgo, sive primum
tuae obedire in mc non digncris ,
qui sccundum in vulgus edo, ct cssc hocverbum promulgo, sccundum
 ;

317 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 318

regularagramraaticaeartiscompositum, ut quibusdam A incendium furoris exstinxit, conversus minas de-

placuit, ex duobuscorruptis/^nTmoetru/^o, elutqui- posuit, ct quia ad dehberata progredi non posset,
busdam placuit, ex duobus integris, scilicetpro praepo- ligatus agnovit. Et non solum in se iras edomat,

silione elvulgo, siculet produco : a quo sirapliciverbo sed subjectorum eliara sensibus omne quod rectura

vulgo coraponitur et divulgo. Unde Cicero, explanans est inserere festinat, utque omnes sanctam Eccle-
verborura sensum, dicit : Proditura, memoriae tradi- siam ex intima cogitatione venerentur, exeraplo ipse
tum, provulgatura, provulgavit, exposuit, prodidit, sucB humilitatis demonstrat. » Et post aliquanta :

elocutus est, eflatus est, retulit, narravit, nuntiavit, " Ad horum duriliam dissolvendam nonnunquam san-
indicavit, locutus est, verbum fecit, disseruit, dis- cta Ecclesia, quia propria virtute non sufficit, rhi-

putavit, tractavit, serraonera habuit, orationem ha- nocerotis hujus, id est terreni principis, opitulatio-
buit, orsus est. Et hujus verbi simplicis praeteritum nem quaerit, ut ipse super jacentes glebas conterat,
Nonius Marcellus in Ubro quera inscripsit de Pro- quas Ecclesiarura hurailitas, quasi planities valliura

prietale sermonum, ponens dixit : vulgavity honeste portat. Has itaque glebas rhinoceros pede prerait ac
positmn, vile habuit, et quasi in vulgus dedit. De comminuit, quia pravorura potentumque duriliara,
composito autem hoc verbo, quod est promulgo, cui ecclesiastica humihtas resistere non valet, prin-
Paulus in Glossis suis dicit hoc raodo : Promulgari g cipahs rehgio ex potestate dissolvit quod quia sola :

leges dicuntur, cum in vulgus eduntur.lia.het igilur divina virtute agitur, ut terreni regni culmina ad
sensura corapositio, prdmulgare,in vulguspromere, provectum regni coelestis inclinentur, recte nunc
dare, manifestare et edere. Glossa autem, promul- dicitur,aut confringet glebas vallium post ie. » Et
gavit, ac si primum in vulgus dedit, protulit, acpro- paulo post {ibid., c. 4): « Quis ergo in initionascentis
rogavit. Et hujus verbi simplicis sensum, id est Ecclesiae crederet, dum contra eam ille indomitus
vulgo, vulgas, sanctus Hieronyraus pro manifesto principatus terrae tot minis et cruciatibus sseviret,
posuit, et inde vulgalara editionem, id est omnibus quia rhinoceros iste Deo sementem redderet, id est

notam et manifestara dici ostendit. Compositi autem acceptura praedicationis verbura operibus repensaret?
verbi hujus sensum et Evangelium Lucae deraonstrat, quis posset tunc infirmorum credere quod ejus
dicens : Et super omnia montana Judcece divulga- aream congregaret? Ecce enim modo pro Ecclesia
bantur omnia verba hwc (Luc. i, 63). Cujus verbi leges promulgat qui dudum contra eam per varia
divulgabantur sensumBeda sequens beatum Arabro- tormenta saeviebat. Ecce quaslibet gentes capere
sium ita exposuit : Quia nota facta fama innotuit. poluerit, ad fidei illas gratiara suadendo perducit,

Isidorus quoque, ut ipse dicit auctore Tullio, expo- eisque aeternam vitam indicat, quibus captis prae-
suit dicens : Promulgatum est, forasprolatum, ut lex sentem servat. »

dicitur promulgata, et promulgatum propne, ad '

Ecce de origine sermonis et proprietate sensus
omnium notitiam et totius vulgi intimatum. Et Pla- ejus quid sensere majores. Nunc videaraus de pro-
ciades unum superadjiciens verbum, caetera dicit prietate dictorura beati Leonis, qui mandavit orania
similiter : Promulgatum,inq\iiens,estforasprolatum, decretalia conslituta, tam beatae recordationis Inno-
vel constitutum, ut lex dicitur promulgata, promul- centii quam oranium decessorum suorum, quae de

gatum autem, ad omnium notitiam et totius vulgi ecclesiasticis ordinibus et canonura promulgata sunt

ifitimatum.VTcBteTCt Glossaj antiquorum taliter hoc disciplinis, custodiri. Unde primum nobis sciendura
verbura explanaverunt, promulgans, porrigens ; pro- est aliud esse promulgare sacros ordines et canoaum

mulgare, edere ; promulgat, profert ; promulgat, disciplinas, aliud promulgare de sacris ordinibus et
crescit, incrementat,promit,pr(edicat, pronuntiat canonum estpromulgare leges,
disciplinis, sicut aliud

promulgata,prolata, deprompta,propagata, patefac- et aliud proraulgare de legibus. Proraulgare autem

ta. Et hoc, ut Priscianus praepositis de verborura expla- leges, est leges condere ;
proraulgare vero de legi-
natione aucloribus dicit, ipse omnibus validior usus bus, est de illis et secundum illas
judicia sumere,
ostendit. DiiTerentiam vero sensus inieT divulgata et judicare, earumque observationem etjudicia omnibus
provulgata sive promulgata, enucleatores verborum intimare, sicut sanctus Augustinus in libro de vera
hanc voluerunt esse, ut rfii»w/gaia simphciterlantum DReligione {cap. 31) ostendit, dicens : « yEternara
dicantur ad notitiara omnium propalata, provulgata legera raundis anirais fas est cognoscere, judicare
vero vel promulgata, ad conservandum decreta, et non fas est. Lex ipsa etiara ipse fit, secundura quam
in omnium notitiam, ut illa sine refragatione con- judicat omnia, de qua judicarc nullus potest
et :

servent, deprompta inlelliganlur. Unde beatus Gre- sicut in istis tcmporalibus legibus, quanquam de his
gorius, exponens sententiamDomini ad Job dicentis: homines judicent cum eas instituunt, tamen cum
Nunquid alligabisrhinocerota ad arandum loro tuo? fuerint institutae atque firmatae, non liccbit judici de
{Job\\\i\, 10.) « Saepe, inquit {Moral., hb. xxxi, ipsis judicare, sed secundum ipsas. Conditor tamen

c. 3), vidisse me memini quod cura se ad feriendura legum temporalium, si vir bonus est et sapicns, illam
graviter liic rhinoceros accenderet, et quasi elevato ipsam consulit aeternam, de qua nulli aniraae judicare
cornu bestiolis minimis raorlis exsilia damnatio- datum est, ut secundum cjus immutabilcs regulas,
nemque subjeclis immensis terroribus intentarct, quid sit pro tempore jubendum velandumque discer-
repente fronti signo crucis impresso omne in sc nat. " Et in libro Confessionum : " Spiritales ergo,
319 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 320

sive qui prresunt, sive qui obtempcrant, s^piritalitcr A ministrarc, qualiter etiam ab ostiario usque ad sum-
judicant. » Sacros vero ordines promulgare est a mum saccrdotium quiquc valeant provehi. Kt quae sint

Domino constituere. Ipsi, inquit, invocabunt me, et ex eis a scdis Ronianae pontificibus promulgata, om-
ego bciiedicatn (iVjun. vi, 17), scilicet cpiscopos. nibus in ecclesiaslicis dogmalibus exercilalis constat
Per episcopos, sicut per apostolos a Domino ordina- esse notissimum ; et quia inde quaestionem non mo-
tos, Mallbias est ordinatus apostolus {Act. i, 26), et ves, superfluum duco ea disscrere.
per prophetas ac doctores, qui et episcopi ac apostoii Quia vero, ut superius dixi de legibus ct sacris
erant, apud Antiochiam, jubentc Spiritu sancto atque ordinibus, quoniam aliud est leges et sacros ordines
dicente Scparatc mihi Barnabam ct Sauliim ad
: promulgarc, et aliud, sicut ostcndi, de legibus et
opiis ministerii ad qiiod clcgi eos {Act. xiii, 2), ipsi sacris ordinibus promulgare, ostendendum cst quia

Barnabas et Saulus sunt ordinati. Et per Moysen a similiter aliud est sacros canones promulgare, et

Domino ordinatum Aaron et fdius ejus Eleazar, el ahud est de sacrorum canonum disciplinis consti-
per eos reliqui minores sucerdotes ordinati sunt. Et tuta decrelalia promulgare. Qui namque sint cano-
congregans, inquit sacra historia, Moyses septuagintu nes, de quorum disciplinis proraulgata adeo conser-
virosde senioribus Israel, guosstarc fecitcirca tabcr- vari a sancto Lcone papa jubenlur, ut si quis in illa

naculum,dcsce7iditque Dominus pcr nubem, etlocu- g commiserit, veniam sibi deinceps noverit denegari,
tus estadcum, auferensde spiritu qui erat in Moysc, memoratus ab co beatus Innocentius, in disciphna
scihcet non tollendo, sed in ahos propagando, vcl ex cisdem sacris canonibus dccrela, ad Victricium
promulgando, et dans scptuaginta viris (Num. xi, Rothomagensem episcopum palenter ostcndit iepist.
24). Qui spiritus et Moysi dicitur, sicut et spiritus \). " Si quae, inquicns, causae vcl contentiones inter

Eliae vocatur, eo loculionis genere, quo et Dominum clericos, tam superioris ordinis quam etiam infe-
in oratione petimus : Panem nostrum quotidianum secundum synodum Nicae-
rioris fucrint exortae, ut
da nobis hodie iLuc. xi, 3). Dei enim idem panis nam, congregatis cjusdem provinciae episcopis, jur-
est ct spiritus, a quo illum ex munere danlis acci- gium terminetur, » et rchqua. Et ibi post aUquanta:
pimus, et noster fit vcracitcr per acceptionera, qui " Si quac autcm majores causae in medio fuerint de-

illum ab eo accipimus. Cumquc, inquit hisloria, rc- vohitae. ad scdcm apostohcam, sicut synodus statuit,

quievisset in cis spiritus, prophetaverunt, nec ultra scihcet Sardicensis, et velus consuctudo exigit, post
cessaverunt {Num. xi, 23). Quod sicut Moyses Do- judieium episcopale referatur. » Et ad Alexandrura
raino, in quera non cadit obhvio, qui tamen dicit : Anliochenum episcopum (epist. 20) : " Revolventes,
Recordabor pacti faderis mei (Gen. ix, \'6), ad obti- inquit, auctoritatem Nicaenac synodi, una om- quae
nenda quae petebat patrcs obtuHt, dicens Memento : nium per orbem terrarum mentem exphcat sacerdo-
Abraham, Isaac ct Jacob scrvorum tuorum, quibus (um, quac censuit de Antiochena Ecclesia, cunctis
jurasti (Exod. xxxii, 3), id cst firma polhcitatione fidelibus, ne dixerim sacerdotibus, esse necessarium
dixisti. Et episcopi commemorant in onhnatione ciistodirc ,
qua super dia^cesim suam praedictam
presbyterorum, ut ipse quod suum est in eorum, Kcclesiam, non super ahquam aham provinciam,
videhcet episcoporum, ministerio exsequatur, di- recognoscimus constitutam. » Et inde proraulgavit
centes : eremo per septuagiuta virorum
< Sic in de ordinatione ractropohtanorum, quorum plures
prudentium mentes Moysi spiritum propagasli, qui- ipsa Ecclesia subjectos sibi habet, sicut et Alexan-
bu* iiie adjuloribus usus in populo, innumeras mul- drinus opiscopus ex anticiua consuetudine, et Thes-
titudines facile gubernavit. Sic cl in Eleazaro el saloniconsis cpiscopus ex dclegalionc sedis apostoli-
Itliamar fihis Aaron paternae plenitudinis abundan- CcP. Et ad Macodoncs cpiscopos [epist. 27, sub me-
liam transfudisti, ut ad liostias salularcs ct frc- dium'1, cx eisdcm sacris canonibus apud NicTam
quentioris ofhcii sacramenta suiTiccret ministerium constitutis, promulgavit Novalianos ad Ecclesiam
sacerdotum. Ilac providcntia, Domine, apostohs vcnientcs per manus imposilionem in suis ordinibus
filii tui doctoribus fidci comitcs addidisti, quilms ilh rocipi ; ct opinionom oorum qui, ne in Ecclesia
orbcm totum secundis praedicatoril^us imploverunt." scandalum licret, Anisium |aiebaut] scqueiidum in

Qui scilicct ciiiscopi ct presl)yteri, in primordio na- D rocipioudis Bonosiacis ab codom Bonoso post dam-
sccntis licclesiae, et usque non ad parvum tomporis nationcm suani ordip.atis, manifosle rofellit. Sed ct.
"
progressum, uno uominc in singulis olliciis vocaban- ox pracfatis Nicamis canonibus promulgavit Paulia-
lur, sicut in epistola Pctri, el in opistolis Joannis, ct nislas ad Ecclcsiam vcniontos baplizari, alios auleni
in opistolis Pauli manifostatur, et sicut Ilieronymus ab ha'reiicis in nomine sanctae Trinitatis baptizatos
ad Evagrium preRbytorum [epist. S!)) cx auctoritate non baptizari debcrc. Et Zosimns ad universos cpi-
Scripturarum ostendit. Scd ct reliqui per eos qui a scopos pcr Gallias et scptem provincias constilutos,
Domino ad hoc conslituti sunl ccclesiastici ordincs doorctas inde disciplinas pronudgatas diroxit. Boni-
proraulgantur, corum scilicct ministerio , Domino facius quoquc ad RusticumNarbonensem C[)iscopura
quod suum cst cxsequenlc. De sacris auti;m ordini- liinc ila dioit {epist. 3, ad llilarium) » : Niihi, in-
bus promulgare esl ([ui ct quot sint, et qualos ac (piions, videtur incognita synodi conslitulioNio;ona*,
quahtcr, el a quiltus vel quando sunt ordinandi, (piae ita pijocipit, ul cadom proprie verba ponainus :

et quomodo ac quantum in singuHs gradibus dcbcanl Por unam(|uam(pic provinciam jus mctropolitanos
 ,,,

321 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 322

singulos habere dcbere, nec cuiquam duas esse sub- A tuerunt prcesumitur, sine cunctatione cassatur Et
jectas.Quod illi, quia aliter credendum nonest, ser- item idem ad eumdem {ibid., paulo superius : < Illa

vandum sanclo Spiritu suggerente sibimet censue- Nicaenorum canonum per sanctum vere Spiritum
runt. D Et paulo post « Quod idcirco dicimus ut
: ordinata condilio nulla unquam est parte soUibihs.

adverlat charitas tua adeo nos canonum praecepta Nulla sibimet de multiphcatione cougregationis sy-
servare, ut ita constilulio quoque nostra diffiniat nodaha conciha blandiantur, ueque trecentis illis
quatenus metropolitani sui unaquoeque provincia in decem atque oclo episcopis quantumhbet copiosior ,

omnibus rebus ordinationem exspectet. » Et Ccc- numerus sacerdotum, vel comparare se audeat, vel
lestinus ad universos episcopos per Viennensem et prseferre : cum tanto divinitus privilegio Nicsena sit

Narbonensem provinciam constitutos scribit {epist. synodus consecrata , ul sive per pauciores, sive per

1), similiter et ad universos episcoposper Apuliam plures Ecclesiasticajudicia celebrentur, omni penitus
ct Calabriam constitutos (episf. 2) « NuUi, inquit, : auctoritate vacuum, quidquid ab illorum fuerit
sit

sacerdoti suos liceat canones ignorare, ne<; quidquam constitutione diversum. » Et ilem idem ad Maximum
facere quod Palrum possit regulis obviare. Qu£e Antiochenum (epist. 66) « Quidquid, inquit, prseter :

enim a nobis res digna servabilur, si decrelalium speciales causas synodalium conciliorum ad examen
norma conslitulorum pro ahquorum libitu licenlia g episcopale defertur, potest aliquam dijudicandi ha-
populis permissa frangatur? » bere rationcm, si nihil de eo est a sanctis Patribus

Et non solum isti sui decessores sacrorum cano- apud Nicaenam diffinitum. Nara quod ab illorum re-
num, de quorum disciplinis decretalia constiluta gulis et constitutione discordat , apostolicae sedis
promulgaverunt , hoc modo ut prasraisi , eosdem nunquam poterit obtinere consensum. » Et Chalcedo-
sacros canones ad auctoritatem duxcrunt ; sed et nense conciliura dicit {ca7i. 1): « Regulas sanctorum
Damasus ad Paulinum {epist. 4), ila in observatioue Patrura, per singula nunc usque concilia constitutas,
sacrorum Nicoenorum canonum, sicut et in fide, ad proprium robur obtinere dccrevimus. » Et item Leo
Ecclesiam redeuntes subscribere jussit, verum et ad Anastasium dicit {epist. 88) « Secundum san- :

successores ejusdem beati Leonis, ut de muhis ctorum Patrum canones Spiritu Dei conditos et to-

quosdam designem ex nomine, Hllarus scilicet, Sim- tius mundi reverentia consecratos, metropolitanos
plicius, Felix, Gelasius, Symmachus, Hormisda, singularum provinciarum episcopos, quibus ex dele-
et beatus Gregorius eosdem sacros canones sed
, , gatione nostra fraternitatis tuae cura praetenditur,
et aha concilia quse calholica Ecclesia recipit, ser- jus traditoe sibi antiquitus dignilatis intermeratum
vat ac veneratur, et apostolica sedcs docuit esse haberc decerniraus , ita ut a reguhs praestitutis

servanda, in suis decrctis, quas ex eorum disciplinis nulla aut neghgcntia aut praesuraptione disce-
promulgaverunt, ad auctoritatem deducuut,praeci- ^dant. »

pientes ut in singulis sacris ordinibus , alque in Et quia non necesse est tibi exponi ab aliquo
singulis sacrorum ordinura dignilatibus, canonicara quid inleUigcre debeas in eo quod dicit a regulis
norraara tenere, servare atque sequi procurent, et prcestitutis , inspice canonura libros, et videbis omnia
nulli ab eorum constitutione deviare praesumant illa concilia, quae a majoribus scrvanda suscepimus,
uullique eisdem sacris canonibus impune obviare celebrata ante Chalcedonensem synodum, quae de-
praevaleant, nulli etiam suum arbitrium ad quosh- crevit rcgulas sanctorum Patrura per singula eatenus
bet judicandos sequantur, sed pcr rectura eorum conciha conslitutas proprium robur obtinere, a qui-
tramitem non declinantes ad dexteram nequc ad bus omnibus Leo proccipit metropolitanos singularum
sinistrara incedant, et singuli, sicut iidcm vene- provinciarum episcopos nulla aut negligentia aut
randi canones decreverunt, obedientiara, quara a proesumplione discedere. Et hinc Gclasius in generali
suis minoribus exigunt, suis majoribus reverenter decreto ad omnes episcopos de institutis ecclesiasti-

depcndant, non volunt gravis oneris sarci-

et sicut cis dicit {epist. 6) : « Cum nobis contra salutariura
nam ferre, ita non audeant aliisimportabile pondus reverentiam regularum cupiaraus temere nil licere,

imponerc, nec de oi)scuris vcl dubus conslituere et cum scdes apostolica super his omnibus, favente
quod proeceplis evangelicis contrarium et decretis D Domino, qua; patcrnis canonibus sunt pracfixa, pio
sanctorura inveniatur adversum , et singuli mensu- devotoque studcat tenere proposilo, indignum satis
ram ordincm a Deo sibi decretum per eosdera
et estquemdara vel ponlificum, vel ordinum subse-
sacros canones servent. Sed et isdera beatus Leo, qucntium, hanc observantiam refutarc, quara beati
scribens ad Anatolium Constantinopolitanum cpi- Petri scdera et sequi videat et docere : satisque con-
scopura {epist. o8) , sacros canones, de quorum di- veniens sit ut totum corpus Ecclesiae in hac si-
sciplinis sua decretalia constituta proraulgavit, ita bimet observalionc concordct ,
quam illic vigere
comraemorat : « Sancti, inquiens, illi el venerabiles conspiciet , ubi Dominus Ecclesiae totius posuit
Patres, qui in urbe Nicacna, sacrilego Ario cura sua principatum. » Et sanctus Gregorius ad Galhcanos
irapietalc daranato, mansuras usque in fincm mundi scribens episcopos , inter alia ct cum aliis dicit :

leges occlesiasticorum canonum condiderunt et , « Omnia, inquicns, quoe sanctiscanonibus sicut prae-
apud nos in toto orbe terrarum in suis constilutio- diximus sunt adversa, districte sub anatheraatis
nibus vivunt, ct si quid usquam aliter quam illi sta- interposilione damncntur. » Qui bealus Gregorius
 , »

323 HINCMARI RHE.MENSIS ARCHIEPISCOPI. 324

saepenuraero in suis decretalibus epistolis praestitu- A quas in eis constituendis homines secuti sint, ubi
las conciliorum regulas observari, et nuUo ab eis in facultas tribuitur, sine ulla dubitatione resecanda
declinari decernit. Et beatus Hormisda sancto Re- existirao. » Et Damasus papa, ex cujus epistola
raigio, vices apostolicae sedis ei commiltens, inter quaedara tuis commentis inseruisti, non intelligens
alia ita scripsit : « Paternas scilicet regulas, et de- vel inteUigere nolcns quae ipse dixit, el quae lu lo-

creta sanctissimis dilTmita conciliis, ab omnibus queris, vel de quibus aflirmas, scribens, ut proeraisi-
servanda mandamus. In liis vigilantiam tuam, in his mus, per Yitalem ad Pauhnum Antiochenum episco-
curam et iVaternae monita exhortalionis ostendinms. pum, ita dc observatione canonum, sicut et de inte-
His ea quanla dignum est reverentia custodilis, gritate fidei, jubet resipiscentes et ad Ecclesiara ca-
nullum relinquit culpae locum sanctse observationis thohcara revertentes profiteri, atque propria sub-
obstaculum. Ibi fas, nefasquc perscriptum est; ibi scriptione firmare, post alia {epist. 4) : « Quicunque,
prohibitura ad quod nullus audeat Hspirare ibi , inquit, huic epistolae subscribere voluerit, ita lamen
concessum quod debeat mens Deo placitura prccsu- ut in ecclesiasticis canonibus, quos optime nosti, et

mere. » in Nicaena fide ante subscripserit hunc debebis ,

His, frater, appone sensum tuum, his suppone absque aUqua ambiguitate suscipere non quo haec :

mentem tuam, his accoramoda animura tuum his ,

p ipsa quaj nos scripsimus, non potueris converten-
subde intelligentiam tuara et non errabis neque , , tium susceptioni proponere, sed quo .tibi consensus
dilllues per vanas auturaationes tuas, quibus es noster liberura in suscipiendo tribuat exemplum. »

quasi vento pastus ,

potiusque inflatione distentus ,
Et sanctus Leo ad Ravennium Arelatensera episco-
dura tuis compilationibus, nihil tibi ad ea quae inten- pum {epist. 94) « Ecclesiasticarum, inquit, legum
:

dis profuturis, quinimo plurinmm obfuturis, incum- non ignara est dUectio tua, ut intra earum regulas
bis. Quid, inquit beatus Leo, iniquius quam impia sa- atque mensuras omnia potestatis tua jura contineas.
pere, et sapientioribus doctioribusque non credere ? Justo quippe ideo dicitur lex non esseposita(/ Tim.
Sed in hanc insipientiam cadunt, qui cum ad co- I, 9), quia normam praeceptionis implet judicio
gnoscendara veritatem aliquo impediuntur obscuro, voluntatis, cum verus recti amor in seraetipso ha-
non ad propheticas voces, non ad apostolicas litte- bet, et apostolicas auctoritates, et canonicas san-
ras,nec ad evangclicas auctoritates, sed ad semet- ctiones : quarura devotus sectator et diligens exse-
ipsos recurrunt, et ideo raagistri erroris existunt, cutor in eorum procul dubio consortio gloriaberis-
quia veritatis discipuli non fuerunt. Audis quia qui creditorura sibi profectibus talentorum audire
venerabiles Patres leges usque in finem saecuh man- meruerunt : Euge, serveboncet fidelis, et rehqua.
suras condiderunt? Audis quia quidquid ab eorum Et S. Gregorius Quiriaco et cacteris episcopis ca-
regulis fuerit diversura, erit penitus irritum? Audis ^ tholicis in Hibernia ita scripsit dicens {lib. ix, ind. 4,

sacros canones Spiritu Dei conditos, et tolius mundi epist. 61) : « Quicunque a perverso errore Nestorii
reverentia consecratos, a quibus nuUa negligentia revertuntur, coram sancta fraternitatis vestrae con-
aut praesuraptione a quoUbet deviari concedUur ? gregatione eumdem Nestorium cura oranibus suis se-
Audis quia contra eosdem canones nec eUam apo- quacibus, ac reliquas hareses anathomatizantes, ve-
stolica sedes sibi licere aliquid temere cupiat? nerandas quoque synodos, quas universalis Ecclesia
Audis ut omnia quae sanctis canonibus sunt adversa recipit, rocipere et venerari promittant, ct absque
districte sub anathematis interpositionc damnentur? ulla dubitatione sanctitas eos vestra, servatis eis
Audis quoniam ibi fas nefasque perscriptum ect, ibi propriis ordinibus, in suo ccetu recipiat. » Et hinc
prohibitum ad quod nuUus audeat aspirare , ibi sanctus Gelasius in epistola ad episcopos per Dar-
concessum quid debeat raens Dco placitura prae- daniara constitutos {epist. H, subinitiura) : a Confi-
suraere, et studes tergiversationes exquirere ut nulli dimus, inquit, quod nuUus jam vcacitcr Christianus
possis subesse ,
qui non potes cunctis praeesse ? ignoret, uniuscujusque synodi conslitutum ,
quod
Audi etiam quid dc his sacrorura conciliorum ca- univorsalis Ecclesiae probavit assensus, nullam ma-
nonibus cum aliis orthodoxis cliam B. Augustinus, gis exsequi sedem pne caeteris oportere quam pri-
vir in omni catholica sciontia et doctrina opinalis- D mam, {\\ix unam(|uamque synodum, et sua auctori-
simus, ad Januarium scribons sentiat {epist. 118) : laie confirmat, ct continua modoratione custodit, pro
« lUa, inquiens, quae non scripta, sed tradita custo- suo scilicet principatu, quem beatus Petrus apostolus
dimus, quac quidem in toto terrarum orbe servantur, Domini voce perceptura, Ecclcsia nihUorainus subsc-
dalur intoiligi vei ab ipsis apostohs, vel plenariis qucnte, et tenuil seraper et rctinet. »

conciliis, quorum cst in Ecclosia saluborrima aucto- CAPUT XI.

rilas, commendata atquc statuta retinori. Omnia
Quod latius de sacris ordinibiis ct canonum disci-
itaquc talia, quae nc(|uc sanctarum Scrij^turarum plinis ex orthodoxorum verbis et sensibus sit
auctoritatibus continenlur, nec conciliis opiscopo- dicendum.
rum staluta inveniuntur, nec consuetudine universac Haec quidem suflicerc possc credo non alta sapienti,
Ecclesiae roborata sunt, sed diversorum locorum scd humilibus consentionti. Verum quia ista tibi

divcrsis moribus innumerabiliter variantur , ita ut non crcdo dobcre sullicero, non dicam perfectius
vix aut omnino nun^juara inveniri possiut causac sive plenius, (juia, ut jain longe ante nos dictura
 325 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA inNCMARI LAUDUN. 326

est, perfectio incrementum, et adjectionem pleni- A Evangelii (homo. 34; Erant appropinquantes ad :

tudo non recipit, latiiis de praefatis sacris ordiuibus Jesum publicaniet peccatores (Luc. xv, ll),quse in
et canonum quasdam ex orlhodoxoium
disciplinis hic suis locis lector inveniet, succinctius autem in epi-

vcrbis ac sensibus ad reprimendum sensustui tumo- stola ad episcopos Galliarura scribens ostendit,

rem, et ad repellendam compilationura tuarum in qua dicit : « Ad hoc divina^ dispositionis provisio

caliginem, ponere dignum duxi. Sancfa quippe Ec- gradus diversos et ordines constituitesse distinctos,
clesia, quam B. Paulus apostolus supernam Hieru- ut dura reverentiam minores potioribus exhiberent,
salem, ac matrem nostram, et manenlem civi- et poiiores minoribus dilectionem impenderent, una
tatem, et aedificationem ex Deo, domum non ma- concordiae fieret ex diversitate conlextio , et recte

nufactam appellat, ex angelis et hominibus con- officium gereret administratio singulorum : neque
stat. Quse partim ex hominibus societate angelica universitas alia poterat ratione subsistere, nisi hu-
in ordinibus distinctis perfruens, jam cum Deo jusmodi magnus eam differentise ordo servaret. Quia
in coelo regnat, jpartim vero in ordinibus distinctis vero creatura in una eaderaque aequalitate gubernari
adhuc peregrinatur in terra, et ad supernam socie- vel vivere non potest, coelestiura mililiarum exem-
tatem suspirat, ubi est secundum Aposlolum taber plar nos instruit ;
quia dum sint angeli, sint ar-

naculum non raanufactum, neque hujus creationis g changeli, liquet quia natura ajquales^sunt, sed in

(Hebr. ix, 11). Ad cujus instar per Moysera factum potestate et ordine, sicut nostis, differt alter ab
est tabernaculura, de quo dixit ad eura Dominus :
altero. Si ergo inter hos qui sine peccato sunt ista

Omnia fac juxta quod tibi in monte ostensum est. constat esse distinctio, quis horainum abnuat huic

In que superno et vero tabernaculo, quod fixit Deus, se libenter dispositioni submittere ? Hinc etenim pax

et non homo, in interiora velaminis, id est in ipsum et charitas rautuo se invicem complectunlur, et

ccclum, confessionis nostrce antistes summus,et scm- manet firma concordiaB in alterna et Deo placita

piternuspontifex,sempiternumhabe}issacerdotlum, dilectione sinceritas, quia unuraquodque tunc salu-

sacerdosque magnus secundum ordinem Melchise- briter corapletur officiura, cum fuerit unus ad quem
dech ,perproprium sanguinem introivit semel in san- possit recurri praepositus. »

cta,ceterna redemptione inventa:sedensque addexte-

CAPUT xni.
ramPatris, id est in gloriapaternae raajestatis, inter-
pellat, nonvoce sedraiseralione, pro nobis {Hebr.iu, Quodsiordo generalis est omnibus episcopis, non
vn, ix; Rom. viii). Idemque fic.?: regum, et Dominus
tamen communis est dignitas omnibus.
dominantium {Apoc. ix), per quem reges regnant et Ordines quoque rainistrantium in Ecclesia veteris
conditores legura justa decernunt {Prov. viii), coe- ....quae
populi, usitatiore nomine Synagoga
. ^ ^ vocatur,
lestem ac terrenum principatum, cunclara videlicet ^ fuisse legimus per Moysem a Deo dispositos : qui
rempublicam regens, et universam militiam, tam quando ordinari deberent, et
quales, et qualiter, ac
coelestein et spiritalem quam lerrenam et terapora- qiiando ac quahter et quanlum in singulis officiis
lem, distinctis in ordinibus disponens ac raoderans, ministrare deberent, historia sacra deraonstrat. Sed
et supernae at que raundanae curiae prajsidens, rairo et nunc in Ecclesia, quae regnura coelorura appella-
ordine, angelorum hominumque minislerio, pro tur, ad instar coelestiura ordinum, ministros Domini
lemporum varietate et opportunitate dispensat, et inslitutione et apostolica tradilione legimus et co-
quae singulis quibusque temporibus vel personis gnoscimus dislincte esse dispositos : qui quales, et
congruit, sua vel occulta inspiratione, vel eviden- qualiler, et a quibus debeant ordinari, et qualiter
tiori illustratione, vel patefacta praeceptione de- quique in suis olficiis debeant rainistrare, ut su-
cernit. perius raemoravimus, apertissima nobis lectione
CAPUT XII. monstratur, de quibus raodo non est dicendum per
Quisint ordines in ccclo, et in Ecclesia, et in terrena singula. Tantura de eo unde agitur ordine, et unde
republica. ad rera de qua agitur pertinet, beatus Leo, sicut
Et quia legimus sacros ordines in coelo et in terra, tibi nuper in suprafata schedula inter alia scriptum
Veteri et in Novo, dispositos a
et in Testaraento D dedi, veluti traditione apostolica decretura didicit.
Deo, ex quo juxta Apostolum oranis paternitas in ad Anaslasium Thessalonicensem episcopura scri-
caelo et in terra norainatur, qui sint ordines, id est psit {epist. 84) : (t Et si ordo, inquiens, generalis
paternilales in coelo, et in Ecclesia, et in terrena est oranibus sacerdolibus, non tamen communis est
republica, sancti doclores noslri, haurientes aquas dignitas oranibus, quia et inter beatissimos aposto-
de fontibus Salvatoris {Ephes. iii, 15), id est biben- los in similitudine honoris fuit quaedam discretio
tes scientiae doctrinara de sanctis Scripturis, pa- potestatis, et cum omaium par esset electio, uni
tenter ostendunt. Unde beatus Dionysius Areopa- tamen datum est ut caeteris praemineret. De qua
gites, antiquus scilicet et venerabilis Pater, sicut forma episcoporum quoque est orta distinctio, et
didicit a Paulo apostolo, qui raptus usque ad tertium raagna ordinatione provisura est, ne omnes sibi
coelum vidit secreta coelestia, duos Ubros de ange- omnia vindicarent, scd essent in singulis provinciis
lico et ecclesiastico principatu scripsit. Et bcatus singuli, quorum inter fratres haberetur prima sen-
Gregorius in libris Moralium, et latius in homilia tentia, et rursus quidam in majoribus urbibus con-
327 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 728

stituti sollicitudinem suscipereni arapliorem, per Analura aequales genuit, sed variante raerilorum or-
quosadunamPetri sedem universalis Ecclesiae cura dine, alios aliis culpa postponit. Ipsa aulem diver-
conflueret, et nihil usquam a suo capite dissideret. sitas, quae accessit ex vitio, divino judicio dispensa-

Qui ergo scitsequibusdampraepositum, non molesle tur, ul quia omnis homo aeque stare non valet, al-

ferat sibi aliquem esse praelatura, sed obedientiam ter regalur ab altcro. »

•luam exigit etiara ipse dependat. i Nam si, ut le-

CAPUT XV.
gimus, angelus angelo dicit : Curreet loquereiZaeh. Depaternitatibus ct incolatibua in ccelo, et in Ecclesia
II, 4), et angelus obedit angelo, non debet homo et republica.
dedignari homini obedire, prjEserlira cura inobedien- Et quia per distinctos ordines sunt paternitates et
tia parentis primi perditionis causa sit generis hu-
incolatus a Deo constituti in coelo, de quibus per
raani, et obedientia Salvatoris nostri, qui factus esl
Danielem dicitur :MiIUamiUiumministrabantei, et
obediens Patri usque ad raortem crucis, reparatio decies miUies centcna niiUia assistebant ei{Dan. vii),
sit huraanae salutis. Diabolus quippe superbus ho- hominum numerus
quibus eleclorum quoque jungi-
minem superbientem perduxit in mortem Christus ;
tur, et aliud est ministrare, aliudassistere, ad instar
huraihs hominem obedientom reduxit ad vitam. hujus coelestis disposilionis, et in mundo, non solum
Quia elatus cecidit dejecit consen-
sicut ille et
g dimensioncs ecclesiasticorum incolatuum^ sed et ter-
tientem, sic iste huraihatus surrexit et erexit cre
renorum, dispositae a Deo existunt, sicut etinveteri
dentem. populo exsliterunt, veluti libro Pentateucho demon-
CAPUT XIV. stratur in dimensione terrae promissionis per duo-

Quod etin republica ad instar coelestis mihtice diversi decim tribushliorum Israel. Unde et Paulusin Syna-
sint ordines. goga apud Antiochiara faciens sermonem, dixit :

Deus plcbislsraelelegitpatresnostros { Act.xiu, 17);

Quia etiam angeh gentibus praslati, doclores
sint
et pauloposl: Destruens gentes septem in terra Cha-
cathoUci ex verbis angeli pcr Danielem prophelam
naam, sorte distribuit eis terram eorum {ibid. ,19).
oslendunt, dicentis Ego veni propter sermones tuos.
:

Ejecit, inqmi psalmus, afacieeorumgentes,et sorte

Princeps autem regniPersarum restitit mihi viginti
divisiteisterram in funiculo distributionis (Psal.
et unodiebus, et ecce Michael unus de principibus
Lxxvn). Et boatus Joannes in Apocalypsi dicit, au-
primis venit in adjutorium inihi {Dan. x) etpaulo ;
disse se nuraerum dc unaquaque Iribu duodecim
post ; Nunc revertar utprcelier adversus principem
millia signatorura {.ipoc. vii). Hoc enim numero
Persarum. Cum enim egrederer, apparuit princeps diffinito, ut catholici doctores exponunt, innumera-
GrcEcorum adveniens (ibid.). « Quos, inquit beatus mullitudo, quae de
Q bilis significatur totius Ecclesia;
Gregorius {lib. xvn Moral., c. 8), alios principes
patriarchis, vel prosapia carnis, vel fidei est imita-
gentium nisi angelos appellat?quia certa angelorum
tione progenita. Si cnim, inquit, vos Christi, ergo
ministeria dispensandis singulis quibusque gentibus
Abrahn' semenestis [Gal. iii, 29.) Ad augmentum au-
sunt praelata, cum subjectorum mores adversus se
tem perfectionis perlinot etipsa duodccira duodecies
vicissim praepositorum spirituum opem merentur,
mulliplicari, et ad summam millenarium perfici, qui
ipsi qui praesunt spiritus conlra se veniro referun-
est denarius numerus quadratus solidus, significans
tur. Is naraque angelus, qui Danieli loquebatur,
stabilem Ecclesioc vilara. Propterea quippe duodena-
captivis Israelitici populi in Perside conslitutis
rio numero soepius Ecclesia figuratur,quia pcr orbem
praelatiis agnoscitur : Michael autem eorum qui ex
quadralum in fide consistit sanctoc Trinitatis. Ter
eadera plebe in judaea terra reraanserant, praeposi-
onim quaterni docusdipondius faciunt. Dcuiquo el
tus invcnitur.Unde et ab hoc eodera angelo paulo
apostoli, oanidcm raundo fidem procdicaluri, duode-
post Danieli dicilur : Nemo est adjutor meus in
cim sunt clecti, numero scilicet mysterium operis
omnibus his, nisi Michael priuceps vester, de quo
sui figurantes. Missi sunt cnun per quadratum mun-
dicit Et ecce Michael unus de principibus primis
:
dum pra^dicare fidem sanctae Trinilatis, el incarna-
venit in adjutoriummihi. Quidum noquaquam simul
tum dc Spirilu sancto ex Maria virgine Dominum
cssi,, sed venire
esse ocu »cii in adiulorium
j
dicitur, ,
aporte
^-
ei D Jesum ni
, , r .
Christum, et hunc crucifi.xura,
"i o
sicul in Svm-
• , •

populo praelatus agnoscitur qui caplivus in alia parte bolo continelur : quo signo crucis, et per Ezochie-
tenebatur. Quid est ergo angelum dicere Ego veni :

Icm in ligura {Ezech. ix), et por Joannera in spccici

propter sermones tuos priuccps autcmregni Pcrsa-
:
verilate Llpoc. viij, fidelos signali monslranlur. Nam
rum restitit mihi, nisi sua subdilis opera nunliare"?
ct ipsa crucis ligura dilatalum uhiquo Domini signi-
Et his beatus Hieronymus consona dicit, qniv ple-
lical rognura, ct monarcliiam lidoi ipsius signi, sicut
nius qui volueril in suis locis logero polesl. Ad
vetus distichon probal :

quod instar sunt ordiues in saeculo Dci ordiuatione

dislincti, sicul raouslrat Aposlolus, dicens : Suhjecli llcspirc dislinctisquadrnlum partilius orbcm,
omnihumana'. creatura: propter Deum, sivc II signum fldci cuncla lcnere probos.
esiote
regitanquam praccllcnti,sive dticibus tanquam ab Nequo onim frustra in fronte ponlificis nomen Do-
co missis (I Petr. ii, 13). « Liquet, inquit bealus mini telragraramalon scribebatur, nisi quia hoc est
Gregorius ////;. xxi Mor., c. 10),quod oranes homincs signum in frontc fidehum,dc quoin psalmo pro lor-
329 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN, 330
cularibus canitur Domine Dominus noster, quam Xrent. In illis autem civitatibus in quibus dudum ,

admirabilc est nomen tuum in universa terra! etc, apud prtedictos erant ethnicos eorum archiflamines,
usque dum ait, m^ destruas inimicum et defensorem quos tamen minores tenebant quam memoratos pri-
{Psal. viii). Ipsosquc incolatus parochiarum ac re- mates, archiepiscopos institui praecepit qui non ,

gionum,olimsancto spirilu ante incarnationemChrisli tamen primatum sed archiepiscoporum fruerentur

,

per prophetam prsdictos, et post ascensionem in nomiue. Episcoporum quoque judicia ut superius ,

coelum eodem sanclo spiritu per sanctos Dei homines memoratum est et majora ecclesiarum negotia, si
,

dimeliendos fore demonstrat sanctus Basilius {homil. ipsi reclamaverint, aut aliquem timorera, aut istos
inpsal.Lix) Iranctans versuni quo diciinr Convallem vel alios suspectos habuerint, ad jamdictos primates
tabernaculorumdimetiar. « Hanc, inquiens, praeci- vel patriarchas, ne ahquis innocenter periret, trans-
puam el velut privatam quondam plebem , scihcet ferri perdocuit. In singuhs vero rchquis civitatibus,
Israeliticam hgereditatem populi, in divisionem vo- non binos vel ternos aut plures, episco-
singulos, et
cabo, et communem cum caeteris omnibus faciara.
,
pos constitui praecepit, qui non primatum aut ,

Cum autem divisum fuerit lestamentum in omnes, et archiepiscoporum, aut metropohtanorum nomine, ,

cum ejus utilitas universis caperit esse communis. quia matre's civitatum non tenent, sed episcoporum
Deo pro nobis ahquid melius providente, tunc etiam -p tantum vocabulo potirentur, quoniam nec inter ipsos
convalhs tabernaculorum dimetietur, hoc est, uni apostolos par institutio fuit, sed unus omnibus prae-
versus orbis terrarum qui valhs tabernaculorum
, fuit. Hoc tamen praevidendum instituit, ne in villis

pro habitacuhs corporum dictus est, hic vehit qua- aut casteUis, vel modicis civitatibus instituerentur
dam sorte divisus aU\ue dimensus, per smgula loca episcopi, ne vile eorum nomen fieret. Episcopos ergo
Ecclesiarum Dei parochiis et incolatibus dividetur. vicem apostolorum gerere Dominum docuisse dice-
Tunc etiam ea quae divisa sunt, in unitatcm fidei bat, et rehquorum discipulorura vicem tenere pre-
congregabit ille qui pacificat per sanguinem crucis sbyteros insinuabat debere. »

suae, sive quae in terra sunt, sive quae in coehs, et qui Et sanctus Anacletus successor Clementis a
, ,

medium parietem solvens , fecit ulraque unum. r> beato Petro apostolo presbyter ordinatus , in priraa
Hinc ilerum scriptum est : Distribuite domos ejus epistola ad omnes episcopos et caeleros fideles {epist.

videlicet universahs Ecclesiae, per custodiarum pa- \, sub finem) : « Privilegia, inquit, Ecclesiarum et
rochias praedicando, ut enarretis inprogenie altera, sacerdotum sancti apostoh, jussu Salvatoris, inte-
quoniam Deus noster, et ipse reget nos in
hic est raerata et inviolata aevis decreverunt manere tem-
scecula {Psal. xlvii). Ad quod instar, secundum poribus. Leges Ecclesiae apostohca firraaraus aucto-
constitutionem Anacleti, Dionysius papa rusticanis ritate, et peregrina judicia submovemus. Unde et
parochiis terminos certos posuit, ac ponendos dispo- ^ Dorainus mentionem faciens Lot, per Moysen loqui-
suit, de quibus eliam Chalcedonense concihum qus tur dicens : lugressus cs quidera, iuquiunt, ut adve-
suut nota dccrevit. na, nunquid ut judices? {Gen. xix.) Unaquaeque enim
Dc provinciarum autem dimensione, et civitalum provincia tam juxta ccclesiasticas quarajuxta saiCuU
privilegiis, quas ad instar duodecim tribum Isracli- leges, suos debet justosetnon iniquos haberejudices,
tici popuU etbnici statuerunt, et apostohca sunt et non externos, nisi apostohca) hujus sedis dccre-
postea constitutione firmata, sanctus Clemens in pri- verit auctoritas : quatenus quicunque causam habue-
ma cpistola ad Jacobura Hierosolyraitanum episco- rit, apud suos judices judicetur, et non ad ahenos
pum, qui cl frater Domini appellatur scripsit, quod causa vagandi, stiraulante protervia, suam despi-
lu in compilatione tua sicut et nec prajcedentia verba ciens patriam transeat, sed ad duodecim ejusdem
Leonis ponere voluisti, ne inveniretur in eis quod provinciae judices , ad quorum judicium omnes
lu ahcui, prajler apostohcae scdis pontifici, deberes causse civitatum referuntur, deferatur negolium. Si
ahquo modo subdi, inaniter putans quod si tu haec autem fuerit ecclesiasticura, apud episcopos, inter-
in tuo pitaciolo non poneres, aUi non haberent hbros veniente primate , si major causa fuerit ; si vero
ubi ea legere potuissent. Sed quis ea qux nosti igno- minor, metropoUtano. Si vero fuerit saeculare, apud
rat?Prius enim quam formareris in utero iUa novi- D ejusdem ordinis viros, judicio tamen episcoporum,
mus, et antequam exires de vulva saepissime legi- cum Apostolus privatorum Christianorura causas
mus, et discretius, quam tu Scripturas sacras et magis ad Ecclesias deferri, et ibidem sacerdotali
canones sacros intcUigas inteUeximus. Ait enim bea- judicio terrainarit voluit. » Et in secunda epistola ad
tus Clemens inter aha in praefata epislola {epist. 2, episcopos in Italia constitutos dicit : Provinciae
sub mediura), « jussisse beatum Petrum in iUis, , autem multo ante Christi adventum tempore divisae
inquiens, civitatibus, in quibus ohm apud ethnicos sunt maxima ex parle, et poslea ab aposlolis, et
primi llamines eorum, atque primi legis doctores beato Clemente praedecessore nostro, ipsa divisio
erant, cpiscoporum primates poni vel patriarchas, cs4 renovata. Et in capite provinciarum, ubi dudura
qui reUquorum episcoporum judicia et majora quo- primatcs legis erant saeculi, ac prima judiciaria
ties nocessc foret negotia in fide agilarcnt, et secun- polestas, ad quos qui per reliquas civitates commo-
dum Domini volunlatem, sicut constituerunt sancti rabantur, quando eis necesse erat, qui ad aulam
apostoU, ita ut ne quis injuste pcricUtaretur, difini- imperalorum vel regura coafugere non poterant, vel
P.VTROL. CXXVI. 11
 ,

331 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 332

quibus permissum non erat confungere, prooppres- A locis patriarclue a nonuUis vocantur. IUi autem ,

sionibus vel injustitiis suis [confugiebant], ipsosque qui in metropoH a beato Petro, ordinante Domino
appcllabant quoties opus erat, sicut in lege eorum et praedecessore nostro pra;dicto sancto Clemente,
praeceptum erat, ipsis quoque in civitatibus vel seu a nobis constituti sunt, non omncs primates vel

locis noslri palriarchas vel primates, qui unam for- patriarchoe esse possuut. Sed illae urbes quae prae-
mam tenent, licetdiversa sint nomina, leges divinae fatis et priscis temporibus primalum tenuere, archie-
et ecclesiasticas poni et csse jusserunt ad quos , piscoporum, Palriarcharum, aut primatum nomine
episcopi, si nccosse fuerit, confrugerent eosque ap- fruantur : rcHquce voro metropoles archiepiscopo-
pellarent, et ipsi nominc primatum fruerenlur, et non rum, aut raetropohtanorum et non patriarcharum ,

alii : reliquss vero metropolitanse civitates, qua? aut primatum utantur nominibus, quia hsec eadem

minores judices habebant, lices majores comiiibus et leges saecuU in suis continent principibus. Ahae
essent, haberent metropolilanos suos, qui prsdictis autem primae civitates, quas vobis conscriptas in

juslc obedirent primatibus, sicut etin legibus sccculi quodam torao miltimus , a sanctis apostoHs ct a

ohm ordinatum erat, qui non primalum , sed aut boato Clemente, sive a nobis primatcs pr^dicatores
metropolitanorum , aut archiepiscoporum nomine acccperunt. Ilsec vero sacrosancta Romana ct apo-
frucrentur. Et licet singulse metropoles civilates -d stoHca non ab ahis, sed ab ipso Doraino
Ecclesia,

suas provincias habeant, et suos raetropohtanos Salvatore nostro primalum obtinuit, sicut ipse beato

habere debeant episcopos, sicut prius meteopolita- Petro apostolo dixit Tu es Petrus, et super hanc
:

nos judices habebant sacculares , primates tamen, petram cedificabo Ecclesiam meam. » Etpaulopost:
ut praefixum est, et tunc et nunc habere jussse sunt, « Prima ergo sedes est coelesti bcneficio Romanae

ad quos post sedcm apostolicam summa negotia EcclesiGB, quam ut memoratura est
, beatissimi ,

conveniaut, ut ibidem quibus nccesse fueril rele- Petrus ct Paulus suo martyrioconsecrarunt. Secunda
ventur et juste restituantur , et hi qui injuste autem sedes apud Aloxandriara beati Petri nomine
opprimuntur juste reformentur alque fulciantur a Marco ejus discipulo atque evangelista consecrala

cpiscoporumque causaj et surmorum negotiorum est, quia ipse el in .Egypto primum verbum veri-

judicia, salva apostolicae sedis auctoritaie, justis- talis directus a Petro praidicavit , et gloriosum
sime terminentur. » Et in tertia epislola : « De suscepit martyrium, cui venerabiHs successit Habi-

primatibus, inquit , charissimi , super quibus me Hus. Tertia vero sedes apud Antiochiam, id est,

quidam vestrum consuluerunt, aut si essc debercnt, boati Pclri apostolis habetur honorabiHs, quia iUic
an non, quanlum hactenus de his a beato Petro priusquam Romara veniret habitavit, et Ignatium
apostolo, et a rehquis apostohs, et a beato Clemente opiscopura coustituit, et IHic primum noraen Christia

nostro sancto prsedecessore ct martyre noviraus ^ «orum noveUae gentis exortura est. Rehquas vero,
statutura , denegare vobis minime possumus. Et ut praedixiraus, in quodara torao, proHxitatem vi-

quis est, qui quserentibus fratribus denegare possit tantos epistolse, vobis conscriplas direximus. Inde
dubitationem vel necessitates eorum ? Sacer- naraque et beati Apostoli inter se statuerunt ut epi-
dotum, fratres, ordo bipartitus est, et sicutDominus scopisingularura scircnt gcntiumquis inter eos pri-
iHum constiluit , a nuHo debct perturbari. Scitis mus esset, quatenus ad eum polior corura solHcitudo
aulcm a Domino apostolos esse electos et consti- pertineret. Nam et inter beatos aposlolos qusedam
tutos, ct postea per diversas provincias ad prsedi- fuit discrclio, et Hcet omnes essent apostoli, Petro
candum dispersos. Cum vero raessis coeperat cre- taraen a Domino est concessum, et ipsi inter se
scere, videns paucos esse operarios , ad eorura idipsura volucrunt , ut rcHquis oranibus procosset
adjuraentum septuaginta cHgi praecepit discipulos. apostolis, et Cephas, id est caput et pnncipium
Episcopi vero Domini aposlolorum,presbytei'i quoqile teucret apostolalus quia et eamdem formam suis
sepluaginta discipulorum locum tcnent. Episcopi succcssoribus, et reliquis apostohs tenendara tradi-
autcm non in castelHs aut raodicis civitatibusdebent dcrunt. El non sohmi hoc in Novo Testamcnto csl
constitui, scd presbytcri per castclla et modicas couslitutum, scd etiam in Vcteri fuit. Unde scriptum

civitatos alque viHas debent ab opiscopis ordinari D cst : Moyses

Aaron insacerdolibuscjus (Psal. xvii)
ot

et poni, tamen pcr singulos titulos suos

singuli : » Inde sacrum Nicae-
id cst, primi inter eos fueruut.
et episcopus non ah uno, scd a pluribus debel num concUium paucioribus quidem verbis, sed
cpiscopis ordinari, et ut dictum cst, non ad modi- non minori auctorilatc dccrcvit (can, 6), quatenus
cam civitatcm, ne viloscat nomen episcopi, aul aH- « anliqua consuctudo , scilicct qu;o apud cthnicos
cul)i, scd ad honorabilem urbera litulaudus et , staluta lucrat, et aposlolica est postea conslitutionc
denominandusest presbyter voro ad qualemcunquc
: tirmata, servetur, ul Alexandrinns opiscopus suorum
locum vol ccclesiam in co constitiitum est pnffi- omniuin habcat polostatom, quia ct urbis Uomae
ciondus, atque in ca diobus vit;o su;o durandus. episcopo parilis mos ost. Similitor et apud Antio-
Amplius quam isli duo ordincs sacerdotum, ticc chiam cseterasque provincias suisprivilogiascrventur
nobis a Dco collati sunt, nec apostoli docucrunt. Ecclosiis.
Episcoporum vero onlo mjus cst, liccl sinl primatcs His aulcm praetcrmissis, scd ct quae Zephyriraus
ilU qui primas civitates tcncnt, qui ct in (juibusdam decrovit (c/us^ episcopus accusatus a
1), ut (luilibct
 :

33 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 334

uodeciin judicetur episcopis, ad Callistum, et adA et non ab alieuis, id est a suae justis judicibus pro-

ucium te contulisti, et qute Stephanus statuit, qui vincise, et non ab externis, nisi, ut jam praelibalum
ost eos fuit, contingere noluisti, quidicit {epist. 2) est, a judicandis fuerit appellatus. Sivero in qualibet
Nullus prsefati ordinis, videlicet episcopalis, vir provincia ortse fuerint qusesliones, et inter ipsius

^cusari potest, aut fespondere suis accusatoribus provinciae episcopos discrepare coeperit ratio, atque
ebet, priusquam regulariter a suo primate vocatus inter ipsos dissidentes non conveniat, ad majorera
it, locuraque defendendi et inquirendi accipiat ad tunc sedem referantur, et si illic facile et juste non

bluenda crimina. Nulli enim metropolitani, aut alii discernuntur, ubi fuerit synodus regulariter congre-
piscopi appellentur priraates, nisi hi qui primas gata canonice et juste discernantur. Majores vero et
2des tenent, et quorum civitates antiqui primates difficiles quaestiones, ut sancta synodus slatuit, et

sse censuerunt. Reliqui vero, qui civilates meiro- beata consuetudo exigit, ad sedem aposloUcam sem-
non primates aut archiepiscopi,
olitanas adepti sunt, per referantur. »

ed Urbes enim et loca,

metropolitani vocentur. CAPUT XVI.
uibus primates prajsidere dcbent, non modernis, Lauduno ;
De metropoli Rhcmorum, et castro et
ed etiam multis ante advcntum Chrisli sunt slatutse quod tres primarice scdes una fidt sedes Petri.
;mporibus ,
quarum primates etiam genliles prOg Hormisdce ad sanctum Remigium epistola.
lajoribus negotiis appellabant. In ipsis vero urbibus Vide, frater, utrum certa sit provincia metropoU
ost Chrisli adventura apostoli et successores eorum Rhemorum ex antiquo subjecta : quae metropolis
alriarchas vel primates posuerunt, ad quos episco- undecim civitates sub se habuit etiara antequam
orum negotia, salva in oranibus apostolica aucto- beatus Remigius auctoritate Africani concilii ordi-
itale, et majores causa^ post apostolicam sunt sedem naret episcopum in castello in quo et lu melropolis
eferenda). Et licet, Apostolo prohibente, inter Chri- tuae suffragator es ordinatus cpiscopus, et refragator

tianos non debeant accusaliones exerceri, si prohiben ipsius dignitatis atque auctoritatis, asse, ut dicitur,
lon poterunt accusationes, episcoporum ad memoratos excrevisli de pusillo magnus apud te oppidanus epi-

irimates debent ad accusatoribus dcferri. Studendura scopus. Quod, sicut Eutropius antiquus historiogra-
st laraen episcopis ut dissidentes fratres raagis ad pa- phus dicit, auctore Marcobrio praetore conditum, ab
;cm quam ad judicium cohorlcnlur. Episcopus autem exordio sui in paganismo inter civitates vel provin-
non debet audiri vcl judicari, nisi in praesentia
iliter ciales sedes nomen et locum non habuit. Et post-
imnium comprovincialium, ct ab oninibus compro- quam B. Sixtus a Sixto sedis Romanse pontifice pri-
inciahbus episcopis, qui ipsis absentibus judicarii raus ad Rhemensera metropolira fuit directus episco-
lec debet, nec potesl pus, in Christianismo per quindecim archiepisco-
Deinde plurima ex plurimis exponens, quae tibi '-^
porumtempora,pluriraisannorumevolutiscurriculis,
'isa fuerunt tecum facere, sed revera probantur re- in Rliemensi parochia, sicut et alia municipia quae
larguere, Pelagium decessorem S. Gregorii transi- hodieque ibidem consislunt , municipalem locum
isti, ct verba successoris ejus B. Gregorii ad Theo- tenuit, sicut et toraus quem Anacletus episcopis de
;tistara patriciara a suo sensu, quantura ex te fuit, sedium privilegiis se interrogantibus se misisse dicit
ilienans, alienis a beato Gregorio verbis impostu- patenter ostendit, veluli ipse legere potes in eodera
•asti. Ait enim idem Pelagius ad episcopos, qui breviaro, in quo descriptis civitatibus metropoli
fnjusta vocatione Joannis ad synodum Conslantino- Rhemorum subjectis, nomen castelli in quo es ordi-
polim ut decernerent eum universalem vocari consti- natus episcopus, nequaquam invenies. Sed et per
uerunt (Pelag. II, epist. 1, sub tinem) : « De caetero, plures annos tempore ejusdem B. Remigii, qui, ut
nquiens, fratres, supcr provincia) causa, unde se- veraces nostratiura historiae monstrant, septuaginta
lem apostolicam dudum consulere voluistis, videtur quatuor et eo amplius annos in episcopatu degens,
iobis suHicienter Iractatum a sanctis pra;decessori- et multis insignibus virtutibus clarus, jara in senccta
j»us nostris. Sed quia denuo nostrara mcdiocritatem sua ibidem ordinavit episcopura , et rebus eccle-
e eadem re interrogare dignum duxislis, scitote siasticis (quoniam secundum sacras regulas quid-
ertara provinciam esse quac habet decem vel unde- D quid rerum et mancipiorum in ordine episcopatus ac-
im civilates, et unum regem ct totidem minores
, quirit episcopus, sicut ct illa; quae ante fuerunt Eccle-
otcstates sub se, et unum episcopum, aliosque suf- siae, habcntur Ecclesiasticae), idem episcopium sutfi-

agatores decem
undecim cpiscopos judices, ad
vel cientor ditavit. Quamobrem sicut sedes Ecclesiarum,
uorum judicium omncs causac episcoporum, et re- scilicet Romaua?, Alexandrina;, atque Antiochcnae,
quorum sacerdotum, ac civitatura causa; referantur, idcirco speciahter legimus sedes dici, ctim plurimae
t ab his omnibus juste consoua vocc decernantur, sedes et apostolorum, sicut Jacobi Hierosolyma;, et
isi ad majorcm auctoritatcra fuerit ab his qui judi- Joannis apud Ephesum, in qua sedil et Thimotheus
indi sunt appellatum. Unde non oportet ut degra- beali Pauli discipulus, ct muUa; aliae principalium civi-

elur vel dchonoretur unaquacque provincia, sed tatum quoniam sedes sunt, quin polius, licet dispa-
jud semetipsam habeat judiccs sacerdotes, et epi- rcntur longinquitate terrarum, una scdes sunt raagni
opos singulos, videlicet juxta ordines suos, et qui- Pctri apostolorum principis : ita pro raodo suo Rhe-
mque causara habuerit, a suis judicibus judicetur. raorura raetropolis, et Lauduncnsis parochia, spe-
 336
ARCHIEPISCOPI.
HINCMARl RHEMENSIS
335
--
;"^- -- -1=^: "=' ^^U:r.:tu;: .-
::;:ed;,.u;abeatusRemigiusean.
, V 1 .„;«

ambilione
norum canonum
tPrtii^ sedis a-^noscerc,

minuitur quia
quse in nuUo cujusquam
.u.
tanta
:
apud me
a.. e. Mc^-
.e esl .^c.
reverentia, ut ea quae sunt
a sanctis
iu subsellio Rhen.ens. nec patiar
Sm "den. Laudunensem
quam a - Qma parooh. Patribus constituta, nec pcrmi.erim ,

diversa nonnun-
leTropolis consedere
fecit,
aUqua novitate violari. El si emm
^eio
provmcia, scuht. tamen jura permanent
non aulem a dioecesis quam sunt merita pr^sulum,
sicut et Romana,
AlexandrinaetAntiochena sedcs, sedium, quibus possunt
CEmuU perlurbationem aU-
Leo ad Dioscoruna A exa - possunt minuere
^laa Petr. sint sedes, quam inferre, non lamcn
fortassis
monslrat, dicens ^epist. 7) ^«
Cum
drinum episcopum
apostoUcum a Dommo
diffnUatem. »
...•!„
7Z beatissLs Petrus
ot Romana
Ecclesm m ejus Et sanctus Gregorius ad
Anastasmm AntiocUe-
« Ecce in sancla
ac pent prmc.patum, num episcopum {lib. vii, epist. 3) :

credere quod sanctus

p mancat -stitutis,
nefas est
senectute beaUtudo vestra
muUis tribulatiombus la-
Alexandrmam prmu.s nunquid
Spulus ejus Marcus, qu. cujus sedem teneat,
tradu.onum sua- borat, sed perpendat,
Ecc Liam gubernavU, aUis reguUs diclum est Cum senue-
sine dubio de eodem
non iUius, cui voce verUatis :

cret! formaverit,
cum ducet quo non vis?{Joan.
xxi.).
rumd ris, alius ie cinget, ct
spiritus cl discipuU fuer.t el ma-
et disopuli -" « ™; ,._ /K-K "> ^T\
.„;c/ 37)
.„ episi. Amen, gra- —
foate
lonie gatia.
on^e grali.
giaii u.us sfirUus
unus 'g".! .
'

„ ^j
,
aa ,Ji,^au>.
euiuuciu v'"'. .v, -j
! ((

\:_...,„ ,„.,ior^ nntiipnt auam tt idera /

nec auuu
ffistri. ."-
«'=•".
uiuiuu."-
^"l;'fri trl
quodabordinatore suscepU. Non
ergo
»
:.«
pattmur ut
aUquo
rrr
m
.>».
tia. Qu.
Qu« videUcet
idcirco in meis epistoUs
^e s„ipUs
de scriptis
ve*a.
v.eiioe. verba,
vestris
, accepta,

pono, ul de sancto Ignatio

fidei fatcamur, quia non solum vcster
cumunius nos corpons el tnst.tuta vestra beatitudo cognoscal
aUa disopuU enim magistrum ejus
^s"rep mus, et aUa doctoris, est, sed etiam nostcr.
Sicut
ad Eulogmm corarnunem Ua
vldeantur.
»'
Et sanctus Gregorius apostolorum principem habemus
vin, nuUusnostnmi
Alexandrinum episcopum {lib.
^P^^-^^-^l^^^ quoqueejusdemprincipis discipulura
sequax et sancts Lc enira Ignatiura beatus
Pe-
rilatis,inqmt, rainister, Petri habet privatura. . Hunc

scU quia iUa loqu^ potmst., qu. petiU, AntiocUiae pro se

or-
c^esi.pr^d.cator, trus quando Romam
per os doctons sonare
debue- antea m
de sede Petri apostoU dinavit cpiscopum. Et Ucet beatus Petrus
eumdem SU ergo UU laus unde Mar-
run Et Uem' dem ad :

AntiocUia sederit, quam Romam venent,

glor.a, cujus dono
adUuc scde Pe m misil non tamen ideo Antiochia
t in excelsis cum Alexandriam :

De AntiocUena aulem Ecclesia Lcclesia

rlamat vox Marci. »
secunda, sed tertia sedes, et Alexandrma
Ant.ocUenum
nr Tnnocentius ad Alexandrum propter privUegmm Evan-
s
Revolventes Uaque secunda sedes dicitur,
20) ore Pelri ex-
quod sanctus Marcus evangeUsta
«
Spiscopum dicit {epist.
:

qu* una ommum per ^reUi

m Aiexauu..a
Alexandr.a pr^-
p.«.-
auctorUatem Nicaen^ synodi cepil atquc conscripsit,
quod et in

orbemterrarummentem cxpUcat
G
..' ... ., j..: , populum
r.^r,n1iiTn cum
r.nm subject.s
subiectis

censuit de Anuucucua
censuU
^^.^%^.°
1.».,^»^--.- cunctis
AntiocUena Ecclesta -
fideUbu — ne ^s cavU et Alexandrinum
d ca^ .

^^^^.^^^^
,

^.^^^ ^^^^^ t,,da.

- ""^°""'
necessarium custod.re
--
dxerira sacerdotU)us
esse "'^^'^^^^^^""
suara
,

pr.dictam Ecclcsiam,
,

IZ fundavU, sicut et sanctus Gregorms ad Eulo-

inter ca^tcra scnb.t i

gium Alexandrinum episcopum

'ua uper dia^cesira
provinciam recogno-
lon super aUum aUquam {lib. V, epist. 60) : . Est aUquid quod nos erga
dicens
Unde advertumis non tam pro pccuUaritate con-
scimus constitutam.
quara Alcxandrinam Ecclesiam quadam
civuaus magnificentia
Uoc eidera atlnbutura. ejus amore proniorcs existere spe-
strincvU, et in ]

primi apostoU sedes esse raonstre- compeUU. Nam sicut ora-

quod pnraa qu^ ciaU^quodammodo lege
religio CUnsUana, et Marcus a S
ur ul' et nomcn accepU nibus Uquct quod beatus evangeUsta
apostolorum apud se fieri celebernraura suo Alexandriara sU trans-
conventum ms Petro apostolo magistro
sodi non cederet, et discipuU unUate
mruit. qua.que urbis Roma. apud missus, sic Uujus nos magistri
ista susceptura
Zd Ua iu transUu meruU,
. Et Leo ad Maxmuira constringimur, ut et ego sedi
discipuU praesidere vi-

con ummaturaque gaudet. magistrum, el vos scdi magisln pro-

se dcar proptcr
66) ..Oportct. mquU, autcm unitatcm cordmm
Antiochcnura episcopura {epist. ptcr discipulum. Ad Uanc
:

conspicerc cujus Lc- quos auc-

dileclioncm tuam
DiiecuuuLMii -->- corde
ii.ai" toto --- -
sancuiuus mcritis
im-n".' Ugamur,
-o
cliara vestric sanctitalis
cUam
• > •
1 /,,./> nt
te Dominus voluit priEs.dere, ct
l-^^^^^^^^ ^^^™ su.saiuuriici - cognosc.mus
•. :„^i;t,,i<i f>nornn<;rimUS ei
et
clcsi:e gubernacuUs
clcsi.
^ V,,,,,,,er , ,

sequi
oc^ui instUuta
.^o „
: .
,

° . /.„om
1-....:...^ quam
.

uuLw."^ nr;..r.nUUS
pra>c.puus ^po olo
apOStolO- D lons
o
.^^^^^ undc
p^^d.-
^,j,^ priedi.
^^^^ .lUc
me.ninisse
ejus mein.niN^L-
doclrina. -1 i •
raagistri sui
_.
grcmium,
L
^^^^
eius
totum qmdera
.
scmpor ad
Potrus, per conferre dcvot.on
omnmm
l>eatiss.mus
cat.osalutis cxor.a est, tota se
sc..ce
n^undura un.formi
praHlicat.one, ^^^^y^'^,^^"^^ t.-cs Ute scdcs,
senlimus.-.Etitera.quod
funda^.t ut
Ant.ocUena et Roraana urbc Anliochcna, una s. 1
ctr.
Slerio in Romana, Alcxandrina, et
illumin su. glorificationis do.nioilio P---- ^^ sedcsadourademEulogiumAloxandrinumep.scopum
trad. ht s.cut mqu.ens
insl.tuta qua^ Suavissiraa,
ea iutelligas reposcere Noque scribil ^Ub. V., cpi.^t. 37. : .

est veritate susccp.t. d

2 sa .fua.n confcssus
i

Ecclosns, max.rao-
miUi sanclitas vestra muUa in cp.sloUs
cathed.-a
su.s
locuta
ul ImodL sinas in Orientalibus .ancti apostolorum
p.-incipis Potri
sed. sacrat.ss.rao.-ura
pa- .n su.s suc-
c,uc hi. quas Antiochcna> quod ipse in oa nunc us(iuo
.mp.-ob.s ha,- ist, diccns
tru.n Nicrcni canonos
doputaru..t, ab ogo ind.gnum mc c...
aUqua.Ua ccssoribusscdcat. Et quidcm
Et post u
pni>siden.iura, sed et.a.n
:
resiUtari. »
Evangelio
reticis
hac soll.c.. non solum in honore
est enim te anostoUca) scdi .n
sed cuncta <iua3 d.ct.
Dignu.n
.
numcro stanlium agnosco;
ct ad agcndi fiduciara pr.v.-
ludine csse consortcm,
 ;

337 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 33^

sunt in eo libentcr accepi, quod ille mihi de Petri A excessum notissimum secundum regulas reclusit,
cathedra locutus est, qui Petri cathedram tenet, et post dignam satisfactionem restituit sicut et mihi :

cum me speciaHs honor nullo modo delectet, valde decessores tui Simeon et Parduhis, cui successisti,
tamen Isetatus sum, quia vos sanctissimi quod mihi exhibuerunt usque ad tuam prailationem quem ,

impendistis,vobismelipsis dedistis. Quis enim nesciat Rhemensis Ecclesia ab ipsis, ut ita dicam, cunabu-
sanctam Ecclesiam in apostolorum principis solidi- lis dulci benignitate nutrivit, et pannis infantiae
tate confirmalam, qui firmitatem mentis traxit in eluit atque exuit, et ad virura perduxit, atque ad
nomine, ut Petrus a petra vocaretur, cui Veritatis cpiscopatum provexit. De quo mmcper ora sibi ser-

voce dicitur : Tibi dabo claves rcgni ccelorum vientium cum suspiriis ac gemitibus dicit : Ex no-
{Matth. xvi) ; et tu aliquando conversus confirma bis exiit, sed non erat ex nobis ; si enira fuisset ex

fratres tuos {Luc. xxii) ; et ilerum : Simon Joannis, nobis, permansisset utique nobiscum. Et attendens
amas me ?Pasce oves meas {Joan. xxi). Ita et cum quaUter episcopi civitatum sua? provincia?, quos non
multi sint apostoli, pro ipso tamen principatu, sola nutrivit, sed regulariter ordinavit, ei benignitatis et

apostolorum principis sedes in auctoritate convaluit, liumiUtatis atque obedientise impendant obsequia,
quaj in tribus locis unius est. Ipse enim sublimavit dicit : Populus quem non cognovi servit mihi, in

sedem, in qua etiam quiescere et praesidendo vitam audilu auris obedit mihi fiUus autem alienus men-
g :

linire dignatus est. Ipse decoravit sedem, in qua titus est mihi, fiiius aUenus inveteravit (Psal. xvii),

evangelistam discipuhira misit. Ipse firmavit scdem, videUcet quia quod agit ad hominera vetustum per-
in qua septeni annis quamvisdiscessurus sedit. Cum tinet, et claudicat a semitis suis, quas in mandatis
ergo unius atque una sit sedes, cui ex auctoritate Doraini per huraiUtatem et obedienliam debuerat
divina tres nunc episcopi praesident, quidquid ego currere, et sumens lamentum Domini de Isaia :

de vobis boni audio, hoc raihi iraputo ; si quid de Filium, inquit, nutriviet exaltavi, ipse autem sper-
me boni creditis, hoc vestris meritis imputate, quia nitmc (Isa. i). Et Ucet tu hoc forte non recogites
in illo unum sumus qui ait : Ut omncs unum sint, neque timeas, certus taraen esse potes quia sanctus
sicutet tu, Pater, in me et ego in tc, \it etipsiin Reraigius a le reposcet in conspectu Doraini obedien-
nobis unum sint (Joan. xviij. tiara dependendara suis successoribus, et tuis prae-
Si ergo, frater, immemor beneficiorum a me tibi positis, quara instituit quando in eodem casteUo, in
impensorum adversum me rebellare non
oblitus, quo ordinatus es, consecravit episcopum, sicut de
times, time tamen rebellare adversus beatum Re- verbis beati Leonis ad Maximum Antiochenura epi-
migium, qui sicut modo audisli, nunc usque in suis scopum : Proeposui beatumPetrum, in suse glorifica-
successoribus qualibuscun^jue sedet ; et quia sedes tionis doraicUio prceeraincntera, ea reposcere instituta,
ilUus est, in qua residcs ex auctoritale divina, ct ^ quse in Antiochia tradidit. Attaraen, velis, uoUs,
ipsius beati Remigii benignitate, inter sedes, quod sanctus Horraisda papa til^i ostendet pnmatera esse
antea non fuerat, coraputata : quidquid de me, qui hujus provincias illum qui in sede beati Remigii apud
sedeo in sede illius, boni audis, Ubiimputare dcbes, Rhemorum raetropoUm est ordinatus episcopus.
quia quidquid de te boni audio, mihi imputo, et Ait enira in epistola ad eum directa : « Dilectissirao
quidquid de te sinistrum audio, non tantum tuis, fratri Remigio Hormisda. Suscipiens plena fraterni-
sed et meis peccatis imputo per cujus manus impo- tatis tuse congratulatioue coUoquia, quibus nos ger-
sitionem Dei judicio te in iUa sede residere cogno- manae salutis tuae laetificavit indicio, corporali cura
sco. Desine ergo ab ea quam cepisli mentis irapro- spiritaUbus officiis incoluraitate subnixo, congruum
bitate, et assume mentis humiUtatcm cum virtute esse perspeximus, hanc ipsam, quamraentegcriraus,
sanct« obedientia^, ut in iUo unura siraus, qui ait ; verbis aperire laetiUara. Agis enim sumrai documenta
Vtomnes unutnsint,sicutettu, Pater, in meetego pontificis, dura et praedicanda facis, et ea insinuare
in te ut et ipsi in nobis unum sint. Quoniam sicut
: non differs. Praerogativam igitur de nostri sumpsi-
et ex verbis apostolicae sedis audisti, licct harum Ec- mus electioue judicii, quando id operatum te esse
clesiarum, Alexandrinse sciUcet et Antiochena^, prfc- didiciraus, quod caeteris agendum obnixius impera-
sules beati Petri scdes tenere se cognoscant, quod D mus, ut in provincus tanta longinquilate disjunctis.
et Romani pontifices attcstantur, non tamen subdilas et aposlolicai sedis vigorem, et patrum reguUs stu-
easdem sedes Romanae sedi denegant , nec ipsi deas adhibere custodiam. Vices itaque nostras per
Romano pontifici subdi modo quolibet dedignantur omne regnum dilecti et spiritalis fiUi nostri Clodo-
ncc tui decessores ac praedecessores subdi dedignali vei, quem nuper, adminiculante superna gratia,
sunt Rheraorura episcopis, et de rebus Ecclesiae Rhc- plurimis et apostolorum temporibus aequiparandis
morum metropoUs de quibus ditatum est episco- signorura rairaculis praedicationem salutiferam con-
pium Laudunense, quando in ipsam venerunt paro- coraitantibus, ad fidera cura gente integra conver-
chiam, humiliter Rhemensi Ecclesiae
ac benigne tisti, et sacri dono baptismatis consecrasti, salvis

faraulari, ex quo beatus Remigius sanctum Gene- privilegiis quae metropolitanis decrevit antiquitas,"
baudum in Laudunensi castello episcopum non so- prsesenli auctoritate commilliraus, augentes studii
lum constituit, sed eliara, ut ostendit antiqua tradi- hujas parlicipalione ministerii, dignitatem, rclevan-
tio, et raonimcntum reclusionis, qua eum propter tes nostras cjusdem reraedio dispensationis excu-
 ;

339 HINCMARI RIIEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 340

bias. Et licct de singulis non indigeas edoceri, a quo A et orate, ne inlretis in tentationem [Matth. xxvi,
jam probaviraus acutius universa servari, gratius 41). Commune erat omni})us apostolis periculum de
tamen esse solet, si ituris trames ostenditur, et la- tentatione formidinis, et divinoe protectionis auxilio
boraturis injuncti operis forma monstratur. Paternas pariter indigebant, quoniara diabolus omnes exagi-
igitur rogulas, et decreta sanclissimis diffinita con- tarc, omnes cupiebat elidere ; et tamen specialis a

ciliis ab omnibus sorvanda mandaraus. In liis vigi- Doraino Pelri cura suscipitur, ut pro fide Pofri pro-

lanfiara tuam, in liis curam ef fratcrnae monita ex- prie supplicetur, tamjuam aliorum stafus certior sit

hortationis ostendimus. His ea quanfa dignum est futurus, si raens principis victa non fuerit. In Petro
reverentia custoditis, nullum relinquit culpa5 locura ergo omnium fortitudo munitur, et divina gralia ita

sanctae observationis obstaculum. Ibi fas nefasque ordinatur auxilium, ut firmitas ([nx per Christum
perscriptum est, ibi proliibilum, ad quod nullus au- Petro tribuitur, per Petrum apostolis conferatur. »

deat aspirare, ibi concessura quod debeat racns Deo Cum itaque el vobis proviuciae coepiscopis, per pri-
placitura praesumere. Quoties universale poscit reli- matem ejus, orationibus et manus iraposifione in
gionia causa concilium, le cuncti fratres evocante ordinalione grafia sancti Spiritus et episcopalis
conveniant, et si quos eorum specialis negotii pulsat ordo tribuitur, justum esse perpenditur ut, papa
intentio, jurgia inter eos oborta compesce, discussa g Romano praelato, ei a vobis orationis devotio et
sacra lege delerminando certamina. Quidquid aulem obeditionis dilectio rependatur ; quod et in ilUs
ilHc pro fide et veritate constitutura, vel provida di- temporibus actura legiraus, in quibus non adeo
spensatione prajceptum, vel personae notra; aucto- abundavit iniquitas, et refriguit charitas sicut modo
rilafe fucrif confirmaluni, totura ad scicntiara no- in nostris agitur. Lege nimirura epistolara Leonis
strara instrucfa relafionis aftestatione perveniat. Eo ad Anastasiuni, et invenies cura Attico raotropoh-
fiet ut et noster animus officii cliaritafe dati, ct tuus tano episcopos provinciae suae Romam venisse sine
securitate perfruatur accepti. Deus te incolumem datis induciis, non retardatos raefu sublimissima;
custodiat, frater charissirae. » inter mundanos apices potestatis, per saevitiam hie-
Sed Adrianus papa Tilpino pra;dccessori nostro
et mis, per iter asperura et periculis plenura, per
talia suae auctoritatis privilegia, et sibi commissge invias nives, cura tanto labore atque discrimine, ut
Ecclesia> dedit, sicut scripfa quae habemus deraon- ex his qui episcopum comilati sunf, qnidam defece-
sfrant. Quae exiguitas mea ncc meruif, nec arabit, rint, ut cura oo de indignissima aftlictione quam
nec appetit, nec requirit, quanquara et quarti Leonis, pertulif, lacrymabili acfione conquercrentur. Quod
ei nomine ac grafia Benedicti auctoritas mihi pri- tu quomodo agcres, si metropolitanum tuum hoc
vilegia non a me quaesita contulerint, quia sufiTiciunt indigere videres, qui quantiscunque potes molitio-
raihi quae per sacros canones unicuique sunt me- nibus ccrtas, ut tuse metropoU auctoritatem cx anti-
tropolifano coUata. Unde sicut omnibus gcneraliter quo per sacras regulas attributam deroges, ac per
episcopis convenit pro Romano poulifice, ct speciali hoc omnibus metropolitanis debita jura tollas? Sicut
Petri vicario Dominum cxorare, veluti ot traditio de- enira Aposlolus Corinthiisdicit Et siallis non sum :

raonstrat ecclesiastica (de qua Coclcsfinus dicit \post apostolus, sed tamen vobis sum; nam signaculum
epist. 8]: « Obsecrationum sacordotaliuni sacramenta apostolatus mei vos estis in Domino {I Cor. i\)\ et
respiciamus, qua; ab aposlolis tradita in toto raundo si aliis primas forte non essem, tibi tamen apud te

atquein omni catholica Ecclesiauniformitcr celobran- primas esse debuerara ; nam signaculura primatus
tur, ut legem credcndi lex statuat supplicandi»), ei- mei tu os, quem signe interrogatione primatis alte-
demque ab omnibus obedirioportet, .sicut ex evangc- rius, cum consensu coepiscoporum Rhoraonsis pro-
lica el apostolica auctoritate, majorum tradilione, at- vincia^, pofui ordinaro cpiscopum : qui me tunc
que antiqua consuctudino noscilur csse decrotura : sic vchemcnter ac inhianfer cupiebas esse primatcra
ab onmibus provinciae coejiiscopis, qui a priraate lofius provinciae, tantum ut vel in uno opidulo
sivd?- nuUropolis ordinanfur, convonif secundura sa- posses esse episcopus, et ctiam, si vellera et aucto-
cras regulas obodiri, ct pro eo Dominura supplicari, ritas ac ratio forct, honoris ac potestatis cupidus,
quoniara incolumitas prajsidexitis salus est subdi- D vicanus fieri consentires cpiscopus, qui Grsece vo-
torum. Sed et te in liis vigilanfiorera curani exhi- calur chorepiscopus, sicut nunc parct, qui humili-
bere convcnerat, quem talitcr, ut prajmisi, a sc nu- taiis minisfcrio ac pofcstalc abuferis in cupiditatis
trilum Rhemorum motropolis in subscllio sodis sua; ac superbice vanitato.
ordinavit opiscoj)ura. Quio non meo, sod ox Scriptu-
rarum sensu boatiLeonisinstifutiono profero {scrm. CAPUT XVII.

3, in anniversario die ejusdcm asium\)tionis) : « In- De rcbcUionc minorum saccrdotnm

crga potiorcs,
stante, inquif, passione sua Dominns, quiu discipu- et dc (',oiistantino}iolilana scde reluctantc advcr-
sus aposloiicam.
lorum era't lurbalura constantiam, ait Simon, ecce :

Satanas c.rpostulavit, ut vos cerncret vcluti triti- Et cum ha^c ita sc habeant, non miror si le nd
cum ; ego autcm royavi pro te ncdeficial fides tua hoc potui provocaro, uf advcrsum me lumeros, ct
cl lu aiujuando ronvcrsus confirma fratrcs tuos nolles secundum divinam (lisi)Ositioncm ossc sul»je-

(Luc. XXII. 31, 32;. Et omnil)us apostolis : Viijilate, ctus, (jui Condilori suo nolcns subjici, dc ciolo cum
 »
,

341 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 342

suis complicibus in hunc caliginosum aerem misera- A Et quod de hoc uno primate Gallicano, qui a sede
bihter est dejectus, seternis suppliciis crueiandus. apostoHca pdlium acceperat, dixit, hoc et de reh-
Nam et in Veteri Testamento minoris dignitatis sa- quis GaUiarum, et Belgicorum, atque Germanico-
cerdotes conlra potiores suos se elevaverunt, Core rum primatibus est utique inteUigendum. Inter qaos,
sciUcet cum suis comphcibus unde vindictam debi- ; sicut et inter reliquos episcopos, ha'C conditio regu-

tam a Domino susceperunt, sicut veneranda narrat laris servatur, ut qui prius fuerit ordinatus, prior
historia {Num. xvi). In Novo nihilominus Testa- habeatur, velut idera sanctus Gregorius in epistola

mento inter sacros ordines legimus sediliones exor- ad prfefatum Augustinum patenter ostendit. De qui-
las : et primum quidem diaconibus seadversus pre- bus primatibus et Africae provincise conciUa dicunt
sbyteros, itemque presbyteris et chorepiscopis ad- {conc. Carthag. , c. 19) : « Quisquis, inquiens, epi-
versus episcopos efferentibu?, unde nunc necesse scoporum accusatur, ad primatem provinciae ipsius
non habemus sermonein longum protrahejp, quse
in causam deferat accusator.» Et item Qui provocan- : <t

nonmus a sacris canonibus esse composita. Tantum dum putaverint, ad priraates suarum provinciarum,
de episcopali ordinc dicamus, quem etiam ignis cu- sicut et de episcopis ssepe constitutum est, provo-
pidilatis, ct rapina altitudinis adeo potuit inflam- ceot.» Et ilera {African., can. 92) Quodsi et ab
: «

mare, sicut scriptum est : Aperi, Libane, portas -d eis, scUicel vicinis episcopis, provocandum putave-
tuas, et consumat ignis cedros tuas {Zach. xi), ut qui rint, non provocent nisi ad Africana concilia,vel ad
que Dei ordinationi resistere non metuerunt, et primates provinciarum suarum. » Et item {conc.
cum obtinere non potuerunt ut sibi praepositis non Carth., can. 17) Utunaquaeque provincia propter
: «

subessent, etiam hffireses et schismata condiderunt, longinquilatera prunatem habeat proprium. Placuit
seque ipsos ab unitate Ecclesiss projecerunt, sicut ut Mauritania Sitifensis, ut postulavit primatera
muUis documentis ostendere possumus. RebcUantes provinciae Nuraidiae, ex cujus ccetu separatur, suum
quoque episcopi adversus metropoUtanos sive ar- habeat primatcra, quem
omnibus consentientibus
chiepiscopos suos (his enim duobus nominibus hu- primatibus provinciarum Africanarum, vel omnibus
jus exceUentiai dignitas designatur), iteraque metro- cpiscopis, propter longinquitatem habere permissa
poUtani vel archiepiscopi adversus primates vel pa- esl. » Et episcopus qui ad synodum non occurrerit,
triarchas, qui in his duobus nominibus uuo prioratu ad primatem suum jubetur rationem impedirnenti
funguntur, sed et quidom archiepiscopi vel metro- sui reddere ; et iUe prinias debet dare judices, in
poUtani primates provinciarum, muUoties in sacris cujus provincia locus est conBtitutus, ct causae fi-

canonibus inveniuntur : UU videUcet, qui in loco niendae sunlper judices epissopos, sive quosprima-
defunctorum archiepiscoporum vel metropolitano tes dederint, sive quos inter se conquirentes vicinos
rura, ab episcopis uniuscujusque provinciae, sine ^ ex consensu delegeriut. € Et episcopi {conc. Carth.
interrogatione alterius primalis praevalent ordinari, can. 23) trans mare proficisci non dcbent, nisi con-
et ex anti([uae consuetudinis lege, a sede apostolica sulto primae sedis episcopo sua^ cujusque provinciae. »

palUi solent genio insigniri, et in loco decedentium Sanctus quoque Zosimus universis episcopis perGallias
episcoporum, sine consultu vel liccntia primatis al- et septem provincias conslUulis scripsit (epist. 5) :
terius, in sua provincia quique possunt episcopos (( Quia quisquis, praeterraissa raetropolitani sui for-
ordinare, sicut sanctus Gregorius scribens ad Au- mata , sive episcopus, seu prcsbyter , sive diaco-
gustinum Anglorum episcopum, evidenter ostendit nus, aat deinceps inferioris gradus sit, ad eum per-
(lib. XII, epist. 31, interrog. 9) < In GaUiarum, in- : venerit sciat se suscipi omnino non posse. » Et Hi-
,

quiens, episcopos nuUara tibi auctoritatem tribui- larus papa in decretis ad quinque provincias {epist.
raus, quiaab antiquis pracdeccssorum meorum tem- 8) :Illud eliam non potuimus praeterire, quodsol-
K

poribus pallium Arelatensis episcopus accepil, quem licitudine diligentiore curandum est, ne praeter me-
nos privare auctorilate percepta minime debemus. » tropoUlanorum suorum Utteras aliqui episcopi ad
Et post aUquanta : « Ipse auctoritate propria epi- quamUbet provinciam audeantproUcisci, quod etiam
scopos GalUarum judicare non poteris, sed sua- in orani genere olTicu clericalis per singulas debet
dendo, blandiendo, bona quoque tua opera eis imi- D Ecclesias custodiri. » Et sanctus Gregorius ad Vin-
tanda monstrando, pravorum mentcs ad sanctitatis centiura et caeteros episcopos scribit {lib. vii, epist.

sludium reforma, quia scriptum est in lege : Per alie- 8, indict. 11) : « Hortaraus, inquiens, fraternitatem
nammesscmtransicns,falcemmittcrcnondcbeSf sed veslram ut si queraquam vostrum [^ro causis pro-
manu spicas contererc ct manrfafcarc. Falcem cnim priis ubicunque longius corapulerit ambulare neces-
judicU mhtere non potes in ea s(\gete quae alteri vi- sitas, a metropoUtano vestro secundum inditam a
detur esse commissa, sed per effoctura boni operis sanctis Patribus regulam, petere licentiam debeatis,
frumenta Dominica vitioi'um suorumpaleis exspolia, nec eura postponere in aliquo pra^sumatis, excepto
et in Ecclesiae coi-pus monendo et persuadendo quasi si, quod non optamus, contra eumdem raetropoUta-
mandendo converte. Quando vero ex auctoritate num vestrum vos habere aliquid causac contigerit,
agendum est, cum praedicto Arelalensi episcopo aga- utob hoc sedis apostoUcae judicium hi qui peterefe-
tur, ne practermitli possit hoc ([uod anliqua Patrum ^tinant licentiam habeant, quod scitis per canones,
instUutio invenit. » etiam antiquorum Palrum inslititulionepermissum.
3i3 HINCMARI RIIEMENSIS ARCHIEPISCOPL 344

In promptu est enim illuradeSardicensibuscano- A salva mctropolis dicrnilalc, et l)ealus Gregorius ser-

nibus dicerc, de quibus et Innocentius ad Victricium vari ostendit, quando Syagrio Augustodunensi epi-

memorat, et hiuc raultoties idem beatus Gregorius scopo petenti pallium, pro genio et honore Ecclesiae
in epistolis suis ad Gallicanos et ad alios episcopos suae tribuit dicens (lib. vii, epist. 112, indict. H) :

scripsit. Sed et legcs RomanGe a Jusiiniano irapcra- « Ne iudumcnti hujus munificcntiam libi nudam
tore promulgatoe, quas probat Ecclesia, deccrnunt videamur (juoquomodo contulisse, hoc etiam pariter
de episcoporum sinc metropolilani sui auctoritate perspeximus concedendum, ut metropoli suo per
profectione. Cujus partem constilutionis hic, quan- omnia loco cl honore servato Ecclesi;e, civitas Au-
tum convenire putavi, subjunxi hoc raodo : « Non gustodunum, cui omnipoleus Deus prseesse te voluit,
liceat episcopis suas quidera Ecclesias relinquere, post Lugdunensem Ecclesiam esse debeat, et hunc
in alienas autem provincias pervenire; sin autem ex sibi locum ac ordinem ex nostrae auctoritatis indul-
eausa fecerint necessaria, ostendant vel litteras pa- gentia ^indicare. CBCteros vero episcopos secundum
triarchae aul raotropolitani sui, » et reliqua. Et se- ordinationis suse ad cousedendura in
tempus sibi

cundum canones Sardicenses {cap. 9) : « Dequalibet concilio, seu ad subscriljcndum, vel in quahbet aUa
provincia episcopi ac eum fratrem coepiscopum re, sua lencre loca decernimus, et suorum sibiprae-
preces mittere debcnt, qui in metropoli consistit, r> rogativam ordinum vindicare, quia omnirao ra-
si longius ire voluerint. » De quibus primatibus ac tionis ordo nos admonet ut cum usu pallii aliqua simul
metropohlisNicaenum dicil concihum {cap. 4) : « Epi- Lirgiri privilegia debeamus. »

scopura, inquiens, convenit maxime quidem ab om- Hos namque qui hujusmodiprivilegiasive per im-
nibus qui sunt in provinciaepiscopisordinari. Siau- perialera pragmaticam forraara, sive per paUii ab
tera hoc difficilc fuerit, aut proptcr instantem ne- apostohca sede largitionem, adepti sunt, Graeci se-
cessitatem, aut propter intineris longitudinem, Iri- cundos raetropohtanos appellant, dc quibus et in
bus lamen omnimodis in idipsum convenientibus, et gestis Chalcodonensis conciUi, et in ejusdera synodi
omnibus quoque pari raodo decernenlibus, et per canonibus, et docrclis Inuocentu invenimus. Quibus
scripla consentientibus, tunc ordinatio celebretur ; et aUis sacrorum canonum, et decrcUs sedis Ro-
firmitas autem eorum qusegeruntur, perunamquam- manae claret sententiis, eosdem metropolitanos pri-
que provinciam, raelropohiano tribuatur cpiscopo matcs esse singulos singularum provinciarura, qui
{cap. 6). Ulud autem generaliter clarum est, quod si ex antiqua ut prsemisimus consuctudine, et aposto-
quis praeter sentcntiara metropolitani fuerit factus Uca traditiono, secundum sacros Nicaenos canones,
episcopus, hunc magna synodus episcopum
diffinivil et convocaro synodos, ot ordinare episcopos, etordi-
esse non oportere. » Etliinc Innocentius ad Victri nari a provinciaUbus coepiscopis sine cujusquam
cium scribit (epuM) : « Primum, inquiens, ut ex- ^ aUerius primatis intorrogatione possunt, et dispo-
tra conscientiam metropolitani, episcopura nuUus nere regulariter quaeque per suas provincias queunt.
audeat ordinare. » Et Leo ad Theodorum episcopum Quorum etiam privilcgium Antiocheni canones nia-
{epist. 59) : « SoUicitudinis quidera tuae is ordo esse nifeslant (cap. 9), dicentes ad metropoUtanum epi-
debueratjUt cura raetropoUtano tuo de eo quod co quae- scopum soUicitudinom totius provinciaepertinere, qui
rendum esse videbatur conferres. Quia in causis ad toUendam controversiam inler episcopos suae
quae ad generalem observantiam pertincnt omniura provincia"! exortam, a vicina provincia dcbet judices
Doraini sacerdotum, nihil sine optiraatibus oportet alios convocaro. lUi autem archicpiscopi, vel metro-
impleri. > In quo mctropoUtanorum el archiepisco- politani, qui haec sine consultuprimatis nonpossuut
porum alque priraatum ordine, invenilur in sacris exsequi, archiepiscopi tantum vel metropolitani
canonibus quoedam honoris consequentia, de qua habontur, sicut et in Gestis Chalcedonensis concilii,
mystica Nica^na synodus statuit (<?«?«. 5), ut./Eliae, id ct in ojusdem synodi canonibus, ct dccretis Inno-
est Hierosolymorum, honoretur episcopus. Videlicet, centii, et in epistola Loonis ad Anastasium Thessa-
ut quac gratia mysteriorura Domini Dei rcgis et sa- loniceusem opiscopum invenimus. Ait enim Inuo-
cerdotis nostri Jesu Christi, civitas sanctu raeruit contius ad Alexaudrum Antiochenum opiscopuin
appellari, etiam ejus episcopus consequentiam ho- D {rpisf. 20) : « Revolventes, iuquions, auctoritatem
noris haberet. Quia, inquil Nicaenum concilium, Nicaen.T synodi, qu« una omnium per orbem torra-
consuetudo obtinuit ct antiqua Iraditio , ut yKliae rum meutem cxplicat sacerdotum, qu;c censuit do
episcopus honorelur, liabeat honoris consequeuliam, Antiochona Ecclosia cunctis lidelibus, ne dixerim
salva melropolis propria dignitate. Et hac constitu- sacordoiibus, esso necessarium cuslodire, qiiia super
tione ipsius civitatis episcojius inter patriarciias ot iU(i'cosim suam pr.Tdictaml-xclosiam, non suiiorali-
primates meruit computari, salva mctro])olis pi'opria quam aliamprovinoiarn rocognoscimus constilutain. "

dignitatc : sicut et Coustaniiiiopolis civilas, qua; \<A post aliquauta : Itaque arbilramur, IVater cha-
antc Lychos vcl Byzantium dicebatur, ncraclootis rissinio, ul sicut motropolilanos auctoritato ordinas
suffraganca, sanctione imperiali, et conscnsu aposto- singulari, sic et caMcros non sine permissu conscicn-
licte sedis ac generalis synodi, salva motropoli pro- tia^iue tua sinas cpiscopos procreari. lu quibus hunc
pria dignitate jcquc inter palriarchas vel primates modum recte servabis, ut longc positos littoris datis
decretacst coin|)utari. Quam lionoris consequentiam, ordinari conseas ab his ([ui uuuc eos suo tantum
345 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 346

ordinant arbitratu; vicinos autem, si aestimas, ad Aepist. 38) : « Rogo, inquiens, deprecor, et quanta
manus impositionem tuse gratiae statuas pervenire, possum dulcedine exposco, ut fraternitas vestracun-
quorum enim tc maxime, spectat cura ,
prsccipuc ctis sibi adulantibus atquc erroris nomen deferenti-
tuum debent mereri judicium. » Et Leo scribens ad bus contradicat, nec stullo ac superbo vocabulo ap-
AnastasiumTliessalonicensem episcopum (epfsi. 88), pellari consentiat. El item « Perpende, rogo, quia
)> :

evidenter ostendit quam praelationcm primas metro- in hac praesumptione temeraria pax totius turbatur
politanorum ex delegatione apostolicae sedis habere Ecclesiae, et gratia^ contradicitur communiter omni-
debeat, dicens : « De persona consecrandi episcopi, bus effusae. » Et item :« Quis rogo in hoc tam perverso
et de cleri plebisque consensu, mctropolitanus epi- vocabulo nisi ille ad imitandum proponitur qui, de-

scopus ad fraternitatem tuam referat, quodqueinpro- spectis angelorum legionibus, secum socialiter con-
vincia bene placuit scire le faciat, ut ordinalionem stilutis, ad culmen conatus est singularitatis erum-

rite celebrandara lua quoquc lirmet auctoritas. Me- pere, utet nulli subesse, et solus omnibus praeesse
tropolitano tero defuncto, cum in loco ejus alius videretur ? » Et ilem : « Cerle Petrus apostolorum
fuerit subrogandus, provinciales episcopi ad civita- princeps membrum sanctae et universalis Ecclesiae,
tera melropolim convenire debebunt , ut omnium Paulus, Andrcas, Joannes, quid aliud quam singula-
clericorum atque onuiiumcivium voluntate discussa, g rura sunt plebiura capita, et taraen sub uno capitc
ex presbyteris ejusdem Ecclesise, vel ex diaconibus, omnes membra, atque ut cuncta brevi cingulo locu-
optimus eligatur, de cujus nomine ad tuam notitiam tionis astringam, sancti ante legem, sancti sub lege,
provinciales referant sacerdoles, impleturi vota po- sancti sub gratia, omnes hi perficientcs corpus Do-
scentium, cum quod ipsis placuit tibi quoque pla- mini, in membris sunt Ecclesiae conslituti, et nemo
cuisse cognoverint. » Et item : « In evocandis a te se unquam universalem vocari voluit. Vestra ergo
episcopis moderatissimum esse te volumus, ne per sanclitas agnoscat quantum apud se tumeat, quae illo

majoris diligentiae speciem fraternis gloriari videaris nomine vocari quo vocari nullus praesum-
appetit,
injuriis. Unde si causa aliqua major erit, ob quam psit, qui veraciter sanctus fuit. Nunquid non, sicut
rationabile ac uecessarium sit fraternum advocare vestra fraternitas novit, per sanctum et venerandura
convenlum, binos de singulis provinciis episcopos, Chalcedonense concilium hujus apostolicae sedis an-
quos metropolitani crediderint esse mitteudos ad ,
tistites, cui, Deo disponente, deservio, universales
fraternitatem tuam venire sufliciat, ut non amplius oblato honore vocati sunt ? Sed tamen nullus unquam
ab statuto concilii tempore quam dies quindecira tali vocabulo appellari voluit, nullus sibi hoc teme-

reraorentur episcopi. » Quos metropolitanos contra rarium nomen arripuit, ne si sibi in pontificatus
suos primates se elevasse in Gestis Chalcedonensis gradu gloriam singularitatis arriperet, hancomnibus
synodi reperimus, quosque eadem synodus jusle re- ^ fratribus dencgassc videretur. Et ilem « Quid y> :

darguit et auctoritate repressit. ergo, frater charissime, in examine ve- illo terribili

Patriarchas quoque vel primates, qui duobus his nienti judici es dicturus, qui non solum Paler, sed
nominibus in unius prioratus funguntur officio, non etiani generalis Paterin mundo vocari appetis?Ecce

solum adversus tertiam secundam sedem, verum

et ex hoc nefando elationis vocabulo Ecclesia scinditur,
et contra primara et apostolicam sedem legimus ex- fratrum omnium corda ad scandalum provocantur. »
tulisse, adeo ut episcopus Constantinopolitanae civi- Et in epistola ab Sabinianura diaconura in Constan-
tatis, olim Heracleotis sul!'raganfe , contra regulas tinopoli responsalis fungentem officio (lib. iv, ind.
episcopum ordinare prcesumpserit et se-
tertiae sedis 13, epist. 39) : « Ad noc, inquit, usque pervenit
cundae sedi se a synodo etabimperialipotestatepra3- (quin Joannes Constantinopolitanus episcopus) ut
ferri contra regulas obtinuerit. Et quia mens po- sub occasionc presbyteri Joannis gesta huc trans-
tentiae avida non potest concessis sibi limitibus mitteret, in quibus se pene per omnera versum oecu-
esse contenla, ad hoc usque prorupit ut contra pri- menicura patriarcham nominaret. » Et post aliquanta :

mam et apostolicam sedem universalem vocari se « enim sceleslo vocabulo consentire nihil est
In isto
fecerit, sicut in epistolis magni Leonis papae ac aUud quam tidem perdere unde sicut libijamtrans- ;

beati Gregorii, et nuperNicoIai relegimus. Cujus pro- D actis epislolis scripsi,nunquam cum eo procedere
fani vocabuli praesumptio, rapina scihcet allitudinis, praesuraas. )> Et ad Constantinam Augustam {lib.iv,
qualiter repulsa sit a beato Leone, una cum arro- ind. 13, epist. 34) « Cumse novapraesumptioneat-
:

gantia appellationis indebita) a Constanlinopolitano que superbia idera fratcr meus universalem episco-
episeopo usurpatae, quia tuae compilalionis perplexi- pum appellet, ita ut sanctje memoriae decessoris raei
tas ejus dicta alibi exigit ponere, suo loco invenies. tempore ascribi se in synodo lali hoc superbo vo-
El quid de eodem vocabulo beatus Gregorius sense- cabulo faceret, quamvis cuncta acta iUius syaodi
rit el decreverit, hic pro loci opportunitate duxi sede apostolica contradicente soluta sint : triste
ponendum, cujus verba latius ac plenius in eisdem mihi aliquid serenissimus Dominus innuit, quod non
epislolis, de quibus hic qusedam detloravi, Icclor po- eum corripuit qui superbit, scd me magis ab inten-
terit invenire. Ait enim in cpislola ad ipsum .loanncm tione mea dcclinare studuit, qui in hac causa Evan-
Couslanlinopohlanum cpiscopum, qui se universa- geliorum ct canonum staluta humilitatis alque recti-
lem cpiscopum satagebat vocari (lib. iv, i7id. 13, tudinis virtute defendo. Qua in re a praedicto fratre
 ,

347 HINCMARI RHEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 348

et consacerdotemco, contra evangelicam scnten- A quia scio quisum, qui estis. Loco enim mihi fratres
tiam, contra beatum quoque Pelrum apostolum, et estis, moribus patres. Non ergo jussi, sed qua) utiHa
conlra omncs Ecclesias, contraque canonum statuta visa sunt, indicare curavi. Non tamen invenio ve-
agitur. » Et paulo post « Triste tamen valdc cst,
: stram beatiludinem hoc ipsum, quod memoria? ve-
ut palienler feratur, quatenus despeclis omnibus slroe intuH, perfecte tenere voUiisse. Nam dixi, nec
prajdictiis frater et coepiscopus meus solus conelur mihi vos, nec quiquam alteri la!e aUquid scribere de-
apollari episcopus. Sed in liac cjus superbia quid bere, et ecce in pra?fatione episloke, quam ad rae-
aliud nisi propinqua jam Antichristi esse tempora ipsum qui prohibui direxistis, superb;c appellalionis

designantur ? » El in epistola ad Eulogium Alexon- vcrbum, universalem me papam dicentes, iraprimere

drinum et ad Anaslasium Antiochenum episcopos, curastis. Quod peto dulcissima mihi sanctitas vestra
a pari tlih iv, ind. 13, epist. 36) : «. Sicut, inquit, ultra non faciat, quia vobis subtrahitur quod aUeri
veneranda mihi vestra sanctitas novit, per sanctam pUisquam ratio exigit pra^betur. Ego enim noa ver-
Chalcedonenscm synodum pontifici sedis aposfolicaj, bi> qu;oro prosperari, sed moribus noc hoaorem :

cui Deo disponenle deservio, hoc universitatis no- meos honorem suum esse depulo, in quo iratres
men oblatum est. Sed nulhis unquam decessorum perdere cognosco. Meus namque honor est, honor
meorum hoc tam profano vocabulo uti consensit -Q universaUs Ecclesia?, meus honor est, fratrum n:eo- :

quiavideUcet, siunus patriarcha universalis dicitur, rum soUdus vigor. Tunc ego vere honoratus sum,
patriarcharum nomen ca-tcris derogatur. Scd absit cum singuUs quibusque honor debitus non negatur.
hoc, absit a Christiani mente id sibi velle quem- Si enim universalem rae papam vestra sanctitas di-
piam arripere, unde honorem fratrum suorura im- cit, negat se lioc esse quod me fatetur universum.
minuere ex quanlulacunque parte videatur. Cum Sod absit hoc. Recedantverbaquas vanitatem inflant

ergo nos hunc honorcm nobimus oblalum suscipere, el charilatcm vulnerant. El quidem in sancta Chal-
pensate quam ignominiosum sit hiinc sibi quem- cedoncnsi synodo, atque posl a subsequentibusTa-
piam violenter usurpare voUiisse. Propterea sancti- tribus, hoc est decessoribus raeis, oblatum vestra
tas vestram in suis epistobls neminem unquam univef- Sed tamen nuHus eorum uti hoc un-
sanctitas novit.
salem nominet, ne sibi dcbitum detrahat, cum alleri quam vocabulo vohiil ut dum in hoc mundo hono-
:

honorem offert indebilum. » Et item : « Si enim hoc rem sacordotum diligerent omuium, apud omnipoten-
dici licenter permittitur, honor patriarcharum om- tom Deum custodirent suum. »Etin epistolaaddiver-
niura negatur : et cum forlasse isin errore perit qui sos archieiiiscopos a i>ari (/i/>. vii, indict. 2, epist.
universahs dicitur, nulbis jam episcopus reinansisse 69): (tCognoscatfraternitasvestra.Joannemquondara
in slatu varitatis invenilur. Obtestor ergo ut con- Constantinopolitanaecivitatis antislilem,contraDeum,
stanter ac sine prajjiidicio sorvetis sicut accepislis conlra pacem Ecclesia? in omnium despectu et injuria

Ecclesias, et niliil sibi in vobis haec tentatio diabo- sacerdotum raodestiae ac raensuree suae terrainos ex-
licse usurpationis ascribat. State fortes, state securi, cessisse, et iUicitein synodo superbura ac pestiferum
scriptaque cum univorsahs nominis falsitale, nec tecumenicum, hoc est universaUs, sibi vocabuUun
dare unquam, nec suscipere pra-siimatis. Omnes usurpasse. Quod beatae recordationis Pelagius deccs-
episcopos curce veslrae subjectos ab hnjus adulationis sor nosler agnoscens, omHia gesla ejusdem synodi,
inquinatione prohibete. Universa vos Ecclesia pa- praiter ilhi quae iUic de causa venerandoe memoriae
triarchas, noa sohim in bonis operibus, sed etiamin Gregorii episcopi Antiochenisunt habita, vaUda om-
veritatis auctoritate cognoscat. Si qua autem forsan nino dostructione cassavit, districlissima iiUira incre-

adversa subsequantur , imanimiter persistenles patione corripiens, ut se a novo eltcmerario supers

eliam moriendo debemus ostendere, qiiia in genera- titionis nomine cohiberel, adeo ut suura cum eo diaco-
damno nostrum spccialilcr abquid non ama-
litatis num nisi tanlum nefas emendaret, procederc prohi-
mus. Dicamus cum Paulo Mihi viverc Christus est, : beret. Cujus nos roctiludinis zelo per oraniainhaeron-
et mori lucrum ifhilip. i). Audiahius (juod priinus tes, statula ipsius sino refragatione, Deoprotegonlo,
omnium paslorum dicit : Si ijuid paLimiiii propter sorvamus : quia digiium est ut roctara docessoris
justitiam, beati eritis {Pctr. ni). Mihi enim credite D viam gressibus iuotTonsis incodat, quideeodcm loco
quia honorem (|uom pro pra*dicanda verilate susce- ad roddondam ralionemaeternijudicis tribunal exspo'
pimus, si neccssilalis causa exigat, sccurius pro- ctat. » Etpaulo jiost: « Hortoratque suadeo ut nuHus

oadem vcrilate rcUnquitnns quam lencmus. Pro rac vestrum lioc nomen aUquando recipiat, nuHus con-
autem siout vestrain cliarissimam beatitudiuem de- soiitiat, nuUus subscriliat, uullus ubi fuerit scriplum

cet, orate ut hoi; quod vobis lociui audeo, operibus admiltat, vol subscriiitionem suam adjiciat , .scd

ostendam. » siout oranipolonlis Doi minislros dccet, intogrura se

Etilem in cpistola ad Eulogium Alexandrinum ab liujusmodi vcnenala infcclionc custodiat, ct cal-
epi.scopura (lih. vii, ind. i , epist. 4) : i Indicaro ([uo- lido insidiatori in se locum iion pr;cbeat, quoniara
quc veslra hcatiludo studuit,jam se quibusdara non hoc ct in totius EccIosi;c in.juria ac discissione, cl
scriborc superba vocabula, (|ua^ cx vauitatis ra(Uoe siciit dixiuuis, in omnium V(>striimdosnectii fit. Nar
[trodionint, el mihi loquitur dicens : Sicnt jussixtis. si, uiius, ut putal, universalis est, restat ul vos epi-

Quod vorbum ju-^sionis poto a uioo au(U(u rciuovote» scopi uou sitis. « El posl aUquanta : « Nam si qiiis.
349 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA IIINCMARI LAUDUN. 350

quod non credimus, scripta prresentia aliqua in A vcniens Deum dixerit, frivolum valde erit? sed ta-
parte neglexerit, a beati Petri apostolorum princi- men minis pcrniciosura. Si quanlitatera sermonis
pis pace se noverit segregatum. Ita ergo vestra fra- attendimus, duae sunt syllabae ; si vero pondus ini-
ternitas agat, ut cum pastor pastorum in judicio ve- quitatis, universa pernicics. Ego autem fidenter dice
nerit, de loco regiminis quem accepit, reatum ha- quia quisquis se universalem sacerdotem vocat, vel
bere non possit. » vocari desiderat, in elatione sua Antichristum prae-
Et in epistola ad Cyriacum Constantinopolitanum currit, quia superbiendo se caeteris praeponit, nec
episcopum, Joannis episcopi successorem (Hb. vi, dispari superbia ad errorcm ducitur ;
quia sicut per-
ind. 15, epist. 4) : " In hoc, inquit, vos raeduUitus versus ille Deus videri vult super homines, ita

amplectimur, in hoc sacerdotes esse recognoscimus, quisquis iste cst, qui solus sacerdos appellari appe-
si repulsa vanitate verborum, sanctitalis locum cum til supcr rcliquos sacerdotcs. Sed quoniam Veritas
sancta humilitate teneatis. Ecce enim in nefandi ap- dicit : Omnisqui se exaltat humiliabitur (Luc. xiv),
pellatione nominis scandalizati sumus, et non mini- scio quia quaelibct elatio tanto citius rumpitur,
mas querelas servamus in mente, promimus in voce. quanto amplius intlatur. Illis ergo pictas vestra prae-
Vestra autem fratcrnitas novit quia Veritas dicit : cipiat, ne quod per appellationcm frivoli nominis
Sioffers munus tuumad altare,e\.ve\iqua(Matth.v). Dscandalum gignant, qui in supcrbia et typho cecide-
Qua in re pensandum quia cum omnis culpa oblato runt. Nam peccator ego, qui auctorc Deo humilita-
sacrificio deletur, lantum cst malum scandali alieno tem teneo, admoncndus ad humilitatem non sum. »

corde generati, ul ab eo qui peccaverit, ncc ipsum Et in epistola ad Anastasium Antiochenum episco-
sacrificium Dominus accipiat, quod dclere peccatum pura (lib. VI, epist. 24) : « In suscipienda fratris et
solet. Curate ergo cordis nostri scandalum festine consaccrdotis nostri Cyriaci synodica epistola di-
detergere, ut possit omnipotens Dcus oblationis ve- gnum non fuit ut pro causa profani vocabuli nioras
slrae sacrificium acceptabile habere. » Et itemin alia facerem, ne unitatem sanctaeEccIesiaeperturbarem.
epistola ad eumdera (lib. vi, ind. -15, epist. 28) : Sed tamen de codcm superstitioso et superbo voca-
« Oportet, inquit, ut mihi atque omnibus fratribus in bulo eum admonere studui, dicens quia pacera no-
vcstris, ejus charitatis pulchritudincm in hoc pri- biscum Iiabere non posset, nisi clationem praedicti
mum opcre monstretis, ut verbum superbiac, per verbi corrigeret, quam primus apostata invenit. Vos
quod grave scandalum in Ecclesiis generatur, auferre tamen eamdem causam nullam esse dicere non debe-
festinetis,hoc raodis omnibus implentes quod scri- tis, quia si hanc sequanimitcr portamus, universae
ptumest SoUicitiservarc unitatcm spiritus in vin-
: Ecclesiae fidem corrumpiraus. Scitis enira quanti,
culo pacis (Ephes. iv). Et rursum Nullam occasio- :
_
non solum haeretici, sed etiam haeresiarchaj de Con-
nem darc adversario maledicti gratia (ITiyn.xj.Tunc '
stantinopohtana Ecclesia sunt egressi ; et ut de ho-
enim ostensa cliaritas vera est, si per typhuni super- noris vcstri injuria taceam, si unus episcopus voca-
biac inter nos scissura non fuerit. Ego enim Jcsum tur universahs, universa Ecclesia corruit, si unus
testera invoco in aniraa mea, quia a summo usque universus, cadit. Sed absit hsec stultitia, absit haec
ad ultimum nulli hominum dare scandali occasio- levitas ab auribus mcis. In omnipotente autem Do-
nem volo : oranes esse niagnos et honorabiles cupio, mino confido, quia quod promisit citius impleturus
quorum tamcn honor honori non detrahit oranipoten- cst : Omnis qui se exaltat, hnmiliabitur. »

tis Dei. Nam quisquis se contra Deum honorari ap-

petit, mihi honorabilis non est. » Et paulo post :
CAPUT XVIII.

« Quia hostis omnipotcntis Domini Antichristus juxta Quod insance mentis homines per indiscretionem in
est, studiose cupio ne proprium quid inveniat, non Scripturis sanctis erraverunt.

solum in moribus, sed neque in vocabulo sacerdo- Hanc evangehcam sententiara, frater, intelligen-
tum. Ea ergo quae novo modo introducta sunt, ipso ter attcnde et tenacitcr mente reconde ; sed et illam
ordine quo illata sunt aufcrantur, et pax nobis in beati Gregorii, quam ut paulo ante legisti, huic
Domino illibata permanebit. Nam quse crit intcr nos evangelicae sententiae subjunxit dicens : « Scio quia
dulccdo, qua3 charitas, si nosmetipsos voce refove- D ({uaelibct elatio tanto citius rurapitur, quanto am-
mus, et rebus pungimus ? » El in cpistola ad .Mauri- plius inllatur. » Recognosce et men- igitur modum
tium Augustum (lib. vi, ind. 15, epist. 30) : « Eura- suram tuam, Deo per canones sacros decre-
tibi a
dcm, inquit, fratrem et consacerdotem meum (quin tam, et esto humilis in ocuHs tuis, attcndens quod
Cyriacum Constantinopolitanum episcopura) studiose Dominus dixit SauU Nonne cum esscs parvulus in
:

admonere curavi, ut si habere pacera omniura con- oculis tuis, caput in Israel feci ts 1 (IFieg. xiii.) Nunc
cordiamque desiderat, ab stulti vocabuli sc appella- quia magnus es apud te, abjeci te ne sis rex. Et istos
tione compescat. De qua re mihi in suis jussionibus veteres et emortuos cineres,a sacris canonibus dudum
dominorum pielas praecopit dicens, ut pro appclla- sepultos, eorum qui conlra praelatos suos rebellave-
lione frivoli nominis inter nos scandalum generari runt, raoliri desiste rcsuscitarc. Sed liraeo quoniara
non debeat. Scd rogo ut impcrialis pietas penset, ea quae vcra el humilia sunt videre uon poteris, al-
quia alia sunt frivola valde innoxia, atque alia vehe- buginera habens in oculo, id est arrogantiam in

menter nociva. Nunquid non, cum se Anlichristus mente. Unde Dorainusad Moyseradicit : Qui habue-
 ;

351 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 352

ritalbugineminoculo,nonofferati)anesDcosuo,nec A acque unum Christum in Verbo Dei et carne atque

accedat ad ministerium cjus [Levit. xxi). Qua de re anima credens, sed sejiaratim aUerum Filium Dei,
inculco til)i scntenliani beati Augustini ad Julianum alterum hominis prsdicans. Quidam nimirum ipsas
episcopum juvenem,ct per superbiam male scntientem, Scripturas verbis ilhcitis imposturavcrunt, sicut Ma-
ab Ecclcsia catholica segregalum, in alio scriptojam ccdonius Conslantinopohtanus episcopus, qui ab
a te lectam, scd utinara non neglectam. " Quando, Anastasio imperatore ideo a civitatc expulsus legi-
inquit, animositatem qua teneris viceris, tunc verita- tur, quoniam falsavit Evangcha, et illum Aposloh

tem poteris tenere qua vinceris. Quam scilicct ve- locum ubidicit Quodapparuitin carne, justificatum
:

ritalem si non tenueris, discre-

rclicta animositate est in spiritu {ITim. iii), per cognalionem Gra;carum

tionem in sauctis Scripturis ct in sacris reguHs ha- Htterarum o ct hoc modo mutando falsavit. Ubi
bere non potcris, sicut nec ilh qui cas discrete intel- enim habuit qui, hoc est, s, monosyllabum Gra^-

ligere nolucrunt, et ideo erraverunt quidam eorum, cum, Uttera mutala o in verlit et fecit z, id

voces earumdem Scripturarum non discernendo. Deus apparuit pcr carnem ([uaproptcr
est, ut esset :

Sicut hoc quod Dominus dicit Ego et Pater iinum : tanquam Neslorianus fuit expulsus.
sumus (Joan.x), Ariusdictum de unitate substantiaj El mulla aha sunt in Scripturis, de quibus malc
unum intelligere noluit, Sabellius ad personarum pro- g inleUigentes scandahmi sibi sumpserunt, et quia
prietatem sumus uon retuhl, ct ulcrque idcirco erra- noluerunt fieri discipuh verilatis, magistri sunt facti

vit. In unilate quoque unius ejusdemquc person?e ex erroris. Sicut de hoc quod dicit Apostokis : Media-
duQbus ct in duabus subslantiis, id est naturis, divi- tor Dei atque hominum homo Christus Jesus {I Tim.
nitatis scihcet et humanitatis, subsistens Dominus n\ quo teslimonio ad auctoritatem haeresis suae
noster Jesus Christus , hoc quod item dixit : Photinus cst usus ; et de Epistola ad Philippenses ,

Pater major me non humani-

est {Joan. xiv). Arius habitu reperfus ut homo{cap. ii),^laTcion phanlasiam
tati, sed divinitati ascripsit, et ideo indignam vitam corporis confessus est esse in Christo, noa corpus.
digna morte finivit. Quidam vero eorum easdem Sed et Agnoitae hffiretici hoc ad suum confirmaadum
Scripturas male interpretando, sicut beatus Petrus errorem protulerunt quod dictum est : De die au-
de sancti Pauh Epistohs dixit : hi quibus, inquiens, tem et hora nemo ncquc angeli in corJis, nec Fi-
scit,

sunt giuedam difficilia ad inteUigcndum, qux indo- lius, nisi Patcr solus {Matth. xxiv) ; et de hoc quod
cti et instabiles depravant,sicut et exteras scripturas in Gencsi scriptum est, post noctem diem cceptum
ad suam ipsorum perditionem {II Pctr. m). Difficiha {Gen. i), tenebras coaevas Deo, qui inaccessibilem
autem intellcctu in Epistohs PauH, qua; ab indoctis lucem habitat, dixerunt hajretici. Et ex eo quod ibi
et instabihbus dicit dcpravata, illa sunt maxime in diclum est Faciamus homincm adimaginem et si- :

quibus de gralia Dci loquitur quje justificat impios, ^ militudinem nostram [ibid.), diabolus primum homi-
hoc estex impiis facil juslos. Dicit enim ipsc Paulus nem idololatriam docuit diccns Eritis sicut dii :

Ubiautemabundavitpcccatum, supcrabundavit gra- {Gen. iii). Et quia Mathusalae anni a.Hatem diluvii
tia {Rom. v) quod indocti et instabiles non intelli-
; exccdunt, non tantum octo anima^ reservataj sunt
gentes, putabant eum dicere, Faciamus mala ut diclai. Et clamores Sodomorum repletis jam peccatis
veniant bona. Absit autem ut Paulus suos auditores Deus audiens, tanquara ignorans clamorem, descen-
promerenda bona doccat facere mala, cujus omnis an plena esseut. Et quod Moysi sepul-
dit ut videret

intentio est a mahs coerccre, et ad bona agenda crum nemo scierit, nec eliam sepelientes sepultum
quoscunque potest advocare. Scd cum dicit Ubi :
et lex divcrsa sibi ipsi sit hostis, ct Dominus non
autem abundavit peccatum, superabundavit gratia, mittere potuerit Spirilum sanctum, de quo ipsc na-
donum gratia; per hoc veliementius commendat, quK tus legatur, nec mortem gladio usuris dcnuntiaverit,
et raagna solet conversis minora dimittere pec-
et qui gladium passurus emi praicepit ; ucc ad inferos
cata ; el quanto quis majora anle convcrsionem pec- desccndit, qui in paradiso cum latrone intravit ; et

cata commisit, tanto majorem gratia) donanlis indul- apostoli reperiuntur in crimine, qui bai)lizare in no-
gentiam convcrsus accipit. » Quidam autem ex mine Palris, et Filii, ct Spiritus sancti jussi, tanlum
cisdem scripturis quadam eraserunt, dc quibus D in Jesu nomine baptizaverunl : et de hoc quod di-
revinci timebant, sicut constat Arianos dc Evangelio clum est Ego Dcus crcans mala {Isa. xlv) ct
: ;

erasissc quod Salvalor ait : Quia Deus spirilus csf Fccit omnia, ct cccc bona valde {Gcn. i). Et multa
(Joan. iv), ([uoniam crcderc nolebant quod Spiritus sunt alia quic longum et non neccssarium csl nobis
sanctus Deus esset omnipoleus. Quidan.1 cliam de modo adnumcrare, de quibus sapienlissime atque
Epistola Joannis crascrunt : Et oninis spiritus qui sanctissimc diclis insulsi ot scelcrati tcncbrosis-
solvit Jcsum, e.v Deo non cst (/ Joan. iv) ; nc scili- sime perditionem suam adinvencrunt.
cct por auctorilatcm bcali Joannis rcvinccrcntur.
Undc Ncslorius ncscirc sc prodidit lianc authcnticis
CAPUT XIX.
excmplaribus inditam fiiisse senlenliam, atque idco Quod in sanctarum traditionum sanetioncs male
solvcrc non timuit Jesum, dicens l^catam virgiucm intclligcntes crravcrint.

Mariam non Dei, scd hominis lantuni gcnitricem, El quia, ut Ililarus ])apa dicit. Non minus in san-

ui aham personam hominis, aliam facercl deilatis : clarum tradiliouum sauclioues delinquilur, quam
 :

353 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSxi HENGMARI LAUDUN. 354

in ipsius Domini injuriara prosilitur, de ecclesiasticis A ctis alienum doctoribus, qui sive verbis, sive exem-
regulis quidam sumpserunt scandala et haereses ac , pUs, sive etiam scriptis , viam vitae mortalibus pro
schismata condiderunt , sicut Meletius a synodo temporum varietate demonstraverunt. Unde sunt
jEgypti episcoporum depositus, a quo Meletiani sunt plura non solum in canonibus atque in Romanorum
dicti, qui ab eo post depositionem suam fuerunt or- pontificum decretis , sed et in Veteris ac Novi Te-
dinati, quos Nicaena synodus sub conditione in gra- stamenti sanctis Scripturis, eodem Spiritu inspiratis
dibus suis recepit , ea necessitate , ne cum Arianis quo et sacri quse quidem
promulgati sunt canones ,

cum quibus juncti fuerant remanentes ,

acrius noa sibimet sunt
inter se contraria esse videntur, et
Ecclesiam catholicam impugnarent. Sed et Nova- contraria sed pro temporum et rerum ac quaUtate
,

tianos seque sub conditione synodus pracdicta rece- causarum disposita vel disponenda ut Salomon ;

pit. Haec enim haeresis a Novato presbytero Roma- conjunctim dicit : JN'e respondeas stultojuxtastulti-
nae tunc Ecclesiae ,
postea autem contra regulas a tiam suatn (Prov. xxvi); et : Responde stulto juxta
consortibus suis facto episcopo , sumpsit exordium. stultitiam suamiibid.); et Dominus per prophetara
Qui Novatus se ab Ecclesiae Romanae comnnmione Nolo mortem peccatoris {Ezech. xxxiii); et de HeU
suspendit, quoniam Cornelius episcopus fideles, qui fiUis legitur, quia non poterant patremaudire, quo-
sacriticaverant tempore factae persecutionis a Decio, g niam voluiteos Deus occidere (1 Reg. ii). Et in Evan-
imrautata conciUi episcopalis acerbissiraa sententia, geUo Ronus homo de bono thesauro cordis
: sui pro-
quam Innocentius in decretis suis commemorat, in fert bona {Mattli. xii) ; et : Nemo bonus, nisi solus
comraunione receperat. Quorum scilicet Novatiano- Deus (Luc. xviii). Et Venit filius hominis quasrere
rum episcopo nomine Acesio , Constantinus impe- et salvare quod perierat {Luc. xix), qui dicit : Non
rator vocato ad Nicaenura concilium , et in dograate sum missus nisi ad oves quce perierunt domus Israel
fidei et Paschalis festivitatis consentienti , sed pa^ni- (Matth. xv). Et item discipuUs dicit Ln viam gen- :

tentes ad poenitentiara recipere renuenti , imperator tium ne abieritis (Maith. x); itemque Ite, doccte :

mirabilis dixit : c Acesi, pone scalam, etsipotes omnes gentes {Matth. xxviii.) Et Deus neminem :

ascende solus in coclum (lib. n,Hist. trip., c. 13). » tentat {Jacob. i); et Tentat vos Dominus Deus ve- :

Ex qua condescensione circa Novatianos et Mele- stcr (Deut. i). Et Paulus Si hominibus placerem. :

tianos causa necessitatis proveniente, cum illi, quos Christi servus non essem {GaL i) iteraque Sicut ; :

ante damnationem suara Bonosus ordinaverat , in cgo per omnia omnibus placeo (I Cor. x). Et item :

gradibus recepti fuerint , etiam eos qui a cathoUca Optabamanathema esse a Christo pro fratribusmeis
ad haeresim transierunt, et a Bonoso damnafo ordi- secundum carnem {Rom. ix); et item Quis nos se- :

nati fuerunt, Anisius quidam cum suis coUegis recipi parabit a charitate Christi, et reUqua (Rom. viii). :

in ordinibus suis debere decrevit , ne cum eodem Quia spiritus unicusetmultiplex,stabilisetmobilis,

Bonoso reraanerent, ac nonraedioci'e scandalumEc- ut ia Ubro Sapientiae scriptura est (cap. vii), per
clesiae cathoUcae fieret quod sanctus Innocentius ,
organum hominis sibi arctissimum non simul et inse-
dissolvit et repulit. Et quia idem concUium Paulia- mel omnia profert : et etiam ipsis sanctis discipuUs,
nistas haereticos ad Ecclesiam venienles baptizari quia nemo horainura purus repente lit sumraus ,
qui
praecepit, quidara etiara aUos haereticos baptizandos incessanter divino adhasrebant magisterio, per incre-
esse dixerunt ,
quod apostolica sedes , et plenaria menta teraporum tides et scientia est adaucia qui ;

concilia (sicut decreta Roraanorum pontificura raon- et dixerunt Domine, adauge nobis fidem{Luc. xvii);
:

strant , et sanctus Augustinus verbis et sensibus et Dominus ipsis Adhuc, inquit, multa habeo vobis
:

copiosis libris ostendit), penitus abdicarunt. Sed et dicere, quoe non potestis portare modo cum autem ;

alia hinc devocare in mediura poteram, uisi proUxi- venerit illc Spiritus veritatis , docebit vos omnem
tatem vitarera. veritatem {Joan. xvi).

CAPUT XX. Sed et post legera naturae data est lex Utteraepo-
puli congruens duritiae, quae propter transgressiones
Quod in antiquis epistolis sedis apostolicce sicut
in legibus qucedam post abrogata vel immutata
,
posita est ;
quam lex EvangeUi , tempore posterior
,

fuerint. De sex synodis generalibus, et de sep- D sed gratia prior, est subsecuta, quae per incrementa
tima apud Grcecos deque synodo Francica, et, temporum ab apostoUs eorumque successoribus est
epistolis Julii papx ac Felicis. propagata. Nam sicut in Actibus apostolorum legi-
Ne igitur causa indiscretae intelligentiae , de his raus (cap. XV), primum credenles de circumcisione,
quae collegisti ad tuam intentionem firmandam, sic EvangeUi sacramenta suscipiebant,ut a legalibus
scandalura sumas, animadvertere debes, quia sicut de caeremoniis non discederant ; et quaestione facta de
sacramentis humanae salutis ,
quae ab exordio mundi gestilibus ,
si credenles legis caeremonias observare
usque ad adventum Domini Salvatoris pro temporura deberent, tria tantum capitula ab apostoUs susce-
varietate diversa ad unitatem taraen unius fidei
, pere servanda. Deinde apostolicac sedis pontifices,
recurrentia exstiterunt ,
quaedam spiritaliter intelU- ante constitutionem sacrorum conciliorum , etsi non
genda suut quacdam vero immutata, et quae-
tradita, fidc sibi adversa, tamen stylo diverso , in suis epi-
dam penitus abolita quaedam etiam permanent ut
, stolis ad diversos pro diversis causis emergentibus
fuere decreta : ita nullura fuit tenapus saecuh a san- datis , de episcopis statuere judicia , considerantes
335 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 356

qualitatem personarura , necessitatem rerura , et A tionem aelatum aut pro necessitate rerum oporleat
,

opporlunitatera temporum. Unde et Anacletus in temperari, semper conditione servata ut in his

illa ,

epistola ad universos episcopos in llalia constitutos quae vel dubia fuerint vel obscura, id noverimus se-
dicit (cpist. 2) : Ejectiouem , inquiens, suramorum qucndum, quod nec praeceptis evangelicis coiitra-
sacerdotum sibi Dominus reservavit, licet electionem riura nec decrelis sanctorum Patrum inveniatur
,

eorum bonis sacerdotibus et spiritualibus populis adversum. » Quas singillatim singulas formas et
concessisset » ex quo aliter in prsccedenti epistola
; sanctus Paulus demonstrat ad Corinthios dicens :

scripserat. Et Constanlinum imperatorem in Nicania llocautcm dico sccundum induhjcntiam, non secun-
synodo tule quid dixisse Tripertita narrat Ilistoria : dum impcrium {I Cor. vii), et reliqua. His autem
Non ob id tamen dimisit decernere Nicaena synodus qui matrimonio juncii sunt, prceclpio non ego, sed
(can. 2) : « Si quis, inquit, praeter haec fecerit, quasi Domimis, uxorem a viro non discederc, et sequentia
contra magnum concilium se efferens, ipse de cleri- (ibid.). Et conciliura Africanum in uno capitulo de
catus honore periclitabitur. » In quo decretum cum Donatistis ad locum {can. 35) : « Propter Eccle.siae

dicit, Si (juis, neminem tam de superiori quam infe- pacem et utililatem, ut ex ipsis Donalistis, quicum-
riori ordine excipit, quod et in aliis evidcnter oslen- que clerici correcto consilio ad catholicam unitatem
dit. Sed et idem Conslanlinus , et post eum alii oi- p transire voluerint, secundum uniuscujusque episcopi
thodoxi imperatores, leges de episcopis promulgare calliolici voluntatem atque consiliura qui in eodera
non fuere cunctati. Sed et post Anacletum quidam ,
loco gubernat Ecclesiam, si hoc paci Christianae
ante Nicaenum concihurn, Juhus autera et alii quidam prodesse visum fuerit, in suis honoribus suscipian-
post Nicasnum conciliura judicia episcoporura ante ,
tur, sicut et prioribus ejusdera divisionis tempori-
diffmitionem ad sedera apostohcara referri jusse- bus factum esse raanifestura est : non ut concilium,

runt. Innocentius vero, et successores ipsius ,

post- quod in transmarinis partibus de hac re factum est,

quam a sacris concihis, et Romanse sedis pontifici- dissolvatur, sed ut illud maneat circa eos ,
qui sic
bus, de certis capitulis expressius fuerunt decrela transire ad catholicam voluat , ut nulla per eos uni-

judicia , de dubiis vel obscuris ante judicium , de tatis compensatio procuretur, » et reliqua qua^ ibi

certis autem atque decretis (quoniam et ecclcsia- prosequitur. Sed et Leo utrasque has formas de
sticae et publicae leges confessum vel convictum sine una eademque re iu uno capitulo ostendit ad Rusti-

dilatione vel retractatione judicari praecipiunt), post cum Narbonensem episcopum dicens {epis. 95, cap.
episcopale judicium,secundum Sardicenses canones, 1) : « Nulla, inquit, ralio sinit ut inter episcopos

sub geslorum testihcalione ad sedem apostolicam habeantur, ({ui nec a clericis sunt electi, nec a ple-
referri jusserunt quorum decreta in usu ecclesia- : bibus expetiti, nec a comprovinciahbus episcopis
stico etiam a tempore majorum nostrorum praeva- ^ cum metropolitani judicio consecrati. Unde cura

luisse corapcrimus. Verum et ut de legibus publicis saepe (juajstio de male accepto honore nascatur, quis
q^uaedam sunt abrogata, quaedam vero immutata, ambigat nequaquam istis esse tribuendura , (juod

quacdam eliam superadjecta, ita nihilorainus quacdam non docetur fuisse collatum? Si qui autem clerici

decreta catholicorum pro tempore et ralione atque ab istis pseudoepiscopis in eis Eccleshs ordinati

necessitate prolata , sed postea abrogata vel immu- sunt, quocad proprios episcopos pertinebant, et or-
tata fuerunt : quod et Innocenlius demonstrat dicens : dinatio eorum consensu et judicio praesidentium
« De his, inquicns, observatio prior durior, posterior, facla est, potest rata haberi, ita ut in ipsis Ecclesus
inlervenicnte misericordia, inchnatior est, » ct reli- perseverent ; aliter autein vana habenda est conse-
(jua.Et Africac provinciac canones de velatione vir- cratio , (luac nec loco fundata est , nec auctorilale
ginum , et baptizatis parvulis a Donatistis , et de munita. » Et itcm ad euradem in eaden; epistola
di(Kcesibus , aliter quam primum decrelum fucrit (cap. 10) : « In adolescentia constitutus , si urgente
diffinicrunt. Et sanctus Gelasius : «. Priscis, inquit, aut raetu mortis , aut captivitalis periculo ,
pami-
pro sui revcrentia raancntibus constitutis quac ubi , tentiam egit, ct postea tiracns lapsura incontinentiae
nulla vel rerura vel temporum pcrurget anguslia. juvcnihs copulam uxoris cl(^git, ne crimcn fornica-
regulariter convcnit custodiri, » et roliqua. Et Inno- D tionis incurrcrel , rcm vidctur fecisse vcnialcm , si

centius longc antc ad episcopos Maccdones cxcu- praetcr conjugcm nullam omnino cognovcrit in quo ;

santes de temporibus neccssitate (juod cgerant, tamcn lum rcgulam coustituimus, se quid sil tole-
(lixit {epist. 27; : « Ergo quod necessitas pro reme- rabilius icstimamus. Nam sccundum vcrain cogni-
dio reperit, nccessitale ccssante debet utique ccs- tioucm, nihil magis ei congruit qui pirnilenliam
.sare parilcr (luod urgcbat : (juia alius est ordo lcgi- gcssit ,
quam castitas pcrscverans et meutis ct cor-

timus, alia usurpalio (juam ad pracsens fieri tempus poris. » Kl iu cpistola ad Tiieodurum Forojulienscin
impclhl ; et advcrtile ([uod uli(pie, ut dicitis, ncccs- episcopuin {cpis. 59i : « Ul in tempore neccssitalis
sitas imperavit , in pace jam Ecclesias constitutas ct in pcriculi urgentis instanlia , nullis i^ra^sidium

non posse praesumere. » Et Leo ad Rusticum Nnrl)0- pdmitcntia; ct mox reconcilialionis implorantibus
nensem episcopum (cpist. 95 in praifat.) « Sicut , : dcncgctur, eliara si amisso vocis olhcio oa per in-
((uxdam , in^juit , sunl quae nulla possunt ratione dicia inlegri sensus exposlulenl ; vcl si subpra^seulia

convcUi , ita noimulla sunl (luae aut pro considera- saccrdolis significarc nou valcnl, tcstimonialidelium
/57 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 358

circumstantium eis prodessc debebunt, ut simul et A quos ad accusanda vel attestanda publica crimina
poenitentiae et reconciliationis beneticia consequan- leges publica) non admitlunt. Et Nicaenum concilium
tamen regula canonum paternorum circa
tur, servata neopbytum episcopum a duobus vel tribus testibus
eorum personas qui in Dcum a fide discedendo
,
redargutum abstinere a clero praecepit, si aliquod
peccaverunt. » deliclum animas circa personam reperiatur hujus-
Sed et quidam de his ex quorum epistolis quse- modi. Et Apostolus adversuspresbyterum accusatio-
dam sunt a te collecta, lapsos et poenitentes in gra- ncm non recipi, nisi sub duobus aut tribus testibus
dibus suis manere debere dixeruiit. Postea autem praecipit Sed ct pcr praedictos Africae provmciae ca-
.

aliter ex sacris canonibus a sequentibus est constitu- nones, omnibus quibus accusatio denegatur; in causis
tum. Unde beatus Augustinus ad Bonifacium scripsit propriis accusandi licentia non negatur (can. 96). Et
dicens (epist. 50) « Ut enim conslitueretur in Ec-
: de purgatione accusatorum, sednonconvictorum, vel
clesia, ne quisquam post alicujus criminis poiniten- contitentium, decreta sedis apostolicae quae tenemus
tiam clericatum accipiat, vcl ad clericatum redeat, constitucrunt. Quidam etiam, quod de accusatis et
vel in clcricatu maneat, non despcratione indul- de testibus Silvestcr constituit, velut in Hbro Epi-
gentiiE, sed rigore factum est disciplinae. Alioquin scopali legitur, ex hoc tencndum in auctoritate di-

contra claves datas Ecclesiae disputabitur, de quibus gcuut, quia Gelasius in Catalogo de librisrecipiendis,
dictum Quac solveritis in terra, soluta erunt et
est : Actus illius legendos dicit. Sed alia est scriptura

in coehs.Sed ne forsitan etiam detectis criminibus Actuum ilhus, in quibus, et Scripturarum auctori-
spe honoris ecclesiastici animus intumescens su- tate, et miraculorum virtute, Judaeos Christum Je-
perbe ageret pa^nitentiam, severissime placuit, ut sum Deum verum negantes revicit, qui legendi scri-
post actara de crimine damnabiii panitentiam nemo bunlur : alia deconstitutionibusilliusinlibro Episco-
sit clericus, ut desperatioue temporalis altitudinis, paH, quas sicut et abas quasdam constitutiones
medicina major et verior esset humilitatis. Nam et ahorum pontificum quae in eodera libro leguntur, a
sanctus David de crirainibus mortiferis egit pocni- pra^cedentibus temporibus universahs non servat
tentiam, et taraen in honore suo perstitit (// Reg. Ecclesia quaedam vcro ex eisdem constitutionibus,
:

xii). Et beatum Petrum, quando amarissiine lacry- sicut et ex dictis epistolamm de quibus agitur, reci-
raas fudit, utique Dominum negasse poenituit, et pit et custodit. Sed et in eisdem epistohs scriptum

tamen apottolus mansit (Matth. xxvi). Sednonideo est, non debere vel posse convocari, synodura sine
supervacua putanda est posteriorum diligcntia, quia jussione vel consensu Romani pontificis ; et sacri

ubi saluti nihil dctrahebatur, humilitati aliquid ad- Nicoeni canones dicunt {ca7i. 5) : «. Bene placuit an-
diderunt, quo salus tutius muniretur, experti crcdo nis singulis per unamquamque provinciam bis in an-

ahcjuorum fictas ptcnitentias per alTectatas lionorum no conciha celebrari, ut communiter omnibus simul
potentias.Cogunt enim multas invenirc medicinas episcopis congrcgatis provinciae, discutiantur hujus-
multorum experimenta morborum. Verura in hujus- modi qusestiones. » Et Chalcedonense concilium
modi causis, ubi per graves dissensionum scissuras, {can. 19) : « Decrevit, inquiens, sancta synodus
non hujus aut illius horainis est periculum, sed po- secundum canones Patrum, bis in anno episcopos in
pulorum strages jaccnt , detrahcndum est aliquid idipsum in unaquaque provincia convenire, quome-
severitati, ut majoribus malis sanandis charitas sin- tropohtanus antistcs probaverit, et corrigere singula,
cera subveniat. " Sic multitudinibus per schismata si quae fortassis emerserint. x> Sed et Antiocheni et

et haereses pereuntibus Ecclesia catholica subvc- Africae provinciae canones his concinunt constitutis
nirc consuevit. Et de hac discretione Gelasius in {co)i.c. Antioch., can. 20; conc. Afric, can. 62). Et
quadara sua epistola, et beatus Gregorius in suis Innocentius ad Victricium : « Si quae causae vel con-
epistolis, et in aliis suis diclis mirabilitcr disse- tentiones inter clericos tam superioris ordinis quam
ruerunt. etiara infcrioris fuerint exortfe, ut secundum synodum
Verum et de translatioaibus episcoporum ahter Nicaenam, congregatis cjusdem provinciae episcopis,
antiqui censuerunt pontifices, aliter autcm conciha jurgium tcrminelur, patcnter ostendit. » Et Leo ad
episcopaha, ct ex his sequentes Romanae sedis ponti- D Anastasium scripsit : « De conciliis, inquiens, epi-
fices quae tencnda sunt decreverunt. Scriptum est scopalibus non aliud indicimus, quam sancti Patres
etiam in praefatis epistolis, ut accusationes episco- salubriter ordinarunt, ut scilicet bini conventus per
porum non recipiantur, et in eisdem habetur quali- annos singulos habeantur, in quibus de omnibus
ter recipiantur, et ut a suis ovibus cpiscopi accusari qucrelis quae inter diversos Ecclesia; ordines nasci
non valeant. Et in constitutionibus sancti Silvcstri : assolcnt judicelur. » Et sanctus Gregorius ad Galli-
Ut nullus laicus crimen clerico audcat inferre, et canos episcopos scribit {lib. vii, ind. 2, cp. H2, in

ut presbyter non adversus cpiscopum, non diaconus fine) : Necnos, inquiens, in hac sollicitudinis parte
"

adversus presbyterum » el iterura, a quantis accu-

; relinquiraus, quod de habendis pcr parochias conci-
sari valeant ab eo constitutum. Et Africa) provinciae, liis Patrura providentia utilitatis causa sancitura est.

canones cum lcgatis apostolicae scdis, eos tantum Unde ne qua inler fralres dissensio, ne qua inter
accusotores vcl vestes a clericorura accusatione, vel prffiposilos el subjectos sint fomenta discordise, in

conlra clericos testificatione, removeri praecipiunt, unum sacerdoles convenire necesse est, u\ de inciden-
 ,

359 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 360

tibus causis disceptatio, et sit salubris de ecclesia- Apublicas in ecclesia sanctae Sophise coram principe
stica obscrvalione collatio. » et palriarcha Laline celebraret. Septima autem apud
Non ip^itur abs(|ue sedis apostolicae auctoritate me- Graecos vocatauniversahs pseudosynodus de imagi-
tropolitaiii episcopi et primales provinciarum synodos nibus, quas quidam confringendas, quidam autem
convocamus, « quatenus, ut beatus dicit Gregorius, adorandas diccbant, neutra vero pars intellectu sano
dum per hoc, et praeterita corriguntur, et regulam dithniens, sine auctoritate apostohcae sedis, non
futurasuscipiunt, omnipotensubiqueDominusfratrum longe ante nostra tempora, Conslantinopoli est a
concordia collaudetur, cujus nobis adesse praesentiam quampluribus episcopis liabita, et Romam missa,
si hsec observamus scimus, quia scriptum est : Ubi quam etiam papa Romanusin Franciam direxit. Unde
duo vcl tres congregati fuerint in nomine meo, ibi tempore CaroU magni imperatoris, jussione aposto-
siim in medio eorum (Matth. xviiij. Si ergo adesse licae sedis, generahs est synodus in Francia, convo-

dignabitur ubi duo vel tres fuerint, quanto magis non cante prsfato imperatore, celebrata, et secundum
deerit ubi plurimi convenerint sacerdotes ? » Consfat Scripturarum Iramitem traditionemque majorum,
ergo de generah fidei causa hoc dixisseapostoUcam ipsa Graecorum pseudosynodus destrucla et penitus
sedera. Unde cum plura catholica habeantur conci- abdicata. De cujus destructione non raodicura volu-
Ua, sex synodi tantum generales specialiter appel- -0 men, quod in palatio adolescentulus legi, ab eodem
lantur, quia pro generali ad omnes Christianos cau imperatore Romam est per quosdam episcopos mis-
sa pertinente sunt convocatip, (jua? sine specialijus- sum. In cujus voluminis quarto libro (cap. 28) hffic
sione sedis apostolicai regulariter congregari non de universali nomine scripta sunt « Universitas ab :

poterant, neque possunt. Quarum synodorum uni- uno cognominatur, quod uno multoties verso propa-
versalium , a catholica Ecclesia receptissimarura gatur. Nam multitudo unitatum vertente in unum
prima est quae in Nicsena congregata exstitit conlra coUecta, universitas efficitur. Sicut enim Ecclesia
Ariura trecentorum decem et octo Patrum, tempori- universalis est, quae Graeco eloquio catholica dicitur,
bus Silvestri papse, sub Constantino principe ; se- ha nimirum omne quidquid ab ejus unitate non dis-
cunda in centum unius Patrum,
Constantinopoli cessit, catholicum nuncupari potest. Omnis enim
contra Macedonium et Eudoxium, temporibus Da- doctrina Christiana, vel (juaelibet constitulio sive
masi papac, et Gratiani principis, quando Nectarius traditio talis esse debet, ut universaU conveniat Ec-
eidcm urbi est ordinatus episcopus tertia in Epheso ;
clesia; quod nequaquam haeretici observaverunt,
:

ducentorum Patrum, contra Nestorium Augustae ur- qui per diversas mundi partes, aliquibus regionura
bis episcopum, sub Theodosio magno principe, et partibus coarctati, convenlicula quacdam statuerunt,
papa
r i
Co^lestino quarta
1
Chalccdone, Patrum scx
;
7 , -
p quibus et se et quamplures
1 r 1
ab ccclesiasticae unitatis
centorum triginta, sub Leone papa, temporibusMar- ^ consortio scgrogaverunt, Cura ergo duarura et trium
ciani principis, contra Eutychem nefandissimura provinciarum praesules iii unum conveniunt, si anti-
prtcsulem monachorum ; quinta item in Constanti- quorum canonuni inslitutione muniti aliquid procdi-
nopoU tcmporibus Vigilii papae, sub Justiniauo prin- tamon ab an-
cationis aut dogmatis instituunt, (juod
cipe, contra Theodorum et omnes haereticos ; sexta tiquorum Patrum dograatibus non discrepat, catho-
item in Constantinopoli sub Agathone papa, qui ex Ucum quod faciunt, et fortasse dici polest uni-
est
rogatu ("onstantini , lleraclii et Tiberii princij)um versale quoniam quamvis non sit ab universi orbis
:

piissiraorura, misit in regiam urbem logatos suos, praosulibus actum, lamen ab universorum fidc et
in quibus erat Joanncs Romana^ Ecclesioc lunc dia- traditiono non discrepat, quod crebro factum in ple-
conus, non louge post episcopus, pro adunalione fa- risque mundi parlibus quibusdam necessitatibus iii-
cienda sanctarum Dei Ecclesiarum : qui beniguis- cumbentibus scimus. Mulla cnira concilia gesta sunt,
sime suscepti a reverentissimo fidei cathoUcae defen- quorum inslilutionibus sancta munitur et corrobo-
sore Constantino, jussi sunt, remissis dispulalionibus, ratur Ecclesia. Si vcro duarum aut trium proviucia-
pacifico colloquio de vide vera penjuirere, datis eis rum praesules in unura convenientes, nova quaedam
de bibUotheca Conslantinnpolilana cunctis anti^juo- slatuore cupientes, convcnticula quaedara faciunt.
rura Patrum quos petabnnl libcUis. Adfuerunt autcra D quae non cum univorsi orbis Ecclesia sonliunt, sed
ot oj)iscopi ccntum(iuin(juaginta,pra}sidonteGeorgio ab ca quadam ex partc (Ussontiunt, non cst cathoii-
patriarclia regiaj urbis, et Antiochi;c Macario, et cum (juod faciunt, et idoo universale nuncupari non
convicti sunt qiii unam volunlatem et operationom potest. Omnc quod occlcsiasticum est, catholicum
astruobant in Ciiristo, falsassc Patrum catholicorum est, et omno quod catholicum est, universalc est :

dicta perplurima. Finito autera conflictu, Georgius omne autem quod universale cst, profanis vocum
correctus, Macarius vero cum suis soquacibus, simul novitatibus caret, omne igitur (juod ecclesiasticum
el praecessoribus Cyro, Sorgio, Honorio, Pyrrho, est, profanis vocum novitatibus caret. Et si ha;c sy-

Paulo, (;l P(!iro anatliomalizati, ct in locum ojus nodus Yocum novitatibus carorol, antiquorum Pa-
Tlioojihaiiiiis abba dc CiUcia Antiocha> opiscopus Irum dognuitii)us conlout;i, univorsalis dioi polenit :

faclus. 'l";inla(|iio gnitia logatos cathoUcae pacis co- non aulom ;inli(juorum Palrum dogmatibus conlenla
mitala csl, iil Joanos Portucnsis ej^iscopus, (jui cral cst, non igilur univorsalis dioi polest. Universalom

unus ex ipsis, Domiuica octavarum Paschae raissas plane caradera synodum non cunctareraur prolitcrii
361 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 362
nisi earn universalis EcclGsiie dograatibus sentiremus A bus, quo et Niccenura concilium factum est, memo
refragari rante Osio, ad auctoritatem devocaverunt. Et Car-
Claret etiani liac de causa, ut pra^dixit, universales thaginensis synodi decretam conslitutionem quasi
ac generales synodos nominari, cumplures episcopi, propriam, apostolica sedes per Innocentium et Cce-
quam in quibusdam praefatis synodis fuerint congre- lestinum ampleclitur.
gali, aposlolicffi sedis jussione, et imperiali convoca- Sic igitur universales synodi speciahter apostoHcffi
tione : sicut Sardicensis
qua ab Hesperiis synodus, in sedis auctorilale convocantur, et aeque provinciales
parlibus plusquam trecenli couvenerunt episcopi. canonicce synodi, decreto sedis apostolicae, a metro-
El iii Africanis synodis, cuni Icgalis apostolicaj sedis politanis et provinciarum primatibus convocanlur.
celebratis, interdum amplius quam duccnti fuorunt Sicut de collatis clavibus regni coelorum, id e-st li-
congregati episcopi ; non tamen inter illa univer- gandi et solvendi, pontificio, specialiter sancto Petro
corapulantur, cum conslet esse catho-
salia concilia
dato et simul omnibus apostoHs, et in eis catholicis
lica sede apostolica atque universali Ecclesia
ct a
episcopis coliato, sancta et universalis tenet Eccle-
iweptissima. Unde sanclus Gregorius in synodica sia. Unde beatus Leo in serraone sui natahs inter
episiola ad Cyriacum Conslantir.opolitauum episoo- caeteradicit Quod dicitur beatissimo Petro
: ..
:

puiii de Eudoxio (lib. vi, ind. i'6. ep. 4, in fine) Tibidabo claves regnica;lorum,etqucecunqueligave-
:
g
>i quis eum veraciter de catholicis Patribus dam- rissuperterram,erunt Ugataetin ccbUs; etqucecun-
iKil. ejus procul dubio senlentiam sequimur ; vos que solveris super terram, erunt soluta et in cceUs
tanien si in synodica vestra epistola eos quoque no- (Matth. xvi), iransivit quidem etiam in alios aposto-
nuiiulim damnare voluistis, qui extra sanctas syno- los ejus istius potestatis, et ad
omnes Ecclesia; prin-
i - per Pati-um scripta damnantur, multos scriplis cipes decreti hujus constitutio corameavit, sed non
VL-,ris vestra fraternilas minus posuit si aulem eos ; frustra uni coinmendatur quod omnibus intimetur.
iu generales synodi respuunt, hunc unum am-
s
Petro enim ideo hoc singulariter creditur, quia cun-
:j1iiis. Et in Africano concilio legimus [can. 62)
-.
ctis Ecclcsiae
:
rectoribus Petri forma proponitur.
i.nncilium universale non nisi necessitate facien-
Manet ergo Petri privilegiura, ubicunque ex ipsius
iuin. Placuit ut non sit ullra faligandis fralribus ferlur a?quitale judicium ; nec niraia est vel severitas
mnivcrsaria necessitas ; et quoties exegerit causa vel remissio, ubi nihil est ligalum, nihil solutum,
ommunis, id est totius Africse, undecunque ad hanc nisi quod beatus Petrus aut ligarit, aut solveri. »
(eiieni de hac re datae litteraj congregan-
fuerint, Qui regera coilorum, ut Augustinus et csleri docto-
lani esse synodum in eas provincias ubi opportunilas res exponunt, majori prae cajteris dcvotione confes-
)erMiaserit. Causa^ —
autem quae commuues
.v,.w v^„v^ vv/.wwii.o^,o non auut
u>ju sunt bus
sus esi,
est, nienio
nierito prae caetens
caeteris ipse
ipse collatis clavibus
n 5U1S provinciis judicentur. - Et Lco papaad Maxi- G regni cffilestis munere donatus est, ut constaret om-
num Anliochenura scripsit : ..
Quidcpiid, inquiens, nibus quia absque ea confessione ac fide regnum
tropler speciales causas synodalium conciliorum ad coelorum nullus possit intrare. Claves autem regni
xanen episcopales defertur, potest aliquam dijudi- coelorum ipsam discernendi scientiam potentiaraque
andi habere rationera, si nil de eo est a sanctis nominat, qua dignos recipere in regnum, indignos
'atnbus apud Nica;ara diffinitum. Nam quod ab illo- secludere deberet a regno unde manifesle subjun- ;

um regulis et constitutione discordat, apostolicae git Et quodcunque Ugaveris super terram,

: erit Uga-
edi- nunquam poterit obtinere conseusum. » Et tumetincceUs; et quodcunque solveris super terram
iniiichena synodus dicit (can. 16) perfectumillud ..
eritsolutunietin cceUs. Quae solvendi ac ligandipo-
sse concilium, ubi interfuerit raetropoiitanus
anti- testas, quamvis soli Petro data videatur a
Domino,
Ce<. " Et Zosimus papa Aureho el universis episco- absque idla tamen dubielate noscendum est quia et
H per Africam conslitutis, sed et universis episco- cacterisapostohs datur, ipso teste qui post passionis
is {.er Gallias et septem provincias constitulis, el
resurrectionisque suae triumphuraapparens eis iusuf-
n i.rsis episcopis per Hispaniam constitulis, a pari
flavit, et dixit omnibus : Accipite Spiritum sanctum;
Cffitera scribens, p:ovinciaIein Gallicanorum quorum remiseritis peccata, remittentur eis, et quo-
uporum synodum approbat iia dicens Laza- D rum
: ..
retinueritis, retenta sunt (Joan. xx). Nec non
is, inquit, dudum in Taurinensi concilio gravissi etiam nunc iu episcopis ac presbyteris orani
Ecclesiae
lorura episcoporum sententiis pro calumniatore officiumidem committitur ; ut videlicet agnitis pec-
amnatus, cum Briccii innocentis episcopi vitam cantium causis, quoscunque humilcs ac vere poeni-
Isis objectionibus appelisset, post vero indebite a tentes aspexerit, hos
jam a timore perpetuae mortis
roculo. qui inter ca?teros in synodo daranationi raiserans absolvat quos vero in peccatis quse ege-
;
us assenserat, sacerdotium conseculus esl,
a quo runl persistcre cognoveril, illos perennibus suppli-
ipse, vitae suae conscius, datis litteris in
!
abdica- ciis obligandos insinuet. Unde alias Dominus de
inem sui sponte submovit. » Sed et Sardicenses correpto semel et iterum ac tertio, sed non pceni-
^nones in capitulo decimo quarlo, quauquara non tente fralre pia^cipit dicens : autem Ecclesiam
Si
isignalo nomine, sed posita constitulione Eliberi- non audierit, sit tibi sicut etlinicus et pubUcanus
ni concilii (can. 2[), quod eodem lempore, sub (Matth. xvin). Et ne leve quisque putaret Ecclesia'
pnstantino imperatore, Paulino et Juliano consuli- se judicio condemnari . raox terribihter adjunxit :

Patrol. CXXVI.
12
 »

363 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 36i

Amen dico vobis : qucecunque aliujavcritis super ter- A quae ex Nicaeno concilio sumpta servavit antiquitas
ram, eruntligata et in coelo ; et qucecunque solveriiis et bactenus lenet ac veneralur Ecclesia. De hoc au-

super terram, erunt soluta et in ccelo. Omni igitur tera quod reverenlissimus Juii.us in epistola sua
electorum Ecclesia?, juxta modum culparum vel poe- dicit : >( Plura de his, sciiicet capitulis Nicaenae
nitcntitE, ligandi ac solvendi datur aucloritas. Sed synodi, ideo bic non inservimus, ne vacuare vilemve
ideo beatus Petrus, qui Clirisluni vera fide confessus facere prsedictam synodum videremur, aut fastidium.
vero est amore secutus, spccialiter clavcs regni coe- legentibus audicnlibusque prolixa facere epistola :

lorum et principatuni judiciaria) potestatis accepit, si quis autem de bis ampliora at^iue abundantiora
ut omnes per orbeni credentes intelligant quia qui- scire voluerit, in sacro uostrae sedis EcclesiaB scrinio

cunque ab uuitate fidei vel societatis illius quolibet et ea qua; pra;diximus invenirc poterit, verum me
modo semetipsos segregant, tales nec vinculis pec- dicere testis est ipsa Divinitas, a nullo est contra-
catorum absolvi, nec januam possint regni coelestis dicendura : quia uisi ipsa qua? misit haberet, mit-
ingredi. lere nuUo raodo poterat, et quia plura habebat, esse
Et quia devitans prolixitatem epistoiie, per sin- ulique verum constat quia et illa quse sacrum con-
:

gula sicut poterara, si terapus fuisset et otiura, et cilium Nicaenum consliluit, certum esl in Romano
non vererer legentiura t.edium, libi ostendere de g scrinio conservari, de quibus et ipsius sanclae sedis

his quae collegisti, illa ipsa te redarguere, qua; pu- pontifices sua decreta promulgaverunt, el suis po-
tas pluriraum tecum facere, de quibusdara libi tan- steris tenenda et servanda reliquerunt. Fuit autem
tum ex his quae collegisti, speciabter respondebo, opinio apud majores nostros etiam non incerla,
scilicet de epistolis Julii et Felicis, quasi de capi- quia Osius qu«dam de capitulis a se synodi Nica?nae
P^ tulis synodi Nicaenae confectis, ante Sardicense qui- delatis, aliter prius renunliaverit, quara postea in-
dem concilium, cui Athanasius anno decimo octavo, ventura exslilerit ;
qui et apud Sirmium, coulra
ordinationis suae cura litteris Constantis ab Occiden- fidem Nicaeni concilii cui subscripserat, sacrilegam
talibus parlibus, in quibus exsulaverat, Alexandriara professionera atque subscriptionera proferre et exhi-
rediens legitur inlerfuisse, quodque juxta chrouico- bere pra^sumpsit, sicut de eo historiae ecclesiaslicae
rum et Utterarum ecclesiasticarum tklem, undecimo perhibent, el sanclus llilarius in libro de Synodis
raortis Constanlini, patris Augustorum Constantii et dicit : Apud Sirmiura, inquiens, per iraraemorem
Constantis, Rufo et Eusebio consubbus, anno decimo gestorum suorum diclorumque Osium, novae et ta-

sexto Julii papa?, qui successit Marco successori men suppuratae jamdiu impietatis doctrina prorupe-
Silvestri, cujus tempore celebrata est sacra Nicaena rat : sed de eo nil loquor, qui idcirco cst reservatus,
synodus, cuique ad vicem Silvestri praesederunt ne judicio humano ignoraretur quaiis ante vixisset.
Osius Cordubensis episcopus, Yictor et Yincentius ^ Cujus scihcet beati Hilarii testimouio de Synodis,
presbyteri urbis Romse. Anno vero circiter vicesirao sed et de Osio, fidcm accomodare debemus, qui in
lerlio post Nicaenam synodum Antiochena synodus praefato libro de Synodis dicit : « Regeneratus pri-
habita est, et eadem epistola Julii per idera tempus dem, et in episcopatu aliquantisper manens, fideni
facta esse dignoscitur, in qua plura capitula modo Nicaenam nunquara nisi exsulaturus audivi. Sed
diverso coUecta tenentur, qua; si de una synodo mihi homousii et homoeousii intelligentiam Evange-
fuissenl assumpta, non tahter dissonarent. Et si de lia et aposloli intiraaverunt. Et per illa terapora.
appellatione, sicut in Sardicensi concilio constitu- quando concilia, scilicet Nicaenum, Antiochenum,
tum est, in Nicajno conciHo fuisset antea stalutura, Sardicense, et aha quaedam posteriora celebrala fue-
nuUa forct necessitas ut iterura in hoc concilio inde runt, isdera sanctus et doctor catholicus in carne
constitueretur, sed sicut in aliis conciliis lcgitur deguit, et verus de eis relator exstitit, et credenda
scriberetur videlicet, ut ea quae sunt in Nicajno con- nobis in suis scriplis reliquit. Refutanda est igilur
cilio constituta, ab omnibus conscrvenlur. Epistola falsa opinio de quorumdara scriptis exorla, quod
vero Felicis ex epistola Julii pendet. Hic enim est Nicaenum concilium tenipojje Julii fuerit cclebratum.
mos aposlolicae scdis pontificibus ut verba decesso- cura constet eamdem sacram svnodum fuissct liabi-
rura suorum <[uasi propria in suis pouaut episloUs, D lam anno post Alexandrum sexcentesimo tricesimo
sicut qui legit inleUigit. Ca;terum quod in oi)islola sexto, sub Conslanlino imporatore, die mensis sc-

ex nomine Athanasii cpiscoporum .-Kgyptiorum,

ct cundum Graecos Desii xviii, quod est x Kalendarum
ad Marcum successoreni Silveslri habelur ocloginta Juliarum, consulatu Paulini et Juliani, teraporc Sil-

fuisse capilula quadraginta sciliceta Grtecis Grjeca

: vestri papae, sicut veridicaj chronicaeet eccIesiasUcn
edita lingua, ct simUitcr quadraginta a Latinis La- historia! produnt. Verum JuUus successor Marci,
lina edita lingua ab episcopis trecentis octode-
; et qui Silveslro succossit. Rom;e synodum celebravil
cim in septuaginta redacta fuisse capitula, si nu- sub Conslanlio ot Constanle Augustis, auno quarlo
mcrautur illa (piae in cpistola Julii designata praHer- sub dic oclava Kalondarum Octobris, indict, sexia,
millunlur ; sed el quae in epistola Felicis leguntur, consulalu FoUciaiu ot Maximiani, ot oamdem Nicae-

plura quam septuaginta et inter sc diversa inve- uam synodum apostolic;c sedis auctoritate per so,

nienlur ; et in eisdem epistolis non inveniuntur me- sicut praedecessor illius, Silvester per legatos suos

morari, minime «lutem connuraerari, iUa capitula firmavit. Capitula quoque in eodem concUio consU-
 ; ,

m OPUSC. ET EPIST. IN CALSA HINCMARI LAUDUNa 3b()

iulaipscom.ubusvalidiorantiquilalisusus, elanti-Atidoi cl slatuta Niciena. svnodi ,
quce ad nostrum
[ua majorum traditio, revercatissimo vigore tenenda concilium per boatai recordationis Cacilianum Car-
corroboravit.
thagmensem episcopura, qui interfuit, allata sunt,
CAPUT XXI. sed et quai patres excmplaria sequentes hic consti-
Qui'd non nisi vigenti capifula in concilio Mcreno tueruut, vel uunc communi traclu statuimus, his
fuerint constituta. gestis ecclesiasticis inserta mauebunt. » Nam quia
l-^t qua ratione quadam cx his qutc in epistolis Cajcihanus Nica^nae synodo interfuerit, et subscriptio
iiui.iuorum sedis Romanai pontiticum scripta inve- illius testattir, et historiai ac chronicaj ecclesiasticae
iiiiuiur, a successoribus eorum usa non fuerint, li- astruunt, in quibus scriplum est « Quia tertio :

:< I ad instructionem valeaut pluriraum, qua?dam anno post Nicienam syuodum, Junuario et Justo
M ro in decretis eorum posila, et a conciliis inler cousulibus. Douatus agno^-citur, a quo per Africam
:.Tuoaes sacros inveniantur assumpta, undc opi-
et Donatisla?, qui primum propter ordinalum coutra
110 exorta exstilerit, plura quam in canone invc- voluntatem suam Csecihanum ecclesiae Carlhaginensis
iiaaiur in Nica?na synodo decrefa fuisse capitula, episcopum, schisma fecerunt, objicientes ei criraina
juod cx litteris antiquilalum seriera deferentibus non probata, et maxime quod a traditoribus divina-
iccoi)imus, tibi ex parte non veritus ne mi-
scribo, g rura Scripturarura fuerit ordinatus : sed post causam
U aluranias
i';iliinini!i<: clviiac
jam
^n^-r,
struas, ci/^i<t
f.-./>i'o<:
sicut ,1« 1,;«
fecisti de his quge
£• .. . /. .. . . _.
contictam atque finilam ,
pertinaci discordia in
ci ipsi de Stephano, sensum dictorura meorum per- liasrosim transierunt. i.
Sed et epistola Cyrilli Ale-
'-rions, et scripta mea decurtans in scripto quod xaudrini episcopi, cujus prajclecessor Alexander, cum
nihi de Amalberto dedisli, volens rae ex verbis meis legatis apostolica} scdis, Osio videlicet Cordubense
evincere, et me ad torlitudinem tui juchcii contor- episcopo, el Vincenlio ac Victore Roraanis presby-
luiie, et si easdem calumnias sciero, uecesse mihi teris mediante Constantino
, imperatore praesedit
it lude rescribere, et terapus inutilitati expendere
cum integritale ipsius
per Inuocentium concilii ,
1 auiem eas nescicro, ad derogationera mei tibi presbyterum missa. Iteraque epistola Attici Constan-
iidenles alicjuo modo possis adducere. Dicara autera tinopolitani episcopi , cum integritate nihilominus
\ vorbis veterura quae didicimus de capitulis Nicai-
ipsius concdii por Marcollum subdiaconum Cartha-
\iv >yaodi, ut si te delectat bellare, cum eis possis
ginensi synodo directa et verba Faustini episcopi ,

nlhun conserere, et ego valeara repausare. Historia

ac legati sedis aposlolica? prolata in synodo Cartha-
iquidem tripertita Uib. ii, c. Ti Alhauasium dixisse ginensi Epistola quoque ipsius conciliiad Ca^leslinuni
cril)it ita « In Nicaenum concUium venientes epi-
:
papam honorabiliter, ut par est, destinata. Sed et
ii viainti conscripserunt de conversatione eccle- aclio duodecima Chalcedonensis concilii^ in qua
ia-iica sanctiones.

K-ntia
iones. » Et item
itera » Meminit veslra na-
:
:
c<
pa ^ scrinhiin habetur
scriptum bahptn,- vArTnin
regula r.^^..^...\„..:„._
nonagosima quinta — ,
.1.
de
factum in Nicaea civitate conciliura, cui et vacante episcopo ; et paulo post Leontius ex
eodem
go ipse conscienliae raese cuhura decenler exhibui. » codice legi^t rcgulam nonagesimam sextam. De his
A iicm in eadem Historia scriptum est : « Synodus qui ad episcopalura vocati evitant. Quas rogulas,
orrigere volens horainum vitam et in Ecclosia com- connumeralis a capite viginti capitulis Nicsni con-
;Kiranlium, posuit leges quas cauones appellumus. »
cilii, si quis per singula consequentia concilia ex
:i 'lecimus
historiae ccclosiasticae liber Rufini, qui
ordine nuraeraverit , in Antiocheno concilio loca
aialogo apostolicae sedis inter recipiendos libros
pra?falorum numerorum tenero inveniet. Unde ma-
lescribitur, aperte ostendit, post confessionem fidei, nifestum est, non nisi tanlura vigenli quae habcraus
jginti duo tantura capitula canonum in eodem capitula fuisse in Nica-no conciiio constituta. Verum
oncilio, et de Paschali solemnitate fuisse
decreta. et longissimarum aetatura ex antiqua consuetudine
»uo autem, quae super vigonti sunt ilHc constituta,
prolixa tempora, per quaj ipsius concilii haec tantum
1 viginti aliis capitulis apud nos habenlur
conclusa. viginti capitula fuero suscepta, verbis praefati
histo-
nde et in eodem libro ita scriptum habetur « : De riographi indubitabilem faciunt fidem.
ingulis quibuscjue ecclesiasticis observationibus
erla statuta ligentibus, concilium direraptum est; « D CAPUT XXII.
post capitula ex ordine et numero constitula : Dequatuor capitulis a beato Gregorio in epistola acl
filur cum de his, inquit, prout divinarura
legum Theoctistain Patriciani memoratis.
Serentia poposcerat decrovissent, sed et de obser-
Sed et quod do anathcmale , ex verbis sancti
atione Pascha; anliquum canonem,
per quem nuJia Gregorii ad Tlieoctistam Patriciam, in supradicta
e reliquo varietas oriretur, ecclesiis tradidissent,
compilatione tua improprie posuisti, bene et rationa-
nanibus rife dispositis, ecclosiarum
pax el fides in biliter dictamale inleUigi tradidisli, etnonsecundum
Tienti3 atque Occidentis parlibus
una atque eadem iUum sensura, quem beatus Gregorius iUud ia eadem
irvabatur. Cujus historiograpiii dictis
(salva aucto- epistola posuit, interprelari sluduisti. Apud
Gra?cos
[tate apostolica? sedis,
(luae suo principatu Domini siquidem novitatc vocum deleclantes, quator iuere-
'^e percepto, et Ecclesiae profutura consliluit, et tica capitula invenerunt, de quibus sanctus Grego-
)astituta conservando confirraat) et Carlhaginease rius ad Theoctistam Palriciam scripsit. Quorum
itipulatur concilium, quod dicit : x Exemplaria primum esf, quia suh obtentu religionis etiam non
367 HINCMARl RHEMENSIS ARCHIEPISCOPl. 36«

ex amboruni consensu coujugia dissocianda dicebant, A tum principem per oblala ab eo codicia : sed et a
contradicente Domino : Quod Dciis conjunxit liomo solis ortu usque ad occasum, per lilteras suas, et
non separet {Mattli. xix). Aliud vero, quod baptisma per homines quos railtebat,universos perlurbanlem,
peccata penitus non auferret, cum Dominus dicat : et a fide vera segrcgantera, etjuste atque ralionabi-
Qui lotus est, non indiget nisi ut pcdes lavet, sed est liter a pontificali habilu denudatum, nullatenus di-

mundus /o/«s(7oa?i. xiiiJ.Tcrtiumvero, qiiiasideini- vina rcgula de cajlcro suscipit in doctoris scde
quilatibus suis quis poenitenliam iutrienniumageret, residere, ne ex hoc propria; suai ha?reseos raultO|
postmodum perverse vivere ei liceret, cum scriptum jam rccrudescere faciat iuteHigentiam, ct fiant, juxta
sit : Quibaptizcitura mortuo,etiterum tangit eum, quodscriptum est, novissima ilhus homiuisdeleiiora
guidproficit lavatioejus ? (Eccli. xxxiv). Baptizatur prioribus. k Et Macedonius Conslaulinopohtanud
ergo a raorluo, et iterum tangit eum qui prava opera episcopus, ut supra dixi, ab imperatore Anastasid
quae se egisse meminit deplorat, sed eisdera se ilerura legitur expulsas,quoniam Evangeha falsasset, ej
post lacrymas implicat. (^uartum vero cst, (juodnon maxime illud AposloU dictum Quod apparuit iii :

suo sensu posuisti, quia sicompulsialiqui, dc ((uibus carnejusti/icatum eytin spiritu (I Tim. iii,i; et perl
reprehendebantur contra catholicain seusisss Eccle- vertisse, ul legeretur, ut esset Deus, apparuit per^

siam, anathematizare se dicarent, analhematis vin- Dcarnem. Quales redarguit Paulus apostolus, de se i

culo nuUo raodo teneri. De quibus sanclus dicit suis sociis dicens : Non enim sumus, inquit, sicut
Gregorius : < Quia ipsi sibi testes sunt quia Chri- plurimi adulterantes verbum Dei (11 Cor. ii). « Adul-
stiani non sunt : quoniara Hgamenta sanctae Ecclesiae terare est, inquit beatus Gregorius, verbura Dei, aut
vanis se aestimant conatibus solvere ac per hoc nec aliter sentire quara de illo est, aut ex eo non sj'iri-

absokitionem sanctae Ecclesiaj quam pra^stat fidelibus tales fruclus, sed adulterinos fetus quaerere laudis
veram putant, si ligaluram ejus valere nona^slimant. » humaua^. » Unde Gelasius ad episcopos per Darda-
Unde in orlhodoxorum scriptis legimus.exipsis qui niam constitutos, in decretis suis scripsit {cpist. H,
in Nicaena sancla synodo convenerunt, ct expositae in principio) : « Quia majores noslri uecessario prae-

ab ea fidei ditlinitioni vel syraboJo subscripserunt. caverunt, ut contra unamquanique ha;resim, quod
et ab eadem subscriplione apostalaveruuL, ctiterura acla semel synodus pro fide, communione, et veri-

per cathohcam subscriplionem ad uuiversalem tate catholica atque aposlolica promulgasset, non
Ecclesiam redierunt, quosdam fuisse susceptos, sinerent novis post haec retraclationibus mulilari, ne
sicut et in aliis synodis, et, in epislolis Leonis, at- pravis occasio prtoberetur quae raedicinaliter fue-

que Gregorii legimus. Constat igitur, quia non sunt rant statuta pulsaudi : sed auclore cujushbet insa-
tigamenta vel solulioues sanctae Ecclesicc, qua^con- niae, ac pariter errore damnato, suflicere judicarunt,
tra sanctam Ecclesiam fiunt, vel quae ab his hunt,
^ ut quisquis aliquaudo hujus erroris commuuicalor
qui contra dogmata catholicae Ecclesiae sentientes. existeret, principali seutenlia damnationis ejusessel
contraria ipsi sanctae Ecclcsiae ligant vel solvunt. obstrictus,quoniam .manifeste quilibet vel profes-
Sancla quippe Ecclesia dicil ; « Non sedi cum con- sioue sua vel communione posset aguosci. » Etpost
cilio vanitatis, et cum iniqua gerentibus non introibo. aliquanta « Quouiam idera ipse error, qui semel
:

Odivi ecclesiara raalignantium, ot cura impiiis non est cura suo auclorc daranatus, in parlicipe quolibet
sedebo. Lavabo ititcr innocentcs tnanus meas (Psal, pravae comumnionis eftecto exsecrationem sui geslat
XXV, 6). " Denique eisdem verbis beati Grcgorii : et pamam. » IIa?c igitur, qui beali Gregorii verba
quibus dicit : « Si qui vero sunt qui dicunt, quia imposturasli, attendens quae bealus dicit Gelasius,
compulsus quispiam necessilate se anatheinalizave- et ante oculos mentis poncns, quia Jlacarius ct Ma-
rit, anathemalis vinculo non tenetur, » verbis tuis cedonius idcirco a sacerdotio, etiam ante humanos
imposuili, immilens et superadjiciens, aut contra oculos, judicio synodali cl polestate principali fue-

ea quae &ub anathemale prohibila sunt praesurapse- runt dejecti accclera salisfacere terribih in consi-
rit. In co aulcm loco ubi dixit « Si qui sunt igitur, : liis super filios homiuum.
qui sub nomine Chrisliano, haec quae pradiximus
errorum capilula, aut pnedicarc audenl, aut tacitiD CAPUT XXIII.
apud semelipsos tenere, " delruncasti ct pcrverlisli
« Si qui sunt igitur, qui sub nomine Chri- Quod upostolica scdes partcm noni capituli Clialce-
dicens :

donensls non recipiat, sicut bea tus Leo papa de-

sliano hacc aut praedicare audenl, non limens sen-
monstrat.
lentiam sanclaj sextai synodi in duodecima aclione
prolalam lioc raodo Inveteralum Macarium in im-
:
Seutentiam donique Chalccdonensis concihi, quam
piclatis dogmalibus, et uon solum universam Chri- tuae couipilatioui aj^posuisli, a quocun^iue cxposiiani
slo amabilera plcbcm, quac hauc a Deo conservan- qui adiuveuit de ca quid diccrot : Ut si clericus ha-
dam regiam urben: inhabilat, eversione turbulenta bot causam adversus episcopum proprium, vol ad-
potantem, testimonia^iue sauctorum el probiibihum vorsus alterum, apud syuodum provinciaejudicotur :

patrum ialsanlera, el (lua-dam (juidcm abscideulcm, (juod si adversus ejusdem proviuciae mctropolitanuni
qusedam vero addentcra, elsecunduinquodei videba- epicopus vel clericus habet querelam, petat priroa-

tur in devia miltentem piissimuiii et a Deo corona- lem dio^coseos, aut sedem regia^ urbis Constanlino-
3«9 OPUSC. ET EPIST. IN CALSA HINCMARl LAUDUN. 370
politaaae ,
et apud ipsum judicetur, quod et in capi- A Juvenalis episcojius ad obtinendum Palaestinse pro-
lulo decimo septimo recapitulavit. Leg^e gesla sy- vmciae principatum credidit se posse sufficere, et
noili Chalcedonensis , et Breviarium de duabus hsp- insolentes ausus por commenlitia scripta firmare,
ro.-ibus Nestorianorum el Eutychianorum, collectura Quod sanctae memoriae Cyrillus Alexandrinus epi-
a .'^aucto Liberato archidiacono Ecclesise Carthaginis scopus morito porhorrescens, scriptis suis mihi quid
rc,?ionis se\tae, sed et cpistolas sancli Leonis papfo, cupiditas ausa esset indicavit
prff^dicti et sollicita ,

et invenies hoc ipsius concilii nonuni capitulum , in prece muKum poposcit , ut nulla illicitis conatibus
cujus fine dicitur : Petat primatem diopceseos , aut praeberctur assensio. Nam cujus epistolae ad nos
sedenv regiae urbis Constantinopolitanse, et apud exemplaria direxisti sanctae memoriae Cyrilli, eam in
ip?um judicetur, quod de divisione dioecesis inter
et nostro scrinio requisitam nos authenticam noveris
Aniiochenum et Hierosolymilanum episcopos conve- reperissc. Hoc tamen proprium diffinitionis meae est.
nit,ab apostolica sede non fuisse recepta. Sed nec ut quanlumlibct amplior numerus sacerdotum ali-
lUud capitukmi Constantinopolitani concilii, in quo quid por quorumdam subreptionem decernat quod ,

synodus ipsa constituit prreferendam Constantinopo- illis trecentorum decem et octo conslitutionibus in-
lim secundae ct tertiae sedi, et post Romanum ponti- veniatur adversum, id juslilitt; consideratione casse-
iicem babere primatum quod per pragmaticara
,
et g tur : quoniara universa? pacis tranquillitas non aliter
' '^am imperialis potestatis obtinuit , et Chalcedo poterit custodiri, nisi sua canonibus reverentia inte-
:s synodus, in absentia legatorum sedis aposto- merata servelur. Si quid sane ah his fratribus, quos
i

. confirmando quibusd.im non consentientibus ad sanclam synodura vice mea misi, praeter id quod
cndvavil. et post, reclamanlibus de sacrorum ca- ad causam fidei pertinebat gestum esse perhibetur, ,

louiim et privilegii apostoHcae ac primae se- nullius erit pcnitus firmitatis : quia ad hoc tantum
li? injuria et praejudicio eisdem legatis ipsius ab apostolica sunt sede directi , ut excisis haeresibus
ipo-tolicoe sedis , synodus in sententia sua pa- catholicae essent fidei defensores. Quidquid enim
rocinante imperatore permansit. Egit enim Ana- praeter speciales causas synodalium conciliorura ad
oliws tunc Constantinopolitanus episcopus apud examen episcopale defertur, potest aliquara dijudi-
iv.iiiodum (Leo ep. o.3 ad AnatoL), et apud candi habere rationem
,
, si nihil de eo est a sanctis
nineratorem, nacta occasione de daranalione Dio- Patribus apud Nicaeam diffinitum. Nam quod ab illo-
secundae sedis Alexandrinae episcopi hac , rum regulis el constitutione discordat, apostolicae se-
lilate, quoniara mens potentiac avida nec absti- dis nunquam poterit obtinere consensum. » EtadPul-
et vetilis, nec gaudet concessis, ut quia in Conslan- cheriam Augustam : « Frater, inquit [epist. 38), et co-
inopolitana cl, episcoporum synodo Nectarius obti episcopus meus Anatolius, parura considerans quan-
luerat quatenus Constantinopolis praelata secundae ^ tum, piclalis vestrae beneficio et mei favoris as- ,

t terliae sedis, post Romanura ponlificem primatum sensu, ConstantinopoIitanaeEcclesiaesacerdotium fue-

laberet, istud capitulum aliis necessariis interposi- rit consecutus, nontam de adeptis gravisus, quamde

um de appellalione episcoporum et clericorum ad immodicis appetendis supra mensurara sui honoris

edem regiae urbis Constantinopolitanae foret : quate- accensus est, credens huic tam intemperanti cupidi-
lus con=titulionem Sardicensis concilii de appella- tali posse piodesse, quod ei quorumdam consensum
ione clericorum apud finitimos episcopos, et appel- suum praebuisse dicitur extorta subscriptio ; cura
ationem episcoporum de regionali concilio ad sedem tamen destruendis mox conatibus contradictio fra-
postoUcam, eidem apostolica? sedi abriperet, et sibj trum coepiscoporumque meorum vicem meam ,

scribi faceret : quo , sicut mox claruit ,

primatum agenlium, fideliter et laudabiliter obviaret ; quoniam
edis apostolicae liberius contra sacros canones ct contra slatuta canonum paternorum , quae ante lon-
nliquam consuetudinera usurparel , et universalis gissima; aitatis annos in urbe Nicaena spiritalibus
ppellaretur et esset. Unde sanctus Leo, de his apud sunt fundata decrctis, nihil cuiquam audere concedi-
ynodalem conventum oblenlis ad .Maximum Antio- tur : ila ut si quis diversum aliquid decernere velit,
henum episcopum scribens dicit icpist. 63; « Nunc : se potius minuat quam illa corrurapat. Quae si ut
,

utem ad omuia genoraliter pronuntiare sufficiat, D oportet a cunctis pontificibus intemerata serventur,
uod si quid a quoquam contra slatuta Nicaenorum per universas Ecclesias tranquilla erit pax et firma
anonura in quacunque synodo vel tentatum est, vel concordia, nulhe de mensura honorum dissensiones,
J tempus videtur extortura nihil praejudicii potest nullao dc ordinatiouibus
.
lites, nullae de privilegiis
iviolabilibus iuferre decretis ct facilius erit qua- ambiguitates
,
, nulla erunt de alieni usurpatione cer-
imlibet consensionum pacta dissolvi quam praedi- lamina
, : sed sequo jure charitatis rationabilis et mo-
tornm canonum rogulas ex ulla parte corrumpi. rum officiorumque ordo servabitur. et ille vere erit
ubripicndi enim occasiones non prnolermiltit arabi- magnus, qui fuerit totius ambitionis alienus, dicente
0, et quoties ob inlercurrentcs causas generalis Domino Quicunque volucrit inter vos major fieri,
:

ongregatio facta fuerit sacordolum , diflicile est ut sit vestcr minister. Et quicunque voluerit inter vos
jpiditas improborum non aliquid supra raensurara primus esse, erit vester servus, sicut fijius hominis
lolialur appetere. Sicut etiam de Ephesina synodo, non venit ministrari sed ministrare Olatth. \\).
,

use impium Nestorium cum dogmate suo perculit» Et tamen haec illis tunc insinuabantur, qui de pusillo
371 HFNCMARl RHEMENSIS ARCHIEPISCOPT. m
volebant crescere, el de intirais ad summa transire. A major suis velit esse pvioriljus. liberumque iili sit.

Conslantinopolitanae vero prsesul Ecclosia', quid ani- quantis potueril splendere virtutibus , quarum non
plius quam assecutus est concupiscil ? aul quid illi alitor particeps erit, nisi cliaritate raagis voluerit or-

salisfaciet , si tantae urbis magnificentia et claritudo nari, quam arabilione distendi. Hanc autem improbi
non sufticit ? Superbum nimis est et immoderatum, desiderii conceptionem nunquam quidem debuit
ullra proprios terrainos tendere, et antiquitate cal- inlra cordis sui recipere secretum sed cum ilh fra- :

cata, alienum jus vcUe prtcripere , atque ut unius tres et coepiscopi mei qui vice raea aderant obvia-
crescat dignitas, tot ractropolitanorum irapugnare rent, ab ilHcito appetitu ex eorum saUem contra-
primatus ,
quietisque provinciis , ct olim sanctae sy- dictione cessasset. Nam et vestrse pietatis apices,
nodi Nicaense modcratione dispositis , belhmi novae et ipsius scripta declarant , legatos sedis apostohcae,
pcriurbationis inferre, atque ul venerabibum Patrum sicut oporiuit, conlradictiono justissiraa restitisse,

decreta solvantur, quoruradara episcoporura proferre ut iucxcusabihor essel praesumptio ,

qua? se nec in-
consonsum, cui tot annorura series negavit cffectum. crepata cohibuit. Unde quia convenit fidei vestrae

Nam sexagosimus fere annus hujns conliibentise vcl gloriae, ut sicut haeresis Deo per vos agenle de-
esse jactatur, qua se pr?edictus episcopus asstiraat slructa est , ita etiam omnis ambitus retundatur,
adjuvari . frustra cupiens id sibi prodesse ,
quod td agite quod et Christiaua? ost probitatis et regiae, ut

etiam si quisquam ausus ost voUe , nullus taraen pra}dictus cpiscopus parcat patribus, consulat paci
potuit oblinere. » De hoc siquidem ,
quia appclla- nequc sibi aestimet hcuisse, quod Antiocheuae Eccle-
tionem clericorum ex Sardicensi conciho ad finiti- siae sine uho exemplo
, , contra statuta canonum.
mos episcopos et appellationem episcoporum ad
, episcopum ordinare praesumpsit : quod nos amore
sedera apostolohcam sibi voluit arrogare , et uni- reparandae fidei , et pacis studio , retractare cessa-
versahs ol appellariet esse, et legati sedis apostohcae vimus. Abstineat ergo ab ecclesiasticarum injuria

in synodo rechimaverunt, isdem beatus Loo ad Mar- regularum , et ilhcitos dechnet excessus, ne se ab
tianura Augustum scribit dicens [cpist. o7) : « Apud univorsali Ecclesia , dum inimica paci tentat absci-
Christianum , et verc rehgiosum , vereque ortho- dat quem opto magis irroprehensibiliter agentem
:

doxum principom loquor, multum Analohus episco- dihgero, quom in hac pnesumptione quae illum ab ,

pus proprio dctrahit raerito, si illicilo crescere optat omnibus sepai"are poteril, perdurare. » Et quia vi-
auginento. Habeat sicut optaraus Constaiitiuopohtana dens Anatohus nullo modo se posse vel per se vel ,

civitas gloriam suam, et prolegente Dei dextera, diu- per imperatorem obtinere quod vohiit se inde re- , ,

lurno clementia^ vestra? fruatur imperio : aha taraen credideril, idem sanctus Leo demonstrat scribens ,

ratio estrerum sacularium alia divinarum nec , : ad eumdem Anatohura {cpist. lxxvii) : « Si firmo,

praeter illain pelrani quam Dominus in fundamento ,

^ inquit, incommutabilique proposito dilectio tua cu-
mire posuit stabihs erit uha constructio propria
,
;
ram gratiae communis liabuisset, nihil profocto quod
perdit, qui indcbita concupiscit. Satis sit pnodicto, uHam anxielatem tibi ingereret oxstitisset. Non onira

quod vestra} pietatis auxiho, et raei favoris assensu, sinebat ratio , ut ejus cliaritatera spernerem , quem
episcopatum tantae urbis obtinuit. Non dedignetur amore pacis , et studio reparandae cathohcae tidei.

regiam civitatem quam aposlolicam facere non po- ,

inter ipsa episcopatus rudimenta juvissem, optans in
test sedem, nec ullo modo spcret, quod perahorum ecclcsiasticis curis talcra liabore consortera, ut mihi
oilensionespossit augeri. Privilogiaonim ecclesiarum, de sanctis praecursoribus luis, nec Joannis spiritalcm
sanctorum Palrum canonibus instituta , ct venerabi- copiosaraque doctrinam , nec auctoritatora Attici.

hs Nicapn;e synodi fixa docretis , nulla possunt im- nec industriam Procli, nec fidem beali Flavianideesse
probitate coiivoni , nulki novitalo violari. lu ([uo scntirem, et ila sludiis tuis uterer, ut nuUusaudoret
opero auxilianlc Christo tidehter exsequendo , ne- vcl fidei catholicae resullare , vel Nica^nis vcnerabi-
cesse est me persevcrantem exhibere famulalum : lium Patrum regulis contraire. Sed cum in injuriara
quoniara dispcnsalio raihi credha est , ct ad meum canonum, ut agnoscis, illa tentata sint, qu.T omibus
tendol realum , si paternarum rogulae sanctionum. Ecclosiisscanddlum maximuin gonerarent, quid ap-
qua" in synodo Nic;ona ad rogimen Dtius ac raodostius facorem quam ut te primum, ul
totius Ecclesi;e ,

Spiritu Dei instruonte, sunt condil;e, me,quod absil, ab bac intenlione discoderes fraterno animo missis ,

conhibente violentur el raajor sil apud nio unius litteris aihnonorom ? ad ([uas cum non rescriboros,
;

fralris vohmlas,quam univors;t' domus Domini coin- ipso to a coHoquii mei consortio soparasti. Denique
munis utilitas. Et idco sciens gloriosara cleinenliam indo jam tacui, sedclomentissimoprincipicustodi tidci
vestram ecclesiaslicae studere concorditr, et ius qua? freqnonti lillorarum petitione suggessi , ut pro pace
pacific;o congruunl unilati piissimum prajstare con- ecclosiarum, quam tibi maxiino prodesse cognoscis,
sensum, procor ot sedula suggosliono vos obsecro, ha-c qua) nunc a lua diloctiune facta sunl impleren-
ul ausus iniprol)OS , unilati Chiislijma' paci^iue con- tur, Ciii inotVabilos gralias agt) ,
quod socundura
trai'ios, ub omni ])ielatis vestra; abdicotis assoiisu, crudilionom Spirilus sancli . ciijus est virlulo ple-
et fralris niei Analolii nociturain ipsf, si porsliterit, nissimus, >acerdotaii (lignatiir studere concordije,
cupiditatein salubritor compriinatis ; no ea qua^ scieus sibi oraliones suppiieantium copiosius profu-
vestrac glorite atjuo lemporibiis inimica sunl cupiens. tnras, si faniiili unius Domiui in nullo sint a ver«
 »

373 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 374

pacis unitafe divisi. » Et post aliquanta : Illam, in- A cipe, nullatonus approbavit, quae praesul Eficlesiae

quit, culpam, quam de augenda potestate aliena Constantinopolitanae tunc Anatalius, nec se praesum-
ut asseris adbortatione contraxeras, efficacius atque psisse professus, in apostolicse sedis antistitis non
sincerius tua charitas diluisset, si quod tentari sine negavit posita potestale, quae ideo, sicut diclum est,
tua voluntate non potuit, non ad sola clericorum sedes apostolica non recepit, quia quse privilegiis
consilia transtulisses : quia sicut in raala suasione universalis Ecclesiae contraria probantur, nulla ra-
delinquitur , ita et in mala consensione peccatur. tione subsistunt. Quid enim quia in libris sanctis ,

Sed gratum mihi, frater charissime, est, quod di- quos utique veneramur et sequimur, quoniam quo-
lectio tua profitetur sibi displicere, quod tunc etiam rumdam illic et profanilates esse feruntur et scelera
placerc non debuit. Sufficit in gratise communis re- gesta narrantur, ideo nobis pariter aut veneranda
gressum professio dilectionis tuae, et attestatio prin- sunt aut sequenda, quia in illis sanctis libris et ve-

cipis Christiani : nec videtur tarda correc.tio , cui nerabilibus continenlur? Sanctus Petrus primus apo-
tam venerabihs assertor accessit. Abjiciatur penitus stolorum , sic aestimans Novi Testamenti gratiam
inconcessi juris qui dissensionem fecerat appetitus. prsedicandam, ut a legis veteris non recederet insti-
Sufficiant limites, quos sanctorum Patrum providen- tutis, quaedam per simulalionem legitur inter Judaeos

decreta posuerunt, ut quieta genlilesque gessisse; nunquid ideo aut ejus se-
tissiraa sit suis meritis
g illa

et antiquis privilegiis dignitas onmiuni sacerdotum. quenda sunt, quae raerito et coapostolus ejus facta

Renovetur et maneat in te Dominicse charitatis affe- redarguit, et postea consequenter ipse vitavit, pari-
ctio , ad quam dilectionera tuara ssepius cohortatus ter assuraenda sunt cura his quae utpote priraus apo-
sura , cum fratre et coepiscopo nostro Juliano, qui stolus salubria praedicavit ? Nunquidnara aul ejus
coramunem gratiara seraper optavit, cujus industria recta doctrina cum his quae humanitus accesserant
et sollicitudines tuse relevabuntur, et fides catholica repudianda adhuc imbecilhs inscitia cum
est, aut illa

munietur. Superomnia autem fraterna charilate hor- perfecta ejus doctrina suscipienda est?Nunquidnara
tor et moneo, ut ea quae ad gloriam vel ad munimen in ipsorura haereticorum libris non multa quae ad
pertinent sacerdotalis officiiNicaenorum canonum
, veritatem pertineant posita releguntur? Nunquid-
universalis Ecclesiae pacera servantia decreta custo- nam ideo veritas refutanda est, quia illorum libri,

dias, Sic enim inter Domini sacerdotes inviolata cha- ubi pravitas inest, refutantur : aut ideo pravi libri
ritas permanebit, si paribus studiis quae sunt a san- suscipiendi sunt eorura, quia veritas quae illic inserta
ctis Patribus constituta serventur. est non negatur? Ait apostolus (/ Thess. v) Omnia :

probate, quae bona sunt tenete. Sciraus Apostolum

etiam de paganorum hbris aliqua posuisse nunquid :

CAPUT XXIV. '-^ideo etiam cuncta recipienda sunt, quae curahis pa-
riter sunt prolata ? Ipse apostolus ait mullos prae-
De eodem canone Chalcedonensi et de canonibus ,
dicatores aliter atque aliter Christura praedicare,
apostolorum,deque sententiis Angilramno datis, ubi quocunque raodo, Christum praedicatum
licet ,

et de epistolis pontificiim collectis ab Isidoro. Tamen non ideo illum morera, quo
oportet admitti.
non recte praedicatum est, non admonet evitare.
Quia vero iterum quidara haec relevare ac resti- Malos operarios ipse conqueritur, quorura alia refu-
tuere conati sint, allegantes quoniara synodus Chal- tanda, alia docet esse sectanda. Haec et hujusraodi
cedonensis aut rata in totum tenebitur, aut in to- exerapla nos edocent, et testimonia divina confir-
lum annullanda ducetur, beatus Gelasius explanat, mant , non omnia passim a quocunque dicta , vel
iet vanas opiniones atque objectiones destruit, et quae ubicunque scripta, indifferenter accipere, sed reten-

sunt tenenda in decretis suis ostendit, dicens ilib. de tis bonis quae noceant refutare. » Et item : « Quod
Anath. vinc.) : « Ne forte, quod solent, dicant quin firmavit in synodo sedes apostolica, hoc robur ob-
Graeci quod si synodus Chalcedonensis admiltitur,
,
tinuit ;
quod refutavit, habere "non potuit firmitatem,
omnia constarc debeant quae illic videntur esse de- et sola rescidit quod praeter ordinem congregalio
prompta. Aut enim ex toto eam adniitti oportere , D synodi putaverat usurpandura. » Et itera « Nobis, :

aut si ex parte repudianda est, firmani ex toto con- inquit, opponunt canones, quin Orientales episcopi,
lare non posse. Cognoscant igitur, quoniam illud dum nesciunt quid loquantur , contra quos ipsi se
secundura Scripturas sanctas traditioneraque raa- vcnire produnt, quod primae sedi sana rectaque sua-
orum, secundura canones regulasque Ecclesiae, pro denti parere refugiunt. Ipsi sunt canones, qui ap-
iidecommuni et veritate catliolica et apostolica, pro pellationem totius Ecclesiae ad hujus sedis examen
^ua hanc fieri sedes apostolica delegavit factamque voluere deferri. » Et item idem : « Viderint ergo si

irmavit, a tota Ecclcsia indubitanter admitti. Alia alios habent canones, quibus suasineptiasexsequan-
utem, quae per incompelentempraesumptionem illic tur. Caelerum isti, qui sacri ,
qui ecclesiastici ,
qui
irolata sunt, vel potius ventilata, quae sedes apo- legitirai celebrantur, non solura sedem apostoiicam
itolica gerenda nullatenus delegavil, quae raox a vi- ad judicium vocare non possunt, » et reliqua. Item-
ariis sedis apostolicae contradicta manifestum est, que idem : «. Sed velintnolint, ipsius judicio, scihcet
pia sedes apostolica , etiam petente Martiano prin- apostolicae sedis , antiquae canonum constitutiones
375 HINCMARI RHE.MENSIS ARCHIEPISCOPI. 376

firraantur. Sed religiosi viri atque perfecti socnn- Arum aucloritate sunt constiluti, sed a primis tempo-
dum canonos concessam sedi apostoliciB potestatem ribus traditione viritira apostolicorum virorum fue-
nimirum conantur eripere eam contra , et siblimel runt mentibus commcndati, el parlim verbis, partim
canones usurpare contendunt. canonum magistros sensu, ac sparsim diversis quorumdam epistolis pro
atque custodes » Et post ali((uanta
! « Quantum ad : qualitate causarum et personarum ac temporum in-
religionem pertinct, non nisi apostolicse sedi juxta diti, atquc exinde, antequam episcopi concilia libere
canones debetur totius summa judicii. » Et item : « inciperent celebrare, a devotis quibusque coUecti. In
Apostolicae sedis auctoritas quod cunctis sacculis quibus quncdam receptibilia, quaedam vero sunt non
Christianis Ecclesia) prselata sit universa", et cano- servanda. De quibus interdum qua;dam assumpta
num serie paternorum, et multiplici traditione fir- sunt in conciliis, quaedam etiam a maximis et praeci-
matur. » Et ilcm : « Siquidem ad illam de qualibet pua; auctoritatis viris in suis opusculis, sicut et de

mundi parte canones appellari voluerunt, ab illa au- legiraus quoniam in apocryphis , assumpta fuisse ,

tem nemo sit appellare permissus.» Beatus quoque quibusdam ad' instructionem valent. Et ideo, sicut
Gregoiius eadem passus a Joanne, et post eum a majorum traditione didicimus seorsum anle conci- ,

Cyrioco, Constantinopolitanis episcopis, qua) et Leo lia in canonum libris ad instructionera et propter

ab Analolio de praefatis Constantinopolilanis cano-T> vulgatam eorum famam ponuntur in quibusque co- :

nibus, pari raodo scribens ad Eulogium Alexandri dicibus sacrum Nicrenum et universale concilium
num episcopum et ad Anastasium Autiochenum epi- regionalibus conciliis qua? ante illud acta fuerunt,
, ,

scopum, in suisepistolis intercajtera dicit hoc modo propter auctoritatem suae magnitudinis praeponitur.
{lib. VI, epist. 31) : « Canones quidem Constantino- Caeterum iidem canones qui vocantur apostolorum,
pohtani concilii Eudoxianos damnant, sed quis fue- non ab apostolis conscripti esse creduntur. Quo-
rit eorum auctor Eudoxius,nequaquam dicunt. Ro- niam, sicut in sacra bistoria legimus, et inde scri-

raana autem Ecclesia eosdem canones,vel gesta synodi ptum ab Eeclesiae magistris accepimus,prima syno-
illius, hactenus non habet, necaccipit in hocautem : dus apostolorum habita est Hierosolymis, de elec-
eamdem synodumsuscepit, quod est per eam contra tione duodocimiapostoli proJuda secunda,de elec- ;

Macedonium difiiinilum. Reliquas vero hspreses, quae tione septem diaconorum tcrtia, de circumcisione,
;

illic memoratae sunt, ab aliis jam palribus damnatas ne credentibus ex gentibus imponeretur quarta facta ;

reprobat. De Eudoxianis vero nihil hactenus agno- est de credentibus ex Judaeis illo tempore, neprohi-

vit. » Et cum idem beatus Gregorius saepe in suis berentur, ubi necessitas exigeret , etiam legalibus
epistolis dicat ita se quatuor synodos recipere sicut caeremoniis initiari, ob devitandum videlicet eorum
quatuor Evangelia, aperte demonstrat eodem modo. scandalum, qui pulabant eos ita Mosaica decreta
sicut praemisit, synodum ConsLantinopolilanam reci- tanquam idololatriae dogmata damnasse, quod etiam
pere, scilicet, ut quod de fide contra hacreticos in ante facere consuesse Timothei maxirae circumci-
ea est ditfmitum apostolica sedes recipiat, canones sione probatum Quinlam vero synodum aposto-
est.

autem vel gesta synodi illius contra Nicaenos canones, lorum Patres nostrifuisse Iradunt, quando secundura
ut supra ostensum est, nequaquam recipiat. Quia quod praedictum est tempus adimpletionis advenit, ut
vero sedes apostolica canones Chalcedonensis con- in omnem terram exiret sonus eorum , et in fines

cilii,praeter illud unum capitulum in xvii recapitula- orbis lerrse verba eorum, et secundum Domini dic-
tum, quod contra Nica^nos canones est constitutum, tum, Evangelium prsedicaretur in toto mundo per
recipiat, idem beatus Gregorius in epistola ad Se- aposlolos, quibus dixit : Itc, docete omnes gentes
cundinum, el in homilia Evangelii decima septima (Mattfi. XXII). Et tunc Symbolum, sicut univorsalis
evidenter ostendit : « Quinara sunt, inquicns , in tenet Ecclesia, condideruat, singuli singulas senten-
templo Dei hodie qui columbas vendunt , nisi qui in tias proferentes, sicut et Leo ad Pulcheriam Au-
Ecclesia pretium de irapositione raanus accipiunt, gustam demonstrat {epist. 15, in fine) : «. Siquidem
per quam videlicet impositionem Spiritus sanctus ipsa, inquit, catholici Symboli brevis et perfecta
coelitusdatur? Columba igitur venditur, quia manus confessio, quaeduodecim apostolorum totidem est si-
impositio per quam Spiritus sanctus accipitur, ad
, D gnata senlenliis, tam inslrucla sit munitioncca^lesti,
pretium praebetur. Sed Redemplor noster cathedras ut omncs ha?relicorum opiniones solo ipsius possint
vendenliura colurabas evertil, quia talium negotiato- gladio delruncari. Cujus Symboli plenitadincm si

rum sacerdotium d(!Struit. Ilinc quod sacri ca-

est Eutyches puro ct simplici voluisset corde concipere,
nones Simoniacara iiaeresira damuant, et eos saoer- in nullo adecretis sacratissimi Nica^ni concilii devia-
dotio privari praecipiunt, qui de largiendis ordinibus ret, et hoc a sanctis Patribus intolligerel coustitu-
pretium qna>runt. (>athcdra ergo vendentium colum- tum, ul contra apostolicam fidem, qu;c non nisi una
bas evertitur, quando lii qui spiritalem gratiam ve- csl, nuUum sc ingenium, nullum olevaret elo^iuium.»
nundanl, vei anto liumanos vel aute Dci oculos sa- Deiii(]iie post ha-c nulla synodiis ab apostolis logitur
cerdotio privantur. » Nulla quippc synodus ex hac ro celcbrala, (pii fiierunt per onincm torrani ad verbum
decrevit judicium nisi (>halccdonense, concilium, li- (idei scmiiiaiidum progrcdicudo dispersi. Sed elbea-
cet indc habeatur decretum et in canonibus qui vo- tus Gelasius in catalogo qui libri ab Ecclcsia catho-
cantur apostolorum, quia non episcopaliura concilio- lica recipiantur descripto, authenticis scripturis. et
377 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HlNC.MARi LAUDUN. 37$

Nicaenae, Constantinopolitana;, ac Ephesinae, Chal- A tur, aut convicto caput amputetur. Judex crimino-
cedonensis quoque synodi, et aliis conciliis a sanclis sum disculiens, non ante sententiam proferat capi-
Palribus instituiis, et orlhodoxorum opusculis, at- talem, quam aut reus ipse conliteatur, aut per inno-
que decretalibus epistolis apostolicae sedis pontifi- centes tesles convincatur. Testes aulem sine aliqua
cum, aliisque scripturis discrete commeraoratis, de sint infamia, uxores et filics habcntes, et omnino
his apostolorum canonibus penitus tacuit, sed nec in- Christum praedicantes. Testimonium clerici adver-
ler apocrypha eos raisit. Quapropter in lectione illo- sus laicum nemo suscipiat. » Quae quantum aiiena
rum sequenda est cautela ab eodem sanclo Gelasio sinta sacris canonibus, et quantura iniraica sint

praemonita : t Cum haec, inquit, ad catholicorum ecclesiasticisjudiciis, nerao est qui ignoret, etquam
raanus advenerint, beati Pauli apostoli praccedat libi tuisque nupcrrimis factis, de quibus reprehen-
sentenlia, qua dicit : Omnia probate, quod bonum deris, sint in quibusdam adversac, ex quibusdara de
est tenete \I Thess. v). » Sicut et in illis capilulis, plurirais hic ostensis patenter quihbet potest agno-

quae dicunlur ex legibus Romanis Lalina et Graeca scere. » Placuit, inquiunt (cap. 22), ut nullus epi-

lingua conscriptis, et ex prgefatis epistolis diverse scoporum quemquam clericorum judicare aut dam-
collecta, et salagente Osio ad svnodnm Nicaenam nare praesumat, nisi accusatuslegitimos accusatores
ibidem constituta tene- praesentes habeat, locumque defendendi accipiat ad
delata, sed nonnisi ea quae g
mus, ad servandum fuisse decrela. Unde idenlidem abluenda crimina. <> Et post aliquanla : * Nec prius

isdem Osius quaedam in synodo Sardicensi recitavit, liligantibus sua velit, quin judex, sententia obviare,
quae cura legatis apostolicae sedis ab cadem synodo nisi quando ipsi, peractis omnibus, jam nihilamphus
corroborata Ecclesia calholica recipit. In qua sy- habucint in quaestione quod proponant, et tandiu
nodo, cui praesederunt legati apostolica) sedis, idem actio venliletur, quousquc ad rei veritatem perve-
Osius Cordubensis episcopus, et Vincentius Capua- niatur, » et reiiqua. « Caveant judices Ecclesiae
niis, atque Calepodius Neap ohtanus, fuerunt de he- (cap. ^3), ne absente eo cujus causa ventilatur
speriis partibus episcopi quasi trecenti, ex orienta- sententiam proferant, quia irrita erit, imo et cau-
libus sex et sexaginta, sub Constantio imperalore, sam in synodo pro facto dabunt. " Contra quas sen-
Rufo et Eusebio consulibus : et orientahbus Arianis tentias fecisti, (juando excommanicaliones Deo et
a synodo fuga recedonlibus, hesperii calhohci re- praeceptis ejus contrarias, de quibus te scriptis re-

manentes quce tunc agenda fueranl exsequi sludue- dargui, exerere pra^sumpsisli. Et itera in eisdem
runt. Recordare quando haec et plura hinc tibi dixi sententiis scriptum est (cap. 27) : « Sunt nonnulli,
ex traditioae historiae veteris, cura mihi eras dul- qui indiscussos polestate tyrannica non canonica
cissimus fiiius, et ubi eliam ista de aposlolorura ca- aucLoritale damnant, et sicut nonnullos eralia favo-
nonibus, et de in praefatis synodis, Osio satagente,
C
^ ns subUmant, ita quosdam odio invidiaque permoti
recitatis c?pitulis legere potuisti, si non neglexisti, humiliant, et levi opinionis aura condemnant, quo-
et contra auctoritatem veterum, qui veraci attesta- rum crimina non approbant. Ideoquc communi de-
tioae confirmant non phira fiiisse caditula sacri Ni- creto censemus, ut quandocunque aliquis episcopo-
caniconcihi, quam illa quae ex antiqua consuetudme rum criminatur, congregatis o.mnibus ejusdem pro-
catholica tenet et veneratur Ecclesia, hisacquiescere vinciae episcopis causa ejus audiatur, ut non occulte
nolens contende, si dicentem Apostolura nolueris judicetur vel damnetur ;
quia ab ahis prius judicari
obaudire : Si quis, inquit, vult contentiosus csse, non potest, nisi ab his a quibus ordinari potuit :

11 s falem consuetudinemnon habemus,neque Eccle- quod si aliler factum fuerit, nullas vires habebit.
w .' Dei [I Cor. x). Ego autem ex hac causa cestus jam Bona hora, tantum laborasti ut nulli subditus esses
depositos non resumam, cumsuiTiciant mihiquae se- nisi aposlolicae sedis pontifici, et nuUus te judicare
des apostolica et catholica docet Ecclesia. Et quod posset nisi apostolica sedes cumexipsis sentenliis, ;

adJidisli tuis coraraentis, non esse primatem dioece- quas ad defensionem tui muniminis protulisli, hoc
seos proeter apostoli primi vicarium, sufficienter su- contra le proforatur, quia ipsis es subditus, etab his
jua logisti quae sacri canones et decreta sedis Ro- potes judicaii, a quibus poluisli ordinari. Miranda,
niana; ponliticum de provinciarum primatibus intel- D vel potius raiseranda tua mirabilis imo miserabilis
lox -runt ac decrevcrunt. sapientia, quia haec in ipsis sententiis videre non
De sentenliis vero, quae dicuntur exGraccis et Lali. potuisti, vol videre non voluisti, cum legas episcc-
niscanonibuset synodis Romanis atquedecrelis pnc- pus sancla animalia Ezechieli ostonsa plena esse
sulum ac ducum Romanorum collectae ab Adriano pa- oculis ante ct retro, et arrogantem Pharisaeum ibi
pa, el Eogelramno .Metensium episcopo quando datae, oculum non habuisse, ubijactando onumorans boua
pru sui negotii causa agebatur, cx quibus qunodam sua publicano se praetulit. Hinc etiam de te intelligi
luis commentis, interposuisli, quam dissonro interse potest quod Salomon dicil Doctrina sua noscitur :

linbeanlur, qui legil satis inlelligit, ct quam diversae vir:quiautem vanus et cxcors est,patebitcontemptui
a s:icris canonibus, ct quara discrepantes in quibus- (Prov. XII). Et Seneca peneChristianus, et apostolo
dnm ab ecclesiasticis judiciis habeantur, ut hic quae- Paulo faroiliaris Videndum, inquit, ne per quai ad-
:

dam de plurimis ponam, evideater raanifestatur. miratio paratur, ridicula et odiosa sint. » Et item
« Delatori, inquiunt (ca/?. 57. 73), aut lingua capule- Salomon : Quomodo si argento sordido ornare velis
 379 IIINCMARI RHEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. m
vas /ictile,sie labia tumenfia cum pessimo corde so- A vinitas crucifigi non potuit, homo est qui crucifixus
ciata (Prov. xxviV Et Cato : fuit. Tu me roprthendis quia dico, quoniam ante-
Audit quod non vult, qui perprit dicere quod vult. quam tu fuisses natus, ego canones scivi, jactans te
Ulcus proserpil, quod slulta silontia celant.
Toile mali teslos, lcvius niala nostra feremus. cur non tibi liceat scire, me didicisti, quod
qui post
Unde item Saloraon : Ejice derisorem, et e.ribit cum ego scio qui ante te didici. Sed Paulus non est de
eojurgium, cessabuntque causwet con tumelia' (Prov. tuo corde locutus, qui legens dictum a Moyse In- :

xxii). Si vero idoo talia quse tibi visa sunt, de prae- lerroga pafrcm tuum et annuntiabit tibi, majores
fatis sententiis, ac ssepe memoratis epistolis, de- fuo-iet dicenttibiiDeul. xxxiij, gloriatur sedidicisse

truncando, et pi"aeposterando, atque disordinando legera ad pedes Gamahelis {Act. xxii) : etsciens quia
collegisti, quia forte putasti neminem alium easdem quando superbus erat, de coelo est prostratus a
sententias, vel ipsas epistolas, praeler te habere, Domino, et qui praedicator futurus eral, non tamen
idc'rco talia libere te existimasti posse colligere, mox ut prtedicaret quod viderat audivit, sed ei ja-

res mira est, cum de ipsis sententiis plona sit ista centi dicitur : Ingredere incivitatem, et diceturtibi
lorra, sicut et de libro coUectarum epistolarum ab guidte oporteat facere (Act. ix). Et hoc Dominus
Isidoro, quem de Hispania allalum Riculfus Mogun- eum ab Anania discere voluit, unde ipse eura statim
tinus episcopus in hujusmodi, sicut et in capituhs ]g et in raomento per revelationem potuit docere.
regiis, studiosus obtinuit, et istas regiones ex illo Deinde venit Hierosolymam viderePetrum {Galat.i).
repleri fecit. In cujus praefatione idem Isidorus dicit Deinde post annos quatuordecim ascendit Hieroso-
de apostolorura canonibus, quod a quibusdamdican- lyraam (Galat.u) secundum revelationem, et contu-
tur apocryphi, ct plures eos rccipiant, et sancti ht cum antecessoribus suis apostolis EvangeHum
Patres eorum senlentias synodali auctoritate robo- quod praedicabat in gentii)us (il)id.) seorsum au- :

raverunt, et inter canonicas constitutiones posue- tem cum his qui videbantur praestantiores, ne forte
runt : quod do quibusdara sententiis verum est, in vacuum curreret aut cucurrisset. Et haec dico
sicut alibi in hoc opusculo potes legere. Differentiara non ignorans de quibusdara dictura fuisse In anti- :

quoque inter epistolas quas collegit et sacros cano- quisest sapientiaUob.xu), et de quibusdara, Cani
nes, ex verbis beati Gelasii, quibus et sua verba in- hominis, sapientia cjus. Siraihter de quibusdam :

terposuit, fecit. De Nicaeno aulem concilio non est Quanto juniores, tanto perspicaciores, etde quibus-
ita ut scripsit, sicuti raullis auctoiitatum teslimoniis dam inteiligendura, Quantojuniores, tanto pervica-
approbatur : et quod de pascha ex epistola Theo- ciorcs. de qualibus Paulus dicit : Erit tempus cum
phili protulit, qui ecclesiasticas historias legit, in sanamdoctrinam non subsfinebunt, sedad sua desi-
eodem concilio de pascha cum capitulis ibidem con- ^deria conscrvabunt sibi magistros (IITim.w), etre-
stitutis epistolam conditam reperit. De cujus sciUcet -^liqua. Etquoniam scimus ubi, et quanto tempore, et

Isidori dictis, sed et de epistola Damasi, quam suae a quibus, et quae ac quanta didicisti, qui non es
praofationi supposuit, et collectioni pra^posuit, quae- doctus in schola Danielis, de quo dicitur, Nunguid
dam possem prolixius ostendere. Sed cum ad ea tu Daniele sapientiorl (Ezech. xxvin.) quandiu talia

qu.t^ hinc sunt opus, apostolica» sodis Loonis, et tibi ad inlentionem tuam non profutura, quae iu

Gelasii, ac cfPterorum pontiticum Romanorum post commontis tuis coutinentur, vadis fodiendo, utilius,
Damasum, sutTicieutissime auctoritas et cxplana- imo quia haec inutilia sunt utile tibi foret illa quae-
tio suppetat, suporfluum duxi non nccessaria in rere, quae ad tuam ct commissorum tibi salvationem
inedium devocare, ne illud poeticura mihi objiceres, debueras bajulare. Scilicet quoraodo in regulis sa-
Tu ne forte fora? in sylvara ligna, viator. cris debeas quidam jubentur usquc
intelligere, quia

Tu dicis, ut audivi, quia non ego solus sapio cano- ad missam catechumenorum manere in ecclesia,
nes veram dicis. Accoploprorsus hoc dictum. non
et quidam autcra sola inlra occlesiam tidelium oratione
quia tuum est, sod ciuia verumest. Etego dico, quia jungi sacras mysteriorura celebritati, a Dorainicae
non tu solus bcne inlelligis canonos. et verum dico. autera raen.^ne convivio segregari. Et Leo dicit {epist.
Rocipe igitur hoc diclum, non quia moum est, sed 91, c. 4j : « Ilis qui in tempore necessitatis, el
quia vorura est. Et si lu lc pulas scire quae non di- Dpcriculi urgentis instantia, praesidium poenilentia! et

dicisti, ego illum hominem solum dico esse, qui raox reconciliationis implorant, ncc salisfactio inter-
scivit quce non ab homine didicit, de ([uo admiran- dicenda est, nec reconciliatio dcneganda. «. Et Inno-
tes diccbant Judici : Quomodo hiclitterasseit, cum centius dicil (epist. 1, c. 19) : Ut quae Christo spiri -

non didieerit? (Joan. vii.) El idco poluitper idiolas tualiter nubunt et a saccrdote velantur, si postca
ot piscalores docore oratoros, ot subjugarc sibi \m- vel puhlicc nupserint, vel so clanculo coiruperint,
peratoros. Et quia ego dico ilhim solum honiinera non oas admittcndas essc ad agondam poenitentiam,
csso, qui scivit (lua; ab liomine uon didicit, tii vido- uisi is cui se junxeranl de mundo rocesserit. »> Et
bis dc l*auIo, qui dicit se non didicisse ab liominc, C(i>Icstinus dicil iepist. 1. c. 2j : Ut nulli sit ultima
scd per revolationcm Jesu Ciiristi, qucm idem Pau- paMiitenlia dencganda. » Cuiii enim nullus dicitur,

lus hominem csae non dencgavit, quando di.xit se nemo excipitur. Et Leo sicut prai^misimus {epist. 91,

niliHscire, nisijesum Christum, ethunccruc.ifi.rum c. 'n : t Implorautibus nec satisfactio, inquit, inter-
(I Cor. U) : quia Jcsus Dous ot liomo. quoniam di- diconda ost, noc roconciliatio denejianda. v El hae-
 ,

m OPUSC. KT EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 382

reticos ac schisinaticos legimus ad ecclesiasticae A fi««^. Xarb., cap. 8) : « Horum causa Dei judicio
lidei et pacis unitatem redeuntes per manus episco- reservanda est, in cujus manu fuit, ut talium obitus
palis irapositionem in ordinibus suis dehere recipere, usque ad communionis remedium diflerretur. Nos
et presbyteros vel diaconos in aliqua graviori culpa autera quibus viventibus non communicavimus
convictos, qua eos a minislerio necesse sit rcmoveri, mortuis communicare non possumus. Sed et quo- ><

non manus tanquam pa?nitentibus debcrc ira-

eis modo distinctos gradus poenitentium, de quibus in
poni. Sciendum ergo nobis est, cur heereticis et canonibus legimus, poeniteant poenitentes secundum
schismaticis redeuntibus raanus imponitur, et lapsis praitixos gradus, intelligere quot sint, ct qui sint, et
diaconil)us vel presbyteris ad reconciliationem ne- observare erga poenitentes in ecclesia debeamus, ne
quaquam manus imponitur, de quibus Leo dicit : contra sacras regulas faciaraus, nosse ex canonibus
" Hujumodi lapsis ad promerendam misericordiam sacris debemus : de quibus qua?dam, si in opusculo
Dei privatam esse expetendam secessionem, ubi isto diligcnter altenderis, et ea reducere ad memo-
illis satisfactio, sit fuerit digna, sit eliam fructuosa. » riara volueris, quae jam tibi dixisse me recolo, quando
Et idem Leo dicit : « Ut si quis in regulas sacras videbaris dignationem discendi habere , et velle
commiserit, veniam sibi deinceps noverit denegari.» docenda discere, poteris intelligere. Sunt et alia plu-
Et .S. Gregorius, ac caeteri Romani pontitices, g rima, quse hinc tibi poteram coraputare, sed mihi.
sed et sacri canones dicunt lapsos in ordine praesertim inter spinas serainanti, esse longura ct
non debere restitui, sicut nec publice poeniten- tibi infructuosura fore exislimo ,
qui voluntalem
tes ad ecclesiasticum ordinem promoveri. Quo- tuam ac desiderium ad ea tendere inhianter audio et

modo ergo pamitentia, si fuerit digna, esse po- video, qu(etanquam fenum velocitcr arcscent, etsi-
terit frucluosa, si in gradibus suis hujusmodi cut olera herbarum cito decidcnt (Psal.\wi\.) De
po^nitentes non valebunt restitui ? Quid cnim pro- quibus iterum scriptum est Dormierunt somnum :

dest trilicum seminare, et fructum illius non colli- suum,et nihil invenerunt omnes viri divitiarum i7i
gere ? aut domura construere, et non illic habitare ? manibus suis. Ab increpatione tua, Deus Jacob, dor-
yu7iquid qui cadit non adjiciet ut resurgat? lAmosv.) mitaverunt qui ascenderunt equos (Psal. lxxv). « In
Et quorumdam haereticorum, quorum baptisma pro- morte aninife, inquit Gregorius, menlJs oculos a vo-
balur, clericos in ordinibus suis recipi, quosdara ritatis lucet clauserunt, qui in pra^sentis vitae honore
autem legimus recipi non debere, et a quibusdam coniisi sunt qui temporalis amor et honor, tum sicut
:

quosdam ha:;reticos vel scliismaticos cum chrismatis fumus deficient, nisi ad tempus fueris inde conversus.
unctione, a quibusdam quosdara per manus imposi- quando transibit actus, manebit tibi realus. » Ideo
tionem sinc chrismatis unctione, a quibusdam quos- oportuerat te illa, qua^ hic tibi prodesse inciperent.
dara sine manus impositione, cum professione siraul G gt in semper existenti saeculo amplius prodessent,
ct subscriptione, a quibusdam quosdam tantum pro- quando, quod perfectum
sicut dicit Apostolus, veniet
fessione recipi debere legimus. Et item in sacris ca- est,etevacuabitur quod ex parte est (/ 6'or. \ni'),tota
Donibus legimus {conc. Arelat. ii, can. 2oj : « Ut menlis devotione aniplecti, de quil)us si liodie aut
hi qui post sanctam religionis professionem aposta- cras interrogatus fueris, vera et salubria respondere
lant, ct ad saeculum redount, el poslmodum prrniten- valeres. Sed quia usus pessimo preceptore teipso,
lia; remedia non requirunt, sine pcenitentia comrau- dedignaris scire quod nescis, cum inde interrogatus
nionera penitus non accipiant. » Et : « Poenitentes fueris, aut hoesitando dissimulabis respondere, aut
qui in intirmitate viaticura eucharisticai acceperint, incerta studebis perverse docere. Tandem ab eo quod
non se credant absolutos sine raanus impositione, si in fine piiacioli tui misisti : « Decrelalia, inquiens,
supcrvixerint. » Et legimus, quia sicut uuum est quce a sanctis pontiticibus prima? sedis Romame
baptisma, ita et una debet esse pomilentia, quae Ecclesioe sunt institula, cujns aucloritate atque san-
tamen publice agitur. Et sunt in nostris parocliiis cliono onmes synodi et sancta concilia roboranlur
plurimi, (jui post ptnnitenliam et reconciliationem el stabililalem sumunt, cur vos non habere vel ob-
per manus imposilioncm, et post communioncra, servari dicitis, nisi quia veslra? ordinalioni contradi-
iterura labuntur, non solum semel, sed et secundo ac D cuut? » Miror quare non vidisti te raanifeste redar-
tertio : quomodo nobis de his faciendum sit, cum, gui et increpari, cum illa, quoc tibi inparva schedula
sicut pra?misimus, sine pa;nitenlia corrimunionem apud Gundulli villam dedi, el in hoc opusculo supra
non accipient, vel quomodo qui accipiunt eucharis- posui, qu.T cerlum est le habere, penitus prirlcrmi-
tiani, et sic moriunlur, absoluti erunl, ([ui non essent seris, nisi, ut tu ipso ex altcrius verbis in fuo pila-
absoluti sinc manus impositione, si superviverenl. ciolo scripsisti, qui lua) ordinationi . id est tua? vo-
Elinsacriscanonibus legimus {conc. Vasen., can. 2): luntati, et tua; intentioni conlradicunl. Unde inferri
u Eorum, qui p(xnilcntia accepta in bono vilae cursu tibi recte potest quod scriptum est : Ex verbis iuis
satisfactoria corapunctione viventes, sinc commu- te judico iLuc. xix), sicut ipse scripsisti dicens :

nione inopinato nonnunquam transilu in agris aul « Ecce hicevidenlissime ostenditur, si quis contra Ro-
in itineribus prseveniuntur, oblationem recipiendam, manorum pontilicura decrela obloqui proesumpserit.
et eorum funera ac deinceps memoriam ecclesiastico juro lomGrilalis arguclur. » Igilur lege illam pr;Bfa-
alTeclu prosequendam. » Et Leo dicit (epist. 92, ad lam schcdulam, et supra scripta pontificum Romano-
 383 HINCMARI RHKMENSIS ARCHIEPISCOPI. 384
rura decreta ex sacris canonibus promulgala, ct in- A CAPUT XXV
venies te oiiloqui ponliticuni Romanorum decrolis :
Dc auctoritate et difjcrentia conciliorum et episto-
et quando altoa vice sic accurale dictabis. sludio- larum sedis apostolicce pontificum.
sus poli e linguam tuam curabis, ne vitiose contra
De caetero quod Daniel dicit : Pertransibunt plu-
tuam grammalicam dictes sicut hic fccisti di- ,
rimi, et multiple.v erit scientia (Dan. xii), Dominus
cens : Si quis contra Romanorum pontificum decrcta demonstrat ad Moysera dicens : Ego sum Deus Abra-
obloqui praesurapserit. Nos enim simplices ac ham. et Dcus Isaac, et Dcus Jacob, ct nomen meum
idiotae, si hinc loqui conlingeret, diceremus, aut Adonainon indicavieis [Exod. vit; ellonge post Moy-
contra Romanorum pontificum deoreta loqui, aut sera David dicit Super seniores meos intellexiet,
:

Roraanorum ponlificum decrelis obloqui. Idem super omncs docentcs me intellexi (Psn/. cxvin); et
enim est, aut contra Romanorum ponlificum de- apostoli viderunt et audierunt quod muhi antiqui justi
creta loqui, aut Romanorum pontificum decrelis desiderantes nou videruntvel autlierunl. Quod beatus
obloqui, ut non conteranendoe auctoritatis falsator Gelasius, sapientise ot scienliae spiritu repletus, in
dicit :
catalogo, qui libri ab Ecclesia catholica recipianiur,
post descriptionem authenticarura Scriplurarnra, et
Oljloquilur numeris septem cliscriminn vocum.
B Nicacna, Coiistantinopolitana, ac Ephesina, Chalce-
Unde tuus Servius, obloquitur ^iumcris, dicendo ohlo- donensi quoque synodis commemoratis, subjunxit :

(juitur, choidarum exprossit laudem, quas dicit « Et si qua sunt concilia a sanctis Patribus institu-
verbis locutas : obloqui enim non est nisi contra lo- ta, post horum quatuor auctoritatem el custodienda
quenlem loqui. Qua de re, si talionem mihi reddere et Coramemoratis eliam
recipienda decreviraus. "

volueris, et in dictis meis reprehensiones qua?rens opusculis orthodoxorum ex nomine designatorum,

inveneris , ec;o jam spretis jact&ntibus puerorura adjuuxit dicens « Item opuscula atque tractatus
:

plausibus, qui manente integro sensu, in verbis mo omnium Patrura orthodoxorum qui in nullo a ,

magis inteliigi qutt-ro, quam admirari, cum Paulo sanctae Ecclesiap Romanac consortio deviarunt, nec
dicsns: Et sl impcritus scrmonc, non tamcn scicntia ab ejus fide vel pracdicatione sojuncti sunt, sed
(II Cor. XI, 6). Tibi autem novo graramatico, qui, ipsius coraraunioni per gratiara Dei usque ad ulti-

ut frondosa et condensa arbor, foUis ornalus verbo- raum diem vilac su<k fuere parlicipes, logenda de-
rura phaleris debes incedere, et lua figmenta gran- cernimus. » Deinde dicit : <> Itera decretales episto-

disonis pompare omnera ventum intlalis

raodis, et in las.quas beatissimi papac diversis lemporibus ab
buccis grammalicas spumas exspuere, hoc diceronon urbe Ronia pro diversorum Patrum consolalione

M
....
licebit. In clausula
.
vero
Hacc, inquiens, succincte quidcra oxcerpsi, ac pas
tui
. ,
pitacioli posuisti :
p
Kj
doderunl, vonerabililer suscipiondas.
, M •
Etsic de mar-
,
tyrum passionibus conjunctim loquens, et de vitis
• •
1
>•

. -

sira pro qualitate ncgotii contexendo proraiscneque sanctorura, et de actibus beati Silvestri, et ex Scri-
conserendo, ordine cum praeposlero, tum composito, plura de inventione Dominica? Crucis, et de inven-
sed et sensira conne.xo, ascivi. » Unde parcat tioue capitis beati Joannis Baptista', solertissime ac
mihi tua prudenlia, et cujuscunque allerius lcctoris discretissime addidit dicens : « Sed cura haec ad
patientia, si tumultuario et sacpius repetito, non catholicorurr. manus advenerint, beati Pauli apostoli
autera recti traraitis vol ordinato sermone, necos- pracccdat sentontia Omnia probate, quodbonum est
:

sitate compulsus hoc opusculum designare potius tcnctc (I Thcss. v).» Sod et in ipsis apocryphis discre-
quam periicere studui : (juoniam tuis corapilatio- tionom toucri debore subinnuit : » De quibus qu;r-
nibus confuso, el sicut ipse dixisli, j)ra:^postoro ordine dam in lolum sunt rojicienda, qua^dam aulera proplcr
positis, et nunquam in eodem slatu manentil>us, ha};vticnrum calumnias inler apocrypha sunt com-
aliter respondere non polui, nisi , ut venatorcs pulcuda, sed non pcnitus aborainanda, de quibus
ferac lustra sequentes agere auditu et lectionc puer viros catholicos in suis opusculis testiraonia legi-
scholarius in libro qui inscribitur Cynegeticon mus assumpsisse, sicnt ot boatus Judas apostolus in
Carlhaginensis Aurelii didici, liac illacque discur epislola sua ogit.» .\nimadverlonda igitur esl discre-
rendo, rotrog; ada eliam vestigia repotondo, anfra- t) lio ex verbis boali Golasii inler synodalia concilia,
ctus tuos vosligando, explicaro sludercm : quod ad- et aposlolicorum virorum opistolas, quas ante con-
huc railii eiit necossarium facero, cl in explioanda cilia colebrala divorsis tomporibus, pro divorsorum
de inceplis raliono, ot in osleudonda causali aclione Patrum consoI;ilione dedorunt, quasquo veneraluliter
dc his quae admisisti, ot pro ([uibus libi ct Ecoiosiac suscipiondas dicit : si qua sunt autem concilia a
libi commis.sa? scripsi, contra qu;e irrogularitcr sub- sanctis Patribus instituta post qualuor concilioruru
scripsisti, ac subscribi fccisli, ot etiam cuin tuam auctoritatom, custodiendia cl observanda decrevit.
novam subscripsioncm, quin ])Olius tuam novara pra'- Undo itom idom in decretis suis dicil (Gelas.
sumptioncm adiens. epist. .5, ad Dardanos) : * Patros, inquit, noslri
calliolioi (locli(iuo ponlificos. m una^piaijue haeresi
niillc vias, (rislcsque laborcs
quolibot loniijoro suscitala. ([uidiiuid pro fide, pro
Discursusquo citos, sccuri |)nclia ruris,
verilalo, pro commuuione calholicaatque apostolica,
el sincero corde jites domesticas subirc corapeliar. secundum Scripturarum trnmitem, pracdicationem-
;<85 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINC.MARI LAUDUN. 386

que majorum, facla semel congregatione sanxerunt A tibus lemporibus, ita ut in eis continentur, omnia
inconvulsum voluerunt deinceps firmumque con_ et insimul custodiri valerent, et servan ac teneri
slare, nec in eaclem causa denuo quae pracfixa congruerent, Patres noslri, catholici videlicet docti-
fuerant rettaclari qualibet recenti praesumplione que pontitices, in conciliis sacris leges mansuras-
permiserunt. » Quantum enim distet inter illa sci- usque in sseculi finem non conderent. Suscipiendas
licet concilia, quae custodienda et recipienda decre- ergo iilas epistolas venerabililer cum beato Gelasio
vit, et inconvulsa firmaque deinceps Patres catholici dico, et cum leguntur, sicut ipse praecipit Gelasius,
manere voluerunt, et ilas episloIas,quae diversis tem- apostolica illa Omnia
pra-cedat sententia, qua dicit :

poribus pro diversoruin consolatione datae fuerunt probate, quod bonum est tenete (IThess. \). Et hsec
quas venerabiliter suscipiendas dicit, nemo in do- dico, non quo qua dam in eis dicam esse non bona,
gmalibus ecclesiasticis exercilatus ignorat. Si enim sed non peromnia sacris canonibus, Patrumque con-
qua^dam ex his, qux in quibusdann iUis epistolis cilis consona, sicut etAposlolus dicit Lex guidem :

coatinentur, tenere et custodire velle inceperimus, bona etsancta, et mandatum sanctum, et justum,
Mitra alia plurima illarum epistolarum facere in- et boniim {lioni. vii, i2), sed in temporibus suis.Et
cipiemus. Et rursus, si alia contra quae feceramus, Dominus de Judaeis, quibus ipsa ex data fuerat,
tenere et cuslodire inceperimus, adversus ea quae gdicit :Dedis eis pnecepta non bona{Ex,ech, xx), id
antea servare voluimus faciemus, et a conciliis est, quaedara tempore revelatae graliae immutanda,
.<acris ,
quae perpeluo nobis recipienda, tenenda, ac quia lex dicitur in allogoria, ut Apostolusde duobus
custodienda, atque sequenda sunt deviabimus : sed Abrahae fihis interpretatur. Etpatres, inquit, nostri
el a consuetudiue quam catholica Ecclesia babuit, omnessub nube fuerunt, et omjies mare transierunt,
i^x quo sacrum Nicaenum concihum Patres nostri
in ct omnes in Moijse baptizati sunt in nube et in mari,

Lonvenerunt qui adhuc, sicut Leo dicit {epist. 51,

,
et omnes eamdem spiritalemescam manducaverunt,

\el 53, ad Anatol. ), nobiscum in suisconstitutioni- et omnes eumdem potum spiritalem biberunt bibe- :

bus vivunt perniciosissime discedemus

,
et nihil , bant autem de spiritali consequente eos petra, petra
certi tenentes in seclam Genethliacianornm, id est autem erat Christus {Gal. iv, 24 / Cor. x, 4). Et lex ;

Malhematxorum offeudemus, omnia qui diftinieruiit inDecalogo quod non est immutatum accipilur, et lex
in incertura. Nam et beatus Gelasius easdem epi- in coeremoniis et legalibus sacriticiis dicitur, quae
stolas, non solum sacris canonibus in quibusdam futurorum umbras appellat Apostolus {Col. ii), el ut
adversas , sed etiam sibi ipsis diversas ostendit, longe superius pra-libavi, immutata nunc spiritaliter
cum dicit, illas diversis temporibus pro diversorum in Ecclesia conservantur. Quid enim agebatur in

consolatione dalas. Et hinc forte adversum me illo populo Judaei nescierunt, sed nec modo sciunt.
dices: Ergo calumniaris apostohcam sedem in san- '
De quippe dictum est Quandiu legitur Moyses,
illis :

ctis ejus pontificibus eo quod raale senserint, et

, velamen suDcr cor eorum positum est {II Cor. iu);ibi
non tenenda decreveriul. Unde tibi respondeo,(iuod velamen figura est, sed ablata est figura, et apparet
delege non Judaice servanda, conlradicentibus sibi veritas.Audi Apostolum quando ablatum est vela-
et dicenlibus : Lex ergo adversus pi-oinissa Dei ? men. Cumtransieris, inquit, ad Dominum,auferetur
Gal. III ,21). Rcspondit apostolus : Absit. Lex qui- velamen {ibid). Propitiatus ergo peccatis nostris et
:m sancta, et mandatum sanctum, et justum, et impietatibus per illud sacrificium vespertinura,
num Rom. (vii, 12), sed personis et temporibus quando Christus extendit manus in cruce , ut dice-
-uiscongrua: Quce propter transgressiones posita est, retur : Dirigatur oratio mea sicut incensumin con-
donccveniretsemencuirepromiserat Deus, ordinata spectu tuo, elevatio mayiuum mearum sacrificium
per angelosin manu mediatoris {Galat. iii, 19). Et vespertinumiPsal. cxD, sicut novimus quia Domi-
illas epistolas sanclorum et apostolicorum virorura, nus circa vespcram pcpendit in cruce, ipse sacerdos,
diversis temporibus pro diversorum consolatione, ipse virtima, ipse oblator, ipse oblatio. Ipse sacer-
sicut et beatus Gelasius dicit , a sede aposlolica dos, est, qui nunc ingressus est in interiora veli,
datas , et per eosdera Domini sacerdoles qui et solus ibi ex his qui carncm gcstaverunt interpellat
angeli secundum Scripturam appellantur ordinalas, D pro nobis. In cujus rei figura, in illo prirao populo,
cum beato Gelasio apostolico viro venerabiliter su- et in illo primo teraplo , unus sacerdos intrabat in
scipiendas dico. Quae suis temporibus congruenles Sancta sanctorum. Populus omnis foris stabat , et
luerunt, douec per sacra concilia Patres nostri in ille, qui solus ingrediebalur in interiora veli, offe-
unum convenientes, sicut cjusdem apostolicae sedis rebat sacrificium pro populo foris stante. Propitia-
pontifices protestantur, suggerente siblimet sancto tis ergo peccatis nostris et impictalibus per illud
."^piritu, quoniam ahler credendum non est , raan- sacrificium vespertinum ,
transimus ad Domi-
^uras usque in finem saecuii leges condiderunt. Et num et aufertur velamen. Propterea et Domino
sicut de lege dicit : Apostolus : Si enim esset lex qwe cruxifixo velum templi scissum
est. Ilaque nec car-

vosset vivificare, vere ex lege esset justitia {Ga- nem circumcidimus juxta ritum Mosaicae
praeputii
^it. III, 21) , ita salva reverentia sedis apostolicae legis, nec abstinemus carnibus quas eadem lex dicit
dico, quia si illa, quje in eisdem epistolis continen- iramuudas, nec sabbata, el neomenias, et dies festos
tur, et sui temporibus congrua fuerunt, subsequen- eorum carnaUter observamus , nec victiraas peco-
387 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 388

rum sacrificamus Deo, nec Pascha in ove el azymis A verum est, quia ralio el veritas consuetudini prae-
similiter celebramus, et si qua alia fuerunt vetera ponenda est sed cum consuetudini veritas suffraga-
:

sacramenta, qua; omnia, ut dixi, umbras futurorum tur, nihil oportet firmius retineri. Qusdam dcnique,
Col. u), appellat Apostolus, quia ea signiticabant sicut iu eisdem epistoHs ab apostolis tradita legun-
suo tempore revelanda, quae nos revelata percipi- tur, vel ex legibus Romanis assumpta inveniunlur,
mus, ut remota urabra, nuda eorum lucc fruamur. ila plonariorura conciliorura auctoritale firraata

Nam et exuendo vetercm homincm circumcidiinur servantur : et qutedam ex his in conciUis immutala
in exspoliatione corporis carnis, et ([uos cibos illi fuerunt. Sed et quEedani -dc his, quae in regionali-
vitam in pecoribus, nos vitamus in moribus ,
et bus fuere slatuta conciliis, plenariorum conciHorura
exhibemus corpora nostra hostiam vivam sanctam aucloritate immutata, vel in postmodum irrefraga-
Deo placentem {Rom. xii) cui et animas nostras in , biHter conservanda tenentur, sicut catholici doctores
desideriis sanctis pro sanguine intelligenter eftundi- et Ecclesiae magistri demonstrant , et partim ex
mus, et Christi velut agni immaculati sanguinc ab erorun dictis supra ostendi : et praeter ea qus de
omni iniquitate mundamur : cjui propter simililu- verbis beati Augustiui in hoc opusculo posui, in Hbris
dinem carnis peccali, etiam caprino pecore in ve- de Baptisrao dicit : priraura quidem ostendens difte-

eum neeat in crucis d rcntiam esse inter epistolare coHoquium, quo istae
teribus sacrificiis figuratur, nec
cornibus taurum, qui in iUo cognoscit maximam epistolae apostolicorura de quibus agitur, conditae ,

victimam. In illo requiera cum invenimus, vere sunt, ct regionale ac plenarium concUium. « Yideo,

sabbatizamus, et lunse novae observatio, vita^ novae est inquit (Hb. iii de Bapt., cap. 2), quid adhuc a me

sanctificatio. et Pascha nostrum est Christus, et possit inquit , videHcet , ut respondeam verisimUibus
azymum nostrum sincerilas veritalis fermentum non iUis rationibus, quibus vel ante Agrippinus, vel ipse
habens vctustatis. Et propter hanc vitae novitatem, Cyprianus, vel iUi qui eis in Africa consenserunl,
primus mensis in anni mensibus celebralioni huic vel si forle aUtiui ex transmarinis terris longe dis-
attributus est nam ipse dicitur et mensis novorum. crctis, nuUo quidera sive plenario sive saUera regio

Quia vero intoto tempore saecuH nunc terlium tempus maU conciUo, sed epistolari coUoqujo, commoti sunt,
apparuit, ideoresurrectio Dominitriduanaest. Primum ut hoc esse faciendum pularent, quod et consueludo
enim tempus est ante legera ,
secundura sub lege, Ecclesiae pristina non habebat, et postea cathoHcus
tertium sub gratia, ubi jara manifestatio est sacra- orbis terrarura robustissima firmitate consensionis
menti prius occuUi in prophetico aenigmate : hoc quod per disputaliones ejusmodi in aU-
exclusit, ut

ergo et in lunari numcro significalur. Quia enim quorum mentes irrepere cceperat, de salute veniens
septenarius numerus solet in Scripturis ad quam- unitalis potenlior veritas et universaUs medicina
r^ _.!
dam perfectiouem
_i x: »:„ 1.^1^,1«
mysticus apparere, tertia hebdo-
^ t caMoi.nt
sanaret. u
» Ttrm differentiara
Item HifforAntii inter regionalia ct ple-

mada lunae Pascha celebratur id est qui dics oc- ,

naria concUia ostendit hoc raodo : « Nobis, inquiens,
currit a quarta decima in vicesimam primam. Et tutum est in ea non protrahi aliqua temeritate

(luaecunque aUa Ulis veleribus adumbrala suut signis, senlentiae ,

quae nullo in cathoHco regionali concilio

in isto habent finem, cujus regni non erit finis cippla, nullo plcnario terminata sunt. Id autem se-

(Matth. v). In illo quippe omnia oportebat impleri, curum est sentenlia vocis asserere, quod in guber-
qui venit legem et prophetas uon solverc, sed im- nalione Domini Dei nostri et Salvaloris Jesu Christi
plere. Proinde illa vetera signa rerum nou evacuavit univcrsalis Ecclcsia? conscnsione roboratum est. »

arguendo , sed mutavit implendo , ut alia essent Item ditterentiam ostendit inter authenticas scriptu-
quac nuntiarent vcnisse jam Chrislum, quam fuerant ras, et rcgionalia et plenaria concilia. <( Quis, inquit

illa quae pracnuntiabant esse venturum. Similiter et (lib. II de Bapt., cap. 3), nesciat sanclam Scripturam
in illis apostolicorum virorum cpistoHs, quacdara catholicara , tam Veteris quam Novi Testamenli,
demonstranlur etiam apud gentiles fuissc anle ad- cerlis suis lerminis coutineri , eamque omnibus
ventum Domini significativa, sicuti de provinciis el poslerioribus episcoporum Hltcris ita praeponi, ul de

privilegiis civitalum , et primatibus fiaminum et Ula omnino dubilari ct disceplari nou possit utrum

archifiatninum, quae ad instar legis Mosaicai, longeD verum utrum reclum sif, quidtjuidin ea scriplum
vel

ante gentilium dispositionem, et in legislatione, et esse conslilerU? Episcoporum aulcra lillcras, quae
in eis quibusque distinctionibus existenlis, ul supra post confirmatum canonem vel scriptae sunt, vei
ostendi, et in divisione tribuum ac incohituum, el scribuntur, et per scrmonera forte sapientiorem cu-

privilegiorum , ac primatuura ordinum singuloruni juslibet in ea re peritioris, et pcr aliorum episcopo-

gcntiles disposuerunt, ct, ut Clemcns atquc Anacle- porum graviorem aucloritatcm , docloruuKiuc pru-
tus ostcndunt , apostolica traditione in Ecclcsia dculiam, cl per concilia licere rcprchendi, si quid
hodicquc scrvantur in divisione regionum, ct pa- in ois forle a veritatc deviatura cst : ol ipsa concilia,

rocliiarum, et privilcgiis sedium, et episcoporum, quae per singulas regiones vel provincias ifiunt,

ac mctropolitanorum, atquc primalum. Quae aposto- plcnariorum conciliorum auctoritati, quae fiunt ex
Hca vera traditio ctiam ratione ct prisca consuctu- universo orbe Christiano, sine uUis ambagibus ce-
dine sunicientissirae est confirmata. Plane, inquit dere : ipsaque plenaria saepc priora posterioribus

Auguslinus Hib. iv debapt. rontra Donaiist, cap. 5,i emendari, cum aliquo experimento rerum aperitur
 ,;

389 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 390

quod clausum erat, et cognoscilur quod latebat, sine A sanctorum, quasi ex eorum imaginibus, ipsos, vide-
uUo typlio sacrilegae supcrbise, sine uUa iutlata cer- licet corda et proraulgationes eorum, cognoscera
vice arrogantia?, sine ulla coutentione lividse invi- possumus, ([uae sitit quae singuli quique pro conso-
diae, cum sancta humiiitate, cum pace catholica ,
latione quorumdam, juxta terapo-
vel instructione

cura charitate Chrisliaua. » El itera [ibid., cap. 9) : rum et actuum quahtatem, et quae communiter
« Quapropter illud unum isti considereut, quod om- atque unaniraiter in conciliis sacris ad auctoritatem
nibus palet. Si auctoritas Cypriani sequenda est, generaiiter custodienda et recipienda perpctuo de-
raagis cam sequendam esse iu unitate servanda ,
crevcrunt : tu hac discretione, ut praemisi ex verbis
quara iu Ecclesise consuetudine commutanda. Si beati Gelasii, suscipe ad instructionem illas epistolas,
autem concilium cjus attendimus , huic esse uni- qiias beatissimi papae diversis temporibus ab urbe
versge Ecclesi;e posterius conciliura praeponeudura, Roraa pro diversorum Patrum consolatione dederunt,
cujus se raembrura csse gaudebat, et ut se in totius legendas venerabihter, et serva sacra conciha, quae
corporis corapage retinenda cseteri imitarentur sedes apostolica et oranis sequitur Ecclesia, inviola-
saepius adraonebat.Nam etconcilia posteriora prlo- bihter. Et ut Dorainus ex lege confirmat in Evan-
ribus apud posteros prseponuntur et universum gelio In ore duorum vel trium testium stabit omne
, :

partibus semper optirao jure praepouitur. Cyprianusg verbum (Matth. xviii), quia raihi non pigrum, tibi
enim sanctae Ecclesice cathohc» universitas non aulera est necessarium, repclara tibi quod de sacris
fuit, sed in ejus universitate pei'mansit : cujus ra- conciliis ad Januariura dicit beatus Augustinus :

dicem nunquam deseruit, sed in cujus radice fe- « Omnia neque sacrarum Scriptu-
itaque talia, quae
cundus, ut esset fecundior, ab agricola coclesti pur- rarum auctoritalibus continentur, nec in conciliis
gatus est. » Haec de aliis conciUis a beato Augus- episcoporum statuta inveniuntur, nec consuetudine
tino sunt dicta. Caeterura de sacra et mystica Nicaena universalis Ecclesiae roborata sunt, sed diversorum
synodo, sicut supra ex verbis Leonis et ahorura locorura diversis motibus innumerabiliter variantur,
ostendi , uihil unquam a quo([uam, vel apostoUcae ita ut vix aut oranino nunquara inveniri causae
sedis poutifice, vel a plenario conciho, minime au- possint, quas in eis constituendis homines secuti
tera a regionah, est imraulatum, quod nou sit peni- sint, ubi facultas tribuitur , sine ulla dubitatione
tus irritura. Sicul ct sanctus Gelasiusindecretis suis resecanda exislimo. w Qute verba beali Augustini
dicit : « Non, inquiens {cpist. 11 ad Dardanos), nos quomodo placeant tibi, tu videris, exiguitati autem
latet, in teinpestate persecutionis Arianse, pluriraos meae tutius et salubrius videtur cura illo sacra sequi
pontifices de exsiliis pace reddita respirantes, per conciha, et omnibus qui me audire voluerint incul-
j. _ _-_j congregatis
certas provincias, ^ ^_,_
,
— — secura fratribus, ec- — — , care,
-
^
non sequi rehctis
_j _ _ sacris
_ __ _-_
couciliis -Tquae
illa -r—
ipse
clesias coraposuisse turbatas : non tamen ut illius ^ existimat resecauda, quam illa quae tu resecata et

synodi Nictcna quidquid de fide et communione ca- dissecata proponis sectanda, quoniam sibi ipsis di-

tholica ditlraiverat inmiutarent, nec nova quemquam versa, ostendunt se esse non posse omnibus et in

pro lapsu damnationc percellerent : sed illius tenore oranibus scrvanda atque sequenda. « Oportet igitur,
decreti, nisi rcsipuissel ,
judicare daranatura, esset- inquit Innocentius ad Decentium Eugubinum episco-
que consequens , ut nisi corrigeret , damnationi pura, eos, quin Doraini sacerdotes, hoc sequi quod
procul dubio subjaceret. » Suscipe igitur illas epis- Ecclesia Romana custodit, a qua eos principium
tolas, de quibus tua commenta compilasti, venera- accepisse non dubium est, ne dum peregrinis as-
biliter, ut dicit Gelasius, et serva inviolabiliter sacra sertionibus student , caput institulionura videantur
concilia, ut decrevit Gelasius, et caeteri catholici oraitlere. sit autem
y quod Ecclesia Roraana
Quid
videlicet doctique decreverunt pontilices. Sicut et cuslodit, et Domini sacerdotes oporteat sequi, de-
de sanctorum iraaginibus decreverunt , reprehen- raonstrat Gelasius {epist. 11 ad Dardunos) « Con- :

dentes eos, veluti et beatus Gregorius in epistolis fidiraus, iuquiens, quod nullus jam veraciter Chri-

ad Secundinum et ad Serenum Massiliensera de- slianus ignoret, uniuscujusque synodi constitutura,

monstrat episcopum, qui sub hac quasi occasione quod universalis Ecclesiae probavit assensus, nuUani
ne adorari debuissent, confringenda easdera iraa- D raagis exsequi sedera per caeteris oportere quara
gines dixerunt, et laudantes eos, qui illas non ado- primam quae unamquaraque synodum et sua aucto- ,

randas, sicut neque confringendas, sed ad instruen- ritate confirraal et conlinuata moderatione custo- ,

das solummodo raentes fuisse nescientium collocan- dit, pro suo scihcet principatu, quem bealus Petrus
dasconstiluerunt : quoniara in adoratione solius orani- apostolus Domini voce perceptum, Ecclesia nihilo-
potentis sanclae Trinitatis humililer prosterni debet, minus subsequente, et tenuit semper et retinet. »

et si quis imagines Dei sanctorum ad instructio-

et Ecce habes secundum legem et Evangelium pleni- ,

nem facere voluerit et habere non debet ullo modo tudinem testium testificautium de sequendis incon-
probiberi. Et quia, ut scriptum est : Quomodo in vulse conciliis, et de non studendis peregrinis asser-
9quis resplendent vultus perspicientium, sic corda tionibus, Apostolo etiam praecipientc, Doctrinis va-
hominum mayiijesia sunt prudentibus{Prov.\\\\i); riis et peregrinis nolite abduci{Uebr. xm). Peregri-
et : Aqua profunda verba ex ore viri (Prov. xviii) nas autem eas assertiones ideo cum Innocentio dico.
ct : Diriventur fontes tui foras {Prov. v) ; ex verbis quia ex quo sacra concilia in Ecclesia catholica cele-
391 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 392

brari cceporunr, illa quse suo tempore partim vigue- A licet a quibusdam uon pnevalentibus fuerit attenta-
runt, nisi quantum ex eis sacra concilia assumenda tum, constituisse ut per singulas provincias suis
viderunt, ab usu ecclosiastico eftluxerunt, usquequo privilegia serventur metropolitanis ecclesiis, ita ut
nuper a te, quantum ex te est, recrudescere ince- horum omniuro, videlicet sibi commissorum, metro-
perunt, ut ab ea, quae aspiras libenter, transire politanus habeat potestatem. decrevit dicens {conc.
possis in affectura cordis licenter , et a uullo coer- Antioch., can. 6) : « Per singulas regiones episcopos
ceri vel judicari valeas regulariter : sed non cen- convenit uosse, metropolitanum episcopum sollicitu-
tiunt tecum, neque tibi consentiunl doctores et ma- diuem totius provinciae gerere, propter quod ad me-
gistri Ecclesiae. tropolim omncs undique, quinegotia videnturhabere
CAPUT XXVI. coucurrant. » Et itcm {can. 13) : « Xullus episcopus

De eadem difjercntia iterum , et dc conciliis ex alia provincia audeat ad aliam transgredi, et ad

plenariis, sijnodique Nicccna ycerogativa. promotionem ministerii aliquos inecclesiis ordinare,
Unde quasi ex supererogatione superadjicio tibi licet consensum videantur praebere nonnulli, nis
quod item beatus Augustinus ad Januarium dicit litteris tam metropolitani, quam cseterorum qui cum

(epist. 118) : « Primo, in(juiens, tenere te volo quod eo sunt episcoporum, rogatus adveniat, et ad actio-
est hujus disputationis caput , Dominum nostrum g nem ordinatiouis accedat. » Quod manifestum est

Jesum Christum, sicut ipse in Evangelio loquilur, de quolibet melropolitano, ne in provincia metropo-
leni jugo suo nos subdidisse et sarcinae levi. Unde litani alterius quod non est suum non petitus vel

sacramenlis numero paucissimis, observationc facil- vocalus pra?sumat, et non de luo metropolitano in
limis, signiticatione pra^stantissimis, societatem novi tua parochia illi suhjecla dicere. Unde et Innocentius
populi colligavit , sicut est baptismus Trinitatis no- ad Alexandrum Anliochenum episcopum {epist. 20):
mine consecratus, communicatio corporis et sangui- « Revolventes, inquit, auctoritalem Nicaenae synodi,
nis ipsius, et si quid aliud in scripturis canonicis quae una omniura per orbem terrarum mentem ex-
commendatur, exceplis his quaj servitutem populi plicat sacerdotum, qua? censuit dc Antiochena eccle-
veleris pro congruentia cordis illorum et prophetici sia,cunctis fidelibus, ne dixerim sacerdotibus, esse
temporis onerabant, quae et inquinque libris Moysis necessarium custodire, quia super dioccesim suam
leguntur. Illa autera (luoenon scripla sed traditacus- pnedictam eccIesiam,non superaliquam provinciam,
todimus, quae quidem toto terrarum orbe servautur, recognoscimus constitutam. » Et Bonifacius papa ad
datur intelligi, vel ab ipsis apostolis, vel plenariis HilariumNarbonensem episcopum [epist. 3) : « NuUi,
conciliis, quorura est in Ecclesia saluberrima aucto- inquit, videtur incognita synodi conslitulio Nicainae,

rilas, commendata atque statuta retineri, sicuti quod quee ita praecipil, ut eaderaproprie verba ponamus :

Doraini passio, et resurrcclio, et ascensio inca^lum, ^ Per unamquamque. provinciam jus metropolitanos
et advenlus de cmlo Spirilus sancti, anniversaria so- smgulos habere debere, nec cuiquam duas esse posse
lemnitate celebratur. et si quid aliud tale occurrit, subjcctas quod illi, quia aliter credendum non est,
:

quod servatur ab universis quacuntiue se diffundit scrvandum sancto Spiritu suggerente sibiraet cen-
Ecclesia. )> Et in edicto Justiniani iraperatoris, de sucrunt. v Et paulo post : « Quod idcirco diciraus,
rectae fidei confessione, et refutdtione hceresium quae ut advertat charitas tua, adeo nos canonum praecepta
adversantur cathoIica^DciEcclesiae, a synodo quinta servare, ut ita constitutio quoque nostra diffiniat,

dictato,etab eodem imperatore confirmato,scriptum qualenus metropolitani sui unaquaeque proviucia in

est : « Oportet. inquil, etiam illud atlendere eos qui omnibus rebus ordinalionera semper exspectel. »
veritatera perscrulantur, quod forsitan in conciliis Et his consona Ca'Iestinus « Juxta decrela, in- :

quaedara a cerlis ibi convcnienlibus dicuntur , aut quit {epist. 1), canonura unaquacquo provincia suo
pcr favorem, aut per contrarictatcm , aut per igno- raetropolitano contenla sit, ut decessoris nostri data

rantiam : nemo autem altendil ea quae per partem a ad Narbonensera episcopura contincnt constituta :

quibusdam dicuntur, sed sola illa quae ab omnibus nec usurpalioni locus alicui sacerdoti in aherius
communi sensu difiiniuntur. Si onim aliquis secun- concedatur injuriam. Sit concessis sibi contentus
dum illos voluerit attendere luijusmodi contrarieta- D unusquisque limitibus, allor in allerius provincia
tes, unaqurcque synodus inveniolur seraetipsam de- nihil Unde et Africanum conciliuni ad
praesumal. »

strucns. » Qua discretione prudcntius te intolligens Coelestinum papam scribit dicens {post. conc. Afri-
Antiochona synodus, quam sauctus Ililarius, illo in can) : « DecrelaNicacna,sive inforioris gradus cleri-
carne vivens tempore quando celobrata fuit, in epi- cos, sive ipsos cpiscopos, suis metropolilanis aper-

slola ad imperatorom Conslanliura, cl in libro de tissime commiserunl. Prudeulissime enimjustissime-

Synodis monstrat fuisse catholicam, quamquc Chal- que viderunt, quaccunque nogotia in suis locis ubi

ccdononsis comprobat cl scicns post tempora :

,
orta sunt fmienda : ncc unicuique provinciac gra-
quorumdam corum , de quorum epistolis quacdam tiam sancli Spiritus defuluram, qua irquitas a Christi
coUogisti et (|uacdam dolo omisisli, habilum Nicaenum sacerdotibus et pi-udonler videatur, ol conslanlissimc

concilium {can. 6), cui a sequenlibus sanctis conci- tenealur. « Et Loo ad Anatolium [epist. 56) : « Illa

liis sicut nihil contrarium est addilum, ita ab eo

,
Nica^norum caninum per sanctum vere Spiritum
nihil est abrogatum, nihil mutilatum vel imrautatum, ordinata conditiu nuUa unquam est parte solubilis.
 393 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 314

Nulla sibimet de multiplicatioae congregationis A raen possunt minuere dignitatem. »> Sed nec sensu
synodalia concilia blaudiantur, neque trecenlis illis sacris canonibus concordante in melrica titulatioae
decem atque octo episcopis quanturalibet copiosor corapilationis tute dorano regi porrigendae scri-
numerus sacerdotum, vcl comparare se audeat, vel psisti :

prLpferre : cum tanto divinitus privilegio Nicaena sii

Responsuni a vincto rite nec exigier ;

synodus consecrata, ut sive per pauciores, sive per

plures ecclesiastica judicia celebrentur, omni penitus et mihi per coraministros raeos ad te directos re-
auctoritate sit vacuum, quidquid ab illorura fuerit raandasti, ne cogerera te respondere, quandiu in
constitutione diversura. » De cujus privilegio et custodia et absentia clericorum tuorum eras. Unde
beatus Ambrosius dicit (^lib. de Fide, cap. 9) «Non i : tibi et nunc oslendo tu, ut
tunc scripto respondi,
humana industria, non coraposilione aliqua, trecenti dixi, non recto sensu ponere ex sacris reo^ulis
decem et octo episcopi ad conciliura convenerunt, quod de non respondendo in lua excusatione dixisti,
sed et in numero eorum, per signum suae passionis asserente sancto papa Hilaro [in concil. Rom. c. 4 . :

et nominis, Dominus Jesus suo probaret se adesse « Nos, inquit, in nullo volumus severitatem ultionis
concilio, crux iutrecentis, Jesu noraen in decera et exercere sed qui in causis Dei contumacia :
vel
octo est sacerdotibus. »- « Et mihi,inquit Hilarius,g conteraptu deliquerit, aut ipse quod perperara fecit
ipse illenumerus hic sanctus est, in quo Abraham abolere noluerit, in se quidLiuid in aliumnon rese-
vu tor regnum impiorum ab eo qui aeterni sacerdotii carit inveniet. » Non enira haec quae egisti inter
Cbt forma benedicitur. s Et item bealus Leo papa dubia vel obscura secundum Leonis decrela pote-
icpist. 36 Anntolio) : « Sanctiilli et venerabiles pa- rant vel possunt ullo modo computari, ut inde lo-
tres, qui in urbe Nicaena sacrilego Ario cum sua cum defendendi te haberes, et tuis redonatus, re-
mansuras usque infinem mundi
impictate damnato, guJariter vocatus ad synodura respondere deberes
legesecclesiasticorumcanonum condiderunt, et apud sicut et in proecedentibus et in subsequentibus
nos in toto orbe terrarum in suis constitulionibus islius opusculi ex sacris regulis, et tu et quilibet
vivunt, et si quid usquam aliter quam illi statuere alius qui legerit potest coguoscerc : et ideo libi
pr.esuraitur, sine cunctatione cassatur. » Et hinc scribere studui, ut quae in causis Dei conluraacia
sanctus Leo ad Pulcheriam Augustara : « Contra vel conteraptu deliquisti, et quae perpere coramisisti,
statuta, inquit {epist. 58), canonum paternorum, abolere curares, et factura tuuni, quo male exordi-

qua; ante longissimae aetalis annos in urbe Nicaena nasti, sicut idem Hilarusjubet de eo qui male ordi-
spintalibus sunt fundala decretis, nihil cuiquam navit, ipse dissolveres quatenus severilatem ultio-
:

aiulere conceditur : ita ut si quis diversum aliquid nis in te exerceri ab eis quorum non
interest
• lecernere velit, se potius minuat. quam illa cor- ' exigeres, et ego in me non invcniiem quod in te
rumpat. Quae sit ut oportet a cunctis pontiticibus in- non resecare curaverim quia, : ut isdem dicit (m
lemerata serventur, peruniversasecclesiastranquilla eodem conc. c. 1) « Nulli fas
, : esl sine slatus sui
erit pax et firma concordia, nuUae de mensura periculo, vel divinas constitutiones, vel apostolicse

honorura dissensiones. nuUae de ordinationibu^ites, sedis decreta temerare : quia nos, qui potissirai

nullte de privilegiis ambiguitates, nulia erunt de sacerdolis administramus officia, talium transgres-
alieni usurpatione cerlamina ; sed aequo jure chari- sionum culpa respiciet, si in causis Dei desides
tatis, ralionabilis et raorum ofliciorumque ordo fuerimus inventi : quia meminimus, quod timere
servabitur, et ille vere erit magnus, qui fuerit totius debemus, qualiter comminetur Dominus negligentiae
ambitionis aiienus. » sacerdotum siquidem reatu raajore delinquit, qui
:

poliore honore perfruitur, ct graviora facit vitia

CAPUT XXVII. peccatorura sublimitas dignitatum. » Scripsi ergo
>>e canonibus et sentcntiis ab eo pravc inteUectis et tibi secundum decreta Leonis, ut salubres suscipere
usurpatis. curares hortatus. et nihil per contentionem agentes,
Juod ergo de tua parochia, quasi ego ad aliquid sed ad omne studium devotionis unanimes, divinis et
n .a diffiniendum illamadirenon possim, ex verbisD apostolicis conslilulionibus pareremus, et in nullo
Callisti et aliis, tuis compilationibus tecura non pateremur providenlissima canonum decreta vio-
"acientibus, affirmare conaris, prave intelligis. Sed lari. Tu autera cogitans consilia quae non poteria
tiis et aiiis regularura constitutionibus invenies hoc stabilire, inobedientiara tuam, ne corrigas quae
'^
^rvare debere unumqueraque metropolitanum in perpere admisisti, et cffrenationem desideralae liber-

lucia allerius metropolitani, quod tu tibi per- lalis, non sis metropolitano subjectus,
indebite, ut
< erse arrogas de tua parochia metropolilana! sedi de appellatione, et non reddenda compellatus de
llhemorum subjecta. Unde ea quae supra posui non injustis judiciis tuis responsione, secundum sensum

UM' personae arro^o. sed metropolitana! sedis di- tuum, sed non reclum, inlerprelata vis palJiare :

^iuiali ascribo : quia sicut beatus Leo dicit : « Etsi cum sicut Africie provineia} canones mauifeste de-
ponnunquara diversa sunt merila praesuium, jura monstrent a quibus non iicet piovocari, ila Sardi-
amen permanent sedium, quibus possunt aemuli censes canones patenter ostendant, appellatio
lertubatioaem aliquam fortassis inferre, non la- episcopi ad sedem apostolicara quando, ubi, et pro
Patrol. CXXVI. 13
 -

3^6
HINCMARI RHEMENSIS ARCHmPlSCOPl
excepto si,

•K «
quibus aualiter exseqm
quahter
Pt
fi.ri et
fieri
debeat, sed et Inno-
exsequi ae"e A eum postponere in aliquo pra^sumatis,

nntaraus. conlra eumdera metropolitanum

quod non optaraus,
mctropolitanum
Bonifacius, atque Leo idipsum decer-
centius, ac ut ob
appellans constringi vestrum vos habere aliquid causae contingat,
nant qui etiam ct pro qmbus Nam iis
hoc sedis apostolicae judicium requiratis.
:

regulis eloqauntur.
non debeat, leges concordantes scitis, per ca-
item idem beatus qui petere feslinant licentiam, quod
Attende igitur convenienter quod autiquorum Patrum mstitutione per-
episcopo extol- nones eliara
Leo Anatolio Constantinopolitano hanc
suam scripsit dicens missum. ^ Manifeslum esl cnim, qui canones
lenti se supra mensuram ab episcopis
licentiam a mctropolitanis petendam
« Virum catholicum, et praicipue Do-
{epist. 56) :
synodo
errore iraplicari, ita decreverunt. Quin Anliochenum conciliura,a
mini sacerdotem, sicut nullo favorabiliter comprobatura. Sed ct
Dicente quippe Chalcedonensi
oporlet cupiditate corrurapi.
nuUa Utdequjh-
Sardicenscs canones dicunt {can. 9) : «
sancta Scriptura : Post concupiscentias tuas non coepisco-
multis bet provincia cpiscopi ad eum fratrem et
eas, et a voluntate tua
vetare {EcclL xviii),
pura noslrum preces miltant, qui in metropoh
raultis vanitatibus resisten-
mundi hujus illecebris,
illc et diaconum ejus, et supplicalio-
inlegritas, consistit, ut
obtineatur
dum est, ut vera; continentiaj epistolas, et
nes dcstinet, tribuens coramendatitias
cujus prima superma,
labes superbia,
est laoes iuu.u.u
initium "— ^—
transgres- .

o.tolicae sedis expe-

sioniset origo_peccati Quoraam mens po tni^B e^^^^^^

adversus ItropoUtanura,
metropoUtanura, si episcopo ne-
nec gaudet concessis, tendo
avida, nec abstinet vetitis, decreverunt,
culpK, cesse fuerit, iidem Sardicenses canones
dum in ordinato pravoque progressu excrescunt Innocenlius ad Vitricium Rothomagensera
quae toleratae sunt studio
reparandae fidei et amore sicut et
episcopum palenter ostcndit, et Hilarus papa
dicit
oculos mentis tuae
concordiae. » Quapropter revoca c Illud etiam non
{epist. 8 ad Metropol. Gallice) :
et rectos gressus fac
a pravis progressionibus,
tuae et actionura tuarum, ut qui
poluimus praeterire quod sollicitudine diUgentiore
pedibus intentionis suorum
gaudeamus. curandum esl, ne praeter raetropolitanorum
te gerairaus, de te in Doraino
nunc de ad quamlibet provinciara
Fehcem cpi- Utteras aUqui episcopi
ad
Et aitende quod beatus Gregorius
iv, epist. iOj : audeant proticisci, quod etiam in omni genere otlicii
scopum in Serdica scripsit {lib.
per singulas debet ccclesias custodiri.
»
obedientia vcl sit reverenlia clericalis
« QuaUter, inquiens,
Theodorum Forojuliensem cpi-
quoque subjectis ipse Et sanctus Leo ad
praepositis exhidenda, ex tuis
scopum dicit {epist. 59) : « SoUicitudinis tuae
is

ambigis. In qua re valde est utile, si id quod

non metropoUtano tuo de eo
humihtas ordo esse debuerat, ut cura
discipUnae vigor imponit, nuUo cogente si id
ilaquc quod quod quserendum videbatur esse conferres, ac
laudanda servaverit. Pervenit ad nos etiam ipse nesciret
Jusli quod ignorabat dilectio tua
nostro, primae
txma= -vx...
fraternitas tua Joanni fratri
morem constituLum
constituLun
^ inslruivos pariter poscereiis quia in causis, quae :

nianae episcopo, secundum

nec relationi ad generalem observantiam pertiuent omnium
parere despiciat, et nec decreto ejus,
subscribere. Quod si Domini sacerdotum, nihil sine primatibus oportet
juxta consuetudinem voluisset
quia superbiae de te raam- inquiri » Et Symraachus ad Caesarium Aerelatense-n
ita est, contristamur, inquit, episco-
episcopum (epist. :>) « Si quilibet,
quod quara sit pra;cipue in
:

festae praebes indicium,

admonitionis pus melropolitano pontifici, juxta canonum difiini-
sacerdote culpabile, divinae clcmentia noverit
lionem vocatus, obtemperare noluerit,
liortamur, ut meutis tumore
eloquitur. Propterea ecclesiaslicae
noslro hu- succidendum se, quod non optaraus,
deposito, antedicto fratri et coepiscopo dicunt
desinas, quatcnus disciplinae. » Et Africae provinciae canones
milera te exhibere et parere non
fraternitatis vcstrae coucordia, {can. 43) Ut episcopus a priraate suo vocatus
: «
et Deus gaudeat in
ad synodura competenter occurrat. Quod
si non
et sumant
aUi de te bonitatis ex(!raplum. Nam si,

superbia permanere con- potuerit occurrere, nisi rationem impedimenti sui

quod non credimus, te in
apud suum primatem reddiderit, Ecclesiae suai
com-
disciplinaj corre-
tigerit, districtam canonicanique
raunione debere esse contentura. « Et {can. 20)
;

sacros canonos ulci-

ctionem contumaciae tuae scito
facis, talem
Bene ergo lucib,
scenter imponere. oene laium iv- spont
tc .-^.^/^1. - v.— non
Qui — —
fuerit concors circa melropolitanain
consortiun seO
aub considerationeprJere.quaUsessecanonicaDecclesiam. el circa saccrdotale
putat pro-
nec tibi denuo inilatus, et ab hoc consorlio separatus,
coercitione exigente compcUeris. Nara conventu;
Ucebit ad tua; priai plebi incubandum, et nonnunquam
post banc nostrara admonilionem hunc noi
morom majoribus tuis ad venire detrectat, circa
concilium
volunlalis arbitrium contra
indisciplina- tantura diuecesim non esse servandam. verum ot <i>

inobedientem existere, nec nos lanla} omnimod^,

dissimulare vel dif- propria ecclesia, (lute illi male faverit,
tioni ecclesiaslicara cognoscas
aduilcndum ul eliara auctoritale pubUca rcjiciatui,
ferre vindiclam. " Et item idem S. Gregorius ad
vii. ind. 11, at(iueab ipsa principali calhcdra rcmovealur. » E,
Yincenlium, et caeteros cpiscopos {lih.
{can. 190 Curtliag.) « Si accusalus ad rationet
Horlamur, iuiiuit, fraternitatem vc-
:

epist. 8) : «
reddcndam vcnire rcfugerit, ot excommunicati:
strara, ut si quemciuam vestrum pro causis propriis nc
necessitas, a primate suo exslilerit temporo quo ,

ubicunque longius compuleril aml)ulare

a sanctis communicat, uec in sua Ecclesia vel parochi
a metropohlano vestro, sccundum iudiclam
Uccnliam debealis, uec communicet. Et sanctus Hilarus papa ad Leoi
•

Palribus regulam, pelerc

39? OPUSC. ET EPIST. L\ CAUSA HDJCMARI LAUDUN. 398

tium, et caeteros episcopos scribit (epist. -2) : A Augustiiius, doctor famosissimus, atque ab aposto-
« Quia non minus in sanctarum tradilionum delin- lica sede receptissimus, qui Carlhaginensi concilio,
quitur sanctiones, quam in injuriam ipsius Domini in quo hsec qus eo prasraisimus, aposloiica auctorl-
prosilitur. ^ Et Dioscorus in synodo Chalcedonensi, tate firmato interfuit, et plenissirae sensum novit.

sicut in gestis ejusdera concilii, sed et in edicto Ju- quo eadem synodus capitulura illud constituit de
jtiniani super quintam synodum deraonstratur, uon quo in epistola ad clerum et plebem Hipponiensium
quia in fidera peccaverit, sed propter solura ecclc- inter alia dicit (epist. 137) : « Nuper in concilio epi-
siasticum ordinem, et quia contra sunra archiepi- scoporum constitutum est, nullum clericum, qui
scopum sacris canonibus obvians rebellaverat, est nondum communione de-
convictus est, suspendi a
damnatus. Et Acacius Constantinopolitanus episco- bere, nisi ad causam suara examinandam se non
pus propter praevaricationemNicaeni conciliia Felice praesentaverit. v Ipsam aulem praesentationem idem
papa esl condemnalus, sicut idem Felix ad eum demonstrat concilium {conc. Carthag., can. 19), vi-
•scripsit dicens [cpist. 4) : n Multarura transgressio- delicet, « ut aut ipse accusatus, ad causam suam
num reperiris obnoxius, el in venerabilis Nicaeai dicendani electorum judicum die statuta litteris evo-
concilii contumelia es saepe versatus. » Haec mentis catus occurrat, aut aliquas veras necessitatis causas
oculo perspice, et ne illa, quod absit, incurras so- gprobet. quibus occurrere non potuisse manifestum
iertissime cave. sit. D Et attendendum. quia dicit non potuisse, et
CAPUT xxvm. non dicit non voluisse. Sic et de accusatore dicit :

Ik- male ah eo excommunicatis quiet qualiter ex- :

" Ut nec adimatur facultas causae suae peragen-
ipsi

communicari debeant, et qui ordo in judiciis da3, si se ad diem occurrere non valuisse probave-
ecclesiasticis observandus. rit. D Sic ct iterum de accusato, si ad concilium
Nam cum dicat beatus Petrus apostolus : Si bene universale anniversarium occurrere noluerit, dicit :

facientes patienter sustinetis, hcec est gratia apud <> Quod si accusatus vel accusator occurrere voluit et
Dcum (I Petr. ii), causa injuriarum tuarum, sicut in non valuit, excusabilem quemlibet eorum synodus
petitione mihi ab ecclesia Laudunensi data contine- esse voluit. Hoc quippe Africana synodus patenter
»

tur, presbyteros et diaconos, ac reliquos clericos non ostendit, dicens {can. 46 « Ut si intra annum ex- 1 :

accusatos, nec confessos, neque convictos, ab omni comraunicationis causam suam purgare contempse-
ecclesiaslico otlicio excommunicasli, et ut ncmo rit. u Unde et Carthaginense concilium dicit (can.

sacra missarum officia in tua parochia celebraret, 19): « Quisquis episcoporum accusalur, ad primatem
luterdixisti : cum sacri canones neminem ab olficio provinciae ipsius causam deferat accusator, nec a
rLinoveri permittant, nise aut sponte confessum, aut coraraunione suspendatur cui crimen intenditur, nisi
regulariter convictum, aut eum qui regulariter vo- ^ ad causara suam dicendara electorum judicum die
catus ad reddendae rationis judiciura venire noluerit, staluta litteris evocatus minime occurrerit. " Qua sen-
sicut scriptura est in capitulo 19 Carthaginensis con- tentia evidenter ostenditur, quia accusator accusare
cilii de episcopis. et in -20 de presbyteris et diaconi- non potest, nisi in accusatione praesens fuerit; potest
bus, ac reliquis clericis. « Si, inquiunt (can. 29 1, autem accusare absentem: et qui non polest accusari
prosbyteri vcl diaconi fueriut accusati, adjuncto sibi nisi per praesentiam accusatoris, potest absens judi-
ex vicinis locis proprius episcopus legitimo numero cari, imo etiam ab his qui hoc decreverunt jam judi-
collegarum, quos ab eodera accusati petierinl, id est catus est, si ad judicium litteris evocatus secundum
una secum in presbyteri nomine sex, indiaconi tres, quod decrelum est non occurrerit, vel aUquas veras
ipsorum causas discutiant, eadem diei*imi el dila- neccssitatis causas, quibus eum occurrere non po-
lionum, et a communione remotionum, et discussio- tuisse manifestum sit, non probaverit. Similiter ut
ne personarura inler accusatores et eos qui accusan- de episcopo, ita et de presbytero, vel diacono subse-
lur forma servata. i> Scilicet sicut de episcopis in quenti capitulo demonstratur. Hinc Bonifacius ad
praecedenti capitulo eslditrinitum : reliquorum autem septem provincias scripsit, dicens de Maximo lepist.
clericorum causas etiara solus episcopus loei agno- i\ : « Si adesse voluerit, praeseas si confidit ad ob-
aCiiL et tiniat. Et item {can. 28i : « Presbyteri, dia- D jecta respondeat : si adesse neglexerit, dilationem
coui, vel caeteri inferiores clerici, in causis quas sententiae de absentia non lucretur. Nam manife-
* 'buerint, si de judiciis episcoporum suorum questi stum est confiteri eum de crimine, qui indulto et
rint, vicini episcopi eos cum consensu sui epi- toties delegato judicio, purgandi se occasione non
vel ad priraates
^cupi audiant, et inter eos diffiniant : utitur. D

suarum provinciarum provocent, sicut et de episco- Qui auteni ad accusationem admitti non debeant,
pis saepe constitulum est. " Et secundum Anlioche- leges dicunt :
" Sane hi qui crimina sua in quaeslione
nos cauones (can. 9) « Ad metropolim omnes undi-
: confessi sunt, de aliis si dicere voluerint, a judice
'• qui negotia videntur habere concurrant. » Et non credantur : quia jure et legibus constitutum est,
ui. 20) : « In canonicis conciliis adsint presbyteri, ut sponlanea professione reus reum non faciat, ne-
ei diacoiii, et omnes qui se laesos existimant, et que illi de altero credatur, qui se criminosum esse
synodi experiantur examen. Nullis vero liceat apud confessus est. > Et ilem : « Non credendum est con-
^c celebi-are concilia, praeter eos quibus melropoli- tra alios eorum confessioni, qui in criminibus accu-
tana jura videntur esse commissa. » Et hinc sanctus santur, nisi se prius probaverint innocentes, quia
 400
HINCMARl RHEMENSIS ARCHIEPISCOPl
399
causa debeat agitari. Carthaginense con-
penculosa . ... non debet rei adversum Aaccusatos
.t«Hm,tti
« Ut accusatus vel
cnium statuit dicens {can. 30)
nuemCUnaue
quemcunquef'fj^^^\
prOlebSlO. > LI
pro ^t COntmum
coti ium Afrioanum
^iii^a
,.„.._,,„„„. „..:
qui o^,.„co|„r lr,r.iim
accusatur, locum
:

accusator in eo loco unde est

demonstrat - Qui postea, inquiens [can. 96, 9i),
:

non difficile testes pro-

sibi oUgat proximum, (luo
sit
in ipsa adhuc ex-
quam excommunicalus fuerit, leges dicunt et hinc
ducere ubi causa liniatur; >- :

clericus, sive
communicatione constitutus, sive sit

omnesque servi, vel « Criminum discussio ibi agilanda est, ubi crimen
sitlaicus, accusare voluerit;
accusationem non admitlantur, admissum est nam alibi crmiinum reus prohibelur
:

proprii liberli, ad aut repe-

audiri. El ilem <• Si quis.adversarium
pubhca crimina leges » :

vel omnes quos ad accusanda pulsaverit, in provin-

ma- titione, aut criminis objectione
public^nonadmittunt; omnes eliam infamise suas exeral
cia in qua consistit ille qui pulsatur,
id est histriones, aut turpitudmibus
culis aspersi, ahbi aut
eliam, sive pagani, acliones, nec aestimet adversarium suura
subjectae personae ; haeretici
longius ad judicium pcrtrahcndum. Ille vero qui
seu Judsei : sed tamen omnibus, quibus accusalio
pulsalus fuerit si judiccm suspectum habuerit, li-
accusandi licenlia
denegatur, in causis propriis
Et quoliescun- ceal appellare. » Et Carlhaginense dicit concilium
non est neganda. « (Can. 98.)
«

{can. 13) Ut a quibuscunque judicibus ecclesias- «

raulta crimma obji-
:

que clericis ab accusatoribus ecc.esias„cos, ubi cs. major

egeri,a'c-BUcisada,iosiud.ces
ciuntur, et unum :ri
rn.ur:, t^x u„l
p ,
quo
h P.ius
»
^,,^,. •,„„
C auctoritas,
non eis obsit quorum nrovocatum.
provocatum,
probare non vaUierit, ad caetera
jam non f,,„_i.
fuerit
cusator,
solula sentenlia, si convinci non poiuerint,
admillatur. Testes autem ad testimonium non fuerit
admitti vel inimico anirao judicasse, vel aliqua cupiditate
admittendos qui nec ad accusationem
ex consensu partium
,

aut gralia dcpravari. Sane si

praecepti etiam quos ipse accusator de
sunt, vel
electi fuorint judices,etiamapauciori
nuraero quam
sua dorao produxerit ad testimonium autem in- :

Qualiter
admittan- constitulum est, non hceat provocari. )>

tra annos quatuordecim aetatis suae non sacri canones

m- autom senlentia finiri debeat, leges et
Augustinus dicit " Quamvis
tur. " Et sanctus
: ,

monstrant, dicentes ut vel in synodo, vel per judi-

vera sint quaedam, non tamen judici
facile
quiens, dederint, sive
cerlis indiciis demonstrentur. » ces, sive quos conquirenles primates
credenda sunt, nisi
ratione ad quos ipsi vicinos ex conscnsu delegerint. » Deputati
Qui fecit quod docuit, cum in reddita
Xantippum scribens, quera- autem judices episcopi, ut Africanum dicit conci-
prmiatem suae provinciae
suum Abundanlium a se judica- lium {can. 88), ab illo priraate sunt dandi, in cujus
datn presbyterum
provincia causa versatur si autera ex communi :

tura esse demonstrat, de eo dicens (epist. 236) :

elegerint, aut
Abuudantium quemdam in placito conquircntes vicinos judices
.. Insinuo prudentiai tuae,
unus
uu^. ehgatur. aut tres.
^-. et si tres elegeriut, aut
pcrlmenie au
fundo Strabonianensi pcrtinenle
curam nuM.a.u
ad curum nostram .x.^„
„
'
17.
^ ,
E
non arabu- Comnium sentenliara sequatnur, aut duornra^ .
ordinatum fuisse presbyterura. Qui cum Si quis
Chalcedonense concihum dicit ican. 9): «
servorum Dei, non bonam famam habere
laret vias
clericus adversus clericum habet negotium, noa
coeperat, qua ego conlerritus, non tamen temere
solhcitior factus, deserat episcopum propriura, et ad saecularia per-
ahquid credere volens, sed plane
malae currat judicia sed prius actio ventiletur apud epi-
operam dedi, si quomodo possem ad aliciua ;

pervcnire. Ac scopum proprium, vel certe consiho ejusdem epi-

conversationis ejus certa indicia
scopi, apud quos utra'que partes voluerint, judicium
primo compcri, eum pecuniam cujnsdam
ruslicani
ca-
inlervertisse, iia ut conlinebunt. Si quis autcra prster ha?c fecerit,
de vino apud se commendato
rationem. nonicis correptionibus subjacebit. » Et sanclus In-
nuUara inde posset probabilem rcddere
est, die jejunii na- uocenlius ad Victricium episcopum « Si (juap, in- :

Deinde convictus atque confessus

quit [cpist. 1), causae, vel contentiones intcr clericos
sicut et
tahs Domini, quo etiam Gippilana ecclesia
perrecturus ad ec- lam superioris ordinis quam eliam inferioris fuerinl
caeterae jejunahat, cum lanquam
collegcC suo prcsbytero exortK, ut secundum synodura Nicaenam congrcgatis
clesiam suam valcfecisset
cum secum nullum cjusdem provincitc episcopis jurgium terminotur :

Gippitano hora fere quinla, et

in eodem fundo reslilisse, ot apud

nec ahcui hcout (sine pra'judicio tamen Romanae
clericum haberet,
quaradam malae famae muUerem, cl prandisse etD EccU^suc,
cm m ommbus causis debet leNtrtnlia
T .^ ..„i:.,i;.. oo/.r>r..lr>tiKi,c 1-
/1111 p.THfin
in eadein
cuslodiri), reiiclis his sacerdotibus, qui in
.:. . I.;.-

et in una dorao raansisse, et hoc negare

coenasse,
oc- provincia Dei EccU>siam nutu divino gubornaul, ad
non poluit. Nara quae negavit Deo diraisi, qua)
ei cora- ahas convolare provincias. Quod si quis forlc prae-
cullare perniissus non esl, judicavi. Timui
sumpserit, et ab otficio dcri submotus, et injuria-
ecck^siam praesertim inlcr ha>rcticorum
mittere ,

Ihvc aulem rum rcus ab omnibus judicotur. autem majoresSi

circumlatranliura rabiem constilulam.
medio fuorint devolutae, ad sedem aposlo-
me prudenlia! lua' praecipue intimaro oporlobat, nc causae in
onim isle
Scioljat hcam, sicut syuodus slatuit, et vetus consuoludo
ahqua tibi fallacia subroporot. -

non contomnol)at secundum cxigit, posl judicium e|)iscopale referantur. »

vir Domini canones, et
El (luia sicut duo sunl pcccala, ct duo geiiera
eosdem sacro.*' canones, primali suo, minori scien-
obaudiens pcccatorum (^aiit enira in Deum peccal homo, aul
tia et forte mcrito, sed poliori loco subdi,
duo sunt advenlus Domini, qui
Obeditc prcpposiiis vestris in in hominem), et
dicentem Aposlolum :

venit peccatorcs salvos facerc. Omnes cnim pccca-

{Hehr. xiin. Ubi autem inter accusatores
ot
Domino
 :

401 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HlNCMARl LAUDUN. i(n

verunt, etegentgloriaDei {Rom. unus occultus, iii), A latio eorum, qui versutias agendi credunt esse con-
el alter manifeslus :
De- unus, de quo scriptum est : silia, nun juam innocentise nomen accipiet. Confite-
scendit sicutpluvia in vellus [Psal. lxxi), et alter de tur enira de omnibus quisquis se subterfugere judi-
quoscTipXum es\ Deus manifeste veniet{Psal. xlix);
:
ciura dilationibus putat. Nihil enira interest utrura

unus de quo dicitur Venit /ilitis hominis, non ut :

omnia quae dicta sunt compro-
in praesenti exaraine

judicet mundum, sed utsulvetur mundusperipsum bentur, cum ipsa quoque pro confessione procurala

{Joan. m), alter qnando veniet judicare vivos et mor- loties constet absentia. Quod si adesse neglexerit,

tuos et sosculum per ignem ; ita duo sunt judicia, dilationem sententiae de absentia non lucretur. » Sic

unum occultum, et alterum manifestum ; et duo ju- Ca'le>tinus [epist. l)do DanieleGalharum quondam
diciarii ordines, unus de quo dicit Apostolus : Si quis episcopo judicavit. « Et quia nerao praepropere, vel

frater nominatur fornicator {I Cor. v), elc, eam no- praepostere, scihcetnon commonitus, neque conven
minalionem intelligi volens, ut dicit Augustinus in tus est judicandus, de conventione hujusmodi patra-

libro de Poenitentia {cap. 3), quae fit quomquam,

in toris manifestorum crirainum lex dicit Quicunque :

cum sententia ordine judiciario et cum integritate tribus auctoritatibus judicis conventus, vel tribus

profertur. Noluit enim hominem ab homine judicari edictis ad judicera fuerit provocatus, aut uno pro
ex arbitrio suspicionis, vel etiam exlraordinario D oranibus percmptorio, id est, quod causam extin-
usurpato judicio : sed potius ex lege Dei secundum guit, fuerit evocatus, et praesenliam suam apudeum
ordinera Ecclesiae, sive ultro confessum, sive accu- judicem a quo ei denuntiatum est exhibere noluerit,
satum atque convictum Nam si nominatio sufticit, adversus eum quasi in contumacem judicari potest,

muhi daranandi sunt innocenles, quia saepe falso in quinimo nec rectractari per appellationem negotia
quemquam crimen nominatur. Qui ordo judiciarius possunt, quoties in contumacem fuerit judicatum. i*

quahter exsequi debeat, beatus Gregorius in com- Et hanc sententiara de tribus auctoritatibus con-
monitorio ad Joannem defensorem euntem in Hi- ventis ex evangehca veritate, Coelestinus ad Nesto-
spanias dicit ilib. xi, ind. 6, epist. o2) : « Videlicet, riura scribens, et Ephesina synodus de eodera de-
ut alii sint accusatores, et ahi testes : deinde causa- cernens, et beatus Gregorius ad Joannem scribens
rum quahtas est examinanda, et ut prsesente ac- comprobant. Dc peremptorio autem scripto, Afri-
( ii-alo sub jurejurando dicatur testimonium scriplis canum concihum monstrat de Cresconio {can. 15">

illrgatum, et accusatus respondendi et defendendi «. Ut si conventus resipiscere detrectaverit suo con-

V. incum habeat, et examinatio personarum accu- temptu et contumacia faciente, auctoritate judiciaria
>aiitmm ac lcstificantium regulariter fiat. » Quem protinus excludatur. » Et item beatus Gregorius de

JLidiciarii ordinis modum cliam Dominus innuit sententia in conlumacem scribens ad Maximum
,

in resuscitatione puellae in domo jacentis mor- ^ prfesumptorem Salonitanum episcopum dicit {lib. v.
ti r, ac si non omnibus causae notae,
in revelatione epist. 3) : « Hortamur ul ad nos venire omni post-
ijuosilam discipulorum suorum testes, sed et palrem posita excusatione festines, quatenus servata justitia,
>i malrem puellae secum adhibuit {Luc. viii). Aher hacc de quibus accusaris et cognoscere et finire

judiciarii ordinis modus est eorura, quae non sub secundum canonica instituta Christo revelante pos-
orum notitia, quasi adhuc in cubiculo conte- siraus. Ita autem fac, ut ad veniendura amphus jam

ut patrala credautur testibus indigent, sed raoras non ingeras, ne ipsa te magis absentia ob-
q .a>i jam extra portam civitatis multa turba comi- noxium his quae dicuntur assignet, et nos in te haec
lai.i^' eiatus (Luc. viij, ad multorum cognitionem res, non solum propter dicta crimina quae purgare
di lala esse noscuntur. De quo judiciarii ordinis raodo, sublerfugis, sed etiara propter inobedientiac culpara,
di' il Apostolus : Ego quidemabsens corpore, prcesens durius scilicet ut in contumacen cogat ex concilio
»1 jam judicavi ut pra'sens eum qui sic
spiritu, ferre judicium. » Et Africanum concilium {can. 67),
itus estjin nomine Domini nostriJesu Christi, ad suggestionera vel postulatum Maurentii episcopi,
:regatus vobis et meo spiritu, cum virtute Domi- post recitatara schedulam quam obtulit Placentinus :

I' Debuisse quidem ex sancto concilio adversus con-

Jrsu, tradc) e hujusmodi hominem Satana' in in- «

l< rilumcarnis (I Cor. \); et paulo superius Ut tol- Dtumaces episcopos, qui praecepti fuerant a primate :

liitarde medio vestrum qui hoc opus fccitiibid.). suo ut occurrerent ad concilium, et non venerunt,
riiiie Ambrosius « cognito opere pellendum peccan- secunduin mensuram saccrdotalem ferri senten-
itin fuisse de caUu fraternitalis » dicit. Omnes cnim tiam ; sed servata ecclesiastica mansuetudine, dati
"ninen ejus sciebanl, in qua re neque testibus opus sunt de concilio electi judices, et missoe sunt htterae
11 al, neque terglversatione aliqua poterat tegi cri- ad eorundem episcoporura primatera. » Qualiter
iiiu. De patralore autem manlfcslorura, el si ad autora examinatis omnibus et ad liquidum cognitis,
inlicium adduci non polest, Bonifacius papa ad sententia regulariter ac iegaliler proferri debeat, et
.m provincias decernens dicil de Maximo, qui ecclesiasticaeelpublica; leges demonstrant dicenles :

wMilus etiam dcvital)al, et adesse rainime vole- iT Observare judices specialiter debenl, ut in orani-

ini : T Nullus, inquit iepist. 2), dubital, quod ita bus causis senlentia, quae deliberata fuerit, consti-
lUihcium nocens subterfugit, queraadmodum ut ab- tutis pariter partibus recitetur, ut ab his a quibus

-oJvatur qui est innocens quaerit. Sed astiita cavil- causa dicta est ad integrura quae dicla fuerit senten-
 »

403 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 404

tia cognoscatur. >• Et item : « Quidquid prcesenti- A ne fuerint. Quia vero certum uon secundum est te

bus partibus in causis fuerit ordinatum, habebit has regulas judicasso, nec ex consonsu partium elo-
plenissimara firmitatem, nec poterit immulari. » Et ctus in hac judicalione judex fuisti, a te judico ec-
item : » Ea qua?, altera parte absente decernunlur, clesiaslico ad me ranjoris auctoritatis judicom occle-

vira rerum judicatarum non obtinent. » Et item, siaslicura judicali, sicut et fecerunt, debuerant pro-
quod et sanclus Gregorius in commonitorio ad vocai"e, et lua injusla sontentia a rae ost competonter
.Toannem defensorom euntem iu Hispanias e\ soluta Placidt, inquit Carthaginonse conciHum, ut
fegibus novelte capitulo decimo
conslilutionis a quihuscunque jndicibus ecclesiasticis ad aliosju-
sexto de canonicum esse de-
teslibus posuit , el dices ecclesiasiicos, uhi est major auctoritas, fuerit
crevit « Hoc quoque, inquiens, snepius agno-
: provocatum, non eis obsit quorum fuerit soluta sen-
vimus, quoniam quidam, aut apud locorum de- tentia, si convinci non potucrint, vel inimico animo
fensores, aut apud clarissimos provinciarum ju- judicasse, velaliqua cupiditate , aut gratia deprava-
dices, aut otiam ut assolet hic apud clarissiraura ti; et roliqua. Quae sententia utrum te an non tangat,
magistrum census ingrediuntur et queruntur, ralio ipsa demon«trat. Xunc videaraus quid sacri

tanquam ab aUo passi aliquid contra leges ,

canones dicant de his, qui a singuhs episcopis pro-
aut ahter injustitiam sustinentes, aut damnificati d vinciahbus, pro incognitis causis priraati provincife
testes volunt producere. Al ne postea objiciatur eis ot caetoris episcopis excominunicantur. « De his, in-

quia per unam partem gestaconfecta sunt, oportetet quiunt Nica^ni canones (can. o), qui communione
illum qui impetitur, in ipsa civitate constilutura ubi privantur, seu ex clero seu ex laico ordine, ab epi-
teslimonia dantur, admonitum a judicesive a defon- scopis per unamquamque provinciara, sententia re-
sore, advenire aut audire testos. Si vero noluerit ad- gularis obtineat, ut hi qui abjiciuntur ab aliis non
venire, sed contenipserit ut ex hoc ab una parte te- recipiautur ; requiratur autcm, ne pusillanimitate,
stimonia advorsis aham inutiha sint, sancimus iiu- aut conlontione, vel alio quohbet episcopi vitio vi-

jusraodi testimonia ita valerc, tanquam si non exuna deatur a congregationo soclusus. Ut hoc ergo decen-
parte consisteront, sod eliam ipso prsesenlo fuissent tius inquiratur, beno placuit annis singulis per
facta. Si enira repudiaverit,etvenire noluerit et au- unamquaraque provinciain bis in anno concilia cele-
dire quac deponuntur, cum utique in publico sit et brari , ut coramuniter oranibus simul episcopis
non ex inevitabili quadara necessitate venire non congrogatis provinciae, discutiantur hujusmodi quae-
possit, aequaliter erunt lanquara si advcnissct, et stiones, et sic qui suo peccaverunt ovidenler epi-
nulla utilitas ex contemptu suo ei adhibebitur, sod scopo , excommunicati rationabiliter ab omnibus
videbuntur quidem in utriusquo prioseutia facla aslimentur, usquecjuo vel in communi, vel episcopo
Ecce, inquil sanctus Gregorius, admonondus esl ^ placeat humaniorom pro talibus forre sonlentiam
seraper adversarius, ut ad audiendostestesadveniat, Et Anliochenum concilium (can. 6) : «. Si quis a
ali0([uin necesse ost ut quod contra leges aclum est proprio opiscopo communione privatus est, non ante
firmitatera non habeat. » Quales autera tostes, vel suscipiatur ab ahis. quara suo rcconcilietur episcopo,
cujus opinionis, ad testiraonium adrailtondi sunt, aut corte ad synodura qua? congregatur occurrens
plurimse loges ostcndunt, qnx pene nulli habentur pro se satisfacial, et persuadens concilio sententiani
incognitai, qua; eliam et illud sanciunt : Ut vilissiinis suscipiat alteram. Ilacc autem difiinitio maneat circa
testibus etiam sine corporali discussione credinon laicos, ot presbyteros, et diaconos, omnesque qui
debeat ; et ilom in libro sexto, tilulo decimo nono, sub rcgula esse monstrantur. -> Et Carthaginense
interaliapraeciphur : Vtscntentia, si sinc scripfodic- concilium, quod in capitulo vigesimo dixerat, ul
ta fuerit, nec nomen sententice liabere nicreatur. staluto numcro uniti episcopi cum proprio episcopo

Quod legale decrotura et in passione Domini, supor prcsbyterorum et diaconorum causas terminarent.
cujus caput posuerunt causam ipsius scriptam, el in reliquorum clericoruni querelas solus episcopus
marlyrum passionibus, quando judicati sunl, obser- cognoscorot et fmirot, capitulo vigosimo octavo di-
vatum multoties U'ginuis. et lcgatosapostolicae sedis. cit : " Ut presbytori. diaconi, vel oietori inferiores
anctoritate Leonis pap.-e, Dioscorum in Chalcodo- D clerici, iu causis quas habucrint, si de judiciis
nensi concilio, ot Felicem Acacium, ol Silverium episcoporum suorum qucsti fuerinf, vicini episcopi

papam Vigiliura, el cactoros Romanacsedis pontificos eos cum consensu sui cpiscopi audiant, ct inter oo?
per scripturara phires qui rosipisccre noluorunt lo- difiiniant adhibiti ab eis episcopi. Quod si ct ab eis
gimus condomnasse. provocandum putavorint, non provocent ad transma-
CAPUT XXIX. rina judicia. sed ad primales suarura provinciaruni,
Quid canones statuant de irreqularifer e.rrom-
sicut et de opiscopis .saepo constituluin esl Ad
municatis.
transmarina aulem qui putaverint appellandum, a
Vide, frater, si has sacras legos fuisli socutus,
quando prcsbytcros ct diaconos iiarochi.o tua^ ab
nullo intra Africara in communioncm suscipianlur.

officio occlosiaslico gonoralitor excommunicasti, cum El Africanum concilium capilulo nonagosimo seoundo

ccrtissimuni alquc nolissirnum ot nobis et oranibus hroc oadom difllnivil. Qiii canonos propter longin-
in hacRhcmonsi provincia habeafur, quod nec ac- quitalom primalum, ad finilimos opiscopos, presby-
cusati, nooconfpssi, no(pii' convicli de aliquo crimi- toros. vol diaconos. ac roiiquos clericos praecipiun
 :

OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 406

)rovocare , sicut iidem canones aperte demonstrant A canones dicunt, ut eum qui fuerat a communione
:i ( apitulo de visitandis tempore concilii provinciis, separatus, ante cognitionem nullus debet praesumere
ed et in eo ubi Carthaginense concilium dicit {can. Quia sicut sanctus Leo
ut eura comrauoioni societ.
' I
: itUtunaquaequeprovinciapropterlonginquitalem ad Rusticum Narbonensem episcopum scribit {epist.
iriraatem habeat proprium. » Unde et Mauritania Si- 9o, in preefat.j : k In his quae vel dubia fuerint aut
ifeusis postulavit primatem provincia? Numidiae, ex- obscura , id noverimus sequendum ,
quod nec prae-
ujus ccetu separatur , ut suum habeat primatem, ceptis evangelicis contrarium nec decretis sancto- ,

uern , consentientibus omnibus primatibus provin- rum inveniatur adversum. Etitem: « Quia sacer- »

liiruin Africanarum, vel omnibus episcopis propter dolum Domini matura volumus esse judicia nihil ,

j'.i-;iuquitatem habere permissa est. Quapropter in possumus in rebus incognitis in cujusquam partis
naquaque provinciaquoe primatemhabet,omnesqui pra}judicium ditfmire, priusquam universa quae gesta
cgotia videnturhabere, secundum Antiochenos ca- sunl veraciter audiamus. » Et itera alibi egregie di-
ones, ad metropolim debent concurrere quia, ut : citur : Non esse justum mediatorem, quiin incertis
a.

''anum concilium ad Ccelestinum papam scribit

t"'
sic unam partera audit, ut alteri parti nihil reservet. »
9^ « Decreta Nicaena
: sive inferioris gradus , Et sanctus Gregorius : « Ira, inquit, sacerdotis ne-
cos, sive episcopos ipsos , suis metropoUtanis p quaquam debet esse praeceps et perturbata, sed raa
pertissime commiserunt. Prudentissirae enim ju- gis ex consilii gravitate mitiganda. » Et item : « Ad
ti-simeque viderunt quaecunque negotia in suis lo- proferendara, inquit iMoralium I. xix, c. 14), senten-
is iibi orta sunt finienda, nec unicuique provinciae tiam nunquam praecipites esse debemus, nec temere
icitiam sancti Spiritus defuturam ,
qua aequitas a indiscussa judicemus , ne quaelibet mala audita nos
.hri>[[ sacerdotibus et prudenter videatur, et con- moveant, ne passim dicta sine probatione credamus.
Uinlissime teneatur : maxime quia unicuique con- Quod profecto perpetrare pertimescimus, si auctoris
e^-um est, si judicio offensus fucrit cognitorum, ad nostri subtilius facta pensemus. Ipse quippe, ut uos
onoUium suae provinciae vel etiam universale pro- a praecipiti sentenliae prolatione compesceret, cum
ociire. » omnia nuda ct aperta sint oculis ejus mala tamen ,

Quod et Inaocentius ad Victricium ex Nicaenis de- Sodomae noluit audita judicare, qui ait: Descendam,,
revit canonibus , et ex eis Bonifacius ad Hilarium et videbo utrum elamorem, qui venit ad me, opere
arboncnsem episcopum dicit (epist. 1) :« Advertat, compleverintyannonestita^utsciamiGen.xxnij^H).
iquiens , charitas tua adeo nos canonum praecepta Omnipotens itaque Dominus et omnia sciens cur , ,

ervare, ut quoque nostra diffiniat,

ita constitutio antc probalionem quasi dubitat , nisi ut gravitatis
uatenus metropolitani sui unaquaeque provincia in nobis exeraplum proponat , ne mala hominum ante
mnibus rebus ordinationem semper cxspectet » et ;
'-' praesumaraus credere quam probare ? » De manifestis
imiliter Coelestinus, ct alii sedis Romanoe pontifices autera et phirirais cognitis raox ibidem subsequitur :

ecreverunt. Sardicenses quoque canones. propter « Ecce per angelos ad cognoscenda mala descendit,
raefatam longinquitatera priraatum , ad finitimos moxque facinorosos perculit ; alque ille patiens , ille

piscopos, vcluti et Africae provincia' canones ,

pro- mitis, ille de quo scriptum est : Tu autem, Domine,
ocare permiserunt, sicut etin eisdem Sardicensibus cumtranquillitate judicas (Sap. xii, 18), illede quo
janonibus demonstratur, meraorante Osio importu- rursum scriptum est : Dominus patiens est redditor
jtates Africanorum episcoporum ,
quos dicit se '{Eccli. V, 4), in tanto crimine involutos inveniens,
ognovisse sanctissimi fratris el coepiscopi sui Grati quasi patientiam praetermisit , et diem extremi judi-
alutaria consilia spernere atqua contemnere. Unde cii exspectare ad vindictara noluit, sed eos igne
1 praefato Sardicensi concilio scriptum est (can. 17) Ecce malum quasi
judicii ante judicii diera praevenit.
Osius episcopus dixit Quod me adhuc movet reti- : cum difficuUate credidit et tamen sine cum audivit ,

erenon debeo, si episcopus quis forte iracundus, tarditate percussit cum verum agnoscendo reperit :

uod esse non debet cito et aspere commovetur , ut nobis videHcet daret exemplum, quod majora cri-
dversus presbyterura, sive diaconum suum et ex- mina et tarde credenda sunt cum audiuntur, et citius
smiinare ciim de Ecclesia voluerit, providendum est D punienda cum veraciler agnoscuntur. » Et qui a
innocens damnetur , aut peidat communionem ;
Patre acccpit orane judicium , et in spiritali et in
L ideo liabeat potestatem is qui abjectus est , ut saeculari sua republica ,
pro se ad judicandura mi-
piscopos finitimos iuterpellet , et causa ejus audia- nistros suos constiluit , sicut Scriptura dicit , eisque
ir, ac diUgentius tractetur, quia non oportet ci sibi in judicio etiam ministrare pracepit , dicens :

egare audientiam roganti. Et iile episcopus ,

qui Si quis mihi ministrat, me sequatur {Joan. xii, 26),
iste aut injuste eum abjecit ,
patienter accipiat ut id est me imitetur. In qua rainistratione idem qui
egotium discutialur, ut vel probetur senlentia ejus est via, veritas, et vita, viam judicandi hoc modo
plurimis, vel emendctur. Tameu priusquam omnia judicibus sacra lectione ,
qui fuerint Sodomorum
iligenter et fidehler exaininentur, eura qui fuerat a accusatores oslendit, Clamor, inquit , Sodomorum
ommunione separatus, ante cognitionem uullusde- vcnit ad me (Gen. xviii, 20), id est nou solum
etpraesumere ut eum coramunioni societ. » Alten- magna, sedet manifesta perseverantia peccata eorum
endura quippe nobis est quod discretissime sacri ad judicandum provocant me. Qui fuerint testes ac-
 4o: HLNCMARl RHEMENSI5 ARCHIEP15C0PI. ie8

cusationis eorum subsequitur dicens Descendam : et A Scriptura sacra duobus modis maledictum memorat,
videhfl litrum clamorem , (jui vcnit ad me , opere aliud videlicet quod approbat, aliud quod damnat.
complevcrint, an non, ut sciam (Gcn. \\i). Dominus Ahter enim maledictum profertur judicio justitiae,

itaque omnia sciens , ut cx verbis sancti Gregorii aliter Uvore viudictie. Contra maledictura quippe
prtpmisimus, et alii catholici doctores exponunt, ju- livore juslitiae depromptum , voce Pauli praedicantis
dicandi nobis modum proponit.ut quaonon suntma- admonemur, quiait: Renedicite, et noliie malcdicere
nifesta non judicemus , et quae raanife'sta sunt sine (Rom. XII, 14); et rursum dicit : ^eque maledici
tardilate et ha?sitationealiqua judicemus, sicut supra regnum Dci possidchunti l Cor. vi, 10). Nam et sancti
ex verbis beati Ambrosii apostoli sententiara expo- viri, cum maledictionissententiam proferunt, non ad

nenlis ostensura est : « Cognilo, inquil, opere pellen- hanc ex voto uUionis, sed ox justitiae examine erum-
dum peccantem fiiisse de ca'tu fraternitatis dicit punt. Intus enim subtile Dei jadicium aspiciunt et ,

Apostolus. Omnesenim crimen ejus sciebant.in qua mala foras exsurgentia quia malediclo debeant ferire

re neque testibus opus erat , neque tergiversatione cognoscunt, et eo in maledicto non peccant, quo ab
aliqua poterat legi criraen. » interno judicio non discordant. « Tu vero a judicio
justitiae in tuis maledictionibus discordasti, qui non
CAPUT XXX.
gjudieio justUiae, sed livori- vindictae, et causa injuria-
Qua ratio7ie solvi queant cxcommunicatlones non rum tuarum eas protuUsli, non videns quoniam a te
legitimce, et de iis qui injuste excommunicant. irregulariter maledictos sacri canones non veiant ab
Quibus sententiis sanctarum Scripturarum et , aliquo episcopo regulariler recipi. muUo magis au-
sacrorum canonura, atque decretorum sedis Romanae tem ab eo qui tibi praeest innuunt eos debere absolvi.
pontificum, fultus atque suffullus et sicut adhuc in , Scriptum est enim in Carlhcginensi conciUo. Au-
processu ostendam, raetropolitana auctoritate, exse- gustinus episcopus legatus provinciae Numidiae dixit
crabilem atque exitiabilem non excommunicatio- , {can. 9) : « Hoc statuere dignamini, ut si qui forte
nem, sed maledictionem tuam in eos jaculalara, , merito facinorum suorura ab Ecclesia pulsi sunt , et

qui non accusati, nec confessi, nec convicti nec , sive ab aliquo episcopo vel presbytero fuerint in

etiam a te fuere secmidum Doraini jussionem com- coramunionem suscepti , eliam ipse pari cura eis

monili, ac de iiis pro quibuseos excoinmuuicaveias, crimine teneatur obnoxius , rofugientes sui episcopi
sicut non solura mihi sed et pene omnibus in Rhe- , regulare judiciura. » Et item {can. 29) : « Qui ex-
mensi provincia eral notum innoxii et tanti simul , , commuuicatus fuerit pro suo neglectu , sivfe episco-
a sacro officio et sacra communione, atque a socie- pus, sive quilibet clericus , et lempore excom-
tate Ecclesiae cathohcff' , solo tuo furore et causa
n municalionis suae— ante audienliam communionem
tua? injuriae , ad multorum exitium fuere depulsi, ^ prajsumpserit , ipse in se damnationis judicetur
irritam et nullius moraenli esse decrevi : praeserlim prolulisse sententiam. » Senlisne qnid audis? intel-
cum sacraR regula? nulli in raorlis urgente periculo ligisne qune legis? Hi enim sacri canones eos ab aliis

constituto baptisma denegari, nulli poscenli ultimam recipi prohibent ,

qui merito facinorum suorum ab
p<xnilentiam et viatici muneris coramunionem inler- Ecclesia pulsi sunt , et qui refugiunt sui episcopi
dici praecipiant, nulli e;iam sepulturas humanilalem regulare judicium , et qui pro suo neglectu excom-
abrogari per.mittant , et in tua parochia nemo in municati sunt, et ante audientiam tempore excommu-

necessitate morlis ab eis quOrum interest baplizari, nicationis communionem pracsumunt. Laudunenses
nemo coramunionis gratia reconciliari, nemo sepeliri aulem clerici, nec pro suo neglectu cxcommuuicati
cura debila comraeudalione polerat , si minislri Ec- a te fuerunt, nec regulare judicium refugerunt , nec
clesiae suis forent privali minisleriovura ofticiis. Et ante audientiam et cognitionem communionem contra
lua ligaraenta non fuerunl sanctae K^cclesiae alliga- regulas pr;esurapseruut. Regula quippe , uude el

liones, sed tuae maledictiones. Unde bealus Grego- qualiler (]uique excommunicari debeant , nobis est

rius respondens Pelro interroganti : « Nunquidnara manifeste deprorapta, diceiUe Domino : Si peccaverit
valde esse grave credimus , si fortasse cuilibel ex- in te frater tuus, et reliqua usque duradicitur, sit

agitati iiacundia raaledicanms? » In libro Dialogorum D tihi sicut etltnicus et publicamus. Amen dico vohis,
dicit (lib. III Dialog., cap. l.')i : « Pensa , fnquiens, quircunque alligavcritis supcrterram, crunt ligata
quam gravis cst culpa qutc separat a regno vit;c, et in ca'lo \Matth. xviin. Et hac regula, atque hoc
cum Paulus dicat ^eque malcdici regnum Dei pos-
: regulaii judicio , canonico^iue oniinc , ab E(.'cIesiaB

sidchuntilCor. vi, lOi. « Et inlerroganlioidemPelro : coinmunioue medicinaliler, us^iue dum convorlautur

Quid si homo non fortasse ex malilia, sod ox linguie et ad picnitentiam rcdeant separatos conslat rata a ,

incuria , maledictionis in proximum jaculatur ver- Deo prolala sentenlia : Qucvcunque alligavcritis super
bum ? respondit apud districtum, inquiens, judi-
: « Si terram, eruut ligata et ih cn-lo [ihid.). Et sacri ca-
cera, Pelre, sermo reprebendilur, (|uanlo
otiosus nones laliter a propriis episcopis abjectos vei ex-
magis noxius ? Pensa ergo quantum sit damnabilis communicatos , vel si dubium fuerit utrum taliler

qui a raalilia non vacal, si ct ille sermo pa'nalis est necne abjecti vel excomraunicali fuerint , interim
qui a bonitate utilitatis vacal. » El in libro .Mora- non recipi ab aiiis prajcipiunt, si ante per (initimos
liura (lih. IV, rap. %) : « Sciendum esl. inquil.(|uod ppi^copos . vel per eleclos aut deputatos judices,
 ,

OPUSC. ET EPiST. I-\ CAUSA HINCMARI LAUDUN. ilO

causae eorum tiniri nequiverint, donec in provinciali A vobis exemplum, ut sequamini vestigia ejus, qui
synodo ,
quo melropolitanus antistes probaverit, peccatum non fecit, nec inventus est dolus in ore
discutianlur, et regulariter sentenliam communiler ejus, qui cum malediceretur, non maledicebat, cum

invL-ntam abjecti suscipiant, sicut Nicaeni canones pateretur non comminabatur, tradebat autem judi-
aperte demonstrant dicentes {cati. o) : '< Hi qui canti se injuste (l Petr. ii). Et Paulus : Benedicite,
abjiciuntur, ab aliis non recipiantur. Requiratur et nolite maledicere, non reddentcs malum pro
autcm, ne pusillanimitate, aut contentione, aut alio malo, nec maledictum pro maledicto (Rom. xii). Et
quolibet episcopi vitio, videantur a congregatione hinc per semetipsam Verilas dicil : Diligitc inimi-
seclusi. i> Manilestum est enim, quoniam dubia vel cos vestros, benefacite his qui oderunt vos. Orate
obscura jubentur requiri, non certa vel manifesta. pro persequentibus et calumniantibus vos ()Iatth.\).
Et Anliochenum concilium (can. 6l : «. Communione, « Virtus, inquit Gregorius (hom. 35 in Evang.), est
inquit, privatus a proprio episcopo, non ante reci- coram hominibus adversa tolerare, sed virtus coram
piatur ab aliis, donec proprio reconcilietur episcopo, Deo diligere quia hoc solum Deus sacrificium ac-
:

aut occurrens ad synodum quafc congregatur, pro se cipit, quod ante ejus oculos in altari bonae opera-

satisfaciat, et persuadens concilio sententiam susci- tionis tlamma charitatis incendit. » Et Dominus illos

piat alteram. » Et Sardicenses canones (can. 17) : D dicit bealos ,

qui persecutionem patiuntur propter
'- Ille, inquiunt, episcopus, qui jusle aut injuste cum juslitiam (Matth. v); non propter nequitiam, nisi

abjecit, patienter accipiat ut negotium discutiatur, forte per ipsam persecutionem converlantur ad cor-
ut vel probetur sententia ejus a pluriniis, vel emen- rectionem, et consequantur purgationis beatitudinem.
detur. » Scilicet ut discussione facta de ante dubiis Tu autem, contra leges divinas et humanas in te
si

et obscuris, sententia rationabiliter dicta probelur, quiddam a quocunque exstilit perpetratum, mihi hoc
vel irrationabiliter prolala emendetur. Et hoc dc notum facere, et per aliquod temporis spatium pa-
uno , vel duobus, aut tribus, decem quoque , vel tienler debueras exspectare, usque dum inde cum
viginti, aut triginta, et de dubiis vel obscuris servari fratribus et coepiscopis nostris satagerem, sicut etiam

palienter aUquo modo poterat. At ubi manifestissime, egeram, et non tuas. molestias aliorum perditionibus
sicut omnibus constat esse notissimum sine aliqua , vindicare. Etsiforte, quaerens resistendi sufFugia, et
ratione, vel culpa abjectorum, contra omnem aucto- potius perniciosum factum luum elegeris defendere,
ritatem, trecenti, vel quadringenti, sive quingenti, quam recognoscere atque corrigere, objicere mihi
solo tuo furore, et causa injuriarum tuarum abjecti volueris quod Innocenlius ad Macedones scripsit epi-
erant, in quorum abjeclione, ut beatus Augustinus scopos dicens (cpist. 20, sub fineni) : « Sed ut saepe
dicit {epi.<<t. 50 1, non hujus aut illius hominis erat accidit, quoties a populis aut a turba peccatur, quia
perioulum, sed populorum strages jacebat in perdi- ^ in omnes propter mullitudinem non potest vindicari,
tioue , etiam qui in tuis injuriis non pcccaverunt inullum solet transiro, priora ergo dimittenda dieo
sed potius doluerunt, pro quibus illi abjecli erant, Dei judicio, et de reliquo maxima sollicitudine prae-
cui Christiano servari usque ad examinationem cavendum ; » rejicio tibi, ut vel in populos, aut in
sicul'de dubiis et obscuris et nihil periculi habenti- turbam peccantem, et non in populos et in turbam
bus, videri debueril?Maxime erga non peccantes in innoxiam, has maledictiones tuas exereres, qui nulli
luis injuriis, sed dolentescum Deus hanc retribu- : maledicere, etiam in te peccanti, minime autem non
tionem modis omnibus detestetur, cumrctribnunhir peccanti, praeciperis. De alligalione autemepiscopali,
mala pro bonis (Psal. xxxiv). Non ergo ante cogni- quod nobis satis tremendum, el caveudum, atque ob-
tionem, sicut Sardicenses canones jubent (epist. bO), servandum est, sanctus Gregorius in homilia Evan-
sed post manifestam cognitionem, praefatos clericos gelii vigesima sexla dicit : « Sa^pe in ligandis ac sol-
a te raaledictos communioni regulariter sociavi. Et vendis subditis pastor suae voluntatis motus, non
si forte aliquid rationis vel auctoritatis haberet quod autem causarura merita sequitur. Unde fit ut ipsa
fecisti, ubi tantorum populorum strages et pericula hac ligandi et solvendi poleslate se privet, qui
hanc
imniinebant , detrahendum foret ut idem beatus, pro suis voluntatibus, non pro subjectorum mori- et
Auguslinus demonstrat, aliquid severitati, ut majori- D bus exercet. Unde recte per prophelam dicitur Mor- :

bus malis sanandis subveniret charitas qusc cooperit ti/icabantanimas quw non moriuntur, et vivifica-
rauhitudinem peccatorum. Et si tantum in eos, bant unimas qua; non vivunt (Ezech. xiii). Non mo-
qui auctores vel patratores injuriarum tuarum erant, rientem quippe mortificat, qui justum damnat et non :

maledictiones tuas jaculando exereres, forte porlari victurum vivificare nititur, qui reum supplicio absol-
ab aUis poterant, usque dum synodali conventu tibi vere conatur; » ac saepe agitur, ut vel damnet ira-
demonstraretur te contra rationem egisse , doceute meritos, vel alios ipse ligatus solvat. Non igitur no-
beato Petro apostolo : Hcpc est enimgratia, si propter vum, sed veterum regularum constilulum est, quod
conscientiam Dei sustinet quis tristitias patiens in- egi in absolutione a te malediclorura : quia ut Gela-
juste. Quce enim gratia si peccantcs et colaphizati sius 'Je suo decessore dicit : « Non nova^ constitutionis
suffertis? Sed si bene facientes patienter sustinet.s, auctor, sed veteris sum exseculor. » Sicut Carthagi-
hcec est graiia apud Deum. In hoc enim vocati estis, nenses canones manifeste demonstrant dicentes (can.
quia et Christus passus est pro nohis, relinquens 5i : « Novellae suggestiones. quai vel obscurEc sunt,
 »

411 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI 41 i

vel siib genere lat«^nt, inspectae a nobis formam acci- A lorum principis aucloritale decernimus. iriginta

pient : cselerum tie quibus aportissime divina Scri- diorum spatio sacra te cominunione privatum, ab
ptura sanxil, non est ditTerenda sentontia, sed potius omnipotenti Deo noslro tanli excesssus veniam cura
exseqoenda. Proindc quod in laicis roprclienditur, summa pfjcnitentia ac lacrymis exorare. Quod si hanc
id raulto magis in cloricis oportet praedamnari. sontentiam nostramto cognoverimusimplesse romis-
Universi dixerunt, Nemo contra prophetas, nerao sius, nonjam tantura injustitiam, sed et contuma-
contra Evangelium facit sine periculo. » Et post ciam fraternitatis tua- cognoscas juvante Domino
pauca : « Reliqua vero, quae vel facta vel dicta severius puniendara. » Et item alibi (lib. ii, ind. M,
superius comprchensa sunt, vel aliis conciliis con- epist. 7) : « Quod si contra hscc quse statuimus quo-
scripta, qua? socundum legem inveniuntur, custo- libet tomporo, qualibet occasione, vel subreptionc
dire nos oportot. Si quis vero statuta supergres- venire tontavoris, sacra scias te communione pri-
sus corruperit, vol pro nihilo habenda putaverit, si vatum, nec oara te, excepto ultimo vitae tuae tem-
laicus est, communione, si clericus ost, honore pore. nisi cum concessa Romani pontificis decer-
privetur. Universi dixerunt, Placot, placet. " Et nimus jussione percipere. Haec enimconsona sauctis

post istam synodum, Chalcedonense celebratum Patribus deftinitione sancimus, ut qui sacris nescit
conciliumdicit (Cfl??. 1 1 : « Regulassanctorum Patrum iD obedire canonibus, nec sacris administrare, nec
per singula nuncusquoconciliaconstilutasproprium communionem capere sit dignus altaril)us.

robur obtinero decrevimus. » Et itom post aliquanta

ican. 10) Eos vero qui ausi fuorint post difiini-
: « CAPUT XXXI.
lionem magnae et univorsalishujus synodi, ([uidquam
De eoquod parvulos, qui scepe discrimine mortis peri-
ex hisquae sunt prohibita perpetraro, decrevit sancta clitantur, baptizari prohihuit.
synodus a proprio hujusmodi gradu recedere. » « Et
Doniquo sicul inpetitionojnihi ab occlosia Laudu-
hic si quod supra dixi de ca-
objicere mihi volueris
nensi data continetur, causa injuriarum tuarum par-
pitulo hujus synodi a sode apostolica non recepto,
vulos baptizari, qui ssepo discrimine mortis peri-
refero tibi ut legas superius, ot vidoas quantum
clitantur, prohibuisti. In (juo capitulo Pelagius et
dixi, quod de eodem capitulo sedes apostolica
tu facti estis, ut ex majori parte egrogius poeta
non recipiat, scilicet, Si advcrsus ojusdera provin-
dicit :

ciae metropolilanum episcopus vel clericus liabol

Arabo orrore pares, quamvisdiversa sequentes.
querelam, petat sodom regiae urbis Constantinopoli-
tanae, et apud ipsam judicetur. » Et adhuc tibi refero, Polagius docuil parvulos recenles ab uteris matrura
quia idem concilium hoc quod de Constantinopoli- non baptizandos
.
in remissionem peccatorum,
.
quia
.

tana sede petenda dixit, non prohibuit, sed conces- ^ nihil trahebant ex Adam, quodlavacroregenerationis
sit : in hoc autom supposito capitulo dixit, Qui expiarotur, cortans oslendore nos vacue a Chrislo
ausi fuerint ox his quae sunt prohibita jiernolraro. rodemplos, contradicente sibi Apostolo : Per unum
Quia animo judicasse.
igitur constat inhis le inimico homitirm peccatum in mundum intruvit, et per
et cupiditate vincendi depravatuni fuisso, secundum percatuni mors,et ita in omnes liomines morsper-
Carthaginenses canones, obest tibi tua soluta sonten- transivit, in quo omnes peccaverunt { P>om. v). Et tu
tia. Et quoniam in rotulis tuis, domno regi et mihi sciensvernmessequod Dominusdicit ?iisiquis rena- :

per comministros Ecclesiae tuae directis, multoties ac tus fuerit ex aquaetSpiritu sancto, non intrabit in
multiplicitcr ad confirmandas tuas sontenlias, cum regnum cn'lorum iJoan. iii), praecepisti non baptizari
sacris canonibus, et decretis apostolicae sedis pon- in tua parochia parvulos, eliam in morlis poriculo
liJicum, otiam logalos sonlontias calholioorum impo- constitutos,no salvari valorent.cum scriplum sit :A'om
ratorum posuisti, proponam libi logalom senleutiam venit filius hominis animas perderc, .<<ed salvare
Justiniani catholici imperaloris, qiiam probatot sor- [Lur.ix), obvians cliam docrotis Siricii, Loonis,
vat Ecclesia calholica, qua conslitutionc cxviii, ca- Gclasii, ot .Vfricani concilii, sicul jam tibi scriptis

pitulo ccccxLi, decrevit : Ut nemo episcopus, nemo non sohim sernel sed ot socundomandavi. Unde quia
presbytor excommunicet aliquem antequam causa D ox integro jam tibi illa decreta scripto direxi, bre-
probelur, propler quam ecclesia.stici canones hoc viter tibi (piaedam exinde commomoro. Nara dc in-
fieri jubent. Siaulem adversus ca excomnunii-
(|uis fanlibus baplizandis. qui nocdum baptizati noscuii-
caverit aliquem, i|uidom qui excommunicalus
illo tur, ([uotios nccessitas exogorit, regula occlesiastica
csl, majoris saccrdotis auctoritalc adgraliam sancla^ per boalum Siricium ol prolala, cujus regulae con-
communionis rodeal, is autom, qui non logitime clusio constat hoc modo(epist. \,Himerio) : « Nunc
cxcommunicavit, intantum abstiuoal a sacra com- praMalam rogulam omnes tenoant sacerdotes, qui
munione lompus, quantum majori sacerdoti visum nolunt al) apostolica) petric, super quam Christus
fueril, ul id quod injusle fecil, ipse juste patiatur. Et univorsaleraconstruxitEcdesiara, soliditate divoUi.
hinc sanctus (ircgorius ad Joannom episcopum in- Et sanctus Leo : « In morl"s pericido, in ohsidionis
juste excommunicanlem inter cailera scripsit di- discrimine, in porseculionis augustiis,in timoro nau-
cens: i Cassatis i^rius alquo adnihilum rodactis prav fragii, nuilo lomporo iioc vorie.salutissiiiguiareprap-

dictae senlentifc tn.'c decrelis. e\ boati Pelri aposlo- sidium cuiquam donogari docrevit. » El Africanum
 », :

413 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HIXCMARI LAUDUN. 4U

concilium, sed et idem sanctus Leo (epist. 92. Ru- Agatur? » satis mirari non valeo, quomodo teipsum
stico) : c Etiam eis infantibu?, de quibus non invc- nescire, et tam grandem causam, sicut contra decreta
niuntur ccrtissimi testes, qui cos baptizatos esse sine Co^lestini egisti, oblivisci valens, intercsetera in tuo
dubitatione testcntur, neque ipsi sunt per getatemde pitaciolo verba ejusdem Coelestini papa; ponerc
traditis sibi sacramcntis idonei respondere, absque ausus fuisti. Quae, etsi in professionis tuae deereto
uUo scrupulo eos baptizandos esse jusserunt. » Et a te subscripto hanc beati Ccelestini sententiam
sanclus Gclasius (Ivo, p. i, cap. 2o2) : « Etiamsi decrelalem pracscripsisli, non solum suo, sed et tuo
nccessitas cxtrema compulerit, a laicis Christianis judicio, te secundum sacros Carthaginenses canones,
bujusmodi baptizari debere ostcndif. honore privasti, qui dicunt (can. 13^ : " Si quis
contra suam professionera vel subscriptionem vene-

CAPUT XXXII. rilin aiiquo, ipse se honore privabit. » Fecisti

enim quod Palrum regulis obviat, cum poenitentes,

De eo quod p(vnitentiam et viaticum morientihus
contra decreta Coclestini, et caeterorum pontificum
dari vetuit.
Romanorum, alque contra sacros canones, ad poeni-
In eo vero capitulo, quo ultimam pojnilentiam tentiam suscipi, et morientibus viatico munere sub-
denegari, et viatico munere subvenire moricntibus g veniri prohibuisti. et pro tuo libitu usurpata a te
contra Xicsenos et Africanos canones, et decreta sententia, decretalium normam conslitutorum fre-
Siricii, el Innocentii, atque Coelestini, necnon et gisti. Sed forte noluisti intelligere illa constituta
Leonis, vetuisti, sicut Innocentius, et caeteri docto- tuos esse canones, et ob id in tuo pitaciolo misisti :

res catholici ostendunt, Novati liasretici. licet diverso Nulli sacerdoti liceat canones ignorare, omittens
ilinere, sed non diverso discrimine, sequipes exsti- quod ibi habetur suos. Non igitur radendum, vel
tisti. Novatiani enim dogmalizant recipi non debere omittendum est pronomen suos, de verbis Cnelestini
lapsos ad poenitentiam alque communionem : et quoniam canones et Patrum regulae canones et regula?

tu sciens, juxta Nicsenos canones, quovis tempoi'e sunt sacerdotum , eo modo sicut lex Moysi di-
non esse denegandam poeniteutiam el communionis citur et de qua Dominus ad Ju-
lex Judaeorum,
gratiam postulanti, causa injuriarum tuarum prac- daeos : ws/ra scriptum est (Joan.yni),
In lege, inquit,
cepisti, sicut in petitione a Laudunensi Ecclesia et de eis iterum In lege eorum scriptum est (Joan.
:

mihi porrecta conlinetur, etiam in exitu mortis \\). Aut ergo quilibet non est sacerdos, et sui non sunt
posilis pa'nitenliam et communionis gratiam dene- canones aut qui sacerdos esl, sui suntcanones.Non
:

gari, ne permiltentc Salvatore uostro a perpeluo nt sicut Judapi lcgem, eosdem canones pro suo libitu
exitio vindicari valerent, cum per se de se Verilas ad suum sensum intlectant, sed ut sensum eorum
dicat : Venit filius Itominis quarcre et salvare ijuod
r praeceptis obodiendo accommodent quatenus eorum :

non venitjustos sedpeccatores vocare

perierat, qui praecepfa sequendo, gressus rectos faciant pedibus
inpcenitcntiam (Luc. xix), mullis voce Domini recla- .suis, et de Scripturarum hmiine promulgatos lucer-
mantibus sanctis et Ecclesise catbolicac doctoribus nam eos ponant actionibus suis, ut possint dicere
ut prsesidium regenerationis, ac pienitentia?, sacra?- cum Lucernapedibus meis verbum tuum,
Psalmista :

que communionis , in niorlis periculo posilis et Domine, et lumen semitis meis (Psal. cxviir). Si
petentibus a quoquam uullatenus denegetur, Unde ahqua etiam tortitudo sensibus, vel pracceptionibus,
tibi ex integro quid sacri Nicaeni canones, quid atque actionibus suis inesse videtur, eorura regulis
sanctus Siricius, quid sanctus lunocentius, (juid corrigatur, et ad ea quae sentienda, tenenda, et se-
sanctus Cailestinus, quid sanctus Leo decreverint, quenda sunt dirigatur. Lege igitur decreta Siricii.
libi scribere studui, sed et judicium, quod de ba^c et ejusdem Ca^leslini, et sacros canones, et invenies

eonlemnentibus sanctus Leo protuleril, praefalis sub- le contra illorum decreta, imo contra evangeHcam

junxi, tibique mandavi. Ait enirn (epist. 1) : « Ne veritatem, et apostolicara auctoritafem, ausu nefa-
quid vero quod pra;lermissum a nobis
sit forle rio taUa pi-ohibuisse, sicut semel, et secundo jani
credatur, omnia decretalia constituta tam , bcalai tibi scripsi. Sed forte haec, et ea quae dicimus esse
recordationis Innocentii, (|uam omnium decessorum D canones, tenere non vis pro canonibus, sed illa de
nostrorum, quai de ecclesiasticis ordinibus et cano- quibus tua commenta finxisti. Ideo peregrino sensu
num promulgata sunt disciplinis, ita a veslra diie- Cfplestini verba interposuisti. Reduc tamen ad me-
ctione custodiri del)ere mandamus, ut si quis in illa moriam quae in eodem tuo pitaciolo ex verbis Ca>
commiserit, veniam sibi deincepsnoveritdenegari. lestini posuisti : " Quae, inquiens, sol» admoni-
Unde quia ignorare non potes quid sanctus Cffile- tionis auctoritate non corrigimus, necesse est per
stinus pra?decessor beati Leonis decreverit, cujus severitatem congruentem reguhs vindicemus. Per
decretorum partem tua; collectioni interposuisli totas hoc ergo, quae propriis rectoribus carent,
quibus dicit : « Nulli sacerdoti suos liceat canones ecclesias vohmius innotescat, ut nullus sibi spe
ignorare, nec quidquam facere quod Patrum possil ahqua ibrsitan blauditus illudat. » Quapropler obser"
regulis obviare quae enim a nobis res digna serva-
: vandum libi est de cselero, ne per ipsas regulas
bitur , si decretalium norma constitutorum pro judiceris, quas de verbis sancti Coelestini tuis col-
aliquorum libifu , licenlia populis permissa fran- lectionibus immisisti, sicul et ego servare studui
415 HENCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 416

quod praecepit, scilicet iiotum faciens quiE servare Aprinium est Nicaenum, religant, aut ligare quos sol-
debeat ecclesiae Laudunensi. Et quoniam, ut supra vunt : sapit, analhema sit. n
quisquis ergo aliud
ostendi, verba beati Gregorii a proprio eorum sensu. Irailare igitursanctum David, qui audiens a Nathan
quaiilum ex te fuit, alienasti, et iniposturasli, atciue proplicta de peccato quod fecerat, ex cordis inlimo
detruncasti, u! analhema, quod in eodcm capitulo dixit : Pcccavi Domino (II lieg. xii) ; et item : Quia
convenienli sensu miserat,ad eos (piibus non convo- percuasit cor suutn, co quod fcedcissct vcstcm Ckristi
nerat retorqueres, tibi scribeie dignumduxi, quod de Domini (I Rcy. xxivi. Et vestis Domini est Ecclesia,
anathemate in synodica epistola, quam secundum de qua scriptum est : Vivo cgo, dicit Dominus, quia
morem, in ordinationis suse exordio patriarchis, omnibus liis velut ornamento vestieris(Isa. xlix, 18).
Alexandrino scilicet, Antiocheno, Hierosolymitano, Et Aposlolus Quotquot in Chrlsto baptizati estis,
:

et Constantinopolitano direxerat, scripsit (lib. i, Christum induistis iGal. iii, 27). Percute pectus
ep. 24) : " Praterea, inquiens, quia corde creditur tuum, quia percussio pectoris oslendit contrilionem
ad justitiam, ore auteni confessio fit ad salulem, cordis, et dic cum profusis lacrymis : Peccavi Do-
sicut sancli Evangelii quatuor libros, sic quatuor mino, ut merearis audire, Dominus transtulif pecca-
concilia suscipere et venerari me protiteor : Nicac- tum tuum, non moricris (II Hcg. xii).

num quo perversum Arii dogma destrui-

scilicet, in
g C4PUT XXXIII.
tur, Constantinopolitanum quoque, in quo Eunomii
Dr co quod ncpulturam mortuis in parochia sna
et Macedonii error convincitur, Ephesinum eliam dcncyari ; rcccepit.
primiim in quo Nestorii impielas judicatur, Chalce-
In eo vero capitulo, qiio sepulturam mortuis, sicut
donense vero, in quo Eutychis. Dioscorique pravitas
in petilione a Laudunensi ecclesia mihi porrecta
reprobatur, tota devotione complector, integerrima
cont:netur, denegari jussisti, nimia inhumanitate
probatione custodio, (piia in his, velut in quadrato
contra sacras historias sacrosque canones agere non
lapide, sanclae fidei struclura consurgit. Et cujus-
erubuisti, cum sicut in historia veneranda hbri
libet vitae atque actionis existat, quisquis eorum
Regum legimus otiam eorum corpora, qui ad con-
soliditatem non tenet, etiamsi lapis essc cernitur,
sultum Domini propter peccatum Saul, ob quod
tamen extra sedificium jacet. Quinlum quoquc con-
facta esl fames in diobus David Iribus annisjugiter,
cilium pariler voueror, in quo epistola qiiae Ibae di-
crucifixi fuerant, laudaliiliter custodita legamus a
citur erroris plena reprobalur, Tlieodorus perso-
concubina Saul, nc lacerarentur ab avibus per diem,
nam mediatoris Del et hominuin in duabus subsi-
neque a bestiis per noclem, Donec stillaret aqua
stentiis separans, ad impiotatis perlidiam cecidissc
super eos de coelo (II Reg. xxi i. Sicque sepulta sunt
convincitur, scripta quoque Theodoriti, per qua^ ., c .u i-. •
t- •

^ f um
i i-

beali Cyrilli fides

'
^ '

reprehenditur , ausu
1

demen- n ossibus Saul

.
i .
et Jonathae. Et in Evangelio
o iesri-
o
i

mus, quia pctente Josepb, Pilatus jussit reddi cor-

tiae prolala refulantur. Cunctas vero quas prajfata
pus Domini Matth. xxvii, i
58), quom quasi nefarium
veneranda concilia personas respuunt respuo, quas
pelcntibus Jud.-vis crucifigi adjudicavit ; unde etcum
venerantur amj^lcctor : quia dum uuiversali sunt
iniquis, secundum Scripturam, deputatus est (Isa.
consensu conslituta, se et non illa destruit, quisquis
Liii, 12). Et Judaei, ne remanereut etiam scelerato-
pra?sumit aut solvere quos religaut, aut ligare (juos
rum corpora in cruce die sabbati inhumata, obti-
selvunt. Quisquis ergo aliud sapit, analhema sit.
nuorunt a Pilato ut frangerentur eorum crui-a, et
Quisquis vero praefatarum synodorum fidem teuet,
tollorontur(Luc xxi, 38). Et antiquorum patrum
pax ei sit a Deo Patre per Jesum Chrislum Filium
reguhr, otiam eorum corpora, qui sibi quolibet
ejus, qui cum eo vivit et regnat consubstantialiter
modo mortom inlulorint, vel qui pro suis sceleribus
Deiis in unitate Spiritus sancti, per omnia saecula
puniunlur, ad sepulturam, hcet sine hymnis et psal-
saeculorum. Amon. " Et sacrum Nicaenum concilium
mis, deferri praccipiunl, et non sepultura iu ventre
dicit (can. 13) : « De his, qui ad oxitum veniunl,
malris omnium, id est terrae, carere etiain tahura
etiam nunc lex antiqua rogularisque servabitur, ita
cadavera pracceperunt. Si vcre utique justitiam lo-
ul si quis ogredilur e corpore, ullimo et ncccssario
queris, juslo judica, fili hominis, et vide si secundum
viatico ipinime privclur. Quod si despcratus et con- D pra'falas rogulas ac loges, melropohtana auclorilale
secutus communionem, oblationisque particeps fa-
ponliliiiium Iiabuerim hooc corrigere, quac contra
ctus, itcrum convalueril, sit inter eos qui commu-
sacras regulas praesumpsisti.
nionem orationis lantummodo consequuntur. Gene-
autem omni cuilibol in oxitii posito, el po-
raliter CAPUT XXXIV.
sconti sibi commuiiioiiis gratiam lrii)ui, opisco])us Quod sgnodusconvo-
in rebus ccrtis ct definitis,nec
probabilitcr ox oblatione dare debebit. • Ecco au- canda, nec scdcs apostolica inquictanda sit, scd
canones goneralitor quti' statuia sunt obscrv.inda.
disti, fralor, (juod sacri Nicaeui

omni cuiltbel in cxitu posito, ot poscenli commu- At si tu in conliimacia tua, et iu coutemptu meo
nionis gratiam, non donegari, sed per eamdeni com- permauere delegcris, et quae hinc vera sunt profiteri
munionem obcunlom absolvi praecipiunt. » Et ecce nolueris, quia de ccrlis el manifostis causis, quae in
audisti dccerncntom beatum Gregoriiim : t Quisquis nullo nobis siint dubia vel obscura, de quibus diffini-
praesumit, aut solvore quos praefata concilia, quoruLi tivas senlontias, qua- ntilla possunl ratione convelli
 : ,,

417 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 418

a sanctis Patribus promulgatas habemus, synodale A ctarum traditionum delinquitur saocliones, quam in
consultum, vel coepiscoporum provincia? nostne con- injuriam ipsius Domini prosilitur. » Et Gelasius

silium vel consensum. non debeo exspectare, nec a

'( Salis indignum est quemquam vel pontificum, vel

regulis praeslilutis ulla aut negligenlia aut pnpsuni- ordinum subseciuenlium, hanc observanliam refu-
ptione discedere, nec eliam sedem aposlolicam inde tare quam beali Petri sedem et sequi videat et
,

requirendo inquietare, dicat sanctus Innocentius docere , satisque conveniens sit , ut totum corpus
scribens ad Macedones archiepiscopos atque episcopos Ecclesiae iu hac sibimet observalionc concordet,

inde quid senliat {epi.ii. -27) : « Cum tradidisset episto- quam illic vigere conspiciat, ubi Dominus Ecclesiae

las, quin Vitahs archidiaconus, vestrarum portitor lil- tolius posuit principatum. » Et item ad universos
terarum eas pra^cepi ilhco recenseri in quibus multa :
cpiscopos per Dardaniam constitutos ; « Patres, inquit

posita esse pervidi, quae sluporem mentibus uostris [epist. 11, in princip.^, nostri, calhoUci videHcet do-

inducerent, facerentque nos non modicum dubitare, ctique ponlitices, in unaquaque baeresi quolibet tem-

ulrum aliler putaremus , an ita illa essenl posita pore suscilata, quid(juid pro tide, pro veritate, pro
quemadmodum personabant. Quse cum saepius re- communione cathohca alque apostolica , secundum
peti fecissem , adverti sedi apostolica; , ad quam Scripturarum tramitem ,
praedicationemque majo-
relatio quasi ad caput ecclesiarum missa currebat, g rura, facta serael congregatione sanxerunt, incon-
fieri ambiguum sententia
injuriam, cujus adhuc in vulsum vohieruut deinceps firmumque constare, nec
duceretur.Unde de quibus jam dudum scripsisse me in eadera causa denuo quae praefixa fuerant retra-
memiui, nunc iterare formam argumentis evidentio- ctari quahbet recenli praesumptione permiserunt :

ribus relationis vestrye percunctatio geminata compel- sapienlissime pervidentes quoniam si decreta sa- ,

lit. »Et ad FeUcem episcopum Nucerianum (epi.^st. 3) lubriter cuiquam liceret iterare, nuUum contra sin-
« Stupuimus prudentem virum de his voluisse con- gulos quosque prorsus errores stabUe persisteret
sulere, quae omnibus sunt certa ratione comperta. « Ecclesiae constitutum, ac semper eisdem furoribus
Et sanctus Zozimus {epi.^it. Hesychio) : « Sciet quis- redivivis omnis inlegra ditfmitio turbarelur. Nam
quis hoc postposita Patrum et apostolicae sedis au- si limitibus eliam pra^fixis positarum scmel synoda-

ctoritate neglexerit, a nobis districtius vindicandum, hum regularum, non cessant ehsae pestes resumptis
ut loci sui minime dubitel sibi non constare ralio- certaminibus contra fundamentura sese veritatis

nem, si hoc putat j^ost tot prohibitiones iuipune atlollere, et simplicia quaeque corda percutere, quid
posse tentari. Contumeliae enim studio tlt quidquid fieret si subiude fas esset perfidis inire concihura,
interdictum toties usurpatur. » Et sanctus Coelesti- cum quaraUbet illa manifesla sit veritas, numquara
nus quod et tu in tuis collectionibus, ut praemisimus, ^
desit quod perniciosa depromat falsitas, et si ratione
posuisti {epist. 11, episcopis Apul. et Calab.) : « Nulli * vel auctorilate deficiens, soha taraen contenlione non
sacerdotum suos liceat canones ignorare, nec quid- cedens? Qua^ majorcs noslri divina inspiralione cer-
quam facere quod Patrum possit regulis obviare. nentes, nccessarie praecaverunl, ut conlra unamquara-
Quae enim a nobis res digna servabitur, si decreta- que htcresim quod acta semel synoduspro fide, com-
lium norma conslitutorum ,
pro aliquorum hbilu munione, et veritate calhoUca atque apostoUca pro-
licentia populis permissa frangatur? » Et post ah- mulgasset, non sinerent novis post hapc relractatio-
quanta : « Quae enim sola admonitionis auctoritate nibus mutilari, ne pravis occasio praeberetur quae
non corrigimus, necesse est per severitatem con- medicinaliter fuerint statuta pulsandi : sed auctore
gruentem reguhs vindicemus. » Et Leo (epist. 1 cujusHbet insaniae ac pariter errore damnato, suffi-

episcopis), quod iterare non piget » Omnia decre- : cere judicarunt, ul quisque aliquando hujus erroris
lalia constituta, tam bcatae recordationis Innocentii, communicalor existeret, principaU senlenlia damna-
quam omnium decessorum nostrorum, (jua? de ec- tionis ejus cssct obslrictus, quoniam raanifeste qui-
clesiasticis ordinibus et canonum promulgala sunt libet , vel professione sua, communione posset
disciplinis, ila a vestra dileclione custodiri debere agnosci. » Et si volueris hoc tantum de suscitatis
mandanuis, ut si quis in ilia commiseril , veuiam h;eresibus inleUigerc, pariler quoque quod dicit in-
sibi deinceps noverit denegari. » Et item idem Leo D tehige : « Auclore, inquiens , cujusUbet insaniae ac
ad Leonera Auguslura : i Quae patefacla sunt quae- pariter errore damnalo , sufficere judicarunt , ut
rere, et quae perfecta sunt retraclare, et quae sunt quisque aUquando hujus erroris communicator exi-
diffinita convellere, quid aliud est, quara dc adeptis steret ,
principaU sentenlia daranalionis ejus esset
gratiarauon referre, et ad inlerdicta^ arboris ci- obstrictus. " Quae cnim major potesl esse vesania ,

bum improbos appelitus mortiferae cupiditalis ex- vel quis delerior crror, aut gravius conlra callioUcara
lendere? » Et item idem sanctus Leo ad cumdem Ecclesiam schisma, quam sanctorura conciliorum et
Leonera Augustum dicit (epist. 84) « Quia dc rebus : apostoUcae sedis decreta conlemnere, et leges quas
et apud Nicaeam, et apud Chalcedonera sicut Deo probat Ecclesia conculcare, et Christianara pietatem
placuit ditTmitis, nuUum audemus inire Iractatum, abdicare, et innoxios conlra omues leges diviuas el
lanquam dubia vel infirma sint, quae tanla per san- humanas gradu ac communione privare, alque ex
clum Spiritum fixit auctoritas. » Et Hilarus papa proprio crimine innocentes in raortis urgentis peri-
dicit {cpist. 11, Verano) : « Quia non minus in san- culo per baplisrai gratiam non subveniri, obeuntibus
 ,,

419
HINCMARI RliEMENSIS ARCHIKPISGOPl.
mortuis A lus ambigit Cluistianus, omnes complices, seclalo-
et petenlibus communioius gratia.n deuegari,
humanitatera non tribui? Quidquid ergo, <^
res, communicatores daumalae semel pravitatis pari
sepultaroe
• Et item " Inauditos, indiscussos,
pro tide, communione, et veritate sorle censenlur. :

inquit Gelasius,
promulga- incoavictos non debere percehi, maxime cum novee
catholica atque apostohca majores nostri
rectores
novis posthtec relractationibus causse et nova rerum facies appareret, ul
verunt, uon siverunl
qu;o niechci- isli plebium repentinis incursionibus, pro mundanse
mutilari, ne pravis occasio praiberetur
potentiaj voluntate sacris dignitatibus privarentur
nahter statuta fuerunt pulsandi : sed generahter ,

nee
errore damnuto. ex nuUa veteri causa, cx nuho coUegio reatus,
auctore cujushbet insani* ac pariter damnati,
ahquando hujus cr- participatione cujushbet erroris jam antc
judicaruut,
sufficere ut quisque
existerel, principah sententia teneri eos convincique consortes, ut tan(]uam ex
roris communicalor
• Sed et
manifeste prajterila dittinilione judicarentur obslricli.
damnationis ejus esset obstrictus, quoniam
communione posset beati Gregorii condigna invectio ad Vilalianum
(luihbct vel professione sua, vel
(>'« commoni- episcopum Sipontinum memoriam mcam non trausiit,
agnosci. « El iteni idem Gelasius dicit
quando tuam aUigationem, quinirao exsecrabilem
torio) « Decessorem,
:
inquicns, meum

:::r :;:o=.';^s;„„ ... 3 ,. -5- - -•

fuisse veteris

hcet, sed cuicunque ponlifici. »

exsecutorem
constituti

Quia vero non vetera

, non novaj constilutionis

esse nosses episcopus, filiae glorios»

—
maiedictionem dissolvi, qua-idem bealus homo dicit

memoria; Tul- -f;-

--^^
hani magistri mihlis, te ihic posilo nec projeclis ,

constitutaretractari vel refragari hceat, sed de novis

requiri de- religiosisvestibus ad stccularera revcrti habitum
omer-^entibus rebus novse coustitutiones
non habeantur nec ad nos licuisset perversam epistolam destiuare.
tamen evangelicaj veritati
beantt quaB prius
idem Nam prccfali sumus, sollicitus exstitisses,
si, ut
contraria, nec decretis sanclorum adversa ;

ad nos uUio muheris pravissima; quam

culpa debuil
decretis suis, his enumeralis qui
sanctus Gelasius in
pervonire. - Et hiuc ad Scrgium defensorem
{lib.
conslituta virilim et per diversa
tempora
dit!initione
cpist. 10) « Si homo esses, aut discretionem
modo demonstrat [epist.ii, sub eodem, :

fuere damnati, hoc regularis disciplina debuisti

ahquam habuisses, ita
initium) : « Synodus, inquiens, semel gesta condem- illicitacommittuntur,
conciha venire cuslos existere. ut ea quae illic
nans, quin prccfatos, ulterius ad nova eorum nuntms
quocunriue modo in has aate vindicla corrigeret, quam ad uos
uon sed universos
sivit,
synodali perveniret. » Et post pauca t Nam si (luohbet :

blasphemias recidentes tradito sibi hmitc

ita
nec unquam recte cessisse mani-
modo in hac re neghgens vel lenlus exsliteris,
refutavit Ecclesia :
vindicandum, ut quod ex
in te uoveris dislrictissirae
feslum est, quahbot nccessilate cogontc, noviler qur« qma
poena possis reserante cognoscere
fuerant
aliquanta
salubriter constituta temerasse. "
o^^rr
suo auctore damnatus, iu participe
—:^x:r^^ ~rr.r=:;
El post

quolibot
te nescis,

hxc qua; modo facere prsciperis, a le debueramus

:

cum
cum uUione anle facta cognoscere. - Quid
esl
sui gcstat eliain
prav;e communiouis effecto, exsecrationem concilia decer-
Quia el novd in utroque etiam hinc sacri canones per singula
ct pcenam. . Et ite.r. : «
quia notissima sunt,
discussionem nant, devUans prohxitatom, et
poutifico causa esset exorta, et novam Carthagineasi
hic ponere pra^termitto. Tantum de
ut sicul sompor essot offo-
conse(iuenter inquirei-et, supra posui, unum
judicia co.iciho testimonium, quod et
ctum, sacerdotah conciho de sacerdotibus i, can. ia) No- :

pono, Gralus episcopus dixit (conc. «

provenirent. v Et ilem « Cum novaj essent causa;.
:

vclltE suggcstiouos, qu;c

vcl obscurffi sunt, vel sub
ecclesiastica proveoire discussio. » Et
nova debuit formam accipient.
et his consequen-
o-enere latenl, inspecta! a nobis
ilom « Novae cerle erant caus«, Scriplura
:

Caeterum dc iiuibus aperlissime divina

nova synodus debebalur. » Et item :
-< An haec
ter sontenlia est, sed potius
sanxU non difforenda
actis tahbus Acacio con-
licuit sa3culari potostati, oL
rerum exsequenda. Lege Breviai-ium Afnca; provmcis
>.

absiiue uha synodo, quam ipsa

scntiento,
canonum, sedi apostohcic missum, cl ab eadem sede
apostohca) consulta-
n(witas exigebat, aljs^iuo sedis ipsorum
corroboratum, et hiec in fronte canonum
tione pcrficere, ot sedi apostohca' non hcuit, secun-
,hun tenorem synodi Chalcedonensis, in votori uliquo D mvomes
dil^inilione da.n- CAPUT XXXV.
causa, el veteri consliluto, jusla
Chalccdonensis Acacium com- episcopi^s conJmUcet ,^ui
nala, inimicis synodi Qaod aoostolica sedes cum
non bene
municanlom a sua communionc depellere? » Et seratidnm cnnones judieant, etquod
provmcM'
nova synodo, cum veteris inleWqai, ut metropolitanus absquc
item « Nec opus fuil
lium instantia causas non audiat.
:

constituli sufficicntcr hoc ioi-ma pra^scribercl. > Et

provinciarum a Do-
facla ponliticuin, non con- Quicunque igitur primates
ilcm Qux' cong.-egalio
apostohca auctonlate coa-
: '.

synodiis miuo el
conslituli,
ira Chalcedonenscm, non lanqua.n nova cathohci episcopi, de
sed potius linnali, sed el (luique
convenit
conlra velercm primamque
:

mauiloslis rebus. de quibus expressa

parliceps apo- oertis el
sccundum lenorem veteris constituti al^iue inccmvulse coa-
est. » VA item Nec « judicia, ot irrofrngabililor
stohca^ exsecutionis effecta :
se-
habcmus seatenlias ,

quod m- servandas (iitlinitivas

dubium quod sicut in una.juatiue h»i-esi, cauones. et deoreta «edis ilo-
nul- rnndum sacpos
firmuiu esse
ces^ubiliter rfpoloudum est, <iuia
 :

i21 OPUSC. ET EPIST. L\ CAUSA HLNCMARl LAUDUN. 422

raanae pontificura ,
quaeque deceruimus et judica- A qui nullatenus se noverant poliorem sibi siue prima
mus , apostolica sedes , et catholica Ecclesia, apo- sede posse resolvere ,
praecipue quem ejus sententia
stolorum fundamento fundata super angulari la- noverant obligatum, praevaricatoria absolutione non
pide Christo Jesu quo omnis a^dificalio constructa
, in illum penilus exuerunt, sed se praevaricatione potius
crescit in templura sanctum in Domino in nobis , nexuerunt. Sed et quia Dominus ad quemdam dicit
pro patribus natis filiis , id est pro apostolis creatis Ex verbis tuis te judico iLuc. xxiv) , licet in tuis
episcopis, ut in ordinandis coordinat, ita et in de- compilationibus non raittere, sed potius omiltere
cernendis canonice condecernit , et in judicandis delegcris corum verhis de quibus testimonia
ex
conjudicat. Xos autem qui sacros canones, et de-
,
collegisti, quae te mordere non ignorasti, unum pro
creta sedis Romanae pontificum sub ipsius apostolicae omnibus quasi peremptorium edictura tibiproponam.
petrae judicio exsequimur, nihil aliud quam juste ju- Cura enim quaedara posuisti de diverse collectis a
dicantiura fautores, el justorum judiciorura exsecu- Lucio papa ex diversis decessorura ac praedecesso-
tores , obedientiam sancto Spiritui, qui per eos lo- rum suorum dictis interscripsisti " Similiter, in-
, :

cutus est, et sedi apostolicae, a qua rivus religionis, quiens , auctoritate fulti apostolica praecipimus , ut
et ecclesiasticae ordinationis, atque canonicae judi- nullus melropolitanus, absque caeterorum omnium
cationis profluxit, dependentes existimus. Quoniam g comprovincialium episcoporum inslanlia, aliquorum
quicunque baptismo catholico baptizent, sicut ad audiat causas, quia irrilse erunt, et ipse causam pro
Joannem Baplistam dictum est, ipse est Christus vi- facto dabit : putans te alligare onus grave et irapor-

delicet Jesus qui baptizat, et quicunquesacrificent, tabile, et iraponere in humeros metropolitanorum,

ipse est sacerdos secundum ordinem Melchisedech, quod tibi conjunctira idera Lucius scripsit, digito tuo
sempiternum habens sacerdotium , qui sanctificat movere noluisti. Ait enim consequenter sine ulla
{Joan. i) : quia ut sanctus Leo dicit iepist. 91) : « Si interpositione : Episcopi vero per singulas provincias
quid per servitutem nostram bono ordine et gratu- observent, ne posteriores se prioribus suis praefe-
lando impletur eftectu, non arabigimus per Spirilum rant, nec eis inconsuUis, nisi quantuni ad propriam
sanctum nobis fuisse donatum, et operi nostro ipse pertinet parochiam ,sed omnes de
aliquid agant :

Salvator intervenit, nec unquam ab his abest, quae communibus eorum consonam sententiam
causis
ministris suis exsequenda commisit dicens Ecce ego :
proferant et determinent, quoniam aliter actae nullas
^obiscum sumomn ibus diebus usquead consummatio- vires habebunt nec ecclesiasticae reputabuntur. >
,

nem sa-culi (.Matili.xwiui. Et item Leo « De his •

:
Quia igitur partim Lucius, et post eura plenius Antio-
qui in Nicaeno concilio , suggerente sibimet sancto cheni canones decrevcrunt [can. 0) : " Ut episcopus
^piritu, quia credendum non est mansuras
aliter ,
praeter metropclitanum nihil agat, nisi ea tantum
usque in finem mundi leges ccclesiasticorum cano- qua^ ad suam parochiam pertinent, possessionesque
num condiderunt, et apud nos in toto orbe terrarum subjectas, ut regat juxta reverentiam singulis com-
in suis constitutionibus vivunt , et si quid usquam petentem. et providentiam gerat omnispossessionis,
«Iiter quam illi statuere praesumitur, sine cuncta- quaes sub ejus est potestate.ita ut presbyteros et dia-
lione cassatur. » Et sanctus Augustinus dicit [De coues ordinet, et singula suo judicio coraprehendat,
vera Relig. .Eternam legem mundis auimis
c. 31 ) : « debes limate attendere quod dicitur Presbyteros, :

fas est cognoscere, non est fasjudicare. In istis au- inquit, et diacones ordinet, et non exordinet : quia
item temporalibus legibus, quanquam de his horaines quos solus episcopus ordinare potes . solus, nisi ut
judicent, cura eas instituunt, tamen cum fuerint in- venerandi praefigunt canones, a sacris ofticiis sub-
Btitutie atque firmatae, non licebit judici de ipsis ju- movere vel suspendere nequaquam potes. Et singula,
dicare, sed secundum ipsas. > Non ergo ea, quae per inquit, non autem generalia, tuo judicio comprehen-
me qualemcunque metropolitanura et primatem , das, quem convenit nosse metropolitanum episco-
Rhemorum provinciae ad cujus curam, secundum , pum sollicitudinem totius provinciae gerere, propter
sacros canones et decrela sedis Romanaeponlificum, quod ad metropolim omnes undique qui negotia vi-
soHicitudo pertinet totius provinciae, sedes apostolica, denlurhabere coucurrant. Et Leo tibi dicit ubid.):
et sancti patres noslri, qui cum Deo in coelo, regnant, D Quoniam in causis, qufe ad geueralera observan-
€t in terris miraculis coruscant, quin ipse ut praemi- liara pertment onraium Doraini sacerdotura nihil ,

seram Salvator noster dissolvit, ex his quai provin- sine priraatibus oportet impleri. y> Et Lucius tibi
ciahs episcopus contra difilnitivas sanctarum regula- ante Leonom pra?dixit, quod et canones Africae pro-
rum sententias ailigasti, quantacunque el qualicun- viuciae dicunt : « Ne tuis prioribus inconsulti^ ,

que tua et coraplicum tuorura subscriptione potes nisi quantura ad propriam pertinet parochiam ,

li^re, nec ea quae secundum praelixas regulas a

,
aliquid agas, quoniam alilcr acta; nullas vires
sanctis Patribus ligo, poles absolvere : quia ut Ge- habebunt, nec ecclesiaslica; reputabuntur. Quia
lasius in decretis suis dicit,veluti potes in libro. ergo illa quai male contra evangelicara veri-
quem tibi ante altare sanctae Mariae in die ordina- latem , et apostolicum auctorilaiem , coutraque sa-
tionis tuae coramisi, relegere : Inferior potiorem ab- crorum cauonum ct apostolicaj sedis constitu-
fiolvere non potest . potior autem inferiorem conse- tiones . sine concilio metropolitani, in quo libi con-
quenter absolvit. Proinde inferions loci pontifices. semire non deiiuu, sicul nec fecit, iigasti, >ecundum
423 HLNCMARl RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. \U
Lucili verba nullas vires habent, nec ecclesiasticae A poralia lucra cuinulare. Cur ergo ad memoriam ve-
reputantur, libere potui solvere quod non licuil tibi stram nou redit quod vox divina pr.necipiens dicit :

ligarc. Sed et hoc bene, ut patet, non inLellexisti, et Gratis accepistis, gratis date ?[Matth. x.) Cur non
cerlum csl quia non recto seusu posuisti quod Lucius ante mentis oculos revocatis, quod templum Redem-
dixil : '< Ut nullus metropolitanus absque caeterorum plor nosteringressus,calhedras vendentium colurabas
omnium comprovincialium episcoporum instantia ali- everlit, et nummulariorum effudit aes ? Quinam sunt
quorum audialcausas. Quiapro omnibus reprehen- »» in lemplo Dei hodio, qui culumbas vendunt, nisi qui
sibilibus, quce de te per omnium, ut ila dixerim, ora in Ecclesia pretium de impositione manus accipiunt,
volitant, et ad me non perveiiire non possunl, sem- per quam videlicct manus impositionem Spiritus
per quando casdem reprohensiones tuas audiero, sanclus coelitus datur ? Columba igitur venditur, quia
omnes episcopos provinciales, ut eas mccuin au- manus impositio, pcr quam Spiritus sanctus accipi-
diant, corgregare non possum. Si enim bene inlel- tur, ad pretium praebotur : sed Redemptor noster
lexisses Carthaginenses canonesquibusdicitur (ro«c. cathedras vendenlium columbas evertit, quia talium
(Carthag. iv, can. 23) : « Ut episcopus nullius causani negotiatoruni sacerdotium destruit. Hinc est quod
audiat sine praesentia clerlcorum suorum, » inhac de sacri canones siinoniacam haeresim damnant, ct eos
audilione sententia non errares : cum aUo sensu ac- ry sacordotio privari praecipiunt ,
qui de largiendis or-
cipiendum sit quod Jacobus dixit ad Paulum : Au- dinibus pretium quaerunt. Calhedra ergo vendentium
dient,quin Juda'i,fc superrenisseiAct.wi); et Paulus columbas everlitur, quaudo hi, qui spirilalem gra-
de se : Audiant omnesgentes, et liberatussum de ore tiam venundant, vel ante humanos, velanteDei ocu-
leonis {II Tim. iv) ; et alio sensu quod dicit ad Co- los sacerdotioprivantur. "]De hac agnitione et beatus

rinthios : .iudio inter vos scissurasesse, id est schi- Augusiinus in libro de Poenitenlia dicit (cap. 3) :

sniata, et ex parte credo {l Cor. i). Et alio quod item « Plerique, inquiens, boni Christiani tacent, et sufte-
ad cos dicit Auditur inter vos fornicatio [lCor. v);
: runt aliorum peccata quae noverunl, quia documentis
et Elifiliis suis Son bonu est fami, quamego audio
: sttpe deseruntur, ut ea qua; ipsi sciuut judicibus ec-
de vobis {llleg. n). Uudeinlelligcre dcbes, inler au- clesiasticis probare non possint. Quamvis enim vera
ditionem et audilioneni velaudientiam csse difforen- sint quaedam, non tamen judici facile credenda sunt,
liam, sicut et Scripturin demonstraut. I)e audientia nisi certis indiciis demonslreutur. Nos vero a com-
quippe Felixad Pauluin : .iudiam tc,'\m\m\., cum ac- munioue quemquam prohibere non possumus, quam-
cusatorestuivenerint {Act. xmid ; et canones Non
: vis haec prohibitio noudura sit mortalis, sed medici-
oportet negare audientiam roganli : et aliter intelli- nalis, nisi aut sponte confessum , aut aliquo, sive

genda est auditio iu eo loco ubi dicitur : Domine, sjeculari, sive ecclesiaslico judicio accusatum atque
audivi auditionem tuam et timuidlabac. ui);ela\i[er ^ conyiclum. Quis enim sibi utrumque audeat assu
ubi dicitur : Jus/i/s ab auditionc mala non timebit mere, ut cuiquam ipse sit et accusator et judex?
[Psal. m). SimiliterdiiyerenLiam inLelligeredebes in- Non enira temere et quomodolibet, sed per judiciura
ter norainationem, et nominationem atque cognitio- ab Ecclesiae communione separandi sunt mali, ut si

nem, ut item Paulus dicil Siquis frater nominatur : per judicium auferri non possunt , tolerentur potius

fornicator {I Cor. v) et Ecce ego Paulus dico vo- ; : velut palea cum tritico, usque ad ultimum ventila-
bis. Dominus voluerit, et co-
Et veniam cito ad vos, .sj brura, vel pisces raali cum bonis usque ad segrega-
gnoscam 7wn sermonemeorum qui inflati su7it, sed tionem, quaofutura est inlittore, hoc est in fine sae-
virtutem 1 1 Cor. iv i. Hinc sicut in logibus al(|ue in luli. 1' De qua agnitione ad mo perventa, bene re-
canonibus invenilur, intor cognilionein quoque et ininisci potes me jam tecommonuisse, quoniam per
aguitionem esso difforcnliam inlelligero debes, sicut multos audivi, sed et usque ad aures domini regis
ostenditur in Africoe proviuciae canonibus, in (juibus pervenit, quia et do iraposilione manus in ordina-
scriptum esl {ca7i. 71) : « Quicunque ab iraperatore tione ecclesiaslicorum graduum , etiam a manu mu-
cognitionem judiciorum pubKcorum expetiveril, ho- nera accipiebas, et de ecclesiarum datione, quas
nore proprio privelur. » Sed et alibi iidem ac Sardi- etiam non amplius quam dotem suam, id est man-
censos cauones glossam cognitionis exprimunt. Et Dsum,quera sub immunilato, sicut in capitulis eccle-

sanctus Grcgorius in hoinilia Evangolii ditVerontiam siasticis conlinelur, habont cura decima tideliuin prae-

agnilionis, quae signiiicalionibus vel rolatu percipi- mia requirebas, et a (iilVamatispresbyteris, nediscu-
tur, ut Paulus : Significatu)n est mihi de vobis ab his terentur redemptionom accipicbas. Unde et ab
,

quisunt Chloes (I Cor. i), et reliqua, a cognitione, ecclesiae tutc liliis isdein douiiuis rex veritalem audire

qu<e legaliac regularijudicio comperitur, demoustiat quacsivit, et re^iuisitionem , interveuieute tali causa
loquens ad episcopos do Simoiiiaca hicresi, quam si qu;e nota est, prosoqui deslitit, libique quam terri-

per cognitionem in personis corliscoraperlus fuisset, bilius potui, iulerdixi, ut his facinoribus nullo modo
sino judicio ecclosinslico iion dimisissol. « Vobis, in- communicares. Sod et ante altarosauctae .MariiO, ante
([uit ((Jrog. ho)n. 17 in F.va)ig.), sacordolos, lugons (juod opiscopus es oidinalus, a me diclum audisli,

loquor, qu a nounullos vestrum cum pracmiis facere ct accopisli, si forte obaudisti, ot niente condidisti,

ordiualiones agnovimus, spirilalemgraliam vcndere, utquod graiis accepisti, gralis etiam aliis secundum
et de alionis iniquitatibus cum peccali damno tem- praeceptura Domini dares {Matfh. \) : quia dextera
425 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 4S6

kd pretium ordinantium, dextera est iniquitatis. Sed A foris quoque diu stare non poterit. SCimus quippe
et quando haec de te audivi, et a domno rege haec ex Evangelio, quid Redemptor noster per semet-
requisisse cognovi,tibi et prsscripta verba beati Gre- ipsum fecerit, quia ingressus templum cathedras
gorii dixi, ethgec quaesubsequuntur inculcare curavi, vendenlium columbas everlit. Columbas enim ven-
quibus in homilia Evangelii trigesima nona dicit : dere est, de Spiritu sancto, quem Deus omnipotens
« Ingressus, inquit, Dominus Jesus templum, coepit consubstantialem sibi per imposilionem manuum
ejicere vendentes et ementes de illo {Luc. xix). Sicut hominibus tribuit, commodum temporale percipere.
templum Dei in civitate est, ita et in plebe fide'i Exquo,utprscdixi,malo jara innuitur quid sequatur,
vita religiosorum. Et saepe nonnulU regionis habi- quia qui in lemplo Dei columbas vendere prajsum-
tum sumunt, et dum sacrorum ordinum locum eorum Deo judice cathedrae corruerunt. Qui
pserunt,
percipiunt, sanctae rehgionis officium in comnier- videlicet error in subditis cum augmento propaga-
cium terrenaenegotialionistrahunt. Vendentes quippe tur. Nam ipse quoque, qui praemio ad sacrum hono-

in templo sunt, qui hoc quodquibusdamjure compe- rem perdacilur, jam in ipsa provectus sui radice
tit, ad praemium largiuntur. Justitiam enim vendere vitiatus, paratior est aliis venundare quod emit et ;

est,hanc pro prccmii acceptione seivare. Ementes ubi est quod scriptum est Gratis accepistis, gratis :

vero in templosunt, qui dum hoc persolvere p^-oximo ^date ?{M:itth. x.)Et cum primo contra sanctam Ec-
quod justura est nolunt, dumque rera jure debitam clesiam simoniaca hajresis sit exorta, cur non per-
facere contemnunt, dato patronis prsemio emunt penditur, cur non videtur, quia eum, quera quis
peccatum. Quibus bene dicitur : Domiis mea domus cura pretio ordinat, provehendo agit ut haereticus
orationisest,vosautem fecistis illam speluncamla- fiat Quia igilur hanc nefandissimam pravitatem
?
tronum (Isa. lvi) : quia dum nonnunquam perversi universalis damnat Ecclesia, horlamur fraternitatem
horaines locum reUgionis lenent, ibi maliciae suae vestram, ut tam detestabile et immane peccatum de
gradiis occidunt, ubi vivificare proximos orationis locij omnibus, quae sub se sunt, sollicitudinis suae
suae intercessione debuerunt. » Et item in homilia compescat omnibus modis instantia. Nam si quid
quarta : « Gratis, inquit, Dominus, accepistis, gratisda tale deinceps fieri senserimus, jam non verbis, sed
te{Matlh. x). Prgesciebat namquenonnulloshocipsum canonica ultione corrigemus, et de vobis, quod non
donum accepti Spiritus in usum negotiationis intle- oportet, aliud incipiemus habere judicium. » Et
ctere, et miraculorum signa ad avariliee obsequium hinc in multis epislolis suis ad multos episcopos
declinare. Hinc est enim quod Simon per impositio- terribilia et grandia scripsit, quae per tcin suis locis
nem manus edita miracula concupiscens, percipere legere potes, et cavere debes. Dixi etiam tibi, quia
•donum Spiritus sancti pecunia voluit, scilicet ut verbaDei, qugesanctusPetrusapostoIoruhi princeps,
deterius venderel quod male comparasset. Hinc de *-"
qui hanc haeiesim in Simone mago damnavit, in
templo Redemptor noster flagello de resticulis facto omnes ex tunc et nunc, et usque in finem saeculi,
turbas ejecit, cathedras vendentium columbas ever- veridica et valentia permanent. Et sicuti cura illo

tit.Columbas quippe vendere est, imposilionera pecunia sua exslitit, inperdilionem,itaet oranes qui
manus, qua Spiritus sanctus accipilur, non ad vitae hinc raunera dant vel accipiunt, nisi dignara inde
meritum, sed ad praemium dare. Sed sunt nonnulli, pcenitentiam egerint, in perditione et manent et sine
qui quidem nummorum praemia ex ordinatione non fine manebunt. Et cum uterque sint haeretici, scili-

accipiunt, et taraen sacros ordines pro humana cet, et qui pro impositione manus pretium donant,
gratia largiuntur, atque de largilate eadera laudis et qui munus accipiunt, reatu tamen majore delin-
soluramodo retributionera quserunt. Hi nirairura, quit, qui poliore honore perfruitur, quia graviora
quod gratis acceptum est, gratis non Iribuunt, quia facit vitia peccatorunni sublimitas dignitatum. Et det
de impenso otficio sanctitalis nummum favoris ex- Dominus ut non sint vera, quae per multos ex hoc
petunt. Unde beue cum justum virum describeret de te audio, el obtestor te per sanctam et insepara-
Prophetaait: Quiexcutit manus suas ab omni munere hilem Trinitatem, et per crucem et sanguinem Jesu
f/sa. xxxin).Nequeenim dicit, quiexcutit manussuas Christi, Filii Dei vivi, ex quo, et a quo, et perquem
a munere, sed adjunxit, ab orani quia aliud est : D omnis episcopatus ecclesiasticus cepit exordiura, et
munus ab obsequio, aUud munus a manu, aliud per ipsum sanctum Spirilum, qui maxirae in ordinatio-
munus a lingua. Munus quippe ab obscquio est, nibus opcratur, et per oranera sanctorum angelorura
subjeclis indebite irapensa, raunus a manu, pecunia, militiam, ac per sanctam omnium electorum Eccle-
munus a lingua, favor. Qui ergo sacros ordines ciara conscriplam incoclis, ct per futurum judicium,
tribuit, tunc ab omni munere manusexcutit, quando quo Christus veniet judicare vivos et mortuos, et
ia divinis rebus non solum nwllam pecuniam, sed saeculum per ignem, et reddere unicuique secundura
etiam humanam gratiam non requirit. « Et in epi- opera sua, ut nec ipse, contra divinas et canonicas
stola ad Joannem Corienthiorum episcopum : « Per- constitutiones, te huic Deo contrariae negotiationi
ad nos, quod in illis
venit, inquit {lib. iv, ep. 55), quolibet niodo vel quacunque excogilata adinventione
partibus nullus ad sacrum ordinem sine commodi immisceas, nec alicui, quantum ex te est, et quan-
datione perveniat. Quod si itaest, flensdico, gemens tura ad te perlinet, immisceri consenlias : imo
denunlio, quia cum sacerdotalis ordo intus cecidit, tuis, quania potes obtesiatione, inlerdicere studea».

Patrol, CXXVI. li
 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI.
m
officio sub-
fuerit ausus admitlcre, a suo se noverit
beati Pauli sequor excmplum,
sed pro modulo meo nec communionis nostrae futurum esse
juvcnem ordmavit movendum,
scribentis ad Timotheura, quem disciplinae. » Pen-
causa, sed de aUis, de consortem, qui socius esse noluit
Episcopum, licet non de hac statera, quem
dolosa, sed recta
hujusmodi obteslalionem semus igitur non
quibus necessariura duxit, capitulura, utrum
quem locutus est Chnstus, nostrum pressius istud contingat
exeruit. Cujus verba, per observanda sunt
me, qui ea, qui ca irrcfragabihter
Testificor, inquit, coram Deo,
et
etiara tibi iuculco. auetoritate melropolitaua in parochia
constituia,
ChristoJesu, etelectis angelis,
uthwc custodins sine
decrevi, an te,
provinciai mihi commissai conservare
nihilfaciensinaliampartem declinando
vrcejudicia,
qui in inviolabiliter conservanda sunt coa-
illa, qus
{ITim. V) et Pra;cipio tibi coram Deo, qui vivificat
convelli fecisti, et prceter
:
;
stituta, et teraerasti et
testimonium reddidit sub
omnia, et ^ChristoJesu qui primatem tuum, coutra statuta ecclesiastica
rae,
ut serves manda-
Pontio Pilato bonam confessionem,
subscripsisti et subscribi fecisti, cum sicul statuta
irreprehensibile usqueinadventum
tum sinemacula me nihil decernerc valeas,
ecclesiastica docent. sine
Tim. vi). De Luciiautem
Domini nostri Jesu Christi {l
pertineut omnium
epistola, qu^e
episwla, quse «i—
ante Nicaenum concilmm facta fmt
~-!'7-;^^^^^^^^
qua) ad generalem observantiam
decrevU con.
pos.e-
Ul posle
Ut
--^»'*'^"'P^':_rrrJ'Tltex^ciUun,d>oens
sacrorum conciUorum canones,
et ex ciUum diceus {conc. Afnc, can. 53)
(..».. Afric, o3) : «
„

tatera quae eis inconsuUis aU-

dicunt, riores anterioribus deferant, nec
promulgata decreta aUa sedis apostoUca
praesuraaut. Qua de re, inquit AureUus,
his
qus inflat, sine chantate quid agere
sed ut scientiara tuara
dico, prout captus animi mei retinet, eos qui puta-
vento distentara esse deraonstrem
qu» aedificat,
spretis majoribus aUquid praesumendura,
atquebenignesuscipe, etapud verint
Haec, frater, patienter omni concilio coercendos. .
competenter csse ab
sapientiara, quia iUis inpo-
peritos medicos disce
Et hinc Leo ad Theodorum ForojuUensera episcopum
phreneticus unde Uge-
nentibus sape funera portat 59 « Quia in causis, quae ad gene-
comprehendi a te posse dicit (Leo, epist. 1 :

lur Et iUa, de quibus me Domini sa-

inteUige quoniam aUa sunt quse ralem observantiam perUnent oranium
existimas, discrete :
impleri. »
cerdotum, nUiil sine primaticus oportet
consensu omniura
metropoUtanus sine consiUo atque ergo venisti, cum ea, quae ipsa
Contra constituta
coepiscoporum provinciae agere non debet, sicut
pra"cipiunt nuUi posceuti negari,
omnibus in tua
ad discutiendum, vel
causas accusantis episcopura, Prohibita quidem fuisli
sive noxium vel purga- parochia deuegari jussisli.
ipsum canonice judicandum, cum adversus ca me postposito
episcopi urdi- ausus admittcre,
tum decernere, vel in loco decedenUs etiam nec in
noviter emergentibus subscripsisU et subscribi feeisti, quod
nare et de quibuscunque subscriptio naraque tua, sicut
et alia sunt, de qui-
^
rectis agere debuisti ;

causis vel dubiis aut obscuris :

hujusmodi Hincmarus
a multis dicitur, habetur
« :

sacris regulis habemus

bus certa et expressa in his
vel conveUi non Ucet, sed Deo miserante Ecclesiae Landunensis episcopus,
judicia, quae refragari obtem-
sanctorum apostoUcae sedis Patrum decretis
auctoritas et ratio ipsa
sine retractatione exsequi Qui quoque mihi eodem Deo
perandum subscripsi.
compeUit. simiUter sentiunt,
auctore comraissi sunt, et in his
CAPUT XXXVI. in vinculo pacis,
soUiciti servare unitatem spiritus
De irregulari subscriptione,
quam coUectioni su(p
hac mecum pace poUantur. Si vero aUqui secus no-
apposuit.
me socii hujus discipUnoe, nec habeantur
cerlissirais constat quod lentes fieri
His igitur documentis Actum Lauduno viii
quia si in parochia parlicipes coramunionis nostrae.
repUcare cogit ipsa necessitas,
soUicitudine totius Rheraorum Idus JuUas. »
tua quae mihi cura
pnvilegmm Qua subscriptione tua manifestissime claret, quia
provinciaj coraraissa est, secundum
catholicis
detre- si Nicaeno concUio, et aUis generalibus
raihi datum, quod male admisisti corrigere immobUibus decretis
negUgentia discede- synodis, eorumquc fixis et
classem, apraestitutis reguUs aUquo, te tibique compUcesa
Egi
discessisti. c-gi Luut.ai.» sentis
conlraria ...^.... in ..^-,
rpm prajsumptione tu mscessisu.
rem a auibus
quibus c ns
dicens
d His^
secundum
secunuuu ^us raelropoUtano. auctoritatis, in D eathoUca comraumone
communione scgrcgast.
scgrcgasti .
.
:

ergo subscnpsi.
subscripsi. Unde verbis
.._^,,..;
a te, ...hio^.^
subjectaj „ .„ Horrr^tis
dccretis obtcmDcrandum
obtcraperandum
quo jure mclropoUtanae dignitatis, rae Serenum MassUieusem
capitu- beati Gregorii aUoquentis
civitatis episcopo, mihi veUs noUs subjecto, ix, ep. 9):!
episcopum te aUoquor, dicens ( /ift.
jussit melropoUtams
lum beati Leonis discrevit, quo
Dic frater, a quo factum sacerdote aliquando|
provinciarum jus tradita> sibi anliquitus (,

singularum
ila ut a pra>stUutis audUum csl qnod fecisli ? Si non aUud, vel|
di-nitatis intemeratum servare, despectis aUis fratri-j
ilUid le dcbuit rcvocare. ul
nuUa, aut ncgUgcnlia, aut pra-sumpt.one
reJuUs ct essc credcrcs sapienlem.!
bus soUim lc .«^anctum
discedant. capitulum cjusdem beali
Aliud autem
Pnpcipuc cum sacrorum canonum prohibilio
te abl
Leonis me tibi ordinis socictate conjunxit, m opi-
modis omnibns icvoccl. llocverc
provmcias hae pivTsumplione
stola ad omnes episcopo per diversas
quod dicis, Deo miseraute Ecclesiic Laudunensis
t(

constitutos, de sacris ordinibus et canonum pro-

csse episcopum, oramus ut vorum sil. Legimus ta
Hoc ad-
mulgata discipUnis, dum dicit (cpist.^) :

Domiuum Ipsi regnave

con- luen dc quibusdam dicere :

monUio nostra denuntial, quod si quis fratrum

4»t OPUSC. ET EPIST. LN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 430

runt, et non ex me : principes cxstiterunt, et non co-A suisti. Noq enim, quandoillam subscriptionera firma-
gnovi (Ose. viii). Et Dedi eis regem in irp. mea, et
: sli, quin potius te et subscribentes tecum infir-
principem in furore meo(Ose. xiiij. Qui facit hypo- masti, soUicitus fuisti servare unitatom spiritus in
critam regnare propter peccata populi{Job xxxiv). vinculo pacis, sed soHicitus fuisti dissolvere unita-
In eo quod subscripsisti, Actum Lauduno viii Idus tem spiritus contra vinculura pacis. Unde provi-
Julias, intelligimus secundum leges quas pi'obat Ec- dendum est tibi, ne intor adulteratoi^es verbi Dei
ciesia, atque secundura sacros cauones, hanc tuam coraputeris, quos, ut supra posui, redarguit Paulus
sine consule prolatam non valere seotcntiam. Alia apostolus. Sed et de hac sententia ideni dicit. Sol-
namque suut, quae subscribuntur ad notiliam rei vel liciti servare- imitatem spiritus in vinculo pacis,
temporis, aba quae, scripto prolala sententia, sub- unumcorpus, unus spiritus, sicut vocatiestisinuna
scriptione alligantur ad observationem constitutio- Unde beatus Grego- spevocationisvestroe{Ephes.iv).
nis, aut professionis, seu accusationis, vel petitio- spem ncquaquam per- rius : Ad unam igitur vocationis
nis. « Sententia, inquiunt leges (Cod. Tli. leg. de tingitur, si non ad eam unita cum proximis mente cur-
1 ,

const. princ, can. 06), si siue scripto dicta fuerit, ratur. Est, inquit Dominus ad Moysom, locus penes

nec nomen babere sententiae mereatur v et « Si qua nie, ef stabis super petrum [E.vod.xxwu). Locusqui-
; ;

post haec edicta sive conslitutiones sine die et con- i>dem apud Domiuum est sanctae Ecclesiae unitas, qua
sule fuerit deprehensa, auctoritate careant. Et hinc supra pelram statur, dum confessionis ejus soliditas
Africae proviuciae canones episcopis litteras ab or- utiliter tenetur. Hi enim in loco qui penes Dominuin
dinatoribus suis inauu eorum conscriptas jubent esf, etsupra petram stant, qui per haereses vel per
aecipere, continentes consulem et diem. » De eo schismata ab unitate se Ecclesiae non dividunt. Quia,
quod subnexuisti: (3«? quoque mihi ccmmissi sunt, et ut sanctus Hilarus papa dicit (epist. 2), sicut et su-
in his similiter sentiunt, hac mecumpace potiantur, pra posui ; « Non minus in sanctarum traditionum
videris non simpUci intelhgeulia posuisse, hac me- sanctiones deliuquitur, quam in ipsius Domini in-
cum pacc potiantur : quia non est pax vera, nisi in juriani prosililur. Credimus namque, ac cura Ec-
»

uaanimitale catliolica, alioquin dicentes, ut scri- clesia catholica confitemur, sacros canones Spiritu
ptum est Pax,pax, cum non cssct pax (Jer.\ui).
: Dei condilos : unde qui per contemptum pertinaci-
Non est pax impiis, dicit Dominus (Jsa. xlviii). ter a sacris canonibus deviant, in Spiritum sanctura
Impii namque dicuntur, qui aul per fidem re- quo sunt conditi peccant. Pertinaciter autera addidi,
ctam Ecclesiae catholicaj non incorporanlur, aut ab quoniam Dominus dicit {Matth. xii), quod in Spiri-
ea fide vel opere per haereses aut schismata re- tum sanctum peccantibus nec hic esse, nec in fu-
cedunt. Et in unauimitate catholica non subscri- ^
turo sacculo remittendum. Et raultos haereticos legi-
psisli, neque tibi commissos subscribere fecisLi, '
mus et credimus ad fidem catholicam reveitentes,
si, ut dixi, contra Nicaenos canones, et alia ge- et hic remissionem suae pcrcepisse blasphemiae, et
neralia concilia, fixaque decreta sentis vel sensisti, in futuro spem indulgcnliae cousequendae sumpsisse.

ac per hoc sollicitus servare unitatem spiritus in vin- Nec tamen ejus refragatur sententia, qui alibi dixit :

culo pacis, nequaquam in ista subscriptione fuisti. Verte impios, et non erunt {Prov. xii). Non quidera
Sicut enim in edicto quintae synodi scriptum esl : ut non sint per essentiam, sed non erunt quod fuerant
« Solent prave sentientes, ut simpliciores decipianl, per impietalis culpara : sicul et Paulus dicit de se :

vocibus quidem uti qua? ab orlhodoxis pie dicunlur, Vivo autemjam non ego, vivit vcro in me Christus
rectum autem earum iutellectum et oxpositionem ad {Gal. u). Exstinctus quippe fuerat saevus ille perse-
suam impietatem transferre : quoniara est quando cutor, et vivere cooperat pius praedicator. Hiuc etiam
exdem voces, cura bene exponunlur et intelligun- adhuc dico, quod cum cathohca credo Ecclesia, et
tur,cum pietate sunt quando autem male a prave : confiteor, quia Spiritu Dei, ut Leo cum aliis ortho-
«entientibus inlerpretantur et proferuntur, impieta- doxis affirmat, canones sacri sunt conditi. Qui si-
tem habent. » Et sanctus Gregorius in homilia 10 quidem Spiritus est Patris, Spiritus est Filii, et
Ezechiehs dicit : " Quia quisquis cxpositor in expla- Pater, et Filius, et Spiritus sanctus, quorum est
natione sacri eloquii, ut forlasse auditoribus p]aceal,D una substantia, una vokuUas et operatio, unus est
aliquid mentiendo componit, sua et non Dei verba Dominus, ac per hoc a Patre et Filio et Spiritu san-
loquitur, si lamen placendj vel seducendi studio raen- cto, lota scilicot Trinitatc uno Deo et Domino, ca-
tialur. » Et tu, si hanc sententiam Apostoli tuis di- nones sacri sunt conditi, a quibus qui per contera-
Ctis interposuisti, ut ad subscribendura, quod non plum pertinaciter deviant, in Patrera et Filiura et Spi-
licet, comministros tuos facilius posses seducere, ritura sanctum, scilicet in Deum ac Dominura pec-
de auro et argenlo Dci, id est de sensu et eIo(juio canl. Conslat igitur quia, ut Hilarius papa scribit,
divino, sicut per prophetam Dominus ad idololatram non minus in sanctarum tradilionum sanctiones delin-
populura dicit. tuo sensu libi ct illis idolum fabri- quitur, quam in ipsius Domini, Palris scilicet et Fi-
casti. Manifestura est enim, quia sententia aposto- lii et Spiritus sancti, injuriam prosilitur. Et conse-
lica, quamcadem tua subscriptione ad tuam con-
iu qucnter iterum pertinaciter, id est perseveranter
firmaadam sententiam perverse misisli, non eo sensu addidi, Joannes apostolus dicit £5^
quia beatus :

^ta est a beato Paulo apostolo, sicut eam ibi po- peccatum ad mortrm, non dico uf oreluipro 00 et :
431 HINCMARI RHEMENSiS ARCHIEPISCOPI. 432

est peccatum non ad mortem {IJoan. v, 16), dico ut A exuisti, sed eos praevaricatione potius nexuisti, vo-
oretur pro eo. Est quidem peccatum ad mortem, in lens me ostendere canonum praevaricatorera, qui

eodem peccato manentibus est peccatum non ad : quasi contra canones in tua parochia solvi quJR li-

raortem, ab eodem peccato recodentibus.Nullum est gasli, et certans me nota damnationis inurere, quam
quippe peccatum, pro quo aut non orct Ecclesia consciontia tua nequibal et^ugere, el ideo plus veri-

remittendum, aut quod data sibi divinilus polestate tus humanam verecuudiam, ne vihs fieres ex his

discedenlibus ab eo non possit absolvere, vol popni- quae perpere gessisli luis subditis, quain realum
tentibus relaxare, cui dicitur : Quwcunque dimise- ante divinos oculos, quod humili resipiscentia cor-

ritis super terram, dimissa erunt et in ccelis, et quw rigere poteras, ad illud argumentum te convertisti,

cunque solveritis super terram, erunt solutaet in coe- ut hanc irregularem, imo tragoedialem subscriptio-
lis (Matth. xviii, 18). Cum enim dicitur Qucecunque : nem excogitares, et hac adinvenlione Dominum ad
solveritis, omnia quaecunque sint, et quantacunque iracundiam amplius provocares, et tecum alios ne-

sint, et qualiacunque sint, ex quocunque stalu, vel cteres. Lege igitur in decretis Gelasii sententiam de
ex quocunquelapsu comprehenduntur : veraci nihilo- Acasio, et de episcopis qui eum regulariter conlen-

xninus eorum manente sententia, quae nunquam debant posse absolutuni dicere, et eam tibi et his

solvenda esse denuntiantur, in eodem tenore consi- g quos tecum fecisti subscribere apphca, et quid ege-
stentibus, non etiara ab hoc eodera peccato postea ris rocognosce. Et quod ibi de sede apostolica leg?s,
recedentibus. Ex his igitur manifestissime claret de de tua metropoli, qua; jussa sedis apcstohcac exse-
eadem tua subscriptione, in qua dicis : llis, quin a te cuta est, dictum puta. Aitenim {Gehsms. epist. li, in
sanctorum apostolicce sedis Pa-
specialiter excerptis, fine) : « Ideo cum sede apostolica minime congrue-
trum decretis obtemperaudum subscripsi. Quia si, ut bant, quia in sortem rocidorant praevaricatoris Aca-

supra dixi, et nunc iterum dico, Nicaeno concilio, et cii, et illius se sine dubio porvidebant sentenlia con-
aliis generalibus ac catholicis synodis, eorumque sequenter adstringi, ob hoc eum videri nolebant esse

fixis et irrefragabilibus docretis, qua" apostolica se- damnatum, quia so cognoscebant in eadem praeva-
des cuncta Ecclesia catholica rocipit, veaeratur,
et ricatione esse damnalos, in qua hodieque mauere
et servat, contraria in aliquo sentis, vel teneri ac Sed sicut hi simdi conditione constricti,
persistunt.

servari decernis, te tibique complices a catholica complicem suum non possunt judicare non jure
communione segregasti, et quando catholicae ob- damnatum, neque rei reum possunt compelenter
servantiae contrariis subscripsisli, sollicitus servare absolvore : sic illo juste praevaricatore damnato,
unitatem spirilus in vinculo pacis nequaquam in ipsi quoquo pari jacent damnatione prostrali, neque
ista subscriptione fuisti. Et beati Leonis decernentis nisi resipiscontes indo poterunt prorsusabsolvi ;
quia
{epist. 59) : Quia in causis, quae ad generalem ob- ^ sicut unum scribenlem eorum omnium vuigata
per
servantiam pertinent oranium Domini sacordotum, transgressio est, qui in eamdem perfidiae reciderant
nihil sine primatibus oportet impleri, non fuisti so- actioncra, sic in uno eoderaque, qui pro omnibus
cius disciplinae. Unde timendum est ut non sis etiara scripserat, vel scribendo omniura prodiderat volun-
consors communionis suae, a cujus communione si tates, pariter quoque cum
transgressione punila,
quod absit fueris alienus, cum his, quorum decreta eodem, vel in eodem est complicum iransgressio pu-
convelh fecisti, sicut ex sacris canonibus et decre- nita cunctorum. d Et sanctus Hilarius in epistola de

tis Romanae sedis ponlificum tibi scriplo direxi, ac synodis, quam do exsiho ad (jallicanos raisit cpisco-
per hoc cum Ecclosia catholica communionem ha- pos, dicit : « Nihil, inquiens, mirum vidori vobis
bere non poteris. Et non leve libi ullo modo videatur debot, fratres charissimi, quod tam frequentor expo-
quod supra ex verbisejusdem beatiLeonis posui, qui- ni fidos coeptae sunt : necessitatem hanc furor
bus dicil {epist. 84, ad Leonem .iugustum) : ^ Quae pa- haerelicus imposuit, et necessitas consuetudinein
tefacta sunt quaerere, etquae perfecta sunt retractare, inlulit exponi fides, et expositis subscribi. Ubi enim
et quae sunt diffiaita convellere, quid aliud est quam sousus conscientiae periclilatur, illic liltera postula-
de adeplis gratiam non referre, et ad interdictaj ar- tur, noc sane subscribi impedit, quod salulare est
boris cibum improbos appetilus raorliforu2 cupidila- D confiteri. » Convorte igitur oculos menlis lute ad
tis exlendere? » Sed cum magna cordis intentionc aclum tuum, quod irrationabihler, et conlra aucto-
considera, cui poccato peccatum (juod adniisisti ritatem atque sine uUa uecessitate in hac pi\osuin-
diffinita convellens comparet, scilicct quod non nisi pliva subscriplione tua perpelrare non timuisti,

sanguine Filii Dei praevalet expiari, vidclicct quoda el tibi subditos agere compulisti, ne furor luus,

prirao parenle commissum in omnes postcros per- etsi divcrso modo, non diverso dolo, in hoc facto

transivil, sicut dicit Apostolus : Perunum hominem furori liiercticorum aequetur, qui illic litteram postu-
peccatumintravitinmundum.etperpcccitummors, lasti, ubi sensus conscienliie non periclilabatur,

et ita in omnes homines pertransivit, in quo omnes et fecisli subscribi (juoJ salutare non osl coufi-

peccaverunt (llom. v. 12) sicul ct pcr le in omnes

: teri, si lamen sacro Nicaeno concilio, et Roniana'
tecura subscribentes conlra diffinita a sanctis Pa- scdis poutiticum decretis post Nic;tMium concilium
tribus pcccalum perlransiit, qui te agenie in hoc habilis, et ex sacris canonibus promulgatis, in ali-i

peccaverunt, quia in illa subscriptione non te pouilus quo esl conlrarium, quod a te et tuis coinplicibus
433 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 434

constat esse subcriptum. quo pernicioso facto a In A mentium Deus non est, ut beatus dicit Gregorius.
te non leviter quem a,beato Ge-
est erratum, in Deus quippe in unitate est, et illi ejus habere gra-
lasio ostenditur transgressio punienda cunclorura, tiam merentur, qui se ab invicera per sectarum
qui omnibus prsescripsisli, et ab omnibus commi- scaudala non dividunt. Unde per se Veritas admo-
nistris tuis subscribi fecisti. Unde idem Gelasius di- net dicens : Habete sal vi vobis, et pacem habete
cit : '( Quoniara idera ipse error, qui semel est cum inter vos {Marc. ix). Ut quisquis habere sal sa-

suo auctore damnatus, in parlicipe quolibet pravae pientiae studet, curet necesse est quatenus a pace
comraunionis effecto, exsecrationem sui gestat et concordiae nunquam recedat. Sed sunt nonnulli,
poenam. Et in epistola ad Anastasium (epist. 10,
» qui dum plus sapere quara necesse est sludent ; a
sub medium) « Cura dicat Apostolus {Rom. i),
: proxiraorura pace resihunt, dura eos velut hebetes
non solum qui non facienda faciunt reos videri, sed stuhosque conteranunt, sicut tu egisti, qui cum
etiam qui consenliunt facientibus ? Proinde sicut tuis complicibus, et tecura subscribentibus, a via-
non polest, perversilatis coramunicatore suscopto, culo et unitate pacis ecclesiaslicae divisisti, contera-
non pariter perversitas approbari : sic non potest nens auctoritatera tuae metropohs, et contradicens
refutari perversitas complice sectatore perversitatis atque resistens his quae de Evangehca veritate et

adraisso. Legibus certe veslris criminum conscios, -d apostohca atque ecclesiastica auctoritate tibi et ec-
susceptoresque latrocinantium par judiciorura poena clesiae. Laudunensi metropolitana sollicitudine scri-
constringit : nec expers facinoris gestimatur ,
qui psi, et eadem catholicae Ecclesiae auctoritate, con-
licet ipse non fecerit, facientes tamen in famihari- siderans periculum imrainens, quod male hgastipro
tatem foedusque receperit. » Et in edicto quinti con- offlcio loci mei dissolvi.
cilii scriptum est : « Miramur eorum dementiam, CAPUT XXXVII.
qui divinae Scripturae conlraria agunt , evidenter Ut nonsit prudens apud semetipsum, et de discre-
dicenti (Sap. xiv), quia sequahter horribiha sunt tione in pace tenenda.
apud Deum irapius et impietas ejus. Actio enim cura Unde frater, et me et te moneo, ut attendamus
actore punietur. » Si autera similiter irapietas hor- quod Dominus per prophetam dicit : Vce qui sapien-
ribilis est Deo, et ihe qui irapie agit, certe sepa- tes estis in oculis vestris, et coram vobismetipsis
ratus est taUs a Deo, et anatheraati juste subjicitur. prudentes (Isa. v) ; et per Apostolum : yolite pru-
Anathema enim nihil ahud signiticat nisi a Deo se- dentes esse apud vosmetipsos (Rom. xii); et : Si
parationera, sicut in Yeteri -et in Novo Testamento quis se exisiimat aliquid scire,nondu7n cognovit quo-
judicium de auathemate significat. In racnte igitur modo oporteat eum scire (l Cor. viii) ; et : Si quis
habe scriptura a beato Paulo : Sic autem peccates vult inter vos sapicns esse, stultus fiat ut si sapiens,
in fratres, et percutientes eorum infirmam cons- quia sapientia hujus mundi inimica estDeo (I Cor.
cientiam, in Christum peccatis (/ Cor. viii). Graviter m) ; et per Jacobum apostolum monstrat ;
Quia su-
autera ilh in Christura peccant. qui periculosissimo, perba et contentiosa sapientia terrena, animalis ett
et maxirae detestando mendacio in religione men- sapientia autem qucB desursum est,pri-
et diabolica :

tientes, infirmorum conscientias percutiunt, de nium quidem pudica est,dcindepacifica,modesta,sua-

quibus specialiter scriptum est : Perdes omnes qui dibilis, bonis consentiens (/ac.iii). Scienlia et enim
loquuntur mendacium iPsal. \). Et in decretis virtus est, humililas custos virtutis, et mirandaactio
apostolicaesedis scriptura est Quoniam quisquis : cum elatione nonelevat, sed gravat. Qui enim sine
schismatico assenserit, schismaticus esse negarinon humihtate virtutes congregat, in ventum pulverem
potcrit. Schismn enim a scissura est animorum, ut portat, et unde aUquid ferre cernitur, inde deterius
cathohci doctores dicunt, vocatura. Eodem enim caecatur. Hinc etiam scriptura est : Qui emittit fon-
cultu, eodom ritu credit ut caeteri, solo congrega- tes in convallibus (Psal. ciii) ,• et : Convalles abun-
tionis delectatur discidio, et schismalicus est, licet dabunt frumento (Psal. lxix). A montibus namque
sic credat ut cathohca credit Ecclesia, si in dogma- aqua dilabilur, quia superbas raentes veritas do-
tibus ecclesiasticis ab Ecclesia so scindit catholica. ctrinae deserit : sed fontes in convallibus surgunt,
cui quisquis assenserit, schisraaticus esse negari D quia corda humilium verbum praidicationis acci-
non poterit : quod et si omnes sacerdotes ct mun- piunt. Unde per se Veritas admonet dicens Habete :

dus assentiat, damnatio consentientes involvit, non sal in vobis, et pacem habete inter vos (Marc. ix).

praevaricationem conscnsus absolvit. Non enim cri- Ut quisquis habet sal sapienliae, studiose curet ne-
men minuitur, sed accrescit, cum generale fit ex cesse est, quatenus a pace concordiae nunquam re-
privato. Hoc enim Deus omniura indicavit, qui cedat. Et ne in pace tenenda quis errct,per semet-
mundum peccantom genorali diluvio interomit. ipsam veritas, cura terrenara pacera a superna
Quorum perditionem evidentor cathohca domon- distinguerol, atque ad venturam discipulos ex prae-
strat Ecclesia, quae ut pro haereticis, ita conjun- senti provocarot, ait : Pacem meam relinquovobis,
ctim etpro schismalicis. orat, ut ad fidei et pacis pacem meam do vobis {Joari. xivj ; rehnquo scilicet

redeant unitatem, sciens haereticos et schismalicos transitoriam, do mansuram. Si ergo in ea cor quae
in haeresi ac schismate permanentes regnum Dei relicla est figitur, nunquam ad illara quae danda est
non intraturos : quia nisi ad judicium, in scissura pervenitur. Pax igilur praesens ita tenenda esl, ut
 :

43o HINCMARI UHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 436

et diljgi debeat et conlemni : quae si immoderate A CAPUT XXXIX.

diligitur, diligentis animus in culpa capitur : et dum l't ab eo removeat dolorem, a seipso periculum, et
nimis humanaui pacem desiderat, bravos hominum ab utroque improperium.
mores nequaquam redarguit, et consenticndo per- Admoneo te paterna ot fraterna dilectione, ut re-
versis ab auctoris sui se pace disjungit, et dum hu- raoveas a me dolorcm, a te periculum, el ab utris-
mano foras jurgia metuit, intcrni lltdeiis discus- que nostrum a plurimis illatum improperium. A me
sionc ferilur. Ilinc David, dum tolum se ad foedera quidem dolorem, quia ut sanctus Gregorius dicit :

pacis internge constringeret, teslatur quod cum ma- « Minorem dolorem raala ingerunt, quae ab extra-
lis concordiam non teneret , dicens : Nonne qui tc neis inferuntur, plus vero in nobis ea lormenta sa?-
oderant oderani illos, et super inimicos tuostabesce- viunt, qu;e ab illis patimur, de quorum mentibus
bam? Pcrfecto odio odcram illos, inimici facti siint pra^sumebamus, quia cum damno corporis mala nos
mihi (Psal. cxxxvni), Inimicos etiam Dei perfecto cruciant amissoe charitatis. » Hinc est enim quod de
odio odisse est, ad quod facti sunt diligere, et quod Juda tradhore suo per Psalmislam Doniinus dicit :

faciunt increpare, mores pravorum premere, vilae Et quidcm si inimicusmcus maledixisset mihi, sup-
prodesse. Pensandum est igitur, quando ab increpa- portassem utique : et si is qui oderat me super me
tione quiescitur, qua culpa eum pessimis pax tene- Qmagna locutus fuisset,absconderemmeutiqueub eo
tur, si Prophcta eliam velut in hostiam Deo obtuUt, Tuvero homo unanimis dux meus et notus meus,
quod contra se pro Domino pravorum inimicitias qui simul mecum dulcescapiebas cibos, indomoDo-
excitavit. mini ambulavimus cum consensu {Psal. liv). Elrur-
sum Homo pacis me(e,inquo sperabam, et qui ede-
:

CAPUT xxxvni. me supplantatio-

bat panes meos ampliavitadvcrsum
Ut sacrce Scripiurcc verba, et sacras reyulas recte nem (Psal. xl). Ac si de traditore suo apertis vocibus
intelVujat.
dical Transgressionem ejus tanlo gravius pertuli-
:

Admoneo etiam tuam dilectionera, ut cum sacrae quanlohanc ab eoqui raeusesse videbatursensi. Om-
Scripturae verbis etiam sacras regulas, sicut a san- nes ergo electi, quia sumnicapitisraembra suut,caput
cto Spiritu quo et sacrae Scripturae sunt conditae, quoquc sura in passionibus sequuntur , ut ipsos
intelhgas : quoniam qui sacrae legis verba non recte adversarios in sua inorte sentiant, de quorum vita

intelligunt, salubcrriraum vini potum iu veneni sibi praesumebant, et tanto cis crescat merces operis,
poculum vertunt, ac per medicinale ferrum vulnere quanto eis virtutis lucrum proficit et ex alieuae
se mortali feriunt, dum per hoc in sesana perimunt. darano charitatis. Et quoniara rainus jacula feriunt
per quod saluhriter abscidere sauciata debuerunt : qua? praevidentur, et nos tolerabilius mundi mala
quos videlicet ad intellectura pravum intentio per suscijHmus, si contra haDC per prffiscientia^ clypeura
versa non raperet, nisi prius superbia inflaret : dum munimur, eo ista de te lolcrabilius porto, quo
enira se prae cajteris sapientes arbilrantur, sequi longe ante per prophetain a Domino dictum lego :

alios ad raelius intellecta despiciunt : alque ut apud Inusquisquc, mqm\, a pro.vimo suo secustodiat, et

imperitum vulgus scientiae sibi nomen cxtorqueant, in omni fratrc suo non habcat fiduciam, quiaomnis
student summopere et ab aliis recte iulellecta do- fratcr supplantans supplanlabit, et omnis amicus
struere et sua perversa roborarc ;
quorura sapien- fraudulenter incedet, et vir fratrem suum deridebit,
lia sicut novacula acutafacit dolum (Psal. n); quia ct veritatem non loquetur {Jer. ix). Et paulo post
sicut novacula acuta saepe assirailat se agere vultus In orc pacem cum amico suo loquetur, et occulte
nitorem, et genas vulnere suo sauciat, ita dolosa ponct ci insidias, nunquid super hisnon visitabo, di-
versutia dolo pravae intelligcnliae vulncrat quos sano cit Domi7ius? { Matth. \.)El por semetipsam Veritas
sensu sanare se simulat. Unde bonc pcr prophetam dicit : Inimicihominis domcstici ejus [Malac.u).E\
dicitur Secuerunl prdujnantes Galaad ad dilatan-
: cum scriptura sit Labia sacerdotis custodicnt scien-
:

dum terminum suum iAmosi). Quianimirum bonc tiam, et legem, qua- iuteralia dicit : llonora patrcm
dicta prave intelligentes, tidoliura mentcs, qua^ jam tuum matrem tuam, requircnt ex ore cjus, quia
ct
aliquid de vcritatis intellectu concepcrant, perversa D angelus Domini cxcrcituum cst {Exod. xx). Tu
doctrina perimunt : et dura scientite sibi nonien ex- e contra, ne magniludo miserationura Domini.
(endunt, parvulorura corda jara de vcrbi concc- quas dc manu illius graluita gralia sine merito ullo
ptione gravida erroris gladio scindunt, ol quasi do- suscopi, oxlollat mo, datus es mihi stimulus
ctrinae sibi opinionera faciuiit. Quibus primum iic- rocognoscondio inlirmitatis ineac, angolus Sala-
cesse est ne inanom gloriain qua;iant : quia si radix na\ ul me et mutrein luarn Rhcmorum nietro-

elationis abscidilur, conse^iuonter raini piava; assor- polira, qu;c le nutrivit, elatis moribus el in-

tionis aretiunt. Nam catholici doctoros, et l^^cclesiio ol)edicutiis colaphizcs. Sed scicns quia virtus in

sanctie rectores, (|ui dc h;nresibus scripserunl, eos intirmitatc pcrlicilur, libculer gloriabor in his,

qui verba divini eio^iuii non recte intelligunt, vcl qu;i; inlirmitatibus ineis, aul a Deo per corpo-
non recte iiiteipretaiilur, scd ad suos .sonsus illa ralos molostias , aul a diabolo per lonlationos,
allegoriAanl, in calalogo [iravo sentionlium luorclicis aut ab iiomine per quaslibet imraissiones inferun-
connumoraiitos ascribunt. liir, nt inliahilol in mo inlirnn) virtus Chrisli, qui
437 OPUS C. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 438

perficit in infirmitate \inutem. Periculura quoque A diae livore insequimur, imitantes illum qui mori
discordiae, quam contra auctoritatem et rationem, etiara pro mimicis venerat, et tamen positurum se
contraque salutem tuam erga me videris haljere, a aniraam pro amicis dicebat, ut profecto nobis os-
te quantocius araove : certissime sciens, quoniam tenderet ,
quia cum dihgendo lucrum facere de
quantislibet virtutibus polleas, spiritalis nullatenus inimicis possumus, etiam ipsi araici sunt qui per-
fieri potes, si uniri per concordiam railii et cseteris sequuntur. Quae non ideo dico, ut persecutionem
fratribus tuis neglexeris. Scriptum quippe est : tuam in damnis tcmporalibus vel in contumehis

Fructus Spiritus gaudium,pax Galat.

est charitas, i
timeam, aut magnopere sentiam, quibus etiam etsi
v) qui autera servare pacem non curat, ferre
: voles rae nocerc non potes : sed de iUa persecu-
fructum Spiritus recusat. Certus enim cs, si sanum tione dico, licct sim injustus, qui me veraciter et

sapis, quoniara tandiu nullum boni operis Deo sa- ex corde peccatorem profiteor, de qua beatus Pe-
crificium iraraolas, quandiu a proxiraorum charitate trus dicit : Quoniam inter quos Loth habitabat, iniquis
discordas : multo rainus autem, si a dilectione mea operibus de die in diem ejus animam cruciabant (11
discordas, qui te benigne nutriendum suscepi, or- Petr. n), et de qua Apostohis recolens historise ve-
phanum dulci dilectione nulrivi, in clericum to- teris : Quomodo, inquit, tunc is, quisecundum car-
tondi, Htteris per me et per quoscunque potui eru- T> nem erat persequebatur
,
eum qui secundum spiri-
divi, per singulos gradus ad ordinem episcopalus tum, ita et nunc (Gal. iv). Quia, ut ita dicaraus, fer
provexi, familiaritatem et dulcedinem dilectionis rum nostrge animae nequaquam perducitur ad sul)ti-

domni nostri regis tibi obtinui. Pensare enim cum litalem acuminis, si hoc non craserit alienoe hma
raagno timore debes quod scriptum est : Si offers pravilatis.
munus tuum ad altare, et ibi recordatus fueris fjuo- CAPUT XL.
niam frater tuus habet aliquid adversum te relinque Verum non esse quod dicere solebat,Hincmari con-
ibi munus tuum ante altare, et vade prius reconci- silio regem ipsi adversatum. esse.
liari fratri tuo, ettunc veniens offer munus tmim Et quia dicrum est mihi, te plurimis soleredicere.
(Matth. V, 23). Ex qua scihcet prceceptione consi- quoniam quidquid tibi, de tuis horainibus, et de
derare debes, quam intolerabilis ejus culpa raon- horainibus suis ad Laudunura directis, et de eo quod
stratur, cujus hostia repellitur. Nam cura mala te coramendavit Conrado, contrarium domnus noster
cuncta bonis sequentibus diluantur, pensandum no- rex cgerit, hoc meo instinctu et consiho atque con-
bis est quanta sint raala discordise, quae nisi ex- sensu egisse, tibi refero non esse verum, sicut et
stincla funditus hierint, bonura sequi non permit- scriplis ad eumdem doranura nostrura regent, sed et
tunt : quia quaehbet in nobis bona opera fuerint, si ad ahos inde in eodem tempore directis possum
charitas disit. per mahim discordiae locus aperilur ^ ostendere, et coram pkirimis episcopis apud Pistas
in acie, ut ad feriendum nos valeat hostis inlrare. domno noslro regi di.xi me audisse quod sic deceres,
Ego, crede mihi, non tecum, sed cum tuis impro- et idem domnus noster rex coram eisdem episcopis
babihbus moribus et actuum raotibus, de quibus te respondit, sicut et pro certo verum dixit, quod
saepe et verbis et litteris reprehendi et castigavi, et nec meo instinctu, nec raeo consilio, neque meo
ut doleo, dolui, discordiam habeo. Fac quod sahi- consensu boc egerit, hcet qufedam fuerint et sint,
briter tibi cupio, et fuo convenit ministerio, et rae de quibus melropolitana auctoritate, vel synodali
placabilem ac prccstabilera in cunclis habebis. Aho- conventione , ac regia potestate corripi debueris
quin exspectabo, si per Dei graliam verbum Do- alque dcbeas. Quae non ideo dico, ut rae apud te
mini, quod inter me et te adhuc laborat, tandem excusarc operae pretium ducam, cum stultum esse
requiescere valeat. Sipeccaverit, inquit, in fe fratcr majores nostri demonstrent, si eis placere quae-
tuus, increpa illum : si poenitentiam egerit, dimitte rimus, vel displicere timemus, quos bonorum ju-
illiiMatth. xviii). Interim autera, donec hoc verbura diciisnon placere cognoscimus sed ut in quibus ex :

Domini inter me et te laborabit, ular continue sa- veritate possum, quanlura ex rae est, quantum-
lubris antidoti medicina contra mortiftTum. discor- que sufticio, idoneum reddam bonura nomen, quod
diae poculum mihi a te propinatura, quam Dominus D Apostolus etiam ab his qui foris sunt habere jubet
et Salvalor noster conscius infirmitalis nostr<E lar- episcopum. Quia vero auctorilate divina regi obe-
giri dignatus est, dicens : Cum stabilis ad orandum dire jubemur , ipsius jussione respondisse me ex
remittite si quid habetis adversus aliquem in cor- Scripturis et sacris legibus atque sanctorum verbis
dibus vestris, ut et Patervester coelestis dimittat vo- tuis litteris ad eum directis non nego. In qua re-
bis peccata vestra (Marc. xi). Et scilicet Conditorno- sponsione si quid perpere dixisse vel egisse rae
ster, dum tale plachum nostrae mentis aspexerit, a invenisli ostende, et aut ralionabiliter sine conten-
peccato nos solvet, quia munus pro culpa sumel. tione dcfendam, aut Immiliter sine disceptatione
Quod munus etiam holocaustum gratia Dei miseri- recognoscam.
conlis fiet, si fuerit bimila oleo conspersa, et in zeh
CAPUT XLI.
sartagine frixa : scihcet cum misericorditer eum Quod si culpam agnosceret. pro divino timore in-
dihgimus, et inter sacra pro eo oramus, quera zeli dulgentiam expeteret.
salutaris fervore insequi videmur, vel a quo invi- Caeterum, me
si conlra auctoritatem et debitam
439 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 440

fraternse dilectionis unanimitatem, qure, ut supraAnibus Nicolaum ordinaverint, nec tamen dictis et

dixi, te mihi reputa?se audivi, cgisse recognosce- factis illius , iniprobabiUbus postea comprobatis,
rem, quia dicenle beato Joaune apostolo Si confi- : per manuum suarum imposilionem communicave-
teamur peccata nosira, fidelis etjustus est Dominus, runt, quem ordinantes bonum crediderunt, et man-
ut remitiat nobis peccatn nostra {IJoan. i), et priraa surum perpetuo in bonitate optaverunt sicut nec :

salutis spes est confessio, deinde dilectio Qiiia ,

Samuel culpam contraxit in ordinatione Saul, quem
charitas operit multitudinem peccatorum [I Petr. divina jussione a se ordinatum, et a Domino postea
iv), non dimilterem quin inde salubrcm indulgentiae rejectum, sicut de te doleo, diutissime flevit, velut

medicinam cxpeterem, non pro humano, sed pro sacra narrat historia. Reputalur etiam mihi, quod
divino timore, et fraterno amore, ac propria sal- te nepotem meum gratia propinquilatis episcopum
vatione. Non enim perfunctorie nobis sacerdotibus ordinaverim. Quasi non et alii per me sint ordinati

legendum et tenendum est, qnod eliam laicis et fe- episcopi, non sunt mibi carne propinqui, et no-
qiii

minis Spiritus sanctus per beatum dicit Gregorium lunl attendere mihi hoc repulantes, quia non impe-

{homil. 32 in Evang.) Est ubi se quisque inter-

: «< dit ad quemquam ordinandum carnis propinquitas,

rogel, et in confessione Christi se veraciter probet. si ordinandus fuerit electus et petilus secundum
Veremur saepe a proximis despici, dedignamur in- td ecclesiasticas regulas. Non et Dominura, a-quo et

jurias verbi tolerare. Si conlingat jurgium forlasse per quem coepit episcopatus, carne sibi propinquos
cum proximo, erubescimus priores salisfacere. Cor legimus ordinasse apostolos. Sed licet in le nepote
quippe carnale, dum hujus vitae gloriam quserit, hu- meo egerim unde gemo, quia nescio qualiter de hoc
militatem respuit : ct plerumque ipse homo qui ira- et de aliis meis factis, terribilis in consiliis super
scitur, discordantem sibi reconciliari appetil, sed tilios hominum in occulto suo judicio, qui posuit te-

ire ad salisfaciendum prior erubescit. Pensemus nebras lalibuhmi suum disponat tamen orani-
: scio

facta veritatis, ut videamus quo jaceant nostnp pra- potentem advocatum , et misericordem judicem
vitatis actiones. Si enim membra summi capitis meum, quem est omne desiderium meum, et
ante
sumus, imilari eum cui conneclimur debemus. Quid cui gemilus meus non est abscondilus. Si enim
namque ad nostrae eruditionis exemplum Pauius obaudieris monila beali Pauli Timotheo a se juvene
egregius prsedicator dicit ? Pro Chrisio legatione ordinato cpiscopo directa, ct a me et a le oppro-
fungimur, ianquam Deo crhorianteper nos obsecra- brium tuse ordinationis loiles, in quibus inler cae-
muspro Christo, reconciliamini Deo (// Cor. v). Ecce tera dicit : yemo adolescentiam tuam contemnat
inter nos et Deum discordiam peccando fecimus, (II Tim. iv); id est, talem le exhibe, ut propter
et tamen ad nos Deus suos legatos prior misit, ut aetatis adolescentiam nemo te contemptibilem ha-
nos ipsi qui peccavimus, ad pacem Dei rogati ve- ^ beat, quia cujus vita despicitur, restat ut et prse-
niamus. Erubcscat ergo humana superbia, confun- dicatio contemnatur. Si ha?c, fraler, tibi in aliquo
datur quisque si non salisfaciat pnor proximo, dura sunl, quae non sunt dicta ea intentione, ut
quando post culpam nostram. ul ci reconciliari de- velim quod absit in aiiquo tuam damnationem, vel
beamus, et ipse quoquc qui offensus est legatis in- dehouorationem, sed potius salutem et correctio-
tervenientibus obsecrat Deus. » nem, allende quia, ut beatus dicit Gregorius, per
CAPUT XLII. amarum poculum confectionis pervenitur ad ef-
De auferendo a nobis nmbobus opprobrio a multis fectum oplatae sahitis. Et Salomou dicit Meliora :

iUaio. sunt vulnera amici, quam odientis inimici oscula

Aufer ergo, facicndo quBC dcbes, et quap opto ac iProv. xxvii). Et Doniinus dicit : Ego quos amo,
oro, et ulinam dignus exaudiri fuissem, a me ct a arguo ct casiigo [Apoc.iii); et : Quemdiligit Domi-
te opprobrium quod mihi a muitis reputatur, quia nus, corripit : flagellat autem omnem filium quem
talem, sicut et contra divinae ordinalionis disposi- recipit iUeb. xii).
tionem, et contra regcm, et erga me, et erga Ec-
CAPUT XLIII.
clesiam commissam, et crga plurimos alios ef-
libi ^. o r a- ,
r\Dc sacrarum Scripturnrum falsatione, et responso
..

,. ° „
feclus es, cp.scopum ordmavenm. Sed qui mih. D
. , . ., .

ejus nd litiernsde Nevino. Qui cnnones sintreci-

haec reputant, non allendunl, quia non ut Judam piendi, et de imperitia et jaeianiia ejusdem. De
electum praesenti justitia ct ul pcr oum divina
,
liertrico iicm, ct deeo quod S(fpc illum admonuit.

dispositio implerctur, Aposlolum, sicut ct Saul rc- Pcr plurcs dcniquc audio te apud mullos mc infa-

gem poslea rcprobalum, dc quo scriplum est : Erat marc, (|uoiiiam sacras Scripturas solcam dctrun-
vir electus et bonus, ct non erat vir de filiis Israel care, et ad meum sensum intlcctere. Quod ut pro
nelior illo (I lieg. i\). Deus omnia sciens pcr pro- certo adhuc credo nec in uno loco me egisse, si ta-
videntiam ordinavil, ct nil culpa; contraxil, qui pec- mcn hoc (|uod dicis poteris approbarc, ol si hoc ad
care non potuit ; scd ut liomo nescicns quod iulurum approbationem volueris ducerc , ostende coram
eral, te per improvidentiam ordinavict divini judicii quantis ct quibus tibi libucrit, el aut patcnter os-
non injusii miiiisler exsliti, quia sicut timeo aliis len(hini tc nica verba bcnc iion inlclhgcro, aut ab
peccatis meis hoc esse promcrui, Quanquam et aliquo illa falsata fuissc : ot si fortc me, quod dicis,

sancti apostoli cum beato Stephano et aliis diaco- si lainen dicis, egisse cognovero, quantocius corri-
 HINCMARI L.4UDUN. 44^2
441 OPUSC. ET EPIST. IN C.4USA

Quod enira de me dicere diceris, A archiepiscopum Wenilonem remisi, nec ad memo-

gere procurabo.
riam reducere voluisti. Niraia sunt quae dico, sihaec
Gothescalcus hoc de Scripluris facere consuevit, illas
esse ipsa tua scripta quae habeo non attestan-
scilicet detruncare, et ad suura sensum violenter
ita ilia

non tur, et lex, quam catholica Ecclesia recipit, mani-

intlectere sed et ea quse in canonicis
:
libris

supra feste decernit dicens : « Contiteri quis injudicio non

conlinentur auditoribus suis proferre, sicut et

consuevisse ostendi, quia tantum sua voce, sed et htteris, el quocunque modo
priscos hsereticos facere
Gregorius Saepe hatTetici, dum sua potest convinci autem non
,
nisi Scriplura aut
sicut B. dicit : «

testibus potest. » Et tu his scriptis ha;c quae dico

student perversa astruere, ea proferunt quaj pro-
fecto in sacrorum librorum paginis non tenentur. » denegans, si necesse fuerit, in judicio revinci vale-
admo- bis. Et Gelasius in decretis suis ad cpiscopos per
Unde et discipukim suura praedicator egregius
Dardaniara conslitutos dicit « Quoniara manifeste
netdicens:0 Timotkee, depontum custodi, devitans
:

quilibet vel professione sua vel coramunione possit

profanas vocum novitates (I Tim. \i). Quia dum lau-
dari hgeretici tanquam de excellenti ingenio cupiunt. agnosci.» Praeterea per Heddonem, clericorum tuo-
rura praepositura, conscriptam nuperrime more tuo
quasi nova qusedam proferunt, quae in antiqnorum
sohto milii rotulam direxisti, contra litteras de in
Patrum libris veteribus non tenenlur : sicque lit ut

dum videri sapicntes desiderant, miseris suis audi- g mea parochia dehnquentibus a me tibi directas, quce

*'^ ^^ habent.
toribus stultitiae semina spargant. Et quoniara haec
egisse Gothescalcus in conventu episcopali revictus Hincmarus Rheraorura episcopus Hincmaro coepi-
fuit, idem concilium, sicut scriptum est : Qui impo- scopo nostro salutem.
Nivinus, etc. Reliqua hujus epistolce, vide supra,
nitstulto silentium, iras mitigat (Prov. xxvi), silen-
imposuit, mihique iilum ad custodiendura col. 22i.
tium ei
Et has litteras non ita, ut dubueras, recepisti, sed
commisit, sicque coraplicum ejus, qui jam scat
ex eis nacta occasione, amariludincm, quara erga
vermes in putredine scatentes ebulliebant, irae par-
tim sunt mitigatae, et congregatae sunt a Domino me in animo geris, verbis evaporando exhalasti, vo-
lens ostentare tuam sapientiam et raeam insipien-
quasi in utrum aquae maris, cura araaritudo perver-
sarum raentium nondura apud nos. de his quae Go- tiam, et demonstrare me Nivino injuste et contra

vocem auctorilatem egisse et os mihi obstruere, ut de his

thescalcus eos docuerat, erumpit cxterius in ;

Scripturis Go- qufE ex le audieram, non te auderem corripere, ut

pravae libertatis. Et quod de sanctis
forte vera forent te corrigeres, sin autem, ne illa
thescalcus agebat, et tu me agere notaris dicero, ut si

incurreres prfficaveres : cura sicut derogantium lin-

cum pace tua dicam, tu de sacris canonibus, et ec-

clesiasticis regulis, atque de legibus soles agere, guas nostro non deberaus, quantum ex nobis
vitio
^,
sicut jam quater egisse te possura ostendere. Scili- est, ad derogandum acuere, ita debemus derogan-
tium detractiones, prout rationabiliter potuerimus
cet in rotula per Hadulphura archipresbyterum tuum
corapescere. Sed non tahs est tuus animus, ut ea
mihi transmissa, in qua de canonibus et legibus
quae benigne libi dicuntur vel scribuntur nisi talia
quaedam detruncando,quacdam de suo sensu expulsa ,

fuerint qualia versanlur in corde tuo, benigne et

prava interprelando, de capella parochiae raeae in
Attolae villa sita nonnulla adversum me concinnasti. palienter possis audire unde Salomon ait Acetum ; :

Simililer in rotula a te mihi data, in qua fabulam de in nitro ei qui cantat carminacordi pessimo (Prov.

Amalberto et uxore ejus contexens pluriraa in cum xxvj. « Acetum, inquit Gregorius, si mittatur in ni-
trum, fcrvescit nilrum protinus et ebullit et per-
captasti. In rotulis nihilominus domno regi et mihi
:

versa mens, quando per increpationem corripitur,

per comministros tuos directis, in quibus historias
altercationum inter eumdem domnum regera, et
te et aut per praedicationis dulcedinem ad bona suadetur,
de correptione deterior, et indein murraurationis
item inter te et Normannum descripsisti, et vo- fit

cum ac factorum tuorum novitates explicuisti, sen- iniquitate succenditur, unde debuit ab iniquitate

corapesci. « Litteris autera meis, quas per singulas

tentias Scripturarura et canonura atque legum te

ferientes tuo sensu in alios detorsisti, veluti ex ore periodes dissolvere voluisli, non eis convenientibus

et opere tuo, et ex eisdem sententiis, majorum asti- D auctoritatibus respondisli, nec recto sensu eum
hoc es iraitatus, qui tuis scriptis istiusmodi tenore,
pulante doctrina, singillatim ac viritim possum os-
tendcre. In quaterniunculis quoque, a te mihi per veritate subnixis auctoritatibus solitus est respon-

Wenilonem venerabilem archiepiscopum missis, dere : quia non in hoc jure rationem studes alten-
plurima inter se diversacollegisti, quaetecum facere dere, sed tuam intentionem modo quolibet confir-

aeslimasti, non videns, quin potius videre non va- mare. Non enim ille, qui taliter tuis solet scriptis

lens, aul non volens, quia inter se dissonabant, et respondere, talis responsionis modum ab his didicit

deillis ipsis cpistolis, ex quibus eamdem tuam col- a quibus haec studuit disccre. De Nivino autem, ut

leclionem compilasti, conjunctim sequentia dolo pe- me oportuit, ea quse gesta sunt tibi nola facere pro-

nilus omisisti Ec- curavi. Cujus advocalionem non videtur mihi ut

; sed et illa quae cuncta calhoUca
clesia recipit, tenet, oporteat to suscipere. Quod ct si advcrsum rae illam
sequitur, veneratur, honorat,
ampleclitur, quaeque tibi in diplomate, parvo cor- volueris suscipere, et ratio atque auctoritas consen-

pore, sed raaximo merito, per praefatum venerabilem tit, quantum ex me est, inde tibi non refugio re-
443 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. Ui
spondere. Caeterum isdem aetatem habet, ipse de se A Et cum ministeriales nostri ipsam sanctimonialem
loquatur. Et si legaliter ac regulariter me accusare coeperimt requirere, per eosdem suos homines illara

voluerit, aut de excommunicationis, aut de collabo- in Calmonlcnsem deduci fecit. De placitis autem sibi

rationis, aut de alterius cujusquo rei prsejudicio, a me datis (juot et quanti spatii fuerint, canonici el
rationem inde ei reddere noa recuso. Nemo tamen monachi, et fideles ac nobiles laici, ac presbyteri pa-
potest rae apud te regulariter accusare, nec de meo rochiani cognoscunt, in quorumprsesentiaet quorum
judicio ad tuum judiciuni provocare, nec sollicitudo consiho inde egi, quae secundum regulas sacras in-
totius Rhemensis provincise cum mea parochia est veni. De eo vero quod dicis, me ab illo quaesisse
tibi commissa, ut inde amplius tibi reddere debeam quaUter famara suara purgaret, non ideo ab eo qua?-
rationem, nisiut tibi scribere sludui. Scrutare epis- sivi, ut non scirem quiahor agere non poterat, sed
tolam beati Augustini ad Xantippura primatem ut vel ita eum ad confessionera et poenitentiam,
suum, quam suprapositam legere pra?vales, et inve- atque post ad indulgentiam possem compellere,
hies te debere mihi de tuis judiciis reddere ratio- quera voluntariura ad ea non poteram provocare :

nem : et si de luo judicio quisquam ad meum judi- et 60 usqueillum perduxi, utsi praefati sui homines,
cium provocaverit, ego debeo inde veritatem inve- quia non liberae conditionis sunt, aut cum aqua
stigare, et singula qusequc canonice terminare. Tu g calida, aut cum aqua frigida, inde ad judicium Dei
autera, quando haec audisti quse mihi post litteras exirent, quid inde Deus ostenderet mihi sufficeret.
meas tibi inde direclas rescripsisti. debueras mihi Et cum serationeconvictum atque constriclura vidit,
aut humiliter suggerere quae inde audisti, ut si per- in conturaaciara et contumelias prosilivit : cui dixi,
pere inde actum haberem, corrigerc procurarem : quod nisi aut confiteretur, aut satisfaceret parochi*
sin autem, fraterna ac paterna benignitate veritatera meae unde infamabatur, ipse et illi sui homines, qui
inde tuac filiali dilectioni rescriberera, quod ot face- eamdem sanctimonialem cum eo furati fuerant, in
res si apud te hurailis esses. et erga me charitatem mea parochia habitare non possent, et progrediente
haberes. Verumtamen pro modulo meo secutusbeati illo ad contumolias atque caluranias, quia de raea
apostoli Petri cxemplum. qui otiam minoribus suis parochia, vel de raea provincia non erat, et res et
quaerentibus cur ad Gcntiles intrasset. rationem por raancipia in regno senioris non habebat, per
nostri
ordiuem roddidit, ettostos suae ralioni adhibuit, bo- quae illum constringere ad reddendam rationom
nura duco quocunque modo tu mihi ea quae scri-
,
valcrera, et per beneficium vel per peculiaro noluil

psisti mandaveris, ut iterato qua3 inde sunt vera tibi sustinere distringi, excomraunicavi illura a mea pa-
rescribam. Videlicet quia,ut scripsisti, nuUius prava rochia. Quod dicis, oportet episcopum omnibus bene
vel mendosa suggestione illi ea de quibus dififama- facere, omnes recipere fideles, verumest, et utinam
tus est imputavi, nec ad comprobalionera sui sco- C ita facias. Sod aliter vicini et parochiani tui de te

leris testibus causa indiguit, quiasicut ipse scripsisti, dicunt, et tibi specialiter coraraissi ahter sentiunt.
negotii qualitas unumquemque aut excusat, aut ac- Caeterum de his quae tibi mandavi ex teme audisse,
cusat. Unde el Dominus de eo quod quidam pater- si alteri sic maudarem , scio quia gratias mihi inde

farailias ei, qui apud eum diifaraatus est quasi roferret, et tu sic faceres quantura inlelUgo, si araa-
dissipasset bona illius, dixit : Quid hoc audio de te? ritudo anirai tui tibi perraitteret, et OQcasionera in-

rcdde rationem villicationis tuce(Litc. xvd. Et supra venire non velles, ut mihi do his quae in quaterniun-
sufTicienter habes in quibus nogotiis testes legaliter ctuis per venerabilera archiepiscopum Wenilonem a
atque rogulariter oxarainati roquirondi sunt, ot in te missis compilasti, iterum licet non ad rom perti-

quibus negoliis ratio non indigeat testibus. Manife- nentia inculcando conscribores, et rae dicero provo-
stura est onira ot presbyloris, ot aliis clcricis, et lai- cares, unde in sermone caperc posses. Quod ovi-
cis, ac fominis, ot nobilibus, et villanis in nostra denter ipso in praefato tuo scripto domonstras : quia
civitate, ([uia sanctimonialem, de qua tibi scripsi, commeraoratis dictis Anacleti, Victoris, Callisti, et

ab iufantia in monastcrio Deo dicatam, ct a sacer- Nicaenum conciliumpro quorum-

Dieulheri,'qui anle
dote volatam, clanculo prius de ipso monastorio dam consolationibus, sicut dicit Gelasius, ad diver-
furatara, in raansione in qua manobat apud hortos D sos suas epistolas diroxorunt, subjungis : Eccc, pa-
per plurimas tioctcs liabuit, consonlicule porlario, ter, qui canonos recipiendi, vonorandi, ac obser-
cujus factione ipso ogrodiobatur do monastorio, el a vandi haboantur. Kl quia palrem me, ut parot,

Novini iiominibus abducebalur : in quo raonastcrio irrisionc polius quam voiioratione vocasli, dico tibi.

ipsa sanctimonialis rogulariter indo ost disciplinata. Etsi pater egosunt, tibi est honor meus '.'
[Mat. i.)

Quapropter cura faraa cxcresccre ca'pil, et ego ad Dicam lamen tibi : Fili pro arbitrio tuo vel proprie
civitatem revcrti incopi, misit suos honiincs, Wal- vol alione, si isti sunt canonos recipiendi, venorandi,
chanonem scilicet et Lupum, qui eam scalis prelio ac obsorvandi, quos commcraorasti, qui sunl illi,

localis de ipso raonasterio noctu oduxerunt, ct ad quos ol aposlolica soiies, ot omnes episcopi por uni-
benoficiuui, quod oi doderam in noslra i)nrochia, vorsum orbora, a prima^ sedis npostoIic;r pontifice

dcduxerunl, ot ibipor pluros dios oamdom sanclimo- usquc ail illum qui modo novissimo ctiam post te

nialem Nivinush;ibuit, sicutet jiresbyteri, et circum- est ordiuatus opiscoiius, imo et omnis catholica
jnanentes homines ac villani raanifeslissimc sciunt. Rcclosia, canones appellant? quique Nicaeno con-
 ,

44H OPUSC. ET EPIST. IX C AUSA IIINCMARI LAUDUX. 446

Cilio, quod primuni in nostris codicibus ,

quos ab A praedixi, et s?epe dicere necessitas ipsa compellit.
apostolica sede majores nostri acceperunt sequendos pro diversorum Patrum eonsolatione diversis tempo-
per ordinera usque ad Africanum conciliura pro ca- ribus datas, a sede apostolica venerabiliter susci-
nonibus recipiendis venerandis, ot observandis reti- piendas , sicut et facimus, dicit. Addam etiam : Si
nent, et Innocentius, Zosimus, Bonifacius, Coelesti- illa quae de praefatorum pontificum apostolicae se-
nus, Leo, Hilarus, Symmachus , Gelasius Hormisda, dis epistolis dicis recipiendos venerandos canones
Gregorius, et caeteri quique observandos canones esse, qui quod vis sanctum dicis et licitum, et quod
norainant ? Inter quos et istas epistolas apostolicae non vis non sanctum et illicitum ac si voluntate ,

sedis pontificum, quas canones appellas, Gelasius, tua cuncta sint posita, et non sit qui tuae possit re-
ut supra posui, differentiam facit, et illa concilia sistere voluntati, pande nobis, quaesumus, quid cen-
canonum observanda decrevit, has autem epistolas seas de eorum decretis, qui post .\icaenum conci-
pro consolatione quorumdara directas, venerabiliter lium, et alia catholica concilia, observanda decre-
suscipiendas dicit, et item in decretis suis inter alia talia constituta de eisdem sacris canonibus promul-
dicit {Gelasius in commojiitorio ad Faustum) : Xo- gata sanxerunt, sicut Siricius, Innocentius, Zosimus,
bis, inquit, opponunt canones ,
qui orientales epi- Bonifacius, Cnolestinu?, Leo, Hilarus, Symmachus,
scopi, dum nesciunt quid loquantur, contra quos ipsi jd Gelasius, Hormisda, Gregorius, et quique alii, quo-
rura decreta -
"

se venire produnt, qui priraae sedi sana rectaque Ecclesia

.
catholica, et Patres ac praede-
.

suadenti parere fugiunt. Ipsi sunt canones, qui ap- cessores nostri servanda tenuerunt, et venerati sunl.
pellationes totius Ecclesiae ad hujus sedis examen Et quoniam in quibusdam a praefatis, quos appellas
voluerc deferri. » Quod manifestum est de Sardicen- canones , dissonant , magistrali censura decerne ,

sibus canonibus illum dicere, de quibus et Innocen- quae ex his sequi et quae rcfulare debeamus : quo-
tius ad Victricium, et Gregorius ad Vincentinm his niam nisi tu ferula singularis auctoritatis de nostra
consona dicunt, quae in hoc etiam legis opusculo. consuetudine ista rejeceris, quas sicut et Patres no-
Et ibidera post aliquanta : « Viderint ergo si alios stri mentibus nostris tenenda et servanda imbibi-
,

habent canones, quibus suas ineptias exsequantur. mus, non videtur mihi ut facile ab ecclesiastico usu
Ca?terum isti, qui sacri ,
qui ecclesiastici, qui legi- illa quas tenemus generaliter valeas removere, de
timi celebrantur,non solum sedera apostolicara ad quibus satis superque superius potes relegere, quae
judiciura vocarenon possuut, et Constantinopolitanae si tibi non sulfecerint, nec plura suflicient. Tantum
episcopus civitatis, quae utique per canones intor de una re superadjiciam, videlicet quoniam qui di-
sedes nullum nomen accepit, in comraunionera re- cis : d Ecce qui canones recipiendi venerandi, ac ,

perfidorum non debuit submoveri ?

cidens r Nam , ut observandi habeantur, » non salis eosdem canones
C
'^
ipse demonstral, Heracleotes suffraganea fuit. Hoc pcrscrutatus es , in quibus, sicut scripsisti, habetur

autera Gelasium dicere patet de saci-is Nicaenis ca- ut qui accusare alium elegerit ,
praesens per se et
nonibus, qui privilegia sedium constituei'unt, sicut non per alium accuset , inscriptione videlicet prae-
in sexto ipsorum capilulo aperte monstratur. Unde missa. Quod quia ad munimem tui convertcre stu-
Bonifacius (cpist. 3, Bilario Narbon.) : « NuIIi, in- duisti, legere debueras, quia ipsa sententia de anli-
quit, videtur incognita synodi constitutio Niccenae, quis legibus Romanis fuit assumpta, in quibus legi-
quae ita praecipit; ut eadem proprie verba ponamus : bus. In capituli interpretatione edicti Valentiniani de
Per unamquamque provinciam jus metropolitanos episcopali judicio, posteriore videlicet constitutione,
singulos habere debere, noc cuiquam duas esse posse ila scriptum habetur (Interp. JSoveUce Valent.) :

subjeclas. Quod illi, quia aliter credendum non csl, « Lex isla de diversis rebus raulfa constituit, sed in
servandum, sancto Spiritu suggcrente, sibimct cen- primis de cloricis quod dictum est, ut nisi per com-
suerunt; r et paulo post : " Quod idcirco dicimus, ut proraissi vinculura judiciura episcopale non adeant,
advertat charitas tua, adeo nos canonura prrecepta posteriore lege Majoriani abrogatura est. » Quam
servare , ut ila constitutio quoque nostra diirmiat, constitutionem, sicut petiit et obtinuit, ila ex tunc
quatenus melropolilani sui unaquaeque provincia in hactenus Ecclesia consorvavit. Sed et sicul in litteris
omnibus rebus ordinationem semper exspectet. " Et D mois legisti differentiam intelligere debueras inter
Leo ad Anastasium (epist. 88, cap. 1) » Secundum : admonitionem et de accusatione judicationcm , et

sanclorum Patrum canones , Spiritu Dei conditos, inter hoc quod dixi, si ita est ut passim a raultis et
el totius mundi revorcntia consecratos, metropoli- etiam publice in publicis placitis divulgatur, et hoc
lanos singularum provinciarum episcopos jus tra- quod non dixi, quio ila est. Unde a mullis el etiam
ditae sibi antiquitus dignitatis intemeratum habere publice quod non licot, in publicis vel a publicis,
decernimus. » Et ilem Gelasius, ut supra ostendi, placitis accusaris. Et quod confuse dixisti, te mirari
post descriplionera aulhonticarum Scripturarum si aliqui ex his placitis fecissent a vobis pro hoc pe-
et Nicaenae Constautinopolitanac , ac Ephesinae, titionem negotio, ex verbis Callisti adjungens, nul-
Chalcedonensis quoque synodi , addidit : c Et si lus doclor pcr scripta accusetur, non bene distinxisti
qua sunt concilia a sanctis Patribus ihslituta, post quia nec bene intellexisti ex legibus et canonibus
horum quatuor auctoritalem , et custodienda et differenliam inter politionem et accusationem. Re-
recipienda decrevimus. » [psas autem epislolas. ul volvo hinc leges , et decreta sedis aposlolicae , el
 ,

447 HINCMARI RHE^IENSIS ARCHIEPISCOPI. 448

disce qus nescis. Unde iterum quasi vestigans.se- A sens si confidit ad objecta respondeal, scilicet prae-
quar te per angulosos anfractus, et dicam tibi ad senti accusatori : si adesse negiexerit , dilationem
notitiam pauca de pluribus sed quibus te consequi
,
sentenliae de absentia non lucretur. » Accommoda
valeam. Innocentius ad Maximum et Sevcrum epi- ergo sensum tuum bene dictis, et non prave intelligi
scopos scripsit [cpist. iv) : « Nuper Maximilianus tradas bene dicla, ad tuum sensum illa inflectens.
filius noster agons in rebus cujusmodi querelara Velis enim vel nolis, illi erunt canones, quos catholica
detulerit, libelli ejus series annexa declarat. » Et Ecclesiacanonesvocat, et non erunt illicanones, quos
Gregorius Sabino subdiacono (lib. vii, i7id. 11, epist.
tua socordia ad effrenationis tu.T libertalem canones
46) : « Clerus ecclesiic Regilanae mulla contra reve- advocas. Erunt autem epistolae venerabiliter susci-
renlissimum fralrom nostrum Bonifaciura episcopum piendce, a sede apostolica pro diversorum Pitrum
suum, data nobis petitione, conquestus est, petens ut consolatione datae quas canones vocas
, ; et concilia
ad nos debuisset habere veniendi licentiam, quate- a sanctis Patribus institua , ad auctoritatem erunt
nus causee ipse bic subtiliter probarentur. Sed quia custodienda et recipienda, sicut decrevit Gelasius,
nos inierim pra'dictum fratrem nostrum hoc modo et caeteri sedis Romanae pontifices, atque illi qui in
non prapvidimus deducendum, visum nobis est illic eisdem conciliis, suggerente siblimet sancto Spiritu,
personam deputare ad causam eamdem cognoscen- g gacros canones condiderunt, et quos sedes aposto-
dara. Et ideo raediis sacrosanctis Evangeliis, cxpe- lica, et Ecclesia cathohca canones vocat. Verba quo-
rientia tua, una cum Paulino , Proculo, Palurabo, que obstrusa , et undecunque per glossulas collecta,
Venerio , atque Marliano reverentissimus fratribus et sine ratione posila, quae in hoc scripto tuo posui-
coepiscopisque nostris, sine cujusquam persona? re- sti, sicut et in aliis domno regi et raihi olim dire-
spectu , tam clericorum querelara ,
quara adversus ctis congessisli, redarguunt te typojactantiae, cum
suura, sicut diximus, habent episcopura, vel si quam dicat Apostolus : Vocum novitates devita{l Tim. vi.);
forte contra eos habuerit , cura orani aequitate et Malo quinque verba loqui in Ecclesia ad cedifica-
:

ac sollicitudine perscrutetur : et quidquid in veritate tionem, quam decem millia verborum in lingua {Cor.
cognoverit, nobis una cum pra'dictis nostris fra- XIV ). Qui enira hnguara in qua natus es, non so- ,

tribus subtiliter diligenterque significet , ut renun- lum non loqui, verum nec intelligere nisi per inter-
tiatione vestra redditi cerliores ,
quid fieri debeat pretem potes, cum suppetcrent sufiicienter verba
decernamus. » Et ad pra;diclos episcopos, clerus Lalina, quaein his locis ponere poteras, ubi Gra-ca,
ecclesiae Regilanaj contra reverenlissimum fratrum et obstrusa, et ioterdum Scotlica et alia barbara,

nostrum Bonifacium episcopum suum dala nobis pc- ut tibi visum fuit, nothala alque corrupta posuisti,
titione conquestus est, et reliqua. Sed et de audi- paret quia non ex humililate, vel ad manifestalio-
tione, sine petitione vel accusatione ,ad Sabioum nem, ea quiE dicere voluisti Graeca verba, quae ipse
idem beatus Gregorius scripsit [lib. xi, epist. 28) : non intelligis, inconvonienlissime posuisti, sed ad
» Pervenit ad nos, inquiens, reverentissimum Palura- ostentalionem illa insipienlissimc inseruisti, ut om-
bum, fratrem et citpiscopum nostrum quod dici ,
nes qui illa legerint intelligere possint, te illa velle
grave est, Ecclesi;e sute , vel parochiarura causas voraere quae non glutiisti. Hunc namque morem
ulibtalesque negligere. » Et post aliquanta : « Ideo- etiam a pueritia habuisti in his quae te dictare ro-
que experientia tua prapdiclum fralrera nostrum gabara, raaxime autera in versibus, et praecipue in
studeat coramonere , ut res Ecclesiae, vel parochia- figuris porphyriacis, in quibus verba linguae alienae,

rum suarum, sive ministeria , ralionabiliter vindicet ati]uc obstrusa, impropria et utilitate sensus caren-
atque defendat, » et reliqua. De accusatione autem tia, quae nec ipse inlelligebas , studiose ponebas.
episcopi , aut cujuslibet ordinis clerici, ex sacris Quod raenle percipiebara, et mihi admodum displi-

canonibus sufilcieDter supra potes relogere. Verum- cebat : sed cum viderera le per jaclantiam amore
lamen oportet te discrele inlelligere quod de accu- laudis flagrarc, et me non posse sentirem in aclatis

satione leges dicunt : « In criminalibus , inquiunt, adolescentia te ad tanlum robur mentis accendere.
causis, vel objeclionibus ,
per mandatum nullus ac- ut ad discendi ac versiiicandi studium te provoca-
cuset, nec si per rescnptum principis hoc potuerit D rem , el jactantiae a to pravitatem eraderem , ne
impelrare : sed ipse qui crimen intendit , praesens acriori correptione fractus revocareris ab studio
per se accuset, ut scias quo sensu de accusatione pormisi le inlerim lantum, ut sludio litierali incura-
hos dicant. » Et canones dicunt {conc. Carlliag., beres, de sciontia jactitaro, donec in maturiori
c. 19) : " Quisquis episcoporun accusatur ac pri- a'tatc ab illo etiam vitio possera compescere, secu-
matera provincia? ipsius causam dcfcrat accusator, tus pro modulo meo Apostolum, qui cum inlirmum
nec a comraunionc suspendatur cui crimen inten- audilorem suura perpcnderel, aul prava adhucvelle
diuir, nisi ad causam suam dicendam electorum agcre, aut de actiono rocla humanae iaudis retribu-
judicum die statuta litteris evocatus minimc occur- tiono gaudere, ait : non timcrc potestatem ? bo-
Vis

rcrit. 1) Manifcstura cst autera, quia episcopus accu" num fac, et hnbehis laudem ex illa {Hom. \n). In-
satus apud primatem non esse pra-sons oslondilur. tcrea, quia illud, quo hacc agore cogitabam, tempus
qui litteris cvocari praecipitur. Et Bonifacius do anlc tcrapus cxcessit, cum praeceptione Apostoli,
Maxirao dicit (epist. 2) : •' Si adesse voluerit, prae- jubentis vocurr novitates vitare, ab hac jaclantia et
449 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HLNCMARI LAUDUN. 450

ostenlatione te doctorem et episcopum cohibere de- Ajudicium reduci rogasli ; et ego dicam tibi qualiter
bueras quoniam sancti et sapientes ac magnce au-
: facerem de Bertrico, si de mea esset provmcia, et
ctorilatis viri, et etiam utriusque linguae, Gra-cae non esset ex propria mea parochia. De hoc quod
videlicel et Latina? periti, suis scriptis verba Gra^ca, dicis : Sciendus est modus correplionis, quin prae-

nisi ea qua? in Scripturis, vel canonibus, sive legi- fati Berlrici, utrum secretus. an pubhcus, utrum a
bus, sine interpretatione sunt posita, et veluti La- Christianorum consorlio, aut a corpore et sanguine
tina in usu habita, verum et obstrusa suis diclis Domini fuerit segregalus, quem pubhcse dedilumpoe-
immitterc ad ostentalionem noluerunt. De Hebraea nitentiae non audisti, et modum istius ejectionis de pa-
vero hngua AUeluia, et Osanna, atque Amen, pro- rochia mea nosse convenit : Tibi respondeo, quia si

pter aucloritatem primae hnguae, et reverentiam tanlo sludio sacros canones perscrutateris, ut mode-
sensus sine interprelatione usi fuerunt. Nos etiam rata discretione te in subjectorumlibiaclibusgereres,
moderni glossarios Graecos, quos sualim Lexicos ne in sanctarum Scripturarum auctorilatem pracdi-
vocari audivimus, sed et sapientum scripta de no- cationemque majorum oftenderes, et in ipsis tibi

minibus obstrusis habemus, et adeo sensatuh su- suijjeclis servares quod scriptum est : Diligenter
mus, ut nostras dictaliunculas eo usque circumdu- agnosce vultum pecoris tui, etcmnesgreges tuos con-
cere et producere possimus, quatenus verba Graeca g sidera {Prov. xxvi); et : Perfode parietem, et vide
vel obstrusa de glossariis assumpta in admiratio- abominationes, quas isti faciunt hic (Ezech. vm),
nem vel stuporera nescientibus seu scalpentes aures quanta intenlione illa legis, unde tua commenlacom-
habentibus proferre possimus, cui vanitati obviat pilare procuras, quatenus eftrenis, et sine ulhus
Scriptura dicens : Yanitas vanitatum,etomnia va- coercilione, viam voluntatum tuarum currere, et in
nitas (Eccle. i). Et timeo, quia sicut agis de verbis, aft"ectum cordis transire praevaleas, beue inlelligere
et canonum ac legum sensibus, novitates vocum in posses et raodum, quo toleratus et correplus et diu
eis deleclando requirens, ad hoc usque te perducat exspectalus fuil, quem audiro potuisti, sicut eum ia
elatio cordis, el jaclantia inflatse ac inanis scienliae, p«niteDtia publica posilum dicis te non audisse, et
ut ita in Scriplurarum sensibus facias et aberres, scire cur hac conditione isdeni Berlricus, qui non
quia ut Scriptura dicit Qui modica spernit, paula-
: est de mea parochia, neque de meaproviucia, regu-
tim decidit (Eccli. xix). Quoniam qui minora corri- lariter cum
suis exire praecipitur. Et quoniam qua
gere ac devitare neghgit, ad majora proruens, ab mente hoc interrogas me latere nonpolest, pfl?-a/us,
statu juslitiae, non quidem repente, sed partibus juxta Petri vocem, ad satisfactioncm omni poscenti,
totus cadit. Atlende igitur quod dicit Apostolus Si : quantum Deus dederil, respondere de ea quce inme
quis existimat se aliquid scire, nondum scit qucm- ^
cst spe (I Petr. iii), tibi ex hac quaestione respondeo,
admodum oporteat eum scire{I Cor. viii i; et : Si quis '
quia Pilatus verilatem, quam ante oculos corporis,
vult inter vos sapiens esse, stultus fiat, ut sit sapiens non aulem ante oculos mentis habebat, quid est
{I Cor. lu); et : iSolite prudentes esse apud vos- veritas ? (Joan. xviii) inlerrogavit, et audire non
metipsos(Rom. xii); et : yon alta-sapientes, sed hu- quam non inve-
meruit, quia, ut dicit S. Gregorius,
milibus consentientes Beatus quoque Grego-
(ibid.). nit humilem, veritas fugit mentem; et Qui ficte :

rius in epistola sua dicit, quoniam domnae Domini- qucerunt, invenire Dominum nunquam merentur
cae salutes mandans ideo non rescripsit, quia cum [I Cor. i); et isdem : Dei virtus, et Dei sapientia, a
esset Latina ei Graece scribere voluit, parvipendens cujus fucie est sapientia etintcUectus{Psal. xciii);
ilh rescribere, quoniam a corde pensavit qute per et : Quidocethominemscientiam, contraquemnon
serraonem in scriplo suscepit. De eo quod petis a est sapientia, non est prudenlia, non est consiliurr,
me te instrui, si Bertricus de mea esset provincia, {Prov. xxij; quiqueest via, veritas,et vita{Joan.y.i\),
non autem ex propria parochia, quahter ex eo via scihcet conversationis sanctae, veritas doc.irinae
aclurus essem, illo inspirante, qui cognita nequitia divinae, vita beatitudinis sempiternae, confitetui', id
sibidicenlium Magister, scimus quia verax es, et
: est, laudat palrem, quia abscondit ea a sapientibus
viam Dei in veritate doces, et non est tibicura de ali- et prudentibus (Isa. \), de quibus scriplum est :

guo,nonenimrespicispersonamhominum,dicnobis, D Ya; qui sapientes estisin oculis vestris, et coram vo-

si licet censum dare Cwsari, an non{Matth. xxii), bismftipsis prudentes, quce revelavit parvulis (Luc.
respondeo tibi : luterrogabo te et ego unura serrao- \), id est hurailibus, quoniara, Qui resistit superhis,
nem. Rescribe raihi per ordinem et ex inlegro, qua- humilihus dat gratiam {Jac. iv); et : Yalles, id est
Uter ego feci et dixi, et quaiiter tu fecisti et dixi?ti humiles, abundabunt frumento (Psal. lxiv), id est
in placito confinium parochiarum noslrarum , te eloquii divini pabulo. His ita de his qui non sunt de
conhibenle condicto de Amalberto parochiano meo, raea parochia, sed neque dc mea provincia. Cura
qui iu tua paroclua et mea provincia legahler uxo- autem rae interrogaverisde tuis parochianis, confido
rem accepit, et in parocliiara meam duxil, qaem tu in clementijsima gralia Dei dicentis : Aperi os tuum,
irregulasiter excomnmuicasti, ctuxorem suara le- et ego adimplebo illud {Psal. lxxx), quoniam qui
galitcr acceptam, qua; per mandalum tibi suggessit raihi dfdit regimen disciplina?, dabit el spiritum
quoniara idem vir ejus cum ea non posset coiiCura- sapienliae, quo salularia tibi valeam respondere.
bere, de parochia inea apud Laudunum ad tuuin Denique de hoc quod mihi objicis, te scisse atque
 ;

451 HLNCMARl RHEMENSIS ARCHUiFlSCOFl. m

sensisse, saepms de te similia me audisse, ac falso A correptioQem meam, ut oplaveram, prodesse libi

audita pro veris recepisse, atque tenuisse, el quia non vidi, de quibus reprehendi te audio, lacere tibi
voluntarie audio verba mendacii, et delracloribus nou audoo, et quce adversum rae, rationi et auctori-
luis aurem libenter accommodo, non me ad irara tali atque saluti tuae contraria, contraque alios tibi

coraraoveo, quia et capiti nostro plura et majora male non nieritos, quibus potes molilionibus satagis,
mendaciter objecta fuere, scilicet, quia da^mouiura unde apud homines inconveniens nomen episcopo,
haberet, publicanorum alque peccatorum esset
et et periculum habes coram Domino, quse nullo ran-

amicus {Mattli. xi) et multa alia. Unde et in his

; core sed pio animi dolore comraeraoro, tibi tacere
litulum mei Domini recognosco, et tanta ac taha non debeo, cum Dominus dicat : Ne oderis fratrem
mihi et facta, et dicta, et mandala habes, ut de his tuum in corde tuo, sed publice argue eum, ne
commoveri non possim : sed quod ad remedium tibi habeas super illo pcccatum (Levit. xix); et item :

adinvenisti, remediabiliter dictum accipio : quia Si peccaverit in te frater tuus, increpa illum
sicut Heliu praevius arroganlium, qui nou meruit per si posnitc7itiatn egerit, dimitte illi (Luc. xvii).
beatum Job, sicut caeteri amici ejus, a sua stultilia Non igitur nobis tacendum esl ea quaj ad dicendum
hostiis expiari, de se dicit : Venter tuus quasi mu- sunl necessaria, vel his a quibus honoraraur, vel hia
stumabsque spiraculo, quod lagunculas novas di-n a quibus conteranimur, cum Dominus unicuique no-
srumpitiJob. xxxii), nisi se verbis evaporet intlata slrumdicat Ecce dedi faciem tuam valentiorem fa- :

adversum me tua stomachatio, aut foUem inllativen- ciebus eorum, et frontem tuamdariorem frontibus
Iris lui disrumperet, aut alias secundum antiquura eoruvi : ut adamantcm et siliccm dedi faciem tuam
poetam, (Ezech. iii), ut nec subditorum humilitatem debea-
mus erubescere, nec superbiara formidare. Sed nec
Ut displosa soual quantum vessica sonaret. honorantes, nec conteranentes nos admonere debe-
Factus sum insipiens, tu me coegisti. Sed nec te raus erubescere, cura Veritas dicat ; Qui me eru-
cogente tibi taliter responderem, nisi beatum Au- buerit et 7neos sermones, hunc filius hominis erube-
guslinum Juliano, elato ac durae mentis juveni et scet, cum venerit in majestate sua (Luc.ix). Sedet
exepiscopo, respondisse hujusmodi sensu et partim quera in suis actibus infirmari, vel in contumacia
etiam verbis legissem, docenle Paulo, et explanante permanere conspiciraus, reraissiores et clementiores
Gregorio ,
qualiler sit respondendum Galatarum nos illis, usque dum firraenturac corrigantur, osten-
mentes liabentibus. Verumtamen quia sapieulibus dere non debemus. Unde scriptum est Filice tibi :

et insipientibus debitor sura, pra?cipue oranibus con- sunt, serva corpus illarum, et non ostendas hilarem
sistentibus in provincia Rhemensi, cujus solhcitudo faciem tuam ad illas [Eccli. vii). Infirmae quippe
meds indignitati esl a Deo coramissa, et unicuique animae, atque ad appetitum mundi deditae, aUquando

secundura ordinem et personara acqualitaterasuam, raelius ex severitate servantur, ut obfirraata facie, id

mter quos et tu non

annumeraris, va; mihi est, si est per severitatis custodiam, ab orani spe frivolae

docendo, custodiendo, suadendo, increpando, mul- reraissionis obducta, inconstantem animara terreat,

cendo, terrendo. ahquando leniter, aliquando vero atque a delectalione vitiorum districtionis vigore

severius agendo, pro viribus ol captu meo evangeli- constringat. Quod cum a doctore agitur, semperne-
zavero tibi cum aliis, quae ad fidem rectara, el bonos cesse est ut dulcedo et humihtas in corde teneatur,

mores, atque ad bonas actiones pertinent, in sanctis quatenus et rauhum amet, et nunquara contra eum
Scripturis atque sacris canonibus rectara habere quem corrigit, per elationem superbiat, cui tamen
intelligcntiara, et conlinuara observantiam, et humi- amoreni suum, et humihtatera pro utilitate cjus

Htatem, atque obedientiara tibi praeiatis, secundum prodere recusal. Mihi ergo, fili el conleraptor, et tibi

san-iytas Scripturas, et eosdem saoros canones depen- parces, si a conlumacia cordis, et ab inconditis mo-
de?-idara, et tibi subditis necessariam sollicitudinem, ribus, alque inconvenientibus actibus resipueris. Tibi

et benignitatem, atque modestiam impendendam. et et mihi parcam, quando ea. quae dc te dispHcenda
in his continuura laborem atque perseverantiam. aiidiero, aut corrigenda in le videro vel cognovero.
Quia cum dicitur nobis quaUbuscunque speculalori- D non lacebo. Ut igitur ego non taceam, et lu libenter

bus : Quia sanguis nobis subditorum, si non an- audias, atque obaudias, consideromus pariter quam
nuntiaverimus eis, de manibus nostris requirctur hber a commissorum sibi sanguiiie fuerat praedicator

tEzech. iii), augelur metus. Quiasiin subjectis suis, egrcgius, qui diccbat Muiidus sum a sanguine om-:

is ([ui speculandum est, eliam de morte

praelalus ad ninm vestrum, non enim subtcrfugiquo minus an-
corporis quandoque moriluri tam graviter rous tene- vuntiarem omne consitium Dei vobis {Act. x\). Si
tur, quo reatu de morte anim;e subjectorura con- enim non annunliassot, mundus a sanguine eorum non
stringitur, quae potuisset semper vivere, si verba esset sod ([uibus omne consiHum Dei annuntiaro stu-
:

correptionis audisset ? Sanguis crgo morientis de duit, ab corum sanguine mundus fuit. In qua voce nos

maoibus speculatoris requirilur, (juia pcccatum sub- convenimur, nos conslringimur, nos rei csse ostendi-

dili culpae pra-posili si tacuerit repulatur. Et (juia mur, qui sacerdotes et praelati vocamur, qui super
frequenter, juxla praeceplioncm Domini, verbis et ea mala quac propria habomus ahenas quoque mor-
Htleris, secreto per rae et cum aliis, le oorripui, sed les addimus, quia lot occidimus, quol ad morlemirc
 ;

453 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINC.MARI LAUDUN. i54

quotidie tepidi et tacentes videraus, et solertissime A bus dicit (epist. i^, ad Pnlcheriam) ^ Sedis, in- :

attendamus, quia non sufficit tantum si verbo sine quiens, apostohcae moderatio hanc temperantiam
bono exemplo praedicemus, quia cujus vita despicitur, observat, ut severius agat cum obduratis, et veniam
restat ut et praedicatio contemnatur ; et : Qid man- cupiat praestare correctis. « Quam temperantiam ex
datum solverit minimus vocabitur in
et docuerit, hic divino magisterio sedes apostoHca suscepit, et hanc
regno coelorum qui autem fecerit et docuerit, hic ma-
;
omnibus sedibus imitandam proposuit quoniamer- :

gnus vocabitur in regno coelorum (Matth. vj, id estin ror confessus et correctus jam culpa caret, quia ve-
Ecclesiajustorum. Igitur corrige hsec quiEegisti, et de niam habet error vero convictus necsiccorrectus,
:

csetero sollicite stude, nehujusmodiprobrasincurras, et culpam habol et venia caret. « Ef, nt Augu-
aut scripturas authenticas, aut ea quae Dominus per stinus dicit, melius est in factis malis hurailis

sanctos suos locutus est corrumpendo, quia scriptum confessio, quam in bonis superba gloriatio. >

est : Non addasquidquamverbisillius, ct aguaris, Et beatus Joannes in Apocalypsi voce divina an-
inveniarisque mendax (Prov. xxx). Quoditacatholici gelo, id est episcopo Ephesi dicit : Memor esto
doctores exponunt : ne corrumpas eloquiasanclarum unde excideris, et age pcenitentiam, et prima opera
Scripturarum, quod quidam haeretici, ne his convin- fac sin autem, venio tibi et movebo candelabrum
:

cerentur, fecisse noscuntur. g tuum de locosuo, nisi pcenitentiam egeris {Apoc . ii).

CAPUT XLIV. Et angelo, id est episcopo Laodiciae ecclesiae dicit

Qualiter redire valeat ad paternoe charitatis dulce-

CoUyrio inunge oculos tuos ut videas {Apoc. iii).

dinem. Collyrio quippe oculos ut videaraus inungimus, cum

Unde, fratcr et quondam dulcissirae fili, qui exi- ad conspiciendara veri luminis charitatem intellectus
gentibus peccatis de nido paterno, velut implunis, nostri aciem raedicaraine operationis adjuvaraus.
citius quam necesse fuerat evolasti, et antequam so- Sicque in rautuara gratiara redire valebiraus, si haec

liditateplumarum, id est humilitatis veste tieres et alia tibi salubria, et ministerio nostro competen-
protectus, quasi nudus his animosilatum et seecula- tia, agere et sequi volueris : quia, at item beatus Leo
rium cupiditatum spinis ac vepribus, quibus lacera- dicit : (. Dulcius munera gratiae divinaeproveniunt,
ris, insedisti, sec si volueris sacrisregulis et religioni quoties non sine magnis sudoribus acquiruntur, et
concordari, gratia Dei sine difficultale ad cubile pa- rainus videri bonum
pax continuata per otiura
solet

ternae dulcedinis redire valebis, le ante teipsum re- quam reddita per labores ipsa quoque veritas et :

pone, etmemento unde excideris, et age poeniten- clarius renitescit, et fortius retinetur, dum quae
liam. Quod si volueris, necesse est ut intelligas per prius fides docuerit, haec postea exarainatio confir-
qualia et quanta deUnquas, qui apud te tumens, marit. » Noli ergo diutius, tanquam civili bello, no-

nulli subesse voles, ol cunctis prEeesse non potes et : slriscontra nos erectis signis armisque pugnare, et
idcirco sacras regulas, perverse interpretando, et seditiones a multis et per multos super multos com-
quas prave interpretari non potes, quasi non sint, in pressas, redivivo contumaciae furore in perniciem
luis collectionibus ox sludio praetermittendo, convel- tuam, et Ecclesiae catholicae commotionem reexci-
lere satagis, quibusdam eliam de tuo quaedam con- tare. Redi ad paternam charitatem humiliter, quam
tra veritatem imraittis, et dum invictus esse deside- contempsisti contumaciter. Fiat pax, ut dicis beatus
ras, exterius quaenon debesdelendis, etinterius ve- Augustinus de Donatistis contra Ecclesiam se eri-
ram dilectionem compago fraternae
amiltis, et te a gentibus, in virtute Jerusalem, quae virtus charitas
unanimatis praecidis quod sine ulla dubitalione de
: est, cui sanctai civitate dictum est : Fiat pax in vir-
ilhus magistoriotibidescendit, qui, ut scriptum est : tutetua, et abundantia in turribus tuis {Psal. cxxi).
Omne sublime videt, et est rex super universos /ilios Et noh te extollere contra maternara metropolis tuae
superbix, factusque est ut nullum timeret {Jobxti); generalem totius provinciae sollicitudinem, et coa-
quiquedixit : Ascendam super altitudinem nubium, tra paternam nutritoris et ordinatoris lui benignita-
similisero Altissimo [Isa. xiv). Etquia divinae ordi- tem, quam tibi cum caeteris, sine ahquo detrimento,
nationis dispositionem servare, et socialem vitam in tantum ut te recognoscas, et metropolis privilegium,
ccelo tenere non voluit, Lucifer qui raane oricbatur D et metropolitani dilectio, sine difficultale cupiunt ex-
de cfflo cecidit, et veram beatitudinem pcrdons, hihere. Sciunt enira et auctoritas metropolis et me-
miseriara sempiternam incurrit, sibi consentientes tropolitanus, illum vere esse magnura, qui totius
et obsequentes atque complices de beatis miseros ambitionis fuerit alienus, dicente Domino : Quicun-
fecit , et adeo in miseriam suam excrevit , ut se re- quevolueritinter vos major fieri, sitvesterminister :

cognoscere et humiliare non possit. Quod viliura etquicunque volueritinter vosprimusesseeritvester

primis parentibus nostris immisit, ut suam culpam servus, siculfilius hominis non venitministrari, sed
deUnquintes non dicerent sed in alium, videlicet in ministrare (Matth. w). Et tamen, inquitLeo, haec
'<

auctorem suan conditionis, non autom iniquitatis, illis tuuc insinui)antur, qui de pusillo volebanf.
retorquere studerent. Quo vitio adhuc non ininime crescere, et de infinis ad sumraa transire. " Tu au-
laborat genus humanum, ot timco ac doleo quia ego tera, ut scriptum est, jam magister infantium, et do-
et tu ab hoc vitio in totum alieni non simus. Attende ctor insipientium factus, debes raodum tum cogno-
igitur tota mentis intentione verbabeatiLeonis, qui- scere, ot tibi subditis, a quibus obedientiam exigis,
456 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 456

humilitatem obedientiae tibi praelatis dependendoin- A tibi collura absciderotur, quam ab illa perducereris
sinuare : praesertim cum ordines et dislincliones agenda, quae mulli dicunl a te etiam iterata.Et sicut
episcoporum sacri canones et decreta sedis Romanae illa non servasli vera, quae toties atque tantisper
pontificum, necnon et leges quas Ecclesia probat et alligare curasti, qui solebas dicere et scribere, quia
servat, sufficientissime ostendant, et irrefragabiliter verba sacerdotis aut vera sunt aut sacrilega, ita

conservari decernant : quae si quis praesumit con- sunt nihilominus falsa quae diceris per piures disse-
vellere, quid est aliud nisi seipsum ab universali minare, sciHcet quia nihil aliud adversum te habeo,
Ecclesia, quae partim jam in ccpIo cum Deo regnat, nisi quoniara non vis consentire ut sedes apo-
partim autem adhuc in terris peregrinatur, el adpa- stolica suam potestatem m^n habeat. A temetipso
triam coelestem suspirat, praecidere ? Unde, frater, enim haec dicis, et non alii tibi dixerunt de me, nec
maximo cordis dolore perculsus, cogor tibi dicere didicisti a me, nec etiam didisti in me, vel audisti
quad Moyses Aaron rebelli et sibi populoresisten-
et exme sed tu auxiliatorhumanus iliamsummam se-
:

tidixerunt : Neccontranosestmunnurveitrum, sed dem non petitus inde adjuvas unde a te se adjuvari
contra Dominum. Xos enimquidsumus 1{Exod. xvi.) non sentit. Jam per annorum millia etiam in paganismo
Et licet me nihil esse cognoscam, scio tamen quia quo Petrum apostolo-
orbis caput existens, nec ex
servanda est mihi in corde humilitas, et quando g rum Cepham, quin capui principem, cui Dominus
causa exigit, in regimine disciplinae miscenda est dixit Tues Petruset super hanc petram, id est,
:

lenitas cum Faciendum quoddamex ulro-

severitate. super hanc firmam et solidam tidei confessionem,
que temperamentum, ut nequa multa asperitate quam tu es confessus, a:dificabo Ecclesiam meam
exulcerenlur subditi, neque nimia benignitate sol- {Matth. xvij ; et : Ac tu aliquando conversus
vantur jura regimiiis. Quod juxtaPauli \ocem (Hebr. confirma fratres tuos {Luc. xxii) ; et Si diligis

ix), bene illa tabernaculi arca significat, in qua cum me, pasce oves meas {Joan. xx), videlicet quae
tabulis virga simul et manna est : quia cum sacrae sunt in universo mundo, quaquaversum se catholica
Scripturae scientia in redtoris pectore sic esse debet diffundit Ecclesia, licet per terrarum plagas dispersa,
virga districtionis, ut sit etiam raanna dulcedinis : sud uno tamen paslore acpastorum principe Christo
et rursum non sil tanta dulcebo, ne hac dissolutione unitate fidei in ovili uno conclusa, suscipere meruit

sui loci oblitus quis pereat. Nara falsa pietate supe- prima sedes, et omnium ecclesiarum in toto orbe terra-
ratus, quia ferire Heli delinquentes tilios noluit, apud rummaleratque magistra, antequamherisero vel nu-
districtumjudicemsemetipsum cum fiiiiscrudelidam- diutertius terra te gerrainaret, et uterus maternus

natione percussit. Siautem mihi locuset possibilitas. inhanc lucem produceret, mansit et perraanet. Nam
quocunque obstaculo intercludente, ad id exsequen- nonego, sed tuilliuspotestati ac privilegio derogare
dumquoddebeo defuerit, ponam sarlagmem raterme videris, qui Dei ordinationi, quam per eam dispo-

et obsistentem mihi, raurura ferreum, ut zeli munitione suit, ut nulli subesse valeas,resistere proutpoles labo-
defendar, ne destitulus pro dissolutione condemner. ras. Quanquam nonunde, nec sicutcanonessacri, quos
psa veneratur et servat, praecipiunt, sed pro moti-
CAPUT XLV.
bus incomposili animi tui, undecunque etperandro-
Ut recordetur quanta in dulcedine fuerit initio epi-
nas de hora in horam appellas, et aliam semel etiam
scopatua, et deponat unimositatem.
reduc in merao- et secundo ab ea litteris evocatus adire detrectas :

Tandem, frater et fili, moneo te,

cura ea quae voles, et pro quibus te illam fingis
riam, qui nunc es omnibus in proverbio, et motione
appellando adire, quolibet raodo apud domnum
capitis,atque in fabula et cantico lota die, cum
regem obtines, pro certo sciens adhuc de causis
quanta quiete a lumultu cogilationum, quibus nunc
regulari ordine non te compellari, pro quibus appel-
in diversas distenderis,degebas, in primis diebus
lans in synodo, cum appellatione tua illam, sicutipsa
quando ac episcopatura venisti, cum quanta beni-
per canones praBcipit, cures adire. Licet absque
gnitate a domnoregesuscipiebaris, quantadulcedine
rationabili necessitate, quantum ex te constat, litte-
mea fruebaris, quanta unanimitale cum fratribus et
ras evocationis luac obtinueris, ut ipsarn primara et
coepiscopis nostris ulobaris, cum quanto amore a
Palatinis. et ab aliis hujus lerr* hominibus coleba- D sanctam sedcm a^dires.
Cf erum ipsa unde^ et sicut

audit rescribit. Crede mihi, fraler ac filii, si qui

ris, cum quanla amoris revercntia a tibi comraissis,
cum quibus inter sunt qui te hortantur in hac pertinacia, quam in-
sed et a nostris, a quibus et et

venerabaris, anteiuara imraode- debite et sine ulla necessitate assumpsisli, et in qua

quos nutritus fuisti,

per quosdam permanes pertinere, non pro tua salute, neque pro
ratus amor saeculi tibi irreperet, et
cum raplum tuo honore hoc faciunt. Et non episcopum, non
subriperet, et ad sc te raperet ; et te

mundus im- quemcunque sanura sapicntem invenies, cum ad

habuit, fecil raundus sicut solet facere
certam ralionem veneris, qui tibi consentiat ita
mundus, cunctos quos accopit decepit, cunclos qui-
ad ea intclligcre debcre sacras regulas, siculeas intcrpre-
bus arrisit irrisil, ftt sicut a plurimis dicitur,
laris, et ab a'iis vis intclligi, ut nulli dobeas suddi :

te sponte ofTerre (taiilum ut iioc ego ncscirom, nullo

quod tibi pressius deinonstrabo, si necessilate, quod
nisi fortc cupiditate aut indebito timore cogcnte,
absit, cogenle rae ad hoc sine mea voluntate compu-
quem nou haberes si episcopaliter viveres) exsequen-
ut anlea leris. Accipc ergo salubre el honeslum tibi oblatum
da perduxit, quae ia tantum detestabaris,
457 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 458
consilium. Depone noxiam tibi animositatem, et A subjectis intcntaret damnationem, repente fronti
illas naenias, quin potius tragoedias, quse vadis per signo crucis impresso incendium furoris omne m se
tuas collectioncs et subscriptiones interpretando, exstinxisset, etrainasdoposuisset. Etsihomini saecu-
mihi ostende, et tempore congruo, cum quibus et lari polestate prajdito sic utitjue est agendum, quid
cum quantis volueris de fratribus et coepiscopis no- nos miseri sacerdotes in judicio Dei dicemus, quiloco
stris, sed et de communibus nostris fidelibus, fami- sacerdotali devincti, nonnostras ullomodo, sed divi-
liariter illas legamus, et inveniamus inde consilium, nas injurias cum misericordia et discretione in alios,
qualiter et sine tuo periculo, et sine opprobrio so- et cum
severitate ia nosmetipsos, vindicare debe-
piantur, quia illa tua subscriptio, divinae auctorita- mus, ad evindicalionem parati semper existimus,
si

tis, quae per beatum Leonem dicit, quia in causis, quibus dicitur Benefacite his qui oderunt vos,non
:

quae ad generalem observantiam pertinent omnium reddentcs malum

pro malo (Mattli. v). Scriptum est
Domini sacerdotum, niliil sine primatibus oportet enim Mihivindictam, etegoretribuam,dicit Domi-
:

impleri, est contradictio. Et si in plurimorum sa- nus:sedsi esurierit inimicus tuus, cibaillum; si
pientum notitiam perlata fuerit tua derisio, inci- sitit,potum da illi(I Petr. iii; liom.wi). Et Salomon
pient, inquit Dominus, omnes iUudere ei, dicentes
Mclior estpatiens viro forte, etqui dominatur
: dicit :

Quia hic homo ccepit cedificare, etnonpotuitconsum--Q animo suo expugnatore urbium {Prov. xvi).
Minor
mare{Luc. xiv). Quia enim nihil fit, nisi quod aut Do est ergo victoria urbes expugnare, quia extra sunt
minus voluntate facit, aut fieri contra voluntatem suam quae vincuntur : majus aut^ra est quod per patien-
interdum juste permittit, et miro modo fit, quia ejus tiam vincitur, quia ipse a se animus superatur, et
consilio militant etiam quae ejus consilio repugnant, semetipsum sibimetipsi subjicit, quando eum patien-
si qusedamaliquandoperverse aperversisobtinentur, tia in humilitate tolerantiae substernit. Qui, inquit
eorum damnationem, aut ad
vel evindicantur, aut ad Aposlolus, sunt Christi, carnemsuam cruciftxerunt
electorum purgationem, aut ad utrumque fieri Domi- cum vitiis et concupiscentiis {Gal. v), ut non soluma
nus juste permittit,et in suo tempore eos irridebit, quia pravo opore, sed etiara a concupiscentia pravi operis
sicut item scriptum est : lllusionibus ipse dcludet crucifixi, non sequamur deliberatione, rainime au-
{Prov. iii). Propter quod Psalmista Spiritu sancto tera opere, quod prave a nobis concupiscitur, vel
repletus, unumquemquefidelem admonet dicens Noli :
in mente suggerilur, Domini incessanter petontes
cemulari in eo qui prosperatur in via sua, in homine clementiara, ut qui nos jussit vigilare et orare, ut
faciente injustitias, quoniam gui malignantur exter- non intremus in tenlationem, sua nos gratia prote-
minabuntur. Et : Vidi impium superexaltatum, et gat, ne inducamur in tentationem et : si ut homines
elevatumsuper cedros Libani. Transivi, et ecce non labimur, citius ad poenitentiam redeamus ut non
erat, qucesivi eum, et nonest inventus locus ejus regnet peccatura in nostro raortali corpore ad obe-
Custodi innocentiam et vide cequitatem, quoniam diendum desideriis ejus cui videlicet peccato, si ;

sunt reliquice homini paciftco {Ps. xxxvi). tollere non possumus, ut non sit in nobis tollamus

CAPUT XLVI. tamen per Dei adjutoriura illi regnura, ne dominetur

De eoquod gloriatur se in omnibus,^ qtue contra noslri. Maxima quippe infelicitas est hominis, in
quoslibetsuscepit, fuisse ac semper fore victorem. malo suo prosperari feliciter. Scriptura est enira :

Quae idcirco dico, quia sicut a pluribus audio, Tria sunt quce bene gradiuntur, et quartum quod in-
per vanitatem te jactitas, quoniam quaecunque in- cedit fclicitcr {Prov. xxxviii). Nonenira omne quod
cepisti, aut contra regera, aut contra rae, aut contra feliciter, bene noc omne quod bene, feliciter. Feli-
:

quoscunque tuorum, sive clericos, sive laicos, qui citer enim semper incedere, filio perditionis est
contra luam voluntalem fecerunt, vel contra vicinos propriura. « Grandis namque oftensa est, ut Hiero-
tuos, qui Se conti-a te erexerunt, totum ex parte maxima nymus dicit, postquam peccaveris, iram Dei non
semper evicisti, et quod adhuc restat evinces. Unde mereri. » Et sanctus Gregorius : « Necesse est ut
lunc potes in Domino te gloriari victorem, si per peccantes quosque tunc consideremus amplius mi-
rectitudinera vincis errorem si autera de errore er ; seros esse, quando eosconspicimusinculpa suasine
rorem, aut vincis rectitudinem per errorem, non te flagello dereliclos. » Hinc etenim per Salomonem
poles gloriari victorem sed debes flere miserabiliter te
, dicitur : Aversio paruulorum interftciet eos, et pro-
victum errore, et si ita non sapis, insipide desipis quia ,
spcritas stultorum perdct illos {Prov i). Qui enim a
unde tristari et flere debueras, inde jactaris. Gra- Deo avertitur et prosperatur, tanto perditioni fit

viore enira sunt vindicta plectendi, qui gaudeat proximus, quanto zelo discipliuae invenitur alienus :

etiam in delictis, et laetantur cum male fecerint, quo contra Psalmista de Moyse, et Aaron, etSamuele
et exsultant in rebus pessimis. Et quidam sapiens
dicit: Quiainvocabant Dominum, et ipse exaudiebat
dicit : Qui semper vincit non semper bene vincit.
illos,in columnanubisloquebalurad eos. Custodie-
Quando enim nobis diabolus vincendi libidinera
bant testimonia ejus, et prceceptum quod deditillis
suggerit, debemus recordari sententiae beati Grcgorii
in capiiulo decimo hujus opusculi supra positae, qua {Psal. xcviii) ; et more prophetico conversus mox
dicit saepc se vidisse, quod cum se ad ferien- ad Dominum dicit Domine Deus : noster, tu exaudie

dum graviter rhinoceros, id est lemporali pote- bas cos : Deus, tupropitius fuisti cis, et ulciscens in
state fullus accenderet, et quasi elevato corau omnes adinveniioneseorum. Propiliailio quippe Dei,
Patrol. CXXVI. 15
 459 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. <160

est dclinquenlom corripere. Cum jiidicamur,\nqml, A disli, ut perniciosas excommunicationum maledictio-

n Domino corripimur, ut non cum Itoc miindo damne- nes in cos etiam qui erga te non inde peccaverunt
murdCor. Qui in bonis ducunt dies suos,
X!);el : exereres : quasi non in te, sed in illum ip?a peri-

ut scriptumest,inpunctoadinfernadescendunt (Job cula, quae de eisdem maledictionibus imminebant,

xxi). Hinc euim Psalmista de Domino dicit Immis- : redundareut. Qui te ad hoc prevocavit ut taliter

siones per angelos malos, viamfecit semitccirce suce innoxiis malediceres, cum de his qui non judicio

(Psa/. Lxxvii).Cor quippe Dominus prioribus meri- justitiae, sed livore vindictae maledicunt, dicat

tisaggravatum juste permiltit etiam subsequenlibus Apostolus : f^eque maledici regnum Dei possidebunt
malignorum spirituum pt^rsuasionibus falli quod : (I Cor.iv).Et hoc peccatum exstitit poena prffice-
cura digne in culpam trahitur, reatus ejus in pa^na dentis contumaciae insolentis peccati, ctcausa adhuc
cumulatur. Unde et iraj suae Domino viam facere subsequentis peccati : quia cum voluisti ostentare
est, in cos, qui punire in se causas recte noluerunt, nihil te contra rationem in ipsa excommunicatione
districte judicando dilatare : ut qui illuminati agere parochias tuae fecisse, et verecundiam irrationaliilis

recta noluerunt, jusle cajcati adhuc faciantunde am- facti a te depellere, et non esse ita te subditum
plius puniri mereantur, de quibus dicit Apostolus : Metropolitanoe pra?lationi, ut non licere quidquid
Utimpleantpeccatasuasemper{lThess.u).Eth\nc-Q\c\lesin parochia tua sine meo consultu agere
voce angeli ad Joannem dicitur Qui nocet, noccat posses, meque praevaricatorem canonum esse, quia
:

adhuc, etquiinsordibus est, sordcscat adhuc (Apoc. (juod ligasti in parochia tua pra;sumpsi absolvcre,
XXII). Et hinc David dicit Appone iniquitatem super
: et non esse soluta qua? solvi, quin potius sedes

iniquitatem eorum, et non intrentin jusiitiam tuam apostolica, ot omnes illi per quos Deussacros cano-
{Psal. Lxviii). Et hinc per Moyscndicitur No?idurn nes suo Spiritu condidit, ac per hoc ipse Deus, si
:

completa suntpeccata Amorrhccorum{Gen.y.\).\l\nc recte intellexisses, absolvit, nisi contra ea quae tibi

pcr eumdem Dominus dicit Nonne hcec condita sunt

: ot parochiae tuae scripsi, tecum sentirent, atque in

apud me, etsignata in thesauris mcis ?Indie ultionis pnufato sensu subscriberent. In lianc vesaniara ex
reddam eis{Dcut. xxxii). Et quia eorum mala nar- retributione juslitiae corruisli, ut sicut de aversore
ravit, illico adjunxit:Art tempore quo lapsus fuerit principe scriptura est : Quipeccavit, et peccare fecit
pes eorum. Ecce atrocissima peccata illorum descri- Israel {III Reg. xiv), contra evangelicam veritatem,
buntur, et taraen ad ultionisdicm adhuc subsequens et apostolicam auctoritatem, et sacrorum canonura
lapsus aspicitur, quo eorura culpae cumulentur. Ha- constitutionem, de quibus promulgata sunt illa scripta,

bent jam quidem unde feriri mereantur, sed susti- quae per rae in unum collecta, et tibi ac parochiae tuae
netur tamen adhuc peccalum crescere, ut peccantes constant esse directa, et ipse subscriberes, et alios
possit acrior culpa cruciare. Jammeretur supplicium '

subscribere faceres, reclamantibus adversum te

peccatum et causa pcccali, sed exspectatur adhuc, sacris regulis, ut inconsulto priore tuo nihil novi
ut augmentum supplicii subroget pcccatum et poena facere prassumas, quoniam quae ad generalem ob-
peccati. « Peccatum, inquit Gregorius {homil. 11 in servantiam omniura Doraini pertinent saccrdotum,
Ezech.), quod per pcenitentiara citius non deletur, nihil sine priraalibus oportet impleri. Sed quia
aut peccatum est et causa peccati, aut peccatum es nervi testiculorura Behemoth perplexi sunt, cumliis
ct poena peccati, aut peccatum simul causa et poena te explicare finxisti, te durius et multiplicius nexui-
peccali. Orane enim quod prius committiraus, pec- sti, et super dolorera vulnerum tuorura ipse super-
catura est : scd si cilius pa-nitendo nonlergitur, addens, alios solutos tecum connoxuisti, insuper et

Justo judicio oranipotens Deus obligalara peccatis contra canones, et decrctasedis Romanac pontiticum
mentcm ctiam in culpam altcram permittit cadere, commenta ad lioc collogisti, quatenus te ut onagru:n
ut quse flendo et corrigendo noluit muudare quod liberum a scde metropolitana monstrares, et me ut
fecit, peccatura incipiat peccato cumulare. Pcccatura praevaricatorem canonura, eisdem commentatio-
ergo, quod pa?nitcnlia3 laraento non diluitur,pecca- num tuarura vinculis astriclum ininsolubiliter de-
tum simul est et causa peccati, quia ex illo oritur raonstrares, et adhuc etiam sicut de malo in pe-
unde adhuc peccatoris animus altius obligetur. Pec- D jus, ila de pojore in pessiraum profecisti, ut
catum vero quod cx pcccato sequitur, peccalum si- non solura tibi coramissis clericis, sed et episco-
mul cst otpa;na peccati, (juia cxcroscente caecilatc pis illa figmcnta compilala, et regi danda ostcn-
cx retributionc prioris culpaegeneratur, utquasijam dercs, cl mihi dari faceres, ut per illa rae con-
([uacdara sint in peccatore supplicia ipsa incremenla credorem, et adco rae tibi subjugarem, ut, sicut
vitiorum. » Peccatum quippe tibi fuit insolenlia? mandasti, vcrba evangclica et apostolica atque ca-
contumacia, cum sine causa, si taracn sinc causa, nonica, quac tibi et Ecclesia) tibi commissae di-
conlra domnum regem te irrationabiliter crexisli : rcxeram, igne cremarem, ct me non solum a
a quo peccato quia per humilitalis dcbitam et ra- gradu, vcrum et a Clirislianitatc polumexucrcm, et
tionabilem saLisfactioncmnoluisti rcspicere, cxegisli mortis milii a te propinatum bibcns, ctiam homi-
ut agcrel ct agi praeciperet in te, unde araplius fu- rida raei vclut Judas pa^nitendo existercra, et ia
rore exagitatus lc conlra illum commovercs : qua hoc cliam gravius a Juda differrcm, ut dc bono
commotione devictus, in peccatuni subscqucns inci- facto rae pceniterct. Hoc namque poculum, quod
 :

m OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 462

confecisti ex nominibus sanctorum apostolicae sedis A Deum et homines praevaricatum Deus queritur. Et
pontificura, quasi ad ora melle oblitum, et indiscrete ecce est una culpa superbiae, quia praevaricati sunt
commixtum, de quo libi commissos clericos potio- pactum. Ecce altera obstinationis, quia usque ad
nasti,et quod quibusdara episcopis obtulisti, et diera hanc. Ecce culpa gravis impudentiae, quia

Satanas prirais parentibus nostris in paradiso ob- dura facie, quoniam mala quae faciunt jam nec
tulit, quando pomum bonum ad vescendura, et erubescunt, et nunquam vel post culpas ad poe-
pulchrum oculis, aspectuque deleclabile ostendit, nitentiam redeunt, quia indomabili corde sunt.
eisque dixit : Quacunque die comederitis cx eo, ape- Cum vero tantae pravitatis, tantseque obstinatio-
rientur oculi vestri, et eritis sicutdii scientes bonum nis sint hi, ad quos propheta mitlitur, quis jara
et malum {Gen. iii) ; et quibus promisit diviuitatera, non videat quia persona prophetae a tara perver-
tulit iramortalitatera, et pollicens liberam et nuUi sis hominibus despici valeat ? Sed ecce aucto-
subjectam deitatis eequalitatem, captivitatis eis in- ritas personae tribuitur, cura subditur : Et dices ad
tuUt miseram servilulem, quos sibi complices fece- eos : Hgec dicit Dominus, si forte vel ipsi audiant,
rat ad iniquitatem. « Et tu clericis tuis, qui, inquis, et si forte quiescant, quia domus exasperans est
mihi eodem Deo auctore comraissi sunt, et in his {Ezech. xii). Et tu, fdi hominis, ne timeas eos, ne-
similiter senliunt, solliciti servare unitatem spiritus -q que sermones eovummelua.s, quia domusexaspcrans
in vinculo pacis, hac mecura pace potiantur, » ac est. {Ibid.} Stultura enim valde est, si illis placere

si patenter addendo diceres, et in transgressionera quaerimus, quos non placere Domino scimus. Debe-
sanctarura regularum per sanctum vere Spiritum mus autem habere in metu et reverentia judicia jus-
prolatarum gradiantur ; et mox subsequendo : « Si, torura, quia membra omnipotentis Dei sunt, et hoc
inquiens , aliqui secus nolentes fieri socii hujus ipsi in terra reprehendunt, quod Dominus redarguit
disciphnse, nec habeantur participes comraunionis e coelo. Nam perversorum derogatio, vitae nostrfe
nostrae. » Quod non ahud dicere, nisi perraa-
est approbatio est quia jam ostenditur nos aliquid justi-
neant in catholicae Ecclesiae communione, et siforte tiae habere, si ilhs displicere incipimus qui non pla-

non verbis, rebus taraen quilmsdara episcopis per- cent Deo. Ideo boni timendi sunt ne offendantur, ne
suadendo : « Hanc, inquiens, tenete et mecura evin- fortasse per eos ille provocetur ad iracundiara, qui
dicale compilalionem, et nuUi nisi Roniano pontifici eorum corda semper inhabitat. Propter quod etiam
debcbitis subjectioncra, et dissipabitis mecura Dei subdilur Tu autem,: fili hominis, audi quaecunque
ordinationera in coramunis episcopalis ordinis di- loquor ad te, et noli esse exasperans, sicut domus
scretam sedibus dignitatem. » Sed concedamus haec exasperatrix est. Nisi enim ad loquendum verba cum
dicere et agere posse aliquem arrogantem atque mittebatur obediret, omnipotentem Dominum, sicut
jactantera, illa vero divinare non valeo, quomodo '

auditores de perverso opere, sic prophela, id est

in mentera tuam venire potuit, ut regi illam cora- praedicator de suo silentio Deum exasperasset. »

pilationem versibus inversis, scilicet adulatoriis sen-

sibus praelitara velles ostendere, quera latere non
CAPUT XLVH.
Quod victum nunquam
agnoscat. De ejusin me-
se
posse sciebas ad quid illam voluisti colligere. Sed
tropolitanum rebelUone et quod sacra eloquia :

et raihi quomodo potuisti mandare, ut non solum exiiri petierit, etschisma subscriptione sua fece-
ea quae aedificavi destruerem, verum sic mctropoli- rit. Et de injustis ejus obligamentis.

tanae sedis privilegiura et meipsura tibi subjicerem, Unde mihi, ad cujus soIHcitudinera perlinere di-
et Evangelia, atque apostolos, et prophelas, et ca- gnosceris, non est tibi tacendum. Et quia ego mo-
nones incendendo negarem, ut sicut ethnicus et pu- nendo et tu resistendo luctari ca?pimus, et pulo iu
blicanus oranibus fierem, cum licet infirmus et fra- hac pracsenti luctatione non ante sextam, aut se-
gilisuna cum sancta Ecclesia frequentissime cantem, ptimam, vel usque ad decimam volutionem patieris
esse virum sanctum, qui pro lege Dei sui certa- succumbere nempe, ut timco, etiara cura ratione,
:

vit usque ad mortera. Et hinc anxie mihi htcsilanti voritate, atque auctorilate, ac nube testiura, acriori
occurrit Paulus de hujusmodi dicens : Cum cogno- duello Daretis et Entelli justissime victus, etjudicum
vissent Deutn, non sicut Deum glorificaverunt, aut D justorum clamoribus pcrcitus, jam subtus jacens.
gratias egerunt, sed evanuerunt in cogitationibus victum te dicere non dignaberis, etquac ad tuamin-
suis, et obscuratum est insipiens cor eorum : dicentes slruclionem et correptionem tibi scripta sunt, non
enim se esse sapientes, stulti facti sunt {Hom. i). De ad aedificalionem suscipics, sed ad contentionem ex-
quibus etDominus ad Ezechielem prophetara dicit aggerare studebis, et more tuo sueto ut invictus sis,
Patres, inquicns, eorum prcBvaricati sunt pactum secutusHeliu praecursorem arrogantium, et in arro-
meum usque ad diem hanc, et filii dura cervice et ganlia sua invictissimum, qui dixit : Plenus sum ser-
indomabili corde sunt, adquosego mitto ie{Ezech. monibus, etcoarctat me spiritus uteri mei:loquaret
n). Sed prius nobis ex verbis beati Gregorii dicen- respirabo paululum, aperiam labia meaetresponde-
dum est quid sil pactura : « In pacto, inquit {hom. bo (Job xxxii), te intra te cohibere non poteris, quin
9 in Ezech.), discordanlium partium voluntas im- scientiam tuam sine rationc et auctoritate in auras
pletur, ut ad votura suum quaeque perveniat, ct jur- incondilc ut soles non proferas, et ut me ad rescri-
gia desideralo fine concludat. Quod paclum inter bendura compellere possis, quatenus horas utilitat
463 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 464

et necessitati impendendas inutililati ot superfluitati A dum, non solum ut scienter doceat, sed etiam pa-
expendam, tVivoia et inuliiia alque ratione carenlia tienter discat. Non quod si istam quaestio-
dubito
rescribere decertabis, etilla qu;o jam a me tibi scri- nem in Ecclesia diu multunique versantem cum viris
pta sunt, sed et tuas iaeptias ad episcoporum et sa- sanctissimis doctissimisque tractaret, per quos postea
pientum examen me producere ad meum pro te do- factum est, ut antiqua illa consuetudo eliam plena-
lorem et ad tuam perniciem exiges, et veniet super rio conciho tirmaretur, sine dubitatione demonstra-
te, sicut vereor, illa senteutia quae scripta est : Ae- ret, non solum vjuam devotus esset in his qute fir-
cesse estutveniant scandala, vce autem homini illi missima vcritate perceperat, verum eliam quam do-
per quem scandalum venit(}latth. xviin. Et sicut me cibilis in his quae minus adverterat. Et tamen cum

et eos qui mecum te nulrierunt, deiude alios atque manifestissimum sit multo ^ravius peccare scientem
alios, sed ct plures de his qui libi commissi fuorunt, quam nescientem, velicm mihi aliquis diceret : Si

verum et de his qui a te in foedus famiiiaritatemque quis in haeresim incurrat, nesciens quantum ma-
suscepti fuerunt, virilim dereliquisti, et vicissim lum sit, et alius ab avaritia non recedat, siiens
alios atque alios tibi iu amicitiam et familiaritatera quantum raalum sit, quis eorum sit pejor ? Possum
recepisti, cum delegeris potius eorum, qui se per etiara ita proponere, si ahus nesciens in haeresim
diversa jactantes ab unitale catholicae fraternitatis j^ incurrat, et sciens ahus ad idololatria non recedat,
praeciderunt, vel propter irrevocabilera suam perti- quia et Apostolus dicit : Avaritia quee est idolorum
naciam pnccidi exogorunt, ut noslris temporibus Go- servitus {Coloss. iii), et ipse Cyprianus eamdem sen-
thescalcus atque Guntarius, exitiabilem pertinaciam tentiam non aliter intellcxit, sicut ad Antonianum
sequi, quam mansueludinem et piam
ecclesiaslicam scribens ait {epist. oi) : « Nec sibi in hoc novi hae-
paternitatera. quod absit, cum eis
Contingat tibi, retici blandiautur, quod se dicant idololatris non
habere partem, quorum studueris imitari perversam comraunicare, quando sint et apud illos adulleri et
intentionera et idcirco si, quod non opto sed tiraeo,
:
fraudatcres qui teneantur idololatriae crimine, se-
in hac deraentia sicut ca?pisti volueris perseverare, cundum Apostolum dicentem {Ephes. v) : Hoc enim
ne amplius contra verbosura studeam contendere scitole intelligentes, quia oranis fornicator, aut im-
verbis, sed ista aut ad correclionem, aut per alio- raundus, aut fraudator, quod est idolatria, non
rum judicium ad tuara revictionem sutiicere valeant, habet hajreditalem in regno Christi et Dei ; et iterum :

et mihi de avulsione dextri oculi vel dextrae manus Mortificate itaque membra vestra quce sunl super ter-
abscissione dolor continuus et perpetuus mocror ac- ram, exponentes fornicationem, immunditiam, et
cidat, sicut ex verbis beati Gregorii tria tibi propo- concupiscentiam malam, et avaritiam quce est idolo-
sui : peccatum scilicet, et causam peccati, ac poe- rum servitus {Colloss. iii). Qusero ergo quis peccet
nam peccali : quae etiam si negare velis admisisse gravius, qui nesciens m hacresira incurrerit, au qui
conviuceris, libi alia tria ex verbis beati Augustini sciens ab avaritia, id est ab idololatria non recesse-
proponara, ut sicul scripturaest, Videas, et scias, et rit ? Secundum quidem illam regulam, qua peccata
recogites, et intelligas pariter {Isa. xli). Primuraqui- scientium peccatis ignorantiae pra?ponuntur, avarus
dem provectura avaritiae, unde Apostolus, et avaritia cum scientia vincit in scelere haereticura nescientem.
quce est idolorum servitus (Coloss. iii).Avaritia enim, Sed ne forte hoc fiat, facit in haeresi sceleris ipsius
ut demonstrat Gregorius, non solum pecuniae est, magnitudo, quod facit in avaritia scientis admissio,
sed etiam allitudinis. Recte quippe avaritia dicitur, ut haereticus nesciens avaro scienti coaequetur. »

cum super modum sublirailas ambitur. Quod inci- Exustionem quoque divinorum eloquiorura, quam
disse videris, qui contra decretura a Deo ordinatum, raihi persuadere, si posses, obtentu apud te obtineudae
nc subditus secundum regulas tuo metropolitano tias, pacis conatus fuisti, sicut clericos parochiic tuae
ut supra ostendi, rebellare conaris. In quo si perse- eodem obtentu per irregularem subscriptionera te-
vcrare delegeris, quantum delinquas, cum tantis cum connexuisti. Legiinus quippe esse os cordis,
auctoritatibus reviucaris, ex ejusdem beati Augu- sicut et os corporis. De ore enim cordis scriptum
stini verbis, quae de sancti Cypriani dictis deprom- est : Labia dolosa in corde, etcorde locutisu7it{Psal.
psit, libi ostendere necessariura duxi. Ait enim san- D xi) ; et juxla evangelicam veritalem De corde ex- :

ctus Cyprianus {epist. 65,
inspirationem, inquiens, ct revelalionera factam, qui
in eo quod crraverat perseverat prudens et sciens,
sine YCnia ignorautiae pcccat pnesumptione enim
atque obstinatione quadum nilitur, cura ratione su-
ad Antonianum) : « Post eunt cogitationes mahe, homicidia, perjuria, falsa
testimonia [Matth. xi), et reliciua quas cx ore cordis
ad aliorum procedunt notitiam per os corporis. Et
: logimus deliberalioncm voluntatis csse perfectioueni
operis, dicentc Doraino Qui viderit mulierem ad :

peretur. » Ilinc Augustinus {lib. iv de Dapt. contra concupiscendum eam, jam moechatus est eam in
Donatistas, cap. 5) : > IIoc verissimum est, longe corde suo (Matth. v), et ad discipulos suos : Posui, in-
gravius esse peccalum ejus qui sciens, quam ejus quit vos, ut eatis et fructum ajferatis {Joan. xv).
qui nesciens pcccavorit. « Et ideo vir sanctus Cypria- « Eatis, iutjuit Grcgorius, volondo, fructum alleralis

nus, non solum doctus, sed etiam docilis, ([uod iii oporando. Eatis enim volondo dixi, quia vello aliquid
laude cpiscopi imem designat Apostolus, sic ipse in- facore jam inouto ire ost. El tu adoo ex delibora-
tellexit, ut diccret etiam lioc in cpiscopo csse diligen- tione voluntatis pervenisti ad oporatiouem scrmonis,
465 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINXMARI LAUDUN. i66

ut mortiferum ad bibendum mihi propinares, scili- A quod probatur, sed ab ipsis, quod non probatur,
cet ut eloquia sacra gratia tui incenderem, nisi mihi tradiloribus separastis ? An, ut dicere cocperara,
ille adesset qui in se credentibus repromisit dicens : graviora sunt crimina traditorum, quam schismati-
Si mortiferum quid biberlnt, non eos nocebit (Marc. corum Non alferamus staleras dolosas ubi appenda-
"?

xvi). Dum pestiferas, inquit beatus Gregorius, sua- mus quod volumus, et quomodo volumus, pro arbi-
siones audiunt, sed tamen ad operationem pravam trio nostro dicentes, hoc grave, hoc leve est : sed
minime pertrahuntur, mortiferum quidem est quod atieramus divinam stalerara de Scripturis sanctis,
bibunt, sed non eis nocebit. » Et licet me Deus hinc tanquam de thesauris Dominicis, et in illa quid sit
gratia sua servaverit, tu tamen, nisi pcenitueris, gravius appendamus, imo non appendamus, sed a
studii tui lues judicium. « Tardius, inquit beatus Domino appensa recognoscamus. Tempore illo, quo
Gregorius {Pastor. iii, admon. 33), peccatum Dominus(£.Torf. xxxii)priora delicta recentibus poe-
solvitur, quod et per consilium solidatur : nisi enim narum exemphs cavenda monstravit, et idolum fa-
mens omnimodo aeterna despiceret, in culpa ex ju- bricalura atque adoralum est, et propheticus liber ira
dicionon periret. Hinc est quod per prophetam Do- regis contemptoris incensus {Jer. xxxvi\ et schi-
minus non tam pra^cipitationum prava, quam deU- snia attentatum, idololatria gladio punita est, exustio
ctorum sludia reprehendit dicens Ne forte egre- :
g libri bellica caede et peregrina captivitate, schisma
diaturutignis iudignatio mea,etsuccendafur, et non liiatu terrse sepuUis auctoribus vivis, et caeteris cce-
sit qui exstinguat proptcr malitiam studiorum ve- lesti igne consumptis. Quis jam dubitaverit hoc esse
strorum Uer. iv). Hinc iterum iratus dicit Visitabo : sceleralius coramissum, quod est gravius vindica-
super vos juxta fructum studiorum vestrorum {Jer. tum? » De eo quod in tua subscriptione misisli, ut
xxi). Quoniam igitur a peccatis ahis difterunt pec- tecum subscribentos : uniiatem spi-
Solliciti servare
cata quae per consiliura perpetrantur, non tam prava ritus in vinculo pacis, Itac tecum pace potiantur
facta Dominus, quam studia pravitatis insequitur. [yum. xvi), in eodem Hbro dicit ad Donatistas
In factis enim ssepe intlrmitate, ssepe ueghgentia, in ylib. II de Bapt., cap. 6j : « Quare non communi-
studiis vero mahtiosa semper intentione peccatur. » catis ecclesiis, quibus epistolas apostolicas missas
Hinc ergo colligant quiin culpa se etiam per con- tenetis et legitis, et secundum ipsas vos vivere dici-
siHum ligant, qua quandoque ultione feriendi sunt, tis ? » Et post pauca, quae studio brevitatis praetereo,
qui nunc pravorum non socii, sed principes fiunt. et lector ibidem ex ordine polerit invenire : Hos,
Schisma nihilominus, quo te a tibi comraissis se- inquit, omnes cathohca unitas malerno sinu com-
paraturum monstrasti, nisi tectum subscriberent, plectitur, invicem onera sua portantes, et studeutes
quos tecum subscribentes a nobis, qui ea quaj tibi ^
servare unitatem spiritus in vinculo pacis, donec
etecclesia} tibi commissae, de evangehca veritate, et '
aheris eorum, si quid aliter sapicbant, Dominus re-
apostohca auclorilate, atque canonica institutione velaret. De hoc autem, quod quasi ex verbis Leonis
direxi, servamus, imo ab Ecclesia cathohca, quae subjunxisli (Ephes. iv) : « Si ahqui secus nolentes
illa servat et irrefragabihter omnes servare docet. iieri socii hujus disciplinae, nec habeantur participes
Ut quoniam rae ex merito meo despicis, ex beati coramunionis noslra?, » conferantur verba tua cum
Augustini verbis de Scripturae sacrae aucloritate do- verbis Leonis in capitulo ubi hacc dicit, et junctim
cenlis agnoscas quam grave peccatum sit idololatria, leganlur, sicut ibi habentur {epist. i, c, 5) : < Hoc
quod ex arabilu altitudinis admisisse videris, et quia ilaque adraonitio nostra denunliat quod si quis fra-
gravius estincensio divinorum eloquiorum, ad quod trum conlra haec conslituta venire tentaverit, et
me quanlum ex te fuit traduxisti, et quoniam gra- prohibita fuerit ausus adrailtere, a suo se noverit
vissimum peccatum schisma, quo te a fraterna
sit ofticio submovendum, nec comraunionis nostrae futu-
Dostra unanimitale per tuam perniciosam subscri- rura esse consorlem, qui socius esse noluit disci-
plionem separasti, si in eo, quod absit, permanere piiuae. Ne quid vcro sil quod praetermissum a nobis
delegeris : et si forte liis subscripsisti, qua? evan- forte credatur : Omuia decrelalia constituta, tara
gehcae verilati et apostohcae aucloritali contraria, bcatae recordationis Innocenlii, quam omnium de-
et decretis sanctorum coccihorura, qua3 universahs D cessorum noslrorura, quae de ecclesiasticis ordini-
Ecclesiie probavit assensus, et apostohcae sedis con- bus, et canonum promulgata sunt disciphnis, ita a
firmavit auctoritas, inveniuntur adversa. Ait enim vestra dilectione custodiri debere mandamus, ut si
idem Beatus Augustinus loquens ad Donatistas, imo quis in illa commiserit, veniam sibi deinceps nove-
contra Donatislas schismaticos per carnis praesen- rit denegari. » Haec est integritas capituli beati
tiam, sicut libi nunc loqui creditur per httcrarum Leonis. Inlueamur ergo, si disciplina discenda
suarum doctrinam, et quae mori nunquam potuit tuis a te proposita, disciplinae, quam sequcndam
charitatem : velut ipse de Cypriano dicit (lib. v de Lco docuit, an[ua sorte conveniat, aut si tua doctrina
Bapt., c. 17) : « Praesons est, inquiens, non soluni ab illius doclrina discordet, et judicet coelum ac
per htteras suas, sed etiam per ipsam, quae in iilo terra qu» potius sit sequenda, tua disciplina, an
maxime viguitet mori nunquam poluit, charitalem.» Leonis doctrina. Et cum idem Leo dical : « Nec com-
Quique tc cumpraefatis ailoquens {lib. ii de Bapt., c. niunionis noslrae esse consortem, qui socius esse
6) : « Quare, inquit, vos, non dico ab innocentibus, noluit disciplina?, » discernendum est, cujus comrau-
467 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 468

nioncm, illius cum universali Ecclesia, an tuam op- Aejus. Ha?c idcirco tribus promissis de verbis beati »

pidani cpiscopi cum tuis complicibus debeat catho- Augustini a me tibi proponcndis praeposui, quo-
licus quisque eligere, praiscrtiin cum idcm Leo niam zelo et furore illa pcrniciosa ligamenta, de qui-
dicat : « Si quis in decrctalia constituta tam bcatK bus agitur , te cgisse, et hanc contra sacras regulas sub-
recordationis Innocentii, quam omnium dccessorum scriptionemadinvcnisse veracitercredimus. Quapro-
suorum, quas de ecclesiasticis ordinibus, et canonum pter necessarium duxi primum quidem tibi ostendere,
promulgata sunt disciplinis comraiserit, veniam sibi quiainsolacatholica,unitateperhaeresesvelschismata
deinceps noverit denegari. » In qua? decretalia con- non divisa, vera sunt ligamenta, ut vera sunt sacra-
stituta te raanisfestum est commisisse, sicut et in menla. « Puto me, inquit beatus Augustinus ilib. vii

scriptis semei et sccundo a me tibi directis ostendi- dc Bapt., c. ol), non temere dicere, alios ita essein
tur, et ecce jara terlio inhoc scripto supra monstra- domo Dei, ut ipsi etiam sint eadem domus Dei, qujE

tur : a quorum disciplina, imo a calholica Ecclesia, dicitur ajdificari super petram, qua; unica coluraba
cujus exstitere rectores, hac subscriplione tua le appellatur, quse sponsa pulchra sine macula et ruga,

separasti, si, ut prsediclum est, et semper dicendum et hortus conclusus, fons signatus, puteus aquae vivse,
cst, a te subscripta eisdera constitutis esse inve- paradisus cura fructu pomorum : quae domus etiam
niuntur adversa. Quapropter adhuc eliam tria tibi pv claves accepit, ac potestatem solvendi et ligandi.
ex verbisbeati Augustini catholicae Ecclesiae doctoris Hanc domura si quis corripientera corrigentcmque
eximii proponenda proposui, praeponeus his tribus contempserit, sit tibi, inquit, tanquam ethnicus et

beati Cypriani sentcntiam, a beato Augustino favo- publicanus. » Et sciendum nobis est, quia praeposita
coUaudatam (epist. 73, ad Jubajaniim in
rabilitcr regula corripiendi data huic domui Dei, vidchcel
line), ab omnibus catholicis ac pie viventibus
et catholicse Ecclesiae, haec sententia si contempta fue-
acceptandam. « Servatur, inquit beatus Cyprianus rit, subditur : Sit tibi, inquit, tanquam ethnicus et
{lib. IV de Bapt., cap. 7), a nobis patienter et leniter publicanus (Matth. xviii). Secundum autem capitu-
charitas animi, honor coUegii, vinculura fidei, con- lum, contra injustam obligationem innoxiorum a te

cordia sacerdotii. y> Hac, inquit Augustinus, verba patratam, quasi specialitcr de lioc facto loquentis, et

Cypriani sunt. Anforte invidia et malevola dissensio tc una cum eis quos alloquebatur computantis, ex
parvum malum est ? Quomodo ergo isti erant in uni- verbis ejusdem doctoris magnitici tibi propono, di-
tate, qui non erantin pace ? Vox cnim non mea, aut centis (D. Aug. I. ii de Bapt., c. 6) : « Si tunc in

alicujus hominis, sed ipsius Doraini, nec per horai- iilos quos arguebatis vera diccretis, causam vestram
nes, sed per angelos sonuit Christo nato iGloria in unitati orbis terrarum persuasissetis, ut vobis reten-
excelsis Dco, et in terra pa.v hominibus bonce volun tis illi excluderentur. Quod si conati estis facere, et
tatis {Luc. \\). Quod uti(jue nato in terris Christo ^ non obtinuistis, innocens orbis terrarum qui judici
non sonaret ore angelico, nisi Deus hoc vellet intel- bus ccclesiasticis potius quam victislitigaloribus cre-
ligi, eos csse in unitate corporis Christi, qui sunt didit. Si autem noluistis agere causam vestram, in-
in pace Christi, autem csse
cos in pace Christi, nocens est orbis terrarum qui daranare non poluit
qui sunt bonae voluntatis. Porro sicut in bene- inauditos. Quare crgo vos ab innocentibus sepava-
volentia bona voluntas, sic in raalevolentia raala slis? Sacrilegiura schismatis vestri defendere non
voluntas cst. Jara vero ipsa invidia, quaj non valetis. » Spiritales autera, sive ad hoc ipsura pio
polest esse nisi malevola, quantum malura cst ? studio proticicntcs, non eunt foras, quia ct cum ali-

Non quairamus alios teslcs, sufiicit nobis ipse qua vcl pervcrsitate vel necessitate hominura viden-
Cyprianus, per quem tam multa de zelo et livore tur expelli, iln raagis probant quam intus perma-
Dorainus veracissima intonuit, et salubria pr.Tecepit neant, cum adversus Ecclesiam nuUatenus criguntur,
Legamus ergo Epistolam Cypriani dc zclo et livorc, scd in solida unitalis petra fortissimo charitatis ro-
et vidcamus quantum raalum sit invidere mclioribus, borc radicanlur. Ad hoc cnira perlinel quod in illo

cujus mali origincm ab ipso diabolo cxstitisse mc- Abrahae sacriilcio dicitur : Avcs autem non divisxt
morabihtcr docct. « Zclarc, inquit, quod bonum (Gcn. xvj, videlicet quia sc ab unitate spiritalcs non
vidcas, cl invidcrc mclioribus, lcvc apud quosdam D pracciduut. Qno contra Antiochcnum concilium de
et modicum crimcn vidctur, fratres dilcctissinii. « his, qui se a ministcrio ccclcsiastico subtrahunt, ct

Doinde paulo post, cum cjus mali capul alqnc origi- seorsum coUigunt, scque ab unilatc dividunt, dicit

ncm quocreret : « liinc diabolus, inquil, intcr initia {conc. Antioch., can. 5) : « Si quis prcsbytcr aut dia-
statim mundi, etperiitpriraus ct perdidit. » Et paulo conus, episcopum propriura conlcranens, se ab Ec-
post : (t Quale malura csl, inquil, fratrcs, quo angc- cicsia scqucstraveril, ct seorsum coUigcns altare

lus cccidit, quo circumvoniri ct subverti, alta illa ct constitucrit, ct commonenti cpiscopo non acquievc-
pra;clar.i sublimitas poluit, quo deccptus cst ipsc rit, nec conscntirc vol obodirc volucrit semel cl ile-
qui dccopit ? luiudc invidia grassatur in lorris, dum rum convocanti, liic damualus omuiinodo noc ultra

livorc pcrilurus nuigistroperdilionis obsoquitur, dum romodiur.i consequatur : quia suam rccipcrc non
diaboluin ([ui zclat imilatur, sicul scrii)tum cst : l)!)terit dignilatom. Quod si Ecclosiam conturbare et

Invidia aulem dinbolimorsintravilin orbcmterra- sollicilare perslitcril, tanquam scdiliosus pcr pote-

rum {Sap. ii). Imitanlur crgo illum qui sunt exparle slates extcras opprimalur, » Et Carlhagincnse con-
 :

469 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCxMARI LAUDUN. 470

cilium (canAl) : « Si quis presbyter a praeposito Ksalutem {Rom. x"), in illo latrone declaratum est.

suo correptus fuerit, debet utique apud viciuos epi- Sed tunc impletur invisibiliter, cum rainisterium
scopos conqueri, ut ab ipsis ejus causa possit audiri, baplismi non contemptus religionis, sed articulus
ac per ipsos suo episcopo recoucilari : quod nisife- neccssitatis excludit. Nam multo magis in Cornelio
cerit, sed superbia, quod absit, inflatus secernen- et in amicis cjus {Act. x), quamin iilo latrone pos-
dum se ab episcopi sui communione duxerit, aut sct videri supernuum, ut aqua etiam tinguerentur,
separalim cum aliquibus schisma faciens sacrificium in quibus jam donum Spiritus sancti, quod nisi
Deo analhema habcat, et locum amittat
obtulerit, baplizalos alios accepisse sancta Scriplura testatur,
si querimoniam justam adversus episcopum noa ha- certo quoque indicio, quod illis temporibus con-
buerit, inquirendum erit. « Secundum hoccapitulum, gruebat, cum linguis loquentibus eminuerat : bapli-
simul cum nono capitulo Antiocheni concilii, com- zati sunt tamen, et in hoc faclo apostolica exstat
ministri Ecclesise Laudunensis absque scbismate et auctoritas. Usque adeonemo debet, in quolibet pro-
rebellione, juxta temporis augustiam et imminens vectu interioris hominis, si forte ante baptismum
periculum, innocenter injuriam passi episcopum usque ad spiritalem intellectum pio corde profece-
metropohtanum adierunt, et idco, sicut supra os- rit, contemnere sacramentum, quod ministrorum
tendi, in communione ecclesiaslica restitui et per- td opere corporaliter adhibetur, sed per hoc Deus ho-
manere debucrunt. Unde Carthaginense concilium minis consecrationera spiritaliter operatur. Nec ob
de irregulariter judicantibus, et injuste judicatis, et aliud existimo baptizandi munus Joanni fuisse attri-
de majoris aucloritatis judicibus : « Placuit, inquit butum, ita ut Joannis baptismus diceretur, nisi ut
{can. 15), ut a quibuscunque judicibus ecclesiasticis Dominus ipse qui dederat, cum servi baptisraum non
ad alios judices ecclesiasticos ubi est major aucto- sprevisset accipere, dedicaret humilitatis viam, et
ritas fuerit provocatum, non eis obsit quorum fucrit quanti pendendum esset suum baptisma, quo ipse
soluta sententia, si convinci non potuerint, vel ini- baptizalurus erat, tali facto apertissime declararet.
mico animojudicasse, vel aliqua cupiditate aut gra- Videbat enim, tanquam potentissimus medicus salu-
tia depravati. » De episcopo autem, si forte schisma tis seterna}, quorumdam non defuturum tumorera,
a sacris canonibus in Ecclesia fecerit, Africanum qui cum intellectu veritatis et probabilibus moribus
concilium dicit {can. 20) : •<
Circa eos sane, inquiens, ita profecissent, ut multis baptizatis vita atque do-
qui fuerint concordes, non solum circa Ecclesiam ctrina se prscponere minime dubitarent, supervaca-
Carthaginensem, scilicet metropolim, sed et circa neum sibi esse crederent baplizari quando ad illum
omne sacerdotale consortium. » Et post pauca : mentis hal)itum se pervenisse sentirent ad quemmulti
« Oportet ut quis universis fratribus ac toto concilio baptizatiadhuc ascendere conarentur. [Ibid., c. 23.
inhaeserit, non solum sua jure intcgro, sed et dioc- ^ Quid autcni valeat et quid agat in homine corporaliter
ceses possideat. At vero qui sibimet pulant plebes adhibita sanctiticatio sacramenti, sine qua tamen latro
suas sufficere fraterna dilectione contempta, non ille nonfuit, quianon ejus accipiendae voluntas defuit,
tantum dioecesesamittant, sed ut dixi etiam propriis sed non accipiendae necessilas afi'uit,difiicile est dicere:
publica careant auctoritate, ut rebelles. » De a le nisilamenplurimum valeret,nonservibaptismum Do-
autem separatis a communione catholica, sicut in minus accepisset. Verum quia per se ipsa conside-
petitione mihi a Laudunensi Ecclesia data contine- randa est, excepta salute hominis cui perficiendaj
tur, scilicel parvulis in lua parochia causa injuria- adhibelur, salis indicat, quod el in malis, et in eis
rum tuarum non baptizandis, et obeuntibus viatici qui sfficulo verbis non factis renuntiant, ipsa integra
muneris communione non rcconciliandis, audi i]uid est, cum illi nisi corrigantur salutera babere non
exinde ad remedium pertinens idem doctor catholi- possint. Sicut autera in latrone, quia per necessita-
cissimus et subtilissimarum rerum invcstigator, et tem corporaliter defuit, perfecta salus est, quia per
graliaDei invenlor sagacissimus dicat (Aug., lib. iv pietatem spirilaliter aftuit, sic et cum ipsa pra;slo
de Dapt., cap. 22) : « JBaptismi, inquiens, sane vicem est, si per necessitatom desit quod latroni alTuit,

aliquando implerc passionem, de latrone illo, cui non perticitur salus. Quod traditum tenet universitas
h&itlizalo dlclum Qsl : Ilodie mccum cris inparadiso D Ecdcsix, cum parvuli infantes baptizantur, qui
{Luc. xxiii), non leve documentum idem beatusCy- certe nondum possunt corde credere ad justiliam,
prianus assurait. Quod etiam atque etiam conside- et ore confitcri ad salutcra, quod latro potuit, quin-
rans, invenio non tantum passionem pro nomine etiam flendo et vagiendo, cura in eis mysterium ce-
Chrisli id quod ex baptismo dcerat posse supplcre, lebratur, ipsis mysticisvocibus obstrepunt, et tamen
sed etiam fidem conversionemfiue cordis, si forte ad nullus Christianorum dixerit eos inaniter baplizari.
celebrandum mysterium baptismi in augustiis tem- (Ibid., c. 24.) Et si quisquam quarat in hac re au-
porum succurri non potest. Neque euira latro ille pro ctoritatem divinam, (|uaniquam quod universa tenet
nominc Christi crucilixus est, sed pro meritis faci- Ecclesia, nec conciliis iustilutum, sed seraper reten-
norum suorum nec quia credidit passus est, sed
: tum est, non nisi apostolica auctoritate traditum
dum patereturcredidit. Quantura ilaque valeat etiara rectissirae creditur, taraen vcraciter conjicere pos-
sine visibili baptismi sacramcnto quod ait Aposto- suraus quid valeat in parvulis baplismi sacramen-
lus: Corde creditur adjustitiam,ore confessio fit ad tum ex circumcisione carnis, quam prior populus
 :

471 HINCMARI RHE.\IEx\SIS ARCHIEPISCOPI. 472

quam priusquam acciperet justificatus Qsi A

accepit, sanctononintrabiti7ireg7iumccelorum{Joan.ui),sci-
Abraham [Gen. xix), sicut Comelius ctiam dono licet aut invisibili gratia cum visibili sacramento, aut
Spiritus sancti priusquam baptizaretur ditatus est invisibih gratia sine visibili sacramento renatus, ita

{Act. x). Dicit tamen Apostolus de ipso {Ro7n. iv), veridica estejusdem Salvaloris nostri sententia, qua
Abraham signum accepit circumcisionis signaculum dicit : yisi ma7ulucave7'itis carne77i Filii hominis et

justitiae fidei, qui jam corde crediderat, ot deputa- biberitis ejus sa7i(jui7iC7n,7ion habebitisvita^n invobis

tum illi erat ad juslitiam. Cur ergo ei prgcceptum {Joan. VI). Unde idem beatus Augusliuus insermone
est, ut omnem deinceps infantem masculum octavo adinfanles ad altare accedentesdeSacramento : «Do-
die circumcideret (Gen. xvii), qui nondum poterat minus, inquit, Jesus Christusnos significavit, nos ad
corde credere ut ei deputaretur ad justitiam, nisi se pertinere voluit, mysterium pacis et unitatis no-
quia et ipsum per seipsura sacramentura multum stroe in sua mensasonsecravit : quiaccipit raysterium
valebat ? Quod in filio Moysi per angelum manifesta- unilatis, et non tenet vinculum pacis, nonmysterium
tum est {Exod. xiv), qui cum adhuc incircuracisus accipit pro se, sed testimonium contra se. Nulli est
a matre ferretur, prssenti et evidenti periculo ut aliquatenus ambigendum tunc unuraquemque fide-

circumcideretur exactum est, et cum factum esset, lium corporis sauguinisque Dorainici parlicipera fieri,

depulsa est pernicies. Sicut ergo in Abrahara (Exod. g quando in baptisraate membrum corporis Christi

iv) praecessit justitia fidei, et accessit circumcisio efficitur, nec ahenari ab ilUus panis calicisque con-
signaculum justitise fidei, ita in Cornelio prscessit sortio, eliara si aulequara panem illum coniedat, et
sanctificatio spiritalis in dono Spiritus sancli, et calicera bibat, de lioc saeculo in unitate corporis

accessit sacramenlura regenerationis in lavacro Christi constitutus abscedat. Sacramenli quippeillius

baptisrai. Et sicut in Isaac {Gen. xxi), qui octavo participalione ac beneficio non privalur, quando ipse

suaj nativitatis die circuracisus est, praecessit signa- hoc quod illud sacramentura significat invenitur. »

culum justitiffi fidei et quoniara palris fiderairailatus His autera, qui forte obeuntes vialici rauneris com-
est,secuta est in crescente ipsajuslitia, cujus signa- muuione reconciliari petierunt, sed impetrare non
culura in infante pra^cesserat, ita iu baptizatis in- potuerunt, convenire posse videtur reraedialis sen-

fantibus praecedit regenerationis sacramentum, et si tentia ejusdera beati Augustini, quara laudans sensura

Christianara tenuerint pietatera, sequitur etiam in beati Cypriani de his qui in unitate Ecclesiae dor-

corde conversio, cujus mysterium praecessit in cor- mierunt, et idcirco ab Ecclesiae muneribus non sepa-

pore. Et sicut inillo latrone quod ex baplisrai sacra- rali credebantur, dicit : « Bene quidem praesumpsit
menlo defuerat, coniplevit Orauipolentis benignitas, quod charitas unitatis cooperire posset raultitudinera

quia non superbia vel contemptu, sed necessitate pcccatorura. » Et his concinens bcatus Arabrosius in
defuerat : sic in infantibus qui baptizati moriuntur ^ lit»™ de morle Valentiniani inter alia dicit {post 7ne-

eadem gratia Omnipotentis iraplere credenda est, diinn, versus fincm) « Non habet ergo gratiam quam
quod non ex impia voluntate, sed ex aelatis indigen- poposcit ? Elquia poposcit, accepit : et ubi illudest,

tia, neccorde credere ad justitiam possunt, nec ore Justus quacunque raorte praeventus fuerit, anima
confileri ad salutem. Ideo cum pro eis alii respon- ejus in requie erit'? Solve igitur, paler sancte, rau-

dent, ut impleatur crga eos celebratio sacramenti, nus servo tuo, quod Moyses dum in spiritu vidit,

valet utique ad eorura consecrationera, quia ipsi accepit, quod David quia cx revelatione cognovit,
respondere non possunt : at si pro co qui respon- oraeruit [Sap. iv). Solve, inquara, servo tuo Valen-

dere potesl alius re^pondeat, non ilideni valet. Ex liniano munus quod concupivit, munus quod poposcit

qua regula illud in Evangelio diclura est, quod omnes sanus, robuslus, incolumis. Si afiectus a^griludine

cum legitur naturaiiter movet : /Etate77i habet, ipse distulisset, tamen non penilus a tua misericordia

pro se loquatur {Joan. i\). {Cap. -25.) Quibus om- esset alienus, qui celeriiate leniporis esset non volun-
nibus rebus ostenditur, aliud esse sacramentura ba- late fraudatus. Solve ergo servo tuo munus lua; gra-

ptismi, aliud conversionem cordis, sed saluteni ho- \kc, quani ille nunquam negavit, qui ante diem

minis ex ulroquc compleri : nec si unum horum raorlis tcmplorura privilegia negavit insurgontibus
defucrit, idco pularo deberaus consequens esseut et D qnos revoreri possct. Aslabat virorum caterva genti-
alleram desit : quia et iilud sine isto potest esse in lium, supplicabat senalus : non nietuebal horainibus
infanle, el hoc sine illo poluil esse in latrone, cora- displicore, ut tibisoliplaceret in Christo. Qui habuil
plenle Deo sive in illo, sive in islo, quod non cx spiritura tuum, quoraodo non accepit graliara tuam ?

voluntate defuisset. Cum vero ex voluntate altcrum .Vut quia solemniler non sunt celebrata mysterial
horum defuorit, realu honnuem involvi. Et bapti- hoc movet ? Ergo nec raarlyres si calechumeni fue-
smus quidcra potesl inesse ubi convcrsio cordis de- riul coronenlur ? Non cnira coronanlur, si non ini-
fueril conversio aulem cordis polost (luidera iuesse
:
lianlur. Quod si suoabluuutur sanguine, et huncsua
non percepto baj^tisrao, sed coulorajjlo ))aplisrao non piolus abluil et volunlas. » El itoin ideui in eodem

potest. .Neque cnim ullo raodo diconda cst con- libro [71071 lonijc a principid) : « Boalus plane (lui ve,

versio cordis ad Deum, cum Dci sacramcnlum con- in seuoclutc correxerit errorem : bealus qui vel sub

tenmilur. » Etiiuia sicul veridica estsenlonlia Salva- ictu raorlis aniiraura avcrtit a viliis. licaii enim quo-
lorisnoslri: Si.si (juisroiatus fucritc.vaqua ctSpirilu ruin tccta sunt peccata {Psal. xxxi), quia scriptum
 :

473 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA KINCMARI LAUDUN. 474

est :Desine a malo, et facbonum, etinhabitainsce- A sericordiae Dei nec mensuras possumus ponere, ncc
ciilum sceculi {Psal. xxxvi). Quicunque ergo desierit tempora detfinire, apud quem nullas patitur veniae

a peccatis, et fuerit ad meliora in quacunque con- raoras vera confessio, dicente Dei Spiritu per pro-
versus aelale, habebit superiorum indulgentiam pec- phetam (Isa.wx) : Cumingeraueris.tuncsalvuseris;
calorum, quag fuerit velpoenitendiconfessus affectu, et alibi : Dic tu iniquitates tuas prior, ut justificeris
vel corrigendi aversatus ingenio. » Isa. XLiii) ; et iterum : Quia apud Dominum miseri-
CUPUT XLVm. cordia est, et copiosa apud Deum redemptio iPsal.
De iis gui nimis amant scntentiam suamusque ad cxxix), In dispensandis itaque Dei donis non debe-
schisma vel hceresim. mus esse difficiles, nec accusantum se gemitus la-
Ex his, frater, diiigenter attende et perspicaciter crymasque negligere, cum ipsam pcenitendialTectio-
coUige, quia licet sicut in illo latrone [Luc. xxiii), nem ex Dei credamus inspiratione conoeptam, di-
quod ex baplismi sacraraento et comraunicatione cente Apostolo (// Tim. i) Ne forte det illis Deus :

corporis et sauguinis Christi(qu3e sacramenta ante- poenitentiam, ut resipiscant a diaboli laqueis, a quo
quara Dominus in crucem asceoderet suis discipulis capti tenentur ad ipsius voluntatem. » Et paulo post
celebranda et sumenda cunctistideUbus tradidit), de- (I Verum, ut dixi, etiam talium necessitati ita auxi-
fuerat, complevit oranipotentis benignitas, quianon commu-
g liandura est, ut actio illis poenitentise, nec
superbia vcl contemptu, sed necessitate defuerat, et nionis gratia, si eam etiam araisso vocis officio per
sicut parvulis naturali, id est alieno peccato ob- indicia integri sensus postulant, negetur. At si ali-
noxiis, aliorum, id est patronorum fides pro eis qua vi aegritudinis ita fuerint aggravati, ut quod
respondentiura in baptisraate fit ad salutem, ita par- paulo ante poscebant, sub praesentia sacerdotis
vulis, quibus baptismum denegari jussisti, paren- significare non valeant, testiraonia eis fidelium cir-
tum vel patronorum corde credenlium, et pro parvu- curastantium prodesse debebunt, ut simul et poeni-
lis suis fideli verbo baptisma expetentiura, sed non tentiae et reconcihationis beneficium consequantur. »

impetrantiura, fides et fidelis postulatio prodesse Et Gregorius : « Pastores Ecclesiae eipoenam debent
potuerit, dono ejus, cujus Spiritus quo regeneratio amovere quam meruit, qui non erubuit confiteri
fit ubi vult spirat, quia ipse habet in potestate cujus quod fecit. » Et sacri Nicaeni canones generaliter
cor gratia suae visitationis illustret, sicut et in iUis omni cuilibet in exitu posito, et poscenti sibi cora-
duobus, qui inter Septuagiuta conscripti fuerunt a munionis gratiara tribui raanifesle praecipiunt (can.
Moyse (Num. xi), ut ad tabernaculum Domini irent, 13). Tertium capitulum est de his quinimis amando
et propagato ejus spiritu inler seniores computaren- sententiara suara, vel invidendo melioribus, usque ad
tur, et remanentes in castris prophetaverunt, etsicut praecidendse communionis, et condendi schismatis
ante baptismum in Cornelium et araicos ejus super- G ygi haeresis sacrilegiura perveniunt. Unde idem do
venit, et sicut secundura Africanum concilium et ctor cathohcus ac solertissimus dicit (August.,lib ii

decreta Leonis, etiara signa petentium, et testes de Bapt. cap. 4, 5) : « Hoc, inquiens, facit sanitas
communionem postulantium, proficere ad salutera pacis, ut cum diutius aliqua obscuriora quaeruntur,
debere legitur, ita eisdera petentibus, licet non ira- et propter inveniendi difficultatem, diversas pariunt
petrantibus, coramunionem, quibus eam denegari in fraterna disceptatione sententias, donec ad verum
jussisti, per viscera misericordiae Dei nostri, qui liquidum perveniatur, vinculum perraaneat unitatis,
posuit tenebras latibulum suum, et cujus misericor- ne in parte praecisa remaneat insanabile vulnus er-
diae nec modura possumus ponere, nec tempora diffi- roris. Et ideo plerumque doctioribus minus aliquid
nire, dicente Dei Spiritu per prophetam : Cum inge- revelatur, ut eorum patiens et humilis charitas, in
mueris, func salvus eris (Isa. iii), quia apudDomi- qua fructus raajor est, comprobetur, vel quomodo
num misericordia et copiosa apud eum redemptio, teneant unitatem, cum in rebus obscurioribus di-
ipsa ex desiderio fidelis postulatio, si non praescien- versa sentiunt, vel quomodo accipiant veritatera,
lia Dei ex relributionc justitiae fuerunt in massa per- cura contra id quod sentiebant declaratam esse co-
ditionis umani generis relicti adpoenam, sed gratiam gnoscunt. Quorum duorum manifestatum tenemus
Dei ex cadem raasse praedestinati ad gloriam, pro- D unum in bealo Cypriano, id est, quomodo tenuerit
desse valuerit. Tamen tu sucurus esse non potes, si unitatem cum eis a quibus diversura sentiebat. Ait
aliqui sine eisdem sacramentis per tuara jussionem enira : Nerainera judicantes, aut a jure communio-
obierunt, ut non districte indc judicetur tuamaligni- nis aliquem si diversum senserit amoventes. Alte-
tas, quod in ciscomplere valuit Omnipotentis beni- rum autem, id est, quomodo accipere potuerit veri-
gnitas, si per dignos poenitentiae fructus ac profusas tatcm contra id quod sentiebat inventam, et si lit-
lacrymas veniam non obtinuerit libi apud Deum terae tacent, merita clamant ; si epistola non inveni-
vera humilitas ; dicente Leone (^epist. 39, ad Theodo- tur,corona testatur si concilium non judicat epi-
;

rum), et per eum catholica et apostohca Ecclesia : scoporum, consortiura indicat angelorum. Non enira
« His, inquit, qui in tempore necessitalis, et in peri- parvura docuraentum est pacalissimae aniraae, in ea
culi urgentis instantia, praisidium poenitentiaj et unitate martyriura raeruisse, unde se diversum sen-
mox reconciliationis implorant, nec salisfaclio inler- tiens noluit separare. Ilomines enim sumus. Unde
dicenda cst, nec reconciliatio deneganda, quia mi- aliquid aliter sapere quara se res habel, humaaa
 :

475 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI 476

tcntatio cst : nimis autem amaRclo seotentiarasuam, A ligare possit aut solvere. Scd solvitur qui cum
vel invidendo mulieribus, usque ad prsecidendaccom- columba fecerit pacem, et Hgatur qui cum co-
munionis et condendi schismatis vel hseresis sacri- lumba non habctpacem, sive aperte foris sit, sive
legium pervenire, diabolica prfpsumptio est : in nullo intus esse videalur. Dalhan vero et Abiron (Xum.
autem aliter sapere quam se res habet, angelica per- xvi), qui sibi sacriticandi licentiam usurpare co-
fectio est. Quia itaque homines sumus, sed spe an- nati sunt coutra unitatem populi Dei, et filii

geli sumus, quibus aequales in resurrectione futuri Aaron, qui alienum ignem altariimposuerunt, novi-
sumus (Matth. \\u), quandiu non habemus perfe- mus quod impune non fecerint : nec nos alia scelera

ctionem angeli, non habeamus praesumptionem dia- (licimus impunita remanere, nisise tales correxerint,

boli. Ideo dicit Apostolus : Tentatio vos 7ion apprc- si patientia Dei ad poenilentiam adducens tempus
hcndat, nisi humana (/ Cor. x). Humanumest ergo corrigcndi largitur. (Aug., lib. iii de Dapt., c. 16.)
aliquid aliter sapere. Propterea dicit alio loco : « Spiritus autem sanctus, qui in sola catholica per
Quodquod ergo perfecti hoc sapiamus. Etsi qiiid ali- manus impositionem dari dicitur, nimirum hoc in
tersapitis, hoc quoque vobis Deus revelabit (Philip. telligi majores nostri voluerunt quod Apostolus ait

m ). Quibus autem revelat cum voluerit, sive in hac vita. Quoniam charitasDei diffusa est in cordibus nostris
sive post hanc vitam, nisi ambulantibus in viam pa- -nperSpiritum sanctum qui datus est nobis{Rom. v).
cis, et in nullam praecisiorem deviantibus ? Non Ipse est enim charitas, quam non habent qui ab
quales isli sunt, qui viam pacis non agnoverunt, Ecclesia) cathohcae communione praccisisunt, ac per
nec propter aUud unitatis vinculum diruperunt. hoc ctiam si hnguis hominum et angelorum loquan-
Ideoque Apostolus cum dixisset (Ephes. iv). Et si tur, si sciant omnia sacramenta, etomnem scientiam,

quid aliter sapitis, hoc quoque vobis Deus revelavit, et si habeant omnem prophetiam et omnem fidem,

ne putarent praeter viam pacis quod aliter sapiebant ita ut montes transferant, et distribuant omnia sua
sibi posse revelari, continuo addidit (I Cor. xiii) : pauperibus, et tradant corpus suum ut ardeant
Yerumlamen quod pervenimus, in eo ambule-
in nihii eis prodest. Non autem habet Dei charitatem
mus. In quo ambulans Cyprianus perscverantissima qui Ecclesiae non dihgit unitatem : ac per hoc recte
tolerantia, ne fuso sanguine, sed in unitatenon fuso, non accipi nisi in calhohca Spiritus
intelhgilur dici,

quia si traderet corpus suum ut arderet, et non ha- sanclus. Neque enim temporahhus et sensibihbus

beret charitatem, nihil ei prodesset, per martyrii miracuhs atteslanlibus per manus imposilionem
confessionem pervenil ad angelicam lucem : ut si modo datur Spirilus sanctus [Act. viii), sicut antea

non antca, ibi certe revelatum agnosceret, quod debatur ad commendationem rudis fidei, et Ecclesia)

cum aliter saperet, sententiara diversae opinionis primordia dilatanda Quis enim nunc hoc exspectat.
vinculo non proposuit unitatis. « Quod autem ad- ^ nt in quibus manus ad accipicndum Spiritum san
(lib. \de Bapt., c. 3)
jungit Cyprianus et dicit « Non :
ctum imponitur, rcpenteincipiant linguis loqui? Scd

tamen quia ahquando erratum est, ideo scmper er- invisibiliter et latouter iutelhgitur pro vinculo pacis

randum est, cum magis sapientibus et Deum timon- eorum cordibus divina charilas inspirari, ut possint
tibus congruat, patefactae et perspecta; veritati li- dicere Quoniam charitas Dei diffusa cstin cordibus
:

benter atque incunctantcr obsequi, quam pertinaci- nostris per Spiritum sancium qui datus est nobis

ter atque obstinate contra fratres et consaccrdotes {Rom. v). Multac autcm sunt operationes Spiritus
pro haereticis reluctari, verissime dicit, ncc alteri sancti, quas idcm Apostolus, cum quodam loco

potius quam sibi adversatur qui resistit apcrtissimae quantum sufficcre arbitratus est commemorassct, ila
veritati. Primatus autem non est nisi in sancta con- conclu^it Omnia autcm hcec operatur unus atquc,
:

versatione quo pertinent omnes, ex

et vita bona, idem Spiritus dividcns unicuiquc proutvult[I Cor.
quibus tanquara membris conslat illa sponsa non xii). Cumergo aliud sit sacramentum, quod liabcre
habens maculam neque rugam, et illa columba in- ctiamSimon Magus potuit {.\ct viii.) aliudoperatio
ter multorum corvorum improbitatem gemcns. Nisi Spiritus, qux \n malis etiam hominibus fieri solct,

fortc cum Esau propler lenticula? concupisccntiam sicut Saul habuit propbctiam (/ Reg . xii) : aliud opcra-

primatum perdidcrit, tcncre primatum arbitrandi D lio cjusdcm Spiritus, ([uam non nisi boni habere

sunt fraudatorcs, raptores, fcneratores, invidi, possunt, sicut ost fiuis procccpti charilas dc corde
cbriosi, et caiteri hujusmodi, quales in Ecclesia sui puro, et conscicntia bona, etfidenon ficla (/ Tim.\),

temporis ctiam per litteras Cyprianus ingemuit. quodlibel IiaDrclici ct scliismatici accipianl, charitas

Quapropter aut quod est tenere Ecclcsiam, non hoc quac coepcrit multiludincm peccatorum (/ Petr. iv),

cst in divinis tcncrc primatum, aut si omnis qui tc- proprium donum est catholicac unitatis ct pacis, nec
net Ecclesiam, ctiam primalum tenel, omucs illi est in omnibus, quia nec cjus svmt omnes, sicut suo

iniqui Ecclesiamnou tenent, qui lamcn intus vi- loco vidobimus. Pra'tcr ipsum tamen essc iila chari-

denlur, baptismum dare ct haberc a nullo no-

el tas nou potost, sino (pia ca^lora, ctiam si agnosci et

strum ncgantur. Nam eos primatum in divinis ha- approbari possunl, prodcsse lameu ot liborare non
bere quis dicat, nisi qui nihil divinum sapit? » Et possunl. » Et sanctus Grcgorius in libro Mora-
foris quidem, id est in hacrcsi vcl schisraatc ncc li- lium {lib. xviii, c. 14) : « Contlationis ignis, qui

gari aliquid polcst nec solvi, ubi non sil qui aut oxtra calholicam lolcratur Ecclosiam, quam nullius
 :

477 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 478

omnino virtutis sit,Paulus apostolus insinuat dicens: Amanu subscribitur. Et sicut tu absolvi non potes si
Si tradidero corpus meum iit ardeat, charitatemau- contraria ore pra;dices, contraria uno eodemque
temnon habcam, nihil mihi prodest (I Cor. xxxiii). tempore manu subscribas : sic ipsa oranium veslrum
Alii quippe prava de Deo sentiunt, alii vecta de aucto- collectio absolvi non potest si contraria dicat et
re tenent, sed unitatem cum fratribus non tenent : illi contraria faciat ; id est, si communicet sacerdoti, a

errore fidei, isti vero schismatisperpetratione divisi cujus praedicatione et subscriptione dissentit. Sicut
sunt. Unde et in ipsa prima parte Decalogi utrarura- enim os tuura et raanus tua unius ejusdemque
que partium culpae reprimuntur, cum divina voce corporis membra sunt, ita unius ejusderaque Eccle-
dicitur : Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde siae membra sunt populus, sive cum
sacerdotes et
tuo, et ex tota anima tua, et ex tota virtute tua catholicis catholicus, cum non fidelibus infi-
sive
{Deut. vi), atque mox subditur, Diliges proximum delis. Inde est enim quod a Domino in finem saeculi
tuum sicut teipsum. Qui euim de Deo perversa sentit, colligi jubentur zizania et alligari fasciculos ad
liquet profecto quia Dcum non diligit. Qui vero de comburendum {Matth. xiii). Hinc est quod sancto
Deo recta sentiens a sanctas Ecclesiae unitate divisus propheta Ezechiele testante Si sacerdos non dis- :

est, constat quia proxiraum non amat, quem habere tinxerit populo, ipse quidempopulusin suo peccato
socium recusat. Quisquis ergo ab hac unitate raatris g morietur, animam tamen ejus de manu sacerdotis
Ecclesiae, sive per hfBresim de Deo perversa sen inquirit (Exech. iii)i, non ait, quia extra peccatum
tiendo, seu errore schismatis proximura non di- populus est non morietur, sed quia in suo peccato
ligendo, dividitur, charitatis hujus gratia privatur, morietur, sed populus quidem pro seipso tantum,
de qua hoc quod praemisimus Paulus dicit : Si sacerdos vero etiam pro populo. Hinc est : Si cceco
tradidero corpus meum ut ardeat, charitatem autem ccecus ducatum prcebeat, non ipse qui ducatum prae-
non habeam, nihil mihi prodest {I Cor. xiii) ; ac si bet solus, sed ambo in foveam cadunt (Matth. xv).
aperta voce diceret, extra locum suura conflationis Et item in eisdem decretis, Schisraaticus enira et
mihi ignis adhibilus tormento me cruciat, munda- haereticus populus schismatico et haeretico sacer-
tione non purgat. Hunc oranes sanctae pacis amato- doti communicans, sicut universa Dei semper te-
res summo studio locum quaerunt, hunc quserentes nuit et tenet Ecclesia, schismaticus et haereticus ia
inveniunt, hunc invenientes tenent, scientes pecca- regnum Dei iutrare non possunt, sed pars ejus es
torum remissio, vel ubi, vel quando, vel quabbus in gehenna. Cessa igitur talia praedicare, quae sce-
detur. Ubi quippe, nisi in catholicae matris sinu ? lus sit cogitare : cessa vastare gregem Christi, ne
Quando, nisi ante vcnturi exitus diera? quia ecce sicut et ipse negare non potes, super tuum caput
nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies salutis. sit iUius populi universi perditio. Quod quidem tibi

Et : Quaerite Dominum dura inveniri potest, invocate ^ perfectae damnationis est causa, illos vero absolvere
eum dum prope est. Qualibus, nisi conversis, qui ad oranino non poterit. Et item ibi, quod et in alio
parvulorura imitationem magistra humililate for- loco istius ipsius opusculi posui : Quisquis assentit
mantur, quibus dicitur : Sinite parvulos venire ad principi schismatis, schismaticus esse negare non
me : talium est cnim regnum ccclorum{IICor. vi); poterit. QuoJ si et oranes sacerdotes et mundus
et : yisi conversi fueritis, et efficiamini sicut parvu- assentiat , daranatio consentientes involvit ,non
li, non intrabitis in regnum coelorum {Isa. lv). » Et praevaricationera consensus absolvit. Non enira cri-
in decretis apostolica) sedis, quando Vigilius ex apo- men minuitur sed accrescit, cum generale fit ex
stolico, post multa et terribilia praestita sacramenta privato. Hoc enira Deus omnium indicavit ,
qui
in haeresim lapsus Constantinopoli detinebatur, ab mundum peccantem generali diluvio intererait. Sed
Ecclesiae Romans' catholicis clericis Joanni schisma- quid miseri facietis, quia qui illum et praedixit et
tico presbytero directis, quae ipsa sancta Romana fecit, ipse ignis diluvium nunc rainatur, ipse ge-
Ecclesia inter catholicas regulas retinet, inter alia hennae sine fine tormenta ? Sicut enim justos in
scriptum est sempcr habuit oranis Ecclesia,
: Sic aeternam vitam praedixit ituros, sic impios aeterno
quia qui in una comraunione consentiunt uno damnandos interitu, ut sicut non potest finiri beati-
,

dogmate, una charilalc, uno lencntur assensu. Sicut Dtudo justorum, sic nec impiorum tormenta finian-
enim communio cl ex omnibus offercnlibus una fit, tur. Ha-c haereticis schismaticisque sunt et quia :

et una redit in omnibus, non parte corporea, sed quidquid nunc gerit Ecclesia, mystice typus est
virtute divina sic unanimitas per omnes illic com-
: futurorum, si guslabunt de pane ccelesti, id est de
municantes excurrit. Nam si non est unius consen- suavitate divina gehennae participes, damnatio est
sionis signum una comraunio, quid erit quod ad schisraaticis et haereticis corporis Christi commu-
confitendam per omnera Ecclesiae consonantiam nio. Et sanctus Augustinus in epistola concilii
mystice celebretur? Nec nobis jara dicas {Matth.xix) Africani ad Donatistas : « Quisquis, inquit (August.,
Ergo si criminosus sit sacerdos, crimen rcdundat in cpist. 152), a calholica Ecclesia fuerit separatus,
populos. Aliud est cnim quod commitlitur, abud quanturalibet laudabihter se vivere existimet, hoc
quod etiam praedicatur. Privatum est quod ab uno- solo scelere quod a Christi unitate disjunctus est
quoque coramittitur comraune vcro fit Ecclesiae
: non habcbit vitam, scd ira Dei manet super eum.
quod pubhce pradicatur, tanlorumque sacerdotum Quisquis autem in hac Ecclesia bene vixerit, nihil
479 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 48o
ei prapjudicant aliena peccata, quia unusquisque in A tibi necessarium est replicari, dicit (Cyprian., episi.

ea proprium portabit, sicut Aposlolus dicit : Et 63, ad Antoniunum) : « Ignosci enim potesl simpU-
quicunque in ca corpus Chrisli manducaverit in- citer erranti, sicut de seipso dicit apostohis Pau-
digne, judicium sibi manducat ct bibit [I Cor. xi) : his Qui primiim fui blasphemus,ct persccutor, et
:

cum enim (\^\q,'\\ judicium sibi manducat, satis oslen- injuriosus, scd miscricordiam merui (juia ignorans
dit quia non alteri judiciura manducat, sed sibi : feci {I Tim, i). Post inspirationem vero et revela-
quia comraunio malorum
non maculat aliquem tionem factam qui in eo quod erraverat perseverat,
participatione sacramenlorum, sed consensione fa- prudens et sciens sine venia ignoranliaj peccat.
ctorum. Nam si in factis raalis non eis quisque Praesumptione enim atque obslinatione quadam ni-
consentiat, portat malus causam suam et personam titur, cura ratione superetur. " liinc Augustinus
suam, nec praejudicat allcri, quem in consentione (August., dc Bapt., lib. iv, cap. 5) : « Hoc verissimum
mali operis socium non habet crimiuis. » Et Pro- est, longe gravius esse peccatum ejus qui sciens
sper in libro Sententiarum ; " Escam vitaj accipit, quam cjus qui nesciens peccaverit. Et ideo vir san-
aeternitatis poculum bibit, qui in Christo manet, et ctus Cyprianus, non solum doctus, sed eliara doci-
cujus Christus habitator Nara qui discordat a est. bilis, quod in laude episcopi tamen designat Apo-
Christo, nec carnem Christi manducat, ucc sangui- r> stolus, sic ipse inteUexit ut diceret, etiam hoc in
nera bibit, etiamsi lantae rei sacramentum ad judi- episcopo esse diUgendum, non solum ut scienter do-
cium sua? prtesumptionis quotidie indifferenter ac- ceat, scd etiam patienter discat. DocibiUs autem
cipiat. » Audis, frater, quia nimis amando quis iUe est qui est ad discendi palientiam lenis et mitis.
sententiam suam, vel invidendo melioribus, ad sa- Oportet enim episcopos non tantum docere, sed ct

crilegium schismatis . pervenit ; audis, quia non in discere : quia ct ille raeUus docet, qui quotidie cre-
schismate, nec nisi in unilate Ecclesiae est prima- scit et proficit discendo meliora. His utique verbis
tus ; audis, quia non in schismate, et nonnisi in satis indicat vir sanctus, et pia charitate praeditus,
Ecclesia? unitate vera sunt ligamenta, in qua vera non esse mctucndum sic ejus epistolas legere, ut si

et ad saluteir. pcrlincntia sunt sacramcnla ; audis quid postea phiribus et diulurnioribus inquisilioni-
quia non in schismate, et non nisi in unitate Ec- bus compertum Ecclosia contirmavit, non ambiga-
clesiae datur vel accipitur Spirilus sanctus, per mus, quia sicut muUa erant qua? doctus Cyprianus
quem diffunditur cliaritas iu cordibus noslris ; au- doceret, sic crat et aliquid quod Cyprianus docibihs
dis quia ilUs, qui non sunt in unitale pacis eccle- disceret. » Exc, frater, auribus percipe, et mente
siasticae, si gustant de pane coelesti, est perfecta intelUge, et non dedigneris cum Cypriano et Augu-
damnatio corporis Christi communicatio. Depone stino, Apostolo prsecipiente, docibiUs esse episcopus,
ergo turaorem cordis tui, et pertinaciam contuma- et quia si perseverare in obstinatione et praesum-
cis anirai tui : et nimiuro amaudo sententiam tuam, ptione tua delegeris cum ratione supereris, prudens
noU te pra^cidere ab illa charitatis compage, in qua et sciens sine venia ignoranliac peccabis. Ilinc cnim
omnia sacramenta ecclesiastica cathohce percepi- psalmusdicil :Desccndantininfernumvivcntcs(Psal.
sti, et in qua idcirco es ordinatus episcopus, ut in Liv), id est labanlur in peccatum scienles. Unde Leo
ea permaneres, et aiios in ea permanere fide cl ad ConstantiuopoUtanos scribit dicens {epist, 25) :

operibus, exempUs et verbis doceres. Denique unde « Nam si vix in laicis tolerabiUs videtur inscitia,
oriantur schismata idem cathoUcus doctor dicit
, lanto magis in eis qui praesunt nec excusatio est di-
(August., de Bapt., Ub. i, cap. -11 et cap. 15) : gna nec vcnia maxime cum eliam defendere per-
:

II Origo et pertinacia schismatis nuUa est aUa, nisi versarum opiuionum commcnla prccsumunt, et in
odium fralris, et Ecclesia non prius carnales, vel consensum suum, aut terroro, aut gralia insanabiles
animales, et postea spirilales habuit, scd in ipsa quosque traducunt. Separentur hujusniodi a sanis
sorte mortalitatis nostroe, ex quo dc Adam nasci- mcmbris corporis Chrisli, neque sibi catlioUca liber-
mur, non cst prius quod spiritale, sed quod animale, tas infidelium jugum patiatur imponi. » Revoca crgo

postea spiritale. Ex ipso autem animali sensu, quia te a pertinacia tua, quoniara illi, quos in conventi-

homo animatis non percipit qusc sunt Spiritus Dei, D culis luis ad tccum subscribendum peilexisti vel
oranos dissensiones el schismala gencrantur. In coegisli, habent quidem excusationcm, quoniam aut
quo sensu pcrsevcrantcs Apostolus dicit ad Velus captivas manus sino cordis conscnsione timori dede-
Testaraontum pcrtinerc, id est ad terrenorum pro- runt, aul ignorantos (luid agoront, palUata suasione
missorura cupidilalem, in quibus quidem spiritalia tua de vinculo pacis et communione pacis tu;r! con-
figurautur, sed animalis liomo non pcrcipit quai scnsu ctiam deliciuorunt, aut fortc scicntes et illi et

sunt Spiritus Dei. Quocunque ergo tcmpore tales isti quiddam tibi exinde suggerere ausi non fucrunt.
homines esse coeperint in hac vila, jam divinis pro Unde beatus Gregorius : « Nemo, in([uil, ampliusin ,

saiculorum dislribulione sacrameutis imbuti, adhuc Ecclesia nocet, quam ([ui pervcrse agens nomen vet
lamen carnahter sapiunt, et carnaUa de Doo sivc ordinem sanclitatis habel. Delinquentom namque
in hac vita, sive post lianc vilam spcrent alque hunc rcdarguorc nulhis pr.xsumit, ot in exemplura
desidoront, animalos sunt. » El itcm ex vcrbis culpa vehcincntor oxtcndilur, ([uando pro rovorontia
beali Cypriani, ul partira el supra scripsi, quod ordinis pcccator honoralur, quibus est faciUor ve-
 ,

481 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 483

nia, quoniam inest eis et levior culpa. » Nam de his A quid mali faciant, vident non esse quid omnino re-
qui per ignorantiam peccaverunt traducti, sanctus spondeanl, sed nebulas iraperitis ostendunt, cum
Augustinus in supramemorato opere dicit {lib. i de ipsi vivi sorbeantur, id est scientes et agnoscentes
Bapt., c. 2) : « Si quem forte, inquiens, coegerit intereant. Yident horrere homines et graviter dete-
extrema necessitas, ubi catholicum per quem acci- stari, quod etiam se ipsi in muUa schismata divise-
piat non invenerit, et in animo pace catliohca cu- runt, et maxime in capite Africae et notissima civi-
stodita, per ahquom extra unitalcm cathohcam po- tate Carthagine, conati sunt resarcire dedecus pan-
situm acceperit quod crat in ipsa cathohca unitate norum suorum, putantes quod possent raaxiraiani-
accepturus, si stalim etiam de hac vita emigraverit, stas auferre. » Et post aUqua {ibid., c. 12 et 13) :

non eura cathohcum deputamus. Si autem fue-

nisi « Urget eos undique veritas, vident se non habere
rit a corporaH morte Hberatus, cum cathohcae con- quid respondeant, et putant se non habere quid
gregationi etiam prsesenlia corporah reddiderit faciant : quid loquantur non inveniunt, tacere non per-
unde nunquam corde discesserat, non solum non millunlur, malunt perversis vocibus veritati relu-
improbamus ([uod fecit, sed etiam securissime veris- ctari, quam confessis erroribus paci restitui. Quis
simeque laudamus, quia prsesenlem Deum credidit autem non inteUigat quid in corde suo possint dicere?
cordi suo, ubi unitatem servabat. » De his autem p> Quid ergo facimus, inquiunt, de his quos jara reba-
qui scienter, sed causa timoris vel favoris, in hanc ptizaviraus ? Et vos Quid ergo facieraus de his quos
:

transgressionem ierunt, Leo ad Pulcheriam Augu- jam traduximus, vel quid faciemus qui traducti su-
stara scribit (epist. 53) : « Sic utimur justitia commo- mus? Respondetur : Redile cura eis ad Ecclesiam,
tionis, ut non amittamus remedia charitatis quod : videlicet ad unanimitatem fraternam : medicamento
sicut pietas vestra cognoscit non verbis sohs promit- pacis ofterte curandos quos vulnerastis , vitse chari-
titur, sed eliam factis docetur. Siquidem pene om- tatis otferte suscitandos quos occidistis. MuUura va-
nes, qui in consensum praesidentium, in illo Ephe- let ad propiliandura Deura fraterna concordia. Si
sino, non judicio sed latrocinio, aut iraducti fuerant, duobus ex vobis,ailDomiaus,convenerit super terram,
aut coacti, i-escindendo quod statuerant et con- , quidquid petieritis fiet vobis (Matth. xviii). Si duobus
demnando quod scripserant, perpetuam culpae abo- horainibus, quanto raagis duobus popuhs? Siraul nos
litionem et apostohcae pacis gratiam sint adepti. » Domino prosternamus, participamini nobiscum una-
Et in epistola ad Anatohum [epist. 42) « Neque cnim : nimitatem, participemur vobiscum dolorem, et cha-
potest in ahquo benignitas nostra reprehendi, cum ritas cooperiet muUitudinem peccatorum. Et beatus
satisfacientes recipimus, quos doluimus esse dece- Grcgorius in horaiha Ezechiehs dicit (hom. 7, infine) :

ptos. Nuc aspere igitur coramunionis nostrae gratia « Perfectorum seraper et virtutes et lacrymas ante
deneganda est, nec teraere largienda quia sicut :
^ mentis nostrae oculos ponamus, imUemur quae in ilHs
plenum pietatis est oppressis charitatera Dorainicam aspicimus, ut dura coeperiraus per incrementa cre-
redhibere, ita justum est omnia perturbationis aucto- scere, possimus ab Ulo distincto exaraine mala quae
ribus imputari. »> Audite igitur et tu et iUi, quos feciraus velare. In assiduis enira fletibus, in quoti-
vel ad tecum subscribendura coegisti,
traduxisti, diana nostra pcEnitentia, habemus sacerdotera in
admonitionem beati Augustini, qua eos de ilhs al- CffiUs qui interpellat pro nobis, de quo etiara per
loquens qui se ab unanimitate fraterna disciderunt, Joannem dicilur Si quis peccaverit, advocatum ha-
:

admonuit dicens {lib. ii de Bapt., c. 10, 11) : « Vi- bemus apud Patrem Jesum Christuin justum, et ipse
deant, iaquit, nihil sibi remansisse quod dicant, sed est propiatio pro peccatis nostris (I Joan. ii). Ecce
tamen remansisse quod faciant, ut pro factis eo- exsuUat aniraus, cum advocati nostri potentiam au-
rum praeteritis sacrificium dilectionis offeratur pla- diraus : sed exsuUationem noslrara iterura reraordet
cabiU Deo, cujus unitatem nefario scelere dirupe- timor, quia ipse qui nobis advocatus est dicitur ju-
runt, cujus sacramentis tam diuturnas injurias irro- stus. Nos enira habemus. Justus
causas injustiliae
garunt. Misericors est enini et miserator Dominus, vero advocatus injustas causas nuUo modo suscipit,
longanimis, et mullum misericors, et verax. Ara- nec Ycrba dare pro injustUia consentit. Quid ergo
pleclantur in praisenti vita misericordera et longa- D agimus, charissimi fratres mei ? Sed ecce occurrit
mmem , et timeant in futura veracera. Non vult animo quid agaraus. Mala qua fecimus, et desera-
enira mortem impii, quantum ut revertatur et vivat, mus et accuseraus. Scriptura est : Justus in principio
quia sententiam inflectit adversus injurias irrogatas. accusator est sui (Prov. xviii). Quihbet enim pecca-
Haec est nostra exhortatio. Propter hoc eos habemus tor conversus in fletibus jam justus esse inchoatcum
inimicos, quia vera dicimus, quia lacere raetuiraus, cceperit accusare quod fecit.Cur enim justus non sit
quia cessare ab instantia quanta possuraus forraida- qui contra suara injustitiam jam per lacrymas saevit?
mus, quia obteraperamus Apostolo dicenti Pra^- : Justus igilur advO(5atus noster justos nos defendit in
dica verbum, insta opportune, importune, argue, hor- judicio, quia et nosmetipsos et cognoscimus et ac-
tare increpa (II Tim. iv), sed sicut EvangeUum lo- cusaraus injustos. Non ergo in fletibus, non in acli-
qmlur : Diligunt gloriam hominum magis quam Dci bus nostris, sed in advocati nostri aUegatione con-
{Joan. xii), et reprehendi ad tempus timent, dam- fidamus. » Tiraearaus quod scriptum cst : FUius ma-
nari in sempiiernum non timent. Vident etiam ipsi lus ipse se justura dicit, exitura autem suum non
 483 HINGMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 484

abluit , hoc est, ut Augusliaus dicit , non excusat, Kvitce giicc nunc est, et futurce {I Tim. iv, 7). Nemo
non diluit, non defendit, Noli ergo, frater, te con- adolescentiara tuara contemnat, sed exemplum esto
vertere, post auditas tot sacras auctoritates, et ad- fidelium in verbo, in conversatione, in charitate, in
monitiones, ac salubria tibi porrecta consilia, ad fide, in castitale. Noli neghgere gratiam quae in te
excusandas excusationes in peccatis, atque ad contu- est, qua) dala est tibi per prophetiam, et impositio-

macera defensioncm, cum nemo quaerat tuam damna- nera manuum presbyterii : hoc enim faciens, teipsum
tionem, sed tuam correctionem, et coram Deo et ho- salvum facies, ct eos qui te audiunt. » Sin autem

minibus salvationem. Ethsc legens, quae tibi paterna time, frater ac fih, quod terribihter Dominus dicit
devotione scribo , cum his etiam beati Gregorii non ei qui unum talentum acceperat, et abiens fodit in
prolixam verborum numero, sed maximam ac pre- terram , et abscondit pecuniam domini sui : Serve
tiosam intelligentia, in mentis arcano reconde senten- male ct piger, sciebas quia meto ubi non semino,
tiam qua dicit : « In verbis, inquiens, sacri elo- et congrego ubi non spargo {Mattli. xxv), et reliqua.

quii iste debet studii nostri ordo servari, ut haec ideo Talentum quippc in terra abscondere, cst acceptum
cognoscamus, quatenus de iniquitate nostra com- ingenium in terrenis actibus imphcare, lucrum spiri-
puncti, cognoscentes mala quse fecimus, vitemus ne tale non qu^rere, cor a terrenis desideriis nunquam

ahafaciamus, ct cumjam exmagnousu lacrymarum, g levare. « Sunt naraque, ut beatus dicit Gregorius
de peccatorum remissione coeperit esse fiducia, per ( Greg., hom. in Evang.), nonnulh, qui donum intelh-
verba Dei quse intelhgimus, ad vitam quoque et ahos gentiae perceperunt, sed tamen sola quae carnis sunt
trahamus. Ad hoc enira intelhgenda sunt, ut el no- sapiunt, de quibus per propketara dicitur {Jer. iv) :

bis prosint, et intenlione spirituah ahis conferantur. » Sapientes sunt ut faciant mala, bene autem nesciunt
CAPUT XLIX. facere : sed Dominus qui talenta conlulit, rationem
Admonetur ut talentum intellectus, quod Dominus positurus redit, quia is qui nunc spiritaha dona di-
sibi gratuito dedit, non negligat. stribuit, districte in judicio merita cxquirit, quid
Audiamus et obaudiamus beatum Apostolum se- quisquis accepit considerat, et quod lucrum de acce-
cum nos admonentem Non : efficiamur inanis glorice ptis reportet, pensat. » Considera ergo quoe sine tuo
cupidi, invicem invidentes, invicem provocantes merito in talento intelligentia; accepisti, et vide ne
(Gal. v); etiterum nobis dicit : Videte quomodo caute in terra iUud abscondas, et quod Deus longe faciat
ambuletis, non ut insipientes, sedut sapientes : redi- a te, inde ab illo damneris.
mentes tempus, quoniam dies mali suntiEphes. v),
CAPUT L.
et : Subjecti esiote invicem in timore Christi (ibid.) ;
De eo quod dicitur ferre non posse, ut quisquam
et Alter alterius onera portate, et sic adimplebitis
:
dicatur ei bonum aliquod sine ipsius merito
legem Christi (Gal. vi); et Honore invicem prcevc-
:
cxhibuisse.
nientes {Rom. xii). Dic frater ac fih, quid ahud a te Denique dicitur a quibusdam, quod porlare pa-
exegi, postquam episcopus factus es, et divilias terre- tienter non possis, ut tibi a quoquam dicalur, quod
nas adeptus es, nisi ut Deum haberes placabilem, et quisquam tibi bonum aliquod sine tuo merito exhi-
episcopahter vivens, et episcopalem habitudinem buerit. Hac namque qualitas animi non de humi-
gerens, te hominibus faceres venerabilem ? et pro litate, sed de superbia manifeste descendit. Ait enim

quibus me contra te commovi, nisi quia lalem coram Apostolus : Quid enim habes quod non acccpisti? si
Deo ad sakitem, et coram saeculo ad honorem epi- autem accepisti, quid gloriaris quasi non acceperis ?
scopah gravitati et ordini debitum esse cupiebam, {I Cor. iv). Haec enim et Domini consuetudo, et san-
et esse coraraonebam ? et tibi hoc esse grave vide- ctorum ejus in Scripturis legitur esse, ut cum non
bam : et hoc quidem tibi grave hactenus esse potuit, recognoscimus a quo bona accepimus, et aut bonis
et propter aitatem, et quia ssculi hujus instabihta- factis malis operibus respondemus, aut ingrati exi-
tem, ac quam mutabile et fragile sit, eatenus non slimus, ostendantur bona quai nobis impensa sunt,
cognovisti. Nunc autem hora cst jam nos de sorano quatenus illa recognoscentes, de raalis nostris et de
surgere {Rom. xiii). Et non debemus essc seraper bonorum ingratitudine erubescamus, et ad bona
juvenes , sicut bos malus semper cst vitulus. Debc- D rcparanda, et ad gratias referendas convertamur.
mus ante oculos mentis neglecta reducere, et de Sic enira Dominus agere in Scripluris saepissime
pristinis erubesccre, sicut egrcgius praedicator nos legitur, ut de pluribus pauca numero sed non merito
adraonens dicit : Quem fructum habuistis tunc in qui- ad mediura dcvocemus. Ait enira ad poculiareni po-
bus nunc erubescilis iRom. vi)? Et debemus cer- pulum suura : Popule meus, quid molestus fui tiliif
tare, ut fructum nostrum habeamus in sanctifica- Ostcnde milii. /Idduxi vos per dcsertum quadraginta
tione, fincm vero vitam cclernam. ICt si, fratcr et tili, annis,nonsunt attrita vcstimenta vestra,mannadc
me non vis aut dedignaris audire', audi et obaudi ip- ccclo plui vobis, et obliti estis me ? [Mich. vi). Et ad
surabeatum Paulum apostolumTiraothcuraspiritalem David dilectum scrvum suum, de quo dicit : Inveni Da-
filiura suum, quera juvenera episcopura ordinaverat, vid scrvum meum, qui facit omnes voluntates meas.
admonentem Exercc, inquit, teipsum ad pietateni':
:
Ego, inquit, te luli de domo patris iui, et posui te
namcorporalis exercitatio ad modicum utilis est,pie- ]>ascere grcgcm populi mci, ct fui tecum in omnibus
tataulcmad omnia utilis est, promissionem habcns ubicunque ambulasti, firmans regnum tuum in cr.tcr-
 .

OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 486

485

un (II Rcg. vii). Et alia plurima quae illi impro- A exterius proficmnt, inde ab intimis cadunt. Amullis

perat, quoniam post multiplicia dona graviter in enim dicitur, quod vix pauci, aut potius nuUi apud
Lege epislolas Pauli te quiddam beneficii, nisi praemii datione praevalent
oum sine respectu peccaverat.
ad Corinthios ad Galatas, et hinc sufficienter in-
et
oblinere quod satis superque sanctarura Scriptu-
:

rarum auctoritati contrarium, et canonum est sa-

venies. Nam quatuor legimus species arroganlium,
crorura decretis adversum, ut res et facuhates
cum aut bonum se putant a se haberc quod habent,
ecclesiasticas, quas in ordiuatione episcopah ad
aut pro se habcre quod habent, aut
merilis suis
singulariter se habcrequod habent, aut pra3 caeteris regendura dispensandum sine pretio
et regulariter

se habere quod habent. Ab his omnibus cor tuum cu- suscepisti, ad turpis lucri praemium in benefi-
stodijjuxta quod scriplum est Omni custodia serva : cium dones, cum Paulus apostolus Tito de-
cor tuum, quoniam ex ipso vita procedit {Prov. iv). scribens quaUs debeat esse episcopus, inter

alia dicat : Oportet, inquiens, episcopum sine

CAPUT LI. crimineesse sicutDei dispensatorem,nonsuperbum,
Deexeniis, qua^ a clericis et laicis exigere dicebatur. 71071 iracundum, nonvinolentum, non percussorem,

Dicitur et a multis, quod et clericos et laicos libi non turpis lucri cupidum {Tit. i). Et item idera
coramissos in multis exeniis per diversas occasiones g dicH : Avaritia qux est idolorum servitus (Ephes. v,
graves, quod sanctus Leo papa non christiana; de- 5) ; Et : Radix omnium malorum cupiditas (I Tim.

votioni, minime autemepiscopaU reUgioni convenire VI, 10). Et sacri Carthaginenses canones {can.o) :

ostendens, dicit « Sicut, inquit [epist. 84, ad Ana-

:
(t Omnino, inquiunt, cuiquam clericorura non liceat

stas.), non vuU gravis oneris sarcinam

praelatus de qualibet refenus accipere ; » et paulo post :
« Pro-

non audeat aUis importabile pondns im-

ferre, ita inde quod in laicis reprehenditur, id multo magis
poDcre. DiscipuU enim sumus humiUs et mitis ma- debet inclericis praedaranari. Universum concihura
gislri dicentis : Discite a me quia mitis sum et humilis dixit Nerao conlra prophetas, nemo contra Evan-
:

corde,et invenietis requiemanimabusvestris{Matth. geUa facit sine periculo. » Et Nicaenum concilium,

xi). Qui humiUs et mitis magister iterura de gravi quod sajpe et in aUis invenitur canonibus, more suo
et importabili proelato dicit : Si dixcrit, inquiens, plures causas uno coraprehendens capitulo, hinc
malusille servusin cordesuo,moramfacit Dominus cum aUis conclusive dicit {can. 17) : « Quoniam
meus venire, et coeperit percutere conservos suos, muUi sub regula constituti avaritiam et turpia lu-

7nanducet autem etbibat cum ebriis veniet Dominus , cra sectantur, juste censmt sancta et raagna syno-
servi illius in die quanon sperat, et hora qua ignorat, dus, ut si quisque inventus fuerit ex adinventione
et dividet euni, partemque cjus ponet cum hypocritis aUqua vel quoUbet raodo negotium transigens, vel
(iVaii/i. xxiv). « Hinc beatus dicit Gregorius (Pas/or. ^aliquid tale prorsus excogitans turpis lucri gratia,
IX, cap. 6) : « Inter hypocritas enimjure deputalur, dcjiciatur a clero, et alienus exislat a regula. » Et
qui ex simulatione discipUnae, ministerium regirainis Leo in epistola ad universos episcopos per universas
vertit in usum dominalioms. » Et beatus apostolus provincias constitutos : « lUud, inquit {epist. 1),

Paulus vetat, nonpercussorem esse episcopum {I Tim duximus praemonendura, ut sicut non suo, ita non
iii ; Tit. i). Non quidera qui non percutiat pugnis aUeno nomine, aUquis clericorum exercere fenus
subditos, sed qui non perculiat actis et dictis suis attentet. Indecens enim estcrimen suum commodis
conscientiam subjectorum, quos per prophetara aUenis impendere. Fenus autem hoc solum aspicere
Dominusredarguit : Qui percutiuntpugnoimpie (Isa. et exercere debemus, ut quod hic misericorditer
Lviu). Audiendum ergo nobis est praelatis quod per tribuimus, ab co Domino, qui multipUciter, et in

quemdam sapientera dicitur Ducem te constitue- : pcrpetuum mansura retribuet, recipere valeamus.
runt, noli extolli, sed csto in illis quasi unus ex illis Hoc itaque admonitio nostra denuntiat, quod si quis
{Eccli. xxxii) ; et : Divitice si afjluant, nolite cor ap- fratrum contra haec constituta venire tentaverit, et
ponere (Psal. lxi). Timere ctiam debemus, ne prae- prohibita fuerit ausus adraittere, a suo se noverit
latio ct honores, quos in isto saeculo habemus, si officio submovendum, nec eum communionis nostrae
aUquid boni sumus, retribulio nobis fiat, et a retri- D futurum esse consortem, qui socius noluit esse di-
butione justorum aUenos efficiat. Undc Abrahae voce scipUnae. » Et Dominus in EvangeUo : Esurivi, in-
ardenti diviti dicitur : Memento, fili, quia recepisti quit, et non dedistis mihi tnanducare ; sitivi, et non
bona in vita tua (Luc. xvi). Idcirco enim bona hic dedistis mihi bibere ; hospes eram et non collegistis
recepit et malus, ut iUic plenius mala reciperet, me, nudus et noncooperuistis me, infirmusetin car-
quoniam hic fuerat nec per bona conversus : quia ccre, ct nonvisitastis me (Matth. xxv, 42). Quibus
cum largientem Deum humana mens boni operis eliam pra^mittit dicens Discedite a me, maledicti,
:

responsione non sequitur, unde nutrila pie creditur, in ignem ceternum, qui prceparatus est diabolo et
justius inde damnatur. Hinc enim per Psalmislam angelis ejus {ibid., 41). Ecce nequaquam audium
dicitur : Dcjecistieosdumallevarcntnr{Psal.i.x\n). quia rapinas velquscUbet aliaviolenlia commiserunt,
Quoniam videUcel reprobi, cum recta opera divinis et tamen aeternis gehennoe ignibus mancipantur.
muneribus noa rependunt, cum tolos se hic dese- Ilinc ergo coUigendum esi, quanta damnatione ple-
runt, et atlluentibus prosperitatibus dimittunt, unde ctcndi sunt qui aUena rapiunt, si tanta aniraadver-
 487 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI 488
sione feriunlur, qui sua indiscrete tenuerunt. Per- A « antiquilus fuerat, devote elegerunt, et obnixe sibi
pendant quo eos obliget reatu res rapta, si tali sub- « pastorem ordinari petierunt, debitam eis vicem
jicit pcpnae non tradita. Perpendant quod meretur « rependens, episcopalem ac pasloralem benignita-
injustilia illata, si tanta pcrcussione digna est pietas « tem impendas, et non eos tam duriler tractes
non impensa. Cura aliena rapere inlcndunt, au- « atque atlligas, neque illis alios quos ante non
diant quod scriptum est ; Vceeiqui mulliplicat non « nosti praeponas vel superponas, et de gremio Ec-
suausquequo et aggravat contra se densum lutum « clesiae tibi in qua nutriti et educati
commissa;,
(i/a/)ac. 6)? Avaro quippe densum lutum contra
11, « fuerant, illos, quosdam jam expulisti, vel
sicut
se aggravare, est terrena lucra cum pondere pec- « abscedere compulisti, non projicias, vel cum ge-
cati cumulare. Cum multiplicare largae habitationis « mitu ibidem consistere cogas. » Lege intelligenter,
spatia cupiuut, audiant quod scriptum est : Vce qui et reline tenaciler hanc epistolam beati Gregorii
conjungitis domumaddomum, et agrum agro copula- adConstanliura Mediolanensem episcopum : « Scripta
tii usqueadterminum loci:nunquid habitabilis soli inquit {lib. iii, epist.i), fraternitatis vestrae susci-
vos in medio terrce (Isa. v,8)? Acsi aperlediceret : piens, magnas omnipotenti Deo gralias retuli, quia or-
Quousque vos extenditis, qui non liabere in com- dinationis vestrae merui celebratione relevari. Quod
muni mundo consortes minime potestis? Conjun- g vero exsuperno raunere in electionera veslrara con-
ctos quidem premitis, sed contra quos vos valeatis corditer omnium conveuit assensus, hoc fraternitas tua
extendere semper invenitis. Cum angendis pecuniis cura summa debet consideratione pensare, quia
quod scriptum
inhiant, audiant est : Avarus 7ion im- post Deum valde est debitrix cis qui sibi vos prae-
plebitur pecunia, etquiamat divitias fructus non ferri tam subdita raenle voluerunt. Decel igitur vos
capiet ex eis{Eccle. v). Fructus quippe exilliscape- sacerdotali benignitate eorum moribus in omnibus
ret, si eas bene spargere non amando voluisset : respondere, eoruraque necessitatibus pia corapas-
quia vero eas diligendo retinet, hic utique sine fru- sione concurrere. Si quorura fortasse sunt vitia,
ctu derelinquet. Cum repleri cunctis simul opibus haec raaturis objurgationibus increpare, ut ipsa
inardescunt, audiant quod scriptum est : Qui festi- quoque sacerdotalis indignatio, virtute sit admista
natditari, non erit innocens{Prov. xxviii). Profecto dulcedinis, quatenus et tunc a subjectis amari de-
enim quoniam augere apes anibit, vitare peccatum beat, etiam cum graviter timetur. Quaeres personam
negligit, et more avium captus, cuni escam terre- vestram apud eorum judicium in raagnam quoque
narum rerum avidus conspicit, quo stranguletur reverenliam adducit : quia, sicut praeceps, furor usi-
peccati laqueo non agnoscit. Cum quaslibet praesen- tatusque despicitur, ita contra culpas discreta in-
tis mundi lucra desiderant, eaque quae de futuro dignatio plerumque quo tarda fuerit, eo amplius sil
damna patiuntur ignorant, audiant quod scriptum '-'timenda. » Oiligenter etiam debes altendere, quod
est Hivreditas ad quam festinatur in principio in
: , non in mea, sed donum, pro
in Dei laude cujus est
novissimo benedictione carebit {Prov. xx). Ex hac tua utilitate dico, quia et ego nutritor tuus, apud
quippe vita inilium ducimus, ut ad benedictionis quem a puerilia usque ad juventutem tuam excgisti
sortem in novissimo veniamus. Qui itaque in prin- aetatera, sicut vidisti et audisli, non pro largitione

cipio haereditari festinanl, sortem sibi in novissimo beneficiorum, non pro comraendatione ministerio-
benedictionis amputant : quoniam dura per avaritiae rura, non pro receptione eoruradem ministeriorum,
nequitiam hic nmltiplicari appetunt, illic ab aeterno non pro redhibenda gratia mea his qui in me often-
patrimonio exhaeredes fiunt. Cum vel plura am- derant, non per quamcunque petitioncm cujuscun-
biunt, vel obtinere cuncta quae ambierint possunt, quc adjutorii, non pcr quascunque adinventilias oc-
audiant quod scriptum est : Quid prodest homini si casiones, aut a clericis, aut a laicis, aut a parochia-
totummundumlucretur, anima^verosme detrimen- nis presbyteris, quascunque pretia, vel exenia, seu
tum fiat '!{Luc. viii.) Ac si aperte Veritas dicat Quid :
emolumcnta exegi, vel quolibet modo quaesivi, sed
prodest homini si totum, quod extra se est congrc- in oranibus eorura profectum, et loci raihi commissi
gat, si hoc solum quod ipse est damnat ? Hinc quo- utiliiatem attendi. Unde et reminisci debes, quia
que le frequentissime monui, adeo corripui, ut
et D saepius te commonui, ut tibi commissis, qui le li
etiam contra me et mihi fidolcs inde scandalum benter clegerunt, non onerosus, sed gratiosus exi-
sumpseris, ct quas vel (juantas potuisli insidias sleres. Et si raeaj admonitioncs non tibi placent,

moliri studucris. Scd et domnus rcx in suis litteris Icge cum aliishomiliarabcati Gregorii in Evangeho,
tibi dalis cx hac causa monuit hoc inodo Verum, : « Ego sum pastor bonus [Joan. x) ct eam raenle rc- ;

« inquiens, prius te dignum duco inonere, ut clerum conde, in qua inter alia dicit de surame ct essenlia-
« et plcbem tibi comraissam, qui te, nullo cogentc, liter pastore bono, cujus formae debemus inniti :

« sed spe ducti, quia pro amorc tui avunculi, ([ui « Cognosco,in({uit(/iomiL 14 zm £yan^.), oves ineas,
t et nobis, et regno, ac Ecclesi;o regni nostri in id est diligo, et cognoscunt mc meac, id est dili-

t mullis profuit, inc videbanl te diligcre, ct (niia gciites obsequuntur : quia oportet ut nobiscommissi
« putabanl tc illius vcstigia secuturum, et consiliis magis diloclione in Clirislo obediant, quam sorvili

« obc^dilurum, et (luoniam Laudunens^; inunicipium timore coacti gcmontes(|uc desorviant. » Nam de

« Uhcmcasi Ecclcsia;, ia (jua nulritus fuisti, unitum hujusmodi praclationibus, vel praemissis ncgotiis,
489 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINC.MARI LAUDUN. 490

quibuscunque adinventionibus prsemia vel exenia A cent : semper aliena opera despicit, semper miratur
quaecunque accipere, simoniacum et contra sanctas quod facit, quia et quidcjuid egerit, egisse se singu-
Scripturas, atque, ut supra ostendi, contra sacros lariter credit, atque in eo quod exhibet per gloriae
est canones. Unde etiam leges, quibus debitae ob- cupiditatem, sibiraelipsi per cogitationem favet, nec
servationis reverentiam sancta Ecclesia exhibet, in considerat quid alter boni amplius quam ipse, sed
constitutione 117, capitulo 352 constitutionis Justi- quid boni ipse amplius quam alter habeat. Neque
niani, dicunt : « Ut locorum venerabiliura adminis- enim pensat quae bona spiritus alter acceperit , et
tratores sine pecunia fiant. Nullus neque ex xenodo- ipsi desint, sed quae bona ipsi, et quae mala sint
chiis, neque ptochotrophiis, neque nosocomiis, ne- alteri : et cum se in cunctis transcendere, caeteros
que alicujus religiosae domus administrator, vel cu- aestimat, per lata cogitationura spalia secum deam-
juscunque curae ecclesiasticae gestor, prccstet aliquid bulans, laudes suas tacitus clamat. Nonnunquara
ei a quo praeponitur vel cuicunque personae pro
, , vero ad tantam elationera raens ducitur, ut in eo
commissa sibi administratione. Qui aulem praeter quod tumet, etiam per ostentationem locutionis effre-
haec quae disposuimus dederit aliquid, vcl acceperit, netur et tanto facilis ruina sequitur, quanto apud
vel mediator factusfuerit, sacerdotio vel clero, vel se quisque impudentius exaltatur. Hinc enim scri-
commissa sibi administratione nudabitur, his quae
g ptura est : Anteruinam exaltabitur cor(Prov.\\i),
data sunt vindicandis religioso loco, cujus talis per et haec elatio alios ex rebus saecularibus, alios vero ex
sona consecrationera, vel curara, vel administralio- spiritalibus possidet. Alter naraque tumescit auro,
nem accepit : sin autera laicus sit qui acceperit, vel alter eloquio, alter infimis et terrenis rebus, alter
mediator factus est, duplum ab eo exigatur, et reli- suramis coelestibusque virtutibus, unatamen eadem-
gioso loco, in quo tahs persona, vel administratio- que superbia ante Dei oculos agitur, quamvis ad
nem, vel consecrationem, vel curam accepit, prae- humana corda veniens in eorum obtutibus diverso
stetur. » Juste igitur et rationabiliter leges sanctis amictu pallietur. Aliter autem praepositos atque ali-
Scripturis et canonibus concordantes talia decreve- ter subditos tentat. Praelato naraque in cogitationi-
runt, quia ut sanctus Leo dicit {serm. 9 de Passione bus suggerit, quia solo vitae merito super caeteros
Domini) : « Avaritiam merito Apostolus radicem excrevit , et si qua ab eo aliquando bene gesta sunt,
esse malorum omnium diffmivit. NuUum enim pec- haec importune ejus cum hunc Deo animo objicit, et
catum sine cupiditate commiltitur, et omnis iUicitus quo facile suggesta
singulariter placuisse insinuat,
appetitus istius aviditatis est morbus. Amori pecu- persuadeat, ipsam ad testimonium potestatis traditae
niae vilis est omnis affectio , et anima lucri cupida retributionem vocat, dicens : Quia nisi oranipotens
etiam pro exiguo perire non metuit, nuUumque est
p Deus te his oranibus meliorem cerneret, omnes hos
justitiae in illo corde vestigium, in quo sibi avaritia sub tuo regimine non dedisset : ejusque mox men-
fecit habitaculum. Hoc pertidus Judas inebriatus tem erigit, et viles atque inutiles eos ostendit qui
veneno, dum sitit lucrum, pervenit ad laqueum. » subjecti sunt,ita ut nullumjam quasi dignum respi-
ciat, cui aequanimiter loquatur. Unde et mox mentis
CAPUT LII.
De superbia cjus
tranquillitas in iram vertitur, quia dum cunctos
et arrogantia, jaciantiaque inepta
despicit, dura sensum vitamque omnium sine mode-
et indecenti.
ratione repreliendit, tanto irrefrenatius se in iracun-
A muhis etiara denotaris, quod superbia efferaris,
diam quanto eos, qui
dilalat, sibi commissi sunt,
et vana gloriajactiteris, atque arrogantia supereris.
esse sibimet indignos putat. Et si ipsi subjecti sunt
Unde ego et tu, quasi in speculo , in verbis beati
aliis, eorura cor superbia insligat, ut sua acta consi-
Gregorii nos nostrasque mentes conspiciaraus, et
derare funditus negligant, et semper tacitis cogita-
nos corara divinis oculis componamus. Ait enim tionibus rectoris sui judices fiant : qui dura in illo
[lib. XXXIV Noral., c. 18) : « Superbia, inquiens,
quod reprehendere debeant importune respiciunt, in
quam vitiorum radicem dixiraus, nequaquara unius semetipsis quod corrigant nunquam vident unde ;

virtutis exstinctione contenta contra cuncta aniraae

,
et tanto atrocius pereunt, quanto a se oculos aver-
membra se erigit, quasi generalis ac pestifer raorbus D Aliquando autera
tunt. tales subditi proterva quse
corpus omne corrurapit, ut quidquid illa invadente sentiunt nequaquam produnt, et hi, quorum loqua-
agitur, etiam si esse virtus ostenditur, non per hoc citas vix corapescitur, nonnunquara ex sola araari-
Deo, sed soli vanae gloriae servitur.
Quasi enim ty- tudine inlirai rancoris obrautescunt qui per dolo- :

rannus quidam obsessam civitatem intercipit, cum rem mentis procacitatis suae verba subtrahenles,
mentem superbia irrumpit, et quo ditiorem quemque cum male loqui soleant, pejus tacent, quia cura pec-
ceperit, eo in dorainio durior exsurgit, quia quo cantes aU(juid de correctione audiunt, indignantes
amplius res virtutis sine humilitate agitur, eo latius etiam responsionis verba suspendunt. Cum his
ista dominatur. Quisquis vero ejus in se tyrannidera quando aspere agitur, saepe ad querelae voces de hac
captiva mente susceperit, hoc primura damnum pa- ipsa asperitate prosiliunt ; cum veroeosmagistri sui
titur, quod clauso cordis oculo judicii aequitatem blande praeveniunt, de ipsa humilitate, qua praeventi
perdit. Nara cuncta quae ab aUis vel bene geruntur sunt ,
gravius indignantur, ct tanto eorum meps
displicenl, et sola ei quae ipse vel prave egerit pla- vaslius accenditur quanto consideratius infirma
,

Patrol. CXXVI. 16
 491 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 492

judicalur. Cunctis naraque superba apud se cogita- A valeo respondere, faceres utique sicut patriotae et

tione turaentibus inest clamor in locutione, amari propinqui tui laici faciunt, scilicet voluntarie vive-

tudo in silentio, dissolutio in hilaritate , furor in res inter tuos conterraneos atque vicinos pacifice,
tristitia, inhouestas in aclione , honestas in imagine, quoniara si ahter pi-aesuraeres, fortiores et superio-
erectio in incessu, rancor in responsione. Horura res qui tibi resisterent, tequereprimerent, iuvenires.

mens seraper esl ad irrogandas conturaclias valida,

ad lolerandas infirma, ad obediendum pigra , ad CAPUT LHI.
lacessendos vero ahos imporluna, ad ea qua; facere
quae facere nec
De motibus corporis inordinatis, qualiter cavere
et debet et prccvalet ignava, ad ea
debeat.
dcbet nec praevalet parata. Haec in eo quod sponle
non appetit nuUis exhortationibus ilectitur, ad hoc Et quoniara reprehonderis de motibus corporis
aalera quod latenter desiderat, quaerit ut cogatur, inordinatis, altendendum mihi et tibi est quod bea-
quia dum raetuit ex desiderio suo vilescere, optat tus Gregorius dicit, quoniam interius est custodia,

vim in ipsa voluntate tolerare. Quapropter hocvitio, quoe ordinata servat exterius membra. Et san-
Dominus dicit Deus superbis resistU,
laborantibus : ctus Gregorius Nazianzenus habitura Juliani Apo-
humilibus autem dat gratiam {Jac. i\); et item :
g slalae describit dicens {orat. 1. in Julianum) : " Fa-
Immundus est apud Deum omnis qui exaltat cor ciebat me -caulum adeo inconstanUa morum ejus,

(£cc/i. xvii) ; etitem : Quid superbit terra et cinis ? et excessus Vates enim egregius est,
uberior.
{Eccli. X.) Quia igitur Redemptor noster corda regit qui bene considerat. Nullum enim signura mihi
liumiliura, et Leviathan rex dicitur superborum, in eo utile videbatur cervix intlexibilis
,
humeri ,

aperte cognoscimus quod evidentissimum reprobo- jactabiles, ocuU currcntes huc iUucque directi ,

rum signum superbia est, ad contra humilitas electo- et furiose respicientes, pedes impatientes, nares
rura.Cum ergo quam quisque habeat cognoscitur, spirantes injurias atque contemptun , schemata
sub quo rege raiUtet invenitur. Unusquisque enira risibUia, et hoc ipsura semper habentia , risus

quasi quemdara titulum portat operis quo facile ,

inconlinens et quasi subbulUens, consensus et ne-
ostendat sub cujus serviat potestate rectoris. » De gatio simul, ratio nuUa ratione consislens inter- ,

hoc quippe vitio superbiae descendit ,

quod multi te rogatio inordinata, atque responsio nuUa convenien-
apud plurimos dicunt de fortitudine et agilitate tui tia sibi conveniens. » Et sanctus papa Gregorius

corporis gloriari, et de praehis , atqne ut nostratium quemdam describens potiusque depingens juvenem,
lingua dicitur, de vassaticis frequenter ac libenter de eo dicit : « Quia erat superbus et lubricus, verbis

serraonem habere, et quahter ageres si laicus fuisses levis , nulibus instabiUs , mente tumidus , vesle
irreverenter referre, et alia muUa quae tibi non compositus, actione dissipatus. » Unde attendendum
conveniunt dicere et agere, nec mihi enunUare. est nobis, quia si ha^ reprehensiones in laicis qui-

Debes enim altendere quod scriptum est Non in : buscunque potestatibus praeditis ita denotantur,
fortitudine sua roborabitur vir {I Reg. n) el Non ; : quam damnabiles in nobis episcopis habeantnr, qui
salvatur rex permultam virtutem,et gigas non salva- lux mundi, et lucerna super candelabrum posita, ut
hitur inmultitudine fortitudinis suce {Psal. xxxii). lucearaus oranibus qui in domo Dei, id est Ecclesia
Unde apud se David manu fortis, humiliter infirmus, sunt posili, esse videraur ? Haec libi, frater ac fili,

et ideo veraciter fortis qui gigantem multae fortitu-

,
scribo multo dolore ac confusione compunctus, hor-
dinis occidit, et regem ac virtutem exercitus ejus ab tans ut iulutere, quem Moyses {Exod. xxxviii') de
opprobrio liberavit, Domino dicit Fortitudinem : speculismulierum ante tabernaculum Doraini excu-
meum ad te custodiam {Psal. lviii). Et Paulus, qui bantium fecerat in quo sacerdotes ministraturi in
,

audivit a Domino : Virtus in infirmitate perficitur eadem domo Domini manus et pedes lavarent, me-
(//Cor. xii) ,glorialur in infirraitatibus suis, dicens interius atque
:'

cura te conspicias , et exterius ibi-

Quando sumei potens (II Cor.

infirmor, tunc fortior dem, id cst in sacrae Scriplurae prseceptis per san-
\\\) ; et: Casiigo corpusmeum, etservituti subjicio, ctos Dei nobis explanaris , et in eorumdera sancto-
ne aliis pradicans ipse reprobus clficiar{lCor. i\). D rura exemplis , nostra reprehensibilia abluaraus, et
Sed et cura in his, in quibus infatigabiliter pugnan- dignos nos tlctibus et sanctis operationibus.ut digne
do, non quasi acrem vcrberautes, sed contra aerias illi rainistrarc possiraus , exhibeamus. Hiuc cniin.
poleslales , el carnis mundi concu-
illecebras, ac omnipotenti Domino per Psalmislam dicitur : In
piscentias agonizantes decertaveriraus, quod nobis (Btcrnum non obliviscarjustificationes tuas, quia in
a Doraino praecipilur ex intirao cordis alTcctu dicere ipsis vivificasti mc {Psal. cxviii). Jusliticationes
deberaus: Serviinutilessumus,qu(vdebuimus facere, enira praccepta Dei dicuntur, in quibus nos corri-
fecimus {Luc. xvii). Quia non sumus su/ficientcs a gendo juslificat, dc quibus idcra Psalmista apertitis

nobit quasi cx nobis, sed sujficientia nostra ex Deo dicit : In tuis justifcationibus mcditabor, non oblivi-
est, qui dedit velle et perfirere pro bona voluntate scar scrmones tuos {Psal. xvni). In eis itaquc no3
ill Cor. iii) ;
qui(|uc suis dixit : Sinc me niliil po- vivificat, quia per haec nol)is spiritalem vitara de-
teslis facere {Philip. n). De vanitate autera ciua tc monstrat, camciue per afllationem spiritus nostris
jactas, qualiter facercs si laicus esscs, brevitcr tibi raentibus infundit.
 , )

493 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN, 494

CAPUT LTV. A xxxvii"), et cauda pecoris in sacrificio Domino of-

Ut non se permittat decipi a flore juventutis et ferri praecipitur, quia qui perseveraverit usque in

sanitate corporis, etmundi iUecehris. fincm, hic salvus erit (Matth. \). Et obaudiamus
Tandem hortor te, frater ac fili, et moneo ut non quod Sapientia per Salomonem nos singulos exhor-
te permittas decipi a flore juventutis, et sanitate tans dicit Quodcunque potest manus tua facere in-
:

stanter operare : quia nec opus, nec ratio, nec scien-

corporis, etmundi illecebris, habens semper ante
mentis oculos quod hinc sanctus Spiritus per bea- tia, nec sapientia erunt apud inferos quo tu pro-
tum Job dicit Homo natus de muliere, brevi vivens
: peras (Eccle. ix).

tempore, repletur multis miseriis quasi flos egredi-

:
CAPUT LV.
iur, et conteritur, etfugit velutumbra, et nunquam
Conclusio epistolce verbis Elice, Quod raeura fuit
in eodem statupermanet. Breves dies hominis sunt, feci tibi.
numerus mensium ejus apud te est, constituisti ter-
In conclusione autem horura omnium tibi scribo
ininos ejus, qui prceteriri nonpoterunt {Job. xiv). Et
quod beatus Elias Spiritu sancto repletus ad Eli-
per Psalmistam Verumtamen in imagine pertransit
:

seura eodem Spiritu sancto replendum dixit : Quod

homo, sed et frustra conturbatur. Thesaurizat et
meum fuit feci tibi {III Reg. xix). Credo enim quia
ignorat cui congregavit ea {Psal. xxxviii). Habe' B etiamsi quod absit me non obaudieris, labor meus
semper ante mentis oculos, quara terribihs judex
non erit in te apud Deura inanis et vacuus. Etsi
noster sit in consiliis super tilios hominum, et quam
enim iEthiops niger in balneum intrat, et niger de
districtus ad judicandum veniet, coelis et terris ar-
balneo exit non tamen balneator denarium, id est
:

dentibus, et universis ccelorum virtutibus, atque

pretium sui balnei perdit. Nos autem et sermones
omnibus creaturis obsequium in sui terroris com-
nostri in manu Dei sumus, qui dicit Pluam super :

motis. Quando ante ipsum praecedet, et in-

ignis
nyiam civitatem, et supcr alteram non pluam (Amos
flammabit in circuitu inimicos ejus advocans coelum :

IV) ; et quibusdam loquitur per vocem, et exigente

desursum, et terram discernere populum suum,
culpa, occulto atque justo judicio, non loquitur per
quando veniet nos judicaturus de cogitalionibus,
unctionem : quibusdam vero gratiae loquitur un-
verbis, et actibus nostris : quem prseveniendum
ctione, id est sancti Spiritus inspiratione cum voce.
nobis est in confessione, et plorandum anle eum
Det Dominus me, et velle, et scire, et dicere, el
qui fecit nos {Psal. xciv). Attendendum est etiam,
agere quae jussit : et te audire, et exaudire quod
quae nobis verecundia tunc erit in conspectu totius
expedit, et nobis ambobus ea velle et operari, et in
humani generis, omniumque virtutum coelestium
his perseverare quae praecipit, ut mereamur dona
confundi, ct post confusionem quae nos pcena se-
G percipere quae promittit.
quetur, cura animara immortahter morientem rea-
tus involvet, et indeficienler deficientera carnem
gehenna consumet, si radices cordis huic saeculo
EPISTOLA HINCMARI RHEMENSIS
perseveranter infixas habuerimus : quianemo polest,
ut scriptum est, hic gaudere cum sceculo, et illic re-
AD HIXCMARUM LAUDUNEXSEM.
gnare cum Domino. Simus igitur, ut docet Aposto- Accepto ejus missatico per Heddonem prcepositum
ecclesicB Laudunensis.
lus, quasi morientes, et ecce vivimus :ut castigati, et
(Apud Sirmond., ex veteri codice bibliothecae Thuanae.
nonmortificati :quasitristes, semper autemgauden-
tes : sicut egentes, niultos autem locupletantes tan- : HiNCMARUs, Rhemorum episcopus, dileclo fratri

quam nihil habentes, et omnia possidentes {11 Cor. Hincmaro, Ecclesiae Laudunensis episcopo, salutem.
vi). Momentis suis horae fugiunt, et tempora dila- Decimo quinto Kalendas Augusti praesentis tertiae
buntur. Satagaraus ergo ut in bonis et continuis indictionis, jam vesperi venit ad me communis fra-
operibus teneantur : quia scriptura est : Beati qui ter et comminister noster Heddo, praepositus com-
custodiunt judicium, et faciunt jwititiam in omni missae tibi ccclesiae, dicens mihi ex tua parte missa
tempore {Psal. cv). Et descriptis viri sancti conti- ticum, sicut hic habetur subnexura.
nuis bonis operibus, scriptum est : Sic faciebat Job D n I. Meus senior vobis mandat salutes et fideles
cunctis diebus {Job i). Sicut ergo quotidianas et ne- orationes.
cessarias pensiones corpori reddiraus, ita quotidia- <i II. Mandat vobis, quia vos sapitis quod illi nunc
oas atque continuas bonorum operum, scihcet factum fuit in Attiniaco, propter quod inde ambula-
continentiae, leclionum, vigiliarum, et orationum, vit, sicut vobis per Teullandum mandavit, et vos
atque lacrymarum, et eleemosynarum, atque sacrae sapitis quo modo illi jam altera vice factura fuit,
hostiae oblationum, gemituura quoque ex praeterito- quando rex illura detinuit.
rum poenitentia, et sancto futurorum desiderio, « III. Mandat vobis, quia res de sua ecclesia illi

pensiones animabus nostris eff"undentes eas in coa- tollutae sunt, et Flolharius regis missus eas consigna-
spectu Domini reddere studeamus, et in his cum vit Norlmanni homini, et hoc meus senior jam scie-
fide recta, spe firraa, et charitate perfecta, perseve- bat, quando dc Altiniaco ambulavit, quia sic deve-
ranlissime vigilemus, scientes quia Joseph solus niret, quia homo Xortmanni Ilerimundus hoc seniori
inter fralres lalari tunica indutus legitur (Gen. meo dixit, quando rex de Silvanectis revenit.
 ,

495 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 496

IV. Et mandat vobis, quia et alias res de sua A pore ab ecclesia Laudunensi subtractaj fuerant, pvx-
ecclesia tenent sui homines per potestatem et per sentaliter reciperes, et illas alias de quibus ad eum
verbura regis, et mandavit suos bomines ad se reclamatio venit, intorim non reciperes, sed tantum
veniro praHcrita die sabbati, et voluit considerarc inde exspectares, donec illud praeceptum apportares,
de servitio regis, el de illa opera ad suam ecclesiam, et suus ac nieus missus in ipsum pagum irent, etex
et iUiuon venerunt, et rex illi per Bertbarium nunc liis rei veritatem investigarent : et quidquid inven-
mandavit, ut Ebgio suum beneficium redderet, et tum fuerit, quod ex eisdera rebus juste et rationabi-
Ebgius inde regis indiculum apportavit, ut suum litor ad Laudunensemecclesiam pertineret,non solum
beneticium illi redderet, et meus senior illi respondit, non discuperet, verum et libentereas ipsi ecclesia; con-
ut reveniret die Lunis, et inde consideraret cum suis cedere vellet, et tu ex bis nihil tunc contradixisti. Dc
fidelibus, et lunc illi responderet : ipse autem dixit, beneficiis autem bominum tuorum, de quibus manda-
quod boc exspectare non debuisset, quia rex illi eum sti, respondeo quia lui homines se ad eum reclama-

beneficium reddidit, et intravit ibi, et tenet illum. verunt, quod ab eis sua beneficia, quae apud anle-
« V. Et quia vos estis suus avunculus et suus cessores tuos, et apud te proservierunt, injuste et
arcbiepiscopus, si vos illi potestis impetrare ad irrationabibter abstubsses. Unde secundum sacros
regem, ut ille possit res de sua ecclesia ordinare, n canones, et decreta sanctae sedis Roraanaj ponlifi-
et illi eas liceat sicut et simulaverit disponere et cum ex eisdem sacris canonibus promulgata, electos
gubernare : quia quod ille facit, alter disfacit ; et judices episcopos apud me expetisti, et eorum atque
quod ille disponit, alter pervertit. Tunc vult ille aliorum Deum timentium judicio de quibusdam de-
vobis obedire, et ad vos venire, et per vestrum cretum fuit, ut beneficia sua, quae irrationabiliter
consilium facere : quia quidquid de rebus suse ec- perdiderant, recuperare deberent : quorumdam au-
clesise fecit et ordinavit, non per scaz, vel per tem eorum causa usque ad aliura tractatura certis
abquam propinquitatem aut amicitiam inde fecit, causis intervcnientibus non diflinita, sed implacitata
sed sicut melius ille intellexit, si indefecit. Et sihoc remansit, et tu ante diffinitionem, contra sacros ca-
vos non potestis ad regem facere, tunc non potest nones, sine ulla necessitate vel ratione fuga lapsus,
ille regi obedire, nec illi sorvire, nec abquod tem- regularem diflinitionem exspectare conterapsisti
porale obsequium facere, nec ad illum venire. et unde quid sacri decernant canones suflicientissime
non potest dimitlere, ut sic longe indo se non recla- nosti. Nunc vero quia ipse jam in motu est, pergons
met si plus alte polost, id est ad sedom apostolicam. obviam fratri suo propter pacis charitatisque con-
Et non dimittet, ut inde suum ministerium non fa- cordiam, et sanctae Ecclesiae ac Cbristiani populi
ciat, id est excommunicabit ..
, illos sicut — „ habet
hic obtinendam quietera -II cum ; favente- Domino —
inde
quod iUi episcopi diffinierunt, quia non potest di- reversus fuerit, veni ad illum, et apporta iUud prae
mittere ut illos non excomraunicet, quoniara altera ceptura, per quod praefatas res ecclesiae Laudunensi
vice, quando domno apostolico mandavit de Nort- restituit, sive contubt, et sicut justum de illis rebus
manno, hoc ei remandavit domnus apostolicus, ut quas requiris inventum fuerit, agere procurabit.
prius inde fecisset suum ministeriura, ot tunc se re- Iloraines autom tui, quorura causa, te irregulariter
clamasset. Et hoc ideo usque modo dimisit, donec ac illegaliter abscedente, adhuc non ditfinita sed
vobis raandaret ut boc vos sciretis quia nunc inde iraplacitata remansit, juste et rationabibtor ventUe-
suum ministerium faciet. » tur, et secundum sacras leges diffiniatur. Caeterum,
Unde frater una cum venerabilibus cpiscopis et charissirae frator, de scedula quasi episcoporura dif-
dilectis fratribus nostris qui adfuerunt, Remigio finitionera continente, in synodo quai apud Tusia-
scilicet, et Ilarduico, et Franconc, ac Ilodone, atque cura fuerat habita, valde rairatus sum ubi et quo-
Willeberto, ad domnum Carolum rogcra gloriosum modo hanc adinvenisti, quam antequam per Hod-
petitoriara suggostiouem referre curavi. Qui nobis donem clericum tuum acceperim nunquam vidi, et
rcspondit, se putasse tibi posse sutficere quod hinc nunquam vel nusquam audivi, sed noc qui modo
jam : coram episcopis benigno animo et allocutiono adfuorunt episcopi eam se vidisse vel audisse dixe-
placida tibi in Atliniaco dixit, videlicot quoniam ad D runt. Illam quippe authenticam diflinitionera, quae

illum pervenit, te amplius praesumpsisse de rebus, secundum sacras legos in eadem synodo decreta est,

de (juibus nunc raandas quia Flotharius missus ejus cui et raecum interfuisti, ego habeo, et divinare
Norlmanno consignavcrit, quam ecclesiic tibi com- non valeo, unde adinvcntio ista emcrserit, quae,
missae dcbeanlur, ct araplius ([uam in praccoplo ha- sicut ox his evidenler potcs cognoscore, quaj tibi

bcatur, per quod tibi rcs a longo lomporo ab occle- contra praDSumptionos tuas studui scribore, m qui-
sia Laudunonsi sublractas
rostiluit, vel gratis iux busdam sacris regubs obviat, ot mcndaccm illam
petilioni annuons dodit, sicut et manifeslissirae cla- esse facillime posses advcrlere, si Ulos oculos ha-
ruit de his, quas contra rationcm et juslitiara illcga- buisses in capite, de quibus Scriptura dicit : Oculi
liter atciue irregularitcr usurpasli, qiia; in praecoplo sapioitis in capite ejus {Eccle. u, 14). Et miranda
non continentur, et jusle alque ralionabililer socun- est tua prudentia, cur sibi placuit plus hanc men-
dum legem homo suus roconquisivit. Proptorea illas daccm, et in quibusdam, ut dixi, sacris rcgulis ob-
rcs, videlicel villam Pauliacura, (juac a longo lcm- viantom compiiationcm habcre, cl raihi trausmil-
497 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 498

tere, quam veram synodi diffinitionem, et sacris re- A pro certo debemus, quia scriptum est : Ubi fuerint
gulis congruentem habere, et a me qualicunquc duo vel tres congregati in nomine meo, ibisum in
primate tuo juxta regulas sacras tenendam et se- medio eorum (Matth. xviii). Si ergo adesse dignabi-
quendam accipere, cujus, secundum decreta sanctae tur ubi duo vel tres fuerint, multo magis non

sedisRomanae pontificum ex sacris canonibus pro- deerit ubi plures convenerint sacerdotes. Quod au-
mulgata, ordinationem scmper debes in rebus cx- tem mihi mandasti : Qiiia non potes dimittere ut
spectare. Nam etsi scedula a te mihi directa quid- illos homines, qui res ecclesice tune contra volunta-
dam rationis vel aucloritatis habere videtur, hoc tem tuam tenent, nonexcommunices, quoniam altera
tamen dobes discernere, quia sicuti ubi reclaraalio vice, quando 'domno apostoHco mandasli de Nort-

certa suscipitur, causa ventilatur, ratio postulatur, manno, hoc tibi remandavit, ut prius inde fecisses
prasumptio vel usurpationis temeritas non inveni- tuum ministerium, et tunc le reclamasses, non hoc
lur, sed juslilia sequitur, et asquitas conservatur, in suis lilteris invcnimus, vel audivimus. Propterea,
ccnsura districtionis canonicge vacat, ita se ad ul- frater, vide ue cujusquam verbo, forte per adulatio-
ciscendum contra devios a ratione el auctoritate ac nem ad gratiam tuam tibi suaso, et non ex domni
sequitate, et in contcmptus pertinacia obduratos aposlolici auctoritate prolato pellectus, praepropere
exaggerat. Sedis, inquit beatus Leo, aposlohcse g et tibi inconsulte ac praecipitanter sententiam ex-
moderatio hanc temperanliam servat, ut severius communicationis sacris rcgulis obviam proferas
agat cum obduralis, et veniam cupiat prsestare sed exspecta, ut prsedixi, donec ad provincialem
correctis. Igitur quoniam, ut ilem Leo dicit, ma- synodum episcopi Rhemorum provinciaj convenia-
tura volumus sacerdotum esse consilia, et sacra mus, et si quid nobis obstilerit, ut secundum sa-
Scriptura dicit : Qui festinus est, pedibus offendit cras regulas juste et rationabihter ea quae agenda
(Prov. xix), hortor et moneo te, frater charissime, sunt exsequi quod absit nequiverimus, quod nullo
paterna et metropolitana secundum sacras regulas modo futurum foreputaraus, tunc si necesse fuerit
auctoritate, ut non per h;ec commenta, quse mihi secundura sacras regulas, tua reclamatio, si justa in-

misisti, praeceps sicut mihi mandasti sis ad profe- venta fuerit, ad sedera apostolicam nostris lilteris

rendam sententiam, praesertim ciuti sufficientissirae prosecuta perveniat.

jam te hinc commonuerim, redarguerim, et etiam
ex auctoritatibus divinis instruxerim. Sed patienter
interim tolera quae videntur tuae potestati contraria, HINCMARI RHEMENSIS AD EmiDEM.
qui dicere cum Psalmista debes : Supra dorsum
Ad mcntis ejus oculos rcvocat qualiter illum orpha-
meum fabricnverunt pcccatores, prolongaverunt ini- numdulcidilcctioncsubreligioncnutrierit,litteris
quitatem suam (Psal. cxxvm). In patientia, inquit '

erudierit, per singulos gradus ecclesiasticos usque

Dominus, possidebitis animas vestras (Luc. xxi) et ;
ad episcopntus apicem provexerit.
item scriptum est Doctrina viri per patientiam no-
: Nunc, inquit, retribuentcm mihi mala pro bonis,
scitur (Prov. xix). Quanto enim quis minus est pa- et odio me habenlem gratis, quoniam non faveo tuis
tiens, tanto convincitur minus doctus. Et melior est infructuosis operibus, quandiu te patiar, multis a te
patiens viro forte, et qui dominatur animo suo ex- afflictus injuriis ?Etcnim ab ipsa die tuae ordinatio-
pugnatore urbium. Quoniam qui urbes subigit. nis, tam verbis quam sci'iptis, el inordinatis actibus
extra se est quod vincit, qui autem patiens est, se- ac motilms tuis, frcquentibus adeo sum gravatus
metipsum sibimetipsi subjicit. Tolera igitur aequa- lacerationibus atque contusionibus, ut tsedeat me
nimiter quos contrarios tibi deputas, et dilige ipsos vitae meae : quia sic pro loci mei officio tuse inso-
quos toleras, et plus erga corrigendos agat tua be- lentiaesum connexus, ut non solum post primam et
nevolentia quam severitas, plus cohortatio quam secundam correptionem, juxta Apostolum, verum
commotio, plus charitas quam potcstas a qua re- : nec post plurimas, privatim et coram communibus
gula non non quae tua sunt quaesi_
exorbitabis, si familiaribus nostris, sedet coram regc, et opiscopis.
eris, sed quae Jesu Christi. Porro si dominari magis ac plurimis aliis, veri)is et scriptis commonitiones
quam consulere subditis volueris, honor intlabit su- D te valeam devitare. Et licet exoptem, ut darcntur
perbiam, et quod provisum est in ordinationc tua rnihi ponnae sicut columbae, et avolarem ac requie-
ad concordiam, tendet ad noxam. Ergo age, frater scerem a le elongatus in aliquam solitudinem, non
charissime, quod episcopalem condecet gravitatem, possum quoquam effugere, ut aut tua pertinacia
exspectans donec ad provincialem synodum, cujus contumacis praesentiae, aut missorum tuorum duri-
jam tempus in proximo est, conveniamus, in qua loquiis, aut scripturarum tuarum derogationibus et
favente ac cooperante Domino, secundum decrcta inulilibus nsiniis, quin potius tragnediis, aut talibus
beati Gregorii, et de incidentibus causis disceptatio, quaj non conveniunt cpiscopo, de te auditionibus non
et sit salubris de ecclesiastica observatione collatio : affligar. Et jam tandem putavi te pigere taha e\sequi,
quatcnus dum per hoc et praeterita corrigentur, ct cum ecce nunc idibus Novembris quartae indictionis
regulam futura suscipient, omnipotens ubique Do- proHxisfimam rotulam, mendaciis ct irrationabilita-

minus fratrum concordia collaudetur, cujus nobis tibus ac iniproperiis contra vcritatem et auctorita-
adesse praesentiam, si haec observabimus, credere tem replelam, mihi misisti. Et miror cur sic exfrons
499 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. bOO

factus, ut de Judsea Dominus queritur {Jer. vi, 15 ; D nires contemnens, adeo illum ad iracundiam provoca-
VIII, 12), tibi non est nausea
nescis erubescere, et sti, sicut omnes in istis regionibus sciunt, ut coactus

talia et tanta scribere, nisi quoniam jara utilibus non te per fideles suos sicut infidelem appeteret. Tu au-
es intentus, neque in necessariis occupatus. Et ut tem ante inauditam excommunicationem in meos et
de aliis taceam, qua) si ex ordine voluero replicare, multorum archiepiscoporum et episcoporum paro-
antea deficiet lux diurna, quam legenda exinde defi- chianos, sed et in ipsum regem, sine mea conscien-
ciat pagina, rcplicabo tibi aliqua, quae non valeo tia contra sacras rcgulas jaculasti. Unde mullos
nec debeo silentio praetcrire. Yidelicet quia statim scandahzasti, et maximura scandalura non solum
ut a paternae nido educationis factus episcopus evo- Ecclesiae, sed et regi ac regno intuhsti, cura lex
lasti, et me et eos qui nutrierunt deseruisli, et scecu- prohibeat ut per ahenara raessem transiens falcem
lares amicitias atque familiaritates qusesisti, et ac- non miltas, sed manu spicas couteras et manduces
quisisli, et sic subinde alios et alios deserens et {Deut. xxiii, 25). « Falcem, inquit beatus Gregorius,
acquirens, non solum de comparibus, sed etiam et judicii mittere non potes in ea segete, quae alteri
de tibi commissis, ad hoc emersisti, ut contra sacras videtur esse commissa, sed per effectum boni operis
Antiochenas regulas, prajcipientes ut prseter me frumenta Dominica vitiorum suorum paleis excoria,
agere nihil debeas, secundura antiquam Patribus tj et in Ecclesice corpus monendo et persuadendo
nostris regulam constitutam, nisi ea lanlum qua; ad quasi mandendo converte.» Post quam proesumptio-
tuamparochiam pertinent, possessionesquesubjcctas, nera, adhibitis mccum confratribus nostris, te et

sine mea vel coepiscoporum nostrorum conscienlia cum eo pacificavi, et episcopis, quorum parochianos
administrationem in palatio domni regis obtinueris : excommuuicasti, ut te in synodali sententia nou
quam administrationem tibi coram eodem domno inveherent persuasi : sed et eosdem a te excom-
rege, et aliis qui adfuerunt ex sacris regulis inter- municatos, licetnon sine labore, adrainiculanle
dixi, et aliquandiu ab adminislratione cessasti. domno rege, adversum et conquiescere feci. Sed tu,

Postea autem per exteras, id est sajculares potesta- addens pejora prioribus, sic domnum regera, sicut

tes, contra Sardicenses canones, eamdem admini- mihi longura est enarrare et multi sciunt, iterum
strationem cum abbatia in tertia provincia, ultra exaggerasti, ut causa tua3 castigationis te sine mea
Rhemensem provinciam, sine mea conscientia obti- voluntate, sineque meo consensu, aliquantulum de-
nuisti. Ad quam abbatiara, sine mea licentia, quo- tineri juberet. Tu vero causa tuae injuriae, me in-
lies tibi placuit perrexisti, et quandiu tibi placuit consulto, et sine consensu coepiscoporum Rheraensis
ibidera fuisti immoratus, contra Ililari papa: dc- provincise, sicut petitio a clericis Laudunensis ec-
creta dicentis {epist. 8 ad episc. Gallia^) : « Illud non clesise mihi porrecta demonstrat, presbytoros et

potuimus prsetcrire, quod sollicitudine diligentiore ^ comministros ecclesia; ac parochias tibi commissae
curandum cst, ne prseter raetropolitanorum suorum cxcoramunicasli, ut nemo in eadem parochia mis-
litteras aliqui episcopi ad quamlibet provinciam au- sarum officia cclebraret, neminem parvulorum etiam
deant proficisci : quod etiam in omni genere otficii in mortis urgeutis periculo constitulum baptizaret,
clericalis per singulas debet ecclesias custodiri ;
» nullura ad pocnitentiam quisquam susciperet, nec
et sic antea Zosimus, et postea sanctus Gregorius etiara obeunli coramuuione viatica muneris sub-
decreverunt. Prajterea quoque, serael ac secundo veniret, nulli defuncto in sepehendo humanilalis
lilteris canonicis cvocatus ad ordinationem episcopi obsequium exhiberct, donec aut tu ipse ad cos ve-
in ecclesia CaracracensiRhemensis provinciae pastore nires, aut a sede apostolica inde relationem recipe-
destituta, unde apostolica sedes me suggerente non rcnl. Quod audiens, faleor, vehementer exhorrui,
raodice laboravil, uec ipse venisti, necpro te vicariam et proindc ad te metropolitana solliciludiue lilteras

personam, vellitteras tui consensus, ut regulaj sacrae misi,monens et hortans te, ut tara exitiabilom ex-
praecipiunt, ad rae direxisti. Unde Symmachus papa communicationem ct impictatis colligationcm, in
ad yEoniura ex sacris regulisproraulgavit (cpist. il ad luum et multorum periculura iutentatara, quanto-
Coesarium), « ut si quilibcl episcopus raetropohtano cius solveres. Sed et ad ministros Lauduncnsis ec-
pontitici juxta canouicam ditliniliouem vocatus ob- D closia', limous immaue multorum exitium, cortissi-
temperare nolueril, succidondum se, quod
uovcrit mas et irrofragabilos (litlinitiones cvangelica! veri-
non optaraus, ecclosiastica discipliua. » Sod et hinc a talis, ct apostolicae auctoritatis, atquc sacrorum
ine conventus, nullam salisfaclionem, nec etiam canonum ct aposlolicaj sedis dircxi, quatenus se-
humile rcsponsum mihi ac coepiscopis noslris ex- cundura casdera difllniliones, quae in nullo divelli
bibuisti. Post hacc, more tuac instabilitatis ac incon- possunt, ex eadom periculosa et irregulari cxcom-
stantia?, contra domnum rogcm in tnntum to sine municalioue agoront ct ipsi satis. Sed quia moJE
ratione contumacitor ercxisti, ut ot adminislralio- admonilioni obediro non voluisti, misi ad te ilcrum
nem palatinam, ct ipsam al>l)atiam til)i auforrot, ot cxindo litloras, sed ct clcricos Laudunonsis paro-
a te cxaggoratus duriora ingoronda tibi })roponcrol : chiae, ot nec sic le ad obediendum invilare praeva-
undo ct scriplis cl verbis pro lo salagons illum libi lui. Post lucc, quoerons adiuvcntiones ut le a me-
reconciliavi. lndo(iue, sicul sciuul plurimi, contra tropolilana subjoclione posscs cxuore, libcllum de
illum te itcrum erexisli, et mandata sua ut ad cura vc- Patrum antiquorum scriptis, anle sacros Nicaenao
 bOl OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 502

svnodi et anorum sanctorum canones editis, colle- A agere possem, et illa, quse tibi ac parocliiae tuae
gisti. In quibus sententias inter se dissonas, et contra contra colligationes tuae impietatis direxeram, coram
evangelicam et apostolicara atque canonicam et illis relegi feci. Unde et ab eisdeni episcopis prae-
apostolicae sedis auctoritalem immiscuisli, et cidem dictis sacri conventus auctoritatibus, quoniam ia-
libello, sine metropolitani et coepiscoporum Rhe- juste ac irregulariter tantas et tales excommunica-
mensis provincise conscientia ac consensu, subscri- tiones agere praesumpsisti, et a domno rege impe-
psisti, et a clericis Ecclesiae tuse et a parochianis titus, quoniam juramenta illi a te super sacra prae-
presbyteris subscribi fecisti, volens tea subjectione stita non observasti, sed elquia ressuae proprietatis

tuae metropolis exutum ostentare, et privilcgium contra leges divinas et humanas inva5isti,et a Nort-
metropolitansc sedis annulare. Quasi non possem manno in synodo accusatus, quoniam eum de rebus
impietatis tuae colligationes canonica auctoritate, tua concessione atque conseusioae a domno Carolo
sine tuo consensu ac sine synodali conventu in pa- sibi beneticiatis, sine auctoritate regia, armatami-
rochia tuo dissolvere, cum de cerlis et manifestis litari manu, et turba vulgi coUecta cum gladiis et
causis, quae in nullo nobis sunt dubia vel obscura, fustibus, primum quidem uxorem suam quae tibi
et de quibus tinitivas sententias, quae in nulla pos- sine ullo erat, et postea illum ipsum contra leges et

sunt ratione convelli, a sanctisPatribus promulgatas r) regulas repulisti, et omnia sua quae ibi habuit abs-
habemus, synodale consultum vel coepiscoporum tulisti, sed et a tuis hominibus accusatus, quia
nostrae provinciae consilium vel consensum non de- conlra leges divinas et mundanas eis sua beneficia
beam exspectare, eta regulis praestitutis, ut sanctus abstulisti, ut synodalem censurara evaderes, dedisti
Leo dicit : « nulla aut negligentia aut praesumptionc regi et mihi in eadera synodo professionis tuae li-

discedere, nec etiam sedem apostolicam inde in- bellura de regulari obedientia tua, quem habeo, et

quietare, sicut ipsius sanctae sedis beati pontifices, tu negare non potest, quoniam ipsius exemplar de
Innocentius, Zosimus, Coelestinus, Leo, Hilarus, manu mea in eadem synodo accepisti, sicut in pro-
Gelasius, Gregorius, et alii plures ejusdera sanctae cessu monstrabo. Sed ut vir duplex anirao et in-
sedis rectores in decretis suis osteudunt, » et reli- constans in omnibus viis tuis, statim in crastiua
qua. Item datis auctoritatibus Gelasii papa3. » Post misisti raihi per Arduicum, venerabilem Yesonlio-
praefati denique,inquit, monstruosi libelli, a temon- nensem episcopum, ad profitendura et subscriben-
slruose collecti, tuam tuoruraque subscriptionem, dura libi, breviculura ila se habenlem « Et ego :

litleris quarum exemplar habeodenuo te commonui « Hincmarus Rhemorum archiepiscopus tibi Hinc-

ut ea quae ^in parochia tua contra rationem et au- " maro Laudunensi episcopo tuum debilum sacris
ctoritatera egeras, studeras corrigere : sed admoni- canonibus privilegium conservabo, et in quibus-
tioni meae non paruisti. Deinde ex prfefatis epistolis ^ « cunque ecclesiasticis negotiis indigueris, secun-
Romanae sedispontificura, ante Nicaenam synodum « dum sacras regulas debitum tibi jure adjutorium
scriptis, libellum a te collectum, et versiculis in " archiepiscopali auctoritate adhibebo. » Quae causa
nomine domni re gis Caroli titulatum, per vene- non solum non de humili, verum necde sano sensu
rabilem quondam archiepiscopum Wanilonera in processit. Injustum quippe ac irrationabile videtur,
Guadulfi villa corara episcopis qui adfuerunt raihi ut archiepiscopus, a sacis canonibus non exorbi-
direxisti. De quo tibi scriplo respondi, cujus exem- tans, excedenti episcopo suffraganeo a se ordinato
plar habeo, raonens te ut sacris canonibus promul- professionis ac subscriptionis libello, sicut postula-
gatis fidera accommodares, et debitam obedientiam veras, satisfaceret. Sicut enim secundum Scriptu-
illis dependeres. Inde in Attiniaco Rhemeusis pa- ram minor a majore benedicitur, ita prorsus minor
rochiae, tibi coram episcopis debi libellum in quin- a majore et non a major a minore judicatur, ligatur,
quaginta quinque capitulis, auctorilates ecclesia- vel solvitur, sicut et in decretis Gelasii demonstra-
sticas continentem, contra illa quae in praefatis tur. Jusle igitur et rationabiliter tibi hinc respon-
tuis duobus collegeras, monens ut a talibus e t detur ex Jacobo (cap. iv), Petisti et non accepisti,
hujusraodi reprehensionibus te cohiberes, et te eo quod male pclisti. Sed et in eo quod tibi a mc
sacris regulis subdens, pacem
sanctimoniam se- et D subscribi poposcisti, ut tuum debitum sacris prae-
cundum Apostolum sequi studeres. Tu autem nul- cipienlibus canonibus privilegium conservarera, pc-
lam inde meae admonitioni satisfactionem exhi- tisti quod volui^ti, sed nescisti quod dixisti : « quo-
buisti: quia potius rotulam prolixissimara, conlra aiam, ut sanctus Hieroaymus dicit, privilegiasingu-
veritatem et auctoritatem ac rationem contextam, lorumcomraunemlegemfacereaon possunt. Et sacri
in eadem synodo obtulisti, et pracfatura tuum mon- et eorum ecclesiis
canones provincialibus episcopis,
struosum libellum a te el a tuis subscriptum in vel sedibus, privilegia, sciiicet privalas leges vel
eadem synodo protulisti, quem ibidem accipiens Jura privala generaliter non dederunt, (juia quod
hactenus servo. Et cum me vidi post tot admoni- omnes generaliter habeat, jus speciale et dignitatis
lioaes apud te posse proficere, schedulam
nihil lex privata esse non valet. Sed metropolitanis epi-
porrexi in synodo episcoporura decem provincia- scopis ac metropolitaais sedibus privilegia tribue-
rum, ab eisdem venerandis episcopis quaerens con- runt, » et caetera de sacris caaonibus et decrelis
silium, quid coatra tuara pertinacera contumaciara Leonis papae subaexa. Post quae subiafert : « Qua-
 .

803 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 50 :

propter quando talia mihi ad profitendum et sub- A communicatione.<(Desacramentisauleraateregipra}-

scribendum misisti, scire debueras quod in istis stitis non est mihi necesse aliquid scribcre, quoniam

regionibus ncmo pene ignorat, quia municipium pene omnessciunt, quid de perjurio, siforte illudad-
Lauduni in quo es ordinalus episcopus, ab exordio
, misisti, Dominusin legeet prophetis,etin Evangeho,
sui, postquam a Marcobrio pra^tore, ut produnt et per apostolos ac Ecclesioe doctores atque magi-
historiae, conditum fuit, nunquam inter scdes pro- stros dicat. El quia, ut in decretis apostohcee sedis
vinciales Rhemorum provinci» in paganisrao vcl in
, dicitur, noluimus exaggerare quod gestum est, ne
Christianismo, nomen vel locum habuit, donec san- cogamur judicare quod est justum, quoniam quod
ctus Rhemigius decimus quintus Rhemorum archi- indetibi in synodo reputatum est, judiciario ordine
cpiscopus, certis quibusdam accidentibus causis, comprobatiam non est, sed regia bcnignitate inter-
primus ibidem ordinavit episcopum, et idem munl- missum est, omisi hinc regulare judicium ponere,

cipio, de rebus Rhemensismetropolis satis superque ut te ad consciendum tuam remitterem. Pervasio

ditato, ipsum comitatum, in quo consislit, partem autem rerum proprielatis regia} a te perpetrata ma-
scilicet ex Rhemensi parochia delegavit ; scd sem- nifcstissime clariut, quia nunquam res ipsse juris
per fuit Rheraensis provincias municipiura, sicut ecclesiis Laudunensis fuissc legaliter probatae sunt,
hodiequc aha municipia Rhemensi parochia, quae
in g nec sua vel cujuscunque alicujus aUerius donatione
in subjectionis loco ac nomine perraanent. Non igi- vel concessione ab eadem ecclesia possessas fuisse
turprivilegium, sed municipatura tibi debere servari monstratum est. Unde super hominem tuum Tedui-
convenerat petere, quia sicut patres nostri ac magi- num, cui easdempervasas beneficiasti, legaliter con-
stri Ecclesis; tradunt, Pauhis apostolus non se ci- quisitum Scd et proclamatio adversum te Nort-
est.

vera, scd municipcm appellat dicens : Ego homo manni vera fuisse clariut, nec testibus indiguit, quo-
sumquidem Judceus a Tarso CiUcloe, non ignota' ci- niara tam manifeslissime hoc quod inde contra le-
vitatis municeps (Act. xxii, .3). Nalus quidem apo- ges et regulas cgisti, adeo omnibus in istis regioni-
stolus in oppido Galileae Giscali fuit, quo a Romanis bus patuit, ut nulla tergiversatione factum tegi aut
capto, cum parentibus suis Tarsum Ciliciae commi- excusari valeret. Nara constat mullis esse notissi-
gravit. A quibus ob studium legis missus Hieroso- mum, el tu in scriptistuis dorano regi et mihi dire-
lymara, a Gamahele viro doctissimo, sicut in subse- ctis hoc quoniam ad deprecationem Ro-
confiteris,

qucntibus ipsc memorat, erudilus cst : et ideo non dulfi et Conradi easdem
res, postquam doranus rex

secivera, sed municipem a municipio, id cst terri- illas a longo tcmpore de ccclesia Laudunensi abs-

torio ejusdem civitatis, in quo est nutritus, appel- tractas eidem ecclesiae sua pietate restituit, ipsi

lat. Dictum autem niunicipium, quod tautum munia, _

domno regi illas, sine meo ac coepiscoporum nos-
id est tributa debita vel raunera reddat, Nara libe- '
troruraetcomministrorum tuorum conscientiaatque
rales et famosissirase causa;, et quae cx principe consensu beneficiasti, qualenus eidem Nortmanuo
proficiscuntur, ad dignitatera civitatum pertinent. illas beneticiarct. v Item et post ahquas datas aucio-
Nec rairum, si se Tarsensem ct non Giscahtera di- ritatcs. « Et hoc a le ita irrationabililer factum ir-
cat, cum Dorainus ipse in Bethleera natus, non Be- rationabilius dissolvisti : qui arraata militare manu,
ihleeraitcs, sed Nazarenus a loco ubi nutritus erat et permista vuigi multitudine cura armis et fustibus

cognominatus est. Et tu ergo in dioecesiRhemensi el tumuitu maximo, sicut dicunt qui factum iilud
natus, ct in metropoli Rhemorum nutritus, et in viderunt et audierunt, euradem Nortraannum, qui
raunicipio Lauduni ordinatus, non tc civilem vel ipsas res a te regi concessas per regis beneficiura
civicura, scd municipem, videUcet tributarium, seu relinebat, violenter et sine regisaucloritale ac vcr-
muncrariura, utinam spiritalium donorum, cpisco- bo vcl litteris cxpulisti, expulso illo illas invasisti,

pum, et excepto quod a pluribus episcopis es ordi- et in eas intrasti, ac possedisti,cura sint lcges et re-

natus, jicne vicarium episcopum, queni Grcecichor- gulcp, sit eliam rcx portans gladium ad vindictam
episcopum vocant, debueras rccognosccrc.ac perhoc malefactorum, sint cpiscopi el canonesad judicanda
non privilcgium tibi ascribi,sed municipatura nec :
crimina sacrilegorum, ut si ipsc Nortmannus perva-
contraprivilegium luae raetropolis te oportuerat re- D sor rerum ecclesiasticarum foret,gIadio, id est vin-
bellare, quod non ageres, si animo Paulus scilicel dicta regia puniretur, si sacrilegus comprobalus es-
pusilluc ct Immilis esscs. Undc timendura est, ne et sct, cpiscopali ct canonico judicio judicaretur. Sunt
in hocperdilionis lihum imiteris, ([ui advorsatur ct ctiam judiccs, ct sunt lcgcs, quorum ct quarum judi-
extollitur supra omnc cpiod dicitur Dcus, aut quod cio, si quid forlc tibi ot occlesia! tibi connnissio in-
colitur : qui (luanlum ex tc fnil tradidisli eos, quos jusle factnm orat, legalitor ct rcgularitor emonda-
irrcgulariter ut pnnmisi cxcomraunicasti, non ul rotur. « Ilcm posl qua?dam, pracoipue bcali Grogorii
sccundum .\postoluin spiritus eorurasalvi, sod quan- pnrceplionum docrota. » Doni^pic cx eo quod tui
tum furor et indignatio tuapra'valcre potuil, pcrdili horaines se ad rogcra roclaraaverunt, quoniam ab
esscnt in die Domini. QuascoIligationesimpictatis,ut ois sua benoficia, qua? apud antecessorcs luos prac-

sacpc (lictuui cst, ct sempor diccndura cst, ([uouiara iorvicrunt, injusto ct irralionabililcr abstulisses,
rogulariter contra volum tuumdissolvi, tc advorsum post dalum rogi ot mihi libellum in synodo do regu-
inc erexisli. » Itcm i^ostauctoritales supcr illicitaox- lari obedicntia tua secuudum sacros canones ot dc
505 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 506

creta sancta sedis Romanaepontificum, exeisdemsa- A qui de se judicari non prospicit. Nara velimus noli-

cris canonibus promulgata, electos judices episco- raus, aut eis purebimus, aut eorum judicio percel-

pos apud me expetisti, et tres secundum Africanum leraur, quorura neminera aliqui quique reprobare

conciliura, scilicet Actardum, Ragenelmura, atquc valemus. De archiepiscopis autem Reraigio ac Ar-
Joannem, a me tibi eorum
designatos suscepisti, et duico, quod mihi per Teullandura diaconum man-
atque aliorura Deum timentium judicio, in domni dastis, privilegio sanctge Romanse Ecclesiae non

regis, sicut postulasti, praesenlia de quibusdam de- pracjudicat, sed quod eis eadem sancta sedes de

cretum fuit, ut beneficia sua, quae irrationabiliter me vohiit ac disposuit committere commisit. Vos
perdiderant, recuperare deberent : quorumdaraautem vero quod vestrum est agite . In Domino Jesa Chri-
coruin causa usque ad alium tractatum certis causis sto bene valete. n Ego Hincmarus sanctae Laudunen-
intervenientibus non diffmita, sed die alia diffmienda sis ecclesiae episcopus sponte subscripsi. » De quo
remansit, et tu ante ditfinitionem contra sacros ca- pittacio tibi distuh respondere, putans te retractare,

nones, et sine ulla necessitate vel ratione, fuga lapsus et a tua contumacia resipiscere : tu autera non
regularem ditfinitiouera exspectare contempsisti. » quievisti, sicut causa brevitatis omitto. Et post haec
Itera, post aliqua de canonibus. « Et ab electorura per clericura tuum Bertharium dorano regi htteras
judicio, ut praedixi, incautc ac inhoneste fuga lapsus, g tuas dircxisti, excusans te, quoniam ad illum sicut
abscedens pilaciolura irrationabiliter confectum, libi mandaverat venire non posses, quia febricitans
ct manu tua subscriptum, ac prsfatae professioni tuae ut te sol tangeret sufferre nequibas : sed tibi Romam
usquequaque contrarium, per Ermenoldum diaco- eundi Hcentiara daret secundum votum tuum quod
num tuum vi Nonas Julias iii Indictionis mihi vovisti, quando altera vice febrera habuisti, ut ad
misisti, quod ita se habet. Reverenlissimo Bhemo- sanctorura apostolorum hraina sicut voveras ve-
rwn archiepiscopo Hincmaro, sanctce Laudunensis niens, ibidem ab eadem febre liberareris. Is autem
ecclesiceHincmarus Dco miserante episcopus debitam domnus coram episcopis et ahis suis fidehbus
rex,
in Christodevotionem. Vos scitis, quiaab universali qui adfuerunt, tibi per euradem clericum tuum re-
sanctae Romanae Ecclesiae papa, patre quoque nostro mandavit, mirura et non verum esse quod diceres,
et magistro Hadriano bis vocatus existo, et vos ipsi quoniam ad iUum venire non posses, et Romam
in quaternionibus, mihi a vobis in Attiniaco palalio adire valeres. Yenires autem ad illum, et si ipse
coram archiepiscopis et episcopis qui adfuerunt da- pro causa rationabih te illuc ire velle cognoscere

tis, quod ad eamdem sedem venire totidera vocatus posset, tibihcentiam non denegaret. Tu vero ad
detrectem, me reprehendistis, si vitio scriptoris pro eum venire noluisti, donec circa Kalendas Septem-
detrectem, (juod est dissimulem vel differam, de bris tertia^ indictionis ad Silvacura de collocutione
tractem, quod valde tractemnon ab reaccipipotest, '^ fratris sui Ludovici rediit.Quo obviam ilh veniens.
inlercharaxatum non fuit. Unde vos nunc pro amore nihil cum eo, sed nec mecura.per te velmissos tuos
Dei oranipotentis et reverentia sancti Petri exposco, de licentia tua Romam eundi dixisti. Sed et quando
sicut in eadora synodo in eodem Attiniaco a vobis missi domni apostolici Rhemis fuerunt, quotidie per
convocata, quod et impetrare non valui, expostu- septem dies cum rege et mecum locutus fuisti, et

lavi, ac jam etiara per integruraefflagitaviannum, et inde nihil dixisti. Quod dicis te in synodo apud
praecipue in synodo apud Vcrmeriam palatium ohra Vermeriam, indeque apud Atliniacura licentiam
ab orno habita obsecrando declaraavi, nunc quoque eundi Roraara petisse, et impetrare non potuisse,
el obsecro, ct item declamo, ut et hactenus egi, quo omnes episcopi, qui in eisdera synodis fuerunt, li-

vestra archiepiscopahaucloritate apud dorani glorio- quido sciunt, quoniam cura de tuis insolenths in-
sissimi regis Caroli cleraentiam obtineatis, quatenus crepabaris, timens regulare judiciura, vel regis
domni et universalis papae Adriani praeceptis ac castigationera, hcentiara eundi Roraam petebas. Cum
instilutionibus ecclesiasticis mihi, ut omnibus expe- vero videbas, quia et rex et episcopi erant tibi

dil, velut ci qui dc omni Ecclesia fas habet judi- placabiles, de ipsa licentia nihil dicebas, sicut aec
candi, liceat obedire, videlicet ut limina sanclorum modo facis, donec aliquam novitatem, ut soles,
apostolorumPetriscilicet et Pauli mercar,ut devovi,et D quam semper timendo exspecto, iterum facias, dequa
abeodera insupervocatussum, penetrare. Alioquinme compcllalus solitara cantionem de licentia tua re-
vobis abhinc, ut archiepiscopo coepiscopus obtem- cantes. Petitio autem tua apud domnum regera talis
peraredebet, canonice sciatis obsequi non posse, quia fuit, quando ad eum venisti, quia sicut plures et
ut decernit beatus papa Gelasius, nesciunt quid lo- pene omnes in istis provinciis scire dicuntur, et

quunlur, (jui decretis sancta? RomanaeEcclesia^ sedis patet, addens gravibus graviora, velut ipsa sacro-
praesulum quasi canones opponunt, quibus contrairc rura canonum demonslrant judicia, nescio quibus
contra canones est ipsos se erigere. » Iste Gelasius machinationibus exquisitis a te jussio est principa-
papa vonerabilis ct sanctus omnesdecretales epistolas hs elicita, ut de his de quibus ehctos judices se-
venerabiliter sanxit suscipiendas, nec eas venerabi- cundum sacros canones expetisti, non solum
eorum
liter suscipit, hcct ad toraum caput inclinet, qui eis querela, quorum causa usque ad alium tractatura
non ol)edil sed potius porro obvias raanus inferens, diffinienda remansit, verum et quae, ut dixi, in
quod sinc periculo agi non potest, respuil, utpote dorani regis praesentia clectorum judicum sententia
 507 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. b08

diftlnita fuerunt, sine mctropolitani conscientia, sine- A tribuam eisin tempore, ut tabatiir peseorum juxta :

que canonico et episcopali judicio, per judices soe- est dics perditionis, ct adcsse festinant tcmpora
culares, Helmigarium scilicet mercati palalii te- (Deut. \\\u,3i). Etcum tantarumtransgressionum
lonearium, ct Flotharium ac Ursionem villarum inveniaris obnoxius, non cessas me provocare, ut de
regiarum majores, refricarentur contra canones, promisso piltacio tua) professionis atque lua; sub-
qui ab ecclesiasticis ad majoris aucloritatis eccle- scriplionis, de quotibi, utpraedixi, respondere hacte-
siasticos judices, et non a majoribus ad minores, nus distuli, sed et de ahis luis professionibus atque
nec ab ecclesiasticis ad sa?culares, neque a consensu subscriptionibus vel lacessitus rescribam, quatenus
partium electis provocari permiltunt. A quibus ju- professionum et subscriptionura tuarura historias
dicibus saecularibus a te pertitis, quaedam ex ditrHii- plures legentes, si forte sunt qui adhuc eas igno-
tis refricata et immutata, qucedara vero ex ditfmien- rent, earura diligentiara, cautelara quoque et utihta-
dis sunt ditfmita, adinventitia reputatione, sicut ab tera cognoscant. Et priraum quidem respondebo tibi

ipsis qui in eodem placito fuerunt dicitur, de non de pra?fato a te subscripto pittacio, in quo scribis in
necessariis et inconvenientibus juramentis reperta, adminiculo tuo te a me reprehensum, et esse me
et a te corara prsedictis judicibus, ipsis tuis accusa- ostendis reprehensibilem, sed ego spreta reprehen-
toribus, quos contra electos judices sicut expetieras j^ sione tua, qua me, quasi sub quodam excusationis
suscepisti, proposita : quatenus et is, de quo legali- velamine, de scriptoris vitio more tuo evidenter re-
ter et regulariter dit^initum fuerat, ut beneficium prehendere satagis, qui aut dit!'erentiam verbi de-
suum haberet, quod contra rationera et ajquitatem tractera, quod in raeis scriptis tibi datis posui,
perdiderat, eadera adinventione diraitteret : et illi, nesciara, aut scriptoris vitium in eis corrigere non
quibus judicatura fueraf, ut quoniam tu post expeti- sapuerim, vel emendare neglexerim, et exmea re-
tum clectorum judicium idera judicium subterfu- prehensione tuam ostentare scientiam Cham Noe
gisti, beneficia sua usque ad legalem diirmitionem fihus voluisti, non solum in verbi illius differentia,
tenerent, beneficia ipsa desererent, et tu quod ince- sed ct in alio verbo, quod ad ostentationera tui in
pisti evindicares, cum sicut tibi non hcet de accusa- tuis adinvcntionibus iteratum inveni, et cum hinc
tione, sive criminaUs causae, sive civilis, relicto meam insipientiam vohiisti ostendere, tuam studuisli
ecclesiastico, publico purgari judicio, ita etiam non apud scholasticos stultitiam propalare. Pro me nil

licet tibi, postposito vel contempto ecclesiastico curo dicere : mihi enim pro minirao est utate judi-
judicio, ad saecularia judicia convolare, vel quem- cer, aut sine dilectione a tua scientia reprehendar.
cunque, nec etiam laicam personam pertrahere, Sed ne apud illos, qui tecum rumusculos caplant,
—
neque —
^ — ad forura __ —
suum sequi,
,_-,

consenserit ecclesiasticum subire judicium, sicut lex

si
-,- ., —
ipsa laica persona
^
^ glorieris quasi
j
me mutum
solus nostris temporibus thesaurossapienliseetscien-
eiTeceris et
-,- ——
elinguem,
„ ,
qui
j--

Valentiniani, quara probat . Ecclesia, demonstrat. tiae penetrans introisti, hic causa compendii praeter-
Item post ostensas auctorilates. « Et non per- mittens, cum mihi vacaverit ostendam quid regula-
transeat etiam tuam considerationem, cur domnus rum graramaticae arlis auctores, quid orthographiae
rex tuaj petitioni annuerit, ut unde in praesentia doctores, quid sanctae Scripturae tractatores inde
illius electos judices episcopos secundum sacros ca- sentiant atque dicant. » Item post nonnulla. « Sed
nones accepisti, sine conscientiametropolitani, sinc- alia sunt hinc ex sacris canonibus et apostoliciB scdis
que ecclesiasticojudicio, consenserit ut saeculares dccrctis, quae mihi hic ponere longum fuit, et in opu-
judices ad rctractanda ca qua? ditHnita fuerunt, vel sculo quinquaginta quinque capilulorum, quod ad
ad diffmienda, de quibus judices acceperas, demum tuam commouitioncm et correctionem atque inslru-
acciperes. Scio cnim et certus sum hinc illum cano- ctionem tibi dedi, potes relegere, praeter cpistolas
nicum scire judicium, et miror ac doleo cur tu hoc praemissas quas tibi direxi ad redarguendam tuam
videre non voluisti, aut Deo judicc arrogautia caeca- teraeritatem, contra evangelicajn veritatem, et apo-
tus non potuisti. Inunge igitur secundum consilium slolicam atque canonicara auctoritatera, contraque
Apocalypsis Joannis (cap. iir, 18) collyrio oculos sedis aposlolicae dccreta, in tuam et perniciem mul-
tuos, ut videas ct albuginem arrogantiae de oculo D torum praisumptam, sicut in synodo plurimum epi-
raentis, id est intellectu tuo al)jicere valcas : et scoporum est comprobatum sed et praeler : alias
pensa, ne forte domnus rex, ([uem toties exacer- cpistolas ac alia scripla quae tibi direxi, vel dedi ad i

basti, sciens divina judicia atque eloquia, hinc in comprimcndam tuam insolentiam, ct coraraonendam
annuendo votis tuis cogilaverit contra sc scntentias ac inslruendam tuam dilectionem, ut ageres juxta
divinas, de his qui durae cervicis et indomabilcs Domini dictum {Dcut. xxvi, 27) :Quidquaerit Domi-
corde sunt. Qui nocct noceat adhuc, ct qui in sor- nus Deus luus a te, nisi ut timeas Dominum Doum
dibus rst sordescat adhuc {Apoc. xxii, H) ; ct :
tuum, et facias voluntatem ojus, obediasque ipsius
Ut impleant peccata sua stmper {I Thes. ii, 16 ); imperio '?
Qua^, frater, soUicita cordis intonlionc re-
et :Dimisi eos sccundum dcsideria cordis coruin, volve, cl rocogila quid sil quod dixisli : Quia ex
ibunt in adinventionibus suis {Psal. lxxx, 13) ;
tunc (juando mihi litteras illas misisti, ut archiepi-
et : Nonne hcec condita sunt apud mc, et si- scopo cocpiscopus oblemperare debet canonicc, sci-
gnata in thcsauris meis ? mea cst ultio el cqo rc- rcm obscqui mihi to non posse, ct rcvoca anle
 :

509 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 510

oculos quod coram episcopis decem provinciarum A dicio. Noa enim de me verum esse valebis unquam
professus es, et manu propria subscripsisti, scilicet vel usquara probare quod dicis, ab his, inquiens, a

quia privilegio metropolitani provinciae Rheraorum quibus pro aposloHcae sedis privilegiis, quse Christi
ecclesiae, secundum sacros canones, et decreta sedis sunt , usque ad mortem fas erat decretari ,
praedi-
apostolicae sacris canonibus promulgata, pro scire et catur et docelur, in his quae eadem sedes statuit, vel

posse te obediturum profitereris , et subscripsisti. ut respuendum probari. Sed tu probaris ejus privi-
Dic, frater, quando, et ubi, vel in quibus a te requi- legio resultare, quisecundum sacrosanctorum con-
sivi vel extorquere volui, ut mihi contra haec in ah- ciliorum canones supra positos, ab ipsa priraa sede,
quo obedires? qui nunquam tua, sed juxta Apostokim atque ab omni Ecclesia catholica coraprobatos, ut re
te quaesivi, et qui meas injurias , scihcet meae per- vera spiritu Dei conditos, et totius mundi reverentia
sonae, facile Deo gratias possum dimittere, sicut et consecratos, et juxta decreta ipsius sanctae sedis ex
pro tc quolidie omnipotentiam Domini devote exo- eisdem sacris canonibus promulgata, metropohtano
rans facio, injurias ordinalionis divinae, quae a tua privilegiosemel et secundo ac tertio comraonitus
insolentia exquiruntur, ut metropolitano privilegio obedire detrectasti, ut colligationes impietatis, quas
canonice non subdaris, in eum redundantes, qui Spi- contra evangehcam veritatem, et apostolicam atque
ritu sancto suo, a que promulgati leguntur et cre- r) propheticam auctoritatem, contraque sanctorum ca-
duntur canones, instituit, patienter ferre non pos- nonum, et decreta ipsius venerandae sedis, exitiabi-
sura , nec debeo ,
quin tantum inde non satagara liter in tuum et multorum periculum colligasti , dis-
quantum potero. Nam sicut sollicitudo et primatus solveres. Insuper contra sarras regulas adversus me-
totius Ecclesiae catholicae sanctae sedis Romanae pon- tropolitanum privilegium hbello perniciose subscri-
tifici divinitus est collata, ita et uniquique metropo- Unde in synodo conventus
psisti, et subscribi fecisti.

litano ac primati provinciae sollicitudo sibi delegatae ab episcopis decem provinciarura,hbeIIuraprofessio-

provinciae per sacros canones spiritu Dei conditos, nis de futura tua obedicnlia, subscriptum manu pro-

et totius mundi reverentia consecratos noscitur esse pria, quod habeo, porrexisti : contra quem iterura
commissa, » et caelera. Scquuntur denique plura de resubscripsisti. Nam ego decretales epistola sedis
professionibus et subscriplionibus ejusdera Hincraari, apostolicae, divertis temporibus pro diversorum pa-

et correptionibus ejus, usque ad finera operis. trum consolatione vel consultatione ab ejusdem sedis
pontificibus datas, et venerabiliter suscipio, et vene-
rabiliter suscipiendas dico, et scribo, et sacrosancto-
EPISTOLA HINCMARI LAUDUNENSIS
rum conciUorum canones, cum decrelis apostohcae
AD IIIXCMARUM RHEMENSEM.
sedis ex cisdem sacris canonibus promulgatis et re-
Rexpondet ad opusculum quhiquaginta quinque ca-
pitum et ad alia qtue contra ipsum scripta vel ^ cipiendos et custodiendos et servandos, sicut supra
acta. ostendi, profiteor. Et quod te dicis audire obloqui
(Vide Patrologiaj, tom. CXXIV, col. 1027.) de judicio domni papae Nicolai, si de rae dicis, men-
HINCMARI LAUDUNENSIS dacium dicis. Nam quod ille de Rothodo, sive de
AD EUMDEM Vulfado judicavit, non contradixi, sed sicut ipse prae-
De consensu in excommunicationcm ab eo factum cepit obedire curavi. De eo quod dicis de Rothado,
quem exujebat. quia in ejus depositione non consensisti, subscriptio-
(Vide ubi supra, col. 1069.) nes tuae manus propriae te revincunt. Nihil enim
EPISTOLA HINCMARI RHEMENSIS inde egi quodmecum non egeris, nihil subscripsi
AD HIXCMARUM LAUDUNENSEM. quod non subscripseris. Habeo enim illas ipsas ma-
(Apud Sirmoiid., ex Flodoardi, lib. iii, cap. 22.) nus tuae subscritiones.

HiNCMARUs Rhemorura episcopus Hincmaro Lau- Et circa hujus operis finem. De aliis vero, quae in
dunensis episcopo. scripto apud Attiniacum dato raihi improperando

Vir diversis flagellis a diversis attristus dicit : Qui mendaciter dicis, tibi respondere non curo. Sed scias
me comedunt non dormiunt ; ac si diceret, non quia non sum oblitus quod scriptum est in Isaia pro-
quiescunt. Et tu, fratcr, me tuae linguae flagellis atte- D pheta, quoniara sanctus Ezechias arctatus angustia,
rere, et vcnenosis scriptis tuis ad iracundiam pro- blasphemas epistolas sibi directas in teraplo coram
vocando inficere non quiescis. Sed ille qui servum Domino expandit, et ad cum clamavit, et exauditus
suum custodivit a murmurationibus, rae peccatorera est. Expandam autem manus meas ad Dominum cum

et fragileni in se confidentem potest custodire a ran- blasphemis et superbissirais scriptis tuis mihi a te

core et raalitia contra tuas falsas criminationes. directis , orans ut quando scit , et quando vult , et

Post alia raulta super dolorem vulnerum meorum sicut scit, et sicut vult, te converlat ad veras pacis
addcns dicis : Sicut in scriptis tuis perversis inve- et dilectionis atque debitiae obedientae dilectionem ,

nio,quia apostolicae sedis potestati derogo. Unde et me liberet a labiis iniquis, et a lingua dolosa. Et

nenio sanum sapiens tibi unquam credidit vel credet Dominae mcae beatae et gloriosae Dei gcnitricis Mariae
quoniam et ipsa scripta quae ad apostohcam sedem meritis, ac precibus sancti Remigii, cujus privilegio

saepissime misi, et illa quae tibi resultanti saepe trans- derogas, exaudiet me adjutor in opportunitatibus in

raisi, le revincenl, et in isto saeculo et in futuro ju- tribulatione. Et quia beatus Hieronymus de his, quo-
5H HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. ol2

rurn adversum me gratis suscepisti officium, dicit : A Maias pastor noster in raonte Lauduno in sua synodo
K Audiant canes raei, tu qui de filio in fratrem, in- de perplurirais utilitatibus suae sanctae ecclesiae,

deque crovisti in coepiscopum, et post adeo profe- ordinandoet emeliorando qucedam in eisdisputaret ;

cisli ut in cauem meum excreveris, accipe hanc occurrit pro successu temporum quaedam pars ejus-
perversi conlumaciae tuac piltacioli exigente causa dem disputalionis, pro qua quia ordinandi rerura
prolixam responsionem. Cum aulem milii vacaverit, ecclesiasticarum potestas ab eo, cum jus et lex ca-
succinctius de aliis perversis et incompositis scriptis nonum jubendo priEcipit, ut cpiscopus res ecclesiae
tuis, in quibus quajdam mendaciler, quaidam repre- sua3 quibus voluerit, et quomodo voluerit disponendo
hensibiliter me reprehendendo, quaedam ficte humi- dispensot , auferretur ;
perplurimaB auctoritates
liter et vere superbe scripsisti, rescribam, ct in illo sancti Petri successorumque ejus, quibus qualiter
scripto, quia lego dixisse Dommum : Jam non irascar etquomodo data sit potestas ligandi et solvendi, ab
tibi amplius, quantum mihi adhuc paret, de hujus- eodem pastore nostro in praesenlia totius synodi eas
raodi altercationibus tibi scribcndi finem imponam. relegendo recitatae sunt. Quibus recitatis, raemor
De hoc quod dicis, quia dicunt de me homines : injuriarum suarum, moderno acciderant
quae ei

Qualis est ille avunculus, quitaliasuo nepoti scribit, terapore addidit, quod immineret tempus compro-
dicant et de te ipsi horaines QuaHs synodi, quae in Yermeria palalio regio a
: est ille nepos,
g vincialis
ab avunculo suo talis ut tunc erat assumptus, et vobis veslrisque suffraganeis viii Kal. Maias habita
talis sicut nunc est in spiritaii ac teraporali honore est. Ad quam vestris litteris evocatus libenti animo

effectus, qui talia sibi exigit ab invito avunculo, ne coram oranibus professus est, se sine ulla interca-
talis ab aliis, sicut a nepole suo depingitur, aestiraa- pediue progrossurum. Sed quia credebat in ipsa sy-
tus, per eura blasphemetur nomen Domini, ot vitu- nodo, quod raos haud exposcil canonicus, aliquam
peretur rainisleriura ejus ; seculus Apostoluni scri- violeutiara sibi illegaliter et contra loges canonum
bontem ad Corinlhios contra se blasphemanles, et a quocunque fiori, serraone conlestatorio ot aucto-
viUpendi ab ahis laborantes. Egit quippe doctor ritate sancti Petri, quod si ei licenlia eundi Ro-

egregius, utdum ipse qualis esset agnoscilur, el vita mara prohiberetur, aut ipse captus obtineretur, om-
et lingua male proedicantiura cjus prajdicatione vile- nes sacerdotes totius parochiai suae colligavit, ut

sceret. lllos videlicet commendaret, si se abscon- nerao eorum in ea sacerdolali ministerio tandiu ute-
deret. Cumque non ostenderet, errori locura de-
se relur, usque dum ille ipse nobiscura iterura viva voce
disset. Dicunt etiam ipsi homines de te Qualis est : loqueretur ; aut litteroe ex ipsa sancta sede bcati
ille nopos, qui talia contra suum avunculum et nu- Pelri aposloli nobis raitterenlur. Quo facto quod
tritorom atque ordinatorera macliinatur, et quantura tunc non accidit, nunc in Silvaco palatio v Kal. Ju-
potest mali agit, et plusquam potest agere cupit? Si- ^ nias peractura est. Qua lamen die priusquam ad ip-

cut tu in die magni judicii raanifestc videbis, si te an- sum Silvacum perveniret, praescius venlurae violen-
teainde non recognoveris, et dignis poenitentife fruc- tiaj suae, praedixit sacerdoti nostro Clarentio, si-
tibusnon emendaveris. Multumme fatigas, etmerito, raulque diacono Teutlando, ut nobis denuntiarent
non impuletur tibi. Sed fatigalionem meam consola- pcr oinnia nos sorvaturos, quae causa suarum inju-
tur, quod sicut tibi scripsi dicil Grogorius Et si .Ethi- : »: riarum, et ut satius dicamus, pro statu sauctarum
« ops nigor balnoura intrat, et nigor de balneo exit, ecclosiarum, in prjescripta synodo xiii Kal. Maias
« tamen balneator denarium balnoi suinon perdit. a omnibus sacerdotibus suae parochia' observare au-
Timco de te raeo Alexandro, quod de suo dicobat ctoritate sancti Pelri ipse proeceperat.
Paulus Alexander aerarius multa mala mihi oslen-
: Et post aliquanta : Quapropter quia eumdem do-
dil, reddet illi Dominus. » minum nostrum regia potestate retentura et reclu-
sum viva voce non poteramus, et sacerdotali
adire
ministerio eo frui non audebamus,
prohibiti ab
HINCMARI RHEMENSIS III Kal. Junias ad capitolium nostrum convenimus,

AD EC.MDE.M. et ibidera coramuni coUoquio retractantcs ratum

(Ex Conciliis Labbei, ut ct sequentes epislolao.)

D forc duximus, ut cxinde consilium nostrae salutis a

sacra paternitate alrailatis vestra» humilitcr depo-

Hi.NcMARus Rhcmorum episcopus, ac plebis Dei fa- sceremus, utrum sacerdotalis ministerii olficio mis-
raulus, presbyleris, diaconibus, ac reliquo cccle- sas celebrando, et domino pro receptione pastoris
siastico ordini, et cunclis in Laudunensi parochia nostri ac comrauni utililate totius sanct;c Ecclesi«
consislcntibus salutem. sacrificia olVcrondo, baptizando pueros, visilando
Confratres ac consacerdolcs nostri Hetto, Ermino, infirmos rcconciliando cura viatico niunore pami-
Iladulfus, et (;iarontius presbyteri ccclesia^ veslrie lentiam polontos, so[)eIiendo mortuos, cum penilus
prid. Kai. Junias pra;sentis socunda; indictionis data ab his oranibus prohibili siraus. El paulo post iQ :

mihi ad viccra omnium vestrum pctitione, cujus parochia uostra uti debeal, an non, el reliqua,
hinc partim textus, quanlum sufficerc vidi, setiui- Quani relegens salis superque dolui fateor, quia di-
lur, dc ([uibusdam capitulis vcstrue commuuis ne- lectus frator cl cocpiscopus noster Hincraarus contra
cessilatis consuluerunt, hoc raodo : Dum xiu Kal. episcopalcm gravitalom, ct conlra cvangelicam ve-
513 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 514

ritatem, atque apostolicam et canonicam auctorita- A nosse metropolitanum episcopum sollicitudinem to-
tem talia inconsulte causa suarum injuriarum agere Propter quod ad metropolim
tius provinciae gerere.

prffisumpsit ;
qualia nuUus ante ipsum episcopus undique qui negolia videntur habere concurrant.
egit : qusB non modo sacrarum Scripturarum tramiti Unde, fratres charissimi, docente nos beato Gre-
sanctorum adversa, ve-
contraria, et decrctis sunt gorio ac dicente, « qui non corrigit resecanda, com-
rum et humanae ac universae Christianilati
saluti mittit, ad praefatum fratrem et coepiscopum no-
»

sunt animica. Quia, sicut Hilarus papa dicit, non strura Hincmarura has quae sequuntur litteras au-

minus in sacrarum traditionum dehnquitur sanctio- cloritate melropolitana dirigere necessarium duxi ;

nes, quara in injuriam ipsius domni prosilUtur. monens illum paterna ac fraterna dilectione, ut

Vestram autem solerliam laudo, filii ac fratres cha- juxta beati papae Hilari decreta ipse quantocius ini-
rissimi, quos praecepta sacrorum canonum non per- quum factura suum dissolvat. Quod si agere nolue-
functorie legisse cognosco. Ait enim sacra et mystica rit, et contumaciter, quod absit, magis differre

Nicsena synodus Auliqua consuetudo serveturper

: « quam obedire maluerit, sciat generalitas fraternita-

iEgyptum, Libyam et PentapoHm, ita ut Alexan- tis vestrae virtute Domini nostri Jesu Christi, qui,

drinus episcopus horum omnium habeat potestatem ;

ut ipse dicil, venit aniraas salvare, non perdere, et

quia ut urbis Romaj episcopo parilis raos est. Simi- g venit qua^rere ct salvare quod perierat : qui est, ut

hter autem et apud Antiochiam cseterasque provin- ipse insinuat, via, veritas ct vita (Joan. iv) : via scili-

cias suis privilegia serventur ecclesiis. » Quod capi- cet conversationis sanctae, veritas doctrinae divinae,

tulum sanctu^Bonifacius papa scribens ad Hilariura vila beatitudinis sempiternae. A quo, et per quera
Narbonensem episcopum exponit hoc modo : « Con- in aedificationem, et non in destructionem sacer ordo
venit nos paternarura sanctionum diligentes esse episcopalis accepit exordium. Judicio etiam sancti
custodes. Nulii etenim videtur incognita synodi con- Spiritug, quo sacri promulgati sunt canones ; et

stitutio Nica;nae, quae ita praecipit, ut eadem proprie sancti prophetae atque apostoli, eorumque successo-
verba ponamus ;
per unamquamque provinciam jus res, et apostolicae beati Petri sedis pontifices nobis
metropolitanos singulos habere debere, nec cuiquam docuraenta salulis et regulas ac decreta salubria

duas esse subjectas quod illi, quia ahter creden-

: ediderunt, et servanda inviolabiliter tradiderunt, si-

diim non est, servandum, Spiritu sancto suggerente, cut in subsequentibus relegetis cuncta quae de ca-
sibiraet censuerunt. » Et post aliquanta : « Quod pitulis in vestra petitione conscriptis contraria di-

idcirco dicimus, ut advertat charitas tua, adeo nos vinae auctoritati, quae tenetur in subditis, aut verbo
canonum praecepta servare, ut ita constitutio quoque praecepit, aut scripto decrevit, irrita et vacua et

Dostru ditTmial ;
quatenus metropolilani sui unaqua- nuIUus virtutis vel auctoritatis esse pronuntio atque
que provincia in umnibusrebus ordinationcm semper decerno ; vobisque ministris ecclesiae Laudunensis
exspectet. » Et secundum Africanuraconcilium scri- parochiae praefata auctoritate praecipio, ut et in rais-
bens ad Coelestinura papara : « Decreta, inquit,Ni- sarum celebrationibus, et in caeteris officiis, tam
cajna sive inferioris gradus clericos, sive episcopos diurnis, quam nocturnis, et in distributione secun-
ipsos suis metropolitanis apertissime commise- dum traditionera Doraini sacramentorura coelestium
runt. » fratribus el populis consulendis, sed et in baptizan-
Et venerandura Antiochenura conciHum : « Per sin- dis parvulis, et in suscipiendis ad pa-nitentiara indi-
gulas, inquit, regiones episcopos convenit nosse genlibus, etin subveniendis vialico munere secun-
metropolitanum episcopum solhcitudinem totius pro- dum sacros canones obeunlibus, et in sepeliendis
vinciae gerere. Propter quod ad raetropolira omnes raortuis, sine uUa retractatione aut negligentia,
undique qui negotia videntur habere concurrant. quanlum patitur huraana fragilitas, secundura tra-
Unde placuit eum de honore praecellere, et nihil raitera sacrarura Scripturarura traditionemque ma-
amphus praeter eum caeteros episcopos agere, se- jorura divina munia exsequendo fratribus et populis
cundum antiquam a patribus nostris regulara con- consulere studeatis : scientes vos ordinura vestrorum
slitulp.m, nisi ea tantum quac ad suam dioecesim sustincre jacturam, si confessi aut regulariter con-
pertinent possessionesque subjectas. Unusquisque D victi fueritis de proximorum per vestram negligen-
enim episcopus habeat suae parochire potestatera tiam, quod absit, periculo. Si autem, quod non est
ut regat juxta reverentiam singulis corapetenlem ; et, credendum, frater et coepiscopus noster Hincmarus
providentiam gerat oranis possessionis quae sub ejus quocunque tempore cuicunque vel quibuscunque
est potestate : ita ut presbyteros et diacanos ordinet, vestrum pro hoc quia ejus illicitam praeccptionera
el singula suo judicio coraprehendat. Araplius autera non observaslis, contra regulas in antiquo fecerit,
nihil agere tentet praeter antistitemraetropolitanura. » secundura sacros canones ad metropolim vestram,
Presbyteros, inquit, et diaconos parochiaesuaeepisco- vel ad provinciale concilium qui laesos se existiraa-
pusordinet, etnon exordinet. Quia quos solus cpisco- verint feslinent recurrere ; ut quod perperara illis,

pus ordinare potest, solus nisi ut venerandi pi-^figunt quod Deus longe faciat, fuerit irrogatum, synodi
canones a sacris officiis submovere vel suspendere experti exaraen debiiam ct necessariam emendatio-
nequaquam potest. Et singula, inquit, non autem nera suscipiant.
generalia suo judicio comprehendat, quem convenit
515 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 516

HINCMARI RHEMENSIS A reconciliando cum viatico munere poenitentiara pe-

AD EUMDEM. tentes, sepeliendo raortuos ; cura penitus ab liis

HiNCMARUS Rhemorum episcopus dilecto fratri omnibus prohibiti simus. » Et paulo post : <^ In pa-
Hi.NCMARo Laudunenti coepiscopo nostro saiutera. rochia nostra uti debeat, an non, et reUqua. Quam
Pridie Kal. Junias praesentis secundai indictionis novitatem a saeculo hactenus inauditara, frater cha-
misit ad me grex Laudunensis ecclesia; per legatos rissime, satis contremiscens exhorrui, satis super-
suos, quorum nomina scripta habemus, oblatam pe- que dolui. Unde augentur mihi lacrymae : geraitus
titionem, in qua inter caetera continetur : Dum xiii se inmeo corde non capiunt, alque ex intimo visce-
KaL Maiasidem pastor noster in monte Lauduno rum dolore peccatis raeis reputo, quod tu talia fihus
in sua synodo de perplurimis utilitatibus sua2 sanctae meus in tempore isto novitatis praesumptione, quae
Ecclesiffi ordinando et emeliorando quaedam in eis de superbia descendere noscitur, agis, quaUa nun-
disputaret/occurrit pro successu temporum quaedam quam uUus episcoporum legitur praesumpsisse. »

pars ejusdera disputationis, pro qua quia ordinandi Nam sicut in sacra Historia legitur : Petrus quidem
rerum ccclesiasticarum potestas ab eo, cum jus et servabatur in carcere, oratio fiebat sine intermis-
lex canonum jubendo praecipit, utepiscopus res suae sioneabecclcsiaadDeumpro eo{Act. xii). Liberius
ecclesiae, quibus voluerit et quomodo voluerit, dis- g papa, VigiUuspapa,Joannespapa,etpontifices sanctae
ponendo dispenset, auferret ir, perpluriraae aucto Romanae Ecclesiae in exsiUum missi, et quidara eo-
ritates sancti Petri successorumque ejus, quibus qua- rum carcere conclusi fuerunt : Athanasius Alexan-
Uter etquomodo datasi potestas ligandi et solvendi, drinae secundae sedis episcopus, et san(ftus Meletius
ab eodem pastore nostro in praesentia totius synodi Antiochenae tertiae sedis episcopus, et CyriUus Hie-
eas relegendo recitatae sunt. Quibusrecitatis, memor rosolymitanus episcopus, Joannes ConstantinopoU-
injufiarum suarum, quae ei moderno acciderant tanus episcopus, Paulinus Treverensis episcopus,
tempore, addit quod iramineret tempus comprovin- sanctus Hilarius Pictaviensis episcopus, Eusebius
ciaUs synodi, quae in Vermeria palatio regio a vo- VerceUensis episcopus de parochUs suis abducti et

bis vestrisque suffraganeis viii Kal.Maiashabita est, in exsiUum missi fuerunt, et tale quid agere, sicut
ad quam vestris Ulteris evocatus Ubenti animo co- egisti, non praesumpserunt. Beatus Ambrosius in ec-

ram omnibus professus est se sineuUaintercapedine clesia Mediolanensi Juslina haerelica imperatrice
progressurum. Sed quia credebat in ipsa synodo, praecipiente, conclusus, et arraatis circa ecclesiam

quod mos haud exposcit canonicus aUquam violen- excubantibus obsessus, et carpento posito ante os-
tiam sibi illegaUter et contra leges canonum a quo- tiura, quo in exsiiium traheretur, animam suara te-

—
cunque
^ — fieri,,

sancti Petri,
sermone contestatorio
quod si ei licentia eundi
et
„. auctoritate
Romara prohi- ^
nens
- in manibus
^_ suis,
_ quid
^ tale non egit.
,
,J3 Rigobertus
j,

Rheraorura episcopus crudeli violentia a sede sua

beretur, aut ipse captus obtineretur, omnes sacer- expulsus, et in proprietate sua non longe ab eadera
dotes totius parochiae suae colligavit, utnemoeorum urbe cum magna indigentia pluribus annis residens
in ea sacerdotali ministerio tandiu uteretur, usque deguit, sed quid tale cum coepiscopis suis non egit.
dum Ule ipse nobiscum iterum viva voce loqueretur, Fuerunt etiara alii nostra aetate ac tempore a sedibus
aut litterae ex ipsa sancta scde beati Petri apostoli nobis suis pro diversis causis ad tempus expulsi, quidam
mitterentur. Quo facto, quod tunc non accidit, nunc eliam irrecuperabUiter abjecti, et tale quid non ege-
in Silvaco palatio regio v. Kal. Junias peractum est. runt ; attendentes sibi dixisse Apostolum, et ex pro-
Qua tamcn die priusquam ad ipsum Silvacum perve- phetico testimonio confirmasse : No7i vos defendentes,
niret, praescius venturae violentiae sua2 praedixit sa- charissimi, sed date locum irce. Scriptum est enim.
cerdoii noslroCIarcntio simulque diacono Teutlando, Mihi vindicta, ego retribuam, dicit Dominus {Rom.
ut nobis denuntiarent per omnia nos scrvaturos, quae XII ; Hebr. x ; Deuter. xxxii). Et si enim aliud vel
causa suarum injuriarum, el ut satius dicamus, pro hoc te ab hac praesumptione cohibere debuerat, ne
statu sanctarum ecclesiarum inpraescripta synodoxiii solus talia faceres, quae nemo aUus fecit : Cum bea-
Kal. Maias omnibus sacerdotibus suae parochiae ob- tus Petrus apostolus dicat: iYemo vestrum patiatur
servare auctoritate sancti Petri ipse pracceperat. D tanquam homicida, aut fur, autmaledicus{I Petr.
Et post aliquanta : « Quapropter quia eumdem IV). Tanquam maledicus, inquiunt catholici doctores,

dorainum noslrum regia potestate retcnlam ct re- patitur, qui persecutionis sua; lempore in sui sallem
clusum viva voce adirc non poteramus, et saccrdo- injuria persecutoris efTrenalur. Et itera idem apo-
tali ministerio ])rohibiti abeofrui non audcbamusiii slo^ovumpTmceps dicil : Christuspassus est pro no-
Kal. Junias ad capitolium nostrum convenimus, ct his,vobisreliuguenscxcmplum,utscquaminivestigia
ibidem communi coUoquio retractantcs ratum forc cjus : quipeccatum non fecit ncc inventus estdolus in

duximus, ut exinde consilium nostrae salutis a sacra ore ejus, qui cum malcdiceretur non malcdiccbai,
paternilate almitatis vcstrae humililcr deposccrcmus, cum patcrefur non comminabatur tradebat autem ;

utrum sacerdotalis ministcrii ofticio missas celebran- judicanti seinjUste{IPetr. u). Tradebatautem, etiion
do, ct domino pro receplionc pastoris nostri ac cxcomuiunicabat noquc malediccbat. KtPauIus apo-
communi utiUlale totius sanctae Ecclesiae sacriUcia slo\nsdic\[:NcminidantcsnHamof)'rnsionem, ut non
oiferendo, baplizando pueros, visitando ialirmos, vituperctur mifiisterium nostrum; sed in omnibus
 :

517 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA fflNCMARI LAUDUN. 51$

exhibeamus nosmetipsos sicut Dei )7iinistros,iri mul- AsediWis maxiine esse debemus humiles a quibus
ta patientia. Et patientcs estote ad omnes {II Cor. aliqua patimur. » Psalmista dicit Vide humilitatem :

vi) Et sanclusGregorius scribens ad Januarium dicit meatnde inimicis meis {Psal.i\). Et ad Maximianum
" Inter querelas multiplices, inquit, Isidorus vir cla- episcopum scribit: « F^requenter, inquions, me ad-
ressimus a tVaternitate tua fruslra se excommunica- monuisse vos recolo, ut in proferenda sententia esse
tum anatheraatizatumque conquestus est. Quod praecipites nullatenus deberetis. » Et ad Marcianum

quara ob rem factum fuerit dum a clerico tuo, qui dicit, quia nullus sine cognitione damnandus est.

praesens erat, voluissemus addiscere, pro nulla alia Continetur etiam in praefata petitione ab ecclesia

causa nisipro eo quod te injuriaverat factum inno- Laudunensi exiguitati meae oblata, te prohibuisse

tuit. Quae res nos vehementer afflixit. Quia siilaest, nulli communionem, nec etiam obeunti ultimam
nil te ostendis de cfflestibus cogilare, sed terrenam poenilentiam, vel viaticum munus in parochia tua

te habere conversationera signiticas"; dum pro vin- tribui, nuUum infantem in eadem parochia baptizari,

dicta propriae injuriae, quod sacris regulis prohibe- nullum mortuum sepeliri, si tibi licentia eundi Ro-
tur, maledictionera anathematis invexisti. mam prohiberetur,aut captus tenereris; usque dura
« Unde decaetero omnino esto circumspectus atque tu ipse viva voce cum eis loquereris, aut litterae a sede
sollicitus, et talia cuiquam pro defensione injuriae tuae g apostoUca ecclesiae Laudunensi raitterentur. Et unde
inferre denuo non praesumas. Nam si tale aliquid nosti, frater, si vel usque in crastinum vives? sem-
egeris, in te scias postea vindicandum. Et oblata per obligati erunt quos decrevisti Iigari?Quo contra
mihi petitio Lauduncnsis ecclesiae hanc inauditam beatus Gregorius dicit : Durum quippe est, ut qui
antea excoraraunicationera causa injuriae tuse a te nescit tenere moderamina vitae suae, judcx vitao fiat

priusquara ipsa injuria tibi irrogaretur deproraptara alienae. Et plerumquecontingit ut hunc

judicii locum

fuisse demonstrat. Quae etiam praeterita proxima teneat, locum vita minime concordat ac
cui ad :

Domnica die iv videlicet Kal. Junias praesentis se- ssepe agiturut vel damnet immeritos, vel alios ipse

cundae indictionismissarum celebratione practermissa ligatus solvat. Igitur, quantum ex te est, haec cru-

in Laudunensi parochia, proh dolor ! exstitit exse- delitas tua omnemcrudelitatem omnium paganorura,

cuta. » Et item sanctus Gregorius in homilia 26 :

et onines persecutiones oraniura persecutorura, quae
« Judicare, inquit, digne de subditis nequeunt, quiia Christianis illatse fuerunt , excedunt, dicente Do-
subditorura causis sua vel odia vel gratiara sequun- mino : Nolite timere eos quioccideriint corpus, ani-
tur. Unde fit ut ipsa hac ligandi ac solvendi pote- mamautemnon possunt occidere (iVa/</i.x).Tuau-
state se privet, qui hanc pro suis voluntatibus, et lem, frater, quantura ex te est, animam et corpus
pro subditorum moribus exercet. Unde recte
non j,._ mittis in gehennam ; et non solum illos omnes occi-

per prophetam dicitur Magnificabant animas quce

:
^ dis, quos sine baptismate, aut sine poenitentia et

non moriuntur, et vivificabant animas quoi non communione de hoc saeculo exire praecipiendo facis;
vivunt (Ezech. xm). Non morientem quippe morti- verum et omnes presbyteros reos mortis illorum
ficat, quijustum damnat et non victurum vivifi-
;
efficis, atque illorum judicio qui jara in coeUs cura
care nititur, qui reum supplicio absolvere conatur. Deo regnant, et in terris miracuhs coruscant, gradu
Causae ergo pensandae sunt, et tune ligandi atque privatos efficis ; et pro tantis non solura in synodo,
solvendi potestas exercenda. y> Cui concordat verum et in divino judicio i'ationera de illorum raor-
terapore prior, sed loco posterior sanctus Au- tibus reddes. Quia sicut Paulura legimus tantorura
gustinus in libro de Poenitentia': « Noluit, inquiens, manibus sanctum Stephanum lapidasse quantos ad ,

hominem ab homine judicari ex arbitrio suspicionis, lapidandum exertos reddidit ita et tu tantos occi- ;

vel etiara extraordinario usurpato judicio, sedpotius dis, quantos tua crudelitate, et injusta atque iniqua
ex lege Dei secundum ordinera Ecclesiae, sive ultro comraendatione sine baptisraate atque communione
confessum, sive accusatum atque convictura. Unde de corpore exirefacis. Quomodo tibi, frater, a mente
pro tuis injuriis non debueras presbyteros excoramu- excessit, quod Dominus per prophetara unicuique
nicare ab sanctum sacrificium
officio celebrandi ;
nostrum dicit Speculatorem te dedi domui Israel.
:

cum juxta sacroscanonessoluspossis episcopus prc- D Si non annuntiaveris iniquo iniquitatem suam,et
sbyteros ordinare, sed nonconfessos ueque convictos nonconversusfueritimpiusabimpietatesua,ipsequi'
de crimine solus non polest, nisi ut venerandi prae- dem inpeccato suo morictur, sanguinem autem ejus
figunt canones, ab officio removere. Minime autera de manu tua requiram {Exech. xxxiii). Et si illorum
pro tua injuria quemquam presbyterorura, quanto- sanguinem de manu tua Deus requiret, quibus non
minus oranes parochiae fuae sacerdotes non debueras annuntiasti suara iniquitatera, ut ab impielate sua
oflicio presbyterah privare? « cura sanctus Gregorius converterentur ;
quiddices, frater, illi injudicio suo,
ad Euphemium scribens dicat: « Servorura Dei hu- qui sicut ipse dicit, non venit animas perdere, sed
militas in aftlictionis tempore debet apparere ;
qui salvare ? Cura venient illae aniraae ante Deura, qui
vero se contra praepositos suos eriguent, profecto natos suos ad baptisrai gratiam, ut de potestate dia-
ostendilur, quod esse servi Dei contemnunt. Non boli liberarentur, fidehter portaveruutet obtulerunl,
enim grande est, his nos esse hurailes a quibus ho- vel perpatronos [f. patrinos] raiserunt? Sed et illx
noramur quod et hoc saeculares quilibet faciunl
; : uoQ minores grandium aQimuIae parvulorum, qui
 . ;

519 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 520

non suo sed alieno peccato obnoxiae liberari potue- A sine dubitalione testenlur, neque ipsi sunt per aeta-

runt, nisi tua crudelitate et furore ac indignatione tem de traditis sibi sacramentis idonei respondere,
animi forentperdilae,etclamabunladversum te ? pro absque uUo scrupulo eos esse baptizandospraecepit,
quibus omnibus, additis eliam tuis peccatis, tot ne ista trepidatio eos faciat sacramenlorum purga-
marlibus dignus, quotoccidisti crudeliori gladio tuae tione privari. Et sanctus Leo hinc dicit : « Si nuUa
senlentiae, quam materiali macha?ra. exstant indicia inter propinquos aut farailiares,

Unde dignasultionurapoenassiue dubio lues. Cur nulla inter clericos, aut vicinos, quibus hi de qui-
non te terruit, et ab hac perversa sententia profe- bus queritur baptizati fuisse doceanlur, agendum
renda Domini promissio revocaverit, qua universaU est ut renascantur, ne manifeste pereant. In quibus
Ecclesiae sua3 per Isaiam prophetam pollicitus est quod non ostenditur gestum, ratio non sint ut vi-
dicens Ab orienteadducam semcn tuum ct ub occi-
: deatur iteratura qui autem possuntraerainisse quod
:

denteco)igre(jabo te. Dicam Aquiloni, Da; et Austro, ad ecclesiam veniebant cura parentibus suis possunt
Noli prohibere {Isa.xwui). Ei tu prohibes Ecclesiae recordari an quod eorura parentibus dabatur acce-
ab immaculato divini fontisutero Dommo fiUos ge- perint. Sed si hoc etiara ab ipsa raemoria alienum
nerare, qui non venit animas perdere, sed salvare. est, conferendum eis videtur, quod coUatum esse
Quomodo te prseteriit qaod in EvangeUo legis : Offe- gnescitur; quia non temeritas intervenit praesumptio-
rebant, inquit, illiparvulos ut tangeret illos. Disci- nis, ubi est diUgentia pietatis. » Et sanctus Gela-
•puliautemcomminabantur afferre.Quos cum videret sius : " Baptizandi sibi quispiara passira quoque
Jesus indigne tulit, etaitillis: Sinite parvulos venire tempore nullam credant inesse fiduciara proeter
ad me,et neprohibueritis eos {Matth. \i\; Marc.x). paschale festum et pentecostes venerabile sacramen-
Et tu prohibes offerri Domino parvulos? Et si tre- tum, exceplo dunlaxat gravi languoris incursu, in
mendum Dei judicium te non terruit, et a furore quo verendum est ne, morbi crescente periculo, sine
animi tui ut taUa prseciperes revocare non potuit, remedio salutari fortassis aegrotans exitio praeventus
quia nunquam et nusquam postquam sacrum Nicaj- abscedat. Et diaconi absque episcopo et presbytero
num conciUum est celebratum, tale quid factum baptizare non audeant, ni praedictis fortassis officiis

fuisse audisti, sicut fieri praecepisti : timere debue- longius constitutis necessitas extrema compellat
ras nesolus hoc ageres quod nuUus Christianorum quodet laicis Christianis facere plerumque concedi-
unquam facere ausus fuit. Nam de infantibus bapti- tur. » Et sanctus Gregorius scribens ad Joannera
zandis qui necdum baptizare noscuntur, quoties Larissaeum episcopum, dicit : « Secundum, inquiens,
necessitas exegerit, regula ecclesiastica per beatura de criminaUbus capitulum adversus Adrianura epi-
Siricium prolata demonstrat, dicens ita : Infantibus scopum videtur esse propositum de infantibus ejus
qui necdum loqui potuerunt per aetatem, ut his jussu a sacri baptismatis susceptione prohibitis ;

quibus in quaUbet necessilate opusfuerit sacri unda atque in inablutos sorde peccati defunctos in tene-
omni volumus celeritate succurri, ne
baptismatis, bris. » Vide, fraler, quia esse hoc criminale capi-
ad nostrarum perniciem tendat animarum, si negato tulum sanctus deraonstrat Gregorius. Sed et de
desiderantibus fonte salutai'i, exiensunusquisque de ultima paMiitcntia, et viatico munere nuUi negare
saeculo et regnum pcrdat et vitam. Quicunque ctiara debere Ulius sententia sufficere tibi debuerat qui
discrimen naufragii, hostililalis incursum, obsidionis dicit : Venit filius hominis quoirere et salvare quod
ambiguum, vel cujuslibet corporalis aegritudinera perierat {Luc. xix) : et licet misericordia Domini
desperationis incideriut, et sibi unico credulitatis qua plena est terra illis qui ultimam poenitentiam,
auxilio poposcerint subveniri, eodem quo poscunt ct viaticum munus sibi dari deposcunt, si eis fuerit

momento temporis expelitae regenerationis proemia denegalum, subvenire possit qui corde credunt ad
consequantur. Hactenus erralum in hac parte sufil- justiliam, ore aulem confitcntur ad salutem, trans-
cial : nunc praefalam regulam omnes teneant saccr- fixi dolore cordis, et baptizata conscientia suis
doles qui nolunt ab apostolicffi petrae super quara lacrymis graUara Dei incomprehensibiliter perci-
Christus universalem construxil Ecclesiam, solidi- piant, quod eisdenegare jussisti, sicut in illo lalrone
tale divclli. Et bealus Leo dicit « PrincipaUs et : D quod, ut beatus Augustinus dicit, ex baptismi sacra-
maximi sacramenti cuslodienda nobis est mystica raenlo defuerat, complevit omnipolens benignitas ;

et rationabilis exemplalio non indicla Hcentia, qua quianon superbia, vel contcmptu, sed ex necessitate
in baptismo tribuenda pcriciitantibus subvenitur : ilii defucral : taraen manifostissime tu reus eris illa

ita enim in has duas festivilales, Pascha scUicet, et rum omnium auimarum, si lua pra'ceplionesinepoc-
Pentecosten, conncxassibimet atquo cognalas inco- munere robus humanis excedanl.
nilonlia et viatico
lumium et in pacis securilate degoiitium libera vota De viatico munere sancta- communionis sacrum
dilTerimus, ut in mortis periculo, in obsidionis dis- Niccnum conciliura dicit « Quia gcneralilcr orani :

crimine, in persecutionis angustiis, in timore nau- cuilibet in exituposito, eti)Oscenti sibi communionis
nuUo tempore hoc verae
fragii, salutis singulare gratiain tribui, episcopus probabiliter cx oblatione
pncsidium cui^iuam dcnegeraus. » Et Africanura (hire debebit. » De (jua sancta et raystica synodo
concilium eliain eis infaulibus dc (juibus non inve- boatus Leo papa ad Anatoliuin opiscopum Constan-
niuntur certissimi lcstes qui cos baptizalos esso liuopolitauum scribit dicens : d Quod illa Nicjeuorum
521 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 522

canonum per sanctum vere Spiritum ordioata con- A interdicenda est, nec reconciliatio deneganda ;
quia

ditio in nulla sit parte solubilis. Nulla sibimet de misericordiae Dei nec mensuras possuraus ponere,
raultiplicatione cougregatioais synodalia concilia nec tempora difFimre, apud quem nullas patitur ve-
blandiantur, neque trecentis illis deccm et octo epi- niaemoras vera confessio, dicente Dei Spiritu per
scopis quantumlibet copiosior numerus sacerdotum prophetam Cum conversus ingemuerls tunc salvus
:

vel coraparare se audeat vel praeferre, cum tanto divi- eris {ibid.). » Etalibi : Dic tu iniquitates tuas prior,
nilus privilegio sit consecrata, ut sive per pauciores, ut justificeris (Proi'. xviii). Itera : Quiaapud Domi-
sive per plures ecclesiastica judicia celebrentur, num misericordia cst, et copiosa apud eum redcm-
orani penitus auctoritate sit vacuum quidquid ab ptio {Psal. xxix). In dispensandis itaque Dei do-

illorum fuerit constitutione diversum. » Et sanctus nis non debemus esse difficiles, nec accusantium
Siricius etiam de apostatis , et idolorum cultu , ac se gemitus lacrymasque negligere, cum ipsam poe-
sacrificiorum contaminatione profanatis decrevit, ut nitendi affectionem ex Dei credamus inspiratione
in ultimo fine suo reconciliationis gratia eis non de- conceptam, dicente Apostolo : Ne forte det illis

negetur : quia, dicente Domino, noluraus mortem Deus pccnitentiam, ut resipiscant adiabolilaqueis,
peccatoris, tantum ut convertatur et vivat. Et san- aquo captivi tenentur adipsius voluntatem {II Tim.
ctus Innocentius dicit, quia communionem dari ob- g nj- Verura etiam , ut diximus , talium necessitati

euntibus placuit, et propter Domini misericordiam ita auxiliandum est, ut aclio illius poenitentiae,

quasi viaticum profecturis, et ne Novatiani haeretici nec coramunionis gratia, si eara etiam amisso vocis

negantis veniam asperitatem et duritiam subsequi officio per indicia integri sensus postulant negetur.
videamur. Tribuitur ergo cura poenitentia extrema At si aliqua vi segritudinis ita fuerint aggravati, ut

communio, ut horaines hujusraodi vel in supremis quod paulo ante poscebant sub praesentia sacerdotis
suis permittente Salvatore nostro a perpetuo cxitio significare non valeant, testiraonia eis fideliura cir-

vindicentur. Et sanctus Coelestinus dicit : « Agnovi- curastantium prodesse debebunt, ut simul et poeni-
mus, inquiens, poenitentiam morientibus denegari, tenti^ et reconciliationis beneficium consequantur.

nec illorum desideriis annui qui obitus sui tempore

Et item idem sanctus Leo dicit : « Hoc itaque admo-
hoc animae suae cupiunt reraedio subveniri. Horre-
nitio nostra denuntiat, quod si quis fratrum contra
mus , fateor , tantae irapietatis aliquera reperiri , ut
haec constituta venire tentaverit, et prohibita fuerit
de Dei pietati desperet, quasi non possit ad se quo-
ausus admittere, a suo se noverit officio submoven-
vistempore concurrenti succurrere, et periclitantem
dum, nec communionis nostrae futurum esse con-
sub onere peccatorum hominem pondere quo se ille
sortem, qui socius esse noluit disciplinae. Ne quid
expediri desiderat liberare. Quid hoc rogo aliud estp
vero sit quod praetermissura a nobis forte credatur,
quara morienti raortera addere, ejusque aniraam sua
orania decretalia tam beatae recordationis Innocentii,
crudelitate ne absoluta esse possit occidere ? cura
quam omnium decessorumnostrorum, quae de eccle-
Deus ad subveniendura paratissimus sit, et invilans siaaticis ordinibus et canonum promulgata sunl,
ad pamitentiam sic proraittat : Peccator in quacunque disciplinis ita a vestra dilectione custodiri debere
die conversus fuerltpeccataejus non reputabunturei mandamus, ut si quis in iJla comraiserit , veniam
{Ezech. xxxiii). Et iterura : Nolo mortempeccatoris, sibi deinceps noverit denegari. Item idem de dam-
sed tantum ut convertatur et vivat{ibid.). Salutera
natione violatoris sacrorum ex hujusmodi re consti-
ergo homini adimit quisquis ei mortis tempore poe- tutorum. Et quia haec, frater, ignorare non vales, et
nilentiamdenegavit : et desperavit de clementia Dei, hoc judicium jure deproraptura non nescis, praesertini
qui eum ad subveniendum morienti sufllcerc vel
cura non catholici episcopi, sed Novatiani haeretici,
momento posse non credidit. Perdidisset latro in ut beatus Innocenlius, et sanctus Ambrosius ct
cruce praemium ad Christi dexterara pendens, si illura
caeteri quique orthodoxi doctores deraonstrant, sit
unius horae pocnitentia non juvisset ; cum esset in ista perniciosissima et exitiabilis atque exsecrabilis
poena puMiituit, et pcr unius sermonis promissionem cavere debueras nc
sccta : talia sicut oblala mihi
habitaculum paradisi Domino promittente promeruit. ecclesiae tibi coramissae petilio monstrat, inconsulte
Vera ergo ad Dominum conversio in ultimis posi- '-'
prseciperes : puto enim te legisse epistolara sancti
torum mente potius est aestimanda quara tempore, Augustini adHonoratura episcopura, in qua invenire
propheta hoc taliter asserente : Cum conversus inge- potuisti potius te raori debere cum plebe tibi com-
I
mueris,tunc salvuseris {ibid.). Cum crgo Dominus missa, quam ut illis desint sine quibus vivere et
I sitcordis inspeclor, quovis tempore non cst dene- salvari non possunt sacramenla coelestia. Qua de
ganda pocnitentia postulanti cum illi se obligct ju- homicida, etiam homi-
j
;
re, frater, vide ne tu sis et
! dici, cuiocculta omnia novorit revelari. » Et sanctus cidarum horaicida, quia sacramenla ca,'Ieslia plebi
Leo « Poenitentia, inquit, quac dilala est cum stu- non cum
! :
subtrahi facis, sine quibus vivere polest,
]
diosius petita fuerit non negetur, ut quoquomodo ad adsint qui eadem sacramenta licite plebi valcant
I indulgentia? medicinam anima vulncrata perveoiat. rainistrare.
I
Et item : His autera qui in tcmpore necessitatis, et
in periculi urgentis instantia praesidium pcenitenliae, a Pertiraesce nihilorainus quod de sententia sancti
I

et mox recouciliationis implorant , nec satisfaclio Evangelii qua Dominus dicit : Si quis vobis aliquid

Patrol. CXXVI. 17
523 IIINCMAUI RIIE.MENSIS ARCIIIEPISCOPl. 524

dixerit, dicite quia Dominus his opus habet, etcon- Adendum non est, servandum sancto Spiritu sugge-

festim dimittet cos {Matth. xxi), loquente in eis Spi- rcnte sibimet censuerunt.

ritu sancto nostri dixerc majores Doctoribus, in- : Et post aliquanta : « Quod idcirco dicimus, ut

quiunt prrecipilur, ul si quid cis obstiterit adversi, advertat charitas tua adeo nos canonum praecepta
,

si quis verbo contradixerit veritatis, si quis probi- servare, ut ita constitutio quoque nostra diflmiat,

buerit pcccatores solvi a laqueis diaboli , et per quatenus metropolitani sui unaquseque provincia in

confessionera fidei Domino adduci, non tamen a omnibus rebus ordinationera semper exspectet. » Et

praidicando desistant, scd constanter insinuent, quia Africanura concilium scribens ad Coelestinum pa-

Dominus ad aedificandam Ecclesiam suam talibus pam : « Decreta, inquit, Nicasna sive inferioris gradus

opus habet. Et proh dolor cura nemo his contra- !

clericos, sive episcopos ipsos suis metropohtanis

dicat, tu econtraimplorantibuscontradicis alligans ;

commiserunt. » Etsanctus Leo ad Anastasium Thes-
eos ne divina munia populis exsequantur, quorum salonicensem episcopura secundum sanctorum Pa-
:

intcrest sacra missarura oflicia celebrare, myslicam trum, inquit, « Canones Spiritu Dei conditos, et
distributionem spiritualis aUmonisc corporis scilicet totins mundi reverentia'consecratos, raetropoHtanos
et sanguinis Domini nostri Jesu Chrisli in remissio-
singularura provinciarum episcopos, quibus cx dele-

nera peccatorura fidehbus distribuere, pcr lavacrum gatione nostra fraternitatis tuae cura prstenditur,
g
regenerationis de potestate diaboh in regnum Christi jus traditae sibi antiquitus dignitatis intemeratum
non baptizatos transferre; per januam reconcilia- habere decernimus : ita ut a rcgulis prasstitutis nulla

tionis et viatici muneris sanclificationera aniraas ab aut negligentia aut praisumptione discedant. » Et
ffiterno interitu liberare, Domino de coelestibus tibi item ad Theodorum Forojuliensem episcopum :

claraante : quia pastor bonus animam suam ponit « Sollicitudinis, inquit, tua2 is ordo esse debueral,
pro ovibus suis (Joan. x). Qui fecit quod docuit, osten- ut cum metropolitano tuo de eo quod quaerendum
dit quod jussit, cum praeduce Juda cohors et mi- esse videbatur conferre ;
quia in causis quae ad gene-

nistri Judaeorura venerunt, ut eum et suos cape- ralem observantiam pertinent omnium Domini sa-

rent dixit : Si me quceritis, sinite hos abire {Joan. cerdotum nihil sine primatibus oportet impleri.

xviii), sicque comprehendi se pertuUt , et qui Certum est enim quoniam illa quae baptizandis par-

populos ad fidem converterent, et conversis sa- vulis, et de ultima poenitentia, et viatico munere
cra mysteria celebrarent, solutos abire pcrmisit. nulli denegando ex sacris regulis praemisi, ad gene-

Nara si te provocante aliquid tibi adversi accidit, ralera observantiara Domini sacerdotum pertinent,

patieuler ferre debueras, usque dum ego qualiscun- contra quae inconsulte praecipere non debueras. » Et
que raetropolitanus tuus cum coepiscopis et confra Antiochenum concilium dicit : « Per sinofulas regio-

Iribus nostris Domini nostri regis cleraentiara pro te

^ nes episcopos convenit nosse raetropolitanura episco-
adirera ; et sicut jam fecimus, quod juste et ratio- pum sollicitudinem totius provinciae gerere ;
propter
nabiliter ab eo postularemus , utique obtineremus. quod ad metropolim oraaes undique qui negotia
Unde nihil dubitamus quin Domino cooperante obti- videntur habere concurrant : Unde placuit eura et

nebimus quod juste et rationabiliter postulabimus, honore praecellere, et nihil amplius praeter eum cae-

tanlum ul tua insolentia noslris petitionibus non ob- teros episcopos agere, secundum autiquam a patri-

sistat : quia ctiam in hac tuae praesumptionis prae. bus nostris regulam constitutam, nisi ea tantum quae
ceptione tramitem contraque
contra Scripturarura ad suam dia>ccsim pertinent, possessionesque sub-
sacras regulas egeris, tibi ex loci nostri officio ne- jectas. Unusquisque enim episcopus habeat suae

cessarium duxi oslendere Scriptum esl enim In- : : parochiae poteslalera, ut regat juxta reverentiam
terroga Patrem tuum et annuntiabit tibi ; majores singuhs corapetentem, et providentiam gerat omnis
tuos, et dicent tibi [Deut. xxxii) ; et : Valpcbrce tux possessionis, quae sub ejusdem potestate ; ita ut

prascedant gressus tuos{Prov. iv) ; et : Omniafacper presbytcros et diaconos ordinet, et singula suojudi-
consilium , et post factum non pwnitcbis {Eccli. cio comprehendat ; amplius autem nihil agere ten-
xxxii). Et sacrum Nicaenum concilium dicit Anli-
)i : tent praeter antistitem metropolitanum. « Diligenter
qua consuctudo servclur per .Egyplum, Libyam, ct D atlende (luod dicitur presbyteros et diaconos paro-
Pentapolim, ita ut Alexandrinus cpiscopus horum om- chiae suae ordinet episcopus ; ordinet autera et non
nium habcat potestatem, quia eturbis Roma; cpiscopo exordinet, ncc conlra regulas ab oflficio submoveat
parilis mos est. Simihter autem et apud Antiochiam, vel suspendat : et ibidcm subsequilur, singula suo
coeterasque provincias suis privilegia scrveutur cc- judicio comprehendal : singula autem dicit ut suo

clesiis. Quod capitulum sanctus Bouifacius papa ad judicio comprehendat, ot non quoc ad generalcm ob-
Hilarium Narboncnscra episcopum scribens exponit scrvanliam omnium Domiai pcrtinent sacerdotum,
ita. Convcnitnos paternarum sanclionum diligentes quae, ut Leo dicil, sine primalibus non oportet im-
csse cuslodes ; nuUi etenim videtur incognita synbdi plcri. Et noli claudcre aures cordis ad id quod ibidem
conslitutio Nicaena^, quae ita pra^cepil ut cadem pro- diligenlissime dicitur : Unusquisquc, iuquil, cpisco-
pric verba ponamus, per unamquara^iue provinciara pus habcat suae parochiac poteslatem, ut rcgat juxta
jns mctropolilaiios singulos habcre dcberc, ncc cui- revcrontiam singulis compctcntem. Proindc caverc
quam du.is cssc subjectas. Quod illi, «luia aliter cre- dcbucras ne concessa tibi tuaj parochiac potestate
 525 OPUS C. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 526
contra hos sacros canones abutereris, qui dicunt ut A Leo scribit, etiam in dubiis et obscuris cavere
regat episcopus suam parochiam juxta reverentiam debueras, et nullas sustinet moras habere, supra-
singulis et non subrigat [f. subruat],
competentem, dicta auctoritate denuntiabo esse omni pcnitus vir-
quantum ex te fuit, exitio juxta irre-
sicut tu fecisti, tute vacuum quidquid a te ex prsedictis capitulis
verentiam cunctis incompetentem. Omnibus enim praeceptum est ab illorum constilutione diversum.
irreverentia quam exhibuisti in tuaparochia noscitur In cujus tuae prsesumptionis cvacualione, ut partira
csse incompetens, qusc ad omnium probatur perti- sensu, partim verbis utar beati Gelasii, non novae
nere exitiura ; cum singulis de singulis, quanto ma- constitutionis auctor, sed veteris constituti exse-
gis de pluribus timendum Dorainus dicat : Qui cutor existo, quod non solum praesuli raetropoli-
scandalizaveritunum depusillis istis quiin me cre- tano, sed et cuicunque est pontifici hcitum, quoniam
dunt, expedit ei ut suspendaturmolaasinariacollo error qui semel est cum suo auclore daranatus, in
ejus, et demergatur inprofundum maris {Matth. xviii participem quolibet modo pravae communionis ef-
Marc. IX ; Luc. xvii) : quia, ut beatus monstrat Gre- fectum exsecrationem sui gestat etpoenam. »

gorius, ad sanctitatis speciera deducto, et verbo vel

exemplo caeteros destruenti, melius profecto fuerit
HINGMARI RHEMENSIS
ut hunc ad mortem sub exteriori habitu terrena AD EUMDEM.
g
acta constringerent, quam in sacro officio positus HixcMARvs Rhemorum episcopus dilecto fratri
caeteris mortem verbo et opere propinaret. Quia ni- HixcMARo Laudunensi coepiscoponoslrosalutem.
rairum si solus caderet, utcunque hunc tolerabilior Ante non longum tempus inconvenientes atque
inferni poena cruciaret. illicitas excommunicationes in eos etiara qui ad
te
Propterea, frater charissime, rogo, hortor, depre- non pertinebant ira praecipiti et perturbata contra
cor, et quanta possum dulcedine ac huraihtate ex- sacras regulas jaculasti, unde maximum scandalum
posco, et metropolitana auctoritate comraoneo, ut in hoc regno, et in ista ecclesia commovisti de :

sicut Dominus praecipit per prophetam, quantocius quibus excommunicationibus nuper in Verraeria te
has dissolvas colligationes impietaiis, solvas hos fasci- una cum fratribus, et coepiscopis nostris conveni,
culos deprimentes (Isa. lviii), dimitte eos qui a te easque licet non sine tui calumniosa invidia his
constricti sunt liberos, et hoc omne onus disrumpe: quibus ipsas maledictiones irrogaveras quomodo
altendens quod papa Hilarius indecretis suis dicit :
dissolvisti, a nobis commonitus ut in proferenda
« Qui, inquiens, in causis Dei contumacia, vel contem- sententia de caetero nullatenus praeceps existeres :

ptu deliquerit, aut ipse quod perperam fecit abolere sed tu addens pejora prioribus, sicut data mihi
noluerit, in se quidquid mah non resecarit inveniet, petitio a Laudunensi Ecclesia monstrat, in vindictam

Quapropter qui Cimjuriarum tuarura praecepisti,

te scis quibiisdam praepositum, sicut ut in commissa tibi
sanctus Leo in decretis suis ad Anastasiura Thessa- parochia nemo missam cantaret, nemo commu-
lonicensem episcopura dicit : non moleste feras ali- nionem sacram perciperet, cura Dominus tradens
quera tibi esse praelatum,sedobedientiamquam exi- sacrosancta mysteria corporis, et sanguinis sui
=ris etiam ipse dependas, et sicut non visgravis one- celebranda suis discipulis, pereos omnibussacer-
et
ris a me impositam tibi sarcinam ferre, ita non dotibus dixerit : Hcbc quotiescunque feceritis in mei
audeas aliis iraportabile pondus imponere : disci- memoriam facietis {Luc. xxii) ; et de corpore et
pulienim sumus humilis et mitis magistri dicentis :
sanguine suo : Nisi manducaveritis, inquit, carnem
Disciteamequia mitis sum et humilis cordc,et inve- filiihominis,etbiberitis ejus sanguinem, nonhabe-
nietisrequiem animabusvestris :jugumenim meum bitis vitam in vobis {Joan. vi). Prascepisti quoque ut
mave est, et onus meum leve (Matth. xvi. Et sit nemo parvulos, etiam mortis urgente periculo in tua
quod absit, his sacris ac regularibus monitis obcdire parochia baptiiaret, cura Dominus dicat Docete :

[•enueris, scito metropolitana auctoritate, fulta apo- omnes gentes, baptizantes eos in nomine Patris, et
canonum sacrorum judicio, sicut
stolicse sedis, et Filii, et Spiritus sancti {Marc .xvi) ; et Nisi quis :

hanc pestiferam atque mortiferam ex

prajraisimus, renatus fucrit exaqua et Spiritusancto non intrabit
lommunicationem tuara solvendam. Nara siqn^lihQi^ inregnum coelorum{Joan. iii). Veluisti nihilorainus
iersona tuae parochiae a te excommunicata foret, utnemo quemquam ultiraam poenitentiara vel recon-
inde dubitari posset utrum sicut sacri Nicaeni ca- cihationem reciperet, vel poscentiultimo sacra; com-
nones dicunt, pusillanimitate, aut contentione, vel munionis viatico subveniret, cum Dominus om-
ilio quolibet vitio tuo videretur a congregatione nibus praedicet. Pcenitentiam agite, appropinqua-
seclusa, exspectarem utique usquequo omnibus bit enim regnum ccelorum {Matth. iii.) Et Jacobus

:ommuniter simul episcopis congregatis provinciae apostolus Infirmatur,mqnit,altquisinvobis,indu-

:

liscuteretur hujusmodi quaestio, et vel tibi, vel in catpresbyteros Ecclesice, etorentsuper eum, ungen-
^omrauni placeret humaniorem pro tali ferre sen- tes eum oleoinnomine Domini, et oratio fidei salvabit
entiam. Nunc autem quia tam manifeste causa infirmum,etaUevabiteumDominus;etsiinpeccatis
)atct exsecrabilis atque exitiabilis esse a te pra^- sit, dimittenturci. Confitemini ergo alterutrum
pec-
;epta, ut praeceptis evangelicis contraria, et decretis catavestra, etoratepro inviccmut satvemini{Jac.v),
anclorum inveniatur advcrsa, quod, ut sanctus Et sanctus Gregorius de rcsuscitatione quatriduani
 ) :

527 HINCMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 528

mortui loqucns dicit, quiaillos nos debemusperpasto- A ?ni/ii mmisiror/ne se^uaiur {Joan. xii), id est rae
ralcm auctoritatem solvere, quos auctorera nostrura imitetur ;de quo scriptum est Qucb ccepit Jesus :

cognoscimus persuscitantemgratiamvivificare. Quae facere, et dccere{Act.i), quifecitetdocuit, quaetibi

nimirum vivificatio ante oporationem rectiludinis in in tuarum injuriarura tribulatione agendum et ju-
ipsajamcognoscitur confessionepeccali. Veniatilaque bendum fuerat nam imminente suae passionis arti-
:

toras mortuus, id esl culpam confiteatur peccator, ve- eulo pro se et pro suis, sed Gt pro his qui credituri
nienlemvero forassolvantdiscipuli, utpastoresEccle- erant per verbum corum
eum, Patrem oravit se- in
siae ei poenam debeant amovere quam meruit, qui non cuudura humanitatem qui omnia donorum raunera
erubuit confiteri quod fecit. Et de corpore, ac san- largitur cura Patre divinitatisaequahtate. Etquiprae-
guine suo, in quibus salus animarum et corporum cepit discipulis suis dicens : Oratc pro persequenti-
nostrorum Dominus dicit Qui inanducat
consistit, : bus et calumniantibus vos, ut sitis filiiPatris vestri

meamcarnem, etbibitmcumsangainemhabetvitam qui in calis est {Mattli. v ; Luc. vi), in cruce non
CBternam, etego resuscitabo eum in norissimo die solum pro suis persecutoribus, verum et pro suis
(Joan. Yi). Quse resuscitatio discreta erit ab eorura interfectoribus exoravit, et nuuc sedens addexteram
resuscitatione qui non manducant carnera filii homi- Patris interpellat pro nobis. Jussit etiam discipulis

nis, et non bibunt ejus sanguinem, ac per hoc non g suis antequam pateretur, cura taederet et moestus
habebunt vitam. Jussisti etiam maximam inhumani- esset usque ad mortem, ut orarent ne in tenlatio-

tatera ut nemo mortuum in tua parochia sepeliret, nem intrarent. Et sicut legiraus, Oratio jiebat ab ec-

cum Dominusper prophetara egenos et vagos quem- clesia {.\ct. xii) pro Petrorecluso in carcere et vin-
que in domum suam inducere jubeat, et Dominus in cto catenis duabus ; sed et Pelrus oravit, sicut legi-
judicio dicei, Uospes fui, et suscepistis me {Matth. xxv raus, pro Ecclesia. Paulus quoque in persecutioni-

et tu hospitium in ventre omnium matris sciiicet bus, in carceribus, in vinculis alque catenis positus,
terrae mortuis denegari jussisti, dc quibus praecepta sicut legimus, saepe ab Ecclesia orari poposcit ut li-

evangehca atque apostohca, et sanctorum decreta beraretur ab infidelibus et importunis ac malis ho-
tibi direxi, quae sicut mihi non incerta relatione re- minibus, sed et ipse oravit pro Ecclesia. Jacobus
nunciatum quidem illa, sed legere no-
est suscepisti apostolus praecipitatus de pinnaculo templi, flexis

luisli, cum dicat Aposlolus Quwcunquescriptasunt

: genibus oravit pro suis occisoribus. Et bealus Ste-
adnostramdoctrinam scripta sunt,utper consolaiio- phanus positis genibus oravit pro se lapidantibus. Et

nem Scripturarum spem habeamus [Rom. W') qui : apostolusde hujusraodi loquens dicitnobis : Quorum
enira doctrinam et consolationem Scripturarum ab- intuenies exitum convcrsationis, imitamini fidem
nuit, spem salutis se non habere ostendit : nam {Heb. xiii). Et itera Jacobus apostolus dicit : Trista-
beatus Joannes apostolus a Domitiano principe in tur aliquis vestrum,oret animo cequo, et psallat; et

Palhrao insula relegatus, et Imraanaconsolatione de- Orate pro inviccmut salvemini (Jac. v) : genus est

stitutus, consolationera revelationis quam divinitus enim non contemnendum exauditionis cura cordis
acceperat in eodera exsilio ac relegatione raanu pro- conlritione ad Dominum clamare in tribulatione,
pria scripsit, et ad Ecclesias quibus missus fuerat sicut scriptura est : Ad Dominum cum tribularer
proedicare, direxit. Et sanctus Paulus aposlolus ad clamavi et exaudivit me {Psal. cxix).
Tiraotheura scribens dicit Memoresto Jesum Chri-
: Tu autem imo novus
contra haec novus doclor,
stum resurrexisse a mortuis ex semine David secun- praesumptorinjurialus, missam, ut audivi, non vis
dum Evangelium meum, in quo laboro usque ad vin- cantare, nec etiam audire, et quasi ahorum oratione
cula quasi mala operans, sed verbum Dei non est al- non indigens vetuistipro te, et pro se orare tibi com-
ligatum : ideo omnia sustineo propter clectos,ut et raissam Ecclesiara, et causa tuae injuriae jussisti

ipsi salutem conscquantur qu(e est in Christo Jesu Christo in membris suis, qui sedens ad dexterara
cum gloriacoslesti{II Tim. ii). Patris dixit Paulo : Quid me persequeris ? {Act. i\et
Et tu, fratcr charissime, nonsolura ea legerc quae xxvi) injurias importare et mortem inferre. Paulus
tibi misi, ct mihi respondore cum posses debueras ;
quoque et Silas quorum locum tenere debes, in ec-
vcrum ot minislros Ecclesia; tibi commissae quibus D clesia cacsi virgis, et missi in interiorem carccrem,
modisposses debucras non excommunicationc ligare, pedes habentes strictos in ligno, media nocte ado-
sed consolari ct adiiorlari ut in divino scrvitio, et rantes laudabant Dcum, et audiebant eos qui in cu-
assidua orutione, ct salvatione populi tibi commissi stodia erant. Subito vero terraemotus factus ost ma-
laborarc studcrent. Et si mcdignc propter indignita- gnus, ita ut moverentur fundamcnta carceris, el sta-

tem raeam despicis, tamen profossionis, ac subscri- tim opcrta sunt omnia oslia, et uuiversorum vincula
])tionis luio momor non debuoras in qualicunque me- solula sunt. Expcrgcfactus autem custos ct videns
tropolitano tuo dcbitamobedientiam dcnegarc, quam aperlas januas carccris, ovaginato gladio volebat se
a tuis subditis etiaminhis perniciosis tuis jussioni- intcrficcre, aestimans fugisse vinctos : clamavit au-
bus rxigis. Quapropler itcrata comraonilione, pro tem Paulus voce magna dicens, Nihil feccris tibi

loci mei oflicio te convcnirecongruum duxi, suadons mcili universi enim hic sumus {Act. wii. Et tu tantara
ul ([uod nialo ligasli dissolvas ; Doininus etCrcator, benigmtalcin Ecclosia; tuae liliis tibi commissis non
ac Rodcmptor, at^iuc Salvator noslcr dicil : Si quis es passus impendere, quantara idem Paulus suo ad
 .

529 OPUSC. ET EPI^. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 530

mortem custodi impendit. Unde, frater, moneo te A ut prsejudicium tibi vel parochise tuse non inferam,
iterum paterna et fraterna dilectione atque auctori- obaudio. Quod petisti ut judicium tibi vel parochiae
tate metropolitana, resipisce ab hac prava inten- tuaenon inferam, non obaudio dicit enim Dominus :

tione, et concordans prseceptis evangelicis atque apo- per prophetam Si feceritisjudicium inter virum et
:

stohcis,et sanctorum decrctis, quse tibi inaltera rotu- proximum ejus {Jcrem.xii) , et rehqua. Et Sapientia
la pridem misi, non dedigneris eis, et cum eis patrono per Salomonem Erue eos qui ducuntur ad mortem,
:

luo sancto Remigio, in cujus sede, Hcet indignus se- et qui trahuntur ad intcritum liberare ne cesses {Pr

deo, dicere quod sanctus apostolusPaulus dixit etiam xxiv). Quod mihi a Domino, quem suo judicio in
suis minoribus Sicui aliquid donastis,et ego{llCor.
: metropohtana sede Rhemorum provinciae constiluere
\i). Obaudi, obsecro, illorum decreta sakibria pcr voluit, prsecepi audio de his qui tua prseceptione du-
quos locutus est Christus, ne, quodabsit, tibit dicat : cuntur ad mortem, et trahuntur ad interitum. Et de-
Qui est ex Deo, verba Dei aiidit, propterea vos non crcta Nicaena, sicut Africana synodus scribens ad
auditis,quia ex Deo non estis (Joan.wu). Pertimesce, Coelcstinum papam demonstrat, sive inferioris gra-
rogo, quia sanctus Innocentius,beatus Ambrosius, et dus clericos, sive episcopos ipsos suis metropohtanis
caeteri catholici doctores haec quae jussisti de non apertissime commiserunt. Et sanctus Bonifacius ca-
suscipiendis pocnitentibus ad poenitentiara haeresim g pituhim Nicaeni concihi exponens, post aha diffmivit
dicunt esse Novati haeretici. Et non baptizare parvu- quatcnus metropoUtani sui unaquseque provincia in
lo3 in mortis periculo constitutos schisma est maxi- omnibus rebus ordinationem semper exspectet. Et
mum ab universah Ecclesia. Et in decretis apostohcae Antiochenum conciUum Per singulas inquit re- : , ,

sedis legimus quia sicut universaUs Dei semper te- giones episcopos convenit nosse metropoUtanum epi-
nuit, et tenet Ecclesia , schismaticus et hsereticus scopum soUicitudinem totius provinciae gerere, pro-
nisi conversi fucrint ad sanctam matrem cathohcam pter quod ad metropoUm omnes undique qui negotia
et apostohcam Ecclesiam, in regnum Dei intrare non videntur habere concurrant. Et cautum est sacris
possunt , sed parseorum est in gehenna : et si de canonibus ut nuUis Uceat apud se celebrare conciUa
pane coelesti, id est de suavitate divina gustant ge- praeter eos quibus raetropoUtana jura videntur esse
hennae participes ,
judicium sibi sumunt. Propterea, commissa : in ipsis autem conciUis absint presby-
frater. ab hac secta, et ab hoc schismate revoca teri et diaconi, et omnes qui se laesos existimant, et
sensum tuum, el scquere quod sanctus Coelestinus in synodi experiantur examen. Propterea quod petisli
ad GaUiarum episcopos scripsit dicens
decretis suis : ut judicium tuajparochiaenoninferam, contra regu-
Obsecrationum inquit, sacerdotahum sacramenta
, las sacras dicendum est tibi ab Apostolo
pclisti, et

rcspiciamus, quae ab apostoUs tradita in toto mundo, cum hujusmodi pctitoribus Petitis,el non accipitis :

atque in omni cathoUca Ecclesia uniformiter cele- eo quod male petatis (Jac. iv) unusquisque enim :

brantur, etlcgem credendi lex statuat suppUcandi : episcopus, inquit Antiochenum conciUum, habeat
cum enim sanctarum plebium praesules mandata si- suae parochiaepotestatem, ut regat juxta reverentiara

bimet legatione funguntur apud divinam clementiam, singulis competentem, et providentiam gerat omnis
humani generis agunt causam, et tota secum Eccle- possessionis quae sub ejus estpotestate; ita ut presby-
sia congemiscente postulant et precantur, ut infide- teros et diaconos ordinet, et singula suo in judicio
Ubus donetur fides ; ut idololatrae ab impietatis suae comprchendat , ampUus autem nihil agere tentet
Uberentur erroribus ; ut Judaeis, ablato cordis vela- praeter antistitem raetropoUtanum. Ex hoc capilulo

mine, lux veritatis appareat ; ut haeretici ad cathoUcae quaedam sunt quae tibi in praeraissa rotula scribenda

fidei perfectionem resipiscant ; ut schismalici spiri- dictavi , sed notarius angustia temporis coarctatus
tum redivivae charitalis accipiant ; ut lapsis poeni- celeriter scribens intermisit ; sed ea quae tibi scri-

tentiaeremedia conferantur; ut donique catechumc- pseram ad meum opus diUgcntius scribere jubens de
nis ad regenerationis sacramenta perductis coelestis tabuUs relevari feci, videlicet diUgenter attende
misericordiae aula rcserctur. Et liaec conferens in quod dicitur, presbyteros el diaconos parochiiC suae
corde tuo noU pictatis viscera petenUbus salutem ordinet episcopus ; ordinet autcm, et non exordinet,
claudere, sed pete Deum omnipotentem, ut et in te D nec contra regulasab otficio submoveat, vel suspen-
impleat quod per prophetam oUm poUicitus est di- dat, et ibidem subsequitur; singula suo judicio cora-
cens : Auferam a vobis cor lapideum, et dabo vobis prchcndat : singula autem dicit ut suo judicio com-
cor carneum, ct faciam ut in prceceptis meis ambu- prehendat, non quae ad generalera observantiara
et

letis, et opcretnini (Ezech. xxxvi). omniura Domini pertinent sacerdotum, quse, ut Leo
Caeterum fratres nostri quos ad te misi mihi re- dicit, sine priraatibus non oportet impleri. Et noU

nuntiaverunt te iUis praecepisse, ut me precarentur claudere aures cordis ad id quod ibidera diligentis-
propler Dei revercntiam, et sanctorura ejus et sedis sime dicitur : Unusquisque, inquit, cpiscopus ha-
apostoUcae auctoritatera ne cogcrem te respondere beat suae parochiae potestatem, ut rcgat juxta reve-
quandiu in taU delineris custodia ct absentia cleri- rentiara singuUs corapctentem.
corura tuorum, nec judicium, nec praejudicium in- Proinde cavere debueras ne concessa tibi tuae pa-
ferrem tibi, vel tuae parochiae. Quae petitio partim rochiao potestate contra hos sacros canoncs abuterc-
non est justa, neque rationabiUs : quod enim petisti ris, qui dicunt ut regat quis episcopus suara paro-
531 HI^XMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 532

cbiam juxta reverentiam singulis competentem, ci A ef justiun noni7iterficies{DanieL\u\),\des\. ([mhns

non subrigat sicut tu fecisti quantum ex te fuit

, ligandi atque solvendi est a Deo collata potestas,non

exilio juxta irreverentiam cunctis incompetentcm : de superciho Pharisaeorum assumant ut vel damnent
omnibus enim irreverentia quam cxbibuisti in lua innocentes, vel solvere se noxios arbitrentur, cum
parochia noscitur esse incompetens, qua; ad omnium apud Deum non sententia sacerdotum, sed eorum
probatur pertinere exitium, cum de singulis, quanto vita quajratur. Legimus in Levitico {cap. xiv) de

raagis de pluribus tiraendum Dominus dicat : Qui leprosis ubi jubentur ut ostendant se sacerdotibus,

scandalix^averit unum de piisillis istis qui in me et si habuerint tunc a sacerdote immundi

leprara

credunt, expedit ei ut suspendatur mola asinaria non quod sacerdotes leprosos faciant et im-
fiant,

collo ejus,ut demergaturin profundiim maris {Matth. mundos, sed quod habeant notitiam leprosi et non
XVII ; Marc. ix); quia, ut beatus raonstrat Gregorius, leprosi , et possunt discernere qui mundus quive

ad sanctitatis speciem deducto , et verbo, vel exeni- immundus sit. Quoraodo ergo ibi leprosura sacerdos

plo caeteros destruendi melius profecto fuerat, ut imraundura facit, sic et hic cui Dorainus Ugandi et

hunc ad mortem sub exteriori habitu terrena acta solvendi potestatem dedit, alhgat et solvit, videlicet
constringerent, quam in sacro officio positus caeteris episcopus et presbyter, id est, non eos qui insontes
mortem verbo vel opere propinaret : quia nirairura -d sunt alliget, vel qui noxii solvat, sed pro officio suo
si solus caderet, utcunque hunc tolerabihor inferni cura peccatorum ex veritate cognoverit varietates,

poena cruciaret. Quod raandasti ut non te cogerem sciat qui secundura auctoritatem hgandus sit, quive
respondere in absentia clericorura tuorura ,
demon- solvendus. Et sanctus Gregorius episcopo Nichote-
strasti te non rccte intelligere sententiara canonura ranae civitatis pro quibusdam culpis in poenitentiam
Carthaginensis concihi qua dicilur episcopus nullius deputato de ejus ecclesia dicat valde esse durura, ut
causara audiat absque praesentia clericorum suorum, quousque causa ipsius episcopi sublihter requiratur,
licet jam tibi dixerira quaUter sit intenigenda , et non habeat Ecclesia illa presbyterum qui sacrumillic
qua de re fuerit constituta. Quod aulem mandasti ut, opus valeat celebrare.
sicut mihi dominus apostolicus scriptis raandaverat, Et ad Maximinianum archiepiscopum Syracusa-
libi licentiam Romara eundi impetrem, non mihi hoc num scribit , ut Venantii patritii, cujus homines in

dominus apostoHcus mandavit habeo enim iUius : episcopium ejus irruerant, et diversa hostili more
epislolara salvara et incorruptara, in qua hoc quod mala comraiserant, et ob id ipse et sua doraus ab eo
mandasti non continetur. Quod mandasti quoniam excoraraunicati erant, ejusdera Venanlii oblationes
in synodo nuper in Vcrmepa habita scdora apostoli- reciperet, et ipsi ac doraui ejus missarum pcragi
cara appellasti, manifestissime omnes iUi episcopi mysteria permitteret, dicens : Quia ita terrena
araplius quara viginli qui adfuere in synodo regula- agi debet utilitas, ut nulhim nos jurgium a cha-
riter te sedem apostoHcam non appellasse cogno- ritatis valeat connexione disjungere ; et ita fi-

scunt. Quod mandasH quia sedem appeUas apostoH- liis nos sacerdotes oportet sacerdolalem affectum
cam cum in judicio nostro idem in episcopaH judicio irapendere, ut in causis, prout ratio suffragatur, ju-
secundum sacros canones sedcm aposloHcara appel- risdictionem Ecclcsiae nostra^ debcamus minime
laveris, haberaus ordinera rei quaHter inde agere proeterire. Sed et communicantes Maximo cpiscopo-
debeamus. Ca^terum nec libi , nec cuiquam alii Ro- a sc excommunicato isdem beatus Gregorius etiam
mam ire quantum ex rae est contradico. Data viii nonpctentes absolvit hoc modo. Quosdara, inquiens,
KaL Jun. prajsenlis secunda) indictionis. ad communicandum eidem praevaricatori violenter
esse compressos quosdam aulem vestrum audivi
:

IIINCMARI RHEMENSIS
ignoranlia lapsos. Omnipotcntera Dominum dcpre-
AD PRESBVTEROS ET DIACOXOS ECCLESI.E LAUDUNENSIS.
cor, ut eos qui huic pravitali minirae conscnserunt
HiNCMAnus Rheraorura cpiscopus ac plebis Dci pcrpelua gratioe sua^ protcctione custodiat, el oplata

famulus, presbyteris, diaconibus ac rcHquis eccle- ois largitate respondeat : et illos quos aut sludium,
siasticis ordinibus in Laudunensi Ecclesia consisten- aut ignorantia, aut qua^hbet alia causa traxit in cul-
libus, salutem. D pam, ab omni rcatu poccatorum , atquc ab oranibus
Sicut petilio mihi a vobis per quosdam commini- vinculis aHcnoe obligationis absolvat, omnibusque et

stros vestros vice oraniuni vestrum data conliuct, in prKsenti vita protoctionis sua; gratiam Iribuat et

frater et coepiscopus nostcr Ilincmarus causa inju- nos de vobis in aeterna palria gaudorc concedat.
riarum suarum vos ab oflicio ccclosiaslico, ct omncm Quia voro isdem frater ac cocpiscopus noslor liis

parocliiani sibi commissam a percopHone el com- qux ipsc comraovcrat bonignitate principali, ot nico
inunione vivificorum mystcriorum nostra? redem- ac fratrnra ct coepiscoporum nostroruni, quorumdam
ptionis excommunicavit. Qua dc rc, sicul a (juibus- ctiam aliorum Dei fidelium interventu prout raliona-
Jam dicitur, plurimi sinc sacri baptismatis regeno- biHus paci atquc concordia) convenire pcrspeximus,
ralionc, et sinc ultima poenitentia pclila et non im- non sinc raagno labore sopitis pro (juibusdam causis
l)Ckrata, atque sinc viatico munere obicrunt. Cum el redivivis conlcntionibus opiscopali moda^^tia? incon-
Uanicl prophcta de dictis Domini lestimoiiium con- vcnicnlibus, sua contumacia cxigonle, ut au(Htu com-
tra iniquc judicantcs perhibeal dicens : Innocentem peri, jussione domini nostri regis iDlerim a sua est
 533 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINXMARI LAUDUN. 534

ecclesia separatus, usque dum episcoporum consilio A congruum non remandasti verum nec quando te
:

tractet qualiter ejus provincia corrigatur, metropoli- coram domino nostro rege, et quibusdam confratri-

tana sollicitudine vestram commoneo dilectionem, ut bus. et coepiscopis nostris verbis Apostoli monui
quoniam illud nefandum vinculum praeceptis evan- (II Tim. i) ut non negligeres gratiam Dei quae data

gelicis atque apost()liciscontrarium,et decretis san- est tibi per manuum mearum impositionem, mihi ad
ctorum adversum, quod visus fuerat alligasse, sicut rem pertinentia respondisti. Cogitans autem malu-
jam vobis aliis litteris intimavi, secundura tramitem riori consilio inde mihi respondere te velle qualiter
Scripturarum, traditionemque majorum auctoritate ea de quibus te monueram correxisti, cum secus
sedis metropolitanse noscitur dissolutum devotis tuam parochiam, et in vicinitate tibi commissae ec-
sanctae religionis excubiis mancipati orationum et clesias amplius quam per dccem dies iraraoratus
sacrae oblationis ac caeteris divinae placationis studiis fueram, nullum mihi reddidisti responsum. Nunc
invigilare curetis. vero quia sicut mihi domnus rex litteris suis manda-
Praepositus quoque ac decanus fratrum custodicC vit, et te audisse jam credo pro utilitate sanctae Ec-
tam in spirituali sollicitudine, quam in temporali ad- clesiae, et pace populi Christiani una cum eo in lon-
ministratione solerter curam adhibeant ; Thesaura- giores partes a parochiis nostris pergemus, pro loci
rius de luminaribus et de aliis omnibus, quae ad ec- g mei sollicitudinc commoneretedignum duxi, utetea
clesiae honestatem, utilitatem, atque salvationem, et de quibus tibi scripseram, et si qua sunt alia in pa-
ad suum ministerium pertinent, providentiam gerat. rochia tua pergere gesta, regulis sacris concordans
Archipresbyteri autem totuis parochioe, ac presby- debitam satisfactiouem exhibere, atque ad tramitem
terorum sibi coramissorum diligentiam summopere Deo placilum stude reducere. Quatenus inordinata
habeant, et rectores ac rectrices monasteriorum quaeque in ea non remaneant, et ne quid contra dis-
ipsius parochiae sedulo moneant, quatenus et in spi- ciphnam ecclesiasticam de
ibidem fiat, caetero
ritualibus et in temporalibus subministrationibus quibus modis satagere cura
valueris attendens :

necessaria sibi commissis exhibeant. Presbyteros quod nos omnes monet Apostolus Tentatio, inquiens, ;

vero assidue decertare hortentur et faciant, ut vigi- vos nonapprehendat niii humana (II Cor. x) : huma-
lare super greges sibi commissos non neghgant, ne num quippe est tentari, sed daeraonicum est a tenta-
ab eis flagitia perpetreulur, vel perpetrala sine cor- tione superari,et ad correclionissatisfactionempedem
rectione ecclesiastica non remaneant. Ne parvuli operis non revocare. Igitur juxta ejusdem beati Apo-
sine regeneralionis sacraraento raoriantur. Ne sani sloli monita, soUicite cura teipsum probabilem
homines absque praedicatione et ecclesiastico minis- exhibere Deo operarium inconfusibilcm, rccte
terio fiant. Ne infirmi sine poenitentia et rcconcilia- tractantem verbum veritatis ; omnibus
vigila, in
tione, ac sancti olei unctione et viatico munere de labora, opus fac evangelistcv, ministerium tuum
hoc sa?cuIo excant. Ne mortui sepeliendi officio, et imple, sectare justitiam, pietatem, fidem, chari-
pia commendatione secundum traditionera ecclesias- tatem, patientiam, mansuetudinem : certa bonum
ticam aliquomodo careant. Et omnes tam subditi certamen fidei: apprehende vitam ceternamin qua
quam praelati humilitatem invicem insinuantes, et vocatus es, et confessus bonam confessionem co-
per charitatem invicem servientes praelati subditos ram multis testibus (IITiin.u). Data Kal. x Sep-
diligant, et verbo atque exemplo salubriter in- terab. praesentis secundae indictionis.
struant, et ad viam salulis erudiendo et corrigendo EJUSDEM HINCMARI
dirigant : subditi praelatis sincerae dilectionis et hu- AD EUMDEM.
railitatis aifectu in Domino obedire procurent, donec HixcMARUs Rhemorum episcopus Hincmaro Lau-
aut pracfatus frater noster, pastor scilicet vester dunensi episcopo.
respectu divino, et intelligentia principis vobis re- Ea quae mihi pridie per manus Wanilonis venera-
stituatur, aut fratrum et episcoporum nostrorura bilis archiepiscopi ex epistolis apostolicae sedis pon-
consilio ac consensu, alque salubri traciatu inve- tificum aliis praelermissis de sacris rcgulis quibus
niam, et vestrae in Domino uuanimitati renunlicra sancta moderalur Ecclesia priusquam forraareris in
qualiter et vobis decreto secundum sacras regulas D utero novi, et antequam exires de vulva in earumdem
sit agendum. » quas habeo epistolarum integritate, non, ut dicitur,
ususpessimo praeceptore me ipso, sed eorum traditione
EJUSDEM HINCMARl qui gratia sancli Spiritus illurainati resplenduerunj,
AD mXCMARUM LAUDUNENSEM. percepi, qualiter sicut et in authenticis scripturis
HiNCMARUs Rhemorum episcopus Hincmaro dilccto plura inveniuntur, quae a quibusdam dissona esse
fratri et venerabili coepiscopo nostro salulem. videntur, contraria sibi invicem non habcantur,
Sicut oblata mihi a clericis tuis petitione suscepta veluti per singula si terapus esset ac otium, et au-
jam non solum semel, sed et secundo liltcris per dire dignareris, ex eisdem et aliis sacris reguhs pos-
comministros noslros tibi directis raandavi, causa seni ostendere, de quibus pauca nuraero, sed magna
tuae injuriaj contra Scripturarum merito,
tramilera, tradi- et auctoritatis ponderc omissa penitus a le
lionemque majorum in tua parochia excessisti et qui vidisli, sed non pcrspicue illa quae voluisti, et
admonitus ut ea corigeres, milii responsura indc non vidisti quae noluisti, vel neque vidisti, quaeque
 »

535 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. o36

videre debuisti. Scd quoniara cum intentionc lua A lubilis, nulla sibimet de multiplicationecongregatio-
non faciunt, nec digito movere sustinuisti. Ingeram Neque trecentis
nis synodalia concilia blandiantur.
ergo illa tibi, ut scias per ca qugc congessisti, inten- illisdecem alque octo episcopis quanturalibet
tionis tuae atfectum te non posse perducere ad effe- copiosior numerus sacerdotum vel comparare se
ctum : decernit enim contra tuara intentionera ray- audeat vel praeferrc, cum tanto divinitus privilegio
stica et sancta Nicaena synodus, quoniam sollicitudo Nicaena synodus constituta, ut sive per paucio-
sit

omniura ecclesiarum pertinet ad primse et sanctae res, sive per plures ecclesiastica judicia celebren-
Romanoe sedis pontificem, ut Alexandrinus episcopus tur, omni penifus auctoritate sit vacuum quidquid
omnium sibi commissorura habeat potestatera si- ; ab illorum fuerit constitutione diversum. » Et ad
railiter et apud Antiochiara, caeterasque provincias Maximum Antiochenum episcopura : « Etsi diversa
suis privilegia illis servantur ecclesiis : de quibus nonnunquam sunt merita praesulum, tamen jura
autem ecclesiis dicat, et quae, ac qualiter privilegia permanent sediura, quibus praesunt. iErauli pertur-
illis servari debeant, Antiochenum demonstrat con- bationera aliquam fortassis inferre, non tamen
cihum. Per singulas, inquiens, regiones episcopos possunt minuere dignitatem : quantumlibet enim
convenit nosse metropolitanum episcopum sollicitu- amplior numerus sacerdotum aliquidper quorumdam
dinem totius provinciae gerere ;
propter quod ad me- -p subreptionem decernat, quod illis trecentorum de
tropolira omnes undique qui negotia videntur ha- cem et octo episcoporura constitutionibus inveni-
bere, concurrant. Et notis quibusdara interpositis :
tur adversum, justitiae consideratione cassatur. »

Amplius autem nihil agere tentet quin provinciahs Et ad Theodorum Forojuliensem episcopum dicit :

episcopus praeter antislitem metropolitanum, nec " SoUicitudinis quidem tuae is ordo esse debucrat,
raetropohtanus caeterorura sine gerat consilio sacer- ut cura metropolitano tuo de eo quod quaerendum
dotura. videbatur esse conferres, ac si id quod ignorabat
Et Africanum conciliura : <t Decreta, inquit, Ni- dilectio tua etiam ipse nesciret, instrui vos pariter
caena sive inferioris gradus clericos, sive episcopos posceretis, quia in causis quae adgeneralem obser-
ipsos suis metropolitanis apertissime comraiserunt, vantiara pertinent omnium Domini sacerdotura,
et reliqua. Et sanctus Innocentius dicit : « Si quae nihil sine priraatibus oportet impleri. s

causae vel contentiones inter clericos, tam superioris Et Hilarus papa : « Illud etiam non potuimus
ordinis, quam eliam inferioris fuerint exortae, ut praeterire, quod sollicitudine dihgentiore curandum
secundum synodum Nicaenam congregatis cjusdem est, ne prseter raetropolitanorum suorum litteras
provinciae episcopis jurgiura terminetur,D et rehqua. aliqui episcopi ad quamlibet provinciam audeant
Et sanctus Bonifacius scribit : « Convenit
_ nos
._ pater-
j p proficisci,,
i
quod
i
etiara in omni genere
o officii cleri-

narum sanctionum diligentes esse custodes : nulli calis per singulas debet ecclesias custodiri. » Et
etenim videtur incognita synodi constitutio Nicenae sanctus Gregorius ad Innocentium et caeteros epi-
quae ita praecipit, ut eadera proprie verba ponaraus ;
scopos : " Hortamur, inquit, fraternitatem vestram,
per unamquaraque provinciam jus metropolitanos ut si quemquam vestrum pro causis propriis ubi-
singulos habere debere, nec cuiquam duas esse sub- cunque longius compulerit ambulare necessifas,
jeclas. Quod illi quia aliter credendum non est, a metropolitano vestro, secundum inclytam a sanctis
servandum sancto Spiritu suggerentc sibimet cen- pafribus rcgulam petere licentiam debeatis, nec
suerunt. » Et paulo post : « Quod idcirco diciraus ut eum posfponere in aliquo pracsumatis, exccpfo si,

advertat charilas tua adeo nos canonum praeccpla quod non optaraus, contra euradem raetropolitanum
servare, ut ita constitutio quoque nostra ditliniat vestrum vos habere aliquid causae contingat, ut
quatenus metropolitani sui unaquaeque provincia in hoc sedis apostohca? judicium hi qui petere festi-

omnibus rebus ordinationem semper exspectet. » Et nant, licentiam habeant. Quod scitis per canones
sanctus Ctrlestinus : « Juxta decrcta canonum una- etiam antiquorum patrum institutione permissum, »

quaeque provincia mctropolifano suo contenta sif, ut manifestum cst enim de quibus canonibus, id es

dccessoris nosfri data ad Narboncnscm cpiscopum Sardicensis concilii sicut cf Innoccntius ad Victo- :

confinciit constituta. Ncc usurpationi locus alicui D ricium Rothomagensem opiscopum dicit. Et Gela-
sacerdoti in alterius conccdatur injuria : sit conces- sius praefalis concordans exponendo psalmi vcrsum
sis sibi contcntus unusquisque limitibus, alfer in dicit : Dctis in gradibus cjits cognoscetur {Psal.
allerius provincia nihil pracsumat. » El Leo : « Sc- xi.vii). Et ifcm : Distribuite domus ejus (ibid.)
cundum sanctorum Patrum canones Spirilu Dei con- quin Ecclesiae hic ordo procul dubio qui ecclcsiasli-
ditos, et totius mundi revercntia consecratos, metro- carum narratur in altitudine dignilatum, gradibus
polilanos singularumprovinciarum cpiscopos jus tra- utique distribufis nobis cognoscibilem Dcum fieri,

dita) sibi antiiiuitus dignitatis intemcrafum liabcre de- cf Iribuit csse reclorem. Quod Lco ad Anastasium
ccrnimus. » Dc quibus canonihus idcm sanctus Lco apo- evidentcr cxponit : « Etsi ordo, intiuicns, generalis
stolicaescdis pontifcx nonignorans (pixsui deccssores cst omnibus saccrdotibus, non tamen communis
ac pra;decessorcs scripserunt, ad Analolium dicit :
est dignitas omnibus. Quia ct inler bcatissimos
« Illa. inquicns, Nicaenonim canonum per sanctura aposfolos in siraililudine honoris fuit qua;dam di-
vere Spirit um ordinafa condilio in nulla est parfc solu- screlio potestalis, et cum omnium par csset electio.
 538
537 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN.
De qua Ameorum tuorum praedecessorum sua vota et de-
uni tamen dalura est ut caeteris praeemineret. et

forma episcoporum quoque est orta distinctio, et cimas ipsi et sui praedecessores contulerunt, et tibi

omnes obsoquium sacerdotalis habuerunt usque ad

magna ordinatione provisum est ne sibi ofificii

in singulis provinciis praesentis anni 860 tertise indictionis prid. Non.

omnia vindicarent, sed essent
haberetur prima sen- Febr. nempe nec missam audire, nec in tempore
singuli quorum inter fratres
Et paulo post « Qui ergo scit se qui- necessitatis, sicut sacrae regulae praefigunt eorum
tentia. » :

praepositum non moleste ferat aliquem sibi infantes baptisraum accipere, nec etiam obeuntes
busdam
esse praslatum, sed obedientiam quam exigit etiara confessiones etviatici muneris reconciliatione salvari
possint dicunt enim quia ex quo memorari ab his
ipse dependat. » :

Et Africanum concilium decrevit ut episcopus a qui in carne sunt potest, quoniam ipsa ecclesia per
se fuit semper, et nulli alteri ecclesiae fuit subjecta.
primate suo vocatus ad synodum competenter occur-
rat quod si non potuerit occurrere nisi rationem
:
Nam tempore Tilpini Rhemorumarchiepiscopi quando
impedimenti sui apud suum primatem reddiderit, Rodulfus avus Parduli Laudunensis episcopi ipsam

communione debere esse contentum villam in beneficio habuit, fuit in praefata ecclesia
ecclesiae suae ;

non fuerit concors circa metropolitanam ec- Ferterus presbyter. Post obitum Ferteri fuit in ipsa
et qui
^o^'' presbyter, quando Odelherus filius
clesiam, etcircasacerdotaleconsortium.sedinflatusB^c^^^es^^
consortio separatus putat propriae plebi Rodulfi, pater Parduli episcopi ipsam villam in be-
et ab hoc
neficio liabuit. Post obitum Dodonis presbyteri fuit
incubandum,et nonnunquam conventus ad conci-
lium venire detractit, circa hunc non tantum dioe- in ipsa ecclesia Agmeradus presbyter quando Odel-
cesim non esse servandara, verum et de propria ec- gisus frater ParduU episcopi habuit ipsam villam in
beneficio. Et isti tres presbyteri fuerunt in ipsa ec-
clesia, quae illi male faverit, omnimodo adnitendura
clesia per successiones tempore episcoporum Lau-
ut etiam auctoritate publica rejiciatur, atque ab ipsa
dunensis Ecclesiae, Genebaudi junioris, Berniconis
principali cathedra romoveatur. Et si accusatus,
juxta Carthaginense concilium ad rationera redden- el Gaufredi. Post obitum Agmeradi fuit in ea ordi-
dam venire refugerit, et excommunicatus a priraate natus Ottericus presbyter a Wenilone Laudunensi

suo exstiterit, tempore quo non communicat, nec in episcopo. Ipse Ottericus dum ipsam ecclesiam tene-
ret cantavit in Noviante, et in Landrica curte et in
sua ecclesia, vel parochia coramunicet. Percurre,
Broeris titulus autem ipsius in quo et residuus
frater, sacra concilia canonum, et decreta Romano- :

erat, fuit in FoIIanaebrayo. In ipso tempore fuit No-

rum pontificum, et a Siricio et in reliquum, ita ut

pra;missum est, invenies fuisse decretum ac conser- dalbertus presbyter in Codiciaco per annos viginti
obiit autem Wenilo, et successit Ostroldus episco-
vatum, et corrige illorum sensibus sensum tuum, et
1- • 1 j-.,_: .. .: :„i._ L* nnc
pus in T^oplocia
in Ecclesia TanrlnnAnci
Laudunensi. Obiit nrP-
NnHalhprtllS pre-
nViiit Nodalbertus
dirige ad eorum doctrinam et praeceptionem inten
tionem tuam. Et sic inteliige sacras regulas sicut illi sbyter de Codiciaco, et successit ei Gozmarus pre-

quia potest fieri ut ego tu in sbyter qui de canonica Rhemensi missus est ad
eas intellexerunt ;
et

raultis erremus : non debet autem credi, vel etiara Ecclesiam in Codiciaco, et fuit ibi per annos circi-
Quapropter velis nohs ter triginta. Obiit Ostroldus et aliquandiu vacavit
suspicari, ut ipsi erraverint.
haec statuta convulsa manebunt, a quibus si, quod episcopatus in Follanaebrayo cura Odelharius bene-

absit, aliquis pertinaciter deviaverit non inter ca- ficium illud habebat usque ad meum tempus quo
Iholicos compulabitur, sed cum schismaticis con- fui ordinatus episcopus post plures annos ordinatio-

dcmnabitur, quia, ut Hilarus papa dicit, non rainus nis Siraeonis episcopi. Et quia jara Gozraarus offi-

in sanctarum traditionum delinquitur sanctiones, cium presbyterale agere non poterat, consensit ut
quam in ipsius Domini injuria prosilitur. Et sicut in alter presbyter illi in eadem ecclesia succederet, sic-

decretie apostolicae sedis scriptum est, quisquis schi- que consentiente Simeone episcopo missus est Hai-
smatico assenserit, schismalicus esse negari non po- meradus clericus Simeoni episcopo ad ordinandum
in Codiciaco. Post obitura Siraeonis episcopi in
terit. Quod etsi omnes sacerdotes et raundus assen-
tiat, damnatio consenticntes involvit, non praevari Laudunensi Ecclesia successit Pardulus episcopus,
cationem consensus. al)soIvit non enim crimen mi- Dcujus terapore obiit Ottericuspresbyter de FoUannae-
:

nuitur, sed accressit, cum generale fit ex privato brayo, qui per annos circiter sexaginta in eadem :

hoc enim Deus omniura indicavit qui peccantem ccclesia presbyter deguit. Post obitum Otterici ve-

mundum generali diluvio interemit. nerunt homines de ipsa vUla ante Pardulura episco-
pum reclamantes, quia non haberent presbyterum
HINCMARI RHEMENSIS in sua ecclesia : Pardulus autem episcopus cum
AD EUMDEM. meo consensu suggerente mihi Osverocui beneficiura
IIiNCMARus Rhemorum episcopus dilecto fratri et Odelharii fiUi Odelgisi nepotis de fratre Parduli epi-
coepiscopo nostro Hincmvro salutem. scopi commiscram Wlfegerum clericum in ipsa

Homincs de villa qua^ vocatur Follanaebrayus, ecclcsia ordinandum suscepit ante vero quam ipse :

metropolis Ecclesiae Rhemorum indigaitati meae com- Wlfegerus fuisset ordinatus obiit Pardulus episco-
missae, in lua parochia consistente ad mc reclama- pus. Interea ante ordinalionem tuam cantavit ibidem
verunt quia in ecclesia ad quam a longo tcmpore Haimeradus presbyter in Codiciacio ordinatus a Si-
 :

539 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 540

meone episcopo, et rcclamante ipso Haimerado apud A sitiones et diffmitiones, cum leges publicae atque
me et ante te quia ipsa Ecclesia subjecta esse debe- ecclesiaslicce decernant, ut quK legahter ac regula-
ret Ecclesise de Codiciaco, cum meo consensu nii- riter distincta sunt non evellanlur neque removean-
sisti vicarios tuos Luidonem archidiaco-
Ivonem, tur : sed etlegespubUcse atque ecclesiasticae decretae
num, Hedenuifura, Angelrannum decanum presby- sunt de his qui diffinita causa reraovere prsesumunt.
terum, qui inquisierunt inde rei veritatem, quique Postea vero quam ipsa ecclesia eidem clerico, sicut
tibi renuntiaverunt quod tibi bene est notum, et quidam dixerunt, sine tua commendationeinterdicta
sicut in nostris gestis habemus veracibus testibus, est, missa ibidem celebrata non fuit, nec aliquis de
et evidentibus documentis invenerunt quod ipsa ipsa villa in confessione, vel in comraunione, vel
Ecclesia de Follanaebrayo nunquam Ecclesiae in Co- in baptizatione obsequium habuit, et
sacerdotale
diciaco fuerit subjecta, sed presbyterum semper ha- hac occasione duo ibidem homines sicut ad rae
buerit. Inde sicut ipsihomines dicunt per tuum con- parvenit sine confessione et communionis reconci-
sensum Berlfridus presbyter in eadem ecclesia, et liatione fuerunt mortui, quorum unus Erleherus, et

in ecclesia tua apud Broeras per quinque per annos alter Gislehardus vocabantur ; nam ipsa ecclesia
cantavit, qui Bertfridus apud te se reclamavit quod habet unde bene per se potestconsistere ethoc in- ;

Haimeradus ipsam capellam destructam haberet et ;

g ter caetera habetur indicium, quoniam a longo tem-
inde pallium unum, et casulam unam, et schillam porc per se constitit, quia etiam terras habet, quas
unam, et librum unum abstulerit, et, sicut homines Ottericus presbyter in ea ordinatus comparavit, et
ipsi dicunt, raisisti missos tuos ad hanc causam in- secundum regulas ecclesiasticas moriens ibidem
quirendam Hadulfum scilicet archidiaconem, Fai- reliquit, et presbyteri qui per tanta tempora in ea
nulfum et Angelrannum presbyteros, et sicut ipse fuerunt bene inde se conduxerunt.
Bertfridus dixeratinvenerunt. Propterea, frater, moneo dilectionem tuam,
Quapropter et ea quse repetita fuerant Haimeradus ut deposila omni contra regulas irralionabili ani-
coram missis tuis restituit. In ipsa
ipsi ecclesiae mositate, nobis contra salutem et rainisterium
ecclesia, ut prsedixi, idem Bertfridus per annos tuum de eadera ecclesia agere, pro eo quod ex
quinque per tuam licentiam rainistravit, donec fama mihi comraissa ecclesia et beneficio Sigeberti mihi
de eo vulgata abscessit. Deinde Sigebertuscui illud fidelis, viri sororis tuse, probatur existere, contra
beneficium de drame \f., dedi a me] secundnm an- quos indebite es coramotus. Praesertim cum ne-
tiquam consueludinem clericura petiit, qui in ipsa rainem pastoris fungentem ofticio latere debeat,
ecclesia a te ordinaretur, cui secundura consuetudi- quia in exsequendo divino mysterio sicut nullius
nera antecessorum meorum, et
_. — ,
secundum regulas
-o _ _ _ ad
gratia _ indebita j,-
provocari,, ita
_ et
- debita
- nuUius
ecclesiasticas ac synodalia capitula clcricum de ^ odio, vel privati studii zelo debeat retardare sive
potestate ecclesiae nostra; ea conditione concessi, ut pervertere : scimus enim quia regulce Aurelianensis
si tu illum probabilcm judicares, ego illi libertatem concilii dicunt, quae tcmpore Ludovici rcgis quem
ecclesiasticam darem ; et sic demum tu illum regu- sanctus Remigius cum Francorum millibus bapliza-
laritcr ordinares. Qui clericus nomine Seminatus vit decrctac fucrunt, ut omncs basilicae quae per
per qualuor annos te sciente ipsam ecclesiam tenuit, diversa constructae sunt, vel quotidie construuntur
et secundura paupertatcra suam, sicut simul sacpe secundum priorum canonum regulamia ejus cpisco-

vidiraus, et adhuc paret, bene in ea laboravit, et pi in cujus territorio positae sunt, potestate consi-
ad illius viccm usque dum ad ordinationera venire stant. Et Toletanum concilium dicit, ut dotcs cccle-
per annum et dimitlium comraendatione rainistrorura siarum, et omnia sccundum constitutionem antiquam
tuorum, scilicct Iladulfi archidiaconi ct Angelranni ad cpiscopi ordinatioucm et potcslatcm pcrtincant,

decani prcsbyteri, Grimo prcsbyter tuae parochia? scilicct, ut Anlioclicnura concilium dicit, regat juxta
in ipsa ecclesia cantavit : deinde ipsorum consen- reverenliam singulis compctcnlcm, ct prudcntiam
sione Hciracricus prcsbyler tua) parocliiae pcr duos gerat omnis possessionis quac sub ejus cstpotcstate
et dimidium annos ibidem officiura sacerdotale ita ut presbyteros et diaconos ordinet, et singula suo
cxhibuit, usque, ut supra dixi, pridicNonasproximcD judicio coraprchendat. Sed antequam ipsai regulae
praeccdcntis quando pncfalo clcrico in-
Februar, tempore Ludovici synodo Aureliancnsi
regis in
terdicta est ipsa ecclcsia ct, nunc inde quafstio
; fucrint conslitutae, antiquiorcs non refragatae Arau-
removetur, quasi non dcbeat sufiicerc ad sopicndam sici concilii rcguhc stalucrunt, ut si quis cpiscopo-
omnem remotioncm antiquitas, ct tanta longitudo rum in aliena; civitatis tcrritorio ccclcsiam a'dificare
lcmporum et numerosilas cpiscoporum, ac prcsby- disponit, vcl pro fundi sui, aut ccclesiastici, vel pro

tcrorum sub quibus ipsa ccclcsia per se nulli altcri quacunquc suorum opportunitatc, pcrmissa liccnlia
ecclesia) subjecta constitit, cura et leges publicac quia prohiberi hoc voto nefas esl, non
ffidilicandi,

tam apud Romanos, quam et apud noslrates, scd ct pracsumat (icdicationera, quac illi omniraodis reser-

canones, atque scdis Roraanac ponlificum dccrcta vatur in cujus terrilorio ccclcsia assurgit, et rcser-

pracfigunt, ut ultra triginta annos nulli liccat pro co vata acdificatori suo liac gralia, ut quos dcsidcrat

appellarc quod lcgum lcmpus cxcludit ; (juasi ctiam clcricos in rc sua vidcrc, ipsos ordinet in cujus

non dcbeant sufficerc tuae pcr miuistros tuos requi- terrilorio cst,vei si ordinati jani suni, ipsos habere
 , :

541 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 542

acquiescat, et omnis ecclesiae ipsius gubernatio ad A et in ea laborare consensisti, non placet, et per

eum in cujus civitatis territorio ecclesia surrexerit ralionem, aut pro crimiue, aut pro indocibiUtate
pertinebit. Et hac auctoritate a temporibus sancti iUum rejeceris, quem contra regulas sine mea Ucen-
Remigii semper praedecessores raei in temporibus tia, et sine Ubertate canonica ordinasti, ostende, et
praedecessorura tuorum in ecclesiis ad Codiciacam aUerum inveniemus ; lantum ut praefata auctoritas
villam Laudunensis parochiae, sed et ad Juliacam regularum, et antiqua consuetudo de ipsa ecclesia
villam in parochia Suessonica cum consensu ipsa- nobis a te conservetur, sicut temporibus praedeces-
rum civitatiim episcoporum ordinatos miserunt pre- sorum decessorum tuorum Genebaudi, Bernico-
et

sbyteros. Unde et ego in Codiciaco, et in Juliaco nis, Gairfredi, Wenilonis, Ostroldi ; et quando epi-
inveni. scopatus vacavit in AUemaro, et tempore Simeonis,
Sed quia mihi pro honore coepiscoporura nostro- ac ParduU, sed et tuo tempore usque modo meis
rum ipsarum sedium complacuit, ut iUis decedenti- praedecessoribus ac decessoribus Tilpino, et quando
bus clericos ordinandos in eisdem ecclesiis episcopis post eum vacavit episcopatus, sed et Wlfario, Eboni,
propriarum parochiarura dirigerera cum libertate et quandiu ipsura episcopatum tenuit Fulco, et post
ecclesiastica et Utteris raeis ordinandos presbyteros eura Noto, sed et mihi jam per viginti quinque an-
in praefatis ecclesiis raisi : et Siraeon, ut praedixi t> nos in Rheraorura sede ministranti hactenus est

missum a rae sibi Hairaeradum ordinavit presbyte- conservala ampUus quam per cenlura annos, velut
rum, et domnus Rothadus raeae raissioni non resul- per veridicas chronicas computavi, et tibi possum
tans, jam in JuUaco duos a me sibi missos clericos ostendere, cura constet legibus, et sacris regulis
ordinavit presbyteros, et ego ipsi, sed et aUis coepi- cautum, quia sicut nobis pro nostro libitu non Ucet
scopis nostris in parochia nostra ecclesias haben- parochias rusticanas antiquitus constitutas sine ra-
tibus, eumdera honorem sicut et praedecessores raei tione dividere : ita etiam non Ucet confundere. Quia
illorum praedecessoribus fecerunt, conservo. Et rec- vero ipsum clericura contra regulas ordinasti, re-
tum est ut tu anliquae auctoritati et consuetudini gulae sacrae deraonstrant dicentes : Adraittuntur, in-
tuae raetropoU a tuis praedecessoribus conservatae quit Leo in epistola ad universos episcopos per
non deroges praesertim cura sit constitutum in
: universas provincias constitutos, passim ad ordinem
primo Ubro capitulorum synodaUum tempore Augus- sacrum, quibus nuUa nataUum, nuUa morura digni-
torum nostrorum a nostris majoribus conservatorum, tas suflVagatur ; et quia dorainis suis Ubertatem con-
ut sine auctoritate , vel consensu episcoporura sequi rainime ad fastigium sacerdotn,
potuerunt,
presbyteri in quibusUbct ccclesiis conslituantur, nec tanquam serviUs viUtas hunc honorem capiat, pro-
expeUantur ; el si laici clericos probabiUs vitae, et vehuntur, et probari Deo posse creditur, qui domino
doctrinae episcopis consecrandos, suisque in ecclesiis ^ suo necdum probare se potuit. Duplex itaque in hac
constituendos nuUa quaUbet occasione
obtulerint, parte reatus est, quod et sacrum ministerium taUs
eos rejiciant et exinde nuper in placito domni
; consortii viUtate poUuitur, et dominorum, quantum
nostri regis CaroU apud Pistas constitutum est quod ad iUicitae usurpationis temeritatera pertinet jura
et tua conscnsione Urmasti capilulum, quo dicitur solvuntur. Ab his itaque, fratres charissimi, omnes
ut si abbates, vel abbalissae, aut comites, seu vassi vestrae provinciae abstineant sacerdotes, et non tan-
nostri, aut caeteri laici clericos probabiUs vitae et tum ab his, sed et ab aliis etiam, qui originaU, aut
doctrinae episcopis canonice consecrandos, suisque aUcui condilioni obUgati sunt, voluraus teraperari,
in ecclesus constitucndos obtulerint, nuUa quaUbet nisi forte eorura petitio aut voluntas accesserit qui
occasione eos episcopi vel ministri eorum reji- aUquid sibi in eos vindicant potestatis : debet enim
ciant. esse iraraunis ab aUis qui divinae miUtiae fuerit ag-
Propterea ipse clericus criminosus non est, et
si gregandus, ut a castris dominicis quibus nomen ejus
docibiUs est, quod etiam in episcopo canones sacri ascribitur nuUis necessitatis vinculis abstrahatur.
requirunt, quoniam a nobis libi ordinandus olTertur, Et post decrctam nataUum honestatera moresque
non debes iUum ab ordinalione in ecclesia ipsa reji- ordinandorum describens, hanc conclusionem sub-
cere, cui per tanta tempora eamdem ecclesiam con- D jungit. Hoc itaque admonitio nostra denuntiat, quod
sensisti : cum sanctus Innocentius in decretis suis si quis fratrum contra haec consUtuta venire tenta-
ad Martianum Naisitanum episcopura de quibusdam verit, et prolubita fuerit ausus admittere, a suo se
presbyteris qui in parochia iUius aUquaudiu tenuc- noverit officio submovendum, nec comraunionis no-
runt ccclcsias, sed quadam occasione comraunionem slrae futurura esse consorlera, qui socius esse noluit
iUius mcreri non poterant dicat : Frator, inquiens, disciplinae. Sciendum vero est hic non vacare a
charissime, si eorum assertio Udem recipit veri discreUone, ex rationis speciaUtate hcec pronomen
suscipiendos essc ambigere non debes, quod tandiu pluraUs numeri, cum dicit ; si quis fratrum contra
ecclesias sibi crcditas passus es retinere. Et si eum- haec constiluta venire tentaverit, et reUqua, sicut
dem eadem
clericum in ecclesia vis ordinare, scribe secundum Domini dictum lota U7ium aut apex unus
:

niihi secundum morem, et ego iUi Ubertatem cccle- a lege non prceterit {Matth. v).
siasticam dabo. Si autcm ipse clericus cui per tanta Repetamus superiora hujus epislolae in qua dicit
tcmpora ipsam ecclesiam in FoUanaebrayo habere, Admiltuntur passim ad ordinem sacrum quibus nuUa
 : ;;

543 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 544

natalium dignitas suffragatur. Si inter sacros ordi- Ahabere consensisti, sicut plurimis est manifestum.

nes ordo acolythi non doputatur, de hoc nostro cle- Ipse autem nullam rationem spoliatus contra ratio-
rico nomine Senato a te acolytho sine nostra licen- nem, et auctoritatem tibi inde in synodo regulariter

tia, vel sine ccclcsiastica libertate ordinato nil repeto. reddere debet : si autem ideo illum vis in synodum
Et quia, utdicit Innocentius, observatio priordurior, tuam venire, quoniam Chalcedonenses canones
posterior interveniente misericordia inclinatior est, dicunt nullum absohite ordinare debere presbyte-
posteriores canones dicunt, ut nullus servilibus, rum aut diaconum, nec quemhbet in gradu ecclesia-
colonariisque conditionibus obligatus juxta slatuta stico, et rehqua, ut forte obhtus per ilhim discas cujus
sedis apostohcoe ad honores ecclesiasticos admitta- suasione illum contra regulas ordinaveris ;
quatenus
tur, nisi, prius aut testamento, aut per tabulas eum si forte synodo episcoporum inde compellatus
in

legitime constiterit absolutum. Quag si quis episco- fueris, habeas quid respondeas. Manda mihi, et ego

porum ejus qui ordinatur conditionem sciens trans- illum quoniam nostrae ecclesiae cst mancipium nulla
gredi per ordinationem inhibitam fortasse voluerit, libertate donalum, per meos missos tibi in synodum

anni spatio missas facere non prsesumat. Hos autem tuam transmittam, ut dicas quod beatus Leo ad
Gallicanos canones, quibus sajpe in tuis scriptis Anatohum Constantinopohtanum episcopum scribit

uteris, et per quos te reclamas, scio quia non abji- g quia sicut in mala suasione dehnquitur, ita et in

cies, cum Antiochenum concihum quod apostohca mala consensione peccatur. Retractes etiam quoniam
sedes, et universahs Ecclesia recipitdicat : Perfectum ut supra ostendi, illa quae tempore antecessorum
concilium est ubi interfuerit metropolitanus antistes. tuorura et post mortem Otterici de
consliterant,
Et Leo ad Maximum Antiochenum episcopum : ecclesia FoHanaebrayo praesumpta fuerunt per
in

n Quidquid, inquit, propter speciales causas synoda- ministros tuos Ivonem, Luidonem, Angelrannum
lium conciliorum ad examen episcopale defertur, itemque per Hadulfum, perFamulfum, per euradem
potest ahquam dijudicandi habere rationem, si nihil Angelrannum destruxisti, et quae statuta fuerunt
de eo est a sanctis Patribus apud Nicseam diffinitum. tempore antecessorum tuorum rcaedificasti, qua?que
Sacri denique canones manuraissiones in Ecclt^sia nunc iterum de ipsa ecclesia destructa sunt, sed et
fieri posse ab imperatoribus petierunt, qua? el ab eis quoe praenotavi de reguhs ecclesiasticis et synoda-
concessa est, eta tempore ipsius concessionis regu- libus capitulis transtulisti. Sententiam beali Leonis
lae, et mox ecclesiasticus hactenus eas servavit, et ad Leonem Augustum depromptam parvipcndere
servat. » Unde scriptum est in libro capitulorum nullo modo dcbes, quam in synodo apud Suessionis
synodahum primo, quaj tempore Augustorum no- audisti et in illo libro quem tibi dedi ipse legere
;

strorum CaroU et Ludovici fuerunt condita capitula potes. Si, inquit, quae destruxisti haec aedifico, prae-
quinquaginta quinque. Nullus, inquiunt, episcopus varicatorem me constiluo, et eis me ultionum
servum alterius ad clericatus officium sine domini conditionibus subdo, quas non solum auctoritas
sui voluntate promovere praesumat. Et hoc Gan- beatae memoriae principis Martiani, sed etiam ego
grense concilium prohibet et locum
capitulo 82 ad ;
raea consensione iirmavi ; et sicut presbytero nostro
de ecclesiarum vero servis communi senlenlia de- parochiae ad te misso respondisti, quia sicut libi

cretum est ut archiepiscopi per singulas provincias fecimus in nostra parochia de tua ecclesia, ila et tu

constituti noslram auctoritatem, suftVaganci vcro nobis facies de nostra ecclesia in tua parochia non
illorum exomphir ilhus penes se habeant. Et quan- solum non consentio, vcrum et hortor ut facias, sci-
docunque de familia ccclosiae ulihs invcntus ali- licet ut inquiras diligentcr sub veritatis lestificatione
quis ordinandus est, in ambone ipsa auctoritas eo- in suo sacerdotio pcr Angelrannum, per Grimonem,
rum populo legatur, ct coram sacerdotibus, vel co- per Fraumarum presbyleros, sed et per ipsum Haime-

ram fidelibus laicis ante cornu altaris, sicut in no- radum quod de ipsa ecclesia testificatus est Pardulus
slra auctoritate conlinetur, remota qualibct callidi- decessor tuus coram ipsis ante obitum suum. Sed et
tate libertalem consequatur : et lunc demum ad por alios presbyteros, et vicinos ac idoneos laicos in
gradus ecclesiasticos provchatur. Simililer quoquc do ipsa villa commanenles, et circummancntcs lega-
his agcndum cst quos laici dc famiha ccclesiarum ad G lilor require, quod iude ex veritate cognoscunt dc
sacros ordines promoveri voluerunt. Sed et de his his quae pnrscripsi, cl sicut episcopus cum veritateni
quos praiposili canonicorum atque monachorum invcncris indejuslumjudicium judica, vclutetegoco-
ordinandos cxpetierint, eadem forma servanda est. ram missis luis de capella episcopii tui in parochia
Ostende igilur nobis islam manumissionem ccclcsia- nostra lcgaliter et rogulariter inquisivi, ct sccuudum
sticam de pr;cfalo clcrico a to acolytho ordinato, ct lcgcs ct sacros canonos ac decrela sedis Romanae
nihil repelo. Dictum est cliam mihi quod tcr pcr poutificum dilfinivi, sicut tibi scripto veritate ot au-
trcs prcsbyleros ipsum clcricum ad tuam synodum clorilalo subiiixo ostcudam loco ct tcmporo oppor-
vocari jussisti ut reddat ralionem in tua synodo, tuno si nccessitas fuorit. Nam pluros ccclosi;o sunt
cujus auctoritalc ecclesiam in parochia tua accepit in mca parocbia dc cpiscopio Lauduncnsi de quibus
undc tibi puto supra rationem rcddidi, cujus aucto- non libi noc alicui tuorum uUum pra'judicium intuli,

ritatc, ct qua ralionc i)ra;dictam ccclcsiam in noquo inforro volo, (juia non dobeo ; cl quia ex ca-
parochia lua susccpil, quara ci per tanla tcrapora polla dc qua maadasti luac i nlonlioni non annui, ra-
»45 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 546

tio mihi et auctoritas contradixit. Quod aulem aqui- A dientia?, et inobedienti pervivaciae tuae exigis, qui la-
busdara tuorum quod ipsa capella antiquior sitquam boras ut superior in cunctis appereas et victor exi-
ecclesia in Viviniaca villa, etiamsi verum foret, tunc stas, metropolilano privilegio noraine tantum ironice
illi anliquilas sua suffragium afferret, si in antiqui- per antiphrasim inhonorando insalutes, et cum inho-
tate sua usque ad tempora raoderna sicut ecclesia noralione contumeHosa inobediendo resultes, mihi-
in Follanaebrayo mansit, persisteret : nara Atrabalis, que os adeo obtures, ut de his pro quibus ad me,
Viromandis, et Bononia ex cujus territorio es nati- cui per sacros canones divino judicio coramissa est
vus, antiquiores sedes cum episcopis propriis in provincise totius in qua es ordinatus episcopus, sol-
Rhemorum provincia exstiterunt quam castrura licitudo, qui negotia videntur habereconcurrant, te

montis Lauduni inter sedes coraputaretur in quo es non audeam commonere, neque praesuraam de his
ordinatus cpiscopus. quae ex te reprehensibiles ad me parveniunt redar-
Sed quoniara a longo tempore certis eventuum ac guere, quin etiam nec tuis scriptis, vel verbis in
necessitatum causis accidentibus illae aliis subjeclaj aliquo rcspondere, et ut totum brevi perstringara
civitatibus suum privilegiura perdiderunl quod non cingulo, timeam quod displiceat libi mutire. Sed
recuperant, et castrura raonlis Lauduni convaluit, ejusraodi non es sapientiae et scientiae atque rehgio-

quia secundum leges, ac sacros canones alque de-r> nis, seu loci episcopus, ut hasc valeas obtinere. Qui
creta sedis Romanae pontitlcum pro idappellare, id si veraciter sapiens et religiosus fores, talia obtinere

que refragari non licet quod legura terapus excludit. non attenlares et quoniam veritate, ratione, et au- :

De dicimis siquidem ecclesiae episcopii Laudunensis, ctoritate non potes, anxiaris, aestuas, et anhelas, ut

parochiae vero meae in Antenaco ex doraini regis quoquomodo et per verisimilia, et quasi auctoritati,
in dorainicatu ordinationi meae comraissse, non so- et rationi convenientia raihi possis resistere, raeque
lura raihi et presbytero cui eam ad dispensandum possis corapriraerc atque revincere. Unde et recte
commendavi, verum et domno regi contra leges et dicta studes prave ad sensum tuum inflectere, et ea
canones tuo terapore, quod ante actum non fuerat a suo sensu quantum ex te est cogis peregrinari. Et
magnum praejudicium est a ministris tuis illatura, hoc perniciosura certamen sine ulla necessitate con-
quod propter pacis charitatisque custodiam hacte- tra me assumpsisti, et sine uUautilitate in eo satagis
nus patienter sustinui unde potes adverterc quia
: laborare, cura nihil ahud a te requirara, nisi ut
libi de illa capella justitiara non negarem, si ipsa scriptura est (Deut. xxvi) : Timeas Dominum Deum
justitia tuis votis concurreret. Propterea, frater, tuum ex toto corde tuo, et obedias ejus imperio : el
pro loci mei officio de prajfata ecclesia juxta anti- sicut quod omni convenit Christiano
episcopus, :

quani consuetudinera, ratione, veritate atque auclo- Pacem sequaris et sanctimoniam sine quanemovi-
ritate subnixam, ut praemisi, exsequi te regulariter ^ debit Deum (Hebr.xii), et loci tuicontentus modestia
moneo, quo benigno animo te suscipere et iraplere te altioria ne quaeras, et ut frater ac filius charissi-
exopto. Quid facies si beati Leonis praeceptionem mus agas, quatenus nos invicem recognoscamus, ne
cordis aure obaudire curaveris ;
qui scit, inquit, se antiquus hostis per scandalum duos raovens, per
quibusdara pra^positura, non raoleste ferat aliquera nequissimam victoriara raultos quae non convenerant
sibi esse praelatum, sed obedientiam quam exigit loqui faciat : ego enim ut aperte indicera qui per
etiam ipse dependat. Et quia non impune quis a sa- elationera a te nihil requiro quae mihi de canonibus
cris reguhs deviare, et debita) obedientia) valeat ob- suppetunt, de quibus tibi ad recognoscentiam, et re-

appone verba beati Gregorii,

viare, scientiae tuae sipiscentiara tuam jam saepius scripsi, tacere potius-
quibus ad Petrura Romanae ecclesiae subdiaconemet sem, si ea quae famiUari sermone monerem cum
patrimomi magni Petri in Sicilia servantem dicit. charitate et huraUitate susciperes. Caeterura, utbea-
De his, inquiens, quae tibi pro servanda justitia tus Gregorius Joannem Constantinopolitanum
ad
scribo, ego absolvor. Et tu si negUgis, obhgaris :
episcopum dicit, rixara inferre non volo, sed tamea
terribilem judicem venientem considera, et de ad- a te venientem non devito, quia non valeo, nec etiara
ventu ilhus nunc tua consideratio contreraiscat, ne audeo pro loci mei officio : cum quasi mepulsando.
tunc sine causa jara tiraeat, cum coram iUo ccclum D egregius praedicator dicat : Argue, obsecra, increpa
et terra tremuerit. Audisti quod volo. Vidc quid agas. in omni patientia et doctrina {II Tim. iii).Si enim,
Dutum V Kal.MaU praesentis tcrtia3 indictionis. non ad condemnationem
ut veraciter fatear, ulinara

HINCMARI RHEMENSIS meam, melropoUtanus tuus judicio Dei non forem,

AD EUMDEM. et tu provinciaUs episcopus metropoU, cui disponente
HiNCMARCs Rhemorura episcopus Hincmaro Laudu- Deo deservio, subjectus et a me ordinatus non es-
nensi episcopo salutem, quae est in Christo Jcsu Do- ses, sed in alia provincia aUerius ordinatus existe-
mino nostro. res, et talia de te audirem, sicus audire coepi, ex
Quod erga rae volens dissolvere Qla quae tibi scribo quo post concupiscenlias saecuU, et elalionem cordis
per jactanUam rescribendoagis singulatium, sed non tu ire coepisti, et verbis , et scriplis te charitatis
singulis, causa raihi non incerta quibusdam praeter- affectu monerem, et si non obaudirer, apostolicam
missis, respondere me pro loci mei ofTicio, ne tibi sequens jussionem, qui de eo prajcipit qui semel et
sapiens esse videaris, ad singula contumaci inobe- secundo commonitus non convertitur, nec obaudit,
 :

547 HINGMARI RHEMENSIS ARCHIEPISGOPI. 518

te devitarem : nunc autera quia non solum sapienti-A ribus, non adeo ut desideraverara laudabilibus,
bus et insipientibus, sedetiara provinciae Rhemorum ct tuis contradictionibus, et durissimis ac contra
episcopis meis, scilicet melioribus et sapientioribus charitatera, quajDeus est, responsionibus et impa-
atque religiosioridus, debitor sum, locura effugiendi ctionibus indebitis indesinenter excrucias, Sed uti-

invenire non valeo, ut te opportune importune non nam mihi contingat quod in Evangelio {Luc. xvi)
moneam, cum praedicator forlissimus dicat Mundus : voce Abrahae de Lazaro per tlagella expurgato a
sum a sanguine omnium non enim subterfugiquo- : malis suis diviti ardenti responsum audimus. Rece-
minus adnuntiarcm omnc consilium Dci vobis {Act. pit Lazarus similiter malapro malis in vitasua ;sicut
xx), si enim non annuntiasset, mundus a sanguine et dives bona pro bonis in vita sua. Et sic opto mihi
non essel ; sed quibus omne consiiium Dei annun- per te fieri.ut si per inprovidentiam Deura in aliquo
tiare studuit, ab eorum sanguine mundus fuit. In ex te offendi, qui in raultis eum rae offendisse et
qua voce et ego peccator convenior, ego insipiens offendere humili et contrito corde confiteor, reci-
ut te raoneara et arguara. Et quando necessitas exi- piam ex te per te purgationem in vita mea, ne
git,increpera, valde constringor, ego reus esse osten- inde crucier in vita futura, qui, ut dixi per ira-

dor, qui metropolitanus episcopus vocor, qui super provideatiam, non autera per malevolentiae conscien-
ea mala quaj propria habeo, alienas quoque mortes g tiam, tantorum gemitus qui sub raanu tua, ut
addo, qui tot occido, ut tiraeo, quot ad mortera ire raultis dicitur, sicut revera sub falce gravissimo ge-
quotidie tepidus et tacensvideo, dicente Doraino per munt, in provectione tua excitavi, quotidie emittiad

prophetam deuno pereunte Sanguinem cjus dc ma- ;

Dominum ; et proinde quotidiano, imo continuo ti-

nu tua requiram (Ezech. xxxiii), quanto raagis de more et dolore constrictus non solum gerao, sed et
multis ? Et eliam de his per quos multi debent sal- eis congeraiscens Deo cujus permissionis judicio a
vari, mihi haec terribilis invectio incutitur, qui ad te scandalizatus, et mente excruciatus verbis viri

speculandura, et ctiam episcopis, peccatis meis exi- flagellis atlriti corde contribulato dico, qui ccepit ipse
gentibus Dei judicio praelatus. Qua de re et archie- me conterat, solvat manum suam et succedatme, ct
piscopus, unde non laetor, sed revereor, sum voca- hcec sit mihi consolatio ut affligens me dolore non
tus, qui reatu de morte animarum subjectorumcon- parcat, nec contradicam sermonibus sancti {Job vi)
stringor, quae forte potuissent seraper vivere si verba vellera enira si illi placeret, ut flagellis dignurame per
meae correptionis audirent. Sanguis ergo raorientis alium quara per te flagellaret, sed quia ita sibi pla-

de raanu speculatoris requiritur, quia peccatum cet cui bona cuncta placent, verbis suis eura conve-
subditi culpae praepositi si tacuerit reputatur. Est niam qui ex affeclu nostrae humanitatis Patri digna-
ergo, ut beatus Gregorius dicit, quod mihi est fa- ^
tus est dicere : Pater, si fieri potest, transeat a me
ciendura, ut eliam moriente subdito rae liberum red- '
calix iste ; verumtamen non sicut ego volo, sed sicut
dam, surgam, invigilem, maUs actibuscontradicam, tuvis(Matth. xxvi).Et item : spiritu suo de eo qui
sicut scriptum est : Discurre, festina, suscita ami- ejus esse videbatur, praedixit meus ma- : Si inimicus
cum tuum, nedederis somnum oculis tuis, nec dor- ledixisset mihi, supportassem utique homo : tu vero
mitcntpalpebrcBtucB{Prov.\x\ui).Eis,iadhuc,uicai- unanimis dux meus,et notwi meus, quisimulmeum
pisti in resistendo persistis, audiaraquid loquatur in dulces capiebas cibos in domo Dei ambulavimus cum
me, et&d me de resistentibus Dominus Deus. Ecce, consensu {Psal.Liw). Homo scilicet pacismea;in quo
inquienSydcdi faciem tuam valentiorem facicbus eo- speraham, qui edebat panes meos, levavit contra me
rum, et frontemtuam duriorem frontibus eorum,ut calcaneum suum {Joan. xiii) :ac si aperte diceret,
adamantem,etut silicem dedi faciem tuam {Ezech. quod tanlo gravius pertuli, quanto hacc ab eo qui
iii), scilicet ut siveabaudilorjbus conculcer atquede- meus csse videbatur sensi : sed licet hinc erga me
spiciar, nec per delatum honorem refrenelur lingua pictas cor tuum non tangat, timor taraen illud debet
cx verecundia, nec per despectum taceat ex inlirmi- corapungere, quia conluraacia et inobedientia tua
tate. Unde iterura mihi dici exaudio : i\e timcas cos, qualicunque successori beati Romigii in mctropoli-
neque mcttias afacie eorum, quia domus, exasperans tana sedc ipsius a tc raihi illatain eum redundal, qui
est{Ezech. ii). Itaque incrcpandus est frater et nun- Din me peccatore vicario suo totius Rhemorura provin-
quam timendus qui est exasperaus domus. ciae onera portat, quinimo, Christe Deus noster :

Propterea de eo quod jara terlio in praifatione oranle apud eura pro nobis eodem sanclissirao proc-

tuarum lilterarum mihi scribens mandasti debitam decessorc nostro, meas contumcliosas calumnias, et

in Domino devolionem, quara non subscqueris pro- persecutiones derogationum tuarum in se dignatus
sequendo debitara, et in Doraino devotinera tibi re- suscipere, qui conlidens Palri super omnes coclos et
scribo, quia quantum spectat ad humanos carnis supcromniura angelorum verlicera Saulo, ut legi-
oculos, debitam devotionem milii non monstras : raus, ct crcdimus dixit : Saule, Saulc,quid mc perse-
quanlura vero spcclat ad raentis huraanos oculos, in queris f {Act. ix.) Non cnim cst discrcdendura in

Domino devotionem non exhibes. Quanlum autera lanta turba crodentium quos Saulus persequebalur
in divinis oculis superno consilio timeo trutinari, nliqucm fuisse, licet non ita ut ego sum imporfcclura,
dcbilam devotionem mihi rependis, qui rae tuis opc- iu quo sicut ct in rcliquis, qui vidolicct corpus
 :

49 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 550

jus erant, si Doniinus persequi dixit. Et ideo in me Aciunt increpare, raores pravorum premere vitse

nperfecto, modo quolibet persecuto illum persequi prodesse. Pensandura est igitur quando ab increpa-
redo, quia et voce sanctae Ecclesiae in quaejus sum tione quiescitur, quanta culpa sit, si cura his qui

Itimummembrum per Psalmitam dicitur Imper- : increpandi sunt sine increpatione pax tenetur. Si

ectummcum videruntoculitui, etinlibrotuoomncs propheta tantus hoc velut historiam Domino obtu-
cribenturiPsal. cs.xxviiiJ.Et itcrum Psalmista dicit Ht,quod contra se pravorum iniraicitias excitavit.
\encdixitomnes timentes sc Dominus pusillos cum Unde Paulus discipulos admonet dicens Si quis :

%ajoribus [Psal. cxiii) ; et qui in judicio dicetde be- non oheditverbonostro pcr cpistolam, hunc notate,
efactis benefactoribus : Quandiu fecistis unide his et non commisceamini cum illo ut confundatur

tinimis meis milii fecistis (Matth. xxv). {II Thes. iii). Atque ilhco subjunxit : Et nolite ut
Veraciter credo quia quidquid mihi sive benigni- inimicum existimare illum, sed corripite ut fratrem
itis, sive raalignitatis pro ejus nomine cxhibetur, (ibid.) ; ac si diceret Pacem cum eo exteriorem
:

ine dubio illi impenditur. Et quia beatus Joannes solvite, sed interiorera contra illura medullitus cu-
laptista pro veritate, videlicet pro Christo sine du- stodite. Et qui amore tuo te credo refugere ad per-
itatione occubuit, sicut ipse ostendensdicit Eyo : fugia solita, scilicet ad excusanda excusationes in
um veritas {Joan.\\\).FAego, utApostoU utar ver- g peccatis, ut dicas quia etiam de cogitatione te ju-
iis, inimicus factus sura tibi vera tibi dicens etsua- dico, cum dicat Apostolus : Quis scit hominum quce
iens, sed persuadere non valens, ut, sicut ipsa Ve- sunt hominis, nisi spiritus hominis gui in ipso est ?

itas per beatum Leonem dicit : Obedientiam quam {I Cor. ii) praevenio huic tuae objectioni dicens,

, tuis subditis exigis, prajlatis tuis ipse dependas, quia tunc spiritus hominis ignoratur ab altero, cum
t in ea vocatione qua vocatus es, in ea permaneas, verbis, vel operibus non demonstratur : nam cura
[uae quia non suffers, non solum mihi, sed et mul- scriptura sit, Ex fructibus eorum cognoscetis eos
is scandalum ingeris, et Veritasdicit : Quiscanda- {Matth. vii), per hoc quod foris agilur quidquid in-
izaverit unum de pusillis istisqui in rne credunt, tus latet Unde recte quoque per Salomo-
aperitur.
'xpeditut ei suspendatur mola asinaria incollocjus, nera dicitur Quomodo in aquis resplendent vultus
:

tdemergatur inprofundum maris {Matth. xviii). Et perspicientium, sic corda hominummanifesta sunt
tem idem Christus Deivirtus, etDei sapientia dicit : prudentibus {Prov. xxvii). Cum dicis te scripsisse
^iro qui corripientem dura cervice contemnit re- ad auferendam araphibologiam traditionis tuae ex
lentinus supcrveniet interitus, et eumsanitas non primitivo genitivi iriter tradentem et traditura,
equetur [Prov. xxix). Et Moyses et Aaron dura grammaticam quara tibi insinuari feci ego et ipse
lervice resistenti sibi populo dicunt : Nec contra satis, quod gratias illi pa-
mihi in faciem expuis :

losest murmurvestrum, sed contra Deum (Exod. ^ tienter portare possum, qui quod de se praedixit,
i\i). Unde ncc tuas inimicitias vereor, nec te rao- pro me peccatore sustinuit Faciem, inquit, meam :

lere in necessariis, quae sine peccato non possum non averti abincrepantibus,et conspuentibus inme
limiltere, desinam, sciens pacera dilectione inte- {Isa. l). Sed quia non tradentem
te traditum, et

jra intrinsecus me tenere debere, quam pervectio- designas ex noraine, de hoc tuo dicto non curo,
lera vocis mihi exstrinsecus non timeo perturbare. testimonium inde perhibente raihi conscientia raea
^uod utrumque provide David se perhibet servare, nihil me hinc tibi esse debitorem.mi- Unde et pro
5um dicit Cumhis quioderuntpacemerampacifi-
: nimoest,utcx hoc a te judicer vel ab humano die : sed
:us;cum loquebarillisimpugnabantmegratis {Psal. nequemeipsumindedijudico{ICor.i\).YeTuinia.mea
:xixj. Ecce et loquens impugnabatur, et tamen im- si te ita mori gratum scirem, ut hoc ad utilitatera
mpugnatus erat pacificuS, quoniam nec insanientes tuara, et ad mentis luae sanitatem posset proficere,
:essabat reprehendere, nec reprehensos negligebat vel raihi inde cognoscerera aliquara necessitatera in-
amare. Hinc etiam Paulus ait : Si fieri potest quod curabere, et scriptis meis adregera, et ad episcopos,
ex vobis est cum omnibus hominibus pacem habentes et ipsorum testimonio, ac per alios idoneos tester
[Rom. \u) ; horlatus enim Apostolus ut pacem cura possem tibi ostendere me, sicut dixi, debitorera liinc

omnibus haberent, praemisit dicens : Si fieri potest, D libinonesse: Uniuscujusqueenimopus quale sitdies
atque subjunxit ;
quod ex vobis est : difficile quippe Dominideclarabit. {ICor. iii). Quiaverodetraditione
mala acta corriperent, habere pacem cum
erat ut si tua quereris, et nihil fit in terra sine causa, nihilque
omnibus possent sed cum teraporalis pax in pra-
: quod aut non faciat Deus propitius, aut fieri non
vorum cordibus ex nostra increpatione confunditur, permittat iratus, et pluraliter fieri traditiones atque
inviolata necesse est ut in nostro corde servetur. diversis modis diversos et pro diversis causis tradi-

Hinc iterum David cum se totura ad fuedera pacis tos legimus, necesse est tibi subtiliter raentem tuara
internae constringeret, testatur quod cum maUs con- discutere, ut meditatus cumcordetuo, etnondolosa,
cordinm non teneretdicens : Nonnequi te oderunt, sed recta statera appendens mores, cogitationes,
Deus, oderam illos, et super inimicos tuos tabesce- verba, et actus tuos, apud te invenias hacc traditio
bam ? Perfecto odio oderam
illo-i, inimici facti sunt tua unde, et a quo processerit, et quem processum
mihi {Psal. cxxxviii). Inimicos enim perfccto odio habeat, vel ad quem fmcra spectat : legiraus enim
odisse est, ad quod factisunt diligerc et quod fa- quosdam a se traditos, ut Paulus ad Ephesios de
 531 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 532

quibusdamdicit: Quidesperantessemetipsostradide- A reversiiJerem. xv^i.Hinc rursus ait : Populus non est

runt se impudiciticB in operationem immunditice reversus adpercutientemse{Isa. i\).]i\ac\oce flagel-

omnis in ai'ari7iaf£;;/ifS.iv;:Tantotnimhinc,bGatus lantium propheta conqueritur dicens : Curavimus

inquit Gregorius, se quisqueinmalis praesentibusla- liabylonem, et non est sanata [Jerem. Babylon li) :

tius relaxat, quanto post hanc vitam se assequi bona quippe curatur, nec tamen ad sanitatem reducilur
a^lerna desperat, et Jacobus apostolus dicit : Vnus- quando mens in prava actione confusa verba corre-
quisque tentatur a concupiscentia sua abstractus ct ptionis audit, tlagella correclionis percipit, et tamen
i//^(;f«5 (/ac. ij, scilicet a recto itinere, et illectus in ad recta salutis itinera redire contemnit. Hinc
malum. Et item Paulus ad Romanos de quibusdam captivo Israehtico populo, nec tamen ab iniquitate
scribit QuicumcognovissentDeumnonsicut Deum
: conversoDominus exprobratdicens Versa est mihi :

gloriJicaverunt,aut (jratias egerunt in cogitationibus domus Israel inscoriam omnes isti ces, et stannum, :

suis, et obscuratum est insipiens cor eorum ; dicentes et ferrum, et plumbum in medio fornacis {Ezech.

enimseessesapientes stulti facti sunt{Rom, i).Et xxii);ac siaperte dicat Purgare eosper ignem tribu-
:

paulo post :Propterquod tradidit illos. Tradidit, di- lationis volui, et argentum illos, vel aurum fieri quag-

xit, id est gratia non liberavit sicut cor Pharaonis sivi ; sed in fornace mihi inaes, stannum, ferrum et

induravit, quod gratia non emollivit. Et psalmus di- -p plumbum non ad virtutem, sedadvitia
versi sunt, quia

cit: Tradidit in captivitatem virtutem eorum, etpul etiam in tribulatione proruperunt quoniam aut ad ;

chritudinem eorum in manus inimici [Psal .lxwu) : sonitura murmuralionis eruperunt, aut simulationis
in captivhatem enim virtus et pulchritudo quorura- vhio non carere decreverunt, aut in nocendi malitia
dam in manus inimici traditur, cum deceptae menti an- proximis perseveraverunt, aut a desideriis terrenis
tiquus hostis ex boni operis elatione dominatur. Et pressi in tribulatione purgari non poluerunt.
apostolos expetivit Satanas ut cribraret eos sicut Hinc rursus scriptum est : }lulto labore sudatum
triticum {Luc. xxii), qui jussi sunt orare utnonin- est, et non exivit de anima rubigo ejus, neque per
trarent in tentationem. Et Paulus quemdara tradidh igtiem{Ezech. xxiv),ignem quippe noibistribulationis
S3i\.a.ncE, ut spirituscjussalvus fierit in die Domini admovet, ut in nobis rubiginein vitiorum Dominus
(/ Cor. v). Et item Quosdara tradidit Satanae, ut disce-
: purget,sed nec per ignem amittimus quando et rubi-

rent non blasphemare, et filiam Abrahae incurvatam ginis inter flagella,velper flagella vitiononcareraus.

legimus a Satana, et plures propter peccata pu- Hinc propheta iterum dicit :Frusta conflavit con-
nienda quae cruciari merueruut quasi quibusdam solator, malitice eorumnon sunt consumpta; {Jerem.
quaestionariis atque tortoribus traditos legimus refu- VI ). Poena iuquit, Gregorius, praesens si afflicti aniraum
gis spiritibus, quia non solum homines ministri et convertit, fiuis est culpae praecedenlis : si autem ad
ultores sunt irae Dei in his qui malum operantur, ^ tiraorem Domini minime convertit, inilium est poonae
quique non sine causa portant gladium, sed etiam sequentis. Cavendum ergo nobis est et summopere
contrariae fortitudines, quae appellantur furor et irae in fletibus tota mentis conversione vigilaudum, ne de

Dei (Kom. xiii). Quapropter si raoribus et factis tuis tormento ad tormenta transeamus. Qlii ergo justus
exigentibus justo Dei judicio perraittente, aut a te patitur, si patienter ea quae patitur sustiuet, Christum
ipso, vel per spiritum refugam inpeccalum,quiale- imitatur. Qui in flagellis corrigitur, latronem qui in
gimus immissiones per angelos malos {Psal. lxxvii), cruce Christura cognovit, et post crucem paradisnm
vel hominem Dei minislrum ad pocnam peccati es cum Christo intravit : qui nec interflagella desistita
traditus, si tenon recognoscis, et non cori-igendo re- culpis, siuistrum imitamur latronem, qui propter
sipiscis, non habes unde qucraris, sed unde Iribule- peccata ascendit in cruccm, et post crucem ruit in

ris quia nondicit Dominus Beati qui persecutionem

;
: lartarum. Si ergo propter peccatum modo quohbet
patiuntur propter injustitiam, sQdpropter justitiam vel a quocunque traditus es, et per traditionis per-
Beatus qui suffert
{Matth.\). Et Apostolus dicit : secutiouera correctus, ut audire merearis a Domino,
tentationem,quoniamcum probatus fuerit accipict et si non auribus corporis,velauribus illis de quibus
coronam vitce{Jac, i), quia, sicut beatus Cyprianus ait, Psalmisla dicit : Audiamquidloquaturinme Domi-
martyrem non facil poena, sed causa nam cum : D nusDcus {Psal. lxxxiv), quod audivit quipropler
Christo crucem etiam periturus latro suscepit, sed peccalum flagellatus, et per flagellum purgalus esl,

quem reatus proprius lenuit, par crucifixio non ab- dicentcDomino : Ecce sanus factus cs, jamnolipec-
soJvit. Et persecutio, vcl Iraditio dum non raliona- care, ne detcrius tibi aliquid contingat{Joan. v).

biliter sustinetur, ul beatus monstrat Gregorius, ne- Ilabes unde gaudcas, ct quod cavendo custodias. Si

quaquam proficit ad salutera. Nam nulli fas est re- autem ideo Iraditus, et traditione flagellatus es,
Iributioncm prajmiorum exspectaro pcr culpam, quod non quia peccasli, sed ne pcccarcs, sicut Paulus
et beatus Pctrus apostolus demonstrat dicens : Qua: qui dixit : iVt' magnitudo revelationem e.vtollat me
cst enim graiia sipeccantes et colaphiudi sujjcrtis! datus estmihi sHmuluscarnis mea\ut me colaphi-
{IPetr. II.) Conlra hos propheta Domino queritur di- xet {II Cor. xii). Libenler gloriare in infirmitatibus
c&ns:AttrivislieoselrenueruntaccipercdiscipHnam tuis, ut inhabilet in te virtus Christi. Si denique a
{Jcrem. m). Ilinc est quod Domiims dicit : Interfeci quocunque, vcl inodo quocunquc iradilus es, vel

etperdidi populum istum,et tamcn a viis suis non sunt non proptcr praeccdcns peccatum, vcl ideo ut non
533 OPUSG. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN.
incurreres quod poterat accidere peccatum, sed Aloci mei officio intelligere debueras monitorera
tibi

ut justus juf.tificareri3 adhuc, et Job et tu non me aversa hasta, ut Abner Asahel per-
sicut Tobias,
de quo Doniinus dixit ad Satan Ecce in manu tua sequentem fcris, et tranquille ex quibusdam tan-
:

est, tantum anirnam illius scrva (Job i), custodire te gis, et quasi parcendo superas, sed invehendo, et

oportet ut ne de tlagello murmures, et auimam tuam resistendo in faciera quantura potes per conturaa-
quam Dominus servare in Job jusserat, murmu- cem contemptum si potes ad furorem provocando
rando in polestatem illius tradas. Neque murmura- exaggerare non cessas ; et ideo responsionum ra-
veritis, inquit Apostolus, sicut quidam eorummur- tione in intimis sub tranquillitate tactus ab eo quod
muraverunt, et a serpentibus perierunt (/ Cor.x). me pro necessitate loci mei erexeram non cado,
Cavere etiam summopere debes ut aucta per flagel- negue succumbo, sed validius semper clamo, cla-
lum merita de caetero peccando non inquincs, sed mavi, clamabo per sevum, et sicut tuba exaltabo
juxta vocera Domini cordebono et optimo verbum, vocem meam (Isa. lviii), et annuntiabo tibi exces-
et purgationem ejus retinens fructumaffcrasin pa- sus tuos, et satagara te revocare proviribus a con-
tientia (Luc. viii), quoniam qui humiliter etiam tumaci elalione tua. Quod dicis te serris tritum ;

pro peccatis suis flagella suscipiunt, post tlagella ad improprie quantum audeo dicere hoc tua gramma-
requiem sublimiler suscipiuntur. Sic uva calcibus g tica prolulit : nerao enira serris teritur, sed seca-
tunditur, et in vini saporera liquatur ; sic oliva con- tur, quod bene Paulus intellexit scribens ad Hebraeos
tritionibus expressa araurcara suam deserit , et cura passiones sanctorura descripsit dicens : Sancti
in olei liquorem pinguescit, sic per trituram areae ludibria etverberaexperti, insuper etvincula etcar-
a paleis grana separantur, ct ad horreum purgata ceres, lapidatisunt, secti sunt {Hebr.yn) : non enim
perveniunt. Quisquis ergo appetit plene vitia vin- dixit trili snnt : serra enim dentata fieri legitur, et
cere, studeat humiliter purgationis suae flagella to- ego quantum possura dentatis serris te ab acciden-
lerare, ut tanto post ad judicera mundior veniat, tibus quae episcopo non sunt propria secare laboro,
quanto nunc ejus rubiginem ignis tribulationis pur- et spii'italibus dentibus, mordere ac stimulis verbo-
gat. Quod dicis meis apicibus te solito raore mor- rura monentium, et clavis increpationum configere
deri, sed non te sensisse laedi, si ita quod dicis ita non omittara quoniam, ut Scriptura dicit, verba
;

ut est intelligendum intelligis, non improbo, quia sapientum quasi stimuli, et quasi claviin altum de-
et erat unde morderi, sed ad sanitatem et idcirco ; fixi {Eccli. xnj, quia videlicet, ut exponit beatus
te non debebas sit enim ut in Evangelio
laedi sentire : Gregorius, verba sapientura culpas delinquentiura
legimus plaga sanatus, scilicet per acrem vini mor- nesciunt palpare, sed pungere. Quia vero incompo-
sum, et per olei fomentum cum enim tibi ostendi : site praeteritum verbi teror serris coraposuisti, mul-
quod actum sit, rite ad morsura intellexisti, et cum ^ tis locis non solum in tua grammalica, sed etiam in
ostendi quid agendum sit, sirectefacis, pertinere ad Scripturis praevales invenire, sed et in illo loco ubi
olei fomentura intelligis. Si autera adeo intentionera Dominus Moysi qualiter thymiama quod nostra lin-
tuam rebus transitoriis iramoderatius implicas, ul gua incensura dicitur facere jussit dicens : Cumque
quibus negligentiarum jaculis transfigaris, vel qui- in tenuissimum pulverem universa contuderis
bus monilionum medicamentis debeas curari igno- {Exod. xxx). Unde sanctus Gregorius : in tenuissimum
res, quia nec laesum, nec sanabilera te sentis proba- pulverem aromata universa conterimus. Et item,
biliter improbo. Unde per Salomonem vox percussi aromata in pulverem redigere,est virtutes recogitando
et dormientis exprimitur qui ait : Verberaverunt tne, terere. Hujus aclivi passivum est, sicutmelius nosti,
sed nondolui ; traxerunt me, et ego non sensi {Prov. tereor, cujus est prseteritum tritus, quod non rite

xxiii) : mens quippe a cura suae soIUcitudinis dor- serris, sed pilae ac pilo potius applicari debet, sicut
miens verberatur, et non dolet quia sicut irami- ;
Salomon deraonstrat dicens : Si contuderis stultum
nentia mala non prospicit, sic nec perpctrata per- inpila, quasi ptisanas ferientedcsuper pilo, nonau-
timescit : nequaquam sentit quoniam per
trahitur et feretur ab eo stultitia ejus (Prof. xxvii).Quodque thy-
illecebras vitiorura ducitur nec tamen a sui custo- raiama per Moysem a Domino jussum fieri quotidie nos
dia suscitatur. Quod dicis a me jaculis te impeti- D sacri altaris rainisterio addicti debemus componere.
tum, naevoque notatum, noli agere ut hoc mibi ut recte possimus Domino dicere : Dirigatur oratio
necesse sit facere, et me ab his senties conquie- measicut inccnsum in conspectu tuo {Psal. cxl),
scere. Quod
dicis te integro fugatum anno, et non De eo quod dicis te mirari cur Hadulfum tandiu
quo fugatus existas, nescio quid inde tibi
dicis a remorantera non remittam, praesertim cura super eo
respondeam, nisi quod dicit Scriptura, quod in te raeae, ut justura erat, annuisli interventioni, ideo
Dominuscaderenonpermittat Fugitimpius nemine : pleniter non respondeo, quia sincera non est solidi-
persequente {Prou. xxviii). Quod dicis te ad instar tate veritalis, et charitatis atque pacis tua raandatio,
Abner fugalura (// Picg. iv), et serris trilura , ct lanlum hoc rescribo, quia quotiescunque ad me il-

ideo non tacere permissum, non convenienter sen- lura raisisti, semper tibi illum remisi, et non sicul
tentiam beati Gregorii in persecutione Abner ab de eo mihi directis quantum ex me est,
aliis litteris
Asahel posuisti, quia non me furentera tuum perse- contumacera illum a me recepisti quasi contumax
cutorem, sed ad corrigendura cxcessus tuos pro tibi cxisterit : non raea suasio, sed, ut aestirao, tua

Patrol. CXXVI. 18
 ;

55c HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 556

factic hoc ab illo exegit, quia ut pulo calice Babylo- A per veras ostenditur, videlicet quia sicut tibi ex

uico quo vicissim ac singillatira gentes propinatas ordine scripsi, lempore Tilpini, ct quando post
usque ad Sesag [/"., Sesach] novissimum legimus, a eura per annos circiler novera metropolis Rhcmo-
te ille etiam est propinatus, sicut et plures alii cx- rumvacavit episcopo, cl terapore Wolfarii, et tcm-
stiterunt. Nam, ut scriptum est {Jerem. xxv), a san- pore Ebonis, et quando Folco, et post cum Nottho.

ctuario meo incipite, a me nutritore tuo, et ab his ipsura episcopium tenuerunt, sed et terapore raeo.

qui te raecum nutrierunt, vel inter quos nutritus Per tempora episcoporum Laudunensis ecclesiae

fuisti, prius incttpisti derelinquens nos, et odio ha- Genebaudi videlicct junioris, Berneconis, Gairfredi,

aliorum familiaritates expe- Wanilonis, Ostroldi, et quando episcopatus vacavit

bere incboans, atque
tens, deinde per alios, et alios tam amicos quaqa et in Aileraaro, et tempore Simeonis, ac Parduli, sed
subditos, lam clericos quam et laicos hactenus dis- et tuo tempore pcr tempora quando Rodulfus tem-

currens, et viritim praecedentes relin([uen3 usque pore Tilpini habuit villam Follancebrayura in benefi-

ad hunc tibi farailiarissimum cursus tuus pervenit, cio, etpost eum Odelharius, deinde Odalgisus, deinde

et cum tali gralia de scala vitrea tua; farailiaritatis Odelharius : deinde quando post eum idera benefi-

decidit, sicut et nos priores, et illius de tuis sub- ciura comissum fuit Osvero, habuit ipsa ecclesia

ditis antecessores cecidimus, si tamen talis casus g semper presbyteros, ex quo merao
in Follanaebrayo

non potius ascensus quam casus dicit debeat. Cum Ferherum scilicet, et post eum Dodo
rari potest,

tibi SaIomondicat:.im/cumiuum, et amicumpairis

nem, deinde Haimbradum, deinde Ottericura, etpost
iui ne dimiseris {Prov. xxvii). Et sanctus Hieronymus
eum per quinque annos Bertfridum ; et nunquam fuit

dicit Proverbiura, inquiens, est quod serviri ne-

:
ecclesia? in Codiciaco subjecta. Et quando Ottericus
queat qui nulli servivit, sicut tibi serviri non potest presbyter ordinatus a Wanilone Laudunensi episcopo
in ecclesia FoIIanaebrayo degebat, fuit presbyler in
qui nulli servisti, quique non laborando, sed deli-
Codiciaco Nodalbertus per annos circiter viginti, et
ciando, et dorraiendo alterius labore quod habes
adeptus fuisti. Et quod Siraonides cura interrogare- post Nodalbertum fuit ibi presbyter Gozmarus per
tur quod inter homincs celerrime consenesceret, annos circiter triginta. Et post Gozmarura, sicut ibi

beneficium, inquit, raanifeste ostendis. Et Salomon prajscripsi, misi istura Haimeradum qui in Codiciaco

dicit : Quiredditmalapronobis,nonrecedetmalum nunc degit Simeoni ad ordinandum, quem in eccle-

sia, quae est in Codiciaco, ordinavit. Et tcmpore Si-
de domo ejus, et qui mentis est durce, corruet in
raeonis semper in FoIIanaebrayo Ottericus presbytcr
malum {Prov. xxviiij.
unde sciam con- sicut in ea ordinatus mansit.
De hoc quod dicis te nescire te

sensisse ecclesiam Sanato clerico nostro in Folla- Sed et tempore Parduli usque circa finem ipsius,
naebrayo, quoniam ncc res nota est, nec per casus ^ et tunc Wlfegerus clericus ipsam ecclesiam consen-
aut forraas saltcm verisimiles infleclitur, et ideo tiente Pardulo tenuit usque ad obitum Parduli post :

nec te consensisse scio, nec illud probare possum, obitum autem Parduli, et post ordinalionem tuam

tibi indignum tibi esse debuerat,

rescribo, quia Bertfridus presbyter in tuaeccIesiasecus,Cadomum,

quoniam estindecorum ut pro illusione

utique et in ccclesia nostra in FoIIanaabrayo per quinque

raea episcopus ad cunas infanlilis graramaticae circiter annos officiura sacerdotale exhibuit : ulrum
redires hoc enira quod mihi scribis respondere
:
tu hoc consenseris, ut tuara ecclesiam, juxta quam
solebas in schola, quando nomina, vel pronomi- ibaset redibas quando ad palatium ibas, vel dc co

na, seu verba declinare, me jubente, insinuabaris : redibas, cum ecclesia in Follanaebrayo tenuerit, lu

cum enira te conscholarius puerulus inlerroga- videris.Abscendente autem de parochia tua Bertfri-
bat hoc vel illud qus pars est ? Respondere sole- do, pro fama de eo vulgata, concessi raore pra;dc-

bas sicut tibi videbatur quae pars erat ; et inferen- cesuorura racorum Sigeberlo, cul illud beneliciura

te illo, unde hoc scires, dicebas, si rite remetior, dedit, ut clericum nostrum Sanatura in eadcm cccle-

quod raihi multis jara annis Iransaclis non venit sia ordinandum tibi offcrret el si tu illura probabi-
;

in memoriam, quia res nota est, et per casus, vel lera judicares, ego illi libertatem ecclesiasticara da-

modos, scu formas inflectitur. Et talia frater ct fi- D rcm. Et sic demum lu illum regulariter ordinares.
lius meus ad dcrisioneni quasi piluila, scilicet fle- Qui clericus per qualuor annos ipsam ecclesiam te-
gma coagulatum el vctustura ac raucidura mihi in nuit, et sccundum pauperlatem suam, sicut simul

vullum excreas, ct non attendis (juantum Dcum, sacpe vidimus, et adhuc paret, bcne in ea laboravit
qualiscunquc ego ^im in contcmplu minislcrii sacri ct quando simul equitabamus juxta ipsam ecclcsiam
sine rcvercntia ulla ofTcndas. Jam ut anliquo pro- in qua idem clcricus laborabat, cunles ad rcgcm te

verbio dicitur, bos lassus fortius figil pcdera ;

quia audiente se reclamaverunt ad me ipsi hominos pro
intelligerc in procccdentibus litteris noluisti, vel ordinationc dilala ejusdera clcrici, quia non habe-
polius dcdignatus fuisli, aut si intcllexisti dicere bant presbytcrum ; ct tu rac audicntc, scd et multis
refugis, mihi nonpigrum, licctnon tibineccssarium, aliis ct meis et tuis audiontibus rospondisti quod vc-
et iterarc undo hoc scio, ([uia ct rcs nola est, ct a rumnon diccrcnt, quia nullam indigonliam do mi-
lougo tcmi)ore i)Ci- humaniter accidcntes casus in- nistorio saccrdotali habobant : ct ad tua vorba te
flfxa, ct i)er formas non dicain verisimiics, scd ct audiente, cgo cisdem hominibus dixi quod tu habe-
557 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 558

bas dispositum ut nullara indigentiam de ministerio Aintrorsus pedes colligit, quia cuncta iniquitatis suae
sacerdotali haberent, donec ipse clericus ordinare- vesligia abscondit. Caput subtrahit, quia miris de-
tur. Et nihil contradixisti. Et per annum et dimi- fensionibus nec inchoasse se raalura aliquod osten-
dium ipso clcrico eamdem ecclesiam tenente, Grim- dit, et quasi spha^ra in manu tenenlis remanet ;
quia
mo parochios tuae presbyteribi cantavit. Et per duos is qui corripit cuncta quae jam cognoverat subito
annos et dimidium ibidem Hairaericus presbyter amittens, involutum intra conscientiam peccatorem
officium sacerdotale exhibuit usque pridie nonas tenet. Et qui lotum jam deprehendendo viderat,
proxime prascedentis Februarii. tergiversatione pravae defensionis inclusus totum
Et quia quseris unde hoc scio, sic mihi quanlura pariler ignorat. Foveam ergo ericius habet in re-
ex anliquitate per veraces homines didici, et per os probis, quia malitiosae mentis duphcitas sese inter
Parduli audivi, et post eum per os tuum, sicut dixi, se colhgens abscondit in tenebris defensionis. Au-
audivi, et oculis vidi, res mihi nota est ; et per has diant impuri quod scriptum est : Qui ambulat sim-
veras formas nota mihi ostenditur. Si aulem illa ne- pliciter, ambulat confidenter [Rom. x et xxiii) : fidu-

gas quae per teipsura cum auditu mullorum scio, mi- cia quippe raagnae securitatis est simphcitas actio-
nus tibi credere potero, si te excusaveris ex his qui nis. Audiant quod sapientis ore dicitur : Spiritus
de te per alios audio : tamen me et te latere non po- g sanctus disciplinx effugiet fictum (Sap. i). Audiant
test quod nec nec mihi, reputari posse ex
tibi, sicut quod Scriptura rursum teste perhibetur : Cum sim-
veritate cupio quod scriptum est Os quod mentitur : plicibus sermocinatio ejus {Prov. iii). Deoenira ser-

occidit animam {Sap. i). Et : Quod de ore proccdit, mocinari est per illustrationem suae praesentiae hu-
scilicet veritaticontrarium, hoc coinquinat hominem manis mentibus arcana revelare. Cum simplicibus
(Matth. xv). Et Saloraon dicit : Tcstis falsus non erit dicitur, quia de supernis rayste-
igitur sermocinari
impunitus {Prov. xix). Duobus inquiunt raodis au- riis illorum mentes radio suae visitationis illuminat,
ctores fit falsus testis, scilicet aut falsa dicendo, aut quGs nulla urabra duplicitatis obscurat.
vera reticendo. Nihil est, inquit beatus Gregorius, Est autem speciale duplicium malum ;
quia dum
ad defendendum puritate tutius, nil ad dicendum perversa et duplici actione caeteros fallunt, quasi

veritate facilius : nam dum fallaciam suam tueri quis praestantius caeteris prudentes se esse gloriantur. Et
cogitur, duro cor labore fatigatur. Hinc namque quia districtione retributionis non considerant de
scriptum est : Labor labiorum ipsorum operiet eos :
damnis suis miseri exsultant, et caetera quae in re-
qui enimnunc implet, tunc opcrit, quia cujus animum gula pastorali beati Gregorii ex ordine potes rele-
per blandara inquietudinem exerit, tunc pcr aspe- gere, quam tibi una cum libro sacrorum cmonum
ram retributionem premit. Hinc per Jeremiam dici- ,
in manu ante altare sanctae Mariae in die ordinatio-
t\iv Docuerunt linguam suam loqui mendacium, ut nis tuae misi,obtestans quae ignorare non potes et
'
:

inique agerent laboraverunt {Jerem.vs.);d.c si aperte obliviscinon debes. Veruratamen hanc negationera
diceretur Qui amici esse veritatis sine labore pote-
: tuam, quam sine uUa necessitate assumpsisti ad
rant, nt peccentlaborant: cumque vivere simphciter injuriam meam pertinere non ducam, nec pro cri-
renuunt, laboribus exigunt ut moriantur nam ple- : mine reputabo, neqae pro hac sola negatione tua
rumque in culpa deprehensi, dum quales sint co- me a coramunione tua separabo, sequens capitulum
gnosci refugiunt, sese sub fallaci velaraine abscon- Africani concilii, quod tu detruncatum, et a suo
dunt : et hoc quod peccant, quodque jam aperte sensu expositura mihi scripsisti, ultimara ejus par-
cernitur excusare raoliuntur ; ita ut saepe is qui ticulam ad tuum sensum inflectendo, scripto tuo

eorum culpas corripere studet, aspersae falsitalis mihi directo imponere, quia nec pro crimine ducen-
nebulis seductus pene amisisse videat, quod de eis dum puto, si clerico ordinando usque ad ordinatio-
jam certum tenebat. Unde recte sub Judsa) specie nem consensisli in ecclesia inqua ordinandus erat
per prophetam contra peccantem aniraara, cxcusan- laborare, donec ad ordinandum perveniret, et si
tenique se dicitur Ibi habuit foveam ericius {Isa.
: dignus atque idoneus inventus foret ordinaretur,
xxxiv) : ericii quippc noraine irapurae mentis sese- quia nec sanctus Innocentius, sicut tibi praescripsi,

que callide defendentis duplicitas designatur : quia D pro crimine reputavit episcopo qui presbyteris
videlicet cricius cum apprehenditur, ejus et caput quibusdara consensit in sua parochia ecclesias diu-
cernitur, et pedes videntur, et corpus omne conspi- tius retinere, qui coramunionem iUius eatenus non
citur sed mox cum apprehensus fuerit semetipsum
: poterant proraereri, sed statuit ut quibus eadem
in sphajraracoUigit, pedes introrsus subtrahit, caput ecclesias retinere diu in parochia sua consenserat,
abscondit, et intra tenentis raanus tolum simul suam eis communionem nuUatenus denegaret. In-
amitlitur, quod totum simul antea videbatur. Sic tegritasautem ipsius capituliAfricani conciUi, cujus
nimirum sic impurae mentes sunt cum in suis ex- partem ultimam tuo scripto inseruisti, ista est Item :

cessibus comprehenduntur caput enira ericii cer- : placuit ut si quando episcopus dicit aliquem sibi
nitur, quia quo initio ad culpara peccator accesse- soli proprium crimen fuisse confessum, atque ille
rit, videlur. Pedes ericii conspiciuntur, quia quibus neget, non putet ad injuriam suam episcopus per-
vestigiis nequilia sit perpetrata coguoscilur ; et tinere quod illi soli non creditur. Et si scrupulo
lamen adductis repcnte excusatiouibus impura mens propricc conscientioe se dicit neganti nolle com-
 559 HINCMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 560

municare quandiu excommunicato non coniu- A prf^judicio servaret mnndatum (I Tim. \). Et scias,
nicavcrit suus episcopus, eidemepiscopo ab aliisnon certissime quoniam si sccus egeris, Deo annuente
communicetur episcopis,ut magis caveat cpiscopus et vita comite, opportuno tempore hoc non sine
nc dicat in quemquam quod aliis documentis con- rcgulari discussione dimillani, non mei, quod absit,
vincere non potest. causa, sed sacrarum regularum contcmptu. De eo
Haec documenta quae tibi el prius, et nunc scribo quod ineodem tuoinsulso scriptoapposuisli Item ca- :

qualiter didici et prsDcedenti, et hac subsequenti non dicit Qui unum crimen probare non poterit
:

lectione potes cognoscere, ad qucc confirmanda, ct ad alia admitti nondcbet, tibi rescribo, Nescisquid
ad te convincendum nuUos testcs producam, quia dicis plenus indignatione et contumacia non potes
;

non debeo, nec de hac re secretam confessionem ocuhs mentis videre quod verbis debeas promere,
tuam, quam non accepit, promere volo, cum Scri- vel quod debeas relicere ; si sequereris beatum
ptura dicat ei Qui revclat arcana, et ambulat frau-
: David, Dominum deprecareris ut poneret custodiam
dulentcr, et dilatat labiasua, ne commiscearis{Prov. ori tuo, et ostium circumstanticr. labiis tuis (Psal.
xx). Quod ita exponunt doctores catholici : Ne com- xxxviii). Canon dicit Quotiescunque clericis rauUa
:

miscearis ejus amicitiis qui prioris amici secreta crimina ab accusatoribus objiciuntur, et unum ex
denudat, sed hunc velut pcrfidum cave. Ostendere g ipsis de quo prius egerit probare non valuerit, ad
autem et moncre te debeo, ut secundum leges et caetera jam non admittatur ; dic quis cst ihe accu-
regulas inde quod justum est exsequaris. De eo vero sator ; dic apud quem te accusalor accusat ; dic in

quod negas per multas ambages non vcrisimiles, quo rcgulari judicio te accusat ; dic de quibus cri-
quibus raihi et longum et inulUc respondere videtur, minibus te accusator accusat ; dic de quo crimine
te non consensisse, ut ipse clericus eamdem teneret accusator egit, quod probare non valuit, ut ad cae-

ecclesiam si in contumacia et negatione tua persc- tera jam non admiltatur : quotiescunque enira te

verare decreveris, habeas illum conscienliae et metropoHtana auctoritate monucro, cui per sacros
negationis tuae judicem, quem habebis et testem. Et canones coraraissa est sollicitudo tolius provinciae
quoniam mihi scripsisti quod inde causam quam de his pro quibus ad me de tua parochia qui negotia
nescis investigare et mihi rcmandare dcbeas, timeo videntur habcre concurruat, seraper accusator tuus
pro te ne sicut jam fecisti ut victor in contentione existam. Et cum longius a te separatus corpore
vidcreris quando contra sacram auctoritalem cui- fuero, et verbis vel hiteriste raonuero, proaccusatore

dara decreto pernicioso, ut dicitur, subscripsisti, tuo decrirainibus in judicioregulari tenebor. Regula)
et clericos ac presbyteros parochiae tuae subscribere naraque dicunt apud quem et qualiter accusandus
fecisti, te de causa hujus ecclesiae in aUquo nau- I
episcopus debeat accusari, et ubi, et quahter, vel
frages, et ahos tecum irregulariter colhgans ut evin- '
a quibus debeat judicari ; et quoties tibi ostendero
cas, in naufragium ducas. Unde obtestor et monco per sanclarum Scripturarura traraitera, et sacrarum
te per sanclam et inseparabilem unius divinitatis regularura auctoritatem in quibus excedis, seraper tc a

Trinitatem, et per Christum Jesum Redemptorera me irregulariter, scilicet absque regulari videlicet
noslrum, et per gratiam Spiritus sancti, qui maxirae synodah judicio, judicatum causaberis Dominus enim :

in ordinationibus opcratur, quem per impositionem Evangeho Audistisquia dictum est antiquis,
dicit in :

manuum mearum accepisli ; et pcr gloriam sanctae Non occides ; quiautem occidcrit reus erit judicio :
Dei genilricis et seraper virginis Maria), ac per ego autem dico vobis quia omnis qui irascitur fratri
electos Dei angelos, et per beati Rcmigii merila, suo sine causa, reus eritjudicio {Matth. v), etc.
cl mctropohtanara aucloritatcm eidera praedeccssori Et sacri canones saepenumero dicunt : Si quis
raeo, et in cjus successione divinitus milii collatam, praeter haec fecerit, quasi conlra raagnum con-
ut contra leges quas cathohca ct apostohca Eeclesia cilium se efferens, ipse de clericatus honore pcri-
ex anliquo servandas susccpit, coutra(jue sacros clilabilur. Et decrela sanctoe scdis Roraanoc pontifi-

sanctorum conciliorum canones et decreta sedis cum hoc sensu dicunt : Si quis fratrum contra lia'C

Romanae pontificum de sacris ordinibus, et canonum constituta venire tentaverit, et prohibita fuerit au-
promulgata disciplinis de causa Ecclesiae ipsius D sus admiltere, a suo se noverit otficio submoven-
non facias, sed sine uUo pra^judicio ,
quantum dum. Et ut tibi ostendatur in quibus contra haec

Deus tibi scirc et posse dedcrit, quod juste ct agis, sustinere non potes, sed semper te irregulari-

rationabilitcr videris cxscquaris, et non noghgas ter judicalura quereris, et laboras quaerendo nodura

vcl parvipcndas rogo hanc oblcstationcm justi- in scirpo, et unde tuara sapicntiam jactilas, inde

atque auctorilatc plcnam, (juia

magis stuUitiam monstras, cum dicat Aposlolus Si :
tia et ralione si
quis vult intcr vos sapicns ficri, stultus fiat ut sit
potui proptcr ministeriura milii coUalum cxorare
sapicns(I Cor. iii). EtSaloraon dicit : Qui impatiens
Deum per humihtatcm ut tu per impositionem
este.valtatstultitiamsuam,ct qui increpationes odil
manuum mcarum ficrcs ordinatuscpiscopus, possum morietur (Prou. xiv) ; ct : Non amat pestilens cwn
ct dcbeo codcra ministerio te oblestari per aucto- qui se corripit, ncc cum sapientibus graditur {Prov,
ritatem ut facias quod facerc debet cpiscopus, sicut \v); ct : Filius sapiens doctrina patris ; qui autcm
ct Paulus obtcstatus cst Tiraotiiaeum a sc ordinatum illusor est, non audit cum arguitur (Prov. xiii); et

cpiscopum, utnon dcciuians in aliampartem, sine Auris quoc audit incrcpationcs vita.',in mcdio sapicn-
 ; ;

561 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 562

tum commorabitur. Qui abjecit disciplimm, despi- A Ephraim viiula docta diligere trituram{Ose. x). Et
cit animam suam ; qui autem acquiescit incrcpatio- item Ephraim panis subcinericius qui nunquam
:

nibus, possessor est cordis [Prov. xv) ,• et : Qui medi- reversatur{Ose. vii). Deinde dicis Ergo capitulura : <<

tatur discordias, diligit rixas, et qui provocat iras, quod ex Augustorum noslrorum libro quasi contra
producit discordias {Prov. xxx) ,-et: Qui exaltat os me quod agit pro rae detruncatum posuistis, inte-
suum, qucerit ruinam {Prov. xvii) ,• et : Non recipit grum resumite, » non est verum; detruncatum illud
stultus verba prudenticE, nisi ea dixeris quce versan- capitulum regiura tibi non misi non enim ille cleri-
:

tur in corde ejus {Prov. xviii) ; et : Vidisti hominem cus meus, aut tuus, vel alicujus est liberi hominis
sapientem sibivideri, magis illo spem habebit stul- servus ;quod capitulum illud de servis
et ideo
tus{Prov. xxvi) ; et Expedii magis iirsce occurrcre
: quoruralibet dicit,non posui, quia ad istum cleri-
raptis fwtibus, quam fatuo sibi confidenti instulii- cum non pertinebat. Quia vero milii et non tibi com-
tia sua {Prov. xvii) ; et : Stultus irridet disciplinam missse ecclesiae servus est, quod de ecclesiasti-
patris suiiqui autem custoditincrepationes astu- cis servis illud capitulum dicit, hoc tibi scri-
tior fiet {Prov. xv). Deinde post plurimura, non solum psi, quia et hoc ad causam istius clerici pertiaere

inulilia, sed et fatua adhuc pervenisti ut diceres cognovi. Et post ista persequeris : « Hujus autem
quia capitulum quod contra te scripsi de primo d capituli tenore perspecto, responsura de ordinalione
libro capitulorura synodaUum pro te faceret, ut sine clerici vestri meum, si a me facta est tempore et

auctoritate, vel consensu episcoporum presbyteri in loco cum congruo tunc canonico exspectate, et
quibuslibet ecclesiis non constituantur, nec expel- interea de mea irregulari ordinalione judicare de-
lantur. Et quod conjunctim iu eodem habetur capi- sistite, quoniam accusator simul et judex non eritis.

tulo, et tibi scripsi, propter quod et prcecedentia, Et post capitulum canonura de scientia hujus clerici
ut integrum illud raonstrarent capitulum raemorari conditionis, et de transgressione per ordinationera
noluisti ; scilicet si laici clericos probabilis vitae et inhibitam patet quid decerneretur, quae prius si
doctrinae episcopis consecrandos, suisque in eccle- placetopponenda est, et aut confesso, aut convicto
siis constituendos obtulerint, nulla quahbet ratione inculcandum erit judicium. Quod jara licet de rae
eos rejiciant. Dic quis sine auctoritate, vel tuo con- non convicto, nec confesso absque ulla synodo, sine
sensu iu FoUanaibrayo constituit ? Ego, ut praedixi, ulla hujusraodi interrogatione, aut requisitione, aut
Sigeberto clericum nostrum concessi, ut tibi illum praesenti interpeUatione officiura accusatoris simul
ad ordinandum otferret, et si illum ordinare vel- et judicis, tara de absente, quara absenti scripto
les, ego illi libertatem ccclesiasticam facerem. Quo- vobis judicantes exercueritis, ita pronuntiando.
modo ergo sine tua auctoritate Sigebertus ibi pre- Quia vero ipsum clericura contra regulas ordinasti,
sbyterum constituit ? ct ubi est ille presbyter ? Et ^ sacrae regulae demonstrant dicentes. » Et tunc
Deo gratias quia sicut in subsequenti capitulo regio ponis capitulum beati Leonis quod tibi scripsi ; in
tuo scripto inserto non adhuc habes illam
dixisti, cujusfine sohtomore tuam ostentas scientiam, de qua
polestatem de Sigeberlo, ut bannum regium illum oslentata scientia tua, quia non est utilis vel neces-
rewadiare cogas, ut per fidcjussores ad palatium saria loqui nil curo ;
quia sicut de chamaeleonte le-
regium venire facias ;
quia nec tuus est parochianus, gimus, qui quemcunque colorem viderit, in eum
nec de luo missatico divino, vel humano, nec in convertitur, ita tu saliendo seraper tuis ipsis di-
ipsa ecclesia presbyterum contra auctorilatem epi- ctis contraria vadis. Quandoquidem vero quia
scopalem constituit ; sed forte impletur in te quod accusator simul et judex esse non possum, quan-
scriptum est : Abominatio Domini est omnis arro- doquidem quia te absentem judico, interdum ut
gans, etiamsi manu ad manum fuerit, non erit in- personara accusatoris induam, et tunc te accu-
nocens {Prov. xvi), quia si cessat a perversitale quam sera. Aliquando quod sine synodo te judicio, et

explere non potesl in operatione, non vacata malilio- aliquando quod sine synodo te judicare non pos-
sa voluntatc quam desiderat si posset explerc in opere. sura ; nec intelligis nec intellexisti admit-
et quia
Deinde ad me
rodendum, dicens « Pcrquiro
redis : tendos ad ordines sacros servituti obnoxios. Et
cur a tanto tempore de sua, quin mei clerici irre- D multis modis hac illac vadis fluctuando sicut arundo
gulari ordinatione non requisistis. « Huc, respondeo a vento agitata, videlicet animo fluctuante, quia
libi, certe quia antea illum a te ordinatum non au- nullius gravitatis pondere es stabilitus.
divi, nisi postquam ipsi homines de praefata villa se
Dicis etiam rae exponere capitulum Leonis sicut
ad me reclamaverunt : nec in voluntate unquam ha- volo, sed non hoc promis, sed sicut se res
sicut tu,
bui ut dc illicita ordinatione a te facta le unquam habet verum dicis sic enim illum expono ut volo,
:

vel usquam impeterem. Deniquc dicis : « Prius quia sic illura expono ut debeo, quia sic illura in-
erat modus ordinationis cognoscendus ; et sic aut telligo sicut illi eum intellexerunt qui in capitulis
ordinator aut ordinatus jure judicandus, aut utrique synodalibus de ecclesiarum servis, ut tibi scripsi,
canonico percellendi cautcrio. » Dic, frater : Quis te et mihi rescripsisti, decreverunt ; et sicut in ipsa
judicavit ? et in quo regulari judicio inde es judica- manumissione servi ecclesiastici demonstratur
tus, vel compellalus sed non rairum est quod agis,
: non enim sacri canones manumissionem fieri in cc-
facis enim ut solcs quod diligis. Dicit Scriptura : clesia de natura liberis ab imperaloribus petierunt.
 ;

563 IIINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 564

nec quilibet nalura liberi per manumissionem fiunt A consensu atque judicio invenerimus salva pace, et

cives Romani, sed servi vel ecclesiastici, vel regii, charitate indesecundum sacram auctoritatem exse-
vel quorumlibct libcrorum hominum. Et ideo san- qui procurabimus. Dc eo quod dicis, cum per singula
ctus Leo in capilulo sui decreti ex canonibus pro- de cajteris omnibus tunc de receplione Galhcano-
;

mulgato conslituit, ut alicui conditioni obligalus non rum canonum pleniter respondebis, tibi rescribo,
ordinetur, nisi forte eorum petitio aut volunlas ac- quia Dominus qui in se credentibus promisit Aperi :

cesscrit, qui aliquid sibi in eos vindicant potcstatis. os tuum, ct cgo adimplcbo illud ; et Ego dabo vobis :

Quandiu enim fuero Rhemorum episcopus, in servis sapientiam, cui^ion poterunt resistere et contradi-
hujus ecclesiae mihi potestatem debitam vindicabo, cerc omncs adversarii vestri,el etiam brutos asinae
et sine libertate ecclesiaslica per nie sibi data quis- ruditus in humanas formavit loquelas, et siccam rupem
quam eorum ordinari non debct. Unde breviter libi fundere jussit aquas : et mihi dare poterit quae tibi re-

dico quod Dominus ad Judaeos dixit Non cgo ac- : spondeam. Plurimis vero a te praimissis, et a me ut

cuso vos, sed Moyscs, in quem spcratis, ipse vos accu- inutihbus praelcrmissis, in quibus quandoquidem est
sat{Joan.y), sciUcet lex contra quam agitis. Et negatio, quandoquidera quod negaveras demonstratio
item Dominus dicit : Ego non jiidicio qucmquam, est continetur, ad hoc pervenisti ut dicercs me obhgare
qui qucerat et judicet (Joan. vin). Videlicet quia si r> volens de sententiis apostoUca^ sedis tibiame htteris
ordinasti contra decreta Leonis ipsum clericum, non praecedentibus scriptis. Ecce in mala suasione dcli-

ego peccator in terra, sed ille sanctus de ccclo te ctum, etin mala consensione peccatum depromitur
inde per suum decretum judicat ; et si confiteri vis et sicut vos sententiis quod mihi male suasum est, et

a te iUum irr:gulariter ordinalum, sicut nec de a me male cst sensum pariter vos consentire digne-
ahis, ita nec dc isto tuam qusero, vel desidero dam- mini, dicentcs qiicejam prcemisi, ut scribam vobis si

nationem, vel quemcunque ante oculos humanos cum ordinare volo secundum morem, et vos illi liber-

ruborem. Si autem negas ilhim te ordinasse sicut tatem ecclesiasticam dabatis, quemtaliter adgradus
jara praemisi, habeas illura conscientise ac negationis ecclesiasticos pervenisse divulgatis.Unde tibi quod
tua; judicem, quera babebis et testera. Caeterura sacri Saloraon dicit scribo : Qui erudit derisorem, ipse sibi

canones dicunt ut episcopus sine conciho clericorum facit injuriam (Prov. ix). Non bcne intelhgis, quia
suorum clericos non ordinet, ita ut civium conhi- non bene vis quod tibi bene et recte scripsi, scihcet ut

benliam, et testimonium quaerat : ct secundum sacros sicujuscunque suasione, vel quacunque subreptione in

canones et decreta sedis Romanai pontiticum mea hoc excessisti, et ahas ipsum clericum utilem in ec-
interest, ut si ratio postulaverit me compellente ad clesiastico ministerio comprobaveris, quod defuit et
delectorum de ordinatione ipsius clerici quam dene tibi, ct ilh in ordinatione sua, et ad me pertinebat,
gas, accedas judicium, et quidquid ventate cognita, '-^ego supplerem. Lege decreta sedis Romanae pontifi
mediantibus sacrosanctis Evangehis per eos tara cle- cum a beato Siricio, et deinceps, et invenies quo-
ricos quam cives, quorum consensu ct in quorum raodo plures irregulariter ordinali per medicinam
prajsentia ordinationes juberis facere, inventum fue- ecclesiasticam fuere sanati, supplente auctoritate in
rit, hoc staluatur. Sed sia;quissimum judiceraDeum, processu quod defuerat in ordinationis initio. Co-
cui de omnibus factis et judiciis nostris sumus red- gunt, inquit beatus Augustinus, muhas invenire me-
dituri rationem timueris hoc agere, nulia erit ncces- dicinas muhorum experimenta raorborum. Deinde,
sitas. Neque ego hanc, vel aham quaracunquc cau- volens ostendere quod tui odio, et Sigeberti gratia,
sam volo exaggerare, quia de quibuscuncpic scanda- haec de praefato clerico scripserini, nugas tibi noxias,
lura sine peccato propriae conscienliae vitare potero, et naenias bene volenti et scienti non ridendas, scd
nemini scandahim inferre volo. Si autem ipse cleri- dolendas componis. Cum Sigeberto, quantum ex ipso
cus,quod non oplo nec quaero, se in comprovinciah et pro ipso cst, cura non est ut nunquam in illa cc-

synodo reclamavcrit, aut dc ordinatione a le in eum clesia sil presbyter ordinalus ;

quia nullam iude ne-
exhibita, aut de quocunque praejudicio, quia sacri cessitalem habel : et si fuerit ibiprcsbyter ordinatus,

canones dicunt, prjemissa sentcntia de prcsbyteris nullum lucrum inde terrenum habebit. Et si in ipsa

el diaconibus, ut reliquorum clericorum causas ctiam D ecclcsia prcsbyler non fuerit ordinalus, nullum dc-
solus cpiscopus loci agnoscal et finiat. Et si prcsby- triraentura vel incommodum spiritualc aut tcraporale

teri, diaconi, vcl cacteri inferioris gradus clcrici in inde habebit. Scd ct mihi nulla alia indc cst cura,
causis quas habuerint, dc judiciis rpiscoporum suo- nisi ut Icgcs ccclcsiasliciie pro tua insolentia inde

rum questi fuerint, vicini ejjiscoj)! eos, cum con- suum vigorcm non pcrdant et homincs cxindc com- ;

sensu sui cpiscopi audiant, ct inter eos dilVininnt moditalcm, quam ipsi ct sui anleccssorcs a longo
adliibiti ab cis episcopi. Quod clsi ab cis provocan- tem|)ore habucrunt, amiltanl, ct tu in hoc Deum
dum pulaverint ad primates suarum provinciarum, ollcudas. Dcindc minas pracfato intcntas clerico, cui
sicut ct dc cpiscopis sacpe conslitutum est provo- si prejudicium intuleris, cst justus judex qui iuter tc

'cent : ct omncs qui se laesos cxistimant adsint conci- et illum judical)il : ct si ad synodum vcnerit, quod
liis, cl synodi cxperiantur cxamcn ; ct plura (juac nostrura crit, ut pra^dixi, cxsc(iui procurabiraus.
liinc canoncs dicunl, ct milii longum csl scriborc. Quod aulcm dc missis meis ad synodum luam mit-
Quidquid confratrum cl cocpiscoporura nostrorum lendis subjungis, non missorum mcorum ad synodum
565 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA IIINCMARI LAUDUN. 566

tuam describis officium. Ego enim per rae, vel per A rogatio inordinata, atque responsio nuUa convenien-
vicarios meos debeo retractare secundum sacros ca- tia sibi conveniens erat. Post hsec autem orania et

nones acta suae synodi, sisecus inde ad me quoddam me, et te in mente continue habere raoneo quod
pervenerit, et non ideo ad tuam synodum mecs Dominus dicit Super quem requiescit Spiritus :

missos dirioere ut servum ecclesiae noslra; in nulla meus, nisi super humilem, et quietum, et tremen-
rebellione stantem servituli obnoxium comprobent. temsermoncs mcos ? (Isa. lxvi.) Quia sicut scrip-
Licet enim salis insij-iens, scio qualite^', el ubi ser- tura est : Spiritus sanctus disciplinoe effugiet jic-

vus ecclesiasticus rebellans debet conquiri, et alibi tum, et aufcret se a cogitationibus sine intcllectu,
oportet me de professione suae servitutis requirere et non habifabit in corpore subdito peccatis (Sap.
quam in tua provincialis episcopi synodo. Tandem i) ;et Juxta est Dominus his qui tribulato, sunt
:

quod scripsisti, ut, o utinam tibi servarem episcopo, corde, ct humiles spiritu salvabit ; vultus autern
carcerali sicut scio custodiae tradito, ne inferrem Domini super facicntes perseveranter mala, ut
tibi et parochia? tuae, contra apostolicorum omniura pcrdat de terra memoriam eorum. Data v Idus
decreta, etiara ab apostolica sede vocato, et eara Maii praesentis iii indictionis.
appellanti, prccjudicium, et non exlgerera a te re-
sponsum usquc ad synodalem saltira conventura et r,

desententiis apostobcaj sedis pontificum in eodcm

;
SCHEDULA
tuo scripto congestis, alterius temporis, et prolixio- sive

rem quam haec sustineat epistola poscit responsio- LIBELLUS EXPOSTULATIONIS

nem. In clausula vero istius epistolae verba beati HINCMAR
Gregorii ad quemdam subjeclum episcopum directa METROPOLITAM RIIEMEXSIS
ponere dignum duxi ;
quia in tuis S'',ripti3 ad mc
Adversus Hincmarum Laudunensen episcopum
directis contraria his suis monitionibus saepe inveni,
ut de cjetero raonitus per meam exiguttatem a beato In synodo Duziacensi recitatus.

Gregorio taUa in tuis scriptis ad me, vel ad ahos (Ex consiliorum Labbei tomo VIII.)

scientiam et auctoritatem habentes dirigendis ponere PR.EFATIO.

caveas. Primum, inquit, hoc rae contristat, quia Sanctus Ctelestinus synodo apud Ephesum scri-
mihi fralernitas tua duplici corde scribit, et alia psit : « Spiritus sancti prsesentiara testificat congrc-
blandimenta in epistoUs suis exhibet, alia in lingua gatio sacerdotum. Certum est enim quod legimus,
sua sajculariter ostentat. Deinde grave mihi est, quia nou potest Verilas nostra mentiri, cujus in
quod irrisiones'illas, quashabere notariiadhuc pueri Evangeho sententia ista est : Ubi duo vel tres con-
solent. usque hodie frater meus in lingua sua reli- ^ gregatifuerint in nomine meo, ibi etego sum in me-
net, raordenter loquitur, el quasi de tali studio lae- dio eorum (Matth. xviii). » Quod certissimum reli-
tatur, araicis praesentibus blanditur, de absentibus nens, vestrfEsnnctae congregationi consilium, et auxi-
obloquitur. Et vitium describens superbiae dicit :
lium, sicut et jara feci apud eos qui conventibus inter
Quisquis, inquiens ejns, in se tyrannidem capliva fuerunt, scilicet in Vei-raeria, deindeinGunduIfi villa,
menle susceperit, hoc priraum damnura patitur, et postea inAttiniaco, porrecta in synodo schedula
quod clauso cordis oculo judicii eequitatem perdit. de fratre et coepiscopo nostro Hincraaro expostulo :

Nam cuncta qu?e ab aliis vel bene geruntur displi- quera raultis epistolis, quarura habeo exemplaria, ut
cent, et sola ei qua; ipse vel pravo egerit, placent, a pertinaci contumacia sua erga metropolis, suae
seraper ahena opera despicit, sempcr rairatur quod privilegiura resipisceret, corripui ; sed corrigere non
facit, quia et quidquid egerit, egisse se singulariter praevalui. Nam post multas commonitiones, quibus
credit, atque in eo quod exhibet per gloriaj cupidi- ad eum nihil profeci, nuper iv Idus Junias praesen-
latem,sibimet ipsi per cogitationera favet ; nec con- tis IV indictionis, de his quae in hac schedula bre-
siderat quod alter boniarapliusquam ipse, sed quod viter collecta scquuntur : sed et de petitione Ber-
boni ipse amphus quam alter habeat : nequo cnim lliarii diaconi Laudunensis, mihi adversus eum
pensat quac bona spiritus alter acccperit, ut ipsi D directa, cujus cxcmplar hic
habeo pro : loci raei
desint, sed quae bona ipsi, et quac mala sint alteri. otTicio. illum ad proxime futuram synodum invilans,
Et cum se in cunclis transcendere cretei-os ipstimat, commonui, volens illum statuerc conlra fa-
scripto
per lata cogitationum spatia secumdeambulans,Iau- ciem suam ut illa quae coram Deo tecta, et coram
:

des suas tacitus clamat ; nonnunquam vero ad tan- hominibus oblita pcnitus cupiebam, alligala litteris,
tam elationera mens ducilur, ut in eo quod tumet etad raemoriam ejus reducta legeret, ac se intelli-
etiam per ostentationera loculionis effrenelur : et gerel, ne quando eum regularc judicium raperef,
lanto facilius ruina sequilur, quanto apud sc quisque quod elTugere non valeret. Et in indiculo quo ad
impudentius exaltatur hinc enim scriptum cst
: :
hanc synodum cura vocavi, sicut et caeteros provin-
Ante ruinam crultabitur cor (Prov. xviii). VA san- ciae Rhemorura cpiscopos, illi supcraddidi « Sciat :

clus Gregorius Nazianzenus Jluiani morera, qucm in ctiam tua fralernitas, eos te anno
qui adversura
luis liUeris invenio, descnbens dicit : Consensus et praeterilo apud me querelas suas deposuerunt, et de
negatio simui, ralio nulla ratione subsistens ; inter- quibus in synodo fuisli apud Attiniacum impetitus.
567 HINCMARI RHEilENSIS ARCHIEPISCOPI. S68

quoniam quac conventa ibi fuerant, non es regula- A ex antiquointer provinciales sedes fuerit compulata,
riter prosecutus, nunc iterum suas querelas depo- sed in mur«icipio Lauduui aMarcobrio praetorecon-
nere. Unde moneo fraternitatera tuara, ut ita inde dilo, ut produnt bistorise ;
quod ab exordio sui

praecogitatus et praparatus ad denuntiatara syn- nunquam inter sedes provinciales Rhemorum pro-
odum venias, quatenus querimoniae indccentes epi- paganismo, vel in
vincia} in Christianismo nomen
scopo sopiantur : ne nomen bonura quod apostolica vellocum habuit, donec S. Remigius quintus deci-
regula jubet habere episcopum, in tua opinione no- mus Rhemorum archiscopus, certis quibusdam acci-
tetur ; et, sicut idera dicit Apostolus, non vitupere- dentibus causis, primusibidem ordinavit episcopum,
tur rainisterium nostrum. Dat. prid. Id. Maii prae- et eidem municipio de rebus Rhemensis metropolis
sentis iv indictionis. > satis superque dilato, ipsum comitatum in quo con-
Unde exardescens sicut ignis in spinis, mihi more sistit, partem scihcet ex Rhemensi parochia dele-
suo prolixissimara rotulara xvi Kat. Juiias prsesentis gavit, sed semper fuit Rhemensis parochiae munici-
IV indict. per horainem suum nomine Chunibertum, pium ; sicut hodieque et alia raunicipia in Rhemensi
exprobralionibus repletam, et calumniis respersam parochia, quae in subjectionis loco ac nomine per-
direxit. Cui hoc modo per compresbylerum nostrum raanent, privilegium sibi arrogat, et contra privile-
rescriptum direxi " Domnus apostolicus Adrianus
:
p
p» gium metropolis suae rebellat, Cum S. Leo diffmiat
misit mihi epistolas de causis nostrae diocceseos, scribens ad Maximum
episcopum Antiochenum
quas oportet in synodo legi. Propterea auctoritate {epist. 66) enim diversa nonnunquam sunt
: « Etsi
ipsius domni apostolici, te ad proxime futuram syno- merita praesulum, jura tamen permanent sedium ;

dum in Duziaco Rhemensis parochiae, Non. Augusti quibus possunt aemuli perturbationem aliquam for-
prsesentis iv indict. venire comraoneo. Data iiiNon. tassis inferre, non laraen possunt minuere dignita-
Julias prajsentis quartae indict. » Igitur quoniara per tem. )> Quapropternon queroradversus hunc fratrem
me corrigere nequeo, vestram consultationera ac speciali causa mearum injuriarum, sed contempti
consolationera inde similiter adeo, si forle Spiritus privUegii Rhemorura metropoUs, quod sacri canones
sanctus, qui ubi vult spirat, et cujus prsesentiara raystici Nicaeni concihi sedibus singularura provin-
sancla congregatio vestra testificatur, vestris salu- ciarura servari irrefragabiliter decreverunt. De
bribus monitis, et Deo dignis orationibus, eum tau- quibus Leo ad Anatolium diffmivit (idera ep.
itera

dem aUquando corrigat, aut regulari medicamento 53, adAnatol. Vid. etep. 55 ad Pulcher Aug.)," ut
insolenliam ejus compescat : quoniam diutius eum orani penitus auctoritate sit vacuum, quidquid ab
sine correctione, et propter Deum, et propter rae- iUorura fuerit constitutione diversura. »

tropolitanara sollicitudinem indigno mihi corarais-

sara, sustinere non audeo. Praesertim cura et dom- ^ CAPUT PRIMUM.
nus papa Adrianus rae nuper apostolicis suis htleris Quod palatii regii et abbatioe administrationem
hinc commonuerit. Quae ita se habent. contra canones ohtinuit,
« Adrianus episcopus, servus servorum Dei, reve-
(Hincra., lib. lv Cap., c. 2 conc. Antioch. c. 9.) ;
rentissirao confratri nostro Hincmaro arcliiepiscopo,
Cura sacri Antiochcni canones prsecipiant, ut prae-
Fidehura relatione comperimus, etc. Reliqua vide
ter raetropolitanum nihU agere debeat, secundura
inter episiolas Adriani II, tomo CXXII, col. 70.
antiquam a Patribus nostris rcgulara constitutara,
PatrologUe. Ex ha;cquidem, sed etalia qua3 sequun-
nisi ea tantum quae ad suam parocluam perlinent,
lur, non de propriis ct specialibus meis injuriis vice
possessionesque subjectas : sine raca vel coepiscopo-
accusatoris, sed sollicitudine privilegium nictropolis
rum conscicntia administralionem in palalio domni
Rhemorum provinciae, per sacros canones Spiritu
regis obtinuit. Quam administrationcm illi coram
Dei conditos, et totius mundi reverentia consecralos
eodem domno rege, et aliis qui adfuerunt, cx sacris
decrctum, ct auctoritate apostoUcai sedis contirma-
reguUs interdixi. Postea iterum per exteras potesta-
tum, contra convcllcntera illud, evindicantis et
tes.id estsaeculariura inlerventione, contra Sardi-
contra professionem et subscriplionem suam crga
sanclossanctorum conciliorum canoncs, e t decrela D cences canoncs,eamdem admmistrationem in palatio
cum abbalia in tertia provincia, ultra Rhemensem
sedis aposlolicye, cx eisdeni canonibus promulgata,
provinciara, sinc mea conscientia irapclravit, ct per
crga(iue sacras loges. quil)us una cum canonibus
aliquot annos tenuit donec contra donmura regcm
:
moderalur Ecclesia, ejus contemptum monstrantis,
et ci per scripturam falso illatas mihi caluumias re-
in tantum se, sino ratione, contumacitcr ercxit, ut
ot auministrationem palatinam, et ipsam abl)aliam
fcllentis, inculco. Quia ut beatus. Cojleslinus dicit
iUi auforrct. Conlra qua; Sardiccnscs canonos di-
{cpist. i et 3), " mcritonos causa rcsi)icit, si silcn-
cunt
errori. Qua' enim a nobis res dignasor-
:

tio favcamus
vabitur, decrotorum norma conslitulorum pro ali-
si « Scimus onim et ipsi ssnpissimc proptcr pauco-
quorum libilu liccnlia populis pcrmissa frangatur. rum impu(h>nliam rcligiosum sacordotalo nomon
Non cst agentiumcausa solorum : universaUs Eccle- fuisso roprohonsum. »

sia (luacunquc novitatc pulsatur. » Xovum cst cnim i:t posl ali(iuanla in hujusmoiU lillcris subscribi

quod provincialis episcopus qui non in civitate quae ct talcm in communionc rccipi vetant.
569 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 570

CAPUT II. A tentiones proprias contradicant, obtineat sententia

Quod ad eamdem abbatiam sine licentia metro- plurimorum, eumdem venerabilem fratrera Joannem
politani contra canones perrexit. episcopum ordinavimus. De contemptu autem fratris
(Lib. LV Cap., c. 2.) Ad quam abbatiam quoties Hincmari, ut ad ordinandum coepiscopum noslrum
sibi placuit, sine licentia mea perrexit et quandiu :
conveniret, et secundo litteris commonitus venire
illi placuit, ibidem commoratus fuit ; contra Hilari contempsit, Symmachus papa ad .'Eonium ita ex
papae decreta dicentis {epist. 8, ad diversos episcopos sacris regulis promulgavit {epist. 10, ad Ccesarium,
Gallice) : « Illud non potuimus praeterire, quod sol- non ad -Eonium) : « Ut si quilibet episcopus metro-
licitudine diligentiore curandura est, ne praeter me- canonicam diffmitionem vo-
politano pontifici juxta
tropolitanorum suorum litteras aliqui episcopi ad catus obtemperare noluerit, noverit succidendum se,
quamlibet provinciam audeant proficisci. Quod etiara quod non optamus, ecclesiastica disciplina. » Sed
in omni genere ofRcii clericalis per singulas debet deliinc a me conventus, nullam satisfactionem, nec
ecclesias custodiri. » Et sic antea Zosimus {epist. 5, etiam humile responsura, mihi ac coepiscopis noslris
6, H), et postea S. Gregorius {lib. vii, ind. 2, reddidit.
ep. 8) decrevit, scribens ad Vincentium \al., In-
„ . CAPUT IV.
nocentmm episcopos
et cseteros : c: Hortamur, m- ^ ^ ^ i . ,. ... ^ ,..
. .
^ ^ .
B Q^O"' regem ,
sine ratione vel necessitate offendit,
quit, fraternitatem vestram, ut quemquam ve-
si ct aliorum cpiscoporum
episcoporum parochianos
parocr excom-
strum pro causis propriis ubicunque longius com municavit.
pulerit ambulare necessitas, a metropolitano vestro, Postea intervenit diutinum scandalum inter dom-
secundum inditam a sanctis Patribus regulam, pe- num regem et illius pertinacem contumaciam : eo
tere licentiam debeatis, nec eum postponere in quod homines sui ad domnum regem se reclamave-
aliquo debeatis. » Et reliqua. runt, quia beneficia eorum ab eis injuste abstulerit.

CAPUT III. Unde domnus rex semel ac secundo me, una cum
Quod ad ordinationem episcopi Cameracensis vo- coepiscopis nostris, et aliis missis suis, inter eos
catus venire, aut vicarium mittere, contempsit. habere audientiam jussit sed illura ad rationem
; et
(Lib. Lv Cap., c. 2.) Praeterea quoque litteris ca- obedientiam debitam tlectere non potuimus. Qua-
nonicis certum diera et locum designantibus, et ad propter jussit domnus rex, ut ad Pontigonem pala-
ecclesiara suara ex more directis, quarum exemplar tium suum in Rhemensi provincia, quo plures epi-
habeo, evocatus ad ordinationem episcopi in eccle- scopi, et alii fideles ejus conventuri erant, aut ipse
sia Camaracensi provincise nostrae, pastore desti- veniret, aut ita personas pro se instructas dirigeret,
tuta,unde apostolica sedes, me suggerente non ut ipsae quaerimoniae finem acciperent. Ipse autem
modice laboravit, nec ipse venit, nec pro se vica- dluc non venit, nec ita instructas pro se personas
riam personam, vel litteras sui consensus ad me, direxit, qui legalem finem eisdem querimoniis impo-
sicut praccipiunt regulac sacrae, direxit. Qua de re, nerent. Qua de re domnus rex ei mandavit, ut ipsis
ordinatio electi fuit dilata. Unde iterum istiusmodi hominibus sua beneficia tenere permitteret, usque
litteras ad ecclesiam suara ex more direxi : « Hinc- dum juste et rationabiliter causae de quibus apud
marus Rhemorum episcopus dilecto fratri Hincmaro eum reclaraabatur diffinirentur.
et venerabili coepiscopo noslro, salutem. Sicut jam Isdem autem sine misso regis, vel metropolitani,
altera vice litteris dilectioni tuae mandavi, clerus ac absentibus illis qui contra eum querebanlur, contra
plebs Cameracensis ecclesiae cum decreto canonico leges publicas et ecclesiasticas, septera homines
petierunt sibi ordinari episcopum Joannera presby- quod sibi fuerat visum, interrogavit, et quod dom-
terum, virum boni testiraonii : ad ejus ordinatio- nus rex eimandaverat, non obaudivit. Et veniens
nem nonis Julii convenimus secus Belvacum. Sed demum ad domnum regem adeo illum commovit,
quia tua fraternitas illuc non convenit, nec pro se ut et suprafatam, abbatiam, et administrationem
personam aut litteras sui consensus direxit, ordi- palatinam ab eo auferret. Et post haec, quia sicut ei
nationem illius distulimus. Propterea, quoniara sicut domnum regem venire, non voluit, nec
praecepit ad
ipse sci?, eadem sedes, diu in multorum periculum D advocatum suum qui de rebus pecuniariis, contra
vacat pastore, xii Kalendas Augusti conveni cum conquirentes advcrsus eum rationem redderet, rai-
caeteris fratribus in monasterium quod dicitur Isla, sit,nec electorum judicium juxta leges et regulas
in parochia Belvacensi ad eumdem fratrera nostrum expetcre voluit, nec mihi suo metropolitano, ut ec-
ex more ordinandum episcopum. Data iii. Id. Julii. » clesiasticos judices, quorum judicio causje finiuntur,
Et convenientibus nobis ad praedictum locum praedi- sicut legesetregulaejubent, illi delegarent, quiddam
ctis Kalendis, ncc ipse vcnit, nec pro se vicariam mandavit, domni regis erga se animum non medio-
personam, vel litteras sui consensus, ad me, sicut criter exaggeravit {lib. lv Cap., c. 21). Cujus beni-
praecipiunt sacraj regula?, direxit. Nos aulera qui gnitatem ad eum veniens, adjunctis mecum nostris
convenimus, aucloritate Nicajni concilii, decernentis coepiscopis, sicut antea, et postea saepius egi, pla-
{can. 6| ut in ordinando episcopo, communi cun-
si cabilem ei feci. Scd fratcr Hincmarus more sueto
clorum decreto rationabili, et secundum reguiam iterum atque iterum domni regis animum sine ulla
ecclesiasticam comprobato, duo aut tres propter con- ratione vel necessilate contumaciler recommovit ;
571 HINCMARI RHE.MENSIS ARCHIEPISCOPI. 572
et sine ipsius licentia ab eo recedens, Laudunum Ainconsultis aliquid agere praesumant. Et lex prohi-
per noctem aufiigit. Quem domnus rex lilteris et beat, ut per alienam messera transiens falcem noa
missis tam ecclesiasticis quam et saccularibus ut ad mittat, sed manu spicas conterat et manducet
eum veniret sspe vocavil qui ad eum venire con-
: (Dcut.wm). «. Falcera, » inquit beatus Gregorius ad

tempsit. Et quoniam pervenit ad domnum regem, Augustinum f/z^. xn, epist.3\, ad Augustin.)'>iudi-
quia cura Lolbario illi conveniret, ut ccclesiam et ea segete non potest, qujealteri videtur
cii raittcre in

plebera sibi creditam desereret, et in regno ipsius essecommissa sod pcr effectum boni operis fru-
:

honores acciperct. Qui et in litteris domno rogi di- menta Dominica vitiorum suorum paleis exspolia,
rectis scripsit dicens : « Deo teste vobis loquor : et in ecclcsiaj corpus monendo et persuadendo, quasi
potius eligo extra vestrura degere regnum, quam in raandendo, converte. » Et item S. Gregorius ad
vestro talis apparere, quosdam nosco susurrare. » Januarium episcopum, qui Isidorum V. Cl. causa
Tunc doranus rex necessitate compulsus mandavit, suae injuria) excommunicaverat, scripsit, dicens
ut quia ipse venire nolebat, liberi horaines de epi- {lib. II, ind. 10, ep. 34) : « Quia, si ita est, nihil te

scopio Lauduni ad eura corapendio palatio venirent. ostendis de coelestibus cogitare, sed terrenam te
Quo aliqui ex eis venerunt quibusdam vero, ut ad : habere conversationera significas, dum pro vindicta
regem perventum est, Ilincmarus venire non permi- p propriae injuriae, quod sacris regulisprohibctur, ma-
sit. Et ideo domnus rcx duos episcopos Rheraorum ledictionem anathcmatis invexisti. Unde dc caetero
provinciae, Odonem scilicet ct Willebertum, ad eum omnino esto circumspectus, atque sollicitus, ne tale
misit, mandans ut jam tandem ad eum veniret. Et cuiquam pro defensione injuria; tuaj inferrc denuo
misit reipublica) ministros, ut liberos homines, qui pra)sumas. Nara si tale aliquid feceris, in te scias
ad eum, sicut mandaverat, non venerunt, et cum postea vindicandum. » Et sanctus Augustinus in
Hincmaro degebant, aut yolunlarios aut invitos ad hbro de Pocnitenlia : « Auferte maUira a vobis ipsis.
eum venire facerent. Quibus verbis satis ostendit, non lemere, et quo-

(Ibid., c. 3. ) Hincmarusaudiens eorum adventu.^n, modolibct ; sed per judicium auferendos malos ab
sicut etiam ipse in scripto suo dimonstrat, autequam Ecclesiae communione. Noluit enim Apostolus homi-
reip. ministri ad eum directi Laudunum perveni- nem ab homine judicari cx arbitrio suspicionis, vel
rent, inauditam antea nostris teraporibus excommu- etiam extraordinario usurpato judicio : sedpotiusex
nicationemin meos, et multorura archiepiscoporum et lcge Dei secundura ordinemEcclesiae, sive uUro con-
episcoporum parochianos, noa de criminibus qui- fessum, sive accusatum atque convictum. AUoquia
buscunque accusatos, vel confcssos, sive convictos, illud cur dixit : Si quis fraternominatur autfornica-
sed nec evangeUce vel regulariter coramonitos, in tor, aut idohs serviens, etc, nisi quia eam noraina-
parochiasuaperpetratis, sine mea conscientia, contra ^ tioncm intclUgi voUiit quae fit in quemquam, cum
sacras regulas jaculavit. Unde maximum scandalum sontentia ordino judiciario, atque intcgritgte profer-
et regi et regno, et istis Cisalpinis ecclesiis intuHt. tur. Nara si norainatio sufUcit, muUi damnandi sunt
Excommunicalio vero, quin potius maledictio, quam innocontes ;
quia falso saepe in quoquam crimea

furia exagitatus intorsit, hoc raodo se liabet « Apo- : norainatur. »

stoUca, imo divina auctoritate per virtutem hujus CAPUT V.

ligni (^videlicet sanctac crucis), cooperantibus meritis Quod ecclcsice suce presbytcros et ministros illicite

sancta; hujus gcnitricis Maria^, cura auctoritate excommunicavit.

beatissimi principis aposlolorum Petri, tara omnes (Lib. Lv Cap., c. 28.) De qua praesumptione co-
hujus loci invasores, quam parochiaeracai.omncsque rara coepiscopis nostris, quia publice iUam admise-
hujusraodi contaminatorcs cunctosque eis consen- rat, cum corripui sed aon acquicvit uUo modocor-
:

ticntes, anathemate damnamus, et a Uminibus san- rigi. Unde ilerura causa suai injuriae, rae inconsullo,

cta; Dei Ecclesiae extorres virtutc Spiritus sancti et sine consensu coepiscoporum Rhemensis provin-
decernimus.atque ab omni Christiaaorum consorlio ciae, sicut petitio a clericis Laudanensis ecclesiiE
alienos adjudicamus. » Et mox subsequitur in suo milii porrocta demonstrat, et in synodo apud Atti-
scripto. « Rcsponditciuc omnis clerus : Analhema D niacum habita demonstravi, prcsbyteros, ct mini-
sint : tcnenlibus i)resbyteris in raanibus sancta stros ecclesicP excommunicavit, ut nemo in oadom
Evangclia, lignuraque sanctae crucis. » parochia missarum otVicia celebraret. Unde S. Augu-
Praefati vero cpiscopi ad eum venientes, nihil dc stinus doctor famosissimus, et ab apostoiica sede
obedientia erga regera, ([uam ilii super sacrosancta receplissimus, qui Carlhaginiensi concilio interfuit
juravit, obtinuerunt. Reip. aulem ministri a rege {concil. Cartliag,, c. 19, 20), et constilulioacs ipsius
direcli, nullam ei aul cuiquara violentium inforentos, plonissime novit, in epistola ad clerum ct ple-
homiucs Ubcros 0])iscopii Lauduncnsis ad rogis tide- bem Hippononsium, intor alia dicit CAug., epist.
Utatcm sacramcnto contirmavcruut, et sic ad rcgem 137) : <c Nupcr in conciHo opiscoporum conslilulum
rcdiorunt. Ipse vero rac postposito, in laU excora- est, nullum cloricum qui nondum conviclus cst,

municalionc suis est libitibus usus : cum sacri suspendi a communione deberc , nisi ad cau-
Africae proviucia} canones praocipiant {can. 86) ut sara suara examinandam non sc praisentarit. »El
posteriorcs episcopi anterioribus defcrant, nec eis S. Gregorius Augustino temporc posterior ,
Qt
 ;

573 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 574

locoprior, ex sacris legibus adMartinum, et ad Sici- A CAPUT VII.

lieasesepiscopos, proraulgavit(/j&. vii,md.2, ep. 61), Quod pceniteniiam et viaticum morientibus dari
« ut nemo sine cognitione damnetur. » Et de illicita vctuit.
excommunicandi ratione lex Justiniani catholici ira- {Lib, LV Cap., c. 32.) NuIIum siquidem etiam ad

peratoris, quam probat et servat Ecclesia catholica, ullimam pocnitentiamsuscipi, etnulli viatico munere
constitutione118, capitulo 441, decrevit ut nemo subveniri, contra Nicaenos et Africanos canones et
episcopus,nemo presbyter excommunicet aliquem, decreta Siricii, et Innocentii atque Ccelestini, nec
anlequam causa probetur, propter quam ecclesiastici non et Leonis, vetuit, sicut in saepefata petitione
canones hoc fierijubent. Si quis autem adversus ea habetur. Cura per se Veritas dicat : Venit Filius
excommunicaverit aliquem, ille quidera qui excom- homitiis qucerereet salvere quod perierat {Luc. xix);
raunicatus est raajoris sacerdotis auctoritate ad gra- qui non venit justos, sed peccatores vocare in pce-
tiam sanctae comraunionis redeat ; is autera qui non nitentiam {Matth. ix). Multis voce Domini recla-

legitime excoramunicavit, in tantum abstineat a sa- mantibus, et Ecclesiae catholicae doctoribus, utprae-
cra coramunione terapus, quantum majori sacerdoti sidiura regenerationis etpoenitentiae, sacraeque com-
visura quod injuste fecit, ipse juste
fuerit, ut id munionis in mortis periculo positis et petentibus, a
patiatur. Et hinc S. Gregorius ad Joannem episco- •g quoquara nullatenus denegetur. Et sacrum Nicaenum
pura injuste excommunicantem, inter cseterascripsit, concilium decrevit (can. i3) : <x.
Generaliter, in-
dicens, (lib. il, ind. 11, ^/;.6) : « Cassatis prius, atque quiens, omni cuilibet in exitu posito, et poscenti
ad nihilum redactispraedictae sententiaetuae decretis, sibi comraunionis graliam tribui, episcopus proba-
ex beati Petri apostolorum principis auctoritate, de- biliter ex oblatione dare dedebit. » Et praefatis
cernimus triginta dierum spatio sacra te coraraunione apostolicorum pontificum
hac causa decretis ex
privatum, abomnipotente Deo nostro tanti excessus sanctus Leopapajudiciumprotulit {ep. 1, adepisc),
veniam cum summa poenitentia et lacrymis exorare. « ut si quis in illa commiserit, veniam sibi deinceps
Quod hanc sententiam nostram cognoverimus ira-
si noverit denegari. »

plesse remissius non jam tantum injustitiara, sed

:
CAPUT VIII.
et conturaaciam fraternitatis tuae cognosces, juvante Quod sepulturam mortuis in parochia sua denegari
Domino, severius puniendam. » Et item idem quos- pra;cipit.
dam episcopos excedentes, post inquisitionem, (Lib. Lv Cap., c. 33.) Sepulturam etiam mortuis,
utrum excessus exsilio, vel depositione cujusque sit sicut in memorata petitione continetur, nimia inhu-
dignis ? in sex mensibus Dominici corporis et san- manitate contra sacras Scripturas, sacrosque ca-
guiniscommunione privatos agere poenitentiam in nones denegari praecepit, cum sicut in historia ve-
monasteno dccrevit ;
ea conditione ut, si commu- ^ ueranda hbri Regum lcgimus {II Reg. xxi), etiam
nione privatis mortis contigeritimminerepericulum, eorum corpora qui ad consultum Domini propter
benedictio eis viatici non negetur. i<
De qua causa, peccatum Saul, ob quod facta est faraes in diebus
ut idem alibi, et aliunde dicit, ostensa est nobis ira David tribus annis jugiter, crucifixi fuerant, lauda-
quam sequamur, apposita forma cui iEiprima- bilitersunt custodita a concubina Saul, ne lacera-
mur. » rentur ab avibus per diem, neque a bestiis per no-
CAPUT VI. ctem, donec stillaret aqua super eos de ccelo sic- :

Quod infantes in sua parochia baptizari prohibuit. que sepulta sunt cum ossibus Saul et Jonathae. Et
{LibLV Cap., c. 31, 47.) Prohibuit quoque ut ne- in Evangelio legimus quia, petente Joseph, Pilatus
mo parvulos in suaparochia, etiam in mortisurgen- jussit reddi corpus Domini Jesu, quem qnasi nefa-
tis periculo constitutos, baptizaret ; sicut in petitione rium petentibus Judaeis crucifigi adjudicavit (Matth.
prajfata continetur : cum Veritas dicat : Nisi quis xxvii) unde et cum iniquis, secundumScripturam,
;

renatusfuerite.z aqua etSpiritu sancto, nonintrabit dcputatus est (Isa. liii). Et Judaei, ne remanerent
in regnum coelorum {Joan. v) ,-
et Non venit filius etiam sceleratorum corpora in cruce die sabbati
hominis animas perdere sed , salvare (Lue. ix) inhumata, obtinuerunt a Pilato (Luc.xxi) ut frange-
et item : Sinite parvulos venire ad me, et nolite D rentur corum crura, et tollerentur. Et antiquorum
prohibere eos (Matth. xixV Obviam etiam decrctis Patrum regulae, etiam eorum corpora qui sibiquo-
Siricii, Leonis, Gelasii, et Africani concilii. Nam de libet modo mortem intulcrunt, vel qui pro suis sce-

infantibns baplizandis, quinondumbaptizali noscun- leribus puniuntur, ad sepulturam, hcet sine hymnis
tur, quoties necessitas exegerit, regula ecclesiastica et psalrais, deferri prgecipiunt, et non sepultura in
per bcatum Siricium est prolata cujus regulae con- vente matris omnium, id est terrae, carere etiam
;

clusio constat hoc modo (Siric, epist. 1, ad Hime- talium cadavera praeceperunt.
rium) : «. Nuncpraefatamregulamomnes teneanl sa- CAPUT IX.
ccrdotes, qui nolunt ab aposlolicae petrac, super Quod dc his excessibus monenti metropolitano suo
quam Christus universalem conslruxit Ecclesiam, obedire ncglexit.
solidilate divelli. » Et S. Leo hujus salutis singuiare (ll'mc.,ep. 3.5.) Quaeaudiens vchementer exhorrui,
pracsidium nullo tempore unquam dcncgari decrevit et proinde ad eum metropolitana sollicitudine semel
(S. Leo, epist. 9i,ad Rustic), et secuado litteras misi, raonens et hortans illura ut
 ::

573 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 376

tam exitiabilera cxcominunicalionem, et irapietatis A mcum sapere et posse ad Dei voluntatem, el ad

colligatioiiem in suum
multorum periculum in-
et regis salutem , et ad slalura ad meam ipsius
tentatam, quantocius solverct. Sed ad obediendum salutem II. " Cum AfriccC provinciie canones dicant
eura invitarc non valui. Cum sanctus Bonifacius {can. 86) : << Posteriorcs cpiscopi anterioribus defe-
explanans capitulum Nicaeniconcilii {can. 13) ad Hi- rant, ncc eis inconsultis aliquid agere praesumant. >
larium Narbonensem episcopum dicat {epist. 3) : Et canones Antiocheni decerni metropolitanum et
« Advertat charitas, adeo nos canonum prsecepta honore praecellere, et nihil araplius praeter eura
servare, ut ita constitutio quoque nostra diffiniat, caeteros episcopos agere, secundum entiquam a
quatenus metropolitani sui unaqujeque provincia in Patribus nostris regulam constilutam, nisi ea tantum
oranibus rebus ordinationem seraper expelat. » Et quae ad suam dioecesim pertinent, possessionesque
Leo ad Theodorura Forojuliensem episcopum : subjcctas. Et pro aliqua erga se causa, vel con-
si

« Sollicitudinis, inquit, tuae is ordo esse debuerat, tentione sedanda huic professioni subscripsit, sine
ut cum metropolitano tuo de eo quod quaerendum metropolitani tamen et coepiscoporura Rheraensis
esse videbatur, conferres : quia in causis quae ad provinciac conscientia id agere non debuerat. Unde
generalem observantiara pertinent, omnium Domini sanctus Innocentius ad Victricium episcopum de-
sacerdotum, nihil sine primatibus oportet impleri. » ry crevit dicens {epist. 1) : « Si quae causae vel conten-
Certum est enim quoniara illa quae de baptizandis tiones inter clericos tam superioris ordinis quam
parvuhs, et de uUima pcenitentia, el viatico munere etiara inferioris fuerint exorte, ut secundum syno*
ac mortuorum sepultura nulli deneganda, ex sacris dumNicaenaracongregalis ejusdem provinciae epi-
regulis ad eum scripseram, ad generalem obser- scopis jurgium terminetur nec aUcui liceat ; (sine
vantiam Domini sacerdotura pertinent. Contra qux praejudicio tamen Romanae Ecclesiae, cuiin omnibus
praesumere non debuerat, et inconsulto praesumens causis debetur[rt/., cujus in omnibus cansis debet]
etiam ad primam commonitionem ex evangelica ve- reverentia custodiri], relictis his sacerdotibus ,
qui
ritate, et apostolica atque canonica auctoritate, et in eadera provincia Dei Ecclesiam nutu divino gu-
exdecrelis apostolicae sedis pontiticum promulga- bernant, ad alias convolare provincias. Quod si quis
tam mihi qualicunque raetropolitano suo suadenti, fortepraesumpserit, et ab ordine clcri submotus, el
ut easdemcolligationes impietatis dissolveret, obau- injurariura reus ab omuibus judicctur. »

dire debuerat, sancto Leone decernente : « Qui, in- Quid sit autem reuin injuriarum judicari in lib. v
quiens, scit se quibusdam praepositum, non moleste Sententiarum Pauli ostenditur : « Qui per calum-
ferat aliquem sibi esse praelatum, sed obedientiam niam, inquit, injuriae actionem instituU, extra ordi-
quam exigit, etiam ipse dependat. Et sicut non vult nem puniatur. Omnes enim calumniatores, exsUii,
gravis oneris sarcinam ferre, itanon audeat alii im- vel insulae relegatione, aut ordinis amissione puniri

portabilc pondus imponere. » Et non debuerat obli- placuit. » Et in lib. i Sententiarum cjusdem Pauli
visci professionis et subscriptionis suae, ante ordi- II Calumniator est, qui sciens prudensque per frau-
nalionem episcopalem :coram altari sanctae
qui dem ncgotium alicui comparat ; ct in praefatis [^,pri-
Mariae, et cunctis qui adfuerunt, non solum de Rhe- vatis] et in publicis judiciis oinnes calumniosi pro
mensi ecclesia, et de Laudunensi parochia, verum qualitate admissi plectantur. " Interprctatio : " Qui
et de Rhcmorum provincia episcopis, ot aliis diversi aut apud cinctos [f. civicos], aut apudprivatos judi-
ordinis viris, secundum morem Rhemensis eccle- ces fueritcalumniBeobjectioneconvinctus, nonexspe-
siae, sicut solili erant episcopi ordinandi subscribere, clate ordinis sententia, prout causa fuerit, supplicio

post catholicae fidci professionem, de obcdientia sua subdatur. » Etin suprascriplo capitulo bcatus Inno-
secundum sacras regulas erga Rheraorum metropo- centius dicit : « Si autem majores causa; in raedio fue-

polimpropriaraanu subscripsit ; unde sacri canones rinl devolutae : ad sedem apostolicam, sicul synodus
dicunt : « Si quis contra suam professioncra ac sub- statuit, et vetusconsuetudoexigit, post judicium opi-
scriptionem venerit in aliquo, ipse se honore priva- scopale deferantur. " Et sanctus Gregorius ad Yin-
bit. 1) centium [«/., Innocentium] et caeteros episcopos, ail

CAPUT X. D {lib. vii,in(/.2, epist. 8) : « Ut nemo coepiscoporum

Quod profcisioni cuidam suhscripsitcum conscnsu metropolitanum suura postponcre in aliquo praesuraat
episcoporum aliarum provinciarum ,
posfposito cxccpto si contra eumdem metropolilanuin cos
melropolitano. Uaberc aliquidcausae nou contigerit : ulob hocsedis
Deinde sinc mea , et coepiscoporum Rhcmensis apostolicae judicium, siquipetore festinant, liccnliam

provinciae conscientia, in allcra provincia conscnsu habeaut, quod pcr canoncs eliam, antiquorum Pa-
cpiscoporum aliaiumproviiiciarum professioni sub- truin esl inslitutionc permissum. » Nam de quibus ca-
scripsil, et regi dedit quae ita se habet :« Ego : nonibus et Innocenliusct Gregorius hoc dicanl, raa-
Ilincmarus Lauduncnsis episcopus de hora isla in nifestissime claret ; scilicet de Sardicensibus, de
antca lidclis cro seniori meo Karolo, sicut homo quibuset Gelasius {Commonit. ad Fausl) . " Ipsi sunt

per rectum scniori suo dcbct esse, ct episcopus canones qui appcUalioncm lolius EcclesiiE ad hujus

rcgi suo sicobediensquomodo homo pcr rectum

: et scdis cxamcn vuluerc doferri : ac ipsa vero nusquara
seniori suodebetesse, et episcopus Christi secundum prorsus appellari dcbcrc scnsurunt. » Claret igitur
577 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 578

ex his sanctorum pontificum sententiis, quia, A Ne sit quod praetermissum a nobis tbrte
quid vero
me postposito, judicio vel horlamento aliorum, et videatur, omnia decretalia constituta tam beatse re-
aliarum provinciarum episcoporum, Wenilonis Ro- cordalionis Innocentii, quam omnium decessorum
thomagensis archiepiscopi, et .Eneae Parisiorum nostrorum, quae de ecclesiasticis ordinibus, et cano-
episcopi, sine mea et coepiscoporum Rhemensis pro- num promulgata sunt disciplinis, ita a vestra dile-
vinciae conscientia, praefatai professioni subscribere, ctione custodiri debere raandamus, ut si quis in illa

et regi dare non debuit. Nam etsi contra rae ahquid coramiserit, veniam sibi deinceps noverit denegari. »

habebat, aui apostolicam sedem adire, aut pelilionem Et ita subscripsit :

« Hincraarus, Deo miserante, eccle-
veritate sub.... [leg. lut/efur subnixam] debuerat mit- sia; Laudunensis episcopus, his sanctorum apostolicae
non me postposito, judicio vel consilio epi-
tere, et sedisPatrum decretis obteraperandum subscripsi.
scoporum aliarum provinciarum in altera provincia Qui quoquemihi eodera Deo auctore coramissi sunt,
professionem et subscriptionem regi porrigere. et in his similiter sentiunt, soUiciti servare unitatem

CAPUT XI. spiritus in vinculo pacis, hac mecum pace potiantur.

Quod ineptam decretorum collectionem composuit, Si vero aliqui secus, nolentes fieri socii hujusraodi
eidemque indcbite subscripsit. disciplinae, nec habcantur participes communionis
Post haec quaerens adiuventiones ut se a melropo- g nostrae. »Quaepraeraissaedefinitionesabeosubscriplae,

litana subjectione posset exuere, libellum de antiquo- quam sint contrariae inter se, atque adversae evan-
rum Patrum scriptis ante sacros Nicaenae synodi, et gelicae veritati, et apostolicae auctoritati, nerao qui
aliorura sanclorum canones editis collegit : in quibus dubitet : cum sint de episcopis certa et raanifesta in

sententias inter se dissonas, et contra evangelicam, regulis sanctis judicia. Et delatori aut lingua capule-
et apostolicara atque catholicam, et apostoUcae sedis tur, aut convicto caput amputari, sicut hic potestis
auctoritatem immiscuit ; et eidem libello sine me- videre subscripsit, et qui ex suis secus, nolentes
tropoliiani, et coepiscoporum Rhemensis provinciae fieri socii hujus disciplinae, non haberentur partici-
conscientia et consensu subscripsit, et a clericis ec- pes communionis suae. Cura Cyprianus inabusionum
clesiae suae, nec non et a parochianis presbyteris gradibus, et Innocentius in decretis suis ex aposto-
subscribi fecit ; cum Africse provinciae canones di- lica sententia judiciariae potestati gladium legaliter
cant (conc. Afr., c. 53; Milevit., cap. 13. Cod. can. vindicera doceant esse permissum, quem ecclesia-
eccl. Afric. can. 86) : « Posteriores episcopi anterio- sticis ministris vel in bello, vel in seditione corri-
ribus deferant, nec eis inconsultis aliquid agere pere, vel etiam portare, a majoribus noslris legiraus
prajsumant : et qui putaverit, spretis majoribus, non esse concessum {Vide Anton. Augustin. Jur.
aliquid
-, praesumendum,
j--„ , competenter
^ esse ab omni — canon, , p.
^ dicit
iii,, Benedicite
tit. ~
20).
...^ —
Et
, Dominus :

concilio coercendum. » Et Antiochenum concilium maledicentibus vobis, etorate pro persequentibus et

decernit (can. 9) : « Metropolilanum et honore prae- calumniantibus vos {Luc. vi); etPetrus, nonredden-
cellerc, et niliil amplius pra^ter eum caeteros episco- tes malumpro malo, vel maledictum pro maledicto,
pos agere, secundum autiquam regulam a Patribus sed e contrario benedicentes (IPetr. iii) ; et Paulus :

constitutam, nisi ea tantum quai ad suam dioecesim JSon vos defendentes, charissimi, sed date locum irce
pertinent, possessionesque subjectas. > Et S. Leo ad {Rom. xii). Et sanctus Gregorius in epistola ad Sa-
Theodorum Forojuliensem episcopum decrevit binianum diaconum Constantinopolitanum {lib. vii,
(epist. 91) : « Quia in causis quK ad generalem obser- epist. 1 ) : « Rreviter suggeras serenissimis dominis
vantiam pertinent omnium Domini sacerdotura, nihil nostris, quia si ego in mortera Longobardorum rae
sine primatibus oportet impleri. » miscere voluissera, hodie Longobardorura gens nec
In quo hbello cum aliis diversis, et sibi adversis regem, nec duces, nec comites haberet, atque in
sententiis subscripsit, et a clericis parochiae subscri- suraraa confusione esset. Sed quia Deura timeo, in
bi fecit, quia non possunt episcopi humano condera- morte cujuslibet hominis raiscere forraido. » Et
nari examine, quos Deus suo reservavit judicio. Et sanctus Augustinus ad Bonifacium Africae proconsu-
item, ut « vocata episcopo canonice in loco omnibus lem : « Fas, inquit, non est, ut reus episcopi sug-
congruo, tempore synodali, ab ornnibus comprovin- D gestionibus occidatur, qui veniae, si poenituerit, re-
ciahbus episcopis in sua provincia audiatur. Qui, servatur. » Si non est fas ut reus episcopi suggestio-
concordera super eo proferre debebunt sententiara. » nibus occidatur, qui veniae, si poenituerit, reserva-
Quod Antiocheni canones aperlissime decreverunt
et tur ; nefas est ut reus, qui venia), si poeniiuerit, re-
(can. 14). Et itera subscripsit et subscribi a clericis ^ervatur, ab episcopo ad mortem adjudicetur, et in
suis fecit, ut «. delatori aut lingua capuletur, aut con- raortis ejus judicio subscribatur : et episcopus, qui
victo caput araputetur. » Et subjungens Leonis sen- contra ecclesiasticum ordinem, et regularem disci-
tentiam qua dicit {ep. 1 ad episc.) : « Haec itaque ad- plinam subscripsit, ut sacri altaris ministri huic
raonitio nostra denuntiat, quod si quis fratrura con- mortis disciplinae nolentes fieri socii, non habeantur
tra hacc constituta venire tenfaverit, participes comraunionis suoe videtur se hujus judi-
et prohibita :

fucrit ausus admittere, a suo se noverit officio cii subscriptione a communione ecclesiastica sepa-
submovendum : nec communionis nostrae futurum rasse, a cujus communione si se ministri altaris,
esse consortem, qui socius noluit esse disciplina). subscribenles raortis judicio, separassent, solidius
579 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI 580

in communione disciplinse ecclesiasticae perstitis- A omnium prodiderat voluntates, transgressio est pu-
sent. nita cunctorum. »

Unde beatus Ambrosius in epistola ad Valentinia- Et quia sacrum Nica^num conciliura metropolita-
num imperatorem, qui petebatur contra rehgionem nos singularuni provinciarum episcopos privilegium
Christianam legi subscribere : « CoQvenio iterum liabere decrevit. Unde Leoad Anatolium dicit [epist.

fidem tuam, convenio raentem tuam, ne vel respon- 5o) : « Illa, inquiens, Nicajnorum canonura per san-
dendura secundum hujusmodi petitionem gentilium ctum vere Spiritura ordinata conditio in nulla est
censeas, vel in ejusmodi responsa sacrilegium sub- parte solubilis. » Sed et alia calholica concilia ita

scriptionis vox enim tua, manus tua, et

adjungas : ab omnibus teneri ditfinierunt : quia eorum immobi-
subscriptio tua opus est tuum. » Et anliquorum Pa- libus decretis contraria subscripsit, se, sibique com-

trum canones decreverunt dicentes Saepe princi- : plices a catholica coramunione segregasse videtur.
pes contra quoslibet majestatis obnoxios sacerdotibus Sicut itera Leo in epistola ad Pulcheriara Augustam
negotia sua committunt : et quia sacerdotes Christi {epist. 55) manifeste deraonstrat dicens : <i Contra
ad ministerium salutis electi sunt, ibi consentiant statuta canonum Paternorum, quae ante longissiraae
regibus judices, ubi jurejurando supplicii indulgen- eetatis annos in urbe Nicsena spiritualibus sunt fun-
tia committitur, non ubi discriminis sententia praj- -d data decretis, nihil cuiquam audere conceditur : ita

paratur. Si quis etiam sacerdotum contra commune ut si quis diversum ahquid decernere veht, se po-
consultum discussor in alienis periculis cxstiterit, ut tius minuat quam illa corrurapat. » Et quia, ut ipse

reus elfusi sanguinis apud Christura, et apud Eccle- beatus Leo, et ante illum Damasus, et Bonifacius, et
siam perdat proprium gradum. » Hic autem nullo post eum alii apostolicse sedis pontifices scripserunt,
comrainante neque jubente, gratis subscripsit, ut iidem sacri canones, mansurae scilicet usque in finem

delatori aut lingua capuletur, aut caput amputetur, saeculi leges, Spiritu Dei sunt conditi. Qui scilicet

et qui noluerit fieri socius hujus disciplinae, nec ha- Spirilus, juxta evangelicam et apostolicam verita-
beatur particeps communionis suae. Et non suffecit tem Spiritus est Patris, Spiritus est Filii, quia aequa-

illi ut subscriberet, quatenus convicto delatori caput liter a Patre procedit et Filio, et tolus est Patris, ac
ampuletur ; verum et ministros ecclesiasticos suae totus est Filii Spiritus ; et Pater, et Filius, et idem
parochiae, huic perversae sententiae fecit subscribere. Spiritus sanctus, quorum est una substantia, una
Reclamante Gelasio in epistola ad Anastasiura im- voluntas, et operatio ; scilicet ipsa sancta Trinitas
peratorera {epist. 10) : « Dicit Apostolus, qui non unus est Deus, ac Dorainus. Conslat quia a Patre,
solum non facienda faciunt, reos videri, etiara qui et Filio, et Spiritu sancto, tota videlicet Trinitate,

consentiunt facientibus. Legibus

O certe vestris crirai
/1
uno Deo et Domino ipsi
i
canones sunt conditi a :

conscios, susceptoresque latrocmantmm par ^ quibus qui per contemptum perlinaciter deviat, m
judiciorum p(wna constringit : nec expers facinoris Patrera, et Filium, et Spiritum sanctum, unum Deum
aestiraatur, qui licet ipse non fecerit, facientes tamen ac Dominum peccat. Et in hac subscriptiono
in familiaritatem foadusque receperit. » Hic autem et Apostoli est sententia Hincmarus, in qua sollicitus
fecit, et facientes ad agendum contra regulas quos- non fuit servare unitatem Spiritus in vinculo pacis :

dara irapulit, quibusdara persuasit. Hinc Aposlolus : sed sollicitus fuit dissolvere unitatem Spiritus, contra
Sic enim peccantes infratrcs, et pcrcutientes con- vinculum pacis. Dicit enim Apostolus, cujus senten-
scientiam eorum infirmam, in Christumpeccatis et : tiam subscriplioni suae perversse inseruit : Solliciti

peribit infirmus in tua scientia frater, pro quo Chri- servare unitatem spiritus in vinculo pacis; unum
stus mortuus est (I Cor. viii). Et beatus Gregorius in corpus, unus spiritus, sicut vocati estis in una spe
Regula pastorali : « Scire, inquit, praelatus debet, quia vocationisvestra; {Ephes. iv). Unde bealus Gregori-
si perversa unquam perpetrant, tot raortibus digni us : a Ad unam igitur vocationis spem nequaquara per-
suut, quot ad subditos suos perditionis exempla non ad cam unita cum proximis raentc
tingilur, si

transmittunt. Unde necesse est ut tanto se cautius a curratur. Dominus ad Moysem, locus
Est, inquit,
culpa custodiant, quanto per prava quae faciunt. penes me, et stabis supra petram. » Locus quidera
non soli moriuntur. » Et item Gelasius in decretis ad D apud Dorainum est sanctae Ecclesiae unitas, in qua
episcopos per Dardaniara constitutos, ac si de his super petram statur, dura confessionis ejus soliditas
loquatur quos secum fecit subscribcre(GcIas., epist. utiliter teuetur. Ili enim in loco qui penes Dominum
H, sub fin.) : « Sicut, inquil, in simili conditione est, et super petram stant, qui per bajreses, ct per
constricti,non possunt complicem suum judicarc schisraala ab unitalc se Ecclesia> non dividunt. Quia
non jurc damnalum, ncque rei [///. om. reij reum ut sanctus Ililarus papa dicit {cpist. 4) " Non mi-
:

possunt competenler absolverc sic illo justc praeva- : nus in sanclarum iradilionum sanctioues commitli-
ricatore damnato, isti quoque pari jacent darana- tur, quam in injuriam ipsius Doraini prosilitur. »

tionc prostrati : nequc inde nisi resipisccnles pote- Et beali Leonis decernenlis (S. Leo, loc. cit.), quia in

runt prorsus absolvi ;

quia sicut per unum scriben- causis quai ad gcneralcm observantiam pertinent
tem eorum omniura vulgala Iransgressio est, qui in omnium Domini sacerdotum, nihil sine primatibus
eamdeni pcrfidiu; cecidcrant actionem ; sic in uno oportet impleri, non fuil socius disciplina^ : unde li-

codcmquc ({ui pro omnibus scripserat, vclscribcndo niendum esl ut non sit ctiara consors comraunionis
581 OPUSG. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. B82

suae : a cujns comraunione si fuerit alicnus, crnn his A enim sumus inqnit, iicut phirimi, adulterantes
,

qui praefatis synodis interfuerunt, et quorum de- verbum Dci (Cor.u). Adulterare est, inquit beatus
<:

creta convelli fecit, ac per hoc, cum Ecclesia catho- Gregorius, verbum Dei, aut aliter sentire quam Je
lica communionem habere non poterit. Et in edicto illo est, aut e.x eo non spiritales fructus, sed adulte-

quinli concilii scriptum est : « Miramur eorum de- rino foctus quaerere laudis humanae. » Unde Gela-
mentiam qui divinae Scriplurae conlraria agunt, evi- sius ad episcopos per Dardaniam conslitutos, de

denter dicenti, quia cequaliter horribilia sunt apud hujusraodi prave sentientibus scripsit (cpist. 13) :

Deum impius et impielas ejus, Actio enim cum actore i Quia raajorcs nostri [o/. ,
Quae majores nostridivi-
punietur. » Si autem similiter impietas horribilis na inspiralione cernenles] necessario praecaverunt,
est Deo, et ille qui impie agit, certe separatus esl ut contra unamquaraque haeresim qnod acla serael
talis a Deo, et anathemati juste subjicitur. Anathema synodus [coacta synodus] pro fidei communione et
enim nihil aliud signiiicat, nisi a Deo separationem :
veritatecatholica atque apostolica promulgasset,
sicut in Veteri et in Novo Testamento judicium de non sinerent novis post haec relractationibus nubi-
anathematc significat. lari [mutilarij : ne pravis occasio praeberetur, qua?
CAPUT XII. raedicinaliter fuerant statuta, pulsandi : sed auctore
Quod in ea coUectione sanctorum Patrum dicta B cujuslibet insanioe ac pariter errore daranato, suftl-

sensusque corrupit. cere judicarunt, ut quisquis [quisque] aliquando hu-

Et in eo, de quo agitur, libello, sed et in illo, jus erroris comraunicator existeret, principaU sen-
quem per Wenilonera quondam archiepiscopura mihi tentia damnationis ejus esset obstrictus, quoniam
misit, quem paulo infra commeraorabo (eum enim raanifeste quilibet vel professione sua, vel commu-
prae manibus habeo) verbis beati Gregorii, de qua- nione posset agnosci.» Et post aliquanla « Quo- :

tuor eiTorum capitulis, de quibus ad Theoctistam niam idem ipse error, qui semel est cum suo au-
patriclam scripsit (/i/>. ix, cpist. 39, in fin.) ,
quibus ctore damnalus, in participe quolibet pravae commu-
dicit : « Si qui vero sunt qui dicunt, quia compul- nionis effecto, exsccrationem sui gestat et poenam. »

susquisquam necessilate se anatheraatizaverit, ana- Post pracfati denique monstruoso libelli a se mon-
theraatis vinculo non tenetur » verbis suis iraposuit, ; struose collecti suam suorumque subscriptionem,
imraittens, superadjiciens, « aut contra ea quaesub litteris quarum exemplar habeo, denuo illum com-
anatheraate prohibita sunt, praesumpserit. » In monui, ut ea quae in parochia sua contra rationem,
eodem loco, ubi dixit i : Si qui sunt igitur qui, sub et auctoritatem egerat studeret, corrigere. Sed ad-
nomine Chrisliano, hacc quae praedixiraus errorum raonitioni meae non paruit : cum dicat Apostolus
capilula, aut prsndicare audent, aut taciti apud se- Obedite prcepositis vcstris in Domino (Ilcbr. xin). Et
metipsos tenere, » delruncavit, et pervertit ad suura sanctus Leo decernat, ut « qui scit se (juibusdam
sensum dicens : « Si qui sunt igitur qui sub noraine praepositum, non molesle ferat aliquem sibi esse prae-
Christiano haec qraedicare audcnt. » Non tinens sen- latum. »

tentiam sanctae sextae synodi in duodecima actione CAPUT XIII.

prolatam hoc modo : « Inveteratum Macarium in Quod frcquenter admonitus excusare culpas maluit
impietatis dograatibus, et non solum universara Chri- quam corrigere, et accusatus in sijnodo, non ex-
sto amabilem plebem, quae hanc a Deo conservan- spectato fine judicii, fugam, arripuit.
dam regiam urbcm inhabitat eversione turbulenta (Lib. Lv Cap. pra?f.) Deinde ex epistolis Romanae
potantem ; testimoniaque sanctorum et probabilium sedis pontificum ante Nicaenam synodum scriptis
Patrum falsantem, quaedam quidem abscidentem,
et libellum a se collectura, ct 20 versiculis in noraine
quaedam vero addentera, et secundum quod ci vide- domni regis Caroh litulatura, per vcnerabilem quon-
batur, in devio mittentera, piissimum et a Deo coro- dam archiepiscopum Wenilonera, in Gundulfi villa

natum principemper oblataab eo codicia, scd et a coram archiepiscopis qui adfuerunt, milii direxit.
solis ortu usque ad occasum per litteras suas, et per De quo, illi, scripto respondi, cujus cxemplar hic
homincs quos miltebat, universos pertubantcm, et habeo : monens illum, ut sacris canonibus et apo-
a fido vera segregantem, et juste atque rationabiliter D stolicae sedis dccrctis ex eisdem sacris canonibus pro-
pontificali habitu denudatura, nullatenus divina re- mulgalis fidera accomraodaret, et debitara obedien-
gula de caetero suscepit in doctorissederesidcre : ne tiam illis dcpcnderet. Inde in Atliniaco Rhemensis
ex hoc propri;ie suae haercscos rausto jam recrude- parochiae, illi coram episcopis, qui adfucrunt, dedi
sccret faciat intclligentiara, et fiant, juxta quodscri- libellum in 55 capitulis, 44 versibus litulatum, au-
ptum est, novissiraa illius hominis detcriora priori- ctorilatcs ecclcsiaslicas continentcm, contra illa

bus. » Et Macedonius Constantinopolitanus episco- qua; in prtefatis suis duobus libellis coUcgerat : mo-
pus ab imperatore Anastasio legitur expulsus, nens ut a lalibus hujusraodi reprehensionibus se co-
quoniamEvangeliafalsasset, etmaxime illud Apostoli hiberet ; et se sacris regulis subdens, pacem et
dictum Quod apparuit incarne,jusii/icatum estin
: sanctimoniam, secundura Apostolura, sequi sluderet.
spiritu(I Tim. ui) ; et pervertisse ut Icgcretur, ut Is autera nullam indc mex adraonitionis satisfactio-
essetDcus, apparuit per carnem. Quales redarguit ncm Quin polius rotulam prolixissimara de
exhibuit.
Paulus apostolus de se et suis sociis dicens : yon quadam capella, unde eum saepe lilteris, pro recla-
583 HINCMARl RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 584

matione ad me hominura ex suaparochia, monui : A Nam adimi ei episcopalum, antequam causag ejus
sed nihil profeci : et fabulis de Fimo presbyleri pa- exilus appareret, nuUi Christiano videri jure poluit
rochiae suae, et villce EcclesiGe nostra^ ; sed et de aliis [al. ,
potuisselj. » Etilem dicit (cowc. JWi/ei'. , c. 21 ;

raendaciter corapositis, de quibus se ipse presbyter conc. Afric. , c. 87 ; Cod. can. Eccl. Afric. , can. 121
ad me non reclamavit, nec in aUqua synodo compro- et 22) : « Ut per episcopos judices causa finiatur,

vinciaU uUam rationem inde commovit contextam, sive quos eis [quin inter se conquirentibus] primates
in eodem conciUo mihiporrexit(.Yc)nexs/rt/). De qua dederinl, aive quos ipsi vicinos ex consensu delege-
rotula loqui, in aUud tempus dignum duxi differe, rint. Si autem ex comrauni placito vicinos judices
ne vobis tsediura deUramenta sua inferant, et ad elegerint, aut unus eUgatur, aut tres aut si tres :

necessariora vos deUberanda impediant. Sedet prae- elegerint, automnium sententiam sequantur, aut duo-
fatum suum monstruosum UbeUum, a se et ea suis rum. A judicibus autem, quos communis consensus
subscriptum, in eademsynodo protuUt, quera ibidera elegerit, non liceat provocare et quisquis probatus :

accipiens, hactenus servo. fuerit pro controversio noUe obtemperare judicibus,

Et cura me vidi posl tot adraonitiones nihil apud cura hoc primse sedis episcopo fuerit probalum, det
eura posse proficere, schedulara porrexi in synodo litteras ut nuUus ei coramuaicet episcoporura, donec
deceraprovinciarum (.Yon ex5^aMi«c 5(.7t^rfu/rt), ab g obtemperet. » Et Carthaginense dicit eoncilium
eisdera venerandis episcopis quaerens consiUum quid (conc. Carthag.iu, c.7; Cod. can. Eccl. Afr., can.
contra suara pertinacem conturaaciara agere pos- 19) : « Ut quisquis episcoporum accusatur, ad pri-
sem : et quae UU . . . suse contra colligationes suae mates provinciae ipsius causam deferat accusator. »

irapietatis direxeram, contra iUis nota feci. Unde Et post aUquanta : « Verum tandiu post mensera
et ab eadem synodo convenlus, quoniara injuste ac secundum non coramunicet, donec purgetur. Si au-
irregulariter tantas et tales excommunicationes fa- teraad conciUum universale anniversariura occur-
cerepraesumpsit, dedit mihi ineademsynodo profes- rere noluerit, ut vel ibi causa ejus terrainetur, ipse

sionissuae libellum de regulari obedientia sua, quem in se damnationis sententiam dixissejudicetur. Tem-
habeo, qui ita se habet : Privilegio Hincmari mc- pore sane quo non comraunicat, nec in sua ecclesia,
tropolitaniprovincice Rhemorum ecclesicesecundum vel parochia coraraunicet. » Et jam transactus est
sacros canones et decreta sedis apostolicce ex sacris annus ex quo a me, suo metropoUtano, praefatos

canonibus promulgata, pro scire etposse me ohedi- judices electos expetiit, et accepit ; et causara suae

turum profiteor, subscribo. Et ex eo quod sui homi- accusaUonis regulariter exsecutus non fuit. Et dilata

nes se ad regem reclaraaverunt, quoniam ab eis sua, est hactenus ex eo sententia Africani conciUi, de
beneficia, qua^ apud antecessores suos, et apud eura Maximino episcopo promulgata (conc. Afric.,c. 55 ;

proservierunt, injuste et irrationabiUter abstuhsset, ^ Cod. can. Eccl. Afric. , can. 88) : « De Maximino,
post datura mihi Ubellum in synodo de regulari obe- inquit, Bacagensi [«/., Maxiraiano Bagaiensi], et ad
apud me expe-
dientia sua, electos judices episcopos eum, et ad ipsam plebem placuit de concilio Uttcras
tivil el tres, secundum Africanum conciUum, scih-
: dari, ut et ipse ab episcopatu discedat, et iUi sibi

cet Actardum, Ragenelmum, atque Joannem a me aUum requirant. »

sibi designatos suscepit ; et eorum, atque aUorum CAPUT XIV.

Deum timentium, judicio, in domni regis, sicut pos- Quod fugam illam infrmis rationibus cvcusare
tulavit, praesentia, de quibusdara decretura fuit, ut conatur.
beneficia sua quae irrationabiliter perdiderunt, recu- Et cura haec ita se habeant, idera frater miln re-
perare deberent. Tota autem eorura causa, usque scribens, rauUis allcgationibus sc necessitate corapul-
ac aUum tractatum, certis intervenientibus cauiis sum, et persecutionera declinantemfugisse asseverat,
non diffinita, sed die aUa diffmienda, reraansit. Et sicut sua scriptura, quam hic habeo, prodit. Videli-
antc diffmitionem contra sacros canoaes, sine uUa cet, quia omnes homines sui banniti fuerunt ad
neccssitate vel raUone, noctu fuga lapsus, regula- causas, ita ut nec unus, dum rediret ad mansionera,
rem diffmilionem exspectare contempsit. Unde sacri illura scqui perraissus sit Nortraanno hoc agente :

canones Africani concilii dc Quodvultdeo, qui antc- D pro villa Pauliaco, eo quod illam concessioaeregia,
quam aut judices clectos expeteret, aut etiam in ra- ct apostolica ctiara, ut scireni, aucloritate recipiens,

tionem contra conquirenlera adversum se introisset, illura iidera sui homines in camdem villam socuti
rationem subterfugiens discessit, decreverunt dicen- sunt. Et in cisdem suis allegationibus ponit testi-

tes (conc. Afric . , c. 54 ; cod. can. Eccl. Afric, can, raonia ex cpistola Julii papa} in Athanasii pro fuga
87) : « De Quodvultdeo, inquiunt, episcopo Centu- defensione (cpist.l, ad Oricntales) : «v Quia Domi-
riensi, quoniara [o/.,quomodo] adversarius ipsius nus quando Pharisai consilium fecerunt adversus
cum se pelisset, introduci ad conciliura nostrum, eum ut cum occiderent. Sciens auleraJcsusdiscessit
intorrogatus vellet cum eo apud cpiscopos experiri, inde. Et discipuli propter metum Judaeorum rcces-
primo promiscrat et alia die rcspondit, hoc sibi
; scrunt, celanles seipsos. » Et Paulus in Damasco a
non placerc, al(juo discessit. Placuit omnibus cpi- principo gcnlis quajsitus, do niuro in sporta deposi-
scopis, ut nuUus cidem Quodvultdoo communicct, tus esl, et raanus qu;orcntis olliigit (// Cor. xi). Scd
doncc causa ejus (jualcm potucrit terminum sumat. utrura pro co si Franci homiues ad judicia suislcgi-
 »

585 OPUS C. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 586

bus vocabantiir, utquod conlra legem fecisse qaae- A illumaon excorarauuicarera, quia nec meus paro-
rebantur, aut legibusemendarent, aut legalitcr de- chianus erat, et ipsas res noa invaserat et habebat ;

fenderent, tugere illum oportuit, an non, causa in inde auctorem, qui illi eas beneficiavit : et si ipse
promptu est. Et utrum praemissa testimonia, suae suus auctor eas ilJi contradiceret, nihil postea se
quam dicit persecutioni, suasque causae ac personae, inde praesumeret.
vel persecutoris sui personae, quam specialiter signant
CAPUT XVI.
sed etaliis personis sepersequentibus a se designatis Qiiod falso dicit se detentum fuisse ne Romam, quo
conveniant, an non, ratio manifeste demonslrat. De appellabat, adiret.
fuga vero Athanasii, et quaudo, ac qualiter, vel pro Dicit etiam in eodem scripto suo Hincmarus, ideo
quibus, episcopisvel rainistris Ecclcsiasticis fugien-
se ab Attiniaco fugisse, quia « Silvaci memor fue-
dura sit, beatus Augustinusinepistola ad Honoratum i-at, ubi et ego adfui, quod iJli nihil profuit, sed
episcopum inter alia dicit : « Fortasse quis dicat
obfuit : quia pro eo solummodo retentus fuit, ne
ideo debere fugere Dei ministros talibus imminenti- Romam domni apostolici praeceptis obediens iret :

bus malis, ut se pro utililate Ecclesiae temporibus quod a saeculo non de episcopo ab episcopis au-
est
tranquillioribus servent. Recte hoc fiet a quibus- ditum. » Unde respondi, quianectunc sicut pro certo
dam, quando non desunt alii, per quos suppleatur g s^io, illi raecum sciunt
et qui adfuerunt, nec un-
ecclesiasticum rainistreriura, ne ab omnibus desera-
quam, prout remiuiscivaleoillum Romamappellasse
lur,Quod fecisse Athanasium supra diximus. Nam pro quacunque causa audivi. Tunc autem ad syno-
quantum necessarius fuerit Ecclesiae, quantumque dum, quae in proximo futura erat, invitatum audivi.
profuerit quod vir ille mansit in carne, catholica
Sed et multorura divulgabatur, oribus, quia cum Lo-
fides novit, quae adversus Arianos haereticos oro
thario agebat, quatenus Ecclesiam sibi comraissam,
illius etamoredefensa Sed quando est commune
est.
oves
et sibi creditas desereret, ut ad Lotharium
periculum, magis timendum est ne quisquam id fa-
iret, et in regno illius honores obtineret. Verumta-
cere credatur non consulendi voluntate, sed timore men, ex hac causa nullara rationera tunc cum domno
raoriendi : magisquefugiendiobstet exemplo, quam rege habui ; sed et domnus rex nihil inde tunc raihi
vivendi prosit officio : nullaratione fugiendum est. »
dixit.
Et item posl aliquanta : " Quicunque igitur isto

modo fugit, utEccIesiae necessariumrainisteriuranon

CAPUT XVII.
Quod post fugam Hincmaro Rhemensi per litteras
desit, facit quod Dominus praecepit, sive permissit
significavit se Romam evocare a pontifice, quibus
{Matth. x). Qui autem sic fugit, ut gregi Christi ea abeodem Rhemensiresponsumest. Et quod contra
quibus spirituaUler vivit aliraenta subtrahantur, suam professionem venit.
merccnarius ille est, qui videt lupura venientem et Is autcm fratcr Hincmarus postquam electos
fugit,quoniamnon est ei cura de ovibus {Joan. x). judices, a me regulariter, ut scripsi, datos sibi sus-
CAPUT XV. cepit, et incaute ac inhoneste noctu fuga lapsus
Quod res Ecclesice quce controvertuntur, regi abscessit, pitaciolum irrationabiliter confectum, et
concessit Nortmanno tradendas manu sua subscriptum, ac praefatae professioni suae
Deeo quod scripsit, me scire earadera villara ille usquequaque contrarium, per Ermenoldum diaco-
concessione regia, et aposlolica etiam auctoritate nura suum vi Non. Jul. iii indict. raihi transmissit,
sibi redditam, quod in cjuslitteris legi, hoc me scire quod ita se habet : « Reverendissimo Rhemorum
non denego. Dicit enim ibi, ad pelitionem virorum archiepiscopo Ilincmaro, sancta^ Laudunensis Eccle-
venerabilis memoriae Conradi, et RodoHi, se eam- siae Hincmarus Deo miserante episcopus, debitam in
dera villara concessisse regi, ut eam Nortmanno, Christo devotionera. Vos scitis quia ab universali
qui antea illamtenuerat,benificiaret. Superadjiciens sanctae RomanaeEccIesiae papa, patre quoque nostro
in responsione sua, quia si ipsam villam in alodem et magistro Adriano bis vocatus existo. Et vos ipsi
haberet, quidquid regis esset voluntatis ex ea facere in quaternionibus mihi a vobis in Attiniaco palatio
gauderet ;
quia illud voto regis non obviabat, nec coram archiepiscopis, et episcopis qui afiFuerunt da-
inde ei periculum anima) imminebat. Caeterum D tig, quod ad eamdem sedem venira totidem ^ocatus
quando illara concessionera de rebus Ecclesiae sua3 detractem, me reprehendistis . si vitio scriptoris pro
fecit, nec mea conscientia, vel coepiscoporum Rhe- detraclem, quod est dissimilem, vel differam, de-
raensis provinciae ; sed nec cum consensu presbyte- tractem, quod valdc traclem noa ab re accipi potest,
rorura ac diaconorum Laudunensis Ecclesiae, sicut intercharaxatum nonfuit. Unde vos nunc pro araore
praecipiuntcanoncs, fecit. Sedet hoc inde, scio, quod Dei omnipotenlis, et reverentia sancti Petri exposco,
iu domni apostolici epislola exindc legi. Et quia sicut et in eadem synodo in Attiniaco a vobis con-
quando No:'tmanno ipsam epistolara ostendara, di- vocata, quod impctrarc «on valui, expostulavi ; ac
censilli, quia nisi ab ipsis rebusLaudunensis Eccle- jam eliam per integrum eiHagitavi annum et prae- :

siaj quas invaserat, semox exueret, illura secundum cipue in synodo apud Vermeriara palatium olim ab
jussiouem doinniaposlohci excommunicarem :coram horno habita obsecrando declamavi. » Et quae se-
plurimus episcopis mihi respondit, ut pro amore, quunlur. " Ego Hincmarus sancli Laudunensis Ec-
et houorc Dei, et sancti Petri, ac do.mni apostolici clesiae episcopus sponte subscripsi. »

Patrol. CXXVI. 19
 :

587 IIINCMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 588

Dc quo pitacio latius in quaterniunculis, ut supra A Et his, ut pra?misi, subscribens, illi professioni et
dixi, ei datis rcspondi : nuaquam vel nus-
et quia subscriptioni quain coram cpiscopis deccm provin-
qiiam a:iostolicain scdem oumadire prohibui. Insu- ciaruni in synodo apud Attiniacum professus fuerat,
per etiam illum, sicut et ipse scripsit, cur jussionem et manu propria subscripserat ; scilicet, quia privi-
invitationis domni aposlolici prosecutus non fuerit, legio metropolitano provincia3 Rhemorum Ecclesiae
reprehendi. Qui undicunque sibi visum fuit, cum de sccundum sacros canones, et decreta sedis aposto-
suis insolentiis increpatus est, licentiam eundi Ro- licae ex sacris canonibus promulgata pro scire et

mam petit, vel sedem apostolicam appellat. Quando posse se obediturum, contraria profitendo subscri-
vero rex, ct episcopi sunt sibi placabiies, de ipsa De qua professione atque subscriptione in
psit.

liccntia nihil dicit, nec sedem aposlolicam appellat eadem synodomihi data, sanctus Leo in epistola ad
cum sacri praDtlgant canones quahlcr, et unJe, et Seplimum episcopum dicit [epist. 85) Sahiberri- : «.

ubi appellare debeat episcopus apostolicam sedem. mum est, inquit, et spiritalis medicenae utihtate
Et anno praeterito, postquam in Attiniaco libellum plenissimum, ut sive presbyteri, sive diaconi, vel
de sua regulari obedientia mihi porrexit in synodo, cujuslibet [al., sive alii] ordinis clerici, qui se cor-
sedem apostolicam non appellavit, nec de licentia rectos videri volunt, errorem suum, et ipsos erroris
ilhic euudi ahquid dixit. Sed cum commotus inho- p» auctores damnari a se sine ambiguitate fateantur ;

neste inde discessit, prajmissum pilaciolum de li ut sensibus pravis, et dudura peremptis nulla aspi-
centia Romara eundi, circa Kalend. Julias mihi di- rante [al., nulla sperandi] supersit occasio, nec
rexit. Postea vero niiiil mihi inde mandavit, nec ullum raembrum Ecclesiae talium possit societate
quando mccum locutus fuit, inde ahquid dixil. Sed violari, cum peromnia illis professio propria coepe-
et cum domno rege in subsequenti raense Septem- rit obviare. » In qua professione et subscriptione
brio in Silvaco, etin mense Octobrio Rhemi, ubi et sua confratres et venerabiles coepiscopi nostri, con-
ego fui, et domniapostolici missi ibi fuerunt, et inde sulentes duritiae animi sui, et supportantes eura ia

Deinde mcnse Februario in Compendio

nihil dixit. charitate, noluerunt eura exaggerare de praeteritis ;

cum domno rege per aliquol dies fuit, et ego ctiam sed tantum fuluram correclionem profitendo et sub-
illic fui. Postea vero mense Aprili apud Silvanectis scribendo promitteret. Attendcntes quod B. Grego-
cum domno rege fuit. Et demura iu Silvaco per ali- rius in pastorali Regula dicit « Quia plerumque ;

quot dies cura domno rege fuit, et ego etiam ibi quos fortis pigmentorum potio curare noa valuit,
fui, et nihil inde dixit. Et jam plures Kalendoc men- ad salutem pristinara atque tepens redu.xit : et non-
sis Augusti pertransierunt ultra placitum quod et nulla vulnera quae curari incisione ferri nequeunt,
domnus apostolicus misit, mandans ut ultra illas foraentis olei sanantur : et durus adamas incisionera
Kalendas non reraoraretur quin Romam pergeret. ^ ferri minime recipit, sed leni hircorum sanguine
Scripsi etiara illi, quia insulse scripserit, quoniam moUescit. u

si licentiam ei eundi Romam apud regcm non ira- Et hac professione quam subscripsit, quia si ei
petrarem : Abliinc ut archiepiscopo cocpiscopus ob- licentiara cundi Romam, quo illum vel quenquam

tcmperaredebet, canonicemihiobsequi nonposset.El nunquam vcl nusquam volentcm ire prohibui, apud
quia contra rationem hoc dixit, ei ex epislolis beali domnura regem Carolum non impetrarem, mihi ex
Leonis ostendi ; et ut decretales epistolas quas bea- tunc, ut archiepiscopo coepiscopus obtemperare
tissimi papaj diversis temporibus ab urbe Roma pro debet, canonice scirem illum obsequi non posse :

diversorumpalrum consolatione dederunt, de qui- subjungcns: Ego Hincraarus S.LaudunensisEcclc-

«

bus (ut a metropolitano privdegio contra canones et siae episcopus sponte subscripsi » illam quam in :

decreta scdis apostulica; ex eisdem sacris canonibus synodo decem provinciarura apud Attiniacum habi-
promulgata se possit exuere, contumacia pertiuaci lam railii dcdit, quanlura in ipso fuit, dcstruxit.
contenditj illum commonui, ut secundum dictum Sicut B. Leo in epistola ad Leonera Augustura
beati Geiasii venerabihtcr susciperet, et sacra con- [epist. 78), etiam tantus pontifex de se dicens, os-
cilia, ut Gelasius, ct caitcri catholici videlicet, do- tendit : « Secundum apostolum {Galat. 2) si quae
clique pontifices decreverunt, inviolabihter conser- D destruxi, liaic a^dificio, prajvaricatorcm me constituo.
varel, illi suasi. et eis me ultionum conditionibus subdo, quas non
El de eo quod scripsit, quia " quod apostolica se- solum aucloritas beatai memoriae principis Mar-
des de eo voluit, ac disposuit, Rcmigio et Arduico tiani, sed ctiam ego meaconscnsione firmavi. •>
De-
archici)iscoi)is coramillcro, commisil : » scilicct ut slruxit enim in pra>fala synodo inobedientiaD prae-
per eos domni aj^ostolici opistola, uudeilh mandavi, lerilala) insolentiam, itdificans prolitendo et subscri-
ad doiimum regera peveniret, et ipsi cjus causam bendo fuluram sccuudum sacros canones erga suac
agoretjl : illi non credo, quoniam epistola dorani melropolis privilcgium obedientiam. Quam itcrum
ai)ostoHci mihi directa aperte demonstrat, illara de hac praevaricalionis suac professione atque sub-
qua obliciuc sategit, mihi misissc, ut cgo illius, vidc- scriplione dcstruerc, ct annullare sategit, et pri-
licet sulTraganei mci, causam agerera apud regcm : stinam suam insolenliam, redivivo furore resu-
quatenus et apostoiica scdes vigorcm proprium rc- scitavit, ac pcr iioc sc pracvaricalorum constiluit.
lincrct, et a se conccssa aJiis jura sua non dcmcrcl. Quas omnes profossionos cl subscriptiones suas
 , D :

589 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 590

sapientia vestra insiraul conferat, et quod de sub- A dixerunt. Cui schedulae ab episcopis qui praefatae
scriptione vel professione subscribentis ac profiten- synodo interfuerunt, multifarie multisque modis :

lis, et negligentis atque refragantis sanctus Spiritus, sed et a se asserit esse subscriptum ;
quae in quibus-
per eos in quibus locutus est, et qui cum Deo in dam, sacris regulis contraria, et suac excommunica-
coclo regnant, et in terris miraculis coruscant, de- tioni quara fecerat in parochia sua, est consona.

creverit, soUicita mente recogitet atque dijudicet. Dicitur enira ibi de damnato, ut « dum vivit, ita a
4it enim sacrum Carthaginense concilium (conc. coetu et societate fidelium reraotus, a corpore et
Carthag. ii, can. 13) : « Si quis contra suam profes- sanguine Doraini separatus, ut nec in finem commu-
sionem vel subscriptionem venerit in aliquo, ipse se nionera accipiat, neque corpus ipsius more fidelium
honore privabit. » Quid enim in hac novissima sub- cum oblationibus et psalmis atque hymnis ad sepul-
scriptione sua sacris canonibus et suprascriptis turara deducatur. » Et aliquanto inferius : « Ha-
professionibus et subscriptionibus suis contraria, beantque principes et judices hanc in populo Dei
congruentius referri potest, qua dixit : Ego Hinc- dihgeuliam, ut ubicunque tales in potestate eorum
marus contra meam professionem, vel subscriptio- ab episcopis requisiti fuerint, absque mora eis
nem veniens, sponte me honore privavi ? exhibeaut, ne forte si dissimulaverint, aut raanda-
Sed forte dicet, alias subscriptiones se invitum,
g tum episcopi conterapserint, ab EcclesiaDeiprojecti,
atque coactum fecisse. Et quid dicet de illa subscri- nec sepulturara cum fidehbus recipiaut. » Et ali-
ptione, qua libello compilationum suarum, nullo quanto supra istam sententiam « Si clericus : tanti
petente, vel sperante, subscripsit, et ab aliis qui- cupiditate sacrilegii corruptus, aut laicus quicunque
busdam invitis subscribi fecit Illi nempe qui de '? hac iniquitate deceplus fuerit, et cognoscens dam-

verborum differentiis loquunlur, sicut Nouius Mar- natiouem suara poenitentiae remediis secundum or-
cellus Peripateticus, in libello de compendiosa do- dinem et dispositionera sui episcopi se submiserit,
ctrina (cap. 5), dicit « Hoc distare inter confiteri
: volumus ut pervasa et praesumpta secundum quali-
ct profiteri autumant, quod confiteri voluntatis est, tatem in siraplura, autin duplum, aut in triplum, aut
profiteri necessitatis, et coacti. » Sed non illi hoc in quadruplura ecclesiae cui daranura illatura est, pri-
ad voluntatem suam succurrit, qui contra suam raum restituat. Inde pro sacrilegio ab episcopo suo
professioncm et subscriptionem venit. Cum sanctus consiliura salutis, et poenitentiae raodura suscipiat. »

Leo, sicut multoties in illius invenitur epistolis, ab Quaj coustitutio restitutiouis, salvo legurajure contra-
unanimitate catholicae pacis exorbitantes, professio- ria esse dignoscitur decrelis beati
Gregorii ad Augu-
nem cum absolutissima subscriplionc corara orani stinum Anglorum episcopum iuterrogantem {epist.
clero, et universa plebe, dare praecipiat. Et sanctus ult. l. ad August., interrog. 4) « Obsecroquid
XII, :

Gregorius in epistola ad Theoctistam patriciam

^ pati debeat, si quis ahquid de ecclesia furto abstule-

{lib. IX, epist. 39), de his qui dicebant, quia si com- rit?» Responsio beati Gregorii hinc post aliquanta :

pulsi aliqui de quibus juste reprehendebantur « Addis etiam quomodo ea quae furto de ecclesiis abs-

anathcmatizare se, diccrent, anatheraatis vinculo tulerint, reddere debeant ? Sed absit ut ecclesia cum

nullo modo teneri, manifestissirae dicat : « Et si augmento recipiat, quod de rebus terrenis videtur
sunt, inquiens, qui certissirae talia sentiunt vel amittere, et lucra de vanis quaerat. »

tcnent, quia Christiani non sunt, dubium non est : Quaj schedula, ut ostendi, ecclesiasticis ordina-
eosque et ego, et omnes catholici episcopi, atque tionibus contraria, etiam et ex hoc mendax esse pa-
universa Ecclesia anathematizaraus, quia veritati tenter ostenditur, quia eorum episcoporura noraina
coutraria sentiunt, et contraria loquuntur. » ibi habentur subscripta, qui nondura erant episcopi
el etiam duorum episcoporum nomina ex una civi-
CAPUT XVIII.
tate, et uno tempore ibi sunt posita et eorumdem :
Quod schedulam fictam quasi ab episcopis concilii
Tullensis conscriptam obtulit, cuirescripsit Rhe- episcoporum noraina qui successerunt ante noraina
mensis adhortans ad patientiam, et maturam suorura decessorum ibi ponuntur. Habetur enim ibi
rcrum cognitionem. nomen Christiani Autissiodorensium, et longe post
\
Denique ad haec xv Kalend, August., indictio- Abbonis item Autissiodorensiura, cui Christianus
'
nis 3, misit ad me apud Pontigonem, Heddonem successit. Et inscribitur ibi nomen Rainelmi Novio-
I Ecclesise suiE praepositum, et per eum schedulam magensiura, qui nondura erat episcopus deinde :

I
quamdara raihi direxit, quara habco sub chirogra- longe post, noraen Iraraonis Novioraagorura inscri-
' pho : cujus partera corara cpiscopis qui adfuerunt, bitur, cui Rainelraus succcssit. Et aliorum cpisco-
I
Remigio scihcet, Ilarduico, Francone, Odone atque porum ibi habentur nomina, qui eidem synodo non
j
Willeberto, et aliis ecclesiasticis viris rcfercndam interfuerunt. Et nos qui interfuiraus, sed et se no-
I
illi donavi ; ne postea raihi earadera schedulara, si biscura his subscripsisse mendaciter dicit, quibus
vellet, misissc negare valeret. Quae confecta est non subscripsiraus. Unde videndum est si illi con-
I

1
quasi ex nomine synodi apud Tusiacum quam : veniat, quod Africanum dccrevit concilium de epi-

I
antequam per Heddoncm clericura suura acceperini, scopo qui Donatistis se communicasse mentitus fue-
nunquam vidi, cl nunquam
nusquam audivi sed
vel ; rit {cod. can. eccl. Afric, can. 124) ut « si proba- :

nec qui adfueruntepiscopi, eamse vidisse et audisse tum fuerit eura de coraraunioneillorura fuisseraenti-
 :

591 HINCMARI RIIEMENSIS ARCHfEPISCOPI. 592

tum, dicendo eos communicasse, quos, eo sciente, A beneficia sua usque ad legalera difiinitionem tene-
non communicasse constiterit, eliam episcopatum rent, beneficia ipsa desererent, et ipse quod iiicce-
amittat. » perat, evindicaret. Cum sicut ei non licet, de accu-
Et postt]uam idem praepositus Ileddo mihi praefa- satione sive criminolis, sive civilis caus»^, relicto
tam sclicdulam dedit, dixit inter caelera, seniorem ecclesiastico, publico purgari judicio ; ita eliam non
suum mihi mandasse, quia non posset dimittere, licet illi postposito, vel conlempto ecclesiastico judi-
ut homines suos (\m res de sua ecclesia tenebant cio, ad ssecularia judicia convolare vel quem- :

per potestatem et verbum regis, non excommuni- cunque, vei etiam laicam personam pertrahere ;

caret. Quoniam altera vice quando doranoapostolico neque ad forum suuni sequi, si ipsa persona laica
mandavit de Nortmantio, hoc ei reraandavit dom- consenserit ecclesiastico subire judicio. Sicut lex
nus apostolicus, ut prius inde fecisset suum niini- Valentiniani, quam probat, Ecclcsia, demonslral di-
sterium, et tunc se reclamasset. Et hoc ideo hacte- cens : « Clericus si aliquem hte pulsaverit, in foro

nus dimiserat, donec hoc mihi mandaret, ut scirem illius quem ad judicium provocat, audialur. Si ta-

quia nunc inde suura ministerium faceret unde inter men non acquieverit ad presbyteri et epi-
pulsatus
caetera ei scripsi « Age, frater charissime, quod
: scopi venire judicium. » Et sanctus Leo \imo Leo
episcopalem condecet gravilatem, cxspectans donec g Bitur. A.] ac Roraana synodus in epistola Sarmatio-
provincialera synodura, cujus jam tempus in pro ni, Caratoni, Desiderio, episcopis et presbyteris
ximo est, conveniamus in qua favente ac cooperante
;
omniura ecclesiarura intra provinciam Tertiara [«/.,

Domino, secundum decreta beati Gregorii, et de Thraciam] constitutis direcla, dicit : « Si clerus lai-

indecenlibus [«/., incidenlibus] causis disceptatio, cum pulsat, prius se audiri ab episcopis poscat : tum
et sit salubris de ecclesiastica observatione colla- si petitioni sua; laicum viderit obviare, ex permisso
tio, quatenus dum per hoc et prajlerita corrigen- episcopi sui in soeculi moderatoris [moderatores] di-
tur. » Et quae sequunlur in epistola Hincmari ad sceptalione confiigat. » Videlicet, non per ?e, sed
Heddonem usque ad finem. per advocalum, sicut leges et regulce sacrae decer-
nunt. El quod non licet cuiquam clerico, rainime
CAPUT XIX.
aulem licet episcopo. Quoniara ut sanctus Ililarus
Quodpost fuijam ab Attiniaco, relicto Ecclesice ju-
dicio scsculares judiccs aregeexpetiit, ctjudicata
papa in suis decretis dicit {in synodo Rom. cit.) :
retractari fecit. c Reatu majore delinquit qui potiore iionore perfrui-

Et evoluto duorura circiter raensiura spatio, post- tur et graviora facit vitia peccatorum sublimitas
:

quara noclu aufugit ab Alliniaco, ante diffmitionem dignitatum. » Et Africanum conciliura decrevit
causarum, de quibus apud metropolitanam auctori- {conc. Afric. c. 71 ; cod. can. Eccl. Afr., can. 104)
tatem electos judices expetivit quibusdam machi- :
^ « Placuit, inquiens, ut quicunque, » scilicet cleri-

nationibus exquisitis ab eo jussio est principalis eli- corum, cum quibus et episcopalis ordo connuraera-
de quibus electos judices, secundum sacros
cita, ut tur, « ab imperatore cognitionem judicum publico-
canones accepit, non solum eorum querela, quorum rum petierit, honore proprio privetur. Si autem cpi-
causa usque ad aliura tractatum ditTinienda remansit, scopale judicium ab iraperatore postulaverif, nihil ei
verum, et quae, ut dixi, in domni regis praesenlia obsit. » Et Carthaginenses canones in tertio conci-

electorum judicium sententia decisa fuerunt, sine lio {can. 9) : « Cui, inquiunt, ad eligendos judices
metropolitani conscientia, sineque canonico et epi- undique Ecclesiae patet auctoritas, ipse se indignura
scopali judicio, per judices soeculares, Ilelmigarium Ecclesia} consortio judicat, qui de universa Ecclesia
scilicet mercali palatii te lonearium, et Flotarium, ac male sentiendo, de judicio saBCulari poscit au.xihum :

Ursionem villarum regiarum majorcs refricarentur, cura privatorum Christianorum causas Aposlolus
contra canones, qui ab ecclesiasticis ad raajoris au- etiam ad Ecclesiam deferri, atque ibidem termi-
ctoritalis ccclesiasticos judices, et non a raajoribus nari praecipiat. » Et itera Carthaginenses canones
ad rainores, nec ab ecclesiaslicis ad saecularcs ; ne- praccipiunt, c ut quisquis episcoporum, prcsbylero-

que a consensu partiura elcctis provocari pcrinittunt. rum, et diaconorum seu clericorura, cum in Ecclesia \\

A quibus sa!cularii)us judicibus a se pctilis, qua^dara D ei fucrit criraen instilulum [«/., intentatum], vel ci-
^
ex diflinitis refricata et iramutata, quacdara vero ex vilis causa fuoril commola, si relicto ecclcsiastico h

difTmiondis sunt difiinita, adinventilia repulatione, judicio, publicis judiciis purgari voluerit, etiarasi pro i
sicut ab ipsis qui in eodem placito fuerunl, dicitur ipso fuerit prolata senlenlia, locum suum araitlat \\t

de non necessariis et inconvenienlibus juraraentis et hoc in criminali \aL, criminali judicioj : in civililr

reperta : ct ab eo, coram pracdictis judicibus ipsis, vero, pcrdat quod evicit, si locura suuin obtinerc J

sive accusatoribus, cjuos conlra eleclos judices, sicut malueril. »

expelierat, susccpit, proposita:(]uatenus el is, dc quo Unde sanctus Lco cura synodo Roma' habita prae-:
legaiilerac regularilerdininiluni fueral, ut bcneticium diclis cpiscopis Sarraationi, Caraloni, Desidcrio, el;

suum quod contra ralionem cl a^(]uitalem

hahcret, prcshyloris omnium ecclcsiarura inlra provincian
pcrdidcrat, oadcm itdinvcntiom; dimilleret ct illi : Tertiam [Thraciam] constitulis, suis subscriptioni-
quibus judicalum fueral, ut quoniam is post expoli- bus hacc quac sequunlur misit « Tantam sa^cul :

lum olectorum judiciuni, idom judicium subterfugil, poteslales circa sacerdotalcm ordincm reverentiarr
 . : :

593 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 594

praevalare voluerunt, etiam hi [a/., tanla reverentia Aglorioso inconvenienter ac perniclose discessit, et

praevalere, eliam hi] quos sub iraperiali nomine multis filiis BeUal sibi consociatis, regnum ejusdem
lerris divina potentia prgeesse prsecepit, ut jus di- domni nostri est deprsedalus : unde quantura potui-
stringendorum [al., distinguendorum] negotiorum mus, fideles illius qui in hoc regno commorabamur,
episcopis sanctis juxta DivaUa constituta permise- sategimus. Sed et domnus noster rex postquara huc
rint. Quod cum et juris antiqui edictis, et illatis rediit, promissionibus paternis ac blanditiis, atque
[al., iliibatis] frequentius sit legibus confirmatum, indulgentiarura largitione non modice laboravit,
praesenlitempore a plerisque invenimus fuisse cal- quatenus eumdem filium suura Deo el sibi restitui,
calum. Nampraelermisso sacerdotali judicio, passim et complices ejus salvare valcret. Sed cura ipse et
ad examen srecularium [ fl/., saeculare] transierunt. nos episcopi regni ejus qui adfuimus, nec terrores
Quocirca nobis visum est, ut hanc et sacrarum le- divini judicii, nec promissiones regni aeterni ac
gum [al., sacrae legis], et nostri ordinis conlumeliam, temporaUura honorum, apud eum et complices ejus
et ad prajsens ulcisceretur plena districtio, elobser- proficere vidimus episcopale ministeriura, quia
:

vandam formulam constitueret in futurum. Cense- ipse de Rhemorura dioecesi non erat, sed diaconus
mus itaque, ut quicunque praetcrmisso sacerdote provinciae Senonura existebat, in complices ejus qui
ecclesiae suae, ad disceptationem venerit saecula- p de nostris parochiii erant(Flodoard., lib. iii,c.2e);
riura, sacris liminibus cxpulsus, a coelcsti arceatur sed et in eos qui in iisdem parochiis nostris multa
altario ; neque nuUus posl hanc difnnitionem, quae scelera pcrpelrarunt, sententiam excommunicationis
coramuni sedit arbitrio, quidquam sibi ultra prae- ecclesiasticae, usquedum resipisccrent, jaculaviraus.
scriplum vindicare nitatur. Ita ficri [al., et ita fiet], Quam sentenliara ad archiepiscopos diversarum pro-
ut et hi qui ante erravcruat, congrua eraendatione vinciarum dirigendam decrevimus, quaeita sehabet
ise corrigant, et qui sub observatione clericali, coe- " Ilincmarus Rhemorumepiscopus, etc. Carloman-
lesti probatur servire officio, ex clerico habendum nus domni noslri Caroli regis gloriosi carne filius ia
[al., ex clero abjicieiidura], si praitermisso sacerdo- dioecesi Rhemorum ex aqua et Spiritu sancto rege-
tura judicio, saeculariura adierit potestatem. Quod neratus, etc. » Vide suprainterepistolus llincmari
ideo singulos universosque volumus agnosceie, ut Rhemensis.
quod pleno justitiae ct juris ordine constitutuia est, Et quia frater Hincmarus Compendio fuerat,
cffcctum totius firmitalis ex omnibus [al., in omni- quando adhuc de Carlomanni et complicura ejus
bus] clericorum negotiis sortiatur. » Et paulo post conversione traclabatur : et sine conscientia mea
« Leo episcopus subscripsi. Yictorius episcopus sub- inde recessit : consilio et consensu coepiscoporum
scripsi. Euslachius episcopus subscripsi [al., Leo noslrorum, qni ibidem mecura fuerunt, isliusmodi
cpisc. scribit. Victorius episc. scribit. Eustach. lilteras ci, sed et aliis episcopis Rhemorum provin-
episc. scribit]. » Sic et caeteriqui adfuerunt episcopi ciae, qui corpore tunc nobiscum non erant, direxi.
subscripserunt. « Hincmarus, etc. Te lalere non potest quanla mala
De his autem quac, ut praemisi, diffinila fuerunt, ct Carlomanni complices in Rheraorum, » etc. Vide epi-
Leo in epistola
irregulariter sunt rctractata, sanctus stolas Hincmari. Et direxi ei praefalam huic sub-
ad Leonem Augustum per Philoxenum agentera in junctara epistolam (Flodoard., L iii, c. '21). Deindev
rcbus directa dicit (cpist. 78) : « Quaepatcfactasunt, Non. Februarias, ad me Heddo praepositus
venit
quaerere; et qu;e perfecta sunt, retractare ; et quae suus, et quia sicut mandaveram, litteras sui con-
ei
quid aliud esl, quam de
diffinita sunt, convellere, sensus in hac excommunicalione canonica non di-
adeptis gratiaranoa referre, et ad inlerdictae arbo- rexit, per eum illi easdem litteras mihi dirigendas
ris cibum improbos appetitus mortiferae cupiditatis verbo mandavi. Et evolutis plusquamtriginta diebus.
extendere ? » Unde attendendum est de tanta exagge- ex quo inde litteras accepit, remisi ad eum iterum
rationc, quam sit grave quod admisit, in oblentis, litleras, mandans, ut veluti anteriores, et ordina-
quae patefacta sunt, quaerere, et qus perfacta sunt, lione posleriores sui, et etiam de longinquioribus
retractare, el quas diftinita sunt, convellere. Quod partibus litteras sui consensus obedienter miserunt,
tantae sapientiae, et sanclitatis atque auctoritatis vir D diutius et ipse mittere non difterrel : aut certara et
apostolicae sedis pontifex reatui comparavit, qui, ut regularem ralionem mihi rescriberet, cur jam tertio
docet Apostolus, in omnes homincs pertransivit commonitus eas mihi mittere detrectaret. Ad quas
{Rom. V), et noa nisi morte Filii Dei potuit expiari. mihi rescripsit hoc modo :

Etvidendura si lalc commissum sine ultione delata, « Venerabili Rhemorum archiepiscopo Hincmaro,
absque periculo corum quorum interest, valeal per-
etc. Quia adeo litteras mei consensus in excom-
transire. Reliqua
municalione a vobis facla requiritis, » etc.

liabes inter epistolas Ilincmari Laudunensis, tom.

CAPUT XX.
CWIV.
Quod excommunicationi complicum Carlomanni
post quartam admonitionem non subscripsit Unde inter caetera illi rescripsi hoc modo : " Fra-
tcrllcddo, » etc. Yide epistolas Hincmari Rhemensis.
(Aimoinus, I. v Ilist., c. 24 et seq.) Deniquepost-
quam Carlomannus a dorano noslro Carolo rege
 595 HINCMARI RIIEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 596
CAPUT XXI. A dicimus, ut adverlat charitas tua, adeo nos canonum
Quod dcinde semel ac iteram eadem de re monitus praecepta servare, ut quoque nostraita constiiutio
obedire contempsit, etconcilii Antiocheni cano- diffiniat, quatenus melropoUtani suiunaqusequepro-
nem indiscrete cxponit. vincia in omnibus rebus ordinationem semper ex-
Postca III Nonas Maii venit ad me clericus suus, spectet. » Distincte igitur Antiochenum decrevit
nomine Teutlandus, quadam mihi de parte illius concilium, ut « proeter metropohtaaum caeteri epi-
referens, quse hic causa brevitatis omitto. Etdixi ei, scopi nihil amplius agant, nisi ea tantum quae ad
ut episcopo suo diceret, quatenus sicut et litteris et suam dioocesim pertinent, possessionesque subje-
verbisjam illi mandaveram.litteras sui consensus in ctas. » Hic dioccesij pro parochia, sicut et alibi,

excommunicatione complicum Carlomanni mihirait- ponitur. Et post aliquanta : « Nec metropolitanus

tere diutius non difterrel unde tunc quinta vicc : sine cseterorum gerat consilio sacerdotum. » Etnon
eum commonebam. Postea sexta vice litteris, qua- addidit in hac sententia, quod in prEecedenti prae-
rum exemplar habeo {nonexstant), illum commonui, posuit : nihil amplius sine caeterorum gerat consiUo
quatenus consensus sui litterasinexcommunicatione sacerdotum : quoniam sacrum Nicaenum conciUum
canonica complicum Carlomanni mihi mittere diu- {can. 6) noverat decrevisse, ut si duo aut tres pro-

lius non diff^erret, qui obedire mihi more suo dedi- gvinciales episcopi propter contentiones proprias con-
gnatus fuit. Insuper in memorata rotula sua inter tradicunt, obtiueat sententia pkirimorum.
aUa hinc mihi rescripsit : « Cujus couti dedignamini fratrem Ilincmarum aliter quam
Claret igitur
conciUo, petere non operae pretium habetis consen- debuerat, ad suum sensum inflexisse sentenliam
sum. Et rairor cur meum requiritis consensum,
in hoc Antiocheni concUii, quam idem conciUum, scd et
cujus non qutesistis imo sprevistis consiUum. Dum
; sanctus Bonifacius papa intellexerunt, sententiara
AnUocheuum decernat conciUum nec archiepisco- : sacri Nicaeni concUii : cura idem sanctus Bonifacius
pus sine CcCterorum agat consiUo sacerdotum quod : in eodem concilio promulgaverit, « quatenusmetro-
nullum excludit coepiscopum. » politani sui unaqua^que provincia in omnibus rcbus
Non attendens quam indiscrete sententiam ipsius ordinationem semper exspectet. » Et non decrevit,
exponat conciUi; quam discrete idem decrevitconci- quia non Nicaenum et Antiochenum
debuit, contra
Uum, dicens {can. 9) : « Placuit praeter metropolita- conciUum, omnibus rebus metropoUtanus ora-
ut in
num caeteros episcopos nihil ampUus agere secundum nium coepiscoporum provinciae consiUum semper
antiquam a patribus nostris regulam constitutam, » exspectct quoniam de omnium negoliis, qui de
:

et reUqua. Quae autem antiqua regula a nostris

sit provinciaad metropoUtanum undique concurrunt,
patribus constituta, sancta Nicasna synodus patenter semper omnium coepiscoporum consiUura expetere
ostendit {can. 6, al. 8), decernens, ut quoniam pri- '

vel exspectare metropolitanus nonpotest, verumnec

matus et soUicitudo omnium Ecclesiarum in princi- debet. Sed sicut sanctus Leo ad Anastasium Thessa-
patu beati Petri domini ore percepto, perlinet ad lonicensera scribens {epis. 85) : « Secundura san-
primae et sanctae Romanae sedis pontificem, ut ctorura Patrum canones Spiritu Dei condilos, et totius
Alexandrinus episcopus omnium sibi commissorum raundi reverentia consecratos, metropolitano singu-
habeat potestatem (fidc /i^. i.\, cap. k). SimUiteret laruraprovinciarum cpiscoposjus traditac sibi anti-
apud Antiochiam, caeterasque provincias sua privi- quitus dignitatis intemeratum habere decrevit, ita ut a
legia serventur Ecclesiis. De quibus autem Ecclesiis regulis praestitutis nuUa aut negUgcntia aut prae-
dicat, ct quae. et quaUter privUegia iUis servari de- sumptione discedant. » Privilegium suae scdis metro-
beant, pra;fatura Antiochenum demonstrat conciUura poUtanus eo modo debet exercere, ut ea singuUs
{can. 6 cit.) : « Per singulas, inquil, regiones epi- scrvari praecipiat ; sicut item Leo ad Hilarium Nar-
scopos convenit nosso, metropolitanura cpiscopum bonensem episcopuni scribit {cp. 92, ad liusticum

soUiciludinera totius provinciao gcrere : propler quod Narbo77.) : « Quac [Quod] nec pracceptis evangcUcis
ad mclropolim omnes undique qui negotia videntur contrarium, nec dccretis sanctorum invcniatur
habere, concurrant. » Et Africanum conciiium {con- advorsum. » Et hoc est a praestilutis rcguUs nuUa
cil. Afric, c. 105, etcod.can.Eccl. Afr., can. 138): D aut negUgentia, aut praesumptione discederc : vidc-
<i Decreta, inquit, Nicicna sive inferioris gradus Ucel ut prajsliluta pro viribus exsequi metropolilani
clcricos, sive episcopos ipsos suis mclropolilanis non negUgant, iiequo pi.f sumplione convcUant. Qua"!
aperlissirae coramisorunt, » et rcliqua. Et sanctus aulem secundum pra^stilulas regulas singuUs pro
Bonifacius scrihit (epist.3) : o; Convenit nos pater- nogotiis convcnicntibus pra^cipicns, quorumcunquc
narum sanclionum diligentes esse custodos. Nulli rebclUoncrn vel pi\Tsuinptioncra non potuerit corri-
etenim videtur incognita synodi conslitutio Nicaenac, gcre, sua pneceplione debct aut per judices a sc
qute ila incipit \al., praecipit], (ut eadcm proprie datos, aut ex consensu parlium clectos, corrigcre :

verba ponaraus). Per unamquaraque provinciam jus aut in comprovinciali synodo, secundum sacras
motropoUlanos singulos liaborcdobcre noccuiquam ; regulas, quaj noglccla vel praisumpta sunt, cum
duas essc suhjcctas. Quod ilU (quiaaUttT crcdcudum consiUo ppiscoporum provincia^ emoudare.
non cst) scrvandiim sanclo Spirilu suggerenlo, sibi- Quas scntontias saciorum canonum ab omnibus
mel ccnsucrunt. » El paulo posl : « Quod idcirco omnium provinciarum opiscopis, juvvlor cuui, in islis
 :

597 OPUSC. ET EPIST. IN CAU SA HINCMARI LAUDUN. 598

regionibus observatas, ante mentis oculos habens, A quibus excommunicationem intentaverat, sed adhuc
non sfrpe memoratara excommunicationem canoni- cam, sicut et ipse scribil, in Ulios non prolulerat, et

cam in Carlomanni complices, sine cajterorum qui qui se protitcbantur velle corrigere, in sua parochia

adfuerunt, et adesse voluerunt, vel adesse potue- pubUce sine suo consensu, benedictionem petentibus
runt consilio vel consensu exerui ; et aliorum qui dedi. Dicit de quibusdam Scriptura: Docuerunt liii-

tunc adesse non potuerunt, conscnsum et consilium guam suam loquimendacium : ut inique agerent, la-
requisivi, et obedienter ab illis datum, et mis.mm boraverunt (Jer.,v\, 5) ; sed lahor lahiorum illorum
recepi. Ab eo autem qui adesse potuit, et adesse operiet eos (P5.cxxxix,10). Quando fideles senioris
non voluit, quique de traclatu ex causa Carlomanni nostriquiconvenimus tam episcopi quam abbales, et

et complicum ejus sinc conscienlia mea disccssit, comites, et caeteri ejus fideles ad collocutionem Carlo-
consensum requisivi : et sicut ab anlecessoribus manni, atquesuorum, et persuasimus eis, ut datis et

et successoribus ejus in ordinatione oblinui, apud acccptisutrinque obsidibus,araaUs quae perpetrabant

illius contumaciam hactenus obtinere non potui. in rcgno senioris nostri, quiescerent, et pacificc ibi

degerent, quousque ad senioris nostri indulgentiam

CAPUT XXII.
pervenirent : cura solvenda erat collocutio, et quique
Quodin quihusdam Rhemcnsetn ipsum male repre-
hendit, et de pcena inohedicnti irroganda. g nostrum ad sua redire pararent, tam senioris nostri
Scripsit etiam mihi se miratum valde fuisse, si fideles, quam et Carlomannus et sui, profitentes de
eum per suura clericum commonere poluissem. Non correclione sua, benedictionem sibi dari a me, sed

attendens quia si ipsius metropoUtanus est qui sedet et ab aliis qui adfuerunt episcopis, petierunt. Et
in Rhemorum metropoli, et clerici sui est metropo- praemissa sententia Domini, qua praecepit discipulis

litanus, ad quem secundura sacros canones, totius suis, dicens : hi quamcunque domum intraveritis, di-

provincia^ debent convenire oranes qui videntur ha- cite : Pax huic domui;et si ihi fuerit filius pacis,

bere negolia : et ipse praecipere singulis, et in cora- requiescct super eum pax vestra : sin autcm, pax
mune oranibus quse nec praeceplis evangelicis con- vestra ad vos revertetur {Luc. xj ; orando, utconUr-
traria, nec decretis sanctorum inveniantur adversa maret Uoc Deus, quod operatus erat in nobis, et
;

et corrigere in singulis singula si qusefortassis cmer- per nos in iUis : benedictionem, ut fidelibus, ct vo-
serint. Quibus constat eliam per clcricum suum luntatem ac devotionem fidelitatis habcre profiten-
metropolitanuseum praevalet commonere, et apud tibus, dedimus. Docente sancto Grcgorio ex legali
quem, juxta Carthaginenses canones, si esl utile, sententia (lib. xii, ep. ult. interrog.9) ut « per aUe-
debet et pra^valet provinciaUs episcopus accusari. Et nara raessem transiens, manu spicas conterat et

presbyteri, et diaconi, et cseteri inferiores clerici in manducet ; ut de segete quae alteri videtur esse

causis quas habuerint, si de judiciis episcoporum

^ subjecta, per efl'ecturabonioperis,fruraentaDorainica

suorum quesli fuerint, et ab eis atque a vicinis epi- vitiorum suorum paleis exspolietur [cxspoliet] {Deut.

scopis ad primatem provinciae appellaverint, ejus xxiii), et in ecclesiae corpus raonendo, et persua-

auctoritate suos episcopos regulariter commonere dendo, quasi mandendo convertat. « Et canones
valcbunt. Nam et coepiscopi Rhemensis provinciae sacri dicunt {concil. Antioch., can. 22 ; vide Anton.

in longinquioribus partibus constituti, ex antiquo, August., lib. IV Jur. pontif., tit. 50), ut episcopus

metropolitanis litteris per vicinorum episcoporum alienam civitatem quae non est iUi subjecta, non
missos ad synodum vel ordinationem regulariter et adeat, nec ad possessionem accedat, quas ad eum
jure, sed et de allis quibusqne monentur. non perlinet super ordinatione cujusquam ;
quod
Et subsequitur {nonexstat hcec epistola Landun.) nec me fecisse intelligo ; cum iidem sacri canones
t Quod tamen synodali agendum erat tempore, et dicant : Per singulas regiones episcopos convenit
judicio, si esset digna ratio unde coramoneret. Nara nosse, mctropolitanum episcopum soUicitudinem to-
istae tales vestrai praeceptiones non illiusraodi com- tius provinciae gerere. Unde in quacunquc parochia
monitiones sunt : neque mihi aut alicui cpiscopopcr totms provinciae visum mihi Lau- fuerit, sicut et in

loca diversa, qua) pro vcstra commoditale aditis, si durtensi paroclUa saepe secundum Chalce-jam egi,

impctiar respondcndum est, scd in synodo. » Non vi- D donenses canones et decreta sedis Romanae pontifi-
dens, vcl polius arrogantia caecus videre non va- cum, liberepossum synodum convocare, etcorrigere
lens, quia aliud est, si a quoquara impelitur vcl ac- singula, si quae fortassis emerserint. Non crgo
cusatur;et aliud est, si pro reclamationc alicujus alienam civitatem, quae non est mihi subdita, adii ;

ex sua pai-ochia a metropolilano coramonctur, ut ea nec ad possessionem quae ad me non pertinet supcr

quacpropere [legendum videtur perpere] egit, provin- ordinatione cujusquam accessi. Quae etsi Laudu^
cialis episcopus emendarc monetur, aut pro causis nensis parocliia mihi in privilegio metropolitanac
necessariis consensus illius requiritur. Nam pro sedis non esset subjecta ; de segcte quae alteri vide-
omnibus omnium negotiis, qui undi(]ue juxta cano- batur esse commissa, per effeclum boni operis fru-
nes ad metropolim suam convcniunt, ad cum com- menta dominica vUiorum suorum palcis exspoliarc,
moncndum non debet, nec valct melropolitanus sy- et in Ecclesiae corpus monendo et persuadendo,
nodum convocarc. quasi mandendo, libere posscm convertere.
Reprehendit eliam me, (juia Carlomanno, et suis, Scd et quod scripsimus in epistola de excommu-
 HINCMARI RIIEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 600
599

nicationc complicum Carlomanni, per diversos ar- A ter et ipsum solum. Utrumque enim faciendam cst,

dirigcnda, dicentes « Ea videlicet sicut infirmitatis diversilas admonet eoruna, quos

chiopiscopos :

conditione, ut secundum formam mystici Nic.xni ulique non perdondos, scd corrigendos curandosque
suscepimus. Quaj verba testimonii a se in scripto
concilii, et Africajprovinciaecanonum, juxtaque apo- »

suo positi attcnderet, illam perniciosam excom-

stolicse sedis dccreta pontificum Siricii, Innocentii,
si

Ca'lestini, Leonis, ubicunque fuerint, ultima pce- municationem ad perditionem multorum, quos non
nitentia, et necessarii viatici communio petentibus perdendos, sed corrigendos curandosque suscepil,
non negetur. » Secundum suam singularem sapien- intentare nequaquam praesumeret. Quo contra Sa-
tiam corrigit, scribons in sua rotula « De viatico :
lomon dicit: Sicut spina in manu temulenti : sic ct

autem illis concedendo, non nisi pcr profcssionera, in orc slultiparabola (Prov. ix). Ut enim temulentus

etiamsi in ultimo sint positi, videlicet ut si postea spinam in manu gerens seipsura vulaerat ita qui ;

convaluerit, quisquis eorum vitiaticum in infirmitate incautus est ad loquendum, sententia sua se per-
profiteatur non ulterius se talia cutit. Et itera in eodem testimonio beatus Augustinus
positus petierit,
etiam esl ratio dissimulandi, et tole-
acturum, neque talia agentibus se participaturum. dicit : « Ita

randi malos in Ecclesia et est rursus ratio casti-

Quoniam in suis ita sanctus papa Gelasius instituit :

sententia prjefigitur, vel praefixa est j^ gandi, corrigendi, non admittendi,

vela communione
constitutis
^
;
..•%•
n
praefixa
^-.^^Al
removendi. T?^w,nw-.t
Errant mifrtrT-v
autem
• l-»/-M-.li»mc
homines Tl A Tl
non COrVftnt^C
servantes
semper errori. Quae sententia huic errori ,

nunquam onmino resolvetur. » Qua de re quid est modum ; et cum in unam partem proclives ire cw-
nobis agendum, misi intremus apud illum in scho- perint, non respiciunt diviuae auctorilatis alia testi-

lam, et nos magistrali ferula doceat, quod Patres
qui in Nicsenum concilium convenerunt, et canones
spiritu Dei conditos, mansurasque usque in fincm
saiculi leges praefixerunt ? Sed
monia. quibus possunt ab illa intenlione revocari,
et in ea qua; ex utrisque temperata est, veritate et
moderatione consistere. » Et si hanc discrelionem
et episcopi Africne corripiendi et excommunicandi, aut dissimulandi et

provincise, inter quos et famosissimus Augustinus, tolerandi malos in Ecclesia, quam beatus Augustinus
dixit, et ex verbis sacri eloquii ratissimam de-
non parva Christi porlio, et Ecclesiae catholicae insti-
tutio, atque defensio, exstitit, nescierunt, vel obliti monstravit, frater Ilincmarus attendens a metropo-

fuerunt ? Sed et Siricius, Innocentius, Cot^lcstinus. litano suo semel et secundo ex evangelica veritate,

et Leo percipere non potuerunt? Verumtamen quia et apostolica atque canonica auctoritate, et decretis

nobis de hac causa sufficit tantorum, quorum for- apostolicae sedis commonitus, ut eamdem pernicio-

mam prsmisimus, catholica et salutaris doctrina ;

sam excommunicationem resolverct, in perlinaci
cui ex supernuo, angustia ^uiuuam,
pouus ex augu^sutt
vel potius
supertluo, vei quiddam. contumacia ^.^^
Luijiuii<«>^iii sua i.^ suum periculum
in o^..... ^,^.. non persisteret.
r — —
quasi dissimulando, superaddere voluit ac prssum-
^ Contra cujus inobedientiam, qui mihi, suo metro-

psit ; quoniam eum repercussit, contra quam in sua politano, litteras sui ex hac causa consensus conlu-

perniciosa excommunicatione agere non pertimuit : maciter mittere recusavit, quid sacra} icges et rcgulae
etideo sui consensus litteras in prcescriptis cano- dicant, subjungam Honorius ct Theodosius Augg.:

cdito suo, directo Aurelio Carthaginensi

num et decretorum apostolicae sedis pontificum dif- in legali

mihi ausus non fuit. Et accidit archiepiscopo, decreverunt, dicentes : « Rehgio ita-
finitionibus mittere
illud quod scriptum est :Qui fugerit arma ferrea, quc tua competentibus scriptos universos episcopos
irruet in arcum aereum. Dum enim vitare voluif, ne faciat admoncri, scituros diftinitione sanctimonii tui

contra suae perniciosac excommunicationis pr.iesum- hanc sibi ditfniitionera csse procriptam, ut quicun-
conscnsu mandato a me, scriljcret, que damnationi supra memoratorum, quo pateat
ptionem in sibi

et de ipsa prpesumptione ilUcitae excommunicationis, mens pura, subscribere impia obstinaliono negloxc-

et de contempto privilegio suac metropolis. et de rint, episcopatus amissione multali, intordicla in

inobedientia contra suam professionem ct subscri- perpetuura, expulsi civitatibus, comraunione privoa-
tur. " Et paulo post « Una enim cademque culpa
plionem, in judicium sacrarum legum, et canonum :

eorum qui aut dissimulando cohibcntiam, aul

et decretorum a[)Ostoiic3e sedis pontificum irruit. Et est

ut statueret suam sententiam, posuit in eodem suo D non daranando favorcm noxium pra^stilerunl. « El
scripto testimonium contra se beati Augustini ex hinc S. Gregorius ad Foliccm cpiscopum in Sardica
de discrctione correptionis {lib. IV, cpist. 7) : « Qualiter, inquit, obediouti.T, vo!
libro dc fide et operibus,

et excoramunicationis ; et quasi fugions a facie sitrovorentia pracpositis oxhibenda, ex tuis quoquc

leonis,irruit ursum et in dorao innisus parieti,

;
subjoclis ipsenon ambigis. Inqua re valdo est utilo,
quod disciplin.T vigor imponit, nullo cogonte
momordit eum coluber. Id est, testimonium contra si id

se a se ipso in scripto suo positum cx scripturis humililas laudanda servaverit. Pervenit ad nos ila-

illius, qui cxaltatus ot in cruce, sicut .Moyses cxal- que quod fraternitas tua Joanni fratri nostro, priraa
tavit serpentom in doserto. « Non cst, inquit Au- Justinianac opiscopo sccundum morcra constitutun
gustinus in lestimonio ab Hincmaro posito (lib. de \nl. abest coiistilutural parerc dospiciat, et ncc dc-
crclo ejus, lu^c rclationo \al., rolalioni quam ad no
Fide et operibus), contrarius aposlolus Doniino, quia
dixit : Peccanlos corara omnihus argue, ut et r;oteri diroxitl juxla oonsuoludinom, voluissol subscribcrc

eum Quod cst, contristaniur, quia superbiae dc t

timorcm lial)oant : cum ille dical, corripe in- si ita
 :

601 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. «02

manifestc prsebes indicium : quod quam sit, prae- A nectis venerit, habe tales homines strenuos ac pe-
serlim in sacerdole , culpabile, divinae clementia ritos, sicut opus est ad talem bestiam capiendam.
monitionis cloquitur [a/., divinae admonitionis cla- Et ad Odonem complicem vestrum, sic, ut quando
mant eloquia]. Proplerea hortamur, ut mentis tu- ad synodum venerimus, Deus polerit dare nobis
more deposito, antedicto fratri et coepiscopo nostro quid loquamur usquedum de isto indomabili uni-
:

humilem te exhibcas, ct parere non desinas qua- : cornio et inquieto animali nos liberabit. Haec autera
tenus et Deus gaudeat in fraternitatis vestrae con- perficere laborare non cessastis, a tempore quo sy-
cordia, et alii de te sumant bonitatis exemplum. nodum in Suessionica civitate pro depositione Ro-*
Nam si, quod non crcdimus, tc in superbia perma- thaldi habuistis : eo quod renitebar substitui contra
nerc contigerit, dis'rictam canonicamque disciplinae sacras regulas in ejus loco episcopum, antequam
corrcctionem contumaciae tuas scito sacros canones universalis papa pro tanto consuleretur, ut aucto-
ulciscenter imponere [al., nos scitoulciscenterimpo- ritas se habet, negotio. Quod dum ante efTicere noa
nerej. Bene ergo facis talem te sponte salubri con- valuistis, quia nondum venerat hora mea, in Silvaco
sideralione praebere, qualis essc canonica coerci- compote estis potiti voto. Et hoc vos egisse Rhemi
tione [al., coerctione exigente] compelleris. Namnec mihi negastis ;
quod tamen tunc vobis aperte dicere
tibi denuo post hanc nostram admonitionem licebit t> nolui. ^

ad tuae voluntatis arbitrium, contra raorem, majo- Dc quibus scribo. Lex Justiniani dicit, ut < me-
vibus tuis inobedientem cxis!ere : nec nos tanta? tropolitanus vel primas provinciae, de ecclesiastico
indisciplinationi ecclesiasticam cognoscas dissimu- jure, vel de aliis negotiis inter conquirentes audiat

lare vel dififerre vindictam. > Unde altendentes ju- etquod ccclesiasticis canonibus et legibus nostris
dicii comminationem beati Gregorii, contra inobc- consentaneum sit, hoc difliniat, et nulla pars valeat
dientiam archiepiscopo suo, quadicit : « Denuopost calculo ejus contradicere. » Et hinc beatus Gregorius
lianc nostram admonitioncm nec tibi licebit ad tuae saepe numero in suis ex Regesto decretis praccipit,
voluntatis arbitrium, conlra morem, majoribus tuis ut « secundum leges et canoncs ecclcsiastica judicia
inobedientem cxistere : nec nos tantae indisciplina- terrainenlur. ^ Et sacra Icges, quas Ecclesia catho-
tioni ecclesiasticam cognoscas dissimulare, vcl dif- « Quoniam confiteri quisque in
lica recipit, dicunt :

ferre vindictam. i Discernite utrum quod in terris judicio,non tantum sua voce, sed et litteris, et
consistens, et conversatione in coelis habitans inten- quocunque modo potest convinci autem non nisi :

tavit adhuc nobiscum in suis conslitutionibus

; ct Scriptura aut testibus potest. » Et de clericis, ia
vivens, de conlo in hujusmodi creditur inlentare, posteriori lege Majoriani abrogatum demonstrant, ut
post tot commonitiones vindictam tantae indisci- ,
^
clerici per compromissi vinculum non adeant epis-
plinalioni istius rcgularum contemptoris dissimulare, '
copale judicium. Et item leges sacrae dicunt, ut in cri-

vel differre diutius debeamus, nos qui per Dei gra- minalibus causis nec accusator, nec accusatus per
tiam ad coelcstia suspiramus. procuratorem, aut aliam personam dcfensare se per-
CAPUT XXIII. mittantur, nisi ingratum liberlum patronus accuset.

Quod Hincmuro eidem Rhemensi traditionis crimen Et in causa capitali nemo damnatur, neque absens
pcr caltimniam imponit. per alium accusarc aut accusari potest ; nisi forte
Post tantas denique, et alias plures, quas vitando accusatus legaliter ac rcgulariter evocatus (quia, ut
prolixitatcm practerco, commonitiones el sacras au- scribit Gelasius : « Ita vocaturadjudiciumcerta quai-
cloritates a me illiDominus de re-
prolalas ; sicut cunque persona, ut aut fateatur objecla, aut convia-
bcllanle adversumse populo queritur Curavimus Ba- : catur objcclis ><) ad purgandum sc, contra evocationis
byloncm, etnon est sanata.E[ VersaestmUiidomus : regulam venire distulcrit, ut secundum leges, et de-
Israel in scoriam (Jerem. li) ; accidit mihi ab illo, crcta Gregorii, in eura, quasi in contumacem pro-
quod Salomon dicit Acetum innitro : ei qui cantat car- fcratur sententia. Et cecundum leges et canones, ut
mina corde pessimo {Prov. v). « Acetum, inquit Gre- dicit Felix, « respondere diffidens, objecta confir-
gorius, si miltatur in nitrum, fervcscit nitrum pro- mat : » quatenus ut Bonifacius papa decrevit, « dila-
linus, ct ebullit : et pcrvcrsa mens quando per D tionem sententiac de absentia non lucretur. » Cu-
increpationem corripitur, nec per praedicationis dul- jusmodi judicio et accusator secundum leges et cano-
ccdinem ad bona suadetur, et correptione fit dete- ncs subjacebit, si accusationem suam legalera, ac
rior, et inde in murmurationis iniquilatem succcn- regularem prosecutus non fuerit ; ut aut qua? obje-
ditur, unde debuit ab iniquitate compesci. » Unde cit, legalitcr ac rcgulariter comprobet, aut falsitatis

subscquitur in rotula nuper iv Kal. Julias pr<esenlis reus judicio legali ac regulari subjaceat. Sicut in
indictionis 4 mihi directa. legis Theodosianae lib. ix, c. 26 ct 27, in Carthagi-
« Nulla, inquiens, consanguinitatispictate restricti, nensis concilii c. 19, ct Africani concilii c. 27, evi-
sed nequc aliqua archinpiscopalilalis pracstabilitate dcntcr ostenditur. Sed et conspirans cum propria
aut probilatc, ab orgis (/". opvT,) juslitiam non ope- plebe, et nonnunquam vocatus ad concilium venire
rantc retenti, suadentes, ac imo compellentes me detractans, putans sibimet plebem suam posse suffi-
tradendo, ut a regia potestate manciparer custodiae, cere, fratcrna diloctione contempta ; non tantum
scribantes litteris vestris ad eum ita : Et cum Silva- dioecesim araitlcre, verura ct auctoritate publica ab
 ; ,

603 HINCMARI RIIEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 604

ipsa principali calhedra removeri, et propriis carere, Aappetitione terreri. Data Merobaude et iii Kal. Jun.
ut rebellis, prsecipitur : sicut in vigesimo capilulo Saturnino Conss. » lidem Augusti Monandro Vicario
Africani concilii continetur. Asia; Nostris et parcntum nostrorum constitutio-
: i.

Caeterum, quia gravissima ex hoc crimine judicia nibus comprehensum est, eos qui accusationem alie-
et in legibus sacris, et in ecclesiasticis regulis de- nis nominibus praesumpsissent, delalorum numcro

monstrantur, tam in accusatum, quam in per ca- esse ducendos. Atque ideo calumniosissimum caput
lumniam accusantem, ct non probantem ; sive pr.ip- et pcrsonara judico irrits delationis infaraem de-
sens in judicio Ilincmarus a se objecta prosequatur porlatio sequatur : quo posthac singuli universique
vel objectis sibi respondeat ; sive sccpius regularitor cognoscant, non licere in eo principum animos com-
evocatus adesse ncglexerit : necessc crit ex utrisque moveri, (luod non possit ostendi. Data Idus Maias,
partibus veritatera inquiri, et quae inventa fuerint, ArcaJio et Bautone Conss. » Et item Arcadius et

juste et rationabiliter diffiniri. Dicit namque suum Ilonorius AA. Victuro proconsuli Africae : « Inno-
me traditorem, id est proditorem, videlicet episco- cenles sub specie falste criminationis non patimur
pum episcopi delatorem. Et historioe, ac chronica? callidorum impugnatione subverti : qui si tentaverint,
ecclesiastica} adstruunt^pra^cipue chronica Prosperi, intelligant sibimet severilatem legura pro comraissis

Caeciliano Ecclcsiie Carthaginensis episcopo objectag facinoribus incunibere. Data iv Id. Mart. Mediolano.
criraina non probala fuisse ; raaxirae quod a tradito Ilonorio August. iii et Eutychiano Conss. Et itom i>

ribus divinarura Scripturarura fuerit ordinatus. Et ibi post alia : « Caluraniatorcs etiara sunt, qui falsa
non leve crimen est, si ego qualiscunquc archiepi- deferontcs contra cujusque innocehlis personam
scopus per rae Domino consecratura episcopura tra- principum animos ad iracundiara commovere prae-
didi. Unde et signa litterarum mearura, quibus suraunt ;
qui oranes infames effecti, in exsilio dctru-
recognoscerem rae suum traditorem raihi isdera fra- dentur. » Et in lib. x, c. o, de delatoribus lex pro-
tcr noster ad comprobationem producere \decst dc- mitur, quam idem frater in suis compilalis qua-
bet]. Sicut et de traditore domini noslri scriptum terniuncuhs synodo apud Attiniacum pracsontatis
est : quia traditor eis, quibus eum tradebat, dodit subscripsit, ct subscribi a suis clericis focit. Quae
signum, quemcunque osculalus fuisset, ipsura
ut quia ecclesiasticis judiciis dc ministris ccelesiasticis
tenerent (Matth. xxvi). De quo idem Dorainus ad non convcnit, hic oam miltcre supcrscdi.
Pilatura dicil Qui tradidit me tibi, majus peccatiim
:

habet (Joan. xix). Duarum quoque epistolarum raea- CAPUT XXIV.

rum verba mondosc, ac si duos tesles adversum rae 11 la calumnia tabulis testibusque productis a
in tcstimonium protulit ut et in accusatione summi
:
Rhemcnsi dissipatur.
capitis nostri factum fuisse legimus. « Oranos, iu- (Lib. LV, cap. 40.) Et quia dixit, « suadonte, ac
quit Gregorius, electi, quia surami capilis mcmbra imo compellcnte me tradcndo, ut a regia potcstate
sunt, caput quoque suum in passione sequuntur, ut manciparelur custodiae, » domnus rex pracscns, si

ipsos adversarios in sua morle sentiant, de quorura dignatus fueril, vcritatem coram vobis hinc dicere
vita prajsuraebant ; et tanto eis crescat merces ope- potest, quia nullus eo melius scit, si ipsum fratrem
ris, quanto eis virtulis lucrum proficit et ox alicnaj noslrura Iradidi, ct ei suasi, vel consilium illi dodi,
damno charitatis. » sive consonsum pracbui, ut eum regiapotcstas man-
Sanctus autcm Zosimus papa ad Aurclium, et ad ciparct custodiae.Nam quando suis jussionihus rcsul-
universos episcopos per divcrsas provincias constilu- tabat, et adversus cum robellabat, domno regi misit
tos scribcns (epist. G), ostendit quantum scclus sit littcras suas, ([uas mihi domiuatio sua diroxit, man-
traditionis, dicens : « Lazarus dudum in Taurinensi dans ut apud Silvacum ad cura venirem ; ct antc-
concilio pra^raissorum [al., gravissimorum] episco- quam illuc venirem, litterariam responsionem de
porum scntenliis pro calumniatorc daranatus, cum litlcris Ilincmari remandarem. Et quoniam mihi
Briccii [al., Brissi] innocentis cpiscopi vitam falsis contra rulom, ct bonos morcs nihil mandavit,
objcctionibus appctisset. Posl vero indcbitc [al., ot apostolica rcgula nobis pncoipit , ut « subjccti
indcbiluml ab eodom Proculo, (pii inter Cicleros in D simus rogi , tanqnam pr:cccIIonli, » foci dc jus-
synodo daranaiioni ejus asscnserat [((/., synodo sione iliius ut potui , ot isliusmodi liltoras oxinde
daranalionis cjus acccsscrat], saccrdotium consccu- illi dircxi.
lus est, a (juo sc ipsc vita; suio conscientia datis « Domino glorioso, ctc. Charissima et rovcrcntis-
litteris in abdicationc [«/., abdicationcm] sui sua sima dominatio vestra, » etc. Ilanc itcm habes inter
sponte submovit. » Et in lib. viii Theodosianae Icgis, cpistolas llincmari nostri.
c. 29, dc calumniatoribus scriptum est : « Gratia- l*"go ita sicut hlc posui, me scripsissc non denego
nus , Valentinianus , Theodosius AAA. Ilellibico Quo contra ipse scribit, me scripsissc domno rogi
comili, et ministro utriusiiuc militiiin. Non osl ralio cum Silvanoclis venorit, haborc talcs hominos stre-
qua inanifesti calumnialoris sujqjlicium dilloratur. nuos ot poritos, sicut opus cst ad talom bcstiam ca-
Non cnim j)alimui' frcqucutcr itcrari, (luaccousistcrc piondam. I-^t quomodo ad tradendum eum Scriplura
prima accusalionc non quivcrint ; atquc alionam in- moa convoniat, quao salutcm illius, ot non Iraditio-

noccntiam sccurilatcnKiue sinc crimino, damnal)ili ncm ([uansivil ? vos judicatc. Et alleram domno rcgi
605 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN, 606

ex eo direxi prolixam epistolam, cujus exemplar bic A incendium Et utinam hic rhino-
furoris exstinxit. »

habeo ; in qua continetur ad locura : ceros noster signum crucis fronti et cordi imprime-
« Ego autem sic hacc quae acta sunt, progredi ret, et e suaj contumacise ferocitate semetipsum
timeo, et sic doleo ; licet isdem Hincmarus sicut ad exstingueret.et se aUerum faceret : ut cum Apostolo
me pro certo per eos qui ab ipso audierunt, et ejus dicere possit : Vivoego.jam non ego; vivit autemin
frendentes motus cum de me loquitur, vident, per- mc Christus {Galat. u). Unde Gregorius : « Exstin-
ventum est, mihi hoc tolum reputat, quod vos a me ctus quippe fuerat saevus ille persecutor, et vivere
provocati, quidquid contra eum egistis et agitis, di- coeperat pius praedicalor. » Afferat autem Htteras
ccns quod haec orania meo consilio et instinctu meas de quibus hic scripsit, et proferat eum qui
agatis. Quod non esse verura, melius ipsi scilis. » eas illi dedit, et cognoscatur inde veritas. Nam
Et item ad locura in eadera epistola : Quod autem quod dicit, mihi restilisse de Rothado : subscriptio-
jussistis ut consilium qualiter contra contumaciam nes manus suae, quas habeo, inde raendacii eura
Hincraari vobis agendum sit remandare procurem, redarguunt, ostendentes, quia nihil de Rothado de-
cum venia vestrse dominationis respondeo, hoc mihi crevi, val de ordinando aliura in locum ejus feci,

non modo difficile, verum etiam mihi videtur impos- quod mecum ipse non fecerit : sicut et synodalia
sibile. y> Et paulo post : « Sicut vobis sutlicienter
g gesta apostoHcae sedi directa, quibus ipse subscri-
est cognitum, sacros prsecipere canones de causa psit, patenter ostendunt.
episcopi, raaxime unde regia vestra potestas laesam Caeterum veni ad doranum regem ad Solariura iu
se queritur : et apostolicffi sedis auctoritas conten- Cippido (Suyppc), et ei htterarum responsionera de
tiose, sicut mihi relatum est, in medium devo- suis et Hincmari lilteris detuli. Quam responsionem
catur, sine coepiscoporura tractatu atque consensu coramrae, et Odone episcopo, et Otlulfo, atqueHil-
sententiae consilium dare, vel quiddam diffmire non deboldo tunc presbyteris, sed coram Eirico comite, et
valeo. » et non recordor aliorum nomina qui ibidera adfue-

Odoni autem epistolam pro eo, raisi, interroganti runt, Hincmaro dedit, et locum super noctera
[f. no-
quid vellem, ut Hincmaro darel consilium unde : ctera super locum] adlegenduraconcessit. Etincras-
illi prolixas Hlteras misi {non exstant), quarura tina ad regem reversus, quia in solita contumacia
exemplar hic habeo alteram autem cidem fratri Odoni pertinaciter perslitit, ut necego, nec frater Odo,
pro Hincmaro misi cpistolam, cujus exemplar et hic nec etiam qui adfuerunt ahi quiddam rationis, velhu-
habeo, in qua continetur « Quantum potes animum : militatis, aut episcopalisgravitatisobtinere apudeum
domni rcgis modiiica, » etc. Reliqua habcs inter potuimus : licentiam apud domnum regem petii : et
easdem cpistolus quia satis infirmus eram, ad raansionem secessi. Si
Tcrtiam quoque eidem fratri pro eo misi episto- ^ autcm quiddam de traditione illius, vel de custodia>
lam, cujus exemplar hic habeo, in qua contine- mancipatione cura domno rege aliquid locutus fui,
lur « Mullum
: tiraeo ac doleo, etc. Vide ubi y> non solum domnus rex hoc melius sapit verum et :

supra. isti rehgiosi episcopi Odo, et Ottulfus, et Hildebol-

Ego sic scripsi. Et Ilincmarus dicit rae ad cora- dus, veritalem nobis pro araore ipsius veritatis pos-
plicem meum Odoncm scripsisse, ut « quanJo ad sunt edicere, et me aut noxiuni, aut innoxium de
synodum venerimus, Dcus poterit nobis dare quid hac calumnia pronuntiaro. Scriptum est enim In :

loquamur, usque dum de isto indomabili unicornio, ore duorum aut trium testium stabit omne verbum
et iniquieto animali nos liberabit. » Quae Scripturac {Matth. XVI / Tim. 5). Et Apostolus accusationem
;

quanlum inter se discordeut, ratio manifesta demon- sub duobus, vel tribus testibus adversus presbyteros,
strat. Nam etsi ita, ut dicitHincmarus, ad Odo- recipiposse ostendit. Et Nicaenum concilium {can. 2\
ncm scripsissem : non lamen ibi colligcre polerat Ncophytum cpiscopum a duobus vel tribus testibus
illius traditorem rae fore : cum etiam in litteris suis rodargutum, abstinere a clero praccipit, si aliquod
me dicat dixissc » Quando ad synodura veneriraus,
: dclictum animae circa personam reperiatur hujus-
Peus poterit nobis dare quid loquaraur. » Quaesivi modi. Sed et quia, ut supra posui, sacrae leges di-
enim inter excmplaria lilterarum exemplar epistolac D cunt, quia convinci nemo potest, nisi scriptura vel
in qua ha;c verba quae dicit, contincantur, sed inve- testibus : audislis scripluras et suas, ct raeas, de
nire non potui. Et licet eum unicornem, scilicct quarura cerlitudine cum dorani regis, et istorum
indomabilcm bcstiam in meis litteris appcllarem, episcoporum attestatione legahter ac regulariter po-
non peccatum commilterem. Cura B.
criminaliter testis disccrnere, alque dccernere, si praefata judicia
Gregorius exponens sentontiam Dominiad Job diccn- legum, ct Zosimi, in eum qui rae falso est calumnia-
tis yunquid alligabis rhinoccrotem ad arandum
: tus, recidere debeanl ;
quae in me procederent, si

loro tuo '! (Job XXXIX.) de suo imperatore dicat : « Sae- me per calumniam delatorem suum probare va-
pe. inquiens, vidisse me memini quod cum se ad fe- lerct.
ricndum graviterhic rhinoceros accenderet.quasiele- Quae, ct alia, de aliis milii ab eo iliatis, non causa
vato cornu besliolis minimis raorlis exsilia, damna- mearum injuriarum dico : sed zelo Doi et ecclosia-
lionem([ue subjcctis immenfis terroribus inteataret, sticarum regularura, atque divina; ordinationis, se-
repcnte fronti signo crucis impresso, omne in sc cundura paternas conslitutioncs : ne pro loci raei
 »

607 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 608

officio daraiiari ex negligcnlia debeam ; sed, sicut A consensum. » Et Antiochena synodus {can. 20), per-
B. Gregorius in regula paslorali deraonstrat, eura- fectum illud esse concilium, ubi inlerfuerit metropo-
dem zelura poslmodum, inter me et illura, fortem litanus antistes. Et Zosimus papa iu epistola ad

munilionera habeam, ne tunc ad vindictara sim de- universos episcopos pcr diversas provincias consti-
stitutus, si nunc in correctiones fuero dissolulus. tutos, provincialem Gallicanorum episcoporum sy-
Nec non ut et de me vc! ilas, et liUerarum illius fal- nodum approbat, dicens : « Lazarus, inquit, dudura

sitas, cunctis ejus accusationes et meas excusationes in Taurinensi conciho gravissimorum episcoporum
legentibus iiqueat. Et si fortassis idem frater Ilinc- sententiis pro calumniatore damnatus, cura Briccii
marus ideo subscripsit, et subscribi ab ecclesiasticis innocentis episcopi vitam falsis objectionibus appe-

Ecclesia; suaj ministris fecit, ut delatori, juxtaforen- tisset. 1» Et Afrifiae provinciae canones {conc. Afr. c.

scs leges, aut lingua capulelur, aut caput amputelur, 97, Cod. can. Eccl. Afric, can. 130) : « Causge, in-

quatenus in me, quem suura delatorcra postea scri- quiunl, quai communes non sunl, in suis provinciis

psit, ha?c vindicta procederet : egit pracpropere, et judicentur. » Et Airicanum conciiium decrevit, ul

contra ecclesiasticara discipUnam, ut antequam me « quotiescunque ciericis, cum quibus et cpiscopi

confessum, vel ordine regulari convictum vidcret numerantur, ab accusatoribus multa crimina obji-
judiciali me sententia, et illa maxime, quara non q ciuntur, et unura ex ipsis, de quo prius cgerit,

recepit censura ecclesiastica, conderanaret. probare non valuerint, ad caelera non admittantur.
Et sacrae leges dicunt, quia nemo convinci nisi
CAPUT XXV.
scriptura aut testibus potest. Et Gelasius in Com-
Aliamnepotis calumniam de contemptu pontificia;
excommunicationis dissipat avunculus. monilorio Fausto legatione fungenti dato, de epi-
scopis pra^varicatoribus « Quid tamen dicerent, si
Aliam quoque rolulam nimis prohxam prsterito :

aono, Idibus Novembris, 4 indictionis, per Claren- non chartis suis in omnibus vincerentur? » Et Afri-
canum concilium [can. 131) Testes ad te-
tium presbyterum suum direxit, in qua contra nie dioit : «

scriptum habetur. « Non raihi, inquit Ilincmarus, stimonium non admittendos, qui nec ad accusationeir
videtur dignura excellentia vestra fuisse, ut dicere- adraitli praccepli sunt : vel etiam (]uos ipse accusatoi

tis Berthario quod mihi renuntiavit vos dixisse Si eos : de domo sua produxerit. » Et item sacrae lcges di-

praesignatos meos excommunicassem homines, qui cunt : Unius testimonium, quamlibet splendida e

taliaagerent, et adhucagunt, non eos cxcoramuni- idonea videatur csse persona, nullatenus audien-

catione teneri, videlicet anathemalis vinculo non dum.

hgari. Sed non cst mirum, si parvitatis mea excom- Unde quia scriptura quam frater Ilincmarus ca-

lumniatus est impraesentiarum habetur aut produ-

niunicalionem parvipendilis, ac forle irrationabilcra :

judicatis, quando apostohca; sedis cxcommunicalio-

^ cantur ab accusatore adversum me legalcs et regula

nem etpro nihilo ducitis, et pro niliilo ducendam, res testes, vel scriptura, qua me de iiac calumuia

ut pote absurdam, judicatis. " qua excoramunicationem apostolic* scdis e

dicit

De qua calumnia mihi illata, quia S. Gregorius pro nihilo me ducere, et pro nihilo ducendara, ut-
in libro ex Regesto frequontissime dicit, secundum pote absurdam, pra^dicare. Quod si agi ab eo, vel

leges etcanoncs, causas invcstigari debere, et judi- quoquam nequiverit : legcs ct regulae dc calumniaton
canones. Dicunt sentcntiara proferenl. Et veniet frater Berthariu
cia terminari, legantur leges et

enim antiquorum Patrum nostrorum regu\x {concil. d'aconus, in praesenliam vestram, qucm sibi Ilinc

Tolet.iu, c. 9, q. Dignum est) : « Dignura est, ut marus renuntiasse dixit, me illi dixissc, quod :

vita innocentis nullamaculetur pernicie accusatoris. praesignatos suos homines excommunicasset, qi

Ideo quisquis a quolibet criminelur, non ante accu- talia scilhcet contra leges ecclesiasticas cgerunt, (

satus supplicio detur, quam accusator pra^scntetur, adhuc agunt, non eos excommunicalione teneri, vi

canonum cxciuirantur. dclicet anathematis vinculo ligari. Et quia discrci

atque legum et sentcntiai

indigna ad accusandum pcrsona invenilur, csl ista Hiucmari in scriptura sua sententia, quia c
Quod si

ad ejus accusalionem non adinittatur. Et, (juod si sua excommunicatione a me aunullala ad Berlliariu
episcopus aliquem de crimineputat csse damnandura, D se reclaraat (//7;. lv cap., c. 29), hceat mihi legalil'.
accusatoris vicc discutiendum se sciat. Fas est enira ac rcgularitcr in pra^sentia veslra contligere cu
ut, quae uni probantur, probentur etomnibus. » Quos eodem Berthario.

canones si, ut solet ea quae contra illumfaciunt, re- CAPUT XXVI.

futare voluerit, audiat, quid hinc Lco papa adMaxi-
Sensum suum catholicum de summa sedis apostj
mum Anliociienum episcopum dical {epist. 621 :
licce in solvendo liijandoque potestate publi

<i Quidquid, inquiens, propter [uL, pnctcr] sjjecia- profiietur llincmarus.

j

sydonahum conciliorum ad examcn Dc eo aulom (]uod dicil idera Hincmarus : « S|

les causas
episcopale dcfcrtur,ah^iuam dijudicandi
potcsl noncsl mirum, si parvitalis mox excommunicalionii
parvipeudilis ac forlc irrationabilcm judical
habcre rationem, de eo est asanctis Paliibus
si nihil ,

apud Nicacam difiinitum. Nam quod ab illorum rcguUs (luando aposlohcae scdis excommunicalioucm el f
el conslilulionibus (a/. conslilutionis(jucl discordal, nihilo ducendam, utpole absurdam, praedicatis

apostohca; sedis nuu(juam polcril oblincrc [obtincbit] cum eo legahler, ac rcgularilcr csl mihi, consilic
 :

609 OPUSC. ET EPISt. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 616

auxilio vestro agendum. Qualiter autem de apostoli- A iterum, ac tertio, sed non poenitentc fratre, praece-

cae sedis, quae est omnium Ecclesiarum in toto orbe pit dicens :Siautem Ecclesiamnonaudierit, tit tibi

terrarum mater et magistra, et cujus pontifex, pa- sicutethnicus, et publicanus (Matth. xviii). Et ne
triarclia est patriarcharum, et primas primatum leve quisqueputaret Ecclesiae sejudicio condemnari,
cunctarum provinciarura, ligatione atque solutione mox terribiliter adjunxit : « Amen dico vobis : Quae-
sentiam atque tencam, ut sciatismandaciter hinc rae cunque alligaveritis super terram, erunt ligata et in

ab Hincmaro calumnialum ;
quanquam decernat coelo : et quaecunque solverilis super terrara, erunt
Africanum conciiium, « ut quotiescunque clericis solula et in coelo (Matth. xvni). i> Orani igilur ele-

ab accusatoribus multa crimina objiciuntur, et unum ctorum Ecclesiae, juxta modum culparum, vel poeni-
ex ipsis, de quo prius egcrit, probare non valuerint, ligandi ac solvendi datur auctoritas.
tentiae, Sed
ad caetera jam non admitanlur : ^ coram vobis ex- idem beatus Petrus, qui Christura vera fide confes-
pono, sicut corde credo ad justitiam,et ore confiteor sus, vero est amorc secutus, specialiter claves
ad salutera. regni coplorura, et primatum judiciariae potestatis,

Et sicut ex doclrina beati Leonis, ejusdera sanctae et curam pascendarum ovium Dominici ovilis acce-
et priraae sedis pontiticis didici, qui in sermone sui pit ; et in primatu illius successores ipsius in sede
nalalis {serm. 3), inter caetera dicit : « Quod dicitur gejus acceperunt : ut omnes per orbem credentes in-

beatissirao Petro : Tibi dabo claves regni coclorum, telligant, quia quicunque ab unitate fidei, vel socie-
et quaecunque ligaveris super terram, erunt ligata quolibetmodo semetipsos segregant, tales
tatis illius

et in coelis, et quaecunque solveris super terram, nec vinculis peccatorum absolvi, nec januam pos-
erunt soluta et in coclis ; transivit quidem etiam in sunt regni coelestis ingredi.
alios aposlolos jus islius potestatis, et in omnes Ec- De qua obligatione vel solutione episcopali, quod
clesiae principes decreti hujus constitutio comraeavit nobis apostolicae sedis filiis ac discipulis, satis tre
sed no:i fruslra uni commendatur, quod omnibus mendura, et cavendum, atque observandum esl, S.

inlimetur. Petroenim ideo hoc singulariter creditur, Gregorius in homilia Evangelii dicit « Saepe in :

quia cunctis Ecclesiae rectoribus Petri forma propo- ligandis ac solvendis subdilis pastor suae voluntatis
nitur. » Manel ergo Petri privilegiura, ubicunque motus, non autem causarura merita sequitur. Unde
ex ipsius fertur aequitate judicium : nec niraia est fit, ut ipsa hac ligandi et solvendi potestate se pri-
vel severitas vel reraissio, ubi nihil est ligatum, vet, qui hanc pro suis voluntatibus,
non pro sub- et
nihil solutum, nisi quod B. Petrus aut ligarit, aut jectorum moribus exercet.Underecteper prophetam
solverit : qui regem coelorum ut Augustinus et cae- dicitur Mortificabant animas, quce non moriuntur
: :

teri doctores exponunt, majore prae caeteris devotione et vivificabantanimas quce nonvivunt(Ezech.\ni). ,

confessus est ; merito prae caeteris ipse coUatis cla- ^ Non raorientem quippe mortificat, qui justura dam
vibus regni coelestis munere donatus est : ut consta- nat ; et non victurum vivificare nitilur, qui reum
ret oranibus, quia absque ea confessione ac fide supplicio absolvere conalur : ac saepe agitur, ut vel
regnura coelorura nullus possit intrare. Claves au- damnet immeritos, vel alios ipse ligatos solvat.
tem regni coelorura, ipsam discernendi scientiara, Causae ergo pensandae sunt, et tunc ligandi atque
potentiamque judiciariae potestatis nominat, qua di- solvendi potestas exercenda.
gnos recipere in regnum, indignossccluderedebeta Caeterura sicut B. Augustinus, et caetcri catholici
regno. UndcDominus raanifeste subjunxit: Et quod- doctores dicunt, non sunt ligamenta vel solutiones
cunque ligaveris superterram, erit ligatum et in sanctae Ecclesiac, quae contra sanctam Ecclesiam
caelis (Matth. xvi). fiunt ; vel ab his fiunt, qui contra dogmala catholicae
Quae solvendi ac ligandi potestas, quamvis soli Ecclesiae sentientes, contraria ipsi Ecclcsiae ligant,
Petro data videatur a Domino ; absque ulla tamen vel solvunt. Sancta quippe Ecclcsia dicit : Non sedi
dubietate noscendum est, quia et cacteris apostolis cum concilio vanitatis, et cum iniqua gerentibus non
datur, ipso teste, qui post passionis resurrectionisque introibo. Ovidi Ecclesiam malignantium, etcumim-
suae triumphum apparens eis insufflavit et dixit om- piis nonsedebo. Lavabointer innocentes manus mcas
nibus Accipite Spiritum sanctum quorum remise-
: : D (Psal. xxv). In cujus solius caiholicac Ecclesiae uni-
ritispeccata, remittuntur eis; et quorum retinueritis tate, quae per haereses et schismata non est divisa, ut
retenta sunt {Joan. xx). Nam sicut interrogatis ge- vera sunt sacramenta, ita vera sunt ligamenta atque
neraliter oranibus, Petrus respondit unus pro omni- solutiones ;
quae aedificata est super petrara : quae
bus; ita et quod Petro Dominus respondit, in Petro unica columba appellatur: quae sponsa pulchra sine
omnibusrespondit: Necnon etiaranunc in episcopisac raacula etruga : et hortus conclusus, fons signatus,
presbyteris omniEcclesiae officium idem coraraittitur, puteus aqu« vivae, paradisus cum fructu poraorum,
ut videlicet agnitis peccantium causis, quoscunque locus penes Deura in quo solide statur, et locus auro in
humilcs ac vere poenitcntes respexerit, hos jara a quoconfletur ; ct domus Dei qus claves regni ccrlo-
timore perpetuse mortis miserans absolvat : quos rumaccepit, acpotestatem ligandi et solvendi. Hanc
vero in peccatis qua^ egerunt persistere cognoverit, domum si quis corrigentem corripicntemque contcm-
illos per [deest eam] omnibus suppliciis obligandos pserit, pra?cipitur a Domino ulsit sicut ethnicus et
insinuet. Unde aiias Dominus, de correpto semel et publicanus {Matth. xviii).
 :

611 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 612

Ila de ligatione et solutione sanctae catholicae A epistolae illi legendum dedi. In indiculo autem a me
Ecclesiae, ct apostolicae sedis pontificis, sed et sub- collecto, et regibus, et episcopis relecto et dato,
jectorum sibi episcoporum ex ejusdem apostolica^ quantum de ipsa epistola, sed et de illa quam dom-
scdis doctrina credcndum, et tenendum, atque se- nus apostolicus misit {nihil istorum exstat), nccessa-
quendum accepi : et ila credo, teneo, et sequor. rium admiltendum vidi, misi, et exemplar ipsius
Et qui aliter de me dixit atque dixerit, ostcndet se indiculi domno apostolico ex epistola mea direxi. Et
esse raalivolum, et me probare non poterit non esse ipsam epistolam dorani apostolici, sed et memora-
catholicum : se autera comprobabit mendacem cii- tum indiculum, scd et scripta ipsius fratris Hinc-
minatorem, et non criminis esse me reum. Quai au- mari, hic habeo quibus probari potest me verum
:

tera mihi discenda sunt, et Ubenter el obedienter ab dicere, et illum a vero deviare.
illius summa) sedis catholica doctrina paratus sum CAPUT XXVllI.
discere, tenere, et loqui ;
quae in priraatu B. Petri, Quod vane gloriatur, excommunicationcm a se
cui Dominus trina repetitione pascendas suas oves factam a scde apostolica probatum iri.
commisit (Joan. xxi), et ut confirmaret fratres suos Scribit etiam in rotula quam per Clarentium pre-
praecepit {Luc. xxii), privilegiura primatus oraniura sbyterura suum mihi transmisit hoc modo : « Tam
Ecclesiarura in toto orbe terrarum accepit. -g intcntative in Attiniaco de excomraunicatione a rae
GAPUT XXVII. in parochia mea facta interrogatus sura. Tantura-

Quod plura falso narrat de litteris apostolicis secum modo hoc interea pando, eo quod vos inauditam
non communicatis. illam, ac contra apostolicam doctrinam, et contra
Isdem etiam frater noster Hincmarus, mihi litteris ecclesiasticam veritatem fuisse asseratis factam.
suis impegit noxam non levem : si verura diceret, Non aliam illam fcci, quam a veslra vivae vocis do-

me coramisisse contra eamdem sanctara et apostoli- ctrina facicndam didici, et vos ea quse jure destru-

cam sedem, dicens : « Vocastis me litteris vestrae xistis, ab re aidificare non debetis. Imo et quam in

auctoritatis Attiniacumad synodum, intimantes quia Roraana sede apostolica auctoritate cognovi praein-
litters domni apostolici domno rcgi Carolo, et regni ditam, el de qua eamdera mihi sedera declarao fore
ipsius.episcopisdirectaefuerunt, de quibus sine sy- auctricem : cujus interest et de illa a me facta

nodali consultu responderi non poterat. Quamvis has excomraunicatione judicare, et de vestra resolutione
litteras in Gundulfi villa {Iloudilcourt) suscepissetis, decernere. »

ubi et praesens adfui : quas milii ibidem nullatenus Ad quae rescribo. Majorcs ad doctores nostri dixe-
ostendistis. Cum autem Attiniacum veni, dedistis runt, quaedara esse nomina, quac in femininum flecti

mihi quasi exemplar earumdem, legere me rogan- non possunt, ut auctor, cursor. Et iste novus do-
^ ctor,
tes, et sic statim inde me respondere, et ut perle- qui noviter adinvenit quod diceret de ipsa

gens idipsum exemplar vobis protinus redderera, excoramunicatione, apostoUcam sedem se reclaraat
pra^cepistis. Sicut autem postea per aliud dedici fore auctricem. Sed me auctoremnonhabebil, se eo
cxemplar, plura indiculo vestro mihi ostenso de- quod super me dicit, « quia non aliam iUam excom-
fuerunt. » municationem parochia sua fecit, quam a mea vivas
Quffi ilUus non sunt vera. Nam ipsa die
dicta vocis doctrina faciendam didicit. » Et quod mox
quando missi dorani apostoUci, in Gundulfi viUa subsequitur Quoniam ea quae juredextruxi, abre
: <i

cjus epistolas in praesentia regis et episcoporura, et aidificarc non debeo, » vcrum esse confirmo. Nam

caeterorura fideUura qui ibi aderant, mihi dederunt : per evangelicam veritatem, et apostolicam atque ca-
sicut et domnus rex scit, et episcopi, ac ca>teri in nonicam auctoritatcm ; necnon ct perapostolicae se-

quorum praisentia epistolas iUas accepi, antequara dis doctrinam alque decreta, suam perniciosam
de ipsa domo exircra, audiente rege, et audicntibus excommunicationem destruxi : quam ab re acdificare
episcopis, et caeteris qui ibidem fuerunt, cas relegi. non debco, ncc volo, nec valeo.
Et si Ilincmarus ibi fuit, et audire eas voluit, sicut In co vero quod dicit, quia non aliamillara excora-

et caeteri eas audierunt, audire modis onmibus po- municationem fecil, « quam in Romana scde apo-
tuit. dicit, quoniam quasi exemplar carum-D stolica auctoritatc cognovit pra?inditam, »
Quod id cst

dem, quando Attiniacura venit, illi dedi, et legere ante insertam, anlc imposilam, ante immissam
rogavi, et sic statira respondere, non dicil verum. nimis audacter posuit in ccelum os suum. Et ideo
Exemplar sccundum tcnorem authenlicura epistoUc non est niirum si lingua cjus transivit in lerrara, ut

illi ad legendum dedi, sicul et Erardo ITuronensij, dc mc pcccatorc diccrel : « Non aliam iUam feci,

et Wuniloni [Rothomagensi], et Vulfado IBituricen- quam a veslra viva^ vocis doclrina faciendam didi-

sil, el cccteris archiei)iscopis domniCaroIi cx integro ci. » Sed sicut apostolica sedes a nobis accusari non
misi, et eamdcm cpistolam in synodo apud Attinia- dcbct, ncc valet : ita excusalione noslne humilitatis
cum rclcgi. Quod dicit, nic jussisse illum ut statim non iiidigct. Verunitamcn (juod non ab inccrtis rcla-

rcspondcrct : non sic dixi : sed ut legeret Ulud toribus indc audivimus, cum venia ipsius scdis Iii)ere

cxcmplar, ct videret quid indc rcsponderct. Quod dicere possumus. Audivimus nanKiuc, quia sanctac
dicil, quia pcr aliud cxcraplar didicit plura in indi- niemoriac Nicolaus papa, sancta Romana Ecclesia in

meo ostcnsa dcfuissc integrum excmplar aniictione posita, auctoritatc Vctcris et Novi Tcsta-
culo sibi :
il3 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA IIINCMARI LAUDUN. 614

nenti, in jcjunio, et fletu, ac planclu, in cinere et A baptizandis infudil, sicut in sacra historia legitur

:ilicio litanias indixerit. Sed a nullo audivimus, Similiter et de his qui uUimam poenitentiam, et via-

juia causa suarum injuriarum et ipsius sedis apo- tici coramunionem petierunt, et irapctrare
rauneris

jtolica?, parvulos in discrimine mortis positos bapti- pro sua interdictione non potuerunt, gratia ejus,
tari, et obcuntibus atque petentibus ultiraam pa)ni- cui ab omnifideli dicitur Gemitus meus a tc non est:

entiam, muneris communionem, et mor-

et viatici absconditus (Psal. xxxvii) etquibussingulis Dorai- :

.uis scpulturara negari praDceperit. Et quod illa nus dicit Mox ut ingemueris, salvus eris, ad salu-
:

jxcoramunicatione perniciosa quam fecit, eamdem tem prodesse tamen de eorum perdi-
valuerit, Ipse

iibi sedem scrmone vilioso, atque calumnioso

fore, non potest, si aliqui sine eisdera
tione securus esse

iicit auctricem, non credimus. Absit enim ut, sicut sacramentis per suam jussionem abierunt, ut non
iiic frater Hincmarus in pcrnicioso scripto suo im- districle inde judicetur.

sroprie dicens declamat, suae colligationibus impie- Et si vult dicere de excomraunicatione Nortraan-

alis apostolica sedes consentiat ;minime autcm au- ni, quara mendaciter per subreptionera a sede apo-
"Arix existat. Quajper B. Co-lestinum univcrso mun- stolica elicuit, suggerens Nortmannum res suae ec-

lo apostolice intonat « Obsecrationum, iuquiens,

: clcsiae invasisse, quas ipse aut regi, aut Nortmanno
acerdolalium sacramentarespiciaraus, qutc ab apo- g beneficiandas concessit, aut filio Nortmanni benefi
toto mundo, atque in omni ca
5lolis tradita, et in ciavit, sicul scripta sua deraonstrant responden-
:

iholica Ecclesia uniformiter celebrantur : ut legera dura ab eadera sancta et discretissima sede credi-
;redendi, lex statuat supplicandi. Cum enim sancta- mus Fiat tibi secundum ftdem tuam {Matth. ix).
:

rum plebium prscsules mandata sibiraet legatione Et : Ex verbis tuis condcmnaberis {Matth. xn). Et
funguntur, apud divinam clementiara huraani gene- quod B. Augustinus in serm. 7 Evangelii Joannis
ris agunt causara ; ettota secura Ecclesia congemi- dicit : « Juris, inquiens, forensis est, utqui in pre-

sccnto postulant et precantur, ut infidelibus donetur cibus fucrit, non illi prosit quod impetra-
mentitus
fides. « pro omnibus exorare Dorainura catho-
Et sic cnim quod voluisti et cui dixisti, nesci-
vit. Dixisti :

icara Ecclesiam debere deraonstrat, ut crutos de vit an vcrum sit. Dimisitte adversario tuo convin-

potcslate tenebrarura traasferat in regnum filii cha- cendum, ut si ante judicem convictus fueris dc
ritatis suae {Col. i) : et ex vasis irse, faciatvasa rai- mendacio, quianon potuit ille nisi praestare, nesciens
sericordiaj (Aom. ix) : qutnon vult mortempeccato- an fueris raentitus, ibi careas beneficio rescripti,

ris, sed ut convertatur et vivat {Ezech. xxxm) : et quoperduxisti rescriptum. >> Et hoc jus in corpore
qui vult omneshomines salvos fieri, etin agnitionera libri Theodosianai legis haberi legimus. Caeterum,
verilalis venirc^ ;
, ctnemineravult
^ perire
i — (// Tim.
.... ii)
^
sicutde Deoomnipotente, cura omnia possit,
, .
scihcet ,

convcniunt.recte dicit
,

Apo
Absit, inquam, ut auctor sil sancta sedes apostolica quae orauipotentiae illius

islius pcrtinacis crudelitatis tantorum hominum, stolus : Scipsum negare non potest [11 Tim. ii) : ita

qui per baplismum, vel per sacerdotahs ministerii ct nos de illa sancta sede dicimus, quia sibi ipsi,

reconciliationera salvari, et per viatici rauneris prsesertira in lam manifestissimis ctraaximis causis,
communionem ab aeterno poterant liberari interitu et humanae redemptionis atque salutis singularibus
mortibus reo {aliquid deest) ;
quia non poterat fieri praesidiis, contraria nullo modo esse potest : et quae

ut in tam ampla parochia, sicut illa est, qua; specia- secundura evangelicam veritatera, et apostolicara
liter subjacet Lauduni municipio, per quinque cir- Iraditioncm, atque canonicam auctorhatera, per Si-
citer dies, quibus eo modo, sicut praeroisi, fuerat riciura, Innocentiura, Coeleslinum, Leonem irrefra-
coUigata, quia cara anteametropohlanasoUicitudine, gabUiter conslituit, refragari a quoquam impune
evangelica, et apostolica, atque canonica, et aposto- nulla ratione dimiltet. Cujus interest, sicut isdcm
lica; sedis auctoritate absolvere non cucurri, plurcs frater Ilincraarus scribit, " de iUa a se facta cxcom-
sine baplismo, et absque comraunionis gratia, non municatione judicare, et de mea resolutione decer-
obierint : de quibus quicunque salvati sunt, salvan- nere. »

lis est donum ;

qui autera perierunt, perditoris et Veruratamcn, sicut ex conciUi Sardicensis ca-
pereuuliura fuitmeritum. D nonibus SS. Innoccntius, Bonifacius, et Leo pro-
Atlaraen licet, vclut sanctus Ambrosius in fidei raulgaverunt, prius majores causas, qus ad sta-
devotione Valentiniani (lib. de obitu Valentin.), et tum Ecclcsiarum, et ad concordiam pertinent sacer-
beatus Augustinus disputando deraonstrat, ut sicut dotum, apud nos, sub timore Domini, convenit ven-
ia illo latrone cura Domino crucifixo et credente, et tilari ; et de coraponendis, quae forte nostro nequive-
confitente, quod ei ex baptisrai sacraraento defuerat, rint sopiri judicio ; et de judicio nostro compositis
complevitomnipotentis benignitas :ita forte parvulis post judicium oportet ad sedera apostolicara plenara
quibus baptismum denegari jussit, parentura vel rationem transmitti : ut e«. qua) juxta ecclesiaslicum
patronorum corde credcntium, ct cliam parvulis morem juste et rationabUiter apud nos fucrint ditfi-

tideli confessionis vcrbo baptisma cxpetenliura, sed nita, ipsius apostolicae sedis sentcntia roborentur.
non impetrantiumfides,et fidelispostulatio prodesse Sic enira ct sanctus Arabrosius scribcns ad Theophi-
potueril : donanle eo, cujus spirilus, quo regenera- lura Alexandrinum cpiscopum, sacrasleges, et ca-
tio fit, ubi vult spirat ; et etiam ante baptisraura se nones, ul postjudiciumadsedem apostolicam relatio
615 HINGMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 616

referatur, el qui legaliter evocatus, judicio adcsse A mihi quod male illi de hac excommunicatione quam
neglexerit, dibtioncra sentcntia; profcrendae, sicut pcrpetravit, insinuaverim, reum se confessus est,
in contumacem, de absentia non lucretur, se intel- quia scientcrraale fecit. Ac parhoc, sccundum de-
lexisse demonstrat, dicens : « Cum sancta synodus creta Hilari papae, suum conlra regulas faclum de-
cognitionis jus unanimitali tuae, caeterisque ex berel ipse dissolvere. Quod si nollet, per sententias
Jigypto consacerdotibus nostris commiserit, iterum canonum, et apostolica? sedis decreta, quae nuUa
oportet fralrem nostrum Flavianum convenias, ut si possunt ratione convelli, auctoritas metropolitana
in eo perseveraverit, quo veniendum non pulet, sal- illud deberel annihilare. Terlium, quia ut secum
vis concilii Nicaeni, etiam synodi Capuensis statutis, me posset illaqueare, si forte, ut assolet improvisae
ilUbata pacc univcrsorumita consulas, ut non videa- menti accidere, illi statim hacc falsa de me reji-

raur destruere quod acditicatum est. Si cnim quod ciendo imparatus et iracommotus non responderem,
aedificavidcstruo.praevaricatorem me ipse constituo; et se jactare valeret, rae in aliquo inde concredi-
ac si quae deslruxi, iterum aedificem. Servelur ergo disse ; voluntaric sibi de tali confessione laqueum
impertitae pacis gratia intcr universos, et nihilomi- studuit injicere. Et pro bonis mala retribuens, non
nus declinatio partisalteriusfrustrandi eflectum ha- utquondam proditorum primicerius simulando pa-
berc non possit. Sane refercndum arbitramur ad r> cem osculo, quam non habebat in pectore, sed
sanctum fratrem nostrum Romanae sacerdotem Ec exerto linguae gladio me aperte, ac impudenter de-
clesiae quoniam pracsumimus ea te judicalurum,
;
crevit impetere : et quasi me qualicunque patrono,
quae etiam illi dispUcere non queant. Ita enim utile ac benefactore, atque ordinalore suo Iradito, talis

erit coDSuItum sententiae, ita pacis et quietis secu- confessionis de tantis impietatibus laqueo se suspen-
ritas, si id vestro statuatur consiUo, quod commu- dere. Sed benedictus Dominus, qui secundura pro-
nioni nostrae dissensioncm non afterat ; ut nos quo- missioncra suam, qua dixit : A flagello linguce abs-
que accepta vestrorum serie statutorum, cura id ge- conderis [Job \), hberando animam meam a labiis

stum esse cognoverimus, quod EccIcsiaRomana haud iniquis, et a lingua dolosa, adjuvit me, et consolatus
dubie comprobavcrit, laeti fructura hujusmodi exa- est me : mox telum falsitatis, sculo veritatis, rcspon-
minis adipiscamur. » dendo rejeci.

CAPUT XXIX. Quae anirai dolorc compunctus, non animi livore

Quod similem excommunicationem ab ipso lihe- stimulatus, dixi, sciens capili ac Salvatori nostro
mensi factam esse falso criminatur. mcndaciter muUa fuisse objecta scd et productos :

De hac etiam excommunicatione raihi in GunduIU adversus eum falsos testes fuisse. Nam et Romanae
viUa per venerabUem quondam archiepiscopum We- sedis pontificibus Damaso, Sixto et Leoni III, verum
nilonem mihi mandavit sicut domnus Adventius, et et aliarum insigniuraEccIesiarumpontificibus, Atha-
caeteri qui adfuerunt episcopi, sciunt, quia quod de nasio scilicet Alexandrino, Joanni ConstantinopoU-

iUa excommunicatione fecit, ego iUi insinuavi, di- tano, Caeciliano Carthaginensi, sanctitate fidei et

cens se habere quamdam villarain mea parochia, et operationis atque scientiae doctrinae praeclaris : nec-

quia homiaes ejusdera villae rogavit, ad illam eccle- non et quamplurimis aUis venerandis episcopis, ab
siam dare Ulorura decimam, ad quam eam dare de- horainibus invidis,et eorura locura, ac bonse opinio-

bebant, excommunicavcrim illos elhabebat irabre- :

nis famam obtinere volentibus ; sed non habere
viatos, quot infantes sine baplismate, et.quot homi- mcritum illorum sludcntibus, mortaUa et nefaria

nes sine communione inde obierint : quae raihi in crimina falso impacla, usque ad ecclesiastica ju-
et

pubUcura objicere nollet, et postea iUi impropera- dicia, et cognitionem publicam fuisse perducta legi-
rera. Quod si alia malade me sciret, illa etiam dice- mus. Sunt enim hujusmodi vipereae nci]uili3c homi-
ret. Unde ilU statim per eumdem WenUonera re- nes, qui licct prius eorum mentcs propria rodat in-

mandavi, quia et inde, et de quibuscunque vellet, vidia, in hoc taraen suas tegcre posse iniquitates pu-

quae ilU vidercntur, objicerel. Sed dc hac causa ve- tant, si alios infaraia modo quolibet maculare cura-

rum non diceret, et contra canones se conUtebatur vcrint : quorum criminationes iidem viri sancti pa-

egisse, (^ui mc postposito ordinationem decimae in D tientissime toleraverunt, et constanlissime, adju-

mea parochia usurpavit. vante Domino, rcvicerunt. Et horum, sicut scriptum

Et postea inde iUi scripto respondi, cujus exem- est, intuens exitum, conversationis fidcm niihi ne-

plar hic habeo : in quo conlinetur, Iria rae conside- cesse cst imitari : et ita compertus, et de illo in me
rasse in hoc quod dixit, rae illi insinuassc quod de prorsus experlus, quia phreneticus sa^pc nulli niajo-

illa excommunicatione fecit. Primum quidcm, (juo- rem alapam dare solet, quam ipsi medico, qui cum
niam si ralio intcr illum et clericos Laudunensis curare volet. Sed et muUum me miratum scripsi
Ecclesiii; agitanda foret, dc pctitionc excausis in eo illi,ubi sensum suura habuit, quando dc mc, tanlffl
conlincnlibus ab cisdem raihi porrccta, utrum essel auctoritati.*;, et saiticnlia;, atque religionis viro, sicut

an non vcrilate subnixa, nuUamquajstionem debcret donmus cral Wcnilo, dixit, ct ad plurimorum epi-

recipcre, poslquam suac confessionis atlcstationc scoporum notitiampervouire focit, (|uod si in judicio
firmalur. Aliud vero, quia silentio suppressis bonis rcgulari dixissct, probarcnonposset pracsertim se :

quvjc illi insinuavi, atque insinuari fcci, imputando rcum dc hoc ipso confessus, ct confitendo se lalia
617 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 618
egisse, quse etsi non confiteretur perpelrasse, ne- A qui in eis praenuntiatus et ostensus est, et per quae
gare non posset, seipsum illaqueasse videre noo Christura cognovimus, quique illa locutus est, me
potuit. El quia mendacium erat quod dixit, rae ex- nosse, et in eum credere, ac per hoc me Christia-
communicasse homines villae de ipsa rusticana paro- num negarem. Et si sacros canones, et decreta ca-
chia, et infantes sine baptismate, et homines sine thohcae incenderem et abdicarem
Ecclesiae me :

communione in ea excommunicatione inde obiisse ; procul dubio ab episcopatu non solum ipse dejicerem,
mox illi remandavi, quoniam nulli unquam in mea verum et ab Ecclesia cathohca divisum, et alienum,
parochia, postquam fui ordinatus episcopus, bapli- id est schismaticum et anathemalizatum, publicis et
smum, velviatici muneris communio, a me, vel a Sicut sanctus Leo
ecclesiasticis legibus efficerem.
quoquara coraministro meo denegala fuere sicut :
papa scribens ad Leonem Augustum etiam de se
omnes in parochia mea tam ecclesiastici quam et dicil (epist. 78) « Si secundum Apostolura, inquit,
:

saeculares, tam viri quam et ferainae sciunt. quae destruxi, haec aedifico, praevaricatorem mecon-
stituo, et eis rae conditionum
subdo, ultionibus
CAPUT XXX.
quas non solura auctoritas beatae raemoriae principis
Quod postulavit ut avunculus sua adversus ipsum
scripta igni absumeret. Iterum de superiore ca- Marciani, sed etiara ego mea consensione firmavi. »

lumnia,propter quamnon debet adaccusationem g Quapropter etsime infirmum ac fragilem, atque

admitti. imbecillem, utrevera sum, adeoaestiraavit, ut rainis
{Lib. Lv cap. , c. 4.) Mandavit etiam mihi per prae- ad haec agenda trahi,
vel proraissionura blanditiis
fatum venerabilem quondam archiepiscopum Weni- vel invitari valeremnon tamen episcopus dubitare
lonem, ut si scripta quae illi et ecclesiae sibi com- debuerat verum esse, quod ab eo qui perficit in
missae, de excommunicatione qua agitur ab eo infirmitate virtutem, ore veridico promittitur :

inlentala suae parochiae, transmisi, quaeque ibi se- Dominus,\nqmt,dabit virtutem multamevangelizan-
cum habebat, coram aliis incenderem, etannullanda tibus verbum {Psal. lxvu) et episcopus mihi quali- :

dicerem, meque contra rationem et auctoritatera cunque episcopo mortiferura ad bibendum non de-
fecisse profiterer, mecum pacem habere vellet. Unde buerat propinare; scilicet, ut eloquia sacra, gratia
illi pro tempore, cum aliis quae mihi occurrerunt, sui incenderera. Et licet hinc me Deus gratia sua
per eumdera archiepiscopura,et Adventium glorio- servaverit, qui in se credentibus reproraisit, dicens :

sura episcopum remandavi. El postea illa ipsa, et Et si mortiferumquid biberint, non eis 7iocelit(Marc
aha, scriplis, quorum hic habeo exeraplaria, incul- xvi). » Dura pestiferas, inquit B. Gregorius (homil.

cavi, quoniam in quocunque conventu me adire. 29 inEvang.), suasiones audiunt, et tamen ad opc-
mihique pacis osculum, sicutrex, et et domnus
rationem pravam minime pertrahuntur, mortiferum
Anicrnni
episcopi ac
ii/* /»f]p|pri
caeteri illustres, nn mediocres
illnQtrAC ac qui rrin^^
mf>HiA/»rjiC rmi con- ;j
quidem «„t j u:t t--_j .;- i_*. t_ _
est quod bibunt ; sed non eis nocebit. » Ipse
veniebant, dare nolebat, nec etiam ullo verbo me tamen nisi poeniluerit ex hac perniciosissimasuasione
alloqui dignabalur, de quibus hic quaedam studui sludii sui luet judicium. « Tardius, inquit B. Grego-
nempe inter caetera illi, quomodo
replicare. Scripsi rius( Pastor. I. iii, admon, 33), peccatum solvitur,
ei in sensum suum venire poluerit, ut talia mihi quod per consilium solidatur.
et Nisi enim raens
mandaret? (Epistolahcec non exstat.)'^d.m diabolus oraniraodoaeternadespiceret, in culpa ex judicio noa
loquens ad primos parentes nostros, sed et ad Re- periret. »

demptorem ac Salvatorem nostrum, non ex deje- Et quia dicit Apostolus Auaritia, quce est idolorum
:

clione, sed ex provectu, et ex sublimitatis avaritia servitus (Col.ui) : et B. Gregorius, ex provectu ava-
eos tentavit. Isdem autem supergressus, sic dici fas ritiae primos parentes nostros tentatos et superatos
est, diaboli malignitatera, obUlus scriptum esse, demonstrat, ostendens avaritiam, non sokira pecu-
f\\xoAMalignitates exterminabuntur (Psal. xxxvi), niae, sed etiam altitudinis esse ; et quia recte avaritia
me stuhissime ex dejectione tentavit : sciens quia quae dicitur, cum super raodum sublimitas ambitur :

illi, ct ecclesiae sibi comraissae in eisdera scriplis di- scripsi ei ex verbis beati Auguslini de Scripturae sa-
rexi, de evangelica verilate, et apostoUcaatquepro- crae auctoritale dicentis, contra Donatistas
schisma-
phetica, necnon et canonica auctoritate, sed et deD causaa compage unitatis catholicae
ticos, qui se sine
apostolicae sedis constitutione, sicut acceperat eadera separaverunt, dicentes quod probare non potuerunt,
sancta sedes, beatissimorum apostolorum tradilione CaeciUanum a traditoribus sacrarum Scripturarum
constaret esse conscripta. Et sanctarum Scriplura- fuisse ordinatum ; ut cognosceret quam grave pec-
rum traditores et incensores inter sacrilegos lcgimus catum sit idololatria, quod ex ambitu aUitudinis
computatos. Si ergo illa quse de EvangeUo, et apo- admisisse videtur, dum nuUi subjectus esse veUt,
stolis, atque prophetis, necnon et de sacris regulis qui cunctis praeesse non valet. Et quia gravius eat
spiritu Dei conditis, sine admistione ahcujus haere- peccatum incensio divinorum eloquiorum, ad quod
seos, vel schismatis, conscripsi, videlicet raensuram me traducere voluit et quoniam gravissimum sit :

triticicomburendis paleis et zizania puri, revera de

a peccatum schisraa, quo se a fraterna nostra unaui-
horreo Dominico in tempore illi ac ecclesiae sibi mitate per suara perniciosara subscriptionera sepa-
commissae, et soUicitudine meae subjectae prolata ravit : sicut scripto ostendi in UbeUo suo mon-
incenderem, et vera negarem : sinc dubio Christum slruoso a se, et a clericis parochiae suae subscriplo :

P.VTROL. CXXVI. 20
 620
HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI.
A aJmilli nou debel re. advcrsus
ubiquibusdamsubscripLisqu^ evangelica. veritati, q~^^^^^^^^
et dccrctis sanclorum coa fessio. Et sacri canoncs dicunt {conc. Afric.
»
et apostolicjB auctoritati,
probavit assen cap. 130;), ut ad accusationem non adraitlantur,
<t

cilioruro.quai universalis Ecclesiffi

quos ad accusanda pubblca criraina leges publicae
sus, et apostolica; sedis
contirmavitauctontas, invc-
loquens non admittunt. » Et quotiescunque clericis ab accu-
niunturadversa. Aitenim beatus Augastinus
capitulis (August., I. n saloribus mulla crimiua objiciuntur, et unum ex
ad Donatistas de his tribus
Non afferamus, inquit, stateram ipsisde quo prius egcrint, probare non valuerint,
de Bapt. , c. 6) :
sacrse leges
quo- ad caetera non admittantur. Et item
dolosam, ubi appendamus quod volumus, et
Theodosiana) dicunt (2, q. 7, c. Si (juis episcopus) :

modo volumus, pro arbitrio nostro dicentes, hoc et quicun-

staterara « Si episcopus, vel presbyter, diaconus,
grave, hoc leve est sed afferamu.s divinam ;
apud
divinis, que inferioris loci Christianae lcgis ministri,
de Scripturis sanctis, tanquam de thesauris quaUbet
gravius, appendamus imo non episcopos, siquidem alibi non oportet, a
et in illaquid sit :

persona fuerint accusati, sive ille subhmis

vir
appendamus, sed a Domino appendente recognosca- genus
re- honoris, sive uUius aUerius dignitalisqui hoc
mus. Tempore illo, quo Dominus priora delicla
centibus poenarura
centiDus cavenda li.ui^o.
exemplis «.av<-uua.
poenarum exeinpii& »-..., el
monstravit, -- —
iUaudabUis intentionis arripuerit, noverit docenda
se debere mferre^
.
r c- ,.
^,.^^ o^»,!,-'!

dolura fabricatura, atque adoratum est, et

prophe- 3 documentis detulent, aucto-
uc \^l\2ni
... .
. .- :
.„.
incensus /T.^
{Jer. hujusraodi nersonas non probanda detulerit,
hninQtnnd personas
ticus Uber ira regis conteraptoris
jacturae famae
attenlalum, idololatria gladio rUate hujus sanctionis inteUigat se
XXXVI), et schisma
existima-
peregrina proprise subjacere : ut damno pudoris,
punita esf, exuslio libri, beUica csede et
tionisque dispendio discat sibi aUenae verecundiae
captivitate schisma, hiatu terrce sepultis auctoribus
saUcm dicere non licere. » Et
;

igne consumptis quis jam impune insidiari,

vivis, et caeleris ca^lesti :

sceleratius coramissum, quod Airicanum dicit conciUum {conc. Afr., cap. 129) :

dubitaverit hoc esse

tOmnes infamiae macuUs aspersos ad accusationera
est pravius vindicatum? »
non admitti, nisi in causis propnis. » Et de episcopo
non suffecit me caluraniari, quod
Sed quia iUi
communicasse raentitus fuerat,
qui Donalistis se
tam nefariam el exiliabUem cxcomraunicalionera
proba-
nisi eliam nunc idem decrevit concilium {ihid. c. 124) ut si , :
><

illi agendara exeraplo docuerira,

fuerit eum de comraunione illorura fuisse raenti-
tura
me scripto calumniarctur, non aUam iUam excom-
tum, dicendo eis se communicasse, quos eo
sciente
raunicalionem se fecissc, quam a raea vivae vo- episcopatura
non comraunicasse constilerit, etiara
cis doctrina faciendam didicerit : respondendum
amittat. »
raihi contra mendacem illius calumniationem ex
Unde
unae ve.aa
vestra iidi.xuua.
fraternitas ..... me
inter el Ulum
.^^ .. ...... discer-
sacris auctoritatibus necessarium video ne quasi
decernat, ut st ego, hcet raendacU
;
;
jj
acendoconsentiens,reusparitercuraiUodijudicer.Gnat,atque
idLtuuu cuusciiuicuo, i
. „ ,. me ,„i:„ ;ii„rr, .
r1r>^n ccp vpI hnrtaiim
talia illura docuisse vel hortatura fuisse,
, fuisse. sicut
SlCUt
.

Laudunensis Eccle
Sicut in petitione, quam clerici
ipse dicU, confiterer, reus crirainis episcopatum de-
siae mihi dederunt, continetur,
et sicut in synodo
berem amittere quid Ule mereatur qui raendaciter :

coram illo apud Attiniacum habita deraonstravi,

me calumniatur, non solura participera, verura et
omnes sacerdotes lotius parochiae suae coUigavU, ut
ministerio tandiu auctorcm in his suis impiis excomunicationibus
nemo eorura in ea sacerdotaU
esse. Unde etiam antiquorum Patrum canones
uteretur, usquedura ille ipse itdura cum
eis viva

apostoli sanxerunt, scribentes ad episcopos per Gallias et

voce loqueretur, aut Utterae a sede B. Pelri « Ncc
quascunquc provincias constitutos, hocraodo :

eis mUlerentur et ne baplizarcnt pueros,

:
ne visi-
Ulud, fratres, scribere alienura ab Ecclesiae utilitate
tarent infirraos, ne reconcUiarcnt cum
viatico rau-
mortuos, ccnsuiraus, ut sciretis, quicunquc sub ordinatione
nere poenitentiara petcntes, ne sepelirent vel episcopatus
suarotula vcl diaconatus, vol presbyterii ,

penitus ab his omnes eos prohibuit. Et in

quam a raea mortali criminc dixerint se cssc pollutos, a supra-
raihi scripsit, non aliam illam fecisse,
dictis ordinalionibus submovendos reos scilicet vel
vivaj vocis doctrina faciendam didicit.
Quod mcn- :

confessionc, vel mcndacio falsUatis. Ncque

pronieor. Et quia manifcstun
uiaunv-^jiu.. est, eum
v-.»., veri
•
dacium esse profiteor. j:.i - • j-
d.xont ,„^,.i;c
•

qm ramt
iUas colligationes impictatis admisisse qua. : si D cnira obsolvi potest, >n sc.pso
° ^ „ „ .-.^.^ r,,,-» A\rl^ a inm nnilirPtlir
in alium Cum omnis
punirelur ;: cum OmniS
. •

causara, qua3 dicta in

crimina cssc possunt, sicut S. Gregorius esse osten
sit. »
oslendendura et ex qui sibi fuerit mortis causa, raajor horaicida
dil, criminalitcr iUas adraisU :

« Qui-
Quod cnim in hac sententiacanonumdicitur :

sacris auctoritatibus si crirainosus alium crirainari,

criminis facore possit. Sacrae quippe cunquc sub ordinatione vel diaconatus, vel presby-
et rcum
dicunt, quia torii,vel episcopatus, raortali crimine dixcrunt se
leges, quas Ecclesia catholica recipit,
c. 28), csse poUutos a supradictis ordinalionibus subraoven-
jure ct lcgibus constitutum csl iiul. epist. 11,
dos, » nerao sanum sapicns lucc de sola luxuria, et
ut « spontanea profcssionc rcus,
reum non faciat,

criminosum immunditia, vcl poUutione carnis diclura intclligit,

ncque Uli de allcro crcdalur, qui se
cum scriptum sit Dispersit superbo.^ mcntc cordu
esse confessus cst. » Et itcm : « Non crcdcndum cst :

Accusa- sui{Luc. i). Deus quisuperbis resistit{I Petr.\).Ei

contra alios eorum confcssioni (3, q. 5, c.
nisi sc prius in Evangelio dicit: Quiv dc corde exeunt,lia'c coinqui-
tores), (\u\ in crirainibus accusantur,
quia periculosa cst, cl iiant homiJicni {ilatth. xv). Et S. Gregorius dicit,
probaverinl inuocenlcs :
 » » :,

621 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA KINCMARI LAUDUN. 622

quia « per humilitatis custodiam servanda semper A velle , ut auctoritas

metropolitana secundum re- ,

est munditia castitatis, » Et item dicit, quia « ali- gulas excessus ilUus corrigendi ullara habeat po-
,

quando minus est in corporis corruplionem cadere testatem et quera violatorem apostolicje sedis
:

quam in cogitatione tacita ex deliberata elatione decreta , et delinquentem contra omnes leges tam
peccare. Neque enim rex Babyloniae tum reus de diviuas quam humanas significet, qui legit.velaudit,
elatione exstitit, cum ad elationis verba pervenit. intelligat : et cui vae propheticum imminere ea do-
Quippe qui ore prophetico et ante, cum ab elatione centi, per qusehaec fieri quoquomodo a quibuscunque
tacuit, senteutiam exprobalionis audivit. Nam praesuraantur : et quera in ipso sacrosanctam reli-
districtus judex prius invisibiliter vidit, quod post gionem praevaricatum fuisse convictum dicat, aperte
pubhce feriendo, rcprehendit. Unde et in irrationa- in superiori capite deraonstravit , in quo me suum
bile hunc animal vertit, ab humana societate sepa- traditorem Yerba quoque S. Alexandri
vocavit.
ravit, agri bestiis mutata mente conjunxit {Da7i. iv), corrupte interpretatus est. Ubi enim idem sanctus
ut districto videlicet, justoque judicio homo quoque dicit. « Non tantum attendenda sunt quge fiunt
esse perderet, qui raagnum se ultra homines aesti- quantum quo animo fiant. y> Paulo post subsequitur,
masset. » Et item Scriptura dicit : Initium omnis inquiens : « Unde et illud est, quod Dominus ad
peccati superbia {Eccli. x) ;
quse mater est inobe- g munera Abel respexit, et non ad Cain quia magi ;

dientiae, et regina oraniura vitiorum ,

qua de intendit ad offerentis quam ad ea quae
aniraum,
coelo cecidit archangelus, et factus est diabolus, offeruntur. » Hinc B. Gregorius « Ab omnipotente :

qui estrex super universos filios superbio2{Job xu). Deo munus non quod corde obligato ia accipitur,
Mortale igitur peccatum esse superbiam, nemo qui malitia offertur quia omne quod Deo datur, ex :

nesciat. Sed et inobedientiam ,

propter quam homo dantis mente pensatur, quia in his quoquo anirao
est ejectus de paradiso, et de qua hic frater argui- gerantur, ignoratur a proximis. Apud Deu:;i igitur
tur, oranes mortale peccatura noviraus. De qua bona vera commendat intentio pura quoniam non :

etiam Scriptura dicit : Quasi peccatum hariolandi est arbor mala faciens fructum bonum. Arbornam-
est repugnare ; et quasi scelus idoIolatrice,7iolle ac- que homo, fructus autem opera sunt ipsius. » In
quiescere {Reg. xv). Unde S. Gregorius
autem mahs non est necesse intentionem
: « Sola est, apertis
inquit, qua fidei raeritum possidet obedientia, sine
cordis quia non est arbor bona, quse requirere :

qua quisque infidehs convincitur, etsi fideUs esse vi- facit fructus malos. Dicit enim Apostolus -.'Manifesta
deatur. autem sunt opera carnis {Gal. \) post quorum ;

CAPUT XXXI. enumerationem subdit spiritus fructus. Inconve-

Quod excommunicationem a se factam frustra n nientem ergo interpretationem praecepti Doraini ad
excusare conatur. priraos parentes nostros, non humihtatera quacun-
Et frater Hincra.arus, excommunicationem, de qua que similatione collectam sed nudam superbiam ;

agitur, se egisse in suis roluhs confitetur. Quam frater Hincmarus se excusando de sua perniciosa
mortalem fuisse, et in pluriraorura perditionera, in excommnnicatione ostendit quia, ut beatus dicit :

nulhus autera salvationera a se absque uUa discre- Gregorius {inpsal.pcenit., ps. iii): <tVergehumiIitatis
tione intentatam denegare non potest. De qua satis testimonia sunt et iniquitatem suam queraque ,

egit, ut se valeret contegere tara de apostohcae sedis cognoscere et cognitara voce confessionis aperire
,

calumnia, dicendo ab eadera sancta sede illam ex- [al., et nunciatam satisfactione poenitentiae delere].
comraunicationera prseindilam,el sibi fore auctricera :
At contra usilatum humani generis vitiura est, et
,

quam et dicendo super me falsa quasi cgo illi et :

labendo peccatum coramittere et comraissum ne- ,

exemplo faciendam ostenderim, et verbo agendam gando defendere, et convictum defendendo multi-
docuerim ;
quatenus exiliabiliter egisse a me non plicare [al. et vulgatum defend. multiplic.].
posset redargui. Sed quo fructu, ac cujus raercedis
Sirailiter et Apostoli sententiam ad suum sen-
intuitu illara fecerit, in rotula per Ciarentiura mihi
sum violenter inflectens, dicit : Lex propter trans-
directa manifeste denudat, dicens, ad excusandas
excusationes m peccatis
^
....,,
impleat
, ut peccata
.
sua JU
j^gressores
„ ii
posita est. Qnds ]uxla. ipsms sensum ad
•., , •
^'
^ quem illam retorsit, ita exponi potest, ac si diceret
semper. « Docet quidem papa Alexander in fine
Trangressus sine timore legem contra iegem, ex-
suae quod non tantura attendenda sunt
epistolae ,
communicationis posui legem, quam rex timeret,
quae fiunt quantum quo animo fiunt. Nempe cum
,
et me contingere non auderet : et praedicans non
hoc examussim tara in vobis, quam in me fuerit
furandura, furari non timui; et abominans idola,
perscrutatum patebit illico inde aequilatis emolu-
,
sacrilegium feci. Deinde ponens Gregorii verba
mentum. i Et quae sequuntur usque ad hanc sen-
dicentis {lib. vii, epist. 6) « Qui non corrigit resecan-
« Quod non me, pro me dicere reamini,
:

tentiam :

da, in multos excommunicando commisi, ut hoc

quasi propria instigatum injuria. Quia, Deo teste,
pro cavendo polius ecclesiastici ordinis, detrimento, facto nemo in me resecanda auderet corrigere.
vobis scribo , uti scriptum est : Nolite locum dare Demum subsequitur : Deo teste, pro cavcndo po-
diabolo {Ephes. iv). » tius ecclesiastici ordinis delrimento vobis scribo. »

Quibus verbis aperte ostendit, se sustinere non Quibus verbis evidenter ostendit ,
qua intcntionc
623 IIINCMARI RIIEMENSIS ARCIIIEPISCOPI. 624

illam excommunicalionem fecerit : videlicel suae A et archiepiscopos , et episcopos veridicos testes.

irratiouabililalis casligationem, vocans ecclesiastici Quod dicit postea, illam a me fuisse ab eo frau-
ordinis detrimenlum , ut rex illam excomrauaica- dulentcr cxtortam, non est verum. Nam soluta sy-
tionem pertimesceret, elillum rebellantemcontra se nodo illa die, in crastinum convenienda, postquam
conlingere nou auderet et : ipse, qui pro Dei ti- doranus rex ab ea domo abcesserat, et quidam
more se non cohibebat, nec distringi a quoquam episcoi>i in eadem domo, sicut cuique convenit, cum
hominum revereretur, et proprisc voluntatis motus ut suo fiatre loquebatur : et ego juxta quamdam fene-
libenter, ita etiam exsequi posset licenter. Tandem strara stans cum fratrc Odone loquebar, venit ad
addidit : « Pro cavendo ecclesiastici ordinis detri- me Frotarius archiepiscopus, et -Eneas episcopus,
mento vobis scribo, ut scriptum est : Nolite locum et dixerunt raihi corara Odone ,
quia frater Hinc-
dare diabolo. » Quod Apostoli testiraonium, dum marus vellet professionis libello subscribere, et de
non apostolico, sed apostatico sensu in alium jacu- domni regis obedientia et esseraus inter nos paci- :

lare voluit, in seipsum retorsit. Sicut ipse Apostolus fici sicut pater et filius , ac archiepiscopus et epi-
ad Ephesios aperte deraonstrat, dicens : Irascimini scopus esse debent. Quod ego gratanter recepi ; et
et nolite non occidat super
peccare {Psal. iv). Sol ab alia fenestra, juxta quam stabat Hincmarus cum
iracundiam vestram. Nolite locum dare diabolo g aliis cpiscopis, adduxerunt eum ad rae : et ipse
{Eplies. iv). rt Per iram, inquit Gregorius, Uix veri- Hincmarus peliit, ut hceret illi loqui solo mecum
tatis amittitur, quia cum menti iracundia confusionis solo. Et secessi cura ex juxta parietem doraus et ;

tenebras incutit, huic Deus radium suae cognitionis dixit mihi, quod pro me nihil dubilaret in illa sub-
abscondit, » Ipse ergo in se locum diabolo principi scriptione, sed pro eo qui post rae erit in illa sede
tenebrarum, scilicet iniquitatum, donavit, qui ra- metropoli. Et ego ei respondi, ut ille ipse libellum
dium cognitionis Dei, qui lux est, per iracundiam dictaret sicutvellet ; etpetiit ut ego illum dictarem.
menti suae confusionis tenebras incussit, ut videre Et reversi sumus simul ad fenestram juxta quam
non posset, quam magnum malum in sua perniciosa -Eneas el Odo stabant : et dixi Odoni ut acciperet
excommunicatione, de qua se excusando accusat, suas tabulas, et exciperet in illis hbellum cui Hinc-
perpetrare non metuit ille ecclesiasticas, imo di-
: marus deberet subscribere. Et excepit Odo. sicut
vinas leges transgressus est, et locuradiabolo dedit, tunc simul dictavimus. Et dixi illi, ut quidquid ibi
ut sine baptismo et comraunione raortuos horaines vellet aut mulare, aut subtrahere, aut addere, face-
raperet ne locum contingendi eum contra suara
; ret : sicut et faclum est. Et dixi ego Odoni, ut in

voluntatem quis habere auderet. Verumtamen se- craslino illura apportaret scriptum, et in synodo ei

cundura suara intelligentiam, eamdem Apostoli Hincmarus subscriberet. Hincmarus autem respon-
sententiam adulterino sensu hic posuit qua : de dit, quia febrisillum tangebat, et statim se inde veL
causa in synodis plures fuisse damnati leguntur. let deliberare, ut sanguinem posset rainuere. Ego
CAPUT XXXII. autera jussi Odonera ire ad Cancellariura regis , el

Refertur magna pars cpistola; Hincmari Laudu- accipcre ab illo pergamenura, et atraraentarium, et
nensis de subscriptione quam fecit in sijnodo scriberet illum cito. Interea dixi .Enea?, cui tunc
apud Attiniacum. auscultabat Hincmarus, quod melius esset ut ia
Et in rotula quam mihi xvi Kalend. Julias misit,
crastina exspectaret ; et persuadente ^Enea acquie-
ita scribit : « Quia me sa^pe de subscriptione redar- vit ita liincmarus. Et in craslina veniens in synodo
guitis, » etcceteraqucc habes inter epistolas Uincmari
professus estsecundum quod in illo libello conti-
Laudunensis, tomo CXXIV, usquead « Deo propi- netur. El porrigente sibi Odone peunam coram ,

tiante nunquam acturus ero » Pergit Ilincmarus omnibus sicut tunc paruit eidem libello sponte
, ,

Rhemensis :
subscripsit ; et regi, et mihi manu sua porrexit. Et
Contra qua3 scriptum est « Filius stultus dicit
tunc domnus rexpacem
:
illi dedit : etegopost illum.
se esse justum, sed exitura suum abluit. » Et In crastino autem antequam in domum intrarem , in
aliis inlerpositis ad hanc suam subscriptionem rcsi-
quara episcopi convenire debebant, Harduicus epi-
livit, dicens :
D scopus in alia dorao mecura loquens, secrctissime
' Ac si etiam in subscriplione illa aliquid habe-
dixit laihi ,
quod llincmarus mihi miltebat unum
retur quod forte intolerabile foret. » Reliqua
. . .
parvulum scriptum, pelens ut ci subscriberem. Et
item lcctor habet ubi supra
occulte illum mihi ego autem illum suscepi,
dedil ;

CAPUT XXXHI. et in sinum meum raisi. Quem postea non logi, an-

Ilincmarus archiepiscopus supcriorcs ohjectiones tequam in via essem, qua ad mansionera racam
vera rerumgestarum narratione dissolvit. redibara. Et coram Odulfo cpiscopo qui raecum
Cujus verba singillalim recenseamus. Dicit in ea- ibat, primura idera scriptum relegi,- postea nec
dem synodo, primoviolenter perregiampotestatem, Hincraarus, noc aliquis alius inde mecum rationcm
el postea fraudulentei' a me fuisse ab illo ipsam, liabuit. Vcrum el Fredericus presbyler Harduici,
subscriptionem exlortam. Domnus rex, Deo gratias, unquam de illo libello niecum ullara rationem non
et a>tatcm, et sapientiam, ct virlutem, et locum j)ro habuit. Et pcr talem fraudcm, sicul auditis, cam-
sc respondendi habet : el de hoc facto plures habet dera subscriptioncm ab co cxtorsi.
625 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 626

Qiiod dicit antequam ei

illani professionem, A retur aliquid, quod papa
forte inlolerabile foret, B.
subscriberet, suam domura portasse, non est verum. Alexander illi manum porrigeret. Videamus quo-
Quia postquara Odo episcopus eara in tabulis suis niodo illi conveniat, et manum illi porrigat quod
excepit, scriptam Hincmarus illam non vidit us- ; S. Alexander decrevit. Ait enim in epistola omnibus
quequo xvi Kal. Jul. 3 indiclioais eidcm professioni orthodoxis per diversas provincias Domino farau-
in synodo coram omnibus qui adfuerunt episcopis, lantibus {epist. 1) : « Est etiam et hoc ad hanc san-
et coram domno rege subscripsit et domno regi, : ctam pcrlatum sedem quod pudet dicere et non ;

ac raihi porrexit, cl ei in synodo exemplar illius solum sacerdotali, sed etiam omni Chrisliano no-
dpnavi. In crastino autera, id est xv Kal. Julias, mini est inimicura. Id est, quod nonnullos episcopos

domnus Harduicus archiepiscopus, tali modo sicut aut sacerdotes aut metu corapellunt, aut vi extor-
proemisi, libellum ab eo mibi directum dedit. Et ni- quent, aut fraude decipiunt, aliquos confessionis
hil postea, quandiu in Attiniaco fuimus, inde Hinc- sus" in alterara partem quara debeant, aut pro sua-
marus vel vcrbo, vel scripto quiddara raihi dixit. rura non requisitione rerura ; aut, quod deterius
Qui etiarasi mihi aliquid inde dixisset, responderem est, alieni erroris sectas [al., pro alieni erroris
illi ex Jacobo Petis, et non acciins, eo quod male
: secta], scripturas facere, et propriis manibus robo-
petis (Jac. iv). Quia injustum atque irrationabile g rare, et coram populis recitare atque confiteri.
est, ut archiepiscopus a sacris canonibus exorbi- Aliquos dicunt carceribus et ergastulis recludi, ut
tans excedenti episcopo suffraganeo, et a se ordi- saltem his territi insidiis devient Domini sacerdo-
nato, professionis ac subscriptionis suse hbello sa- tes, et suis faveant voluntatibus. » Et plurimis ca-
tisfaciat. Sicut enira secundum Scripturam, minor a pitulis interpositis iterum liinc dicit ad locum, quai
majore benedicitur : ita prorsus minor a raajore, Hincraarus adulterantiura modo in rotula sua po-
e! non major a minore judicatur, ligatur, et solvitur : suit : « Similiter si hujusmodi personis quaedam
sicut etin decretis B. Gelasii demonstratur. scriptura; quoquomodo per raetura, aut fraudem,
De eo quod subsequitur « Nam sicut jara vobis : aut per vim extortae, fuerint, vel ut se liberare pos-
rescripsi, ad illam synodum pro responsione ad sent, quocunque ab eis conscriptae vel roboratae
litteras domni apostolici me vocasti ad quam : fuerint ingenio, ad nullura eis prajudicium aut
veniens, non illam rae intrare permisistis sed exlra ; nocumenlum provenire censemus : neque ullara eos
fores, ut privilegio vestrse sedis subscriberem man- infamiam, aut calumniam, aut a suis sequestratio-
dastis. » Dicat, per quem hoc iUi extra fores raan- nem bonis, unquam auclore domno, et sanctis apo-
davi ; et ostendat, quomodo verura esse possit, quo- stohs eorumque successoribus, sustinere permitte-
niara ad synodura veniens, nonillura eam ego intrare mus. Confessio vero in talibus non compulsa sed
permiserim. Nara postquara ad Attiniacura venit, ^ spontanea fieri debet : ipso attestante qui ait : Ex
quandocunque in synodo fuiraus, et ipse iuterfuit : cordeenim procedunt homicidia, adulteria, fornica-
et coram illo in synodo ea quae semel et secundo pro tiones, blasphemice (Matth. xv), et caetera, qu<e sunt
dissolvendis ipsius impiis colhgationibus ad eum ex ad haecpertinenlia. Nec tantum attendendasunt quae
evangelica veritate, et ex decretis apostohcae sedis fiunt, quantum quo animo fiant. » Et paulo post:
decreveram, relecta fuerunt. Et in syuodo coram « Unde et illud est, quod Dominus ad raunera Abel
illo, omnibus audientibus, Otulfus episcopus dixit, respexit, et non ad Cain quia magis attendit ad ;

eura saepe dicere, sicut et alii cum eo audiebant animum, quam ad ea qua; offeruntur. i
oflferentis

episcopi, quod plcnam buccam de aqua non valerent Conferamus verba B. Alexandri cum professione,
illa quae legebantur. ac subscriptione Hincmari. Alexander dicit nonnul-
Quod dicit se respondisse, quia nunquam contra los episcopos vel sacerdotes, aut raetu corapelli, aut
privilegium raeum, quod in metropohs civilatis vi extorqueri, aut fraude decipi, aliquas confessio-
dignitate accepi, fecisset : vos judicate, si contra partem quam debeant, aut pro
nis su<T in alteram
privilegium metropolitanura in his quae audistis suarum non requisilione rerum, aut, quod deterius
quoquoraodo fecerit est, alieni erroris seclas, scripturas facere, et pro-
Quod dicit se sedem apostolicara appellasse : di- D priis manibus roborare, et coram populis recitare
cal quis ei contradixit, ut suara appellationera non atque confiteri. Et Hincmarus professus est, alque
prosequeretur. subscripsit hoc modo Ego Hincmarus Laudu-
: «

Quod dicit, qua doranus rex mea faclione insti- nensis Ecclesiae episcopus amodo et deinceps domno
gatus, qui priori die dixerat, se nihil illi ex sua seniori meo Carolo regi sic fidelis et obediens se-
parle discredere ; et postea illura minatus cst : cundum rainisterium meum ero, sicut horao suo
domni regis responsio valebit sufficere. seniori, et episcopus per rectura suo rcgi esse de-
Quod dicit, quia sui liomines cogerentur rewa- bet. Ac privilegio Hincraari metropolitani provinciae
diare, quod illum in villam Pauliacum secuti fue- Rhcmorum Ecclcsiae, secundum sacros canones et

rant : si rewadiabant, quia irrationabiliter eura in decreta sedis aposlolicae ex sacris canonibus pro-
Pauliacum secuti eranl, negare non potest se esse mulgala, pro scire et posse rae obedilurum profi-
auctorem ipsius irrationabilitatis. teor, et subscribo. » In qua professione et subscri-

Quod dicit, si cliara in subscriplione illa habe- piione nihil conlinetur de his quae servari non
 :

627 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI 628

debent : nec aliquid ibi sonat de confessione in al- A dicentumexsuapersona : « Certe si nonnocelextorta
teram i^artem quam debeat, neque pro suarum non confessio, non obest extorla subscriptio : » nisi poe-
requisitione rerum, neque de sectis alieni erroris : nitentiam egcrit, credo illum inter alia de hoc men-
nec eura quisquam, ut subscriberet, aut in car- dacio ab eisdem sanctis episcopis judicandum. Sed
cere, aut in ergaslulo reclusit, ut his territus et a beato Gregorio condemnandum, qui scripsit ad
insidiis, Domini deviaret sacerdos, et voluntatibus Theoctistam patriciara {l. m, ep. 39) : » Si qui sunt
alienis faveret. qui dicunt, quia compulsus quispiam necessitate se

CAPUT XXXIV. anathematizaverit, analhematis viaculo non teneri,

E)US(lem refutationis continuatio. ipsi sibi testes sunt, quia Christiani non sunt : quia
De eo quod ibidem subsequitur non sunt
: " Si ligamenta sanctae Ecclesioe vanis se aestimant cona-
tanlum atlendenda quae fiunt, quautum quo animo tibus solvere : ac per hoc nec absolutionera sanctae
tiant ;
quo anirao ego illud fecerim, neque parum Ecclesia?, quam praestat fidelibus, veram putant, si

sciens poterit ignorare : qui etiara raulto plura tunc hgaturas ejus valere non sestimant. Contra quos diu-
essem facturus, ut meos qui innoxii erant, et causa tius disputandum non est, quia per omnia despiciendi
mei opprimebantur, possem liberare. » Paulus apo- et anathematizandisunt, et unde se fallere veritatera

stolus dicit : Lex non est poslta jiistis, sed injustis g credunt, inde in peccatis ^uis veracius ligantur. »

{I Tim. i). Et hinc S. Leo dicit scribens ad Raven- Et aliquanto superius Et quia si compulsi aliqui
: «

nium {epist. 90) : «. Justo quippe ideodicitur lex non de quibus reprehendebantur. anathemalizare se di-
esse posita, quia normam pra^ceptionis implet judi- cerent, analhematis vinculo nullo modo leneri. Et si

cio voluntatis. » Si sui qui eum ad PauUacum sccuti sunt qui certissime talia sentiunt, vel tenent, quia

fuerunt, rewadiaverunt perlegem, quodcontralegem Christiani non sunt, dubium non est : eosque et ego,
commiserunt, innoxii non erant ; et doranus rex ut et omnes cathohci episcopi, atque universa Ecclesia

noxios distringere jussit : quantura audemus dicere, anathematizamus, quia veritati contraria senliunt,

contra regium ministeriura fecit. Si judices regii et contraria loquuntur. » Sed et mihi alia raendaciter
conlra legem innoxios, velut noxios, distrinxerunt, impingit : sed et super scriptum quGedam dicit, con-
praivaricatores legis fuerunt : si arbilros [arbitrij tra quae longum est mihi scribere, et vobis audire.
innoxios, velut noxios judicaverunt, auctoritatem el CAPUT XXXV.
locum judicii araittere meruerunt. Quia vero nec Quod tertio vocatus ad synodum non respondit, ct
ipse, nec aUquis suoruni, se tunc in judicio pati ideo tractari dcbet ut contumax.
praejudicium reclamavit : et S. Gregorius sa^pe juxta Ecce audivil vestra fraternitas, quomodo et in
leges et canones terminari decrevit judicia : et ex quantis scriptui^a fratris Hincraari sitmendax. Et
interprctatione legis Honorii et Theodosii dicilur, sicul sacraeleges dicunt, quia hoc in omnibus causis
quoniam « quicunquequod injudicioadversariopraj- statutum est, ut scripturam prolator af^irmet : nam
sente non repetiit, postea de eadem re litem aliara si is qui scripluram protulit, ejus non astruxerit ve-
non poterit inchoare. Legem conculcat, qui contra ritatem, ut falsitalis reum esse retinendum. Et ia
legem, legahter judicata, etiam scripto, rediviva lite concilio Ephesino, et Chalcedonensi, sed et in quinla,
conderauat. » Et quia personas privatas suos homi- ac sexta synodo, propriis scripturis et subscriptio-
nes contra legem distrinxisse, veljudicasse Hincma- nibus suis convictos, nulloruraque aliorum accusa-
rus probare non potest : conslat, si sui homines tionera vel tesliiicationera requisitam, secundum
legaliter rcwadiarunt, quod contra legcm commisc- sacras legcs, diccntes quoscunque convinci scri-
runt, innoxii non fuerunt. Et qui \supple dicit] se plura vel teslibus, legimus damnatos fuisse.
conduxissc illos, ut cum ad commissum illud (piod Sed et tertio vocatos, et venirc detractantes,
rewadiaverunt, sequerentur, qui noxii fuere pro])ati (quanto magis post tot ac tantas commonitioncs ?)

innoxius rite dici non potest, ct noxius innoxios fa- omni sacerdotali ollicio ctiam absentes invenimus
ccre suo tcstimonio nequit. fore privatos. Sed et Joannem Aaliochiae tertiac sedis
Dc hoc quod Grcgorium scripsisse a
dicit, episcopum, quia blasphemias contra Cyrillum secun-
S.
Porajjeio episcopocrematoque famc cx-Ddaj scdis arcliiepiscopum per libellos emisit, tertio
« cruciato,
torta confcssionc [extortam confcssionemj » nos in vocalum, et non adcunlem Ephesinam synodum lc- :

illa synodo satis superque illum vidimus corpulen- giinus ibidcm fuissc excommunicatum. Nccnon et
tum, atquc confessum cl non crucialum neque Dioscorum sccunda) sedis Alexandrinao episcopum
;

necatum fame ut proiilerctur ac subscriljcret, vidi- inter caclera, quoniam adversus regularem ordinem

mus vel audivimus. ct ecclesiasticam egerit disciplinam : insuper eliara

De hoc quod dicit : « Ccrle si non nocct exlorta quia multos libellos plenos iniquitatibus contra arr
confcssio, non obcst exlorla subscriplio. » Pulo cla- chicpiscopum suum primic scdis magna) Romae san-
marc nunc conlra illum dc co>lo, et clamaluros in ctissimuni et sapienlissimum Leonem, soepius ccclc-
divinojudicio duccntos (piatuordecim sanctos cpisco- siaslicos conculcaus canones in concilio obtulil;

pos, (|ui iu Carthagincnsi concilio dccrcvcrunt, ut privalum oumi sacoi-dolali minislcrio, ab codem
" si (juis coutra suam professioncm, vel subscriplio- boalissimo Loone por vicarios siios in oadem raagna
ncm vcncril in aliiiuo, ijjsc se honore prival)it. » Et synodu Chalccdoncnsi ; cl tcrlio vocalum, quia s\-
 , :

629 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 630

modo se praesenlare contempsit, absentem legimus A si rem probasset, alterum si non csset ab accusatore

fuisse damnatum. Verum de trina commonitione convictus, non id quod justitiac est judex sequatur;
sacrae leges dicuut, quicunque tribus auctoritatibus sed dum raiseretur rei, daranet probantem, aut dum
judicis convenlus, vel tribus ediclis ad judicem fue- accusatori favet qui probare non possit, addicat in-
rit provocatus, aut uno pro omnibus peremptorio, id noxium. Non potest igitur haec dici justa misericor-
estquod causam exstinguit, fuerit evocatus, et pree- dia: in ipsa Ecclesia ubi maxime misereri decet,
sentiam suam apud eum judicem, a quo ei denun- teneri quam maxime debet forraa justitiae, ne quis
tiatum est, exhibere noluerit, adversus eum quasi in a consortio comraunionis abstentus, brevi lacrymula,
contumacem judicari potest. Quinimo nec retra- atque ad terapus parata, vel etiara uberioribus fleti-
ctari per appellationem negotia possunt, quoties in bus communionem, quam plurimis debet postulare
contumacera fuerit judicalum ab ea sententia quoe teraporibus, facihtati sacerdotis extorqueat. Nonne
adversus contumaces data est ; neque appellari, cum uni indulget indigno, plurimos facit ad prola-
neque in duplum revocari potest. Et hinc S. Gre- psionis contagium provocari ? facilitas enim veniae,

gorius ad Maximum Salonitanum episcopum (l. v, incentivum tribuit Hoc eo dictura est,
delinquendi.
cpist. 103) : << Ita, inquit, fac, ut ad venien- ut sciaraus secundum verbura Dei, secundum ratio-
dura araplius jam moras non ingeras : ne ipsa te g nera, dispensandam esse misericordiam debiloribus.
raagis absentia obnoxium his quae dicuntur, assi Medicus ipse si serpentis interius vulneris inveniat
gnet : et nos inter liaec reo [al., in te haec res] non cicatricera, cura debeat resecare ulceris vitium, ne
solura propter dicta criraina quae purgare subterfu- latius serpat, tamen a secandi urendique proposito
gis, sed eliara propter inobedientiae culpam, durius, lacryrais inflexus aegroti raedicamentis tegat, quod
scilicet ut in contumacem cogat ex concilio ferreju- ferro aperiendum erat nonne ista inutilis raiseri- :

dicium. » Et S. Cffilestiaus de trina vocatione ad cordia est, si propter brevom incisionis vel ustionis
Nestorium ita scripsit {epist. 5) « Itaque quaravis : dolorem corpus omnino tabescat, vitaeusus intereat?
jam frater Cyrillus secundis te epistoIis[aL, epistolis Recte igitur et sacerdos vuinus, ne latius serpat, a
suis] asserat esse conventura, intelligas volo post toto corpore Ecclesiae, quasi bonus medicus, debet
primara secundam illius, et hanc correptionem
et abscidere, et prodere virus crirainis quod lateat,

nostram, quamconslat esse jam tertiam, ab univer- non fovere : ne dum unum excludendum non putat,
sitatc collegii et conventu Christianorum te prorsus plures dignos faciat, quos excludat ab ecclesia. Jure
csse sejunctum ; nisimox ea quac male dicta sunt ergo Apostolus divino nos hortaturexeraplo, dicens :

corrigantur, nisi in eam viara redeas, quam Chrislus Vide ergo bonitatem et severitatem Dei ; in eos qui-
esse [al., se Christus esse] teslalur. d Etitem in ea- dem qui ceciderunt, severitatem in te autem boni-
dem epistola : « Persequar plane Doraini mei [al. tatem, permanseris in bonitate (Rom. xi). » Et
si

boni Domini] fidelis servus inimicos : cum Propheta sanctus Gregorius in Regula pastorali (parte iii, cap.
asserat, eos odio se odisse perfecto (PsaZ. cxxxviii). i admon. 23)
, Malorura, inquit, cum incaute ami-
: <t

Moneor rursus altero loquente, ne parcam. Quem citiis cingimur, culpis ligamur. Unde Josaphat qui tot
vis ergo respiciam [«/., quem hic ego respic.], cui de anteactavila praeconiis attollitur, de Achab regis
honoris aliquid servem, quando agitur ut mihitotius amicitiis pene pcriturus increpatur : cui a Domino
speiraeae causa tollatur? » Ipsiusin Evangelio verba perprophetam dicilur hnpio prcebes auxilium, et :

sunt Doraiui, quibus ait non sibi palrem, non ma- his qui oderunt Dominum amicitia jungeris ; et id-
trem, non non aliquam necessitudinem debere
filios, circo iram quidemDomini merebaris ; sed bonaopera
praeponi {Matth. x). Est enim frequenter talis pietas inventa sunt in te, eo quod abstuleris liicos de terra
ex qua nascatur impietas cura vincente earum af- : Juda. (II Par. xix). » Et in horailia Evangelii :

fectu carnis charitati illi quae Deus est, charitas « Multura, inquit, est, quod carnales affectus inten-
praeponitur corporalis. Et S. Ambrosius in psalmo tionem mentis diverberant, ejusque aciem obscu-
cxviii : « Est justa raisericordia, et esl etiarainjusta rant ; sed non declinant a recto itineris, qui arcara
misericordia. Denique in lege scriptura est de quo- Dei portant in raente. »

dam. Noa raiserebitur illius. Et in libro Regnorura D Et ne quis dicat, beatum Coelestinum de tertia
legis, quia Saul propterea contraxit offensam, quia comraonitione scripsisse ad Nestorium haereticura :

miseratus est Agag hostium regem, quem prohibue- attendendum quod Hilarus papa dicit (epist. 2)
est
rat sententia divina servari (/ Reg. xv). Et si quis « Quia non minus in sanctarum traditionum delin-
latronis filiis deprecantibus raotus, et lacrymis con- quitur sanctiones, quam in injuriam ipsius Domini
jugis ejus fiexus, absolvendura pulet, cui adsitlatro- prosilitur. » Et hujusraodi praesuraptor, qui in san-
cinandi affectus, nonne innocentes Iradit exitio, qui ctarum tradilionum pertinacitcr sanctionesdelinquit,
multorum exitia cogilantem ? Certe
liberet si gla- non iuter catholicos ct computaudus, sed cura schi-
dium reprimit, vincla dissolvil cur laxat ; exsilia, smalis est condemnandus : quia sicut in decretis
cur latrocinandi qua potest clementiore non via apostolicae scdis scriptum est, quisquis schisraatico
eripit facultatem, qui volunlatem extorquere non assenserit, schisraaticiis csse ncgari non poterit. Quod
potuit ? Deiude inter duos, hoc cst, accusatorem et etsi omnes sarcerdotes, elmundusassentiat, damna-
reum, pari periculo de capite decernentcs, alterum tio cousentientes involvit, non pracvaricationem con-
 ; :

631 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 632

sensus absolvit. Non enim crimen minuilur, sed ro- A tribus promulgatas habemus, non debemus no-
borescit, cum generale fit exprivato. Hocenim Deus vum inire tractatum, vel novum exspectare consi-
omnium judicavit, qui peccalorem mundum generali liura.
diluvio intorcmit. Et his beatus Gclasius concinit in {Lib. Lv cap., c. 34. i Nec etiam sedem apostolicam
decretis suis : sicut manifesle cx cjus verbis hic in requirendo inquietaro, sicut S. Innocentius scri-
possem ostendere, si prohxilatera non devitarem. bens adMacedones episcopos dicit {epist. 27) : « Cum
Conclusio qua monstratur non obstantc appellatione saipius, inquit, repeti fecissem (quin scripta veslra)
ferri posse sententiam. adverti sedi apostohcae, ad quam relatio, quasi ad
Haec omnia suprascripta, ut sa^pe commemoravi, caput Ecclesiarum, missa currebat, fieri injuriam,
non causa mearum injuriarura, sed evindicatione cujus adhuc in arabiguura sententia duceretur. p

dignitatis mihi commissa) motropohs, conlra fratrem Et ad Fehcera Nucerianum episcopum (epist. 3) :

Hincmarum contexui nec sacras leges et regulas

: « Stupuimus prudentem virum de his voluisse con-
collegi adversus eum in causis propriis intenlando sulere, quoe omnibus sunt certa ratione comperta. »

judicium, scdostendendo quahtalem, ac quantitatera Et S. Zo?imus (episi. i) : « Sciat quisquis hoc, post-
suorura excessuura, et mearum comraonilionuura ; et posita Patrura, et apostolicae sedis auctoritate ne-
quibus ac quantis a nobis districtius judicandum,
constitutionibus pertinacera ob- g glexerit, et loci sui
jecitcontemptum. Vestra vero Deo placita unani- rainirae dubitet sibi non constare rationem, si hoc
mitas, coram se recitata vigilanti discernat libra- putat post tot prohibitiones impune posse tentari.
mine : quia licet sacerdotibus canones ignorare non Contumeliae enira studio fit, quidquid inlerdictum
Hceat ; levior tamen fuerat error, si per ignorantiam totios usurpatur. » Et S. Coolestinus (epist. 11):
deliquisset, quam nunc, quia sciens
prudens ex- et « Quse cnim a nobis res digna servabitur, si decre-
consilio el studio sacrarum regularum per contuma- talium norma constitutorum, pro aliquorum libitu,

ciam transgressor existit, quarum custodiam et ob- licentia populis permissa frangatur ? » Et item (ibid.) :

servationem professione ac subscriptione sua fir- « Quae enim sola admonitionis auctoritate non cor-
mavit. Duplici ergo reatu tenetur astrictusqui non ;
rigimus, necesse est per severitatem congruentera re-
solum contra venerabilium Patrum, sedetiam conlra gulis vindicemus. » Et (Leo, ep. 1) : « Ideo orania de-
sua venisse decreta temere coraprobatur. Utrura cretalia constituta tara beatae recordationis Innocen-
igitur Deo raedio prolata sententia, eura debeat tii, quam oraniuni docessorum nostrorum quae de
percellere an veraciter recognoscentera, et hurai-
;
ecclesiasticis ordinibus, et, cauonura promulgata
liter supplicantom absolvere, salvis sanctorum con- sunt disciplinis, ita a vestra dilectione custodiri
ciliorum statutis, et apostolicae sedis pontificum ex debere mandamus : ut, si quis in illa coramiserit,

eisdem sacris canonibus promulgatis, et reservato ^ veniam sibi deinceps noverit denegari. » Et Gelasius
per omnia primai et apostolicae sedis privilegio, ac ep. 11) : « Satis indignum est, quemquam vel pon-
Rhemorura raetropolis jure quod ex me est, con-
: tificem, vel ordinum subsequentium, hanc obser-
silio, et judicio vestrae unanimitatis committo pro : vantiam refutare, quam B. Petri sedem vidoat edo-
modulo meo scquens dicta B. Ca-Iestini ad Cyrillum cere : satisque convenions sit, ut totum corpus Ec-
cpiscopum de Nestorio (Coeleslin., ep. 10, apud Ba- clesiae in liac sibimet obsorvatione concordet, quam
ron. an. 431) : « Studeo, inquit, quieti catholica?, illic vigere conspiciat, ubi Dominus Ecclesiae totius
studco poreuntis saluti, si tamen voluerit aegritudi- posuit principatum. » Et item « Non opus fuit :

ncm confiteri. Quod ideo diciraus, ne volenti corri- nova synodo cum veteris constituti suflicionter haec
;

gere [al. se corrigere], forsitan deesse vidcamur. forma praescriberet. » Et item « Nunquara cessisse :

Nam si et nobis \al., etsi et nobis] sustinentibus manifestum est, qualibet necessitate cogente, no-
uvam, spinas sibi addidorit, iraploatur mancnlibus, viter, quac fuerant salubriter constituta, temerasse. »

slatutis prioribus sui fructu judicii, colhgat ([uod Et S. Gregorius ad Sergium dcfensorom (epist. 10)
sulco diabolico seminavit, non noslro consilio, sed « Si homo cssos, aut aliquam dislriclionem \al.,

se periturus auctore. Probat \al., probotj nos ve- discrotionora] habuisses, ita regularis disciplinaj
loces pedcs ad elTundeudum sanguinem non Jia- D dobuisscs custos existere, ut ca quae illic illicita

bere, quando sibi etiam remedium cognoscat obla- committuntur, autc vindicta corrigeret, quam ad
lum. » Et ha;c dico non pra;judicans vestra? dolibe- nos corum nuntius pcrvenirel. » Et posl pauca :

rationi, utrum juxta haec B. Coelestini verba vora- « \am si quolibet raodo in hac re nogligens, vel
citer rccognoscons, et humiliter supplicans, ai)solvi lentus oxslitcris, ita in te districtissirao noverisvin-
an pro tam diulina pertinaci in conlomplu sancta- dicandum, ut quod cx te noscis, pama possis sc-
rum regularum permansionc deboat pcrcelli. Qiiia canto \(il., resorantc] cognoscore. » Et doinnus
sicut a reguiis pra'slitutis do corlis ct mauifostis Adrianus papa in onistola, sicul audistis, nuporrime
causis (|ua! in nuilo nobis sunt dubia vel obscura dirocla : « Fidolium, iui|uil, rolalione comperinHis,
nulla aut ncgligcnlia aut i)r;csumptione debemus (pu)d tua fraloniitas dobitiim vigorcm in provincia
discodcrc, sicut Leo ad Anastasium scribcns (c/h'.s/. Rlieraensi non agitans, mulla rcprciiensione dignis-
84) dccrovit : ita de quibus difTmitivas sententias, sima a luis comprovincialibus convalescanl. Cujus
quae nulla possunt ratione convelli, a sanctis l'a- rei gratia ncgligcntiam veslram his apostolicis affa-
 ;

633 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDL^N, 634

tibus cxcitamus, ut secundum venerandorum cano- Aet retinet. » Quam synodum Sardicensem aposto-
num regulas, ita omniuin omnirao coraprovincialium lica sedes per Osiura Cordubensem, et Gentium
tuorum synodice, salvo sanctae Romange Ecclesiae Capuensem, et Calepodium Neapolitanura episco-
privilegio, reseces vitia, ut privilegii tui coram Deo, pos, suos vicarios cenfirraavit : et Ecclesia nihilo-
nostroque judicio nonmerearis sustinere jacturam. » minus subsequente confirmatam tenuit semper, et

Et quia frater Hincraarus ssepe non in canonico retinet.

judicio, nec pro certis causis, sed pro animi sui

motibus irregulariler sedem apostolicam appellavit, SENTENTIA DEPOSITIONIS

et prosequi appeUationem suam, etiam irregularera HIXCMARI LAUDUXEXSIS
neglexit : si regulariter nunc appellare voluerit, sic AbHincmaro metropolitano Rhemensi in concilio
submisse et temperate legum et canonum sunt ex- Duuacensi pronuntiata.
sequendae sententiae, ut et ipse comedat fructus viae (Apud Labb., Concil. tom. VIII.)

suae, suisque consiliis saturetur, et sedes apostolica Hincmarus Rhemorum episcopus dixit : Nunquam
secundum sacros canones, ut dignum est, honore- vellem in eum me ulinam judicare oporteret ; et

tur ; et nos pro dissolutione regularis disciplinae re- nec ordinare contigisset, de quo sempertimui, quod
dargui non mcreamur. Nam de appellatione Con- g nunc video, postquam eum sibi sa^culum rapuit,
stantinus Aug. adCatulinum decrevit hoc modo. et ei frequenter scriptura praedixi : (3"i mentis cst
« Moratorias dilationes, frustratoriasque uon tam rfura, corrueMn 7?irt/um (Pro. xxviii). Sedquia ipse
appellationes quam ludificationes admitti non con- sibi judicium ferri exegit : vestra unanimitas dicat,
venit. Nara sicut bene appellantibus uegari auxilium siego pro praemissis causis eumjudicavero, utrum
non oportet ; ita his contra quos merito judicalum vos illum mecum unanimiter judicabitis, an non ?
est, inaniter provocantibus diiferri bene gesta non Et singillatira episcopis respondentibus, se illum
decet. » Et ex inlerpretatione legis Valentiniani, una cura eo judicaturos . Hincmarus Rhemorura
Valentis, et Gratiani Aug. ad Claudium Lex ista : episcopus dixit : Et postquam ego judicio secun-
hoc dicit Croaopium episcopum a raultis episcopis
: dum morem ecclesiasticum subscripsero, subscri-
fuisse damnatum, et studuisse eum, ante judicium betis mecura eidem judicio ? Responderunt, quia
sententiam quae proferebatur, appellatione suspen- quod cum eo judicaverint, se juxta morera eccle-
dere : a qua sententia, quiajuste prolata fuerat, ap- Et tunc lectae sunt
siaslicura fore subscripturos. in
pellare minime debuisset. In qua eum gravi mulcta, id synodo ab Adalgario diacono sententiae canonura, ita

est quinquaginta libras argenti addictura fuisse di- eo dicente . Sardicenses canones decreverunt {can.
cit. Quae tamen sumraa ipsius mulctas, non fisco 3) : « Ut si aliquis episcopusjudicatus fueritin aliqua

prodesse jussa est, sed pauperibus erogari. Unde '

causa, et putet se bonam causam habere, ut ite-
apostolica sedes discernet, si appellans episcopus rum concilium renovetur, si vobis placet sancti
bonam causam habebit, velut decrevit Sardicense Petri memoriara honoremus, ut scribatur ab his
concilium {can. 3) : « Si, inquiens, ahquis episcopus qui causara examinarunt, Julio Romano episcopo,
judicalus fuerit in ahqua causa, et putat se bonam et si judicaverit renovandum esse judicium, reno-
causam habere, ut iterum conciiium renovetur, si vetur, et det judices : si contra probaverit talem
vobis placeat , sancti Petri apostoli memoriam esse causam, ut non refricentur ea quae acta sunt
honoremus, ut scribatur ab his qui causam exarai- quae decreverit, confirmata erunt. » Et Innocentius
narunt, Julio Romano episcopo : et si judicaverit papa decrevit {epist. 1), ut a Si majores causae in
renovandum esse judiciura, renovetur, et det ju- raedio fuerint devolutae,' ad sedera apostolicam, sicut
dices. Si autem probaverit talem esse causara, ut synodus statuit, et vetus consuetudo [ al. , beata
non refricentur ea quae acta sunt : quae decre- consuet.] exigit, post judicium episcopale referatur. »

verit, confirraata erunl. » Et hinc in can. 4 et 7 Et Bonifacius papa dicit {cpist. 2) : Nos per omnes
ordo appellationis episcopi post episcopale judi- provincias litteras dirigeraus, ne excusationera sibi
cium ad apostolicam sedera dcscribitur. Quem eo- ignorationis jure Maximus obtendat, ut ad provin-
dem modo exsequendura Innocenlius, Bonifacius, D ciara venire cogalur, et illic se constituto praesen-
et Leo ie decretis suis ex eisdem sacris canonibus autem vestra charitas de hac
tare judicio. Quidquid
apertissimeproraulgaverunt. UndeetGelasius scribil causa duxerit decernendum, cum ad nos relatum
{epist. H) : " Confidimus quod nullus jam vera- fuerit, nostra, ut condecet, necesse est auctoritate
citer Christianus ignoret uniuscujusque synodi con- firmetur. » Et S. Leo papa decrevit {epist. 87j :

stitutum, quod universalis Ecdesiae probavit as- « Si quae, inquiens, aliae emerserint causae, quae ad
sensus nullam [al. non aliquam] magis exsequi , statum Ecclesiarum, et ad concordiam pertineant
sedem oportere [al., prae caeteris oporlere], quam sacerdotum, illic sub limore Domini volumus ven-
primam quae et unanKjuamque synodura sua au- tilcntur ; et de componendis atque compositis om-
cloritatc confirraat, ct continuata moderalione cu- nibus ad nos rclatio plena raittatur ut ea quae :

stodit, pro suo scilicet principatu, quem beatus juxta Ecclesiarura morera juste et rationabiliter fue-
Petrus apostolus Domini voce perceptum, Ec- rint ditfmita, nostra [al. , raea] quoque senleulia
clesia nihilominus subsequente, et tenuit semper, roborentur. »
 , ;

635 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 636

Tunc Hincmarus metropolitanus Rhemorum epi- A sedis Hincmarus, Harduicus, Remigius, Fro-
papae,
scopus legens, dixit Hincmarus Rheraorum episco-
:
tarius,Walfadus, Bertulfus, Adalardus, Ansegisus,
pus Ilincmarum hactenus EcclesiaD Laudunensis Franco, Hildegarius, Adventius, Gislebertus, Hodo,
episcopum evangelicae veritati, alque apostolicae Rainelraus, Engenoldus, Joannes, Waltharius, Wil-
auctoritati in perlinacia prDesuraptionis illicita) ex- lebertus, Hildeboldus, Berardus,Ingilwinus, episcopi,
comraunicationis repugnatorem ; et sanctorum ca- qui cum diversarum ccclesiarura legatis in synodura
nonum venerandorum conciliorum, et decretorum apud Duziacum Rhemensis parochiae in nomine
sedis aposlolicae, ex eisdem sacris canonibus pro- Christi convenimus.
mulgatorum, transgressorem ; et ecclesiastici ordi- Diutinis, ac multis, gravissimisque, atque fre-
nis ac regularis disciplinse in conteraptu privilegii quentibus ab insolentiis Hincmari Laudunensis, vexa-
suse metropolis contra sacram Ninaenam synodura, tionibus fatigati, qucm nec metropolitanus suus, qui
contraque caetera sancta concilia, et decreta se- orphanura benigne illura nutrivit, in clericura to-
dis apostolicae novum impugnatorem : veternosis tondit,litteris erudivit, persingulos gradus, electione
faecibus corruplum, seditionis sciHcet Chorae, ac cleri et plebis Laudunensis Ecclesice, cura favore
post Nicffinae synodi constitutionem ,
quorumdara domni regis ad apicem episcopatus provexit,
Caroli,
subjectorum rebellionis contra potiores suos resu- g multifarie multisque modis et verbis, et scriptis
scitatorem ; et contra ordinem ecclesiasticura ac coramonitum, corrigere non poluit. Quera dorani
regularem disciplinam professorera ac subscripto- nostri regis Caroh bcnignitas multorum beneQciorum
rem ; necnon et canonicae professionis ac subscri- largitionibus , et ad episcopalera
castigationibus ,

ptionis suse praevaricatorem ; sacraeque Scripturae mansuetudinera, gravhatem attrahere non prae-
et
adulteratorem, et verborum catholicorum interver- valuit : et nec ipse, neque raetropolitanus suus ad
sorem, et imposturalorem. Regiae siquidera sub- hoc eura corapellero potuerunt, ut clericis ac laicis,

jeclioni, et honoriticentiae contra regulam aposto- quibus injuste fecerat, quod lex, et justitia dictabat,

licara resultatorem ;
perjurum quoque, seditiosum, restitueret. Sed potius quicunque ad regem, vel ad
et rerum alienarum ac facultatura pervasorem, ca- metropolitanum suum se contra cura reclaraavit,

lumniatorem, ac injuriarura reum ; et post lertiara nequaquamcessavit, donec cos penitus cxterrainavit.
vocationem a metropolitano suo ad synodum evo- Cui etiam synodales invectiones, ut a contumacia
catum ; ilemque ab ipsa synodo per tQr, ternis epi- et levitate sua resipisceret, bonum nomen, quod
scopis, ternisque presbyteris, ac ternis diaconibus apostolica regula episcopum etiam ab his qui foris
iterum evocatum, in diutina contumacia sua per- sunt, habcre jubet (/ Tim. iii), raorura probitate, et
tinaciler persistentem, et uon resipiscentem ; et ad ,
ordiuis sui religione obtinere, et bonorum operum
objecta sibi regulariter respondere contemnentem. '

exemplum demonstrare sluderet, persuadere non

Per Dominum nostrum Jesura Christum, cujusevan- potucrunt. Quera ctiara huraana verecundia a suis

gelicae veritati, porlinaci praesuraptione perniciosae reprehensibilibus, et improbabilibus actibus, ut non

excommunicationis repugnavit, judicio sancti Spi- vituperaretur ministerium nostrum extrahere nequi-
ritus, qui locutus est in beatissimis apostolis, et verunt. Quem vestrae postremo apostolicae epistolae,

apostolicae sedis pontificibus, quorum doctrinae obtestationes, et commonitiones corrigere, et ad

atque decrelis causa suas injuria! crudeliter et con- obedientiam debitara flectere non potuerunt.
tumacitcr obviavit, secundum sacros sanctorum Tandem quod non sjne gcmitu et cordis dolore
conciliorum canones Spiritu Dei canditos, et totius dicimus, quoniam aliud medicamentum quo sana-
mundi reverentia consecratos, quibus saepe cor- retur, reperire nequiviraus, ab ordinc sacerdotali
reptus, et non correctus, multolies resultavit : et removimus : sicut in gestoruraserie sanctitas vesira

ideo ipse contra se elicuit canonicam damnalionis inveniet, quam per bunc fratrem, et venerabileni

proferri sententiam : episcopali honore ac dignitate coepiscopura nostrum Actardura, qui nobiscum re-

privalum judico, et orani sacerdotali oflicio spo- sedit in synodo, auctoritati veslrae dirigiraus. Quia

liatum decerno : rcservato per omnia juris privi- diutius nec sibi commissa Ecclesia, quae sub eo ve-

legio domni et Palris noslri Adriani, apostolicae ^ 1"'' ^"'^ gravissimo fasce gcmebat, illum portare

ac prim;E sedis papae : sicut sacri Sardiccnses nec aliarum Ecclesiarum rectoros, sine reprehcnsione
canones decreverunt, et ejusdem apostolicae sedis insolenlias ojus ferre ; nec regiac dignilatispotestas,
pontifices Innocentius, Bonifacius, Leo, cx eisdem vel regni unaniraitas, cjus inquietudinem ac doho-

sacris canonibus promulgaverunt. noralionera sustinerc valcbat. Dc quibus quaedara,

ct juxta pluralilalera aliorum excessuum, in praefala
EPISTOLA SYNODALIS geslorum pauca invenietis quia el pro tempo-
scric :

ADADniANUM PAPAM ris brevitate, quoniam isdem Hincmarus constiluta

Suo nominc conciid Duziaceiisis nb Iliucmaro sibi die noluit vcnire ad synodura ct domnus rex ;

lihcmcnsi srripta. cum quibusdara opiscopis adcolloquium fratris sui,

(Apuil Lnl)lj., ibid.j
pro reconciliationc lllioruui ojus, ad patrom illorum

Domino sanctissimo ac revcrcnlissirao Palri Adria- ot fratrcm suum fostinarc accclorabal ; nc comraota
nQ, sanctae catholicae el aposlolicac Romanae primac cditione carne propinquos intor se corapugnantes
 ,

637 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 638

Christianornm parricidalis sanguis effunderetur [leg., A Sed et plura sunt alia, quae nobisloDgura est scri

et hac de causa ecclesiarum Dei res

bere : tantum de his quae in petitione domni regis
eftuaderet] ;

scinderetur, et sacerdotum ac servorum Dei facul-

contra cum in synodo data continentur, judicia ter-

tates diriperentur, et pauperes depopularentur. Ve- minavimus : reservato per omnia juris privilegio
apostolicae sedis, ac vestro judicio sicut sacri Sar-
rum Hincmarum ad hoc perducere multura
et ipsura
:

dicenses canones, ct decreta sedis apostolicae ponti-

laborantes non potuimus, ut secundum rationem et
auctoritatem ad objecta sibi redderet rationem. Sed ficum , Innocenti , Bonifacii, et Leonis , ex eisdem

obstrependo clamoribus, et inconditis vocibus , ea sacris canonibus promulgata decernunt. Eavero quse
quae verbis confitebatur, et in scriplis suis professus
metropolitanus suus et jam in altera. {Non exstat
fuerat, iterum denegabat, et ea qux negaverat, ite- schedula oblata synodo apud Attiniacum), et nuper

rum fatebatur. in ista synodo ad correctionem illius ,

quem per se

Propterea praemissis [praetermissis] aliis, quae in non valebat corrigere, legenda obtulit, idciro aucto-

gestorum serie invenielis, et quae in plurimis sui ritati vestrae dirigimus, ut expressius et certius, seu

metropolitani epistolis, et quse in ipsius Hincmari plenius, fastum et animi ejus duritiam, et irrevoca-

scriptis habentur : intermissis eliam quamplurimis bilera ipsius Hincmari pertinaciam cognoscatis ; et

"°''
pluriraorura querelis, qui datis petitionibus in synodo B ^^^.^'l^^^^'^:.':^^}!^'^''^^'^^^
satis coacte nos in eura, ipso compellente, damna-
adversus eura querebantur, tam de clericis et laicis
tionis sententiam protulisse.
ecclesiae suae, quam el de parochianis presbyteris,
et hberis horainibus, non solum suae parochiae, verura
Unde obnixe precamur vestram auctoritatem, ut

aliarum parochiarum. Intermissa nihilominus a lanto hujus incorrigibilis pestis taedio, nos etiam
et

ratione de auro, et gemmis quamplurimis et pretio-

suo judicio ,
quem longius supportare nequiviraus,

sis ; et multisac variis ornamentis ex auro et gera-

liberet : secundum decreta Bonifacii et Leonis, ea
quae juxta ecclesiaslicum morem, prout intelleximuS)
mis compositis, quibus Pardulus episcopus decessor
Laudunensis Ecclesiae pul-
non iniraico animo , vel aliqua cupiditate , aut gratia
iUius altare sanctae Mariae
depravati, juste et rationabihter ditfinivimus, vestra
chre satis ornavit : quod iste defabricavit : et sicut

ecclesiae dicunt, inde umgas ad quoque sententia roborando. Et si forte, quod non
ministeriales ipsius
putamus, visura vobis necessario fuerit, ut secundura
spatas, et balteos, et calcaria, atque ligaturas hosa-
Sardicenses eanones renovetis judicium, et detis ju-
rum ,
quas hosobindas dicunt, fieri jussit ; et suo
dices, scribendo episcopis qui in finitimis et vicinis'
fratri , et quibus sibi placuit dedit. Sed et de auro
provinciis sunt, ut et ipsi diligenter omnino requi-
purissimo ex calice, quod praefatus decessor suus
rant,
'' et juxta fidem veritatis ditfiniant. Vel si decre-
eidem ecclesiae contulit. Necnon et de alio auro, p
^'^"''^ '"i"*^^'^ ^ ^^"^'"^ ^'^^'^^o li^bentes auctoritatem
verum et de argento ipsius ecclesiae; sed et de ca-^
sulis pretiosis quas dedit quibus sibi visum fuit.
veslram, qui cum episcopis judicent, eo in gradu
,

adhuc Don restilyto, sicut sacri Sardicenses cano-

Necnon et de sacratopanno optimo ex altare sanctae
nes praecipiunt, non abnuiraus. Licet, quantum pos-
Mariae ,
quem ad saeculares usus dedit : et alia
sumus, redire ad laborem quo diu vexati sumus
pluriraa, quae ad ratioaem et judicationem mittere
refugere cupiamus : et ea quae propter verecundiam
non concurrimus.
eam de
sacerdotalis reverentiae tegi potius, quam publicari
Sicut nec de seditionibus aliis, praeter
optamus, si valuerimus, ad plurimorum nolitiara de-
qua rex eum accusavit per scripturam ,
praesens
ferri modis omnibusresultemus. Verumtamenquanta
praesentera ia synodo : in quarum una ipse fuit
possumus devotionis humilitate deposcimus, utetiara
et veniens cum pluribus armatis hominibus, et per-
in hac causa aobis canonicam ditfinitioaem serve-
raista vulgi multitudine, cum gladiis et fustibus
tis. Videlicet ut si, quod non credimus ea quae re- ,
ad raansum ubi mulier comitis regis, noraine Nort-
gulariler ditfinivimus prout sacras regulas intellexi-
manni, de parlu [raore femineo jacebat, ejecit eam
mus, vobis praesentaliter non placuerit veslra sen-
inde, et omnia quae ibi habuit, aurum argentum, ,

tentia roborare, noa antea comraunione sacerdotali,

vestimenla, pannos pluriraos , annonam, vinura, et
I^ ^^"^ ^^^P^,^^'"^,
ur antequam, secun- ,
generis diversi ac sexus pecuniam, sine raisso, vel ^
litteris, aut verbo regis, in sua parochia, et missa-
dum regulas et T.!l'^'!^''l
leges, in provincia, in qua causae
gestae, et judicata^ sunt, requiranlur. Quia usque
tico, illi per violentiam abstulit sicut in petitione :

ad nostra tempora nulla Patrum ditfmitione hoc Ec-

ipsius Nortmanni nobis porrecta ia synodo contine-
clesiis Gallicanis et Belgicis est derogatura prae- :
lur. In altera vero seditiono quae ipsius jussione fuit
sertim quia decreta Nicaena , sive inferioris gra-
concitata, sicut illi dicunt qui in ea hierunt unus ,

dus clericos sive episcopos ipsos, ut Africanum

homo fuit occisus. Nam quia doranus rex cuidara ,

scribit concilium , suis metropolitaais aptissirae

vassalIodeLaudunensiepiscopio,noraine Araalberto,
commiserunt. Sicut et S. Bonifacius exponit, scri-
cui beneticium reddere jussit, qaod ab eo injuste
bens ad Hilarium Narbonensem episcopum (epist.
tulerat, praecepit hominibus suis et familiae episcopii
3) " :Convenit nos iaquit, paternarura , saa-
Laudunensis illuc ire cum armis el fustibus, et inde
ctioaura diligeates esse custodes. Nulli etenim
illum cjiccre : sicut et factura est ; el fugato co,
unus homo videtur incognita synodi constitutio Nicaenae, quae
ibi fuit occisus.
 640
639 IIINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI.
Pcr A xel postulatioue, apostolicac sedi subreptum fuerit,
itaprcPcepit iit eadem proprie verba ponamus.
idem contcmptor et conculcator sacrorum cano-
unamquamque provinciam jus metroi)olitanos singu ut

[a/.,posse num in gradu restitulus, aut in nostrasprovincias ad

los habere debere; nec cuiquam duas esse
non audicnliam rcmittatur, aut sine audicntia in resti-
esse] subjcctas. Quod illi, quia aliler crcdendum
sancto Spirilu suggercnte sibimet, ceasuerunt.
» tutionemanere jubeatur, ut cum venia vcstra dica-
est,
Quod idcirco dicimus, ut advertat mus, ulterius quod isdera ab ipsis ordinationis sua;
Et paulo post : «

canonum prfccepta servare, primordiis seraper qua^sivit, ut in nostris provinciis,

charitas tua, adeo nos
quatenus nullius coercitionis rcspectu quidquid vellet, licen-
ut ita conslitutio quoquc nostra dilViniat,

metropolitani sui unaqua^que provincia iu omnibus ter agere posset, sciens nos dc singuUs Romam mit-
tere non posse usquetjuo iidem sancti Patres no-
rebus ordinationcm seraper exspectcl. Prudeutis- :

sime enim sancli Palres nostri juslissimequc vide- stri, qui adhuc nobiscum in suis constilutionibus

runt, » ut Africanum concilium ad Coelcstinum pa- vivunt, et sccundum tramitera sanctarura Scritura-

pam scripsit [conc.AL ep. ad Coelest.] <^ Quicunque rura, traditionemque apostolorum, proevcnti, ac in-
nec uni- spiritati gratia sancti Spiritus, de hujusmondifactis,
ncgotia in suis locis urbi orta sunt, finienda :

cukiue provinciffi graliara sancti Spiritus dcfuturam, qusi insolens, et transgressor sacrarura legum, ac re-

qua; sequitas a Christi sacerdotibus et prudcnter vi-

j3
gularum Laudunensis Hincmarus noscitur perpe-
deatur, et constantissime teneatur. ?Jaxirac autcm trassc, certa prsefixere judicia, cura domino iudeju-
y>

cum diflinitionc ac patiocinio sanclae cl apostolicae dicaturiadveniant, de ipsius in episcopaU cumma...

sedis secundum legcs et Africffi provincise canones, ordinc perpetratis, ac perpelrandis excessibus, sicut

illud ratum haberi posseostendalur judicatum, ubi hactcnus actibus ejus conhibendo non communica-
lestium necessariis personae absque sexus, vel sencc- vimus ; itain postmodum nuUa de eo judicia decer-
tutis, seu infirmitatis, vel raullorura aliorum
excusa- neraus, vel quamcunque proclamalionem apud quem-
Quoniam cunque faciemus. Vivat si sibi sicut vuU, consolante
tione impedimentorura, possunt adduci. »

aul testibus, lcgalitcr ac nobis ac consulente Apostolo, qui dicit : Nolite

nemo nisi aut scriptura,
sicut Ilincmarus suis communicure operibus infructuosis tenebrarum,
regulariter polesl convinci :

scriplis, ac subscriplionibus, et idoneis testibus est magis ct redarguite {Ephes. v.). Egimus enim de iUo
in synodo corara nobis conviclus. pro raodulo nostro.Quia sicut B. Auguslinusexponil,
« duobus modis nos non maculat maUis, scilicet,
Quia ergos nos, quantum scimus et possumus
si

•privilegiura sancloe ac prima) sedis Romanae, cl con- non consentiamus ejus operibus maUs ct si ea re- ;

scrvarc, cl obaudire, et extoUere cupimus, atque darguaraus. Non consensimus quidem

» irao et :

scilicet prmci[mi.u quciu B

principatu quem u. ejus opuid redarguimus
opera et quem
icuaiguunuo <.. corrigere non ,..
^i.v,.»* ^y,...^^.^ po-
satagimus
satagraius ,
,
« pro suo sciiicei ,
;
,

Pelrus apostolus Doraini vocc pcrccplum, Ecclesia ^ tuimus, judicatura a nobis Dei mediante sententia,
rcti- dittinitionis vestra) judicio reservavimus et sub ge-
nihilorainus subscquentri cl tcnuit seraper et :

» servet vestra palcrnilas, et a Deo in prima storum scrie, quaj acta suntpervcnerabilcm episco-
net :

et subjcclis pura nostrura Actardum, (lui synodalibus diirmilio-

sede constUuta aucloritas, nobis, filiis

cano- nibus noslris interfuit, patcrnilati vcstrai dirigimus

sibi episcopis ecclcsiastica privilcgia, a sacris
ac praedccessoribus [Locus corrupius]. Quod et de Rothado faceremus,
nibus, et vestris dccessoribus,
aposloUca sedes proprium legatis nostris facultas transeundi Alpes in illis
conservata. Quatenus et si

vigorem concessa aUis sua jura non

rclineat, et a se temporibus concederetur. Credite ergo fidei nostrae,
minuat. Sicut B. Grcgorius scribcns ad Dominicum quia non inimico animo, vel aUqua cupiditate, aut
gralia dcpravali eura judicavimus sed ipso inultis
Cartliagincnsem episcopum [cpist. 39.] « Dcccclc- :
:

quod vcstra fraternilas maxirais, atque diulinis cxccssibus nos corapel-

siaslicis, inquit, privilegiis et

scribit, hocpostposita dubitatiouc tcncat, quia

sicut Icnte ac per hoc creditc, juxta Sardiccnses cano-
:

termi-
nostra dcfendimus, ita singuUs quibusque Ecclcsiis nes, posse sufficerc, sicut rcgularitcr ncgotio

sua scrvamus
jura ncc cuiUbct favcnte gratia,
: nura imposuimus, noslrum judicium vestra roborante
ullra (juam mcretur irapertior nec ulli lioc quod ; sentcntia.

sui juris cst, ambitu slimulantc dcrogabo [«/., dc- D (Flodoard.,'/. iii, c. 21.) VcncrabUcm dcni^iue

rogo] sed fratres meos honorarc pcr omnia cupio,

;
fratrem, ct coepiscopum nostrum Actardum, (lucni
clerus ct plcbs metropolis Ecclcsioe Turonensis,
in
sicfiuc studco cos in honorcs subvchi [«/.,
honorc
singulos subvehij, dummodo non sit, quod alteri eadem ecclesia baptizalura, tonsum, ct nutrilum, ac
Et ad Natalem Salo- per singulos gradus ad ordincra episcopatus
prove-
jure ab altcro possit apponi. »

10. ep. 37.] Quod ctum, sibi incardinari dcposcit qucnuiuc vestra
nitanum episcopum : [indict. « :

tempo- paternitas nobis incardinandum, ctiam si locus cve-

vcrodicitis veslris leraporibus [«/., noslris
quai a decessoribus quoque niret in noslris rcgionibus in mctropoli recommcn-
ribus] debcrc servari,
incis(iuoquedccess.]tra(litactcusloditasunl: (lavit, auctoritali vestraj remittimus. Quatenus illum
[al., a
vobis placel, lcnore
al)sita nc slalula majorura consacerdotibus nieis
mc in pra>fala mctiopoli, co, si

in qualibct ccclcsia infringara (piia nuhi injuriani : archicpiscopum incardinclis, ut post dccessum illius

jacio, si fratrum meorum jura perturlio. « prajfata) mclropoli occlcsix clcri ac i)lcbiscIcctione,

Et si fortc, quod absit, cujuscuiuiuc sugg^cslione sicut reguke sacnu prxcipiunt, cl vclus consuctudo
 ;

641 OPUSC. ET EPIST. IN CAUSA IIINCMARI LAUDUN. 642

exigit, a suifraganeis et provincialibus episcopis ibi- A iropoli, eo, si vobis placet, tenore arcluepiscopum

dem metropolitanis ordinetur episcopus (Adrian., incardinetis, ut post decessum illius, prsefatae me-
ep. 2 ad cpisc, synod. Sucssion.) Quem licet, juxla tropoli ecclesicc, cleri et plebis electione, sicut re-

Antioclienos canones perfecto concilio, atque secun- gulae sacra3 pra?cipiunt, et vetus consueludo exigit,

dum apostolicas vcstras litleras vacanti Ecclesiae in- a suffragancis et provincialibus episcopis, ibidem
cardinare possemus : quia tamen Turonensis Eccle. metropolitanus ordinetur episcopus. Quemlicet juxta
sia ex antiquo metropolis, et beati Martini merilis Anliochenos canones perfecto conciUo, atque secun-
famosissima et honorabilis semper exslilit, et prae- dum apostolicas ve;tras Utteras vacanti ecclesiae in-

fatus frater noster Actardus venerabilis episcopus cardinare possemus : tamen quia Turonensis Eccle-
genio pallii ="
a benignitate vestra est honoralus : sia ex antiquo metropoUs, et beati Martini meritis

rationabilius vidimus, ut petitione cleri ac plebis faraosissima, et honorabiUs seraper exstitit ; et pr.-c-

ipsius ecclesiae, et consensu nostrae unanimitatis, ac fatus frater nosler Actardus venerabiUs episcopus,
fovore domni nostri Caroli regis gloriosi (Adrian., genio palUi, a benignitate vestra est honoratus :

epist. 28, ad CaroL), ac veslra auctoritate eidem rationabiUus vidiraus, ut petiUone cleri ac plebis

incardinetur Ecclesiae. Deus noster sanctitatem ipsius ecclesiae, et consensu nostrae unanimitatis, ac

vestram a;vo longiore orantem pro nobis custodiat, g favore domni nostri CaroU regis gloriosi, a vestra
doraine reverentissirae Pater in Doraino. Data auctoritate eidem incardinetur ecclesia}.
VIII Idu: , Septembr. praesentis quartae indictionis. De causa vcro fratris Hincmari, sutficienter vobis
gestorura series, quam per hunc vonerabilem fra-
trem coepiscopum nostrum Actardum, synodus
et

in parochia Rhemensi nuper habita, vestrae aucto-

EPISTOLA HINCMARI RHEMENSIS
ritaU Iransmittit, plenara notitiam intimabit. Cui
AD ADRIANUM PAPAM. post omnia gesla, quae de iUo gerenda fuere, cum
aUis episcopis et confratribus nostris, apud domnum
(Apud Labl)eura ubi supra.)
regem obtinuit [leg. videtur obtinui], ut quicunque
Domino sanctissirao et reverentissirao Patrum de clero, vel de famiUa Laudunensis Ecclesiae cum
Patri Adriano, priraae sedis apostoiicae et univer- iUo pergere veUet, licentiam haberet. Quem utinam
saUs Ecclesiae papae, Hincraarus, nomine non non vidissem, rainime autem iUum me ordinare in
merito Rhemorum episcopus, ac plebis Dci famulus. episcopum contigisset, per quem tantum scandakim
Venerabilem fratrera, et coepiscopum noslrum in nostrarum provinciarum ecclesiis, et in regno in
Actar Jum, sicut vestra dignatio cxiguitati meae Utte- ^_. degimus,
quo ___^ sine uUa necessitate commotum, et
,

ris suis praecepit (Adrian. epist. 4, ad Hincm.), in ^ diutino terapore hactenus est perduratura. Adeo ut

greraio dUeclionis suscepi, ct a paganis Norlmannis, non inconvenienter de eo dicere possem Bonum :

necnon el a pseudochristianis Brittonibus de sua erat ei, si natus non fuisset homo ille qui pro eo :

sede expulsum, consensu coepiscoporum Rhemensis ut ad episcopalem gradura provectus in reUgione

provinciae, ac favore domni nostri CaroU regis glo- proficeret, sub qua nutritus fuerat, pompas et ille-

riosi, in vacante ecclesia [Morinensi] dioeceseos cebras saecuU coepit sequi, et farailiaritates, ac con-
nostrae locum sacrificandi, et episcopale ministerium tubernia saeculariura delectari ; de negotiis saecula-
peragendi concessi secundum Sardicenses ca-
; et ribus serraocinationes fr^quentare ; cupiditatera et

nones (can. 3, 12, 21) immorandi Ucentiam dedi : avaritiara, non solura pecuniae, sed et aUitudinis, ac
et de rebus ac facultatibus ejusdem ecclesiae, larga turpis lucri emoluraenta sectari ; meas, et quorum-
benevolentia humanitatera exhiberi prsecepi : usque cunque correptiones aspernanter et indignanter
dum aptus et conveniens sibi locus evcniret, ubi accipere, et in sensu ac sapientia sua confidere ;

secundum praeceptionera vestram posset incardinari. sicut multi, proli dolor! in nostris regionibus sciunt.
In qua vacante ecclesia dioeceseos nostrae secundum Et ut aUa pluriraa specialiter coraputare oraittam,
apostolicas Utteras vestras, incardinari non potuit quae per plures annos in timore, et cordis dolore,
quia res Ecclesiae Namnetensis a paganis residuae, D de iUius moribus et improbabUibus acUbus, et etiam
longe ab Ecclesia Morinensi Rhemorura provinciae humana verecundia de insolentns ejus sustinui :

distant, et in duabus provinciis regulariter conscribi saepissirae iUum ct verbis, et scriptis, faraiUariter
non poterat. Nunc autem quia clerus et plebs rae- et per me, et per coraraunes farailiares nostros cor-
tropoUs Ecclesiae Turonensis, in eadem ecclesia ripiens, et ad recognitionem, vel correctionem ad-
baptizatum, tonsum, et nutritum, ac per singulos ducere non valens ; de his pauca corameraorabo,
gradus ad ordinem episcopatus provectum, sibi eura quae ante quadriennium in pejus proficiens, et ex-
incardinari dcposcit, quem vestra paternitas nobis crescens, cum virlute laborare coepit, ut caderet.
incardinandura, etiam si locus eveniret in nostris Ccepit enim clericos et laicos, qui eura elegerant,
regionibus in metropoli, commendavit, auctoritati per varias occasioncs atlUgere ; et ab cis, quae ha-
vestrae remittimus : quatenus illura in praefata me- bebant, vel acquirere potcrant, per divcrsa ingenia

'
Geniura pallii vocavit Gregorius {lib. vi, epist. 131) dotes ejus et significationes.
 :

643 HINCMARI RHEMENSIS ARCHIEPISCOPI. 644

subripere, et, ut dicam aperlius, rapere : indeque A potuil : sed ut homo nesciens quod futurum erat.
istum per improvidentiam ordinavi, et divini judicii
illos de loco, in quo nutrili fuerant, exterminaro
reci- non injusti minister exstiti quia, sicut timeo, aliis
ct alios prava; opinionis ex diversis provinciis
:

tam quam laici dc sibi peccatis meis hoc esse promcrui. Quanquam et san-
pere. Unde atHicli clerici,
apostoli cum B. Stephano, et aliis diaconibus,
comraissa ecclesia, coepcrunt se rcclamare ad do- cli

mnum regem, et ad meam exiguitatem pro quibus :

Nicolaum ordinaverint, nec tamen dictis et factis

iUius improbabilibus postea manifestis, per raanuum

satis superque laboravi ; sed aut paruro, aut nihil
profeci. Isdem autem pro rcclamatione suorura suarum impositionem communicaverunt {Act. vi).
contra domnura regem comraotus, de Sicut nec Sarauel culpam contraxit in ordinatione
hominum
rebus a Norlmanno invasis, quas ipse regi sine meo Saul quem divina jussione a se ordinatum, et a
:

ac coepiscoporum raeorum consensu concesserat,

Domino postea abjeclura diutissime flevit, veluti
sicut el ipse in suis (/ Reg. xv). Quia autera dice-
sacra narrat historia
ut eas Nortmanno beneticiaret,
misit illum apud vestram aucto- bant quod nepotem raeura episcopum ordinaverim,
scriptis fatetur :

ritatem, me inscio, sine ulla necessitate accusare, non attendebant quia et aUi per me sunt episcopi
non sunt mihi carne propinqui: et quia
ordinati, qui
per missura suum Celsanum. Et raandavit mihi.
domnus rex eura, et orane episcopium Lau- g non impedit ad quemquara ordmandum carms pro
quod
^ _. . .. . ,. ...,._•..
. .,» . . r^;nr.ii;tac
pinquitas, ci
si ordinandus
nvrl inailfl S 11 fuerit elCCtUS.
flierit electus, Ct petitus
et DetltU
dunensis Ecclesiae, exceptis principah ecclesia, et
fratrum, proscripserit secundum ecclesiasticas regulas. Nam et Dominum
episcopii domo, et claustro
a quo, et per quem coepit episcopatus, carne sibi
et confiscaverit, quia ipse saeculare judiciura adire
episcopo credens, scripsi propinquos legimus ordinasse episcopos.
noluerit. Ego autem ilh ut
minus caute, reprehen- Sed licet in isto nepote meo egerim unde gerao,
inde domno regi plura, et
quia nescio qualiter de hoc, et de ahis meis factis
dens illum de injusto judicio. Et quia non ita se
terribilis in consiliis supcr filios hominum {Psal.
res habebat, sicut idem Hincmarus mihi mandave-
assumpto eo mecum, Lxv) in occulto suojudicio, guiposidt tencbras lati-
rat, et postea ipse dixerat :

veni ad domnum regem, et una cura coepiscopis bulum suum {Psal. xvii) disponet scio tamen omni- :

antea, et poslea ssepius cgi, doinnura potentem advocatum, et misericordem judicem, « ante
nostris, sicut
placabilera feci. Postca vero sine mea quera est omne desiderium raeum et geraitus meus
regera ei

vel consensu, misit iterum ad vestram non est absconditus {Psal. xxxvii). » Consolatur
conscienlia,
me accusa- cnim me, quia recepi pro illo et per illum duphcia.
auctoritatera, non solura regera, sed et
qui- Quoniam sicut sanctus dicit Gregorius « Quos plus :

re, sicut in sanctitalis vestraj htteris inveni. In

caeteris diligimus, cum ab eis adversa patimur,
ma-
bus inter ca^tera inetur
continetur :
: « ministeno
Quare ministerio ^
Hinc- ^ jorem dolorem mala nobis ingerunt, quam qua^ ab
juris episcopahs in rcgi onibus istis abutar, et
externis inferuntur et plus in nobis ea tormenla
JEquivocus meus, venerabihs dun-
:

marus nepos, et
Sccviunt quae ab iUis patimur, de quorum raentibus
taxat episcopus, sicut audistis, non miniraa in ec-
prasumebamus quia cum damno corporis mala nos
clesia sua sustinet detrimenta si me tepescente :
;

cruciant amissae charitatis. Hinc est enim quod de

nullam potuit consolationera invenire. » Unde jure
Juda traditore suo pcr psalmistam Dominus dicit
:

vestrae aucloritati rescripsi {non cxstat Ikec epist.),

modo necesse rcpetere. Etquidcm siinimicus meus ^naledixisset mihi, sus-
quod non est
tinuissem utigue ; et si is qui oderat me, superme
humiUor esse
Sed ipse Hincmarus unde cautior el
me forsitan ab
magna locutus fuissct, abscondissem
debuerat, scihcet de mea intercessione, et domni co.Tuvcro homounanimis^dux meus, quietnotus
araa-
regis benignitate, inde elalus in superbiam, et
meus, simulmecum dulces capiebas cibos :in domo
rus animo effectus, non solum se non corrcxit, sed Domini ambulavimus cum consensu {Psal.hw), Et
maUs pejora semper adjecit. Et quia suis pravis rursum Ilomo pacis mece in quo sperabam, et qui
:

improbabiUbus moribus consentire non

actibus et edcbatpanes meos,magnificavitadversum mc sup-
vohii, el incaute suis mendaciis fidem accommodare Ac si de traditore suo
plantationem {Psal. xl). y>

imo iUum redarguere coepi ctiam contra

vitavi ; ct :

D apertis vocibus dical : transgrcssionem ejus tanto gra-

me irremediabihter se comraovit ; ct plura et raa- meus esse vide-
vius perluh, quanto hanc ab eo qui
jora scandala ct rcgi, ct regno, et mihi, ac cocpi-
batur, sensi.
scopis nostris, et ecclesia; suaj tam clericis quam
scripsi
Cui multa et muUipUciter ut se corrigerct,
laicis semper accumulavit. congregata, non puto
quae si in unuin corpus fueriut
Et horum scandalorura, licet non apertis vocibus, minoris foro voluminis, quam quinque
sunt Ubri
ab co, ut audivi, rae auctorcm esse
scandalizati Moysi. Et ideo ad scribcndum iUi me contuU, quia
dicebant ((uoniam eum scihcct nepolem mcum
:
sulforrenon poterat, qux iUi a me dicebanlur. Sed
episcopum ordinavcrara. Non altcndenles, (juia non audire,
ncc de uUo homine pationter aUquid potesl
apostolum, et quis dixeril,
ut Judam eleclum praesenti justitia ul sempcr non ipse loquatur nisi ca iUi ; |

eliam scri-
Saul rcgcm poslca reprobatum, dc quo scriptum qu;c in suo corde versantur. Contra quse

bonus, et non ernt virde /iliis ])ta ipsc muUipUcitcr, et irralionabililcr mihi
muUa
est : Erat vircleclus ct
nolens ea qua; illi scribobam sic intcUi-
rescripsU
Isracl mclior illo (I licg. ix). Deus omnia sciens or-
:

scd rac, cl ipsa scripta

non gcrc, sicut scnpta erant :

dinavit, cl nihil culpa) conlraxit, quia pcccarc

 :

645 OPUSC. ET EPIST. liN CAUSA HINCMARI LAUDUN. 646

repreliendere, et calumniari, atque refellere labo- A pinquis et extrancis non tamen pro eadem chari-
;

rabat. tate in Dei est amore flectendum. Quia pro affectu

Per quas inteUigens ilkira esse iucorrigibilem, carnali, sicut nec vaccae quondara portantes arcam
statui in corde meo,uUerius me apud iUum non ina- Bethsanies, non declinant a recto itinere (/ Reg. vi),
niter laboraturura : videns in eo impleri, quod de qui arcani Dei portant in mcnte : cognoscentes quia
Domino Immissiones per angclos
psalraista dicit : compassio proximis, et rectitudodebelur vitiis. Quaj
malos, viam fccit sonitcc irw succ (Psal. lxxvh). idcirco vestraE; sanctissimae auctoritati scribens, do-
« Cor, inquit Gregorius, Dominus prioribus raeritis lore cordis conslrictus, de illo per vocem luctus
aggravatura, juste permittit etiam subsequentibus emilto : ut sciatis, quanta non solum ego, sed et

maUgnorum spirituum persuasionibus faUi : quod ecclesiae Cisalpinarum regionum, et rex, ac regnum
dum digne in culpa trahitur, reatus jam in po^na nostrarumpartium perillum hactenus sustinuerunt.
cumulatur. Unde et irce suce Domino viara facere ;
Suggero enim paternilati vestrse, quia quandiu ia
est in eos qui punire in se causas recte noluerunt, hac mortali carne vixero, sicut metropohtanus cum
districle judicando dUatare : ut qui iUurainati agere episcopo rationem habere debet, quantura exmeest,
recta noluerunt, juste caecati adhuc faciant unde noc de parochia, nec de quacunque causa, raetro-
ampUus puniri raereantur. De quibus dicit Aposto •
g pohtana soUicitudine, cum Ulo uUam rationem ha-
lus : Ut impleant peccata sua semper (I Thess. ii), bebo quem diutius insolentem sufferre non valeo.
:

Et hinc voce angeUad Joannem dicitur : Qui nocet, Et tolerabUius raihi est, etiam corporaUter, oculura,
noceat adhuc ; etqui in sordibus est,sordescat adhuc aut manum, aut pedera abscisione amittere,
{Apoc. xxii).Et hincDavidait : Appone iniquitateia quam cura iUo, quem spe gaudens dilexi, et ea
super iniquitatem eorum, et non intrent in justitia gemens diUgo propter Deum, de suis insolen-
tua {Psal. Lxviii). Et hinc pev Moysen dicitur : Non- tiis contentionos sine uUa utiUtate conserere. Jam
du :icompletasuntpeccataAmorrlioeorum{Gen.x\). enim in rauUis, et per plures ab eo vcxato, necesse
Hinc per eumdera Moysen Dominus dicit Ex vinea : est mihi, ut non rixas, sed quietem exquiram. Qua-
enim Sodomorum, viiis eorum ;et propago eorum ex tenus qui jara terrainum meura exspecto, vel in eo-
Gomorrha. Uvaeorumuva fellis, et botrus amaritu- dem termino, per Dei misericordiara dicere possim :

dinis ipsis. Furor draconumvinum eorum,etvc7ie- Nunc dimittis servumtuum, Domine, secundum
num aspidum insanahile. Nonnc hcec condita sunt verbum iuum in pace {Luc. i).
apud me, et signatainthesauris meis ? Indie ultio- Caeterura vestrae paternitatis auctorilas nuper mihi
nisreddam eis {Dcut. xxxii).El quiarauUaeorum ma- Ulteras misit de presbytero parochiae nostrae, no-
la narravit, tamen iUico adjunxit. In temporequola-
p mine Trisingo, praecipiens ut plenariis scriptis re-
psus fuerit pes eorum {ibid.).El atrocissima peccata il- milterem vobis notitiam de causa ipsius. De pi >
lorum describuntur et tamenad ultionis diera adhuc :
sicut se rei veritas habet, vestrae auctoritati re-
subsequens lapsus adipiscitur, quo eorum culpae scribo.
cumulentur. Habent jam quidem, unde feriri me-
Quaedara Ubera feraina, soror hominis nomine
reantur sed sustinetur tamen adhuc peccatum
:

LivuUi, de ipsa in qua praefatus Trisingus pre-

crescens, ut peccantes possit acrior culpa curaulare.
sbyter fuerat ordinatus, accepit maritum fratrem
Jam meretur suppUciumpeccatum, et causa peccati
ipsius Trisingi presbyteri : et hac famUiaritate
sed exspectatur adhuc,ut augmentura suppUcii sub-
idera Trisingus cocpit frequentare domum fratris
roget peccatum et pana peccati. Quae in iUo com-
sui. Et, sicut idem Livulfus, qui in ipsa villa raa-
pleri videns, pro raodulo meo sequi decrevi quod
nebat, et parochiani atque viciniejusdempresbyteri
Dominus dicit : Non audivit populus meus vocem
dicebant, cum fUia uxoris fratris sui, quam de al-
meam, etlsraelnonintendit mihi:et dimisi eos se-
tero manto susceperat, coepit concumbere. Et qua-
cundum desideria cordis eorum ibunt in adinven- :
dam die ipse presbyter, atque praefatus Livulfus
tionibus suis {Psal. LXxx).Et : Vocaviet renuistis,
perrexerunt ad casteUura, quod Mosoraus dicitur, et
et despexistis
'^ omneconsiliummeum, eiincrepaito ... .
. .

,.../.
nes meas neqlexistis. Comedent iqitur hujusmodi,
I ^ . / ,
• 1

U
-rk
,..,•.
i

mebriaverunt se in quadam tabema contra nostrura

. , .

fructus vice suce, suisque

"^
.

consiliis
.... ,
saturabuntur
, ^
.

cpiscopale interdictum
luterdictum :
•

pre»bvtens
qui pr
, , • .
nostris
•

m•

omnibus synodis interdicimus, ut sicut canones

(Prov. i). ..

Africani ditliniunt (conc. Afric, c. 40) : « Clerici

Et quia ipse Dominus dicit : Sioculustuus dexter,
edendi, vel bibendicausatabernas non ingrediantur,
vel manus iua dextera scandalizat te, projice ea abs
nisi peregrinationis necessitate compulsi. » Et iste
te{Matth.\) : et odire nos proxiraos nostros praeci-
presbyter, gulae non peregrinationis necessUate, ad
pit, adhuc autem et animam nostram {Luc. xiv).
inebriandura se tabernam intravit : quia idem ca-
Unde beatus dicit Gregorius [homil. -57 in Evang.)
quia amandus quiUbet in hoc mundo nobis est ad- steUum non ampUus quam quatuor miUiaria a man-
versarius sed in via Dei contrarius non amandus
:
sione ipsius presbytcri distat. Revertentes autera

est nobis, etiam proximus. Quia Ucet amandi sint idera presbyter et Livulfus, cbrii, de praefato ca-
proximi, et impendenda charitas oranibus, et pro- stcUo, cceperunt verbosare inter se ", sicut ebrii

a Se prendre de paroles. Dixit AugusUnus Juliano Inaniter verbosaris, hoc est, multis nugaris, lib. in,
contra Jul,, n. 46.
 ;

JOANNES PAPA VIII. 648

647

solent facere, etillorumverbosalio eo usque proces- A nulla eorum vo.Tpostea penitus audiatur. Post an-
presbylero num et sexmensesreclaraantibusparochianisecclesiae
sit, ut de ipsa sua nepte iraproperaret ;

et c contra ipse presbyter opprobria quse invenire inquaidempresbytcrfuerat ordinatus, se non

ipsius,

potuit, eidcm Livulfo retulit. Idcm autem Livulfus haberepresbyterura (dccst aliquid ad sensum) nam :

manu portabat, bis percussit Trisjn- quia Romara perrexerit, ignoravi, donec post tres
fuste, quem in
irruens menses, quam in loco ejus fuit presbyter ordinatus,
gum presbyterum. Tunc ipse presbyter
super filium Livulfi, qui spatam ad coUumportabat, Roma venicns raihi htteras vestrae sanclitalis atlulit.

canonibus autem Africae provinciae concilii

eamdem spatam et volens percutere eum
extraxit ;
In
quarli capitulo 67, de seditionariis et usurariis, ne
per medium caput, ut illum occideret, levavit idem
clerici fiant scriptura est ita {conc. Carth. vi, can.
Livulfus manum contra spatam, et suscepit spalae

abscissisunt duo digiti de eademmanu 6G) : « Seditionariosnunquamordinandos [a/.,ordin.

ictum, et illi :

putavit pesbyter illum clericos], vcl injuriarum suarum ultores. » Et si ta-

et cadenle illo de caballo,
mortuum, ct saliens in caballum illius perrexit lesordinandi non sunt, colhgendura est. quid me-
esse
domura suam. reantur qui post ordinalionem, admittere talia non
audiens, vocavi eum ad formidant. Et antiqui Patrum canones in synodo,
Ego vero perraultos hoc
comministrorum
praesentia clericorum ac cui plurimi metropolitani cum suis suffraganeis in-
rae, in
^ terfuerunt, decernente Antiocheno concilio perfe-
nostrorum, et interrogavi eum, ac veritatem. Qui
ctum illud esse concihum, ubi interfuerit metropoli-
de feraina de qua reputabatur, negavit quod cura ea
lanus antistes, raanifesta sententia decreverunt
non concubuerit. De volunlate autem quia eo ,

Tolet. iv, can. 43. Habetur23, q. 8, Clerici

ordine sicut prajmisi ipsum hominem occiderc
,
{conc.

qui juxta vocem Joannis qui) : « quacunque seditione arma

ut clerici, qui in
voluerit, confessus fuit :

volenles sumpserint reperti, amisso ordinis sui gradu

apostoli homicida convincitur. Ego autem, sicut
de presbytero suae parochiae in raonasterio pocnitentiae detrudantur. » Et Zacha-
beatus Augustinus
Xantippo primati suo scripsit, quae negavit, Deo rias papa Bonifacio episcopo Moguutino scripsit, ut

episcopos, presbyteros, aut diaconos sanguiuera

dimisi ;
quse occullare permissus non est, judicavi
ab otficio sacerdolali removi, donec ad syno- Christianorum seu paganorum effudisse repertos, ab
et eum
eisdem ecclesiasticis gradibus reraoveret. Et jam
dura comprovincialcm veniret, ct ibi cum certo
plusquam duo sunt anni, ex quo praefatus Trisingus
episcoporum numero, sicut Carthaginenses praici-
suprascriptumLivulfum volens occidere, demerabra-
piunt canones {canon. Afric. c 95 conc. Carthag. ;

quando hanc relationem, ut jussistis, veslrae

III, certum iiaem acciperet.
can. 8), causa ipsius
vit,

auctoritati Iransmitto. El quia populus sine presby-

Isdem autem, cum plures synodos in provincia no-
C tero tandiu manere sine periculo dimitti non potest,
stra babuerimus, ad synodum postea nullara venit.
annum sex menses exspectavi, et pro vestra sapientia sufficientissime novit. Deus omni-
Quem per et
Et dccernentibus sacris potens sanctitatem vestram ad doctrinara et corre-
se in synodo nihil salegil.
v. can. ut quotlcs ctionem sanctae suoe Ecclesise in suo coepto servitio
canonibus (conc. Carthag. 12) :

per annorura raulta curricula conservare dignetur,

clericiconvicti, et confessi in aliquo criminc, sifor-
doraine sanclissirae, et revercndissirae Patrum Pa-
tecausce adesse voluerint, et innoccntiam suam as-
serereintraannumexcommunicatio7iis hoc faciant. ter inDomino.
Si vero intra annumcausampurgare contempserint,

ANNO DOMINI DCCCLXS.XII.

JOANNES PONTIFEX ROMANUS.

VIII
NOTITIA HISTORIGA IN JOANNEM VIII
Anctore, ut creditur, Pandulfo Pisana.
Ital. Script., tora. III, cx codice ras. Valicano.)
(Apud Muratori, Rcr.

in
D conquostuscst. Monastcrium onim sancti Petri
Joanncs VIII, nationc Romanus, cx patre T.undo, Gotluffiia
beatissmius (luo quioscit corpus boali .Kgidii in finiluis
sc(ht annos dcccm, menses duos. Hic (]uondam rex
prircipue Vallc IMaviaua, quam vallom Flavius
pro ulihlalc omnium Ecclosianim Dci, ot exmde
ilincre boalo l'>i(lio(lonavorat,ot sanotus .Egidius
pro (;alUranajEcclosiir,Archilcm marilimali domno
(lonationom inlo;;riter Komana' Ecdcsiaj ot
doduclus csl ubi Lco al>basin i)ra>scntia ojus vc-
nai)a'Uonodiclofoccrat, ct ibi in voneratione apo-
;

niens. contra Gisbcrtum \lUilux-., t. VII Miscrll., Pauli monasicnum

slolorum principum Pclri el
Gilbcrtum, hic ct infra\ Nemauscnscra episcopura
649 NOTITIA HISTORICA. 650

aedificaverat, prsefatus Gisbertus Nemausensis anti-
stes praedictum raonasterium quadam temeritate in-
vadens, eidem Leoni abbati abstulerat. Deinde prae-
ceptum ex rege Francorum exceperat, in quo nec
firmitatem credens, Romanum pontificem adiit, su-
per hoc auctoritatem furtira quasi de suis apostoli-
cam exquisivit. Sed sanctae recordationis domnus
Nicolaus papa, licet hujus fraudis esset ignarus, di-
vino tamen Spiritu plenus, oranes de hoc legem
quaerentes excusare sategit. Sed domnus Joannes
papa cum munimentum chartarum ejusdem raona-
privilegium, quod Romaefid., quod
sterii requireret,
Romanus] venerabihs papa Benedictus sancto ^Egi-
dio corporahter tradiderat, ei oblalum est. Tuncdo-
mnus papa Joannes per Deus dedit ducem Ravenna-
tem, advocatum suum, contra Gisbertum Nemau-
sensem episcopum, ipsum monasteriura quaesivit,
Tunc ambarum partium advocatis per fidejussorem
legatis, exsecutionem [id., exsecutore] duntaxat Gre-
gorio scriniario, et Deusdedit agente, voluit idem
Gisbertus episcopus per praeceptum domni Nicolai
piae memoriffi ibi relectura, quodfurtimquasi de suis
ex apostolica sede fraudaverat, et per praeceptum
quod ex quodam rege Francorura falsum exceperat,
in quo nec ulla firmitas subsistebat, defendere. Sed
domnus papa omnes episcopos et judices Roraae, vel
provinciales sub anathemate excommunicationis ad-
monuit, de hoc rectam legem dicturos et facturos.
Tunc Rostagnus Arelatensis archiepiscopus, et Ari-
bertus (a) Ebredunensis archiepiscopus, Waldbertus
Portuensis episcopus, Paschalis Amerinus episcopus,
Radbertus Valentiae episcopus, Litiduinus [Baluz.,
Lituinus] Massiliensis episcopus, Ictarius Vivariensis
A episcopus, et alii episcopi provincice et judices,
Joannes dux, et Dativus [id., Daturus] Ravennae,
Ardus, Adbertus, Guisalfredus, Arderardus, Codul-
fus [id., Gondalfus], et alii nonnulli provinciales
judices, ut praeceptum lectura audierunt, raox co-
gnoverunt apostolicara domni Nicolai censuram, cx-
cusare de hoc legem quaerentes. Et dixerunt per il-
lud praeceptura hoc raonasterium non posse defendi,
judicantes statim ut pra?fatum raonasterium Gisber-
tus episcopus domno papaeredderet, et poenam inva-
sionis sibi componeret. Tunc ipsura advocatura
Deusdedit ducera Ravennafem domnus papa illuc
transmisit, qui super hoc corporalera traditionem
de oranibus rebus praedicti raonasterii tam intus
quam extra a praefato Gisberto episcopo recepit.
Deinde in Galliara transitura faciens anno Incarna-
tionis Dominicae 879, xv Kalendas Septembris (b),
indictione xi, anno pontificatus sui in sanctissima
[id., sacratissima] sede beati Petri apostoli sexto,
gapud Trecas civitatem [/d., sexto, mense Augusto,
Trecas civitatem], in praesentia dorani Ludovici se-
renissimi regis concilium permaximum celebra-
vit (c). Hujus etiam teraporibus floruit Anastasius
Roraanae Ecclesiae bibliothecarius, qui, tara Graeco
quara Latino eloquio pollens, septimam universalem
synodura de Graico in Latinum transtulit. TranstuHt
etiara de Graeco in Latinum Hierarchiam Dionysii
Areopagitae Athenarum episcopi, scriptara ad Tirao-
theum episcopum Ephesi, et direxit Carolo impera-
tori filio Ludovico. Transtulit etiam de Graeco in La-
tinura Passionem sancti Petri Alexandrini archiepi-
scopi, et Passionem sancti Acacii, sociorumque
ejus, et Vitam sancti Joannis Eleemosvnarii.

(a) Nomen Ariberti Ebredunensis episcopi deest 879, indict. ix, et concilium Trecense fuisse cele-

apud Baluzium. bratum m.nse .\prih. Quod cum constare non possit cum
veritate historis, notas illas correximus, ut in re certa. >
(b) Apud Baluz., an. 878, xv Kal. Sept. Haec idera
adnotat : « In veteri codice legitur ea acta esse anno G (c) Caetera quae sequuntur desiderantur apud Baluzium.

ALTERA DE JOANNE VIII NOTITIA.

(Ex Conciliis Mansi.)

Joannes (a) sedit annos decem, dies duos. Hic cere, vel census ab eo ad suraptuspublicosseudona
decreto suo statuit ut nuUi ducum liceat quemhbet quaelibet exigere, sed nec coram laicis episcopum
episcopum in praesentiam Romani praesulis introdu- concessit. Clericos et sanctimoniales, pupillos et

(fl) Joannes. Anno Rederaptoris 872, decirao none reditum ad Ecclesiara, prout octava synodo constitutum
Kalendas Januarii, teste Aimoino, Joannes, patria ] fuerat, juste denegaverat, Joannes papa, petentibus iliud
et natione Romanus ei archidiacono factus
, est Basilii imperatoris et Hierosolymitani patriarchse legatis,
pontifex liujus nominls octavus elcctione , unctione
, post obitum Ignatii ad communionem Ecclesiffi recepit,
et coronationc Caroli Calvi, Ludovici Balbi et Caroli ejusque reditum ad sedera patriarchalera non sine gravi
Crassi trium iraperatorura, post obitum Ludovici II, existimationis suae jactura notaque cathedrse pontificioe
ordine pra?dicto succedentiura celeberriraus. turpissima approbavit. Ne Photius ante tinera vitae ad poe-
Hic, cum Saraceni totam fere Italiam depopula- nitentiam reciperetur, in concilio cecumenico viu non
rentur ,omni auxilio hominum, in quibus spem tantum constitutum, verumetiam singulorum juramento
expellendorum Saracenorura collocaverat, plane destitutus, firmatura erat. Non ignarus hujus constitutionis sacra-
a barbaris et intidelibus pacem et quietem annuo censu ac tissiraae, neque irameraor fortasse sui ipsius juramenti pon-
tributo redimere coactus fuit idque justo Dei permissu tifex, contumacem
:
ha;reticum nulla ratione ad poeni-
contigisse videtur, ut scilicet hoc exemplo suo instructus tentiara, multo minus ad dignitatem patriarchalem rece-
agnosceret se post obitum Ludovici imperatoris 11, suasu pisse, sed potius anatheraatissententia perculissc debebat.
malesuadaj carnahs prudentiffi, Carolum, a quo contra Sa- Irapetraverat ista Photius sine dubio per intercessionem
racenos majora quam a Ludovico fratre subsi lia exspe- Basilii, per unionis, pacis et concordiae ecclesiasticae, au-
ctabat, male elegisse, creasse et coronasse imperatorem xiliique contra Saracenos ferendi pi"omissionem, perque
[errat hic in multis Binitis), quem propter aheni regni falsorura plurium enarrationem, quasi omnes orthodoxi
invasionem, exemplo prsdccessoris sui Adriani II eccle- pro sui restitutione intercederent verum ista ratione non
:

siasticis censuris merito exagitassc debebat. Photium, qui

tara Joannes cxcusatur, quara majore ignominia alTicitur,
per fraudem et imposturam admirabilera, quara idera ut qui ab eunucho et seraiviro orani robore enervatus, se
Nicetes prolixius enarrat, cuique Ignatius adhuc vivens ferainara potius quara virura esse declaravit. Si quis

Patrol. CXXVI. 21
 JOANNIS PAP.E VIII. 652
651
eos A dare vel accipere praesumpserit, ecclesiastica com-
viduas sub tutela episcoporum esse decrevit, et
munione tandiu judicamus manere privalum donec
ad ssccularia judicia trahi modis omnibus interdixit.
,

Quemlibet autcm ducem vel alium contrabocc agea-
lem, excomnumicandum esse decrevit perseveran- ;
tem vero anathematis vinculo innodandum.
Idem inter canera de decimis sacerdotibus dan-
dis ila prtecepit. Quas scilicet decimas unumquem-
quc fidelem illi sacerdoti dare censuimus, in cujus
parochia cum procul dubio conslat sub episcopi
proprii ditione (a), iiuia ad hoc rccipiendum
ab
episcopo suo estconslitutus, manere, et ideo nul-
lum aUcrius diaceseos sacerdolem aut Lcvitam
alteri jurc ca novum (b) debita luijusmodi
audu-e
impudenter, vel temere qu3ercrc,aul accipere dam-
nationem vcl donationem (c). Eura vero qui ahlcr
secundum hoc nostnB apostolicae auctoritatis capi-
tulum studuerit agere.
Hujus temporibus Ludovicus imperator, ab Adal-
giso Bcneventano duce coustrictus, timore vitE,
jurejurando hrraavit, nunquam se Beneventi iiues
tunc
ullra intraturum, nequ^ ex periculo injuriae
sibi illatae vindiclam aliquando exacturum. Ab hoc
aulem juramcuto postmodum pracdictus papa eum
Romx absolvil auctorilate Dei et sancti Petri, af-
lirmans nihil sibi obesse, quod ob mortis periculum
evadendum coactus feccrat, nec sacramentum esse
dicendum quod contra salutem reipublicae, quaravis
cum mullis exsecratiouibus, fueril prolalum.

cum Baronio crederet e.x hoc facto fabulam de Joiinne VIII, (o) Locus mendosus.
non papa, sed pnpissa, originem sumpsisse, non malc for- {b) Ea novtim. Forte canonim.
tasse sentiret. Haec ex Niceta et Aimoino Uaron.
tom. X in
(c) Forte tantum donationem.
Vite Joannis. Sev. Bin.

JOANNIS PAP/E VIII

EPISTOLyE ET DEGRETA
ORDINE CHRONOLOGICO DIGESTA.
unde hausimus non inscribimus, Conciliis Mansi ascribas.)
(Epistolas seu decreta quibus fontem

PHILIPPI JAFFE MOINITUM.

(Regesta Pontificum Romanorum.)

guod superest, Registri Joannis VIII fragmentum

nuantimnauc merito habetur amplum et grande,

sceculo confectum esse testetur ren^ius in

PT rndire exoressum Renistrum cst, eum undccimo demum
i?ch?v fur aC rulsche Geschichtskunde, V, 32. Sed quoquomodo seseres habeat, deepistolarumdiebus
extncari.
nihil debuit usquam ex pravailla formula

B indictionis, aut per temetipsum defcras aut trans-

I.
mittas, sciens quia si hoc condicto teraporc redditus
AD ANNONEM FRISINGUENSIS ECCLESI.E EPISCOPUM. nobis non venerint, nuUius alterius nisi tuai morosae
Fragm. (Anno 873.) negligentiae specialiter iraputandum. Precamur au-
tem ut optimum organum cum artifice, qui hoc mo-
Ut Ecclesix Romance debitos redditustransmittal.
derari et facere ad omnem modulationis clTicaciam
sedemapostolicara,
EfTicaciam luae fidelilalis circa possit,ad instructionemmusicacdisciplinac, nobisaut
quam tuis extuleras, operibus te quatenus
nirairura littcris
deferas, aut cura eisdem redditibus raittas,
approbarc vclle satis devotissimc promittenlera et dum vilc raelaliura beato Petro conferre feslinas, ab
gralanlcr acccpimus cl pro commcndationc rcrum 00 aurea regni ccclestis munera capessas.
Romanac Ecclcsise provisioni tuae.utasseris, commis-
II.
sarum. Noveris itaqucnupcrrime nos litteras dilecto
cl cpiscopis ct comi-
AD WILIBERTIM COLOMENSEM ARCHIEPISCOPUM.
iilio nostro Ludovico regi, scd

tibus Italici rcgni qui carum rcdditus nobis deferri Fragm. — (Anno 873.)

salvos faciant, transraisisse, nihil^iuc aliudsupcr- Pallium, nisi post consuetam fidei professionem,
dari non debet.
cssc cognoscimus nisi ut aurum aliasquc spccics
C Oplatum tibi paliium nunc confcrrc nequivimus,
quas tc coUegissc faloris simul cum pr.otoritaj indi-
(juia fidci \nx paginam minus quam oporleal
conli-
ctionis minus fuorunt rcddilibus sub omni ple-
([ui
ncrc reperimus cum videlicct iu ea nullam sancla-
niludine nobis per lolum Soplembrcm futunc vii
:
653 EPISTOLJ; ET DECRETA. 654

rum universaliura synodorum, in quibus fidei nostraeAjudicaremus. Unde quia non esse justos mediatorcs
symbolum continetur, nec decretaliuni pontificum oportet, unius autem mediator non est, eosdem
Romanoruraconstitutorum, secuudummorera, feceris vexare longius proficiscendo noluraus, sanctitati luae
mentionem ; sed nec illara propria subscriptione super hujuscemodi controversiae circumstantia, vice
munieris, nec aliquera qui hanc jurejurando firma- nostra delegata hortaraur, ut statuto et indicto tera-
ret miseris. pore venerabiles Linlfridum Ficinensera, Paulura
Placentinum ad certura accersias, et uxore
antistites
III.
jara memorati Radulpbi missis vestris et htteris ad-
AD LUDOVICUM II IMPERATOREM.
vocata, quae legis sive mundanse sive divinae sunt,
Fragm. — (An. 874.)
super utroque conjugeincunctanter exerceas, secun-
Asseruntur qucedam Ecclesice Ravennatensi prcedia. dum pra^stitulam vobis sacerdotalis mensurara dun-
Nara monasterium sanctae Mariae in Coraaclo, quod taxat officii. Quae si post vocationem vestram, quam
Pomposia dicitur, et monasteriura sancti Salvatoris tertiam esse post secundara nostrara procul dubio
in monte Feretri, aliudque raonasteriura quod voca- constat, ad virum proprium, collata sibi legali et

tur sancto Probo, atque colonos in territorio Ferra- indubitabili se libertate purgandi, minirae redire
riensi et Adriensi et Gallicata et Fanventillara Ra- g delegerit, examenque sanctitatis vestrae subterfu-
vennati archiepiscopo non abstulimus, sed ea mona- giens declinaverit, a sacris et sanguinis Doraini
steria et loca ab antecessoribus nostris possessa nostri Jesu Christi communione in idipsum una cum
reperientcs possedimus hactenusque jure proprio re- spiritu nostro convenientes, tara ipsam quara ne-
tineraus. Alia quoque loca et villas et praedia de qui- quiter eam tuentes et defendentes consanguineos,
bus aliquam functionem per d jam annos Ecclesiae quinimo fautores ejus omnino communicatores,
et

Ravennas recepit, volumus ut pristinam functionera donec obediant, sequestrate.

et dationem eadem Ecclesia deinceps recipiat. Et
V.
quia eidem Ecclesiae alia loca nec tuliraus nec oc-
cupari fecimus, habeat quae hactenus habuit absque
AD LUDOVICUM REGEM GERMANIiE.
praedictis locis, id est Gallicata et raassa Faventilla,
(Anno 874.)
Privilegia RoniancB Ecclesice non nisi centum
et absque praefalis monasteriis, quousque in prae-
annorum prcescriptiones tolluntur.
sentia nostra et ipsa loca quae sua esse putat, no-
strae potius Ecclesiae lege et ratione pertinere ora-
(Apud Grat., Decr.^ caus. 16, q. 3, c. 17.)

nimodis cognoscetis. Datum iv Kal. Febr., indi- Nemo

de annorura numero resultandi sumat
ctione vii. I
fomentum, quia sanctae Roraanae, cui Deo auctore
IV. servimus, Ecclesiae privilegia, quae in firraa Petri
stabilitatis petra suscepit, nullis teraporibus angu-
AD ANSBERTUM ARCHIEPISCOPUM MEDIOLANENSEM.
stantur, nullis regnorum portionibus praejudicantur.
Fragm. — (Anno 874.)
Sed venerandae Romanae leges, divinilus per ora
Vir spectabiiis Rudolphus nomine, imperatorius piorum principum promulgatae, rerura ejus prae-
homo, nos nuper adierat, queritans et asseverans scriptionem noa nisi per centum annos adraittunt.
se uxorem suara noraine Bavam zelo pudoris fer-
vente, obscenae suspicionis macula denotasse, ac VI.

sinistra crebrescente faraa carnahs accusatione cri- AD PAULUM EPISCOPUM.

minis irapetisse. Qui cum hanc ad purgandura se- (Anno 874.)
cundura legis propriae tenorera parentibus ejus el Commonitorium Paulo episcopo fungenti legatione
consanguineis tradidisset, ultra spatiura anni fuerit in Germaniam et Pannoniam.
sub criminalium reatu caluraniarum retenta. Qua de Non enira solum inter Italiara ac caeteras Hespe-
re nos, aequilatis amore succensi, apostolica paren- riae provincias, verum etiam intra totius IUyrici
tibus ejus auctoritate praecipimus quatenus mediante fines consecrationes, ordinationes et dispositiones
raense Augusto praeteritae septimae indictionis sive D apostolica sedes antiquitus patrare consuevit. Porro
purgalam, sive aliter eamdem feminam viro proprio si de annorum numero forte causatur sciat quia
reddidissent, haud dubium quin subituram si non inter Christianos et eos qui sunt unius fidei nurae-
saecularis legis, saltem mede-
ecclesiasticae pietatis rus certus aifixus est. Cum tamea ubi pagano-
lam. Alioquin corporis et sanguinisDomini nostri rum et incredulorum furor est in causa, quaa-
Jesu Christi se noscent cum ea comraunione pri-
talibet pertranseant lempora juri [non] praejudicant
vandos, qui ncc raundanarum vel divinarum legura
Ecclesiarum, quae corporalia nescienles arma, solum
censuram,nec apostohcae sedis reverentes decretum. Dorainum propugnatorem suura, quomodo ei pla-
Horum nihil, ut praedictus vir ad nos iterato veniens cuerit misereri patientem, exspectant. Vcrura, si
relulit et ipsius rci exitus innuit, agcre curaverunt. annorura prolixitas in talibus impedit, ergo Deus
Quamobrem in sacro coramunionis munere secundum ipse reprehendcndus, qui post quadringentos et
quod illis iutentando comminati fueramus, eos me- triginta annos filios Israel de servitule Pharaonis
rito privareraus nisi alteram partem audiendam fore e fornace ferrca liberavil, el qui hominum geaus
 ^^^
JOANNIS PAP^ VIII.
ggg
clauslris inievm ei A^mo^ A lucos de terra Juda ^/ Par. xix)Quantumprsterea
post lon^a tempora
itnipu de
desislere,
^.^ ^^^ delectabile ab inimicorum Uei pace
num polent.a er.puit.
^^^^^^_ Psalmog.-aphus manifestat cum dicit Nonng :

VII. etsuperini-
qui oderant te, Domine, oderam illos,

AD LUDOVICLM IMPERATOREM. micos tuos tabcsccbam Perfecto odio oderam '!

illos,

Fragm. — (An. 87:3.)

inimici fncti sunt milii (Psal. cxxxvii). Ex quo, di-
Castri Fclicitalis quanto ci-imine
Excommunicatur Rainaldus leclissimi f.lii, palenter ostenditur
velut
episcopus. cum pessimis pax lenetur, si propheta tantus hoc
pro Deo
Quahter Rainaldus Castri FeUcitatis episcopus in hostiam Deo obtuUt quod contra pravos
super homicidio tam penes apostohcam
quam penes inimicitias excitavit. Hinc Levi Iribus,
assumplis

imperatoriam sedem pubhco murmure fuerit deno- gladiis per castrorum media transiens quia feriendis
tatus, et Gregorio
nomenclatore misso
dilecto filio noluit pcccatoribusparcere, Deo manus suas dicta

et apocrisiario sanctae sedis

nostra; cum Gregorio esl hinc Phinees peccantiura civium
consecrasse :

vesliario sacri nostri pa- percuht,

iUustri magislro mUitum ac gratiam spernens, coeuntes cum Madianitis
triarchiiapud dilectissimam fiham nostram impera- et iram Dei iratus placavit.
percmpti ju- scien-
tricem Augustam consislente, a matre Quia fidehbus et mysterium Christianitatis
et ad
B Scriptura-
venis aliisque parentibus fuerint impetitus, tibus loqui nos credimus, per sacrarum
purificandum se a nobis per frequentes excommuni- rura testimonia longius tendere devitamus,
dileclioni

catorias epistolas accesserit Romam coaclus, Donatum venerabilem episcopum, cujus laus
sere-
vestraj
nitati vestraj crediraus manifestum. Sed quia idem est in sancta octava synodo,
etEugeniumreUgiosum
Romam veniens purgationis suse tempus praeripuit, presbyterum, dilectos fiUos et consUiarios nostros,

indicta pro se synodo deputatum sibi a

nobis lo-
et ecce dirigimus.
per Urbis se
cum, fraudulentus excedens more furis
X.
sibi iUata
inuros dejecit, et vera fuisse crimina, qua?
aucto- AD CLERUM SALERNITANUM.
sunt, indicium subterfugiens propalavit, hinc
(Anno 875.)
ritateDei omnipotentis sanctorumquc apostolorum
JoANNES VIII clero et ordini Salermtano.
principum et nostrse mediocritatis ab omni ecclesia- qui tempore sanctissimi
De Ulis presbyteris
simul et Chrisliana coramunione penitus seque-
decessoris nostri domini papae Nicolai excommu-
stica

straraus. pra)sumpse-
nicati sacrum rainisterium contingere
VIII. sancli canones
fint, ipsi in se damnationis sicuti
AD LUDOVICUM II IMPERATOREM. Tamen quia mise-
Q statuunt, sententiam incurrerunt.
(Fragm. — An. 875.)
ratio apostoUca veniam solet praestare correctis, ob
Legis auctoritate dissolvitur quod contra eam fit.
muUitudinem misericordiae iUis hanc indulgentiam
(Apud Grat., Decr. 1, dist. 10, cap. 9.) exhibemus, ut sancta coramunione saginati studeant
quia quod contra leges tribus continuis annis per hebdomadara orani se-
Vides, fiU charissime,
cunda et sexta feria, aut a vino, aut a cibo fcocto
accipitur, per leges dissolvi raeretur.
ut alibi lcgilur] penitus jejunare, et uUra lugenda
IX. nequaquam commiltere.
AD NEAPOLITANOS, S.VLERNITANOS ET AMXLPHITANOS XI.
Fragm. — (An. 875.) Excommunicantur qui de morte Romani clerici

suspecti erant.
Conscientia vestrae in Christo dilectionis juste di-
qui cum ejus
Fragm. (An. 875.) —
judicet, quantura Christo aversi sunt hi
Qui de homicidio Romani religiosi clcrici suspe-
infideUbus contra prohibitionem Pauli tanti apostoU
cti, a nobisque canonica^ suae
excomraunicationis
poUutara foederis incunt unitatem. Cum enim regis
indi-
quocunque participio conjunguntur, intenlione, mediante Junio praesentis octava;
rebellionibus
et ob hoc per
parUer maieslaUs criminibus obnoxii judicantur pa- D ctionis. vocati vemre contcmpserunt
secundo et tertio advocati, extre
quantum a corpore noslras hltcras
rique sentenUa condemnanlur :

mum vero per Joannem, Leonem episcopos omni-

Christi probantur extranei, qui ejus liostibus focde-
moda communione privati, quia apostolatus judi-
rati, membra ipsius tanto pcrniciosins lacerant,
cium hactenus subterfugisse et neque venisse neque
quanto Dei coUiminant? Itcm.
vicinius Ecclcsiffi
misissc probanlur auctoritate sancti Spiritus ana-
Quantum autera Deo sit exsecrabile cum impio
:

thcmatizatos esse decernimus quousque futuris Ka-

fa-derapangerc, luculeutcr ex hoc dcprehenditur,
purificari
de antcacca vila lendis Octobribus, futura' nonac indictionis
quod Josaphat rex Juda, qui tot
amiciliis incrcpatur, canonicc mereantur. Si autein neque tunc plcnissi-
praeconiis cxtolUtur, dc Achab
mam nobis satisfactioncm ostenderint, perpetuo
cum ei per Jehu prophctam dicitur : Impio prtcbcs
anathomalc tcncantur inncxi, ita ut quicunque
auxilium, et his qui oderunt Dominum amicilia
amodo eis in cibo, potu vol oratione communicavc-
jungeris. Et idcirco iram quidem Domini mercbaris,
pari cum eis anathematis scntentia coUigentiir.
scd bona opcra inventa sunt in te eo quod abstulcris
rint,
 ,

657 EPISTOLiE ET DECRETA. 65S

XII. xin.
AD MOXACHOS S. VEDASTI ATREBATEXSIS.
PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO FULDENSI.
(Anno 875.)
(Anno 875.) Confirmat omnia contenta in diplomate Caroli
imperatoris.
Monasterium Fuldense cum universis cellis, eccle-
JoANXES episcopus, servus servorum Dei, fratri-
siis, decimis, curtibus, aliisque rebus adidemper-
tinentibus exemptum ac liberum iterato declarat. bu3 monasterii B. Vedasti, quod vocatur Nobi-
liacus, vel Atrebas, ubi ipse S. Vedastus con-
(Apud Schannat., Hist. dicecesis FuldMisis, pag. 238.)
fessor Christi corpore quiescit in perpetuum.
JoAxxES episcopus, servus servorum Dei, Siga- Si utilitalibus servorum Dei pie consuluimus
HARDo religioso abbati venerabilis monasterii Do- locaque CLiristo dicata apostolicis fulsimus san-
mini Salvatoris, et per te in eodem venerabili rao-
ctionibus, quo divini cultus servitores, inibi Deo
nasterio successoribus tuis abbatibus in perpe- vacanles a turbinibus et variis tempestatibus
, ,

tuum. ssecularium muniantur excursibus, nihil hoc holo-

Quoniam seraper sunt concedenda quae rationabi- causto gratius Redemptori nostro crediraus ofFe-
libus congruunt desideriis, oportet ut devotioni con- TD rendum. Qua de re luce clarius patet omnibus
ditoris piae conslruclionis auctoritas in pi'ivilegiis "
Ecclesiae fihis, quia charissimus fihus noster Caro-
praestandisminime denegetur igitur quiapostulasti : lus rex , adiens hraina beatissimorum apostolo-
a nobis quatenus monasterium Salvaloris a sancto rum Petri et Pauh honorifice a nobis exce- ,

Bonifacio archiepiscopo conslructura in loco qui vo- plus, postquam solemniter vota regia persolvisset
catur Boconia erga ripam fluminis Fuldahaprivilegii ad sepulcrum B. Petri, die nativitatis Domini,
sedis apostolicae adrainiculis decoretur ut sub ju- in ecclesia ipsius B. Petri apostolorum principis
risdictione sanctae nostrae cui Deo auctore deservi- dignitatem imperialem per impositionem manuura
mus EcclesicE constitutum nullius alterius Ecclesiae nostrarum adeplus est. Dehinc non rainus sin-
jurisdiclionibus submiltatur ;
pro qua re piis desi- cere quara devote a nobis expetiit ut B. Petri
deriis favenles, hac nostra auctoritate id quod ex- apostolorura principis, siraulque apostolatus nostri
poscitur effectui manciparaus, et ideo omnem cujus- auctoritate decerneremus privilegium Romanae at-
hbet Ecclesiae sacerdotem in prapfato monasterio que apostohcae sedis aslipulatione roboratum ,

ditionem quamhbet habere aut auctoritatem praeter fratribus jam dicli monasterii confessoris Christi
sedem apostohcam, prohibemus insuper locum : Vedasti ,
per quod stabili jure ac sine pertur-
Fuldensem cum oranibus ceUis, ecclesiis, decirais, ^
batione possiderent claustrum ac praedictum mo-
curtibus, ac cunclis rebus suis, tam eis quas mo- '
nasterium et omne quod eis per suum praeceptum
derno tempore tenet vel possidet, quam quae futuris concesserat ac Galhcanorura episcoporum decreto
lemporibus in jure ipsius loci divina pietas augere muniri fecerat. Hujus rei gratia, quia eumdem
voluerit privilegii nostri praeceptione firmaraus : hoc Auguslum divino contactum amore id fecisse
vero dehberantes decernimus, ut congruis tempori- perspeximus, gratanter ejus petitionibus assensum
bus nostrae soUiciludini ecclesiasticae intiraetur, qua- praebuimus, decernentes apostolica auctoritate ea
hter religio raonastica regulari habitu dirigatur, quae hic inserta habentur inconvulsa manere. Ad
concordiaque convenienti ecclesiastico studio man- matriculara scilicet ecclesiae Maisbodvillura, Bais,
cipetur, ne forte, quod absit, sub hujus privilegii Senous , Herbodcisternara Poraenas Herlincur-
, ,

obtentu, animus gressusque rectitudinis vestrae a tem, ct in Boninicurtem mansos, et cura Longo-
norma jusliliae ahquo modo retorqueatur, conslitui- bragium , Manium , Morsele et Sceldogotheim
, ,

mus quoque per hujus decreti nostri paginam ut Juvenliacura, et in Dominica curte mansum i et
quicunque cujushbet Ecclesiae praesul vel quacunque in Farreolo mansum i. Ad necessaria vero fra-
dignitate praedicta persona hanc nostri privilegii trum , victus scilicet et potus , medietatem vici
chartam, quam auctoritate principis apostolorum qui vocatur Hovavilla, et tabernam unam, Filcia-
firmamus temerare tentaverit , anatheraa sit, et D cum dominicam curlem Theuludum Bigartium , ,

iram Dei incurrens, a coetu omnium sanctorum ex- Hecnam-curtem, Bernevillam, Mediolanas, Puteas
torris existat, et nihilorainus praefati monasterii aquas, Angeli-curtem, valiis cum camba una, et
dignitas a nobis indulla perpetualiler mviolata per- duobus raolendinis, Stagras Saltiacum, Atiamen-
maneat, apostolica auctoritate subnixa. Scriptum tarius Mast ,Marcheim, Seringe-him, precariam
,

per manuni Pauli notarii, scriniarii sanctae Roraanae Emmonis, et Tangigarii. Ad cameram vero villas

Ecclesiae in raense Octobris, indictione vi. Bene sitas inpago Batua, quae circumfluit Rlienus bicor-
valete. Datum v Non. Octobrias permanum Gregorii nis fluvius, his nominibus Rehxnam Wuifrum, ,

nomencimissi et apocrisiarii sanclae sedis aposto- una cum capella ibidem posita Rotheim super ,

licae regnanle imperatore Domino Jesu Chrislo,

; fluvium Versiam sitam. Item in altera Rotheim
anno pontiiicatus domini Joannis summi pontificis mansos vi, praeterea etiam ultra Rhcnum praeli-
et universahs papae et episcopi primo indict. ,
batum fluvium mansos numero xxxvi, pariter cum
scxta. silvis appendenlibus. Deinde in pago Atrebatensi
 ;

659 JOANNIS PAP^ VIII. 660

Athejas, Saltiacum. Campanias, et in

Liniacum , A.si apud excellentiam tuam justitia Dei locum, sicut

Fontanido mansos iii, Lambras mansum i,

et in decet, invenerit Hoc enim synodaUa gesta indicant
:

et tabcrnam i in vico mo- historise conscriptae deraonstrant. Verum quia a qui-

ct alterum in Hadas,
busdam hostilium turbationum simultatibus impe-
nasterii. Ad portam Bernejani villam, et in An-
ziaio mansum i, cum molendino et in Enez man- dientibus, iUuc ab apostoUca sede non est diu dire-
ctus antistes, hoc apud ignaros venit in dubiura
sos V, cura molendino ct decimam omnis abbatia?.
Ad liospitale pauperum in Daginvilla mansos vii, XV.
in Bonejam villam et Lentsales mansos iii et
,
AD EPISCOPOS GALLI.E ET GERMAM.E.
quintam partem omnis decimse. Ad domum vero
(Anno 876.)
infirmorum omne telonium ex mcrcato , et lias Germania committit Ansecfiso
Yices suas in Gallia ct
villas quas pro remedio animse suae dedit vel red- archiepiscopo Senonensi.
didit S. Vedasto, Frontellicurle, Cilliacum, Luto- Jo.\NXES episcopus, servus servorumDei, omnibus
sum montera, atque Tilgidura. Has ergo villas sanctissimis episcopis per GalUas et Germanias con-
cum omnibus appenditiis, et redditibus et manci- stitutis.
piis, quemadmodum per prsecepti paginam ordi- Vestrae omnium innotescimus sanctitati quia pro
per nostri apostolatus
nata sunt atque tradita , B aUeviandis multipUcibus oneribus ecclesiasticis, qui-
auctoritatera sancimus, ut nulli mortalium liceat
bus quotidie satis abundeque dcpriraimur quibus
aliter ordinare mutare vel aliud quid quoquo- Germaniarum
, ,
maxime super negoliis ex GalUarum et
modo exinde, vel parum agere, pra;ter quod a Anse-
partibus nobis assidue destinatis arctaraus,
Sccpedicto fdio nostro piissirao Augusto consti-
nostrum Senonensis
gisum fratrera ^ et coepiscopura
tutum est; sed oranis ordinatio in arbitrio abba- Ecclesia? praesulem, qui quoties utihtas ecclesiastica
tis pendeat. Qui ergo ea quge sancta atque apo- vocanda synodo, sive in aUisnego-
diclaverit, sive in
stolica sedes stabilivit pro nihilo duxerit, temera- tiis exercendis per GaUias et Germanias vice nostra
rioque ausu avaritice diabolicoeque cupiditatis in- fi-uatur. Et volumus ut decreta sedis apostolicae per
stinctu qualitercunque violare tentaverit, si ex tolo ipsum vobis manifesta efficiantur, et rursus quse
aut ex parte transgressor apparuerit, B. Pelri
gesta fuerint, ejus nobis relatione, si necesse fuerit,
apostolorum principis nostrique apostolatus au-
pandantur majora negotia ac difficiUora quaeque
: ut
ctoritate anathematis nexibus, ut fur et sacrilegus
suggestione ipsius a nobis disponenda et enucleanda
astrictus atque ab unitate matris Ecclesia el
qua)rantur. Quapropter vos huic piae sanctioni orani-
,

participatione corporis et sanguinis Christi seque-

modis intendentes, quae super hoc apostolica aucto-
stratus cura Juda traditore Doraini nostri Jcsu
,

C ritate decernimus unanimes admiltite. Talem quippe

Christi, et diabolo ejusque atrocissimis pompis in
iUum agnovimus, taleraque circa sedera apostoUcam
tremendo die magni examinis senlentiara damna-
devolum et in comraisso fidelem reperimus, ut me-
tionis accipiat. At qui his apostolicis constitu- comraitti posse ducamus quin el his
nto ei talia :

lionibus sincero amore observator exstilerit, bene- cunctatione creda-

majora conferri debcre ilU sine
diclionem et misericordiam a Domino Jesu Christo sanclitate, et fidei merito, at-
mus, pro sua sciUcet
percipiat, et partera et societatem cum eis quorum
que divinitus sapientiae dono concesso. Optainus vos
nomina sunt scripta in hbro vitae Agni a constL-
ben(Te valere. Data iv Nonas Januarias, indictione ix
tutione raundi. Amen. Recitaia in synodo Pontigonensi.
Data Anastasii primiscrinii anno
per manus
XVI.
primo imperii CaroU serenissimi Augusli, et post
BULLA JOANMS PAPiE AD COXGREG.\TIONEM S.
consulalura cjus anno i, indictione viii.
MEDARDI SUESSIONEXSIS.

XIV. (Anno 876.)

Confirmatur partitio monachorum S. Medardi
AD CAROLOMAXNUM [(iL, LUDOVICUM REGEM.] Suessionensis.
(Anno 875.)
D JoANNES episcopus, servus servorum Dei, vcne-
Qiiod Pannonica diccccsis dcputata cst privilcgiis randae congregationi religiosorum monachorum ve-
apostolicce scdis. nerabiUs monasterii sancli cl confessoris Cliristi
(Apud Timonem, Imago ant. Ilunfr., pag. ici.) Medardi, necnon et beati marlyris Christi Sebastiani

JoANNES episcopus dilecto fdio Cauoi-omanno glo- in perpetuum.

j.iOso regi. Quotics iUa a nobis tribui pro desiderio postulan-

Mullis ac variis raanirestisqno prudenlia tua poterit omni rationi incunctanlcr convoniunt, animo
tis ([u;c

indiciis dcprehcndere, Pannonicam diircosiin al) nos dccet libonli conccdcre ct pio petentibus impar-
sulVragiimi. Igitur omnium Christi fideUum co-
olim aposlolicae sedis fuissc privilegiis dcputatara tiri

aulom faciunt qui bunc cum altero antiquiorc Anscjjist)

Ansegisum fratrem. Qucm cx abbate S. Michaclis
a
abbatc Lohicnsi, (lui (".aroli Maiiiu el Ludovici
in cpiscopatu Hellovaccnsi ad Scnoncnscm calhedram conriuiduiit
in (nialiior Hbros di|^cssit anno 8'27. Sirm.
evectum (lidiciimis anuo 871. Homan.r cjus lc|.!ati()nis ciim Pii cainliila

adhuc abbas cssct, mcminitAimoinus lib. v, c. 27. Pcrversc

661 EPISTOL.E ET DECRETA. 662

gnoscat solertia quoniam dilectissimus filius noster A terdicto, ut neraini raortalium liceat quoquo modo
Carolus imperator Augustus, beatorura Petri et Pauli ali(juid darc de his omnibus a jure venerabihs no-
apostolorum principum adiens limina, nobis mente stri raonasterii, vel raonachorum auferre,
utilitate

devota suggessit quatenuseidempraedicto venerabili alienare, subripere, aut per qualemcunque modura,
monasterio ad utilitalem et usura tara nominatorura vel argumentum subtrahere : sed orania haec, et

monachorum, ibidem Domino servientium, per apo- quse adhuc in thesauro ab ipso pio Csesare vel ab
stolatus nostri privilegium confirmaremus, etirarao- ahis Deum tiraentibus in jus, dorainium, vel utiUta-

bilia loca, quae idera Christianissimus Csesar, tara tera nostri venerabihs raonasterii ac monachorum
pro veneratione eoruradera sanctorura quaraque pro ibidcm morantium conferentur, perennibus consi-
mercedis suae augraento per regale prseceptum con- stat omnino temporibus. Si quis autem, quod nun-
tulisse dignoscilur, quorura nomina inferius scripla quam oplamus, contra hoc nostrae confirmationis
leguntur, Berneiura scihcet, Croviacura, Domno praoceptum, alitcr agere non formidans, ahquid
regium, Sodoleum, Berziacum una cum molendino, inde ahenare, minuere, subtrahere, vel temerario
Berziso, raariziacos duos, atque spicariura et propter ausu mulare praesumpserit, autaliterordinare, prae-
has Murocinetura, Cerniacum-vadura, sicut Hildui- ter quod jam ordinalum est tantaverit, vel in toto,

nus anterior abbas ad suum tenuit dominicatura, su- rj vel in parte transgressor anparuerit, Dei omnipo-
peraddens in Murocincto raansum unura, Malcas tentis judicio sciat se esse anathematis vincuhs in-
etiara et piscinas super mare et Cubonimaci culta^ nodatum, et cura Diabolo, et ejus atrocissirais pom-
terrae bonaria xxivRuminiaco raansos quinque,
et pis ; atque cum Juda traditore Doraini nostri Jesu
et partem prati de loco Geigio, et mansos duos in Christi ; et cura impiis oranibus portionem habeat,
viUa, quae dicitur Lentegere vicinium decernens, ; et a regno Dei ahenus existat. Qui vero pio in om-
ut camera vestimentorum monachorum habeat tres uibus intuitu verus observator, et curator exstiterit
villas, Capram, Abiacum, et Solmam et hospitahs ; benedictioncm, gratiara, et coelestera misericordiara,
nobihura accipiat nonam exvilhs ipsius abbatiie se- siveveniam delictorum suorum a justo judice Do-
cundura priscara consuetudincra, et habeat Caucia- mino Deo noslro consequi merealur. Scriptura pcr
Cum simul cum hgnariis de Pivone et hospitahs : manura Bencdicti notarii regionarii, et sacrosantae
peregrinorum accipiat decimam, et habeat Hatonis- Romanae ecclesiae in mense Januarii, indictione nona.
curtem. Thesaurarius autem et portarius, atque Bene valete, Quarto nonas Januarii, per manum
hospitalarius, necnon et camerarius intra octo die- Anastasii bibUothecarii sanctae sedis apostoUcae anno
rura Dominica) nativitatis, et resurectionis Dorai- Deo propitio pontificatus doraini Joannis quarto,
nica? spatia, bis in anno plenariam refectionem ha imperatore domino piissimoperpetuo Augusto Caro-
beant ; insupcr ex pra^fatis aliis viUis terrainura ^ lo a Deo coronato raagno iraperatore anno primo, et

nalivitatis dilecti fihi sui Carolomanni plenariam post consulatura ejus anno prinio, indictione nona.
refectionera habeant, etpost ejus obitum diem na- xvn.
tivitatis transferant in diem depositionis, similiter
An HIXCMARUM ARCHIEPISCOPUM RHEMEXSEM.
ex viUa Bernoilo decrevit refectionera abundanter
(Anno 876.)
fieri eisdera monachis in anniversario Bertae amitae
Ut in locum Hincmari ordinetur episcopus in
suae, et luminaria exhibeat ecclesiae sanctae Sophiae
Ecclesia Laudunensis.
inferiori, et sanctae Trinitatis superiori, sicut in
JoANXEsepiseopus, servus servorura Dei, Hixcmaro
privilegio ejusdem pii augusti de his oranibus facto archiepiscopo Rhemsnsi.
continctur : ut quidquid ab eodera iUustrissimo Cae- Quamvis * de sanctitatis tuaejudicio nihil dubitas-
sare tara de nobiUbus, ct immobihbus rebus, quara seraus, quia taraen charissimus fiUus noster Carolus
de thesauro coUatura est et in fuluro confcretur,
invictissimus imperator, a nobis diUgentissime per-
pro animae suae remediis firmum et inviolabile in
cunctatus, circumstanUam judicU a beatitudine tua
perpetuum oranino consistat. Hujus rei gratia, quia coepiscopisque suis in Hincmarum dudum Laudu-
eumdem subUmera imperatorem divino amore con- ncusem episcopura prolati apostolatui nostro retuUt,
tactum pia egisse confidimus, congruis suggestioui- D agnovimus justum fuisse omnino judicium. Ncque
bus ejusfavere volentes, dccernimus, stabilimus, et
cnim tantus princeps nisi verilate fuUura quidquam
apostolica auctoritate omniraodis confirmamus cun- polerat affirmare. Unde nefas esse duximus cjus
cta superius dicta immobiUa loca cura nobiUbus, seu relationi non praebere incunctanter auditura. jNoU
famulis utriusque sexus, una cura thesauro ad usum ergo jam nunc Ecclesiam Lauduncnscm viduatara
ct utihtatera supradictorum raonachorura, utpote et sine regimine pastoraU dimittere ; sed indiCFe-
idem praestantissimus imperator augustaU prac- rentur electura, et dc Laudunensis Ecclesiac clcro,
cepto eidem monasterio ob salutera aniraae suac virura idoneura, et in quo omnium vota conseiltiant,
concessit, vel conccssurus erit. Slatuiraus autera cidcm Ecclcsiac prorsusepiscopum. Cui cle-
pra^ficc
sub divini judicii obtestatione, et anathematis in- ctioni volumus etiam missum pracfati piissimi imne-
a Qiiamvis, etc. Supcrstite Ilincniaro Laudunensi improbarat. Ilaquc tertio post raense clectus est llo-
aUum in ejus lorum subroiiari jubct, Carolo impcia- dcnulfus. SiRM.
tori de ilUus depositionc assentiens, quam Adrianus
663 JOANiMS PAP.E VIII. 664

ratoris interesse, ut sine saecularium slrepitu omni A Litteras devotionisvestrae suscipientes, quia devo-
latere talis eligalur, qui aptus sacris canonibus esse tumvosesse cognoscimus erga vestramsanctamEc-
modis omnibus approbetur. Optamus sanctitatem clesiam gratias vobis muhipUces referimus, Dorai-
tuam in Christo bene valere. Data est Romce Theo- num exorantes ut vigor regni vestri abundet [al.,

dorico, jussu papce Joannis et domni Caroli novi abunde], de inimicis vestris victoriam vobis conce-
imperatoris, per manus Anastasii bibliothecarii, in dat. Nam nos, fiH charissime, sicut pelistis, sedulas
anno incarnationis
secretario ecclesi<E sanctiPetri, preces Dorainofundimus, ut regnumvestrum guber-
Dominicoe 876. NonisJaniiaris, indictione ix. Etde- net, vos salvos faciat, custodiat et protegat, et super

lataestab eodem Theodorico in civitate Rhemis inimicos vestros erigat : ecclesiam autem B. Jacobi
Hincmaro Rhemorum archiepiscopo, eodem anno et ab Hispanis episcopis consecrari facite, et cura eis

eadem indictione, v Idus Martii. concihumcelebrate. Etnosquidem, gloriose rex, si-

cuti vos, a paganis jam constringiraur, die ac nocte

XVIII.
cum ilUs beUa committimus ; sed omnipotens Deus
AD ALDFONSUM REGEM.
dat [fi/., det,] nobis de ilUs triumphum. Hujus rei
(Anno 876.)
gratia rogamus dilectionem vestram, et animum
Ovetensis Ecclesia Gallcecia; metropolitana efficiiiir.
•p [nimium] deprecamur, ut quia, ut dixiraus, valde a
JoANNES episcopus, servus servorum Dei, Alde- paganis opprimitur aUquantos utiles et optimos Mau-
FONSo regi Christianissimo, seu cunctis venerabilius riscos cum armis, quos Hispani cavallos Alpharaces
episcopis, abbalibus, vel orthodoxis Chrislianis. vocant, ad nos dirigere non omittatis. QuaUter nos
Quia igitur in cura nos totius Christianitatis B.
recipientes, Dominum collaudemus, vobis gratias
Petri apostolorum principis sempiterna providentia
referamus, et per eorura portatorera de benedictio-
efficit successores, ea Domini nostri Jesu Christi
nibus S. Petri vos rerauneremus. Bene vale, dilectis-
constringimur adhortatione, qua bealum Petrum sime fdi et clarissime rex.
apostolum monuit, dicens quadam voce [vice privi-
XX,
legii] Tues Petrus, et super hanc petramcedificabo
:

ad episcopos et comites in regno caroli constitutos

Ecclesiam meam, ettibidabo clavesregni coelorum,
(Anno 876.)
et reUqua (.Vnfi/i. xvi). Hinc rursus imminente Do-
Laudat illos quod in fide constantes erga Carolum
mini nostri articulo gloriosa^ passionis, inquit Ego :
pcrstitcrint ; et de legatis, quos ad componenda
pro terogavi,ut7ionde(iciat fides tua,et tualiqiiando dissidia mittebat in Galliam.
conversus confirma fratres tuosiLuc xxii). Ideoque Benedicimus Deus et Pater Domini nostri Jesu
quia vestrae fama per hos fratres Umina apo
notiliae
Christi, qui vestrae sinceritatis fideique constantiara
stolorum lustrantes, per Severum et Desiderium G dunorem', ut ita dixerimus, adamante erga fidelita
presbyteros [al. presbyterura et Synderendum] nobis ^^^^ invictissimi priucipis domni CaroU spiritaUs fiUi
rairo odore bonitatis est revelata, paternavosadhor- nostri semperque Augusti haclenus non indcbite
tatione commoneo, in copplis bonis operibus, gralia
focit persislere, et quanti caloris in vobis charitas
duce, perseverare, quatenus copiosa vos beati Petri vigeat, dono gratiae largitatis suae clarius demonslra-
prolectoris vestri et nostra protegat bcnedictio. Et vit, quatenus notara faceret gentibus virtutem glo-
quotiescunque, filii charissimi, ad nos venire quili- ad profeclum iide-
rise suae, et divitias bonitatis suse
bet vestrum aut transmittere voluerit, tota cordis
lium et ad correctionem infidelium omnibus revela-
exsultatione et animi gaudio de ultimis Ganffciae fi-
ret. Ostendistis enim, charissimi quantum sit erga
nibus, cui vos praeter me Dominus rcctores consti- pacis et concordia^ cuUum vcstrac bencvolentiae be-
tuit, tanquamjure fiUos nostros vos coUigimus : et
nignus affeclus, ct implestis operc quod ipse a vobis
ecclesieeOvetensi, quam nestro consensu et assidua exigil Christus, dicens in EvangcUo : Omnia quce-
petitionemetropoUtanam constituimus, omncs vos
cunque vultis ut faciant vobis homines, et vos facite
subdilosesse mandamus. Et concedimus etiam prae-
illis {Matth. vii) ; ct Apostolus ait iFidessine operi-
dictacscdi ut ca quae regcs seu fideles [al. (juiUbet
bus mortua cst {Jac. ii). Unde noster apostolatus,
fidelis] justeoblulerunt,vel in futurum, Domino opi-
p j^^niensae Itctitiae replelus tripudio, primura quidem
inconcussamauere
tulante, contulerint, ratafirma et
Deo omnipolenli sufficientes ac laudes debitas, quia
inperpetuum praecipimus. Hos (luoque lateros litte- vobis, qui
nihil sine co facerepossumus, retulit, et
rarum noslrarum omnes hortor ut habcatis com- fidem immaculatam ser-
studiose lanto impcratori
mendatos. Bene valete. gratiarum actiones agere dignis-
vastis multiraodas
XIX. que vos elTcrrc laudibus non oraitlit. Siquidem, dilc-
" AD EUMDEM.
ctissimi, satis vobis prudenter consuluistis, quando
(Anno 876.) aliis, quod flentes dicimus, vel spontc vel callido ac
Monet ccclcsiam sancti Jacobi consecrari. fraudulentcr deceptis, vos, sicut diximus, fideicalore
JoANXES episcopus, servus servorum Dei, dileclo utontoR, cl Doum prao oculis habentes, noluistis

filio Ai.DEFONso giorioso regi Gallajciarum. ini^niornm vcl tyrnnnorum fascibus onorari vol ma-

» Hsc etsiipcrior cpistola liabentiir in liistoria Sanipiti.

663 EPISTOL^ ET DECRETA. 666

culari. Quin potius restitistis, pravitatibus eorura A sua prisco jam tempore praeoptata Domino Deo nu-
non consensistis, et peccatis alienis minime com- miUter exsolvente, Augustaleque diadema, sibi divi-
municastis. Idcirco libere dicere valebitis Non ad- nitus sine dubio coUatum, per humiUtatis nostrae
:

haesit mihi cor pravum, quoniam nulla par fidelis ministerium accipiente, fratri ejus, Ludovico sciU-
cum infideh, Christi ad Behal, justitiae ad iniquita- cet regi, si taraen rex jure dici debeat, qui mentis
tem, vel lucis ad tenebras. Ergo, quia ita est, state suae motus in abruplum irapietatis cadentes non
in fide, et viriUter agite, seniorique vestro domino rexit, in regnura ipsius, coUecta populi nefandi
imperatori fidem specialiter repromissam, sicut coe- multitudine, intranti, etpaganorum more Ecclesiam
pistis, inconvulsam servate, et in melius confortati Dei, populum videUcet pretioso Christi cruore re-
ejusdem honori seu profectui providete ac ne pro ; demptum, in pace positum conturbanti, reUctis ve-
temporalibus ajterna, pro corporaUbus spiritalia, stris concivibus atque sodalibus, qui Deo et seniori

pro terrenis coelestia gaudia amittatis, summopore suo fideles procul dubio esse videntur, haerere, at-
decertate, scientes quia adjuvante illo qui dicit : que cum eo adversus Dorainum, gentem etpopulum
Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit ^^estrum, ad statu vestrae fideUtatis et promissione
{Matth. x), et posse vobis coelitus dabitur, et perse- divinorum sacramentorum, contra sacri ministerii
verantia tribuetur : opeque suramce divinitatis ve- g vestri officiura, et contra sponsionis ac fidei vestrae
strura cor confortabitur, imo ct ad omnes iniraicorura jusjurandum, arma cum hostibus elevare, pariterque
insidias reprimendas confortabit Dominus mentes nefanda et impia committere praesumpsistis. Heu,
vestras in charitate et gratia, et tuebitur vos in sae- proh dolor ! quare tantae iniquilatis scelus sponte
cula saeculorum : ut iterum atque iterum benedica- coramittere, quaere tantae infideUtatis malura mundo
tur Dominus et Pater Domini nostri Jesu Christi, et universo, sicut Judae Iscariotae, exsecrabile in exera-
a nostro pontificatu, irao ab universis Christi fide- plum ostendere non dubitastis ? Quae gens hoc au-
libus, vobis innuraer^ gratiae ref<irantur. Porro, si diens vos non odiat ? Quod regnum vos exosos fore
qui adhuc, quod rainirae credimus, in aliquo laesi non judicet ? Quando etiara gentibus, quae Deura
quicunque vestrum reperti fuerunt, hortaraur ut verura utique ignorant, tale coraraittere nefas vide-
resipiscant, et dignam eraendationera se corrigendo tur incongruura. Quarum pro terrenis lucris vel
exhibeant. Nara cujuscunque sit subUmitatis, digni- minis eos, quos societate et unanimitate vestra de-
tatis vel ordinis, qui cum praesentibuslegatisnostris, fendere salvareque ut vosmet debuistis, appetere, et

Joanne videlicet et Joanne venerabUibus episcopis, cura inimicis persequi non contempsistis? Cum
dilectis quoque faraiUaribus nostris, quos voce no- dicente Doraino : Majorem charitatem nemo habet,
slra illas in partes
^ - ad examinanda
_ _ quam ut animam suamponatpro
siraulque diffi- p-i-" j r- f amicis„„_..,
suis (Joan.
nienda canonice sive legaliter quae hoc anno mter xv), in quo sciUcet vos eara, quae per dilectionem
ustrosque fratres emersere negotia, convenire in loco operatur, charitatera, sine qua impossibile est pla-
ab eis designato, eisque satisfacere humiUter detre- cere Deo, in qua totam legem et prophetas pendere
ctaverit, auctoritate Dei omnipotentis sanctorumque scimus, nuUatenus constet habuisse, quin potius
apostolorura principum Petri et PauU, nostraeque Cain fratricidam diu raente gessisse. Nonne lux
raediocritatis, veniam sibi deinceps noverint dene- raundi, et sal terrae, Veritate attestante, vos estis,
gari, nec amodo communionis nostrae futurum fore qui verbis pariter et exemplis, quasi lurainaria
consorlem, qui socius esse noluerit disciplinae. raundo lucere omnibus, atque insulsas hominura
Optamus sanctitatera vel gloriam vestrara in Christo mentes sapientiae coclestis sale condire instantissime
bene valere. Data xiii Kalendas Martias, indi- debetis ? Nonne vos posuit Spiritus sanctus episcopos
ctione IX. Recitata in synodo Pontigonensi. regere EcclesiamDei, quara acquisivit sanguine suo?
XXI. Nonneraagis vestrumerat docerepopuIum,nonautera
AD EPISCOPOS QUI, A CAROLO DESCISCENTES, in tam perversis rebus assensum praebere ? Dolemus

LUDOVICO REGI ADH.ESERANT. itaquede vobis, quasi demerabris corporis Christi, di-
•Anno 876.) cenles curaPropheta : Ventremmeumdoleo, ventrem
Increpai eorum infidelitatem, monetque ut resi- D meum doleo, scnsus cordis mei turbati sunt {Jer. iv);
piscant, ac legatos a sede apostolica niissos be et iterum : meo aquam, et oculis
Quis dubit capti
nigne suscipiani.
mcis fontem lacrymarum, et plangam populum
Relatione vcra ^ didiciraus quod dilecto ac spiritali
istum die ac nocie ? (Jer. ix.) Quapropter moneraus,
filio nostro Carolo gloriosissimoimperatore Auguslo,
hortamur, et saluti vestrae volentes pro afifectu coa-
scniore vestro, ad limina sanctorum aposlolorum
Petri et PauU principum veniente, ubiquc ut Chri- sulere, magnopere suademus ut resipiscentes, tantae

stianissimum decct Ecclesioe Christi patronum, vota iniquitatis auctore scelesto reliclo, ad Deo dilectura

» Relatione vera E OTum qui tunc a Carolo descivere

.
« Ad obsistcndum,inquit,LudoYico primores regni Caroli,

princeps fuit, Ainionio teste, Ingelramnus nuper camcrarius jubente Richilde regina, sacramento se confirmaverunt,
regique iniimus, nunc Ludovico Germaniie regi -luetor quod non scrvaverunt, scd ex sua parte regnum Caroli
fratemi regni invadcndi. De his ergo Aimonius idem iimo pessuradantes hostili more devastavere. Similiter et Lu-
ejus Continuator ex Annalibus Bertinianis ad an. 873), dovicus cum suo exercitu idem regnum pessumdedit. »
lib. V, cap. 32 : SlHU,
667 JOANNIS PAPJE VIII, 668
imperatorerasenioremvestrum Augiistum totoanimo A spiritalis Israelis murum correctionis opponimus,
fidelique voluntate reverli, ac deinceps ei tldeliores cl concordantes animos, aut sub ecclesiasticae pacis
existere omnibus modis procuretis. Nam vestrum unione complectiraur, aut discordes ad concordiaegra-
erat pacem annuntiare his qui prope et his qui tiam revocamus, aut certe inter nos et iUosquiapo-
longe sunt, dicente Domino Supra montsm excel- : statse angeU, zizanii sciUcet seminatoris, fraudibus ir-
sum ascende tu qui Evangelizas Sion. Clama^ ne ces- retiti, sanctce sedi apostoUca; concordare despiciunt,
tes, quasi tuba exalta vocem tuam {Isa. xl) ves- ; sartaginem ff rream juxta EzechieUs prophetse magi-
truraque erat annuntiare populo scelera et peccata sua, sterium coUocamus {Ezcch. iv). Reversus enim ad
ne sanguis eorum de manu veslra a Domino requi- PatreraDominus pacis bonura discipuHs attentius
ratur, non, ut dictura est, sequi. Et ideo contarai- comraendavit eamque quasi testamentum firmissimum
nati estis sencundum Prophetam diccntem Vcc qida : futuris hseredibus dereUquit, dicens : Pacem meam
tacui, quia vir pollutus labiis ego sum, et in do vobis, pacem relinquo vobis{Joan. xiv) ; et beatus
medio populi polluta labia habentis ego habito apostolus Paulus ait : Solliciti servare unitatem
{Isa. VI) et communicantes pravis eorum scele-
; spiritusin vinculo pacis, unum corpus,et unus spi-
ribus infructuosisque operibus, vos reprehensi- una spe vocationis vestrce
ritus, sicutvocati estis in
biles ostendistis, Tamen quia sciraus proculg {Ephes. iv) quia vidoUcetad unam vocationis spem
;

dubio late patere viscera pietatis Dei, rever- nequaquam portingunt, si non ad eam cum proxi-
timini, et nohte de caitero jugura cum intideli- rais unita mente curralur. Quapropter sicut fiUi Dei
bus ducere. Nohte amplius imitari eos, qui pacis qui ex testamento ejus sibi per apostolos dereUcto
sanctae foedera violaat, unitatem dividunt, etinagro pacem custodiunt, ita ninurum diaboli sunt filii qui
Dominico zizania superscminare ad propriam infe pacem confonduut. lUe quippe ab initio mendax fuit,
licitatem praesumunt, Revertimini et sectamini cha- et in veritate nou stetit, ejusque invicUa, sicut scri-
rismata meUora, nec iterum antiqui hoslis versutiis ptum esl {Sap. ii), raors introivit in orbera terra-
pareatis sed sicut Dei rainistri, Domini pra?cepla
; rum. Nam dum protoplastis invidens, deceptionis
sequentes, in omnibus cum jam dicto iraperatore laquoum jam deceptus utique a seraetipso compo-
charissimo fiHo nostro perfecte stare satagite. Quia suit, rnorlis poculura mortalibuspropinavit et quos ;

si cum prscfato rege Ludovico vel aUqui iiliorum immortales obedicntiae merito tuturos noverat, ino-
ejus ad scandalum et regni perturbationem manere, be(Uentiae vonenis infecit, sicque in omnes homines
aut eis ahquod adjutorium raodo quoUbet prccbere mortis scntentiara vita) hostis induxit. Denique
tentaveritis, non potius ad eumdem dilectum
et eisdem laqueis, quibus protoplastos deceperat, adhuc
filium nostrura Cgesarem Augustum certissime re- Adae fiUos jugulat, et odio suae arabitionis fraterna
dieritis, atque cum eo adversus ejus inimicos viribus corda dissociat : ita ut quos unura patris feraur
totis fidcHter non steteritis, scitote vos per auctori- tenuerat, jam GaUiae omnes non capiant, fraternis
tatis noslraj legatos anathemati submittendos. Prae- provectibus frater invideat, et qucni monitis aposto-
sentes autem missos nostros, Joannem videlicet et Ucis sa?pius cliani in durissirais casibus obsequen-
Joanncm venerabiles episcopos, dilectosque fami- tem sequi despexcrat, hunc a sede apostoUca sibi
liares nostros, benigne admittite, injunctam sibi pra>latum dolcat, imo ut Cain fralris hostia, scilicet
legationem inteUigenler audite, et efficaciter obau- obcdienlia, stimulatus, contra fratrem fredens
dite : ut in hoc quam vere sitis fiUi pacis cunctis occurrat : fideles ejus fraudibus diversis inficiat, ad
detur intelHgi, et neminem possit latere mortaUum. pejerandum terribilis Dei nomen irapellat, pacem
Pro Christo enim, qui est pax noslra, lcgationc regni diuturno fratris studio radictam corrumpere
frungnntur, cum procul dubio a sedc apostoHca pro gostiat, ct lactatus a peccatoribus suis duntaxat
pacc mittuntur. Optamus vos in Christo nunc et complicibus acquiescens, pedcs suos ad malum
semper bene valere, Recitata in synodo Pontigo- currore faciat, madcntil)us adhuc campis Fontanicis,
nensi. quos in juvenle sua humano sanguine tinxerat, in

XXII senectutc decrepila, minarura et ca?dis spirans, ad

AD EPISCOPOS IX REGNo LUDovici REGis BAJOARi E ^ fuudcndum Christianorura multorum sanguinem pro
CONSTITLTOS. sua singulari arabitione discurrat, Et qui amore
(Anno 876.) fratris a sode apostoHca obedicntia) sua; merito be-

Arguit eos quod Ludovicum rcgcm ab invadcndo nedictioucm spcrarc suumquc piis opcribus propa-
Caroli fratris abseniis rcgno non cohibuerint, garc dobucral, altorius regnumpcrvicacitcrsibi suis
monelque ut legatis, quos ad cxaminanda inter armis subjugarc desidcral, scilicol ut (luos armis
utrosquenegotia mittit, satisfacere studcant. coUa vctustan libcrta-
acquirit, dilionc possideal, et
JoANNES episcopus, scrvus servorura Dei, omnibus tis ingcnua nova servitutc prosternat. Quis hoc di-

rcvercnlissimis ct sanctissimis archiepiscopis ct lcclissirai nobis, nisi antiquus humani generis ad-
cpiscopis in rcgno Ludovici gloriosi regis Bajoariae vcrsarius, intcr talcs ac lantos fralrcs, quos nos
constiUitis. pari s])iritus amore compleclimur, pcr suos salclli-

Apostolicoc moderationis ordinom sciiuimur, si, los oi)cralnr ? (.\\\\ dum l>onorum provcclibus invi-
Ecclcsiarum Dci solHcitudiucra rctincnlcs, pro domo dct, iu agro sanclae Dci Ecclcsia; scmpcr zizania
669 EPISTOL.E ET DECRETA. 670

seminare contendit. Quis hoc, charissimi, nisi dia- A pendens; sed neque Christianae religionis discipli-
bolus operatur? qui Caroli virtutibus ab ineuntis nam custodiens tam decessorum nostrorum : scripta

aetatis principiis invidens, ejusque religiosum pro- quam recentia nostra monita religiosorum princi-

positum longius propagari pavescens, levibus primo pum, quod est mirabilius, contra consuetudinem
et

jacuUs, quanquara frequentibus, lacessivit deinde : tyrannorum veterum, parvipendit, et indictura sibi
adversitatibus multis, quasi durissimis arietibus a nobis terapus cura mediantibus nobis cum fratre

stimulavit ; fideles ejus frequentissirae rebellare jure paciscerelur, praeripiens, quantura in se fuit

suasit, in procinctu contra Northmannos pro Eccle- per vestram negligentiam sive condessensionis au-
siae Dei liberatione pugnanti, et inimicos crucis daciam, fratris absentis regnura pervasit, ac per
Christi usque ad ultiraam deditionera constringere hoc totius ecclesiae Dei pulchritudinem maculavit,
satagenti, senioris vestri utrinque animum ad inva- pacem corrupit, religionem fugavit, et ut cum Te-
sionem relicti iraperii suscitavit ipsos farailiares, : rentio corapendiose dicamus, dura in alieno bono-
ipsum postremo filium, ad ejus exstinctionem hosti- rum legum contortor apparuit, cunctis
extortor et
liter provocavit. Et ne quandoque ad imperium, criminibus licentiara relaxavit. Nos etenim, quaravis
quod ei constat non humano coUatum beneficio, li- illura, quem interim filiolitatis amore coraplectimur,

cet per nostrae mediocritatisrainisterium, seddivino, g oppido reprehensibilem non negeraus, vos taraen
perlingere potuisset, tola fraudulenliae suae virtute multo reprehensibUiores agnoscimus, qui in iUis

prohibnit, tota consilii sui versutia debellare con- partibus sacerdotaU magisterio praediti, et apo-
tendit. Sed Deus oranipotens, cujus providentia per stolatus nostri recentibus raonitis instituti, dum
mutabilium rerum principes mundi latiludo guber- ex officio vestro restitisse libere nunquam videraini,
natur et regitur, hunc flagellis erudiri voluit, de- procul dubio consensisse probamini, et vos qui pa-
primi penitus, sicut vobis est cognitum, nunquam stores dicimini; gregem vobis creditum quia non
permisit. Et afflictiones sanctae suse Ecclesiae per retraxistis, utique ad praecipitiura provocastis. Et
eum speciaUter, sicut divinitus revelatura fuerat, et ubi est, quaesumus, quod vicem Christi in Ecclesia
nunc veracitcr credimus, tandem aliquando reve- fungimur, si pro Christo contra insolentiam princi-
lare contendens, hunc, a decessoribus nostris, re- pum non luctaraur ;
praesertim cum secundum Apo-
verendae scilicet meraoriae Nicolao et Adriano ponti- stolum non sit nobis coUuctatio adversus carnera et
ficibus, diu quidem desiderari voluit : tandem usque sanguinera, sed adversus principes et potestates
ad haec periculosissiraa tempora, quibus a Belial {Epkes. vi). Ubi est quod episcopi diciraur, si de
filiis pene tota vallatur Italia, misericordiler reser- subliraibus ecclesiasticae discretionis specuUs gla-
vavit, angelicis ductibus vias ejus per invia loca dium venientem non cernimus, cernentes ut cievite-
dircxit, fruslratis insidus ei compositis liberavit, '

tur annuntiare diffugimus ? Eairavero sacerdotes

palddes lubricas equitabiles reddidit, vada profun- non ad gratiam, sed ad pompara iramerito dici co-
dorum fluminum raultis saeculis incognita transmea- gnoscimur, si quos docere debuimussequicontendi-
bilia demonstravit : ei elementis contra naturara mus, si quos corrigere debuimus, saltem verbis pa-
cedenlibus ditfidentium cordaperterruit : non solum storalibus non terremus. Hinc Dominus per Isaiam
sine sanguine, verum eliam cura magnis honoribus, prophetam sacerdotumtaciturnitates increpat dicens :

hinc inde gaudenlibus populis, Italiara penetrare Canes tnuti, non valentes latrare (Isa. h\i). Hinc per
perraisit, et per apostolicae sedis privilegiura, cun- Ezechielera sacerdotum negligentias arguit dicens :

ctorum favoribus approbatum sceptris imperialibus Nonascendistis exadverso,neque opposuistis murum

sublimavit : ut qui per tot annos, communibus pec- prodomo Israel, ut staretis inprcelioin die Domini
calis merentibus, pro defectibus sanctae Dei Eccle- {Ezech. xiii). Ex adverso quippe ascendere est, pro
siae diversis modis affligimur, per ejus sollicitudinis defensione gregis Ubera voce hujus mundi potesta-
expertam prudentiam consolemur, per quem GalU- libus contraire ; et in die Doraini in praelio stare est
canarum Ecclesiarum status, et totius reUgionis pravis decertantibus ex justitiae araore resistere.
vigor ilUs in partibus plausibUiterrefloruisse cogno- Quod rursum per eumdem prophetam deterret in-
scitur. Haec itaque hostis huraani generis futura Dquiens Si non annuntiaveris iniquo iniquitatem
:

prospera praccavens, dilecli filii nostri Ludovici suam, sanyuinemejus de manu tua requiram (Ezech.
gloriosi regis vestri, si taraen fiUus dici raeretur, xxxiii). Quid adhaec dicemus,fratrt;s ? Forsitan ideo
qui apostolicae sedis monilis per antecessores no- vos excusabiles creditis, quia regera noa arguen-
stros perque nos ipsos prolatis, semper inobedien- dum, dicitis, sed monendum. Ad haec apostolica luba
Ussimus, exstitit, si gloriosus dici debet, cui contra respondet : Obedire oportet Deo magis quam homi-
Christicolas bella geri placuit, nullos habitura nibus{Act. v) ; et Paulus Timotheo : Argue, obsecra,
triumphos, si rex dici potest, qui semetipsum rc- increpain omni patientia et doctrina {II Tim. iv).
gere noluit ,
quo minus conlra fratris absentiam Itcm Tito Divitibus hujus sceculi prxcipe non su-
:

inglorius pugnavisset, aniraos incitavit, neque ut perbe sapere,neque sperare in incerto divitiarumsua-
divinum tmiorem praj oculis rctinens, neque immi- rum Aut persecutioncra quaraUbet prae-
{ITitn. vi).
nens sibi judicium provectae senecluUs agooscens, cavisUs. Sed a Domino jussum est ita Cutn vos :

neque sanguinis affinitatem fraternaque pacta per- persecuti fuerint in una civitate, fugite in aliam
 ;

671 JOANNIS PAP.E VIII. 672

{Matth. \). Aut mortom, quae cunclis ultima poena A XXIII.

est, timuistis. Sed idem Rederaptor noster in Evan- AD COMITES IX REGNO LUDOVICI REGIS B.UOARI.E
gelio nos hortatus est dicens : Nolite timere cos qui coxsTiTtrros.
occidunt corpus, animam autem non possunt occi- (Anno 876).
dere {ibid.). Arguit eosquod Caroliregnumpervadere tentarint
Verum quia nihil horum ,
quia nec inferen- monetque ut Ludovicum regem abea mente revo-
dum vobis ab aliquo fuerat, timuistis, rcstat procul cent, et ut legatis, quos mittit, satisfacere non
dubio quia non solum secundum prohibitionem sedis dctrectcnt.
apostolicae compatriotas vestros ab invasione regni JoANNES episcopus, servus servorura Dei, omnibus
alterius sacerdotaliter non vetuistis, imo cupiditati gloriosis comilibus in regno Ludovici regis Bajoariae
eorum vestri favoris conniventiam sociantes, quasi constitutis.

pulvillos sub cubito eorura manuum consuistis, et Ministerii nostri estuniversalis Ecclesia; Dei soUi-

illudVae vobis prophelicum maturastis, quo dicitur : ciludinem, secundum beati PauU apostolijsententiam
Ycehis quiconsuuntpulvillos subomnicubito manus, circumferre, et quid in qualibet mundi parte con-
et faciunt cervicaUa sub capite universcB (etatisad gruat, sive non congruat, censoria gravitalede pro-
capiendas animas 'Ezech. xiii). Quasi enim pulvillo pv mere, quatenus oves Dominicae, quae vocem pastora
cubitus,vel cervicahbuscaput jacentis excipitur.dum isnostrae sohicitudinis cognoscenles,pastorum prin-
correctionis duritia peccanti subtrahitur, eique mol- cipem hurailiter audiunt.in ovile Dominum recogni-
lities favoris adhibelur, ut in errore moHiter jacoat, tae coUocentur, et oves morbidae, quae pervicaciler
quem nuUa contradictionis asperitas pulsat. Sedhaec negUgunt, ab oviU Dominico, ne sanas vicini peco-

rectores qui semetipsos diligunt, his procul dubio, ris contagio laedant, quia nimirum muUa corporibus
juxta quod beatuspraedecessor noster Gregoriusme- transitione nocent pcr apostolicae auctoritatis rainis-
minit, exhibent, a quibus se minus posse studioglo- terium repellantur. Scriptum quippe est : Si sepa-
riae temporahs timent. Quid igitur, fratres, si tamen raveris carum avili, quasi os meum eris {Jer. xv);
adhuc fratres dici meremini, qui sedis apostohcae et itorum : .iuferte malum de medio vestri ; et Domi-
salubria monita contemnentes pro Christo legalione nus Evangelio praecipit ut si oculus, pes, vel manus
functisnon estis, vobis agendum est, nisi ut tandem scandalu.m nobis generat, abscindaturatque projicia-
ahquando cum sancla scde apostolica sentientes, tur {Matth. ix) ; et iUud postalia : Si Ecclesiamnon
tam dilectura filium nostrum Ludovicum regem ve- audierit, sic sicut ethnicus et publicanus {Matth.
strum, quam paternis affectibus adhuc complecten- xviii). Item Apostolus : Si quis non obedierit verbo
dum decernimus, quam cunctosilhus regni subditos, nostro perepistolam, hunc notate, et no7icommis-
voce libera moneatis, et ab invasione sive oppres-^ ceamini cum illo {llThess. in). Quibus testimoniis
sione imperii dilecti filii nostri Caroli semper Au- evidentissime provocamur, ut vos, quos contemptis,
gusti penitus compescatis ? nunquamque de reli- apostolicae sedis epistolis,regnum dilecti iilu Dostri
quo, sive blandimentis, sive terroribus, consen- Caroli Christianissimi imperatoris contra interdic-
sum queralibet favoremve praestetis ad funestum lumnostrum, imo contra Dei omnipotentis timorem,
praeliura conferendum , et Ghristianorum sangui- pervadere, sicut audivimus, pacemque sanclae Dei
nem profundendum, si non vultis, amissis saccrdo- Ecclesias corrumpere tentavislis, a corpore totius
taUbus infulis, ab apostolica communione praesenlia- ejusdem Ecclcsiae, quam per anlecessoros nostros
liter sequestrari, et perpetuis analhematis vinculis, perquenosmetipsos, vos suisepistoUs commonentem
quod nunquam cupimus, obligari ?Nam cujuscunque audire hactenus noluistis, sequestrari praesenlialiter
sit gradus, ordinis, sublimitatis, sive professionis, deboatis. Sed quoniam sanctae sedis apostolicoc mi-
qui cura praesentibus legatis nostris. Joanne Sicu- seratio vos inlerim filiorum dilectione compIeclitur,et
lensi, itemque Joanne Tuscanensi, vcncrabilibus dissimulare peccata vestra magis quam punire velle
episcopis, quos vicc nostra \forte deest miltimus, cognoscitur, has iterum charitati vostrae sanclae Dci
Hard.| illas in partes ad examinanda simulquo dif- Ecclesiae littcras deslinamus, hortantesque instaraus
finionda canonicc sive legaliter, quoe hoc annointerD ut divini judicii mcmores, et fraterni foederis recor-
utrosque emerscre, ncgolia, convonire in loco ab cis dantes- imminentcmque vestrae vocationis diem ul-
designato, eisquc satisfacerc humilitordetrcclavcrit, timura praecaventcs, fraudom diabolicam, per quam
auctoritale Dei omnipolcntis sanctorumque aposto- raors introivit in orbem terrarum, effugiatis ; discor-
lorum PetrictPauli, nostraeque mediocritalis, vcniara diam, quac nutrix cunctorum criminum quasi
cst
sibi deinccps noverit donegari nec amodo commu- ;
venenum pestiferum dcclinetis ne similes ei etli- :

nionis nostrac, ut verbis sanctissimi noslri pracde- ciaraini, de quo Saloraon ait Homo apostata, vir :

ccssoris utamur, futurum csse consortom, (juisciuis inutilis, graditur ore perverso, annuit oculis, tcrit
csscnolucritdisciplina;. Oplamus sanclitalomvestram pcdc digito loquitur pravo corde machina tur malum
,
,

sedis aposlolica! monitis ol)Scquentcm semper in ctinomni tempore jurgia seminat {Prov. v).Pacem
Christo benc valcrc. Hecitata in synodo l'onii- ct sanctimoniam, sine qua ncmo videbit Deum, di-
(jonenti. ligatis : quoniam sicul pacifici sunl a Domino non
solura bcati, sed etiam filii Dci vocali, ila Salan»
673 epislolj: et decreta. 674

sunt pacem confundunt. Nam discordes A vos fecisse probamin, corapulisset, si pacem regni,
filii, qui
Deo sacrificium immolant,
tandiu nullum bonioperis sicut vos facitis, temerasset. Nunc vero, cum divi-

quandiu a proximorum charitate discordant. Unde nitus praescitus et praedeslinatus, non a semetipso,

per Malthaeum praecipitar : Sioffers munus tuum ad sed ab Ecclesiae Dei filiis invitatus advenerit, sine

altare, etibi recordaius fueris quiafratertuus habet sanguine sola sua benevolentia hujus Itali:e fortissi-

aliquid adversum te, relinque munus tuum ante al- mos sibi duces devinxerit, angelico raunere vias
tare, et vade prius reconciliari fratri tuo, et tunc ve- suas per invia loca directas inspexerit, frustatis

niens offer munus tuum {Matth. v). In quaDominica insidiis ei corapositis divinitus liberatum se senserit,
prseceptione pensandum est, quorum hostia respui- paludes invias sibi pervias factas invenerit, vada
tur, quam intolerabilis culpa monstratur. Cum enim profundorum fluminum, vehit aUer dux IsraeUticus,
mala prsDterita bonis operibus diluuntur, pensare exercilibus suis pene sicca repererit, miraraur et
debetis, o prudentissimi comites, quanta sunt mala, obstupesciraus, cur eum a Domino praelatum non
discordiae, quce nisi exstincta fuerint, bonum sacrificii inteUigitis vos, qui sensibiles estis, quem elementa
subsequi non permittunt. Miramur et obstupe-
Quis itaque, dilectissimi, insensibilia sensisse videntur.

vos ad tantae discordiae crimina nisi antiquus humani scimus, cur parricidaUa contra eum arma sustoUitis,
generis adversarius, provocavit ?quiexangelo factus r>quem ab ipsa sua infantia multis adversitatibus fa-
aposta bona; messi semper zizania supersemmare tigatum vidistis, superatum vero protegente Domino
laborat. De cujus aviditate per apostolum dicitur : minirae cognovisUs. Miramur, inquam, et obstupe-
Avei'sarius vester diabolus tanquam leo rugiens scimus, cur eum, quem obedientiae suo raerito vobis
circuit, qucerens quem devoret : cui resistite fortes divinitus praelatum cognoscitis, non sicut revera
in fide (I Petr. vi). Etcerte fides sineoperibus mortua imitabilem sequimini, sed sicut detestabilera, quan-
est {Jac. ii) ; et beatus Paulus, coUatis multis virtu- tum in vobis est, persequi laboratis. Cum si exemplo
tibus, charitatem, quae multitudinem peccatorum iUius obedientiae vos sancta sedes apostolica sibi ali-

operit, praetuU dicens : Sive prophetice evacuabuntur, quoties devotiores cognosceret, benedictionis suae
sive linguce cessabunt, sive scientia datruetur vos et in hoc sseculo gratia debriaret, et in futuro ad
{l Cor. xiii) ; autem manent fides,
et infra : !Sunc haereditatem regni coelestis admitti suis continuis
spes, charitas; tria hcec, major autemhis cst chari- precibus impetraret. Sed quando sanctae sedis apo-
tas {ibid.). Dnde bene per Joannem dicitur Deus : slolica; debUam vos obedientiam servaturos putabi-
charitas est, et qui manet in charitate, in Deo manet mus, quos contra Dei omnipotentis ordinationem
et Deus in eo {II Joan. iv). Coastat ergo quia qui tara raanifestis indiciis rebeUare videraus? neque
in Doo non manet, in diabolo manet, cujus membra enim contra Carolura est murmur vestrum, sed con-
sunt omnes qui jurgia seminant, et ecclesiasticam "-^
tra Dominum? cujus estregnum, et cui voluerit ipse
disciplinam recusant, quibus veraciter dicitur : Vos dat illud, qui etiam per Soloraonem dicit : Per me
ex patre diabolo estis {Joan. viii). Qui videlicet Ca- reges regnant {Prov. viii) ; itera per doctorem gen-
rol: virtutibus ab ineuntis aetatis principiis invidens. tium testatur dicens : iS^on est potestas, nisi a Deo
ejusque religiosum propositura longius propagari {Rom. ii) ; et iterum : Qui potestatiresistit, Dei or-
pavescens, raultis adversitatibus lacessivit, fideles dinationiresistit{ibid.). RedUeigiturpraevaricatores
ejus frequentissime rebeUare suash ; in beUo contra ad cor, et quia mors non tardat, noUte differre de
Norlhamannospro Ecclesiae Dei liberatione pugnanti, die in diem. Nolite sociaUa libeUa committere, nolite
eosque usque ad ultiraara deditionera compellere sata- parricidales gladios in perniciera vestri sustoUere.
genti, senioris vestri, parentum quoque, sive vestrum NoUte Fontanicum detestabUe praelium revocare :

animum ad invasionem relicti ejus imperii, sicut et quia sicut qui pro Ecclesiae Dei defensione moritur,
modo fecisse dignoscitur, suscitavit, Ipsos famUiares, suo sanguine coronatur, ita qui contraDeiEcclesiara
ipsum postremo filium, ad ejus exterminium hosti- pugnans ut refuga Christianitatis perimitur, procul
liter provocavit : et ne quando ad iraperium, quod dubio condemnatur. Nolite, charissimi, probrevibus
ei constat non humano coUatum beneficio, licet per vitae commodis aeternae remunerationis vobis januam
nostrae mediocritatis ministerium, sed divino, per- D claudere. Nolite pro rebus trausitoriis aeternorum
Imgere potuisset, tota fraudulentiae suae virtutaepro- bonorum coramoda praeterire. Quia juxtabeatiMarci
hibuit, tola consilU .sui versutia debeUare certavit. sententiam Mhilprodest hotnini si lucretur totum
:

Sed Deus omnipotens, cujus providentia per rauta- mundum, animce vero suoe detrimentum patiatur
bilium rcura principes tolius raundi latitudo guber- {Matth. vin). Hujus rcigratiageneralitatem vestram
natur et regitur, hunc flageUis erudiri frequentibus quara patcrno affectu complecti volumus, his apo-
voluit ; deprimi penitus, sicut a vobis crebro proba- stoUcae auctorilatis Utteris identidem hortaraur ac
tum est, nunquam permisit, ut scUicet fulurus im- obstentamur ul tandem aliquando nobiscum pariter
perator in regni potestate disceret, quantum timere scntientes, tam dilectum nostrum Ludovicum glorio-
Dominum in quantum in adversis Deo
prosperis, sum regem vestrum (si taraen filius dici raeretur,

confiderc dcbuissct. Et quidem reprehensibilisesset, qui apostolicae sedis monitis semper inobedientissi-
si metas sui regni ingrediens fines alterius usurpas- mus exstilit, si gloriosus dici debet, qui adhuc in
set, si fideles alterius soUicitans, ad perjurium, sicut senectute decrepita Christiani sanguinis eftusionem
 ,

675 JOAXNIS PAP.E VIII. 676

desiderat, si rex dici debet, qui neque vos, neque A Saracenos, quos jam per suos farailiarissimos, aeque
semetipsum regere valuit, quominus absentis fratris Saracenos, invitaverant, in Romanam urbera ad
regni pacem corrumperet), quam cunctos vestri perditionera omnium intromittere valuissent. Cum-
regni homines, vocelibera raoneatis,et ab invasione que nos contra utrainque fraudera, juvante Doraino,
sive oppressione iraperii dilecti filii nostri Caroli praeparalos vidissent, et imminere sibi judicii slatu-
semper Augusti funditus retrahatis ; nunquamque turadiem cognoscerent, decepti se cum quibusdara
de reliquo, sive blandimentis, sive terroribus, assen- Formoso episcopo, Ste-
suis complicibus, videlicet
sum quemlibet, favoremve praestetis ad funestum pbano secundicerio, et Sergio magistro militum, et
praeliura inferendum, et Christianorum sanguinera, Constantino nomenculatoris filio, quos non nostrae
quod Dominus averterit, eflundendum. Nam cujus- conventionis judicium, sed reatus propriae conscien-
cunque sit sublimitatis dignitatisve persona, quae tiae stimulabat, contra salutem reipublicse et regni
praesentibus legatis nostris, Joanne Siculensi, item- dilecti filii noslri Caroli serenissimi principis, cui
queJoanne Tuscanensi.venerabilibusepiscopis, quos semper intideles fuerunt, et cujus provectioni seraper
vice nostra[Forte deest misimus, Hard. ] illas in detraxerunt, conspirantes nescimus quo profecturi,
partes ad exarainanda simulque ditiinienda canonice noctis silentio cum adulterinis clavibus portas Urbis,
sive legaliter, quae hoc anno inter utrosque fratres quae vocatur sancti Pancratii, aperuerunt, et cum
g
emersere negotia, convenire in loco ab eis designato suis comphcibus, curaque omnibus thesauris sanctae
eisque satisfacere humiliter detrectaverit, auctori- Dei Ecclesiae, Saracenis undique populantibus, diffu-
tate Dei omnipotentis, sanctorumque apostolorum gerent : portasque patentes rehnquentes, muhis
principum Petri et Pauli, nostraeque mediocritatis, margaritis fugiendi, et Saracenis ingrediendi aditum,
veniam sibi deinceps noverit denegari, nec amodo nisi nos divinacustodia tueretur, procul cubio rehque-
coramunionis nostrae futurum fore consortem, qui runt. Itaque obstupescentes in tahbus, Dorainicumet
socius esse noluerit disciphnae. Oplaraus gloriam Grimoldura venerabiles episcopos ad evocandum eos
vestram aposlohcis monitis obsequentem semper in direxiraus. Qui revertentes nuntiaverunt sibi a sa-
Christo bene valere. teUitibus suis fuisse responsum, nescire se quonam
XXIV. profecti fuissent. Judicio sane in diem aherum pro-
AD UMVERSOS GALLOS ET GERMANOS. telato, cum eos iterumsynodicesimulque etlegahter
(Anno 876.)
quaereremus, et habere minime valeremus, cum
De damnatione Formosi Episcopi, Gregoriinomcn-
clatoris, et aliorum qui Romce in synodo fuerant
omni Dei Ecclesiae in basihca sanctae Dei genitricis,
excommunicati. quae ad Martyres vocalur, synodum vocavimus, et

JoANXES, servus servorum Dei, reverentissimis et post regulares aUocutiones, sententias in eos protu-
sanctissimis confratribus nostris, archiepiscopis,
B hmus, quarum exempla secundum ecclesiasticum
episcopis, abbatibus, sacerdotibus, cunctisque judi- morem generahtati vestrae dixerimus, nevobis cora-
cibus, et universo populo, per omnes GaHias et raunicandi cum eis occasionis aditus Iribuatur.

Germanias constitutis. Quae scilicel sententia ita se habet : « Formosura

Zelo ChristianaerehgionisEcclesia Dei quae penes, Portuensera episcopura, quiabeataemeraoriae dorano
nos est, instincluque dilecti fihi nostri serenissimi praedecessore nostro papa Nicolao in Bulgarorura
imperatoris, imo spiramine Spiritus sancti commo- patriam destinatus, noviter in Christo regenerati
nita, pro diversis Ecclesice Dei refendis incommodis regis animos adeosuis cahiditatibus vitiavit, ut ter-

contra Gregoriura nomenculatorem, et Georgium ribihbus sacramentis eura sibi obstrinxisse testatus
generum ejus, duo scihcet iniquitatis vasa contra sit, ne se vivo querahbet episcopura a sede aposto-

excelsi Dei rehgionera pugnantia, tam praeterito hca suscepisset, seque cidem terribilibus nihilomi-
mense Februario praesentis nonae indictionis, per nus juraraenlis, ut ad eura quanlocius reverti de-
Petrum venerabilem Forosemproniatem episcopum buisset, obstrictura fuisse professus sit, quique a
penes praefalum spiritalem fihum lacrymabilem sug- nobis proficiscendi iUuc hcentiam, htteras et neces-
gestionem deposuit quam nostram quoque pontifi
: saria adjutoria impetravit : quouiam jamdudum per
calem suggestionem pridie Kalendas Aprihs die con- D ambitionem a minori Ecclesia in majorem, videhcet
tra eosdem per semetipsam offerre curavit. Qua- sanctara sedera apostohcam, prosilire conatus, plu-
propter nos per Zachariara et Gaidericum renerabi- riraos sibi consolatores effecit, et nunc per repertam
les episcopos, cl Christophorum sedisapostohcaepri- hypocrisim retrorsum rcdicns, sine licenjtia vel con-
raicerium, eis suggestionum contestationcm emisi- scientia nostra, propriam paroeciam deseruit, urbe
mus, admonentes atque jubentesut si ahquidde con- discessit, ct contra salutem reipublicae, dileclique
scientiae suae puritate confiderent, ad condictum ve- filii nostri Caroli a nobis elocti et ordinati principis,

nire studerent examen. At ihi molhbus scrmonibus cura suis fautoribus conspiravit : nisi araodo intra

et expuisitis adinvcnlionibus se quidem venturos, (liera docirauni, id cst iii Ivalcndas Maii praescntis
et ad voluntatem nostram cuncta se cmendaluros nonae indictionis, pracsenliam suam nobis satisfa-

dixerunt, sc de die in diem sub obtentu acgritudi- cicndo monstravcrit, auctoritale Dci omnipotcnlis,
nis tandiu judicii dicm distulerunt, donec aut nos sanctorumquc apostolorum principum Petri ct Pauli,
cum fidclibus Ecclesia' Dei potuissent perimcrc, aut omni ecclesiastica comrauuione privatum essc de-
677 EPISTOL.E ET DECRETA. 678

ceraimus. Decernitis et vos ita ? Responderuut om- A crabiles Chrislianis incestus, vivente nepte sanctis-

nes Decernimus et nisi post diem deciraura quiu-

: :
simae recordalionis Benedicti papae, cujus opibus de

tum, id est iv Nonas Maii praesentis ix indictionis, paupertate surrexerat, prajfali nomenculatoris Gre-
resipiscens salisfacturus nobis occurrerit, auctori- gorii filicC se fornicario more comraiscuit propter :

tate et judicio sancli Spiritus qui semper effugiet quara pene publice jam diclam legitimam uxorem
fictum, omni sacerdotali ministerio penitus denuda- peremit. De cujus homicidio, et principibus adulte-

tum fore judicamus. Judicatis et vos ita? Responde- rinos missos eruens, adjudicante conscio socero

runt omnes : Judicamus. Qui si nec hujus dilationis nefandus generimpunitus exiliit. Quique post diversa
miseralione commotus, humiliter se post diem 20, homicidia, depraedationis et mahgnitatis genera, tam
id est vii Idus ejusdem Maii mensis, praesentiee patriarchium, quam vestiarium sedis apostolicae sibi
nostrse reddiderit, vel si in Ecclesia Dei in aliquo commissum, ncn tantura auro, argento, vel palliis,
conturbare praesumpserit, si contra hanc comraunem verum etiam aereis signis, vasisque privavit et in :

omnium nostrum senlenliam agere vel resultare omnibus impietatibus socerum loquens, imo praeve-
tentaverit, anathema sit a Palre, et Fiho, et Spiritu niens, Saracenis undique ssevientibus, portas urbis
sancto, nunquamque in ulla synodo recuperationis cura eo fraudulenter aperuit, et cum sibi conspira-
spem aut satisfactionis aditum sibi noverit reserva- tionibus contra salutem reipublicae demigravit. Si-
g
tum. Gregoi'ium noraenculatorem , Theophylacti mulquc Sergiura magistrum militura, Theodori ma-
quondam nomenculatoris filiura, qui jusjurandum gistri militum filium, qui reverendse memoriae dorano
fidei suae diverso modo corrumpens, puritatem san- Nicolao, cujus neptera in conjugium suscipiens, ita
ctse Dei Ecclesise suis fraudulentiis, avaritiis, rapi- ingratus ac inhumanus exstiterat, ut vivente eo, et

nis, cupiditalibus, simulque caUiditatibus, per octo in extremis posito, eidem thesauros suos ad eleemo-
ferme annorum curicula maculans, summum Ro- synas faciendum cum praefatis suis complicibus ab-
mamc urbis pontificum, conjurantibus sibi dudum negasset. Quique eadem sua conjuge, propter quam
suis comphcibus, factiose prsecipere affectavit ; el de maxiraa paupertate convaluerat, derehcta, cum
de multis palam recitalis capitulis, tam primo penes Valuisindula concubina, praestito jurejurando ut
dilectum filium nostrum Carolum serenissimum ira- eam nuptialiter sumeret, nuper effugit, et in omni-
paratorem, quam postea penes nos ad generalitatera bus iniquitatibus cum nominatis suis complicibus
senctae Dei Ecclesiae, per nonnulla suggestionum conspiravit. Sed et Constantinam, praefati Gregorii
capitula noxius diffamatur, et pro eisdem crimi- noraenculatoris filiam, quas primo per consensum
nibus a nobis per Zachariara et Gaudericum venera- patris, sub conditione jurisjurandi, legahter Cessa-
biles episcopos, et Christophorum primicerium san- rio Pippini potentissimi vestararii fiho copulata, dein
ctae sedis apostolicae, cum fratre et genero suisque ^ consumptis omnibus soceri sui divitiis, viventem et

complicibus, juridice contestatus, examini se prae- valentem sponsum suum sine ulla legali disquisi-
sentandum fore, et cuncta quae ecclesiis vel piis tione deseruit, et ad Gratiani Gregorii raagistri
locis aUisque hominibus abslulerat, sub jurisjurandi militum filii postremum
nuptias publice convolavit :

interpositione reslituturum promisit : deinde con- cum alio fugere gestiens incestum commisit, ex quo
ventum nostrum de die in diem fraudulenter (us- praegnans inventa praedictum Gratianum Gregorii
quequo nos vel fideles hujus ecclesise interimere, fihum maritum suura relinquens, cum rapacibus,
vel liostes Christiani nominis, id est Saracenos, perjuris, sacrilegis, moechis, fornicatoribus turpiter
quos per suos familiarissimos Saracenos jam invita- fornicatura discessit. Nisi inlra diem deciraum, id

verat, intra Roraanam urbem introducere poluisset) est III Kalendas Maii praesentis nonae indictionis,
elusit ; et praefinitum diem, quo canonice sive lega- praesentiara suara nobis praefati, videlicet Gregorius,
liler audiri debuisset, fraudulenter praeripiens, eum Stephanus, Georgius el Sergius, siraulque Constan-
Georgio et Sergio magistris raihtum, nec non et tina, congrue satisfacientes exhibuerint, auctoritate
Stephano secundicerio, ahisque suis complicibus Dei omnipotentis sanctoruraque apostolorura princi-
nocturno silentio porlas hujus sacrae urbis, Sara- pum Petri et Pauli omni Christiana coramunione
cenis circumquaque imminentibus, cura clavibus D privalos, cum omnibus communicatoribus et fiuto-

adulterinis aperuit, seque contra salutera reipubhcae ribus suis, permanere decernimus. Et nisi post diem
simulque quietem imperii praefati filii nostri serenis- quintura decimum, id est iv Nonas Maii jam dictae
simi Augusti, contra leges conspirando, fraudulenter praesentis indictionis, simpliciter et humihter nobis,
proripuit, et cum omnibus pene thesauris Ecclesiae irao Ecclesiae Dei, saepedicti scilicet Gregorius, Ste-
Romanac, dubium quo profecturus, excessit. Simul- phanus, Georgius, Sergius, el Constantina, purifica-
que Stephanum secundicerium, qui diversas eccle- turi occurrerint, eosauctoritate etjudiciosancti Spiri-
sias spolians per avaritiara turpisque lucri compen- tus, cura cunctis sibi coramunicantibus, perpetuo ana-
omnibus per-
dia tributa vetera multiplicavit, el in theraate conderanamus. Hi vero qui ab orani se socie-
versitatibus superius nominatis fratri complex et tate reraoventes ad unitatcm sanctae apostohcae sedis
consenlaneus exstitit. Necnon et Georgium Grcgorii redierint, communionis et bencdictionis nostrae gra-
primicerii filium, qui germani proprii concubinam tiam sibi rcddendam esse confidant. »
subripiens, eum veneno necavit : deinde post exse- Ilis itaque aucloritate sancli Spiritus promulgatis.
 ,;

679 JOANNIS PAP.E VIII. 680

omnium vestrum generalitalem his apostolicis litte- A eos exhorteris, ut urgeas, viriliterque quousque ve-
ris exhortamur ut has litleras per oranes diopceses niant pro Dei noslroque amore insistas : quia nisi
vestras publice relegentes, et ad vicinas parcecias citissime venerint, et nobis opera contulerint, pejora
dirigentes, praefatorum depositorum, excommunica- prioribus fieri formidaraus ; ac per hoc domno im-
torum et analhematizatorum consortia quasi venenum peratori peccatum et damnum oriri poterit, et quia
pestiferum declinetis, neque cum eis communicanti- Ecclesia Dei, vel oves pascuae ejus fortiter discer-
bus in cibo, potu sive colloquio comraunicetis, punlur, ipsum noraen Christus, quod absit, in gen-
scientes eura qui eis sive communicantibus eis se tibus blasphemari. Data Kalendis Septembris,
in oratione, cibo, potu colloquioque raiscuerit indictione decima.
eadem excommunicationis et anathemalis censura XXVI.
juxta canonicum capitulum modis omnibus obhga- AD LUDOVICUM REGEM.
tum, nunquaraque a nobis sine digna satisfactionis (Anno 876.)
poenitenlia sibi fore comraunicandum. Optaraus san- Dissensiones inter ipsum et imperatorem scribit se
ctitatem vestram in Christo nunc et semper bene noji posse sedare, nisi altcram prius audiat par-
tem interea monet ut pacem cum omnibus, et
:
valere. Data xi Kalendas Maii. Recitata in sijnodo
prcecipue cum imperatore, servet, et subjectos
Pontigonensi.
B compescat.
XXV. JoANNEs episcopus dilecto fiho Ludovico glorioso
AD BOSONEM COMITEM. regi.

(Anno 876.) Epistolas tuae dilectionis, non quidem diversas

Agit gratias quod ejus opera legati ad imperatorem suscepimus ;
quas relegentes, ea in eis reperiraus
pervenerint, ct illis injuncta confecla sint quae nisi nos charissimi fiUiquo- nostri serenissimi
eumque rogat ut quamprimum auxilia sibi con- que imperatoris Domni Caroli semper Augusti prior
tra Saracenos mittenda curet.
querela pulsaret, non solum admittereraus, verum
JoAXXES episcopus Bosom ^ illustrissimo comiti. etiam priusquara putares investigaremus, atque di-
Charissimae tuae nobilitati laudes Christo Domino scuteremus, rectique lance librarainis, quod et fa-
referentes, gratias agimus, et hanc praeconiis effe-
cturos nos, Deo juvante, confidimus, pensareraus.
rentes in eodem Doraino gratularaur, cujus gratia Sed quia una pars sine altera facile audiri non
nostro fultus amore, missis apostoUcae nostrae sedis, debet, interim dehberative non scribimus : quin
facilem aditum perveniendi ad serenissirai domini potius gloriam tuam monemus, et auctoritate apo-
Caroli semper Augusti spirituaUs fiUi nostri prae-
stoUca obtestamur, ut pacera cura oranibus et prae-
sentiam, non indebita tribuisU et ; ut ea quae sibi a
cipue cum eodem iraperatore conservans, sub-
p tibi
nobis dicenda injuncta fuerant, aure suae pietatis jectos compescas, et ab omnibus scandaUs vel factio-
adverteret, et ad congruentem effectum perduceret, sis conspirationibus usque ad nostram discussionem,
suadere curasti. Quod cum Deus omnipotens impe- sicut per te speraraus, removeas. Quia nos, qui
ratoriae magnitudini, ut fieret, inspiraverit ; tc ta-
sacerdotura Doraini matura volumus esse judicia,
men, qui nostri studu cooperator effectus es, admo- nec illi, nec tibi contra justitiam favere studeraus.
dum coUaudamus, et, ut diximus, gratias tuae indu-
Hujus rei gratia, raediante sancti Spiritus gratia, per
striae referentes, et pro his et pro aliis retribuere
nostrae raediocritatis studium, quidquid iUud est,
tibi vicissitudinem non omittemus. Necnon et quid- Yolumus diffiniri; et quod adhuc suspendendum
quid honori tuo congruit, vel ad uliUtatem tuam duximus, jam digna deUberatione, juvante Doraino,
crescere cognoveriraus, incunctanter exsequi pro- dispensationis nostrae judicio terminabimus. Data
curabimus, et grato amore, adjuvante Domino, Kalendis Septembris, indictione deciraa.
quousque perficiamus, elaborabimus. Tu vero, fili XXVII.
charissime, sicut capisti, ad infideUum nostrorum, ad clerum ordixem, et plebem s.v\ct.e uvalvensis
vel sanctae Dei Ecclesise adversantium tyrannidem ecclesi.e .

funditus abolendam magis [Edit. Rom., magis ac (Anno 876.)

magis] insiste, ut qui sanctam RomanamEcclesiamin D Invehitur in quemdam Ecclesia Valvensis invaso-
multis laedere non forraidarunt, taii sentenlia, imo rem, legitimo adhuc superstite episcopo: laudat
cos quod illum minime recipiendum duxerunt,
judicio percellantur, ut dcinceps, quemadmodum es
simul prcecipicns, nc unquam cum admittant,
poUicitus, recuperationis locum nunquara inveniant. alioquin excommunicationis sentcntiam mina-
Caeterum quia pro maxiraa necessitute hujus nostra; tur.
regionis, quam Saraceni pene lotam dcpopulati JoANNES episcopus clero, ordini ct plebi sanctae
sunt, audivimus imperiale adjutorium usquc ad nos Valvensis Ecclesiae.
esse mittendum, gloriam nobilitatis tuae nimium Quia sollicitudinis nos, quam pro omQibus Dei
deprccamur, ut idem adjutorium, vel virorum cxcr- Ecclosiis circumspiciendis suscepimus, maxima cura
citum, qui utinam jara priusens adesset, nullo niodo constringit, ut vel provisa vitia resecemus, vel ru-
iUis in partibus moram pati permittat... veniendo more corapcrta, ne puUuleut, vigileraus ; latere vos

» De Bosone regino 1. ii Chron. ; Ainioin, 1. v, c. U, -27, 32 et aliis in locis.

681 EPISTOL-E ET DECRETA. 682

nolumus perveaisse ad nos quod quidam, calcata A rura, missis et epistolis discurrentil)us dicta sunt,
reverentia canonicaj disciplinse, contra omne fas, quaB locum in ejus cordenullum penitus invenerunt :

irao contra legem ecclesiasticam, superstite vcstro quia profecto viscera ipsius verba vitaj aetcrna) reci-

pastore velit ausu temerario vestram sinceritalem pere renuerunt : Judaeis enim Dominus dicit : Qui
corrumpere, et plebem ipsam
(quod dictu nefas est) ex Deo est, verha Dei audit; propterea vos non audi-
invadere, gregemquc Dominicum, videlicet vosme- tis, quia ex Deo non estis {Joan. viii). Si quis, inquit,
tipsos, discerpere, schisraata generare, et Deum in diligit me, sermonem meum servabit(Joan. xiv); ergo
hoc ad iracundiam provocare : habens quasi aucto- probatio dilectionis exhibitio est operis. Probatur
rilatem saecularium id peragendi, et qute ab eis,imo igitur germanus tuus non diligere Deum, qui man-
a nobis, vivente veslro episcopo, jure dari non po- data ejus participando cum perfidis non custodit.
test, nequiter exercendi. Quod tantum tieri prohibe- Nam Joannes apostolus ait : Qui dicit quia diligit
raus, tantumque detestantes abominamur, quantura Deum, et mandata ejus non custodit, mendax est
contra canonicse auctoritatis censuram, et contra (I Joan. Sed nos postremo, nec etiara sic con-
ii).

Patrum exera-
divinae legis traditionem, vel veterura tempti, qua) ad salutera ejus et cunctorura pertine-
uno
pla. tale quid attentari cognosciraus, ut vivenle bant, neglexiraus unde non angelus, non legatus
:

episcopo, ac superstite consistente, alter vel non g quilibet (ut de Redemptore nostro prophetice di-
petitus, vel qui peti non potest nec etiam debet, ctum est), sed ad salvandos eos ipse per semetipsum
sedem vivenlis invadat et hanc vel sine nostro
; apostolatus noster adveniens, quid est quod debuit
consultu, ut ita dixerim, expetat ; vel quia, sicut facere, et non fecit? licet ipse, ut cum propheta
diximus, superest, in cor ejus ascendat talia cogi- dicamus, conversus est in amaritudinem vitis aliense
tandi. Verum nos primum vobis gratiasagimus quia, {Isa. v), et sicut aspides surdae, et obturantes aures
sicut didicimus, vestro episcopo fidera debitara con- suas, non audierit vocem incantantium {Psal lvii),
servantes, eumdem invaserera non recipiendura esse id est praedicantium , nec mutaverit versutiarum
proposuistis. Deinde nostri apostolatus monitis ora- suarum colorem, aut varietatem , instar zEthiopis
nium vestrum devotionem hortamur, praecipimus ac et pardi, quibus perfidorum Israelitarum Jeremias
suademus, ut eodem vestro episcopo vivente, nulli duritiam comparavit, unde raerito abscissi sunt, ut
unquam mortaliura vos conanti forte decipere, prae- de talibus Apostolus optat : Abscindantur, inquiens,
beatis assensura, ut vel in raodico a fidelitate ipsius qui vos conturbant, a Christo (Gal. v), id est a capite
vestri episcopi qui nunc est, scilicet venerabilis et corpore, quod est Ecclesia Dei vivi, columna et

Arnulfi, quoquo raodo discedatis ;

quin potius oranem firmamentum veritatis. Ergo cura ita sit, prudentia
henorera ac reverentiara juxta sacros canones ei ^ tua moveri non debet, si inter tales officium cesset
"^
impendere magis (Edit Rom., raagis
studeatis, ut doctorum, sive torpenti desidia faciente rectorum,
ac raagis), unde vobis gratias referamus, habere sive impoenitenti exigente crimine subjectorura. Di-
possimus : scientes nos nullo modo in tali nefando vino enim judicio ,
quamvis occulto ,
talia fiunt,
opere consensuros, sed potius et factores et eorum sicut in libro beati Job legitur, cum de Deo inter
consentaneos punituros. Ycrumtamen hanc no- si alia fertur : Ducit sacerdotes iriglorios, ct optima-
stram legitimara obtestationera vos in aliquo ab his tes supplantat, commutans labium veracium, doctri-
deviare cognoveriraus, et habentes hanc nostrara nam senum auferens (Job xii); cujus sensus medulla
auctoritatem vos omnium ambitiosorum factionibus concepta, procul dubio, scito quia in oplionem unura
contraire minime senserimus, vel si quomodocunque e duobus a nobis tibi tribuitur aut enira, secundum :

lalia facere tentanti vos consensum pra^bere saltera quod scriptura est, Exieiis exibis de medio ipsorum,
clanculo, quod absit, didicerimus, sciatis quia et etpollutum non tanges (Isa. lii) aut certe, quandiu ;

vos anathemati submittemus, et illum pari sententia . cum talibus conversatus fueris, non poteris videri
condemnantes, orane sacerdotalis officii ministerium, non talis, sed eris profecto illis poena, sicut consor-
ut unquam nullis pr?esideat, ei perpetuo adimemus. tio sirailis. Nara Lot chaos Sodomis fugiens, cunctis
Data, etc, indiclione decima. necatiscivibus, saIvussingulariterredditur(Ge7i.xix).

XXVIII. D Sic Petrus fugiens, Herodis cateni ereptus, ad sal-

AD QUEMDAM *. vandas gentes eruitur {Act. xii). Sic Paulus, obser-

(Anno 876.) vante Damasci pra^posito, teneri intra claustra per-

De Neapolitanorum duce ejus frntre queritur, qui fidorum noluit, in sporta per murum submissus
suis monitis non parebat. Quare hortatur utab eo (Act. ix), ad certaminis properat campura. Verura-
se separet ; alioquin cum eo ac cceteris fautoribus tamen ne sanguis eorum de manibus tuis divinitus
anathemati subjicietur.
requiratur, tanquam scgnis desidisque speculatoris,
JowNES episcopus...
qui videas gladium lupumpe venientera, et taceas
Multa per nos per decessoresque nostros reveren- Insta interim (ut Aposlolus raonet)
{Ezech. iii) :

dos pontifices duci Neapolitanorum, imo duci ca;co- obsecra, increpa nemo
opportune, importune : : adO'
Forte Athanasium episcopum NeapoUtanum, ad quem
*
Mar-
pos et succcssor sancti Athanasii, cujus mentio cst in
nonnullsE infra scribuntur epistolse cujus meminit Leo :
tvrolodo Romano die 25 Julii.
Ostiensis, lib. i, Chron. Cass. cap. 42. Fuitautem hic nc-

Patrol. CXXVI. 22
 683 JOANNIS PAPiE VIII. 684

lescentiam tuam contemnat (II Tim.iv ; ITim.i\).A est, cilissiraum consilium, confortante nos Domino,
Qui si le audierint, lucrifacies fralres tuos ; sin praeparemus.
autera, sallem tu salvans salva quautocius animam XXX.
tuam, scieiis procul dubio totius llesperia; pnesules AD BOSONEM COMITEM.
a nobis in proxirao congregandos. Quibus generali- (Anno 876.)
ter imminentibus, lam perfido fratri tuo quam om- Dolet quod sibideprecantinxixilium contra Sarace-
nibus sectaloribus et fautoribus ejus perpetuum di-
nos non tulcrit. Siynificat Urbem magno in discri-
mine versari, cum adeam oppu(jnanda>n fama sit
cemus modis omnibus anathema, nunquam deinceps magnumexercitumventurum (juare eum rogat :

penitus dissolvendum : quod si evadere satagis, in ut (juantocius opem ferat. Legatos ab eo dctineri
nostrique affectus tinibus inveniri, in nullo prorsus miratur.
ab hoc nostro recedere prseccpto palere vel hortatu. JoAXNES episcopus JoANNi BosoM comili.

Gratias proelerea referimus super his, qui per in- S?epe gloriam tuara missis ct lilteris hortari ac
dustriam tuara rcdempti sunt a Doraino, quos rede- Ueprecari studuimus, ut manum auxilii porrigens,
mit de manibus inimici : et scito nil te nobis ac- contra nefandos Saracenos hostililer occurrere
ceplius oblaturum quam eos nimirum, pro quibus tandem satageret sed, proh dolor nil hactenus ; !

sanguis oblatus est Christi. Data quinto Idus Sep-g prajsidii adipisci meruimus, adeo ut nec responsum,
tembris, indictione deciraa sicut nec de ahis quibusque necessitatibus, a nobi-
litate tua recipere hucusque noscaraur. Quapropter
XXIX. nimis dolentes gementesque, iterum iterumque di-
AD LEONEM ET PETRUM EPISCOPOS. lectionem tuam raonemus, horlaraur et obsecramus,
(Anno 876). ne differas ultra, nec patiaris populum Domini ab
illis divinitus tuhninandis Agarenis discerpi, qui
Miratur eos ad se non reverti incursionibus Sarace-
norum lacessitum : obtestatur nt (juantocius re- operuerunt universara superficiem terrae, sicut lo-
deant. Quod si vim ab ali(]uo patiantur, prceci- custae, ita ut pene cunctis habitatoribus inde subla-
pit ut fortiter se gerant, et id sibi significent. tis, et in praedam et gladium traditis, redacta sit in

Leoni et Petro episcopis. solitudinem et quod est

in cubilia bestiarum, et,

Cura vobis innumerabiles hujus Dei Ecclesiae ne- adhuc amplius formidandum, atque cavendum, certa
cessitates non minus quam nobis sint cognita?, pro relatione didiceriraus , stolum araplissiraura in

quibus compescendis vos ad piissiraura Csesarem proxirao ad expugnandam urbera venturum, id est

destinatos sub magna velocitate sensistis ; miraraur centura naves, ex quibus cum equis sunt quindecim
vos
.„„ tanto
.„ tempore
_...j, nobis in tauto periculo
^ constitutis, ,
grandes. Quod quam ingens malum et incomparabile
et Saracenorum incursionibus undique laceratis, ad ^ sit si intente consideraveritis, advertetis, perditio
nos remeare usque hactenus neglexisse. Neque enim enim istius urbis totius est raundi dispendiura, imo
vos ahcujus violenlia magis quam vestra negligentia et ipsius Christianae religionis jactura. Et ideo, se-
credimus retardatos, qui nescimus sub ([uibus argu- cundum quod et spiritahs filius noster semper Augu-
mentosis ingeniis, consiliis tamen a nobis anathe- stus necessario tuae commisit industriae, omnium
raatizatorum, ac fraudulentiis, more corvi terapore caeterarum rcrum curis omissis, hoc vos convenit
diluvii ad mittentem se minime revcrtentis ( Gen. viii), toto considerare mentis intuitu, et ad auxilium no-
ita legationis veslrae usque nunc obliti fuistis, ut a strum non modicum exercitura quantociusdestinare.
Papia per tot dies Romam repetere minirae stude- Si cnim veslrum divinitus roboratum nobis non
retis. Cujus rei gralia vos, auctoritate Dei omnipo- porrigitis vahdum et amplum confestim auxilium,
tentis, sanctorumque apostolorum principum ob- , scitote nihil amplius remanere, nisi ut nobis a vobis
testamur, prajsentialiter ad sanclam sedem aposto- desperalis diraissis , vobis etiara ab hac sancta
licara quae vos misit, episcopatuumque vestrorum Ecclesia nulla spes ultra rcmaneat. Porro si in prae-

sedes quantocius rcdcalis. Vcrum si, quod absit, senli necessitate nobis aptum et sufficiens pra^bueri-

juxta quod a nobis anathematizatorum satcUites tis auxilium, et niliil differentes, populo Dei, beato
glorianlur quorumdam violentiis retinemi, et ad D Petro speciali praerogativa comraisso , subvenire
mittentes vos reverli non permittimmi, praecipimus studueritis , scilole in omni opportunitate vcstra
vobis aucloritate Dei et Doinini nostri Jesu Christi tanlo nos fore proraptiores, quanto fuerimus redditi
ut, meraores antiquorura sanctaj Romanae Ecclesiae ab hoslc securiorcs. Cactcrum dilectionem tuam rai-
legatorura qui nullis minis, nullis terroribus nullisquc ramur legatos retinuisse, Leoncra cpiscopura cha-
mortibus a suis legalionibus discesscrunt, pricsen- rissimum ncpotcra nostrura apocrisiarium ct iiiis-

tialiter auctoritatc hujus epistokc initium ad nos sum aposlolicae sedis, atque Pctrum acque episcopum,
rcvcrtcndi facere studcatis, el si pcrmissi fucritis, qui cum festinantcs per vos ad divinitus prolectum
statira ad nos revertamini. Si vero aliquis vos im- Augustum mittcrcntur, a vobis ct tunc detenti sunt,
pcdicrit, violentia quara patimini cunclis Chrisli- ct modo nihilominus non meriio rctincnlur. Quod
colis vaieat propalari nobisque continuo revelari, quia contra dccus apostolicac scdis, quod nunquam
quatcnus in eo quod contra morera gentium aposto- factum cst, profccto non dimittcmus, cum hinc ccrti
licae sedis lcgatio ecce sccundo naufragium passa fucriraus, iuultura. Gum cniin uos illos pro multipli-
 .

685 EPISTOL.E ET DECRETA. 686

cibus Ecclesiae nostrae necessitatibus sub nimia A cognovimus, tuumque strenuissimum generum Pul-
festinatione miserimus, a vohis, quem hoc non lalet, cari praefectum, verum etiam cum pro liberatione
non impediri, sed ad id celerius agendum vestris, totius patriae, ut nobis a Christo cura comraissa est,

sicut credidimus, potius debuere fulciri subsidiis. in vestras partes venissemus, pro certo fidelem re-
Data at supra. perimus : ideoque pactum quod pelisti, ut promise-
XXXI. ramus pontificali vera assertione a dilecto filio no-
AD L.\NDULFUM EPISCOPUM C.\PU.\XUM. stro Carolo imperatore Augusto, jure vobis firman-
(Anno 876.) dum, potestate per revertentes venerabiles legatos
Nuntiat legatos ad imperatorem rediisse ; quem in Ecclesiae nostrae accepta juste ac legaliter adfuturum
episcoporum et optimatum conventu Ilomance statuere sumus parati simulque mihi et novo agmini
;

Ecclesice jura recognovisse, prcecipue vero terrce

comitatum volo praeparetis, ut dixerim ita hospitium,
Capuanre pactum suo juri commisisse scribit :

ideo in eius partes se venturum promittit. fidelesque nostros incoepta corroborate fidelitate, ac

Jo.\xxES episcopus L.\ndulfo episcopo Capuano. infidelibus, prout potestis, frenum redargutionis

Sancta Romana Ecclesia, cujus Deo auctore prse- imponite, nostruraque advenlum, Deo duce, spe-
rate.
sidemus regimini, cunctis ab exordio sibi fideliter
XXXIII.
servientibus dignam in praesenti et in futuro saeculo B
sohta est bonae retributionis mercedem rependere AD GEILOXEM ABBATEM TORNUTIENSEM EJUSQUE
;

tibi nihilominus rehquisque fidelibus suis ulroque MONACHOS.

modo, ob vestrae fidelitatis devotionem, quam iUic (Anno 877.)
positi plene cognovimus, per omnia raaternis visce- Illorum omnia, vel regia, vel episcopalia privilegia,
ribus favebit in proximo, Siquidem nosse volumus pontificia auctoritate sancit, anno Christi 876
quibus addit exemptionem ab omni cujuslibet
luae religionis intentionem quoniam, Domino coope-
antistitis jurisdictione
rante, Leone venerabili episcopo nepote nostro, ac
Ex autographo in philyra, litteris uncialibus Gothicis
sanctae Ecclesia^ Romanae eximio apocrisiario, aliis-
descripto, longo pedes circiter duodecim, lato duos.
que nostris legatis, quos nuper direxeramus, a
charissimo filio nostro Carolo imperatore Augusto
JoANNES episcopus, servus servorum Dei, Gei-
LONi inclyto abbati, dilectisque filiis nostris in
reversis, vobis, utpote a secreto consiliariis nostris,
Tornutio monasterio, a spirituali filio nostro glorioso
ratum ducimus animi ejus, Deo inspirante, circa
Carolo imperatore Augusto, sanctae et intemeratae
Ecclesiarum,praesertim Romanse, quae caput est
omnium, exaltationem, affectum patefacere, omne semperque virgini Dei genitrici Mariae, atque pre-
"
tioso confessori Christo Philiberto largito sub re-
sane jus potestatis antiquitus attributum capitulariter p
^ ula sancti Benedicti religiosa conversatione degea-
renovamus in convenlu episcoporum ac oplimatum *,
tibus, nunc et futuris temporibus,
inviolabiliter concessit habendum. Inter qua3 de
Quando ad ea quae catholicorum imperatorum
lerrae vestrae pacta, prout Christo duce voluissemus,
corda pontificalibus sunt monitis provocanda, ita
statuere, nostro juri potestatique commisit, quate-
ardenti desiderio, divina praeveniente gratia, tara
nus id quod pontificali ore nudis verbis diximus,
succenduntur, ut ab eis ultro poscanlur, tanto ala-
operum oslendamus patratione, et ut pro animae
cri et laeto sunt animo concedenda, quanto et ea
veslrae exhilaratione patrum notarice stylus scri-
ipsa quse cupiunt, si nollent facere, peti debucrant
bentis loquatur b. Parate hospitium, quia cum novo
Proinde juxta scripta petitoria filii nostri, praecellen-
hospitum agmine Dei gratia in veslras partes sumus
tissimiimperatoris Caroli, hujusmodi privilegiuni
venturi. Frenum coercitionis infidelibus, quantum
praesentis auctoritatis nostrae decreto, eidem vene-
valetis, imponitc, fidelibus quoque futurae in proxi-
rabili monasterio vestris futurisque teraporibus in-
mum spei sublevalionem promiltite ; Domini Dei no-
dulgemus, concediraus atque confirraaraus : ut sicut
stri sine intermissione, hortor, misericordiam de-
ipse gloriosissimus filius noster, divino ductus
precaraini, nostruraque adventum spectate veraciter.
amore, de villis ac facultalibus, seu stipendiis spe-
XXXII.
AD GUAIFERIUM PRIXCIPEM S.\LERXITANUM.
D cialiter raonachorum et ecclesiae ornaraentorum, vel
luminariorura, ac matriculariorum, seu hospitum,
(Anno 876.)
atque pauperum usibus servata, vel emeliorata seu
Ostendit se paratum esse firmare pactum quod
fecerat ; rogatque sibi ad ipsum eunti hospitium aucta ordinatione praecepto suae auctoritatis firraavit
parari. privilegium quod venerabihbus fratribus ac filiis
JoAXNES episcopus dilecto filio Guaiferio •=
glorioso nostris episcopis illarum regionum fieri et confir-
principi. raari fecit ; ita sicut eodcm privilegio atque prae-
Quia le non solura legatorum nostrorum inter re- ceptis, in primis fihi nostri Caroli exinde factis con-
lata fideliura circum Ecclesiae nostrae Romanse regi- tinentur, perpeluo inconvulsa permaneant. Quamvis
men, cui Christo praesidemus auctore, devotura enim faraa fuerit hoc tenuisse ad episcopatum Ma-

» Hujus concilii et legatorum meminit Aimoinus, 1. v c De Guaiferio principe Salernitano Leo episcopus Os-
de Gestis Franc, c. 33. 42 et^i.
tiensis Ubro i chron. Cass. c.

b Locus, ut videtur, mendosus, Hard.

 ,

687 JOANNIS PAP-E VIII. 688

tisconensem, nullaque ibi auctorilate qua tenori A lentibus bcnevola compassione succurrere, poscen-

possit adjunctum longo interveniente lem[)Ore fuerit, tium animis alacri devotione impertiri assensum.
melius mullo^iue sanctius apostolicir' discretionis no- Ex hoc enim lucri potissimum praemium a condi-
strfB visum fuit ul monasticis utilitalibus in pra;dicto tore omnium Domino la-onieremur, dum venerabiUa

monasterio confirmetur, quam laicabbus sine aliqua loca opportune ordiuata, ad mcliorem fuerint sine
acquisitione saoctorum locorum depopulationibus dubio statura perducta.
indulgeatur. Constituimus alia auctoritatc bcati Pc- Igitur oranibus sanclae Dei Ecclesiae fidelibus ct
tri ut nullus regum, ncmo antislitum vcl abbatum, nostris, praesenlibus et futuris, notura fieri volu-
seu quilibet quacunque pra^ditus dignilate, de his nuis quaUter reverentia tua per Adalgariura san-
qui in prsefato privilegio seu in prccceptis ipsius lilii ctissimum cpiscopum sanctac .Eduensis Ecclesiae
nostri Caroli ex his quae prcemisinius factis conti- nostro suggessit aposlolatui, observans quod abba-
nentur, vel in futuro, ab eo vel a quibuslibet ahis tiolam quae vocatur S. Portianus, quamque pia?

de proprio fuerint his specialibususibusjure collala, memoriaj Carolus imperator , spiritualis scilicet

sub cujusUbet causae occasione sive specie, quid- liUus noster, ob sui perennem memoriam, per
quam rainuere vel auferre, sive suis usibus appU- pi'8ccepli seriem in eodem venerabiU raonasterio
care, vel aliis quasi piis causis pro suae avaritise g conferens largitus cst, nostri apostolici privilcgii
excusatione praesumat concedere : sed cuncta qua3 auctoritate conrirmarcmus.
praefatis usibus monachorum et ecclcsiic ornamen- Nos autem, consideranles hanc politionem salu-
torum, vel luminariorum, malriculariorum, hospilum brem fore et eidem venerabili monasterio, cui
et pauperum oblata sunt, vel olTerri contigorit, praeesse dignosceris , stabilimentum consistere
perenni tempore inhbata et inconvulsa, ac sine aU- praecipue cura orania pia loca propriura habere
qua inquietudine, eorum usibus pro quorum susteu- opteraus, inclinali petitionibus tuis, a praesenti
tatione gubernationeque concessa sunt, modis omni- uona indictioue praefatam abbatiolam cura omni-
bus profutura permaneant. Ifec igitur omnia, quae bus rel)us suis mobilibus vel imniobiUbus, sibi juste
hujus praecepti decretique nostri pagina conlinct, el lcgaliter portinenlibus, quemadmodum ex prae-
tam vobis quam cunclis qui in eo quo eslis ordine dicto codem Augusto concessum est, per hoc
locoque successerint, in perpetuura conservauda apostolicum nostrum privilegium in saepe dicto
decernimus. Salva in omnibus quce hujus decreti venerabiU raonasterio confirraaraus, et porpetua-
pagina continentur, auctoritate et honore sanctaj liter stabilimus, et ad mercedem noslram robo-
Romanae Ecclesise, et sedis apostoUcae privilegio. ramus ; ita quoque apostolica auctoritate munientes
Placet etiara ut per futura terapora ipsi raonachi ex decernimus ut nuUus episcoporum ad negolia divina
p
scriptis habeant licentiam eligere abbatera. Si quis illuc, aut pro alia re peragenda, nisi a te suc-
autem teraerario ausu, magna parvaque persona, cessoribusque tuis abbatibus fuerit invitatus, ire
contra hoc nostrum aposloUcum decretum agere perteutet ; irao ne judiciaria potestas quamcun-
praesumpserit, sciat se anathematis vinculo esse que vel molestiam aul destructionem quamlibet
innodatum, et a regno Dei aUenura, ct cum omni- pergens facere audeat, quara secundum ipsius
bus impiis aeterni incendu suppUcio condcmnalum. venerabilis raonasterii ritura, et praedicti Augusti
Qui autera verus custos et observalor hujus contir- concessionera, nec non et hanc apostolicam con-
mationis exstiterit, benedictionem et gratiam et
cessionem et confirmationem ab omnibus Chrisli
coelestem misericordiam a Domino consequi racrea- lidelibus obsorvandara sancimus.
tur. Scriptum per manura Anastasii notaru rcgio-
Si quis autem cujuslibet dignitalis horao con-
narii et scriniarii sanctae Romana^ Ecclesiae, in
tra hoc nostrum quod
apostolicura privilegium,
mense Octobrio, indictione decima. Bene valete.
non credimus, in toto vel in parte ire praesum-
Subscriptum Idus Oclobrias, per manum Clirislo-
pserit, ac quod a nobis salubriter sancitura est,
phori primicerii sanctaj summae sedis apostoUcac,
in aliquo frangere ausus fuerit, auclorilate Dei
imperante domino piissimo principe.\ugusto Carolo,
_-^ omnipotentis, et boali Petri apostoli, atque noslra,
a Deo coronato, magno imperatore anno primo, et
sciat se propria communicalione privatum ; et
post coronationem ejus anno primo, indictione
nisi cito rcsipuerit ac canonicoe sanctioni obc-
decima.
dierit, anathematc perpetuo condemnatum ; qui
XXXIV.
vcro custos et observator exstilerit, bencdiclioncm
AD ABBATEM ET MONACHOS HERENSES.
et gratiam a Domino Deo nostro consequi raercatur.
(Anno 876.)
Approbat donationem monasterii S. Porciani illi
Scriptura pcr manus Anastasii notarii regiona-

factam. rii ct scriniarii sancta;Romancc Ecclcsiae in mense

Oclobri, indiclionc nona. Bene valete.
JoAXNES episcopus, servus servorum Dei, Geilom
religioso abbati venerabiUs monasterii sanctae Dei Dalum Idus Octobri per manum Cliristofori Pri-
genitricis, semperque virginis Mariaj dominoe nostrae, micorii sanctaesummaj scdis apostolicff'. Impcrante
ct S. FiUberti, ac per te cidem vcnerabiU monastc- Domino piissimo Augusto Carolo a Deo coronato
rio in perpeluum. magno imperalorc, post consulatum ejus anno prinio,
Convenit apostolico raoderamini pia reUgione pol- indictionc nona.
 689 EPISTOL-E ET DECRETA. 690
XXXV. A ut lali necessitatc reraota, consuetudinarie ulterius
AD EPISCOPOS PROVIXCI.E BITURICEN5IS. non requiratur, quod removeatur etiam illud quod
necessitas irapetraret. Optaraus sanctam fraternita-
(Anno 8T6.)
tem vestram in Christo nunc et semper valere. Data
Ut Frotario tanquam metropolitano suo dcinceps
VII Kalendas Novembris, indictione deciraa.
obediant.
XXXVL
JoAXNES reverentissimis et sanctissimis fratribus
AD BITURICEXSES.
nostris episcopis per Bituricensem provinciara con- Ut Frotario burdigalensi archiepiscopo, cui tandiu
stilutis. Dituricensem Ecclesiam committit, quandiu pa-
Quia Burdigalensem urbem. sed et totam pene gani Durdigalenscm dioccesim obtineant, omnes
provincia quorumdam vestrum litteris, sed et Leo- obediant.
JoANNEs episcopus clero, et plebi, et ordini sanctae
nis apostolicae sedis apocrisiarii [Edii. Rom. addit,
sanctissimorum nostrorum] expressa relatione didi- Bituricensis Ecclesiae.

cimus diversis cladibus, sed prsecipue iucursibus Suggestionis vestrae relegentes epistolam, quod ab

Nortmannorura deletam, et in solitudiuem partim apostolatus nostri auctoritate de confratre nostro

gladiis partimque captivitate deductam, necessaria Frotario reverendo archiepiscopo postulant, hoc nos

rerum, ut cum sancto papa Gelasio decessore nostro Balioriim testiticationibus, et praecipue serenissimi
dolentes gementesque fateamur, dispositione con- semper Augusti, spiritalis quoque filii nostri rela-
stringimur, et apostolicae sedis moderaraiue conve- tioue comperiraus ; sed et legatis apostolicae sedis,

nimur, sic canonum paternorura decreta Leone videlicet venerabili episcopo, apocrisiaro et
librare, et
retro prgesulura decessoruraque nostrorum praecepta
missos sanctae Romanae Ecclesiae, seu Petro aeque ve-

metiri, ut quge praesentiura necessitas nerabili episcopo. revertentibus, didicimus pene to-
temporura pro
instaurandis ecclesiis relaxanda
lam provinciam Burdigalensi metropolipertinentem,
deposcit, adhibila
consideratione diligenli, quantum polest sicut ab his qui causara illam noverunt, iidera no-
fieri, lera-
peremus Ecce enim stri legati discere potuerunt, ita essepaganorum per-
[Edit. Rom. addit, ne] de civi-
tale ad civitatem episcopi trasmigrent, sancli cano- secutionibus desolalara, ut non solum ipse coufrater

nes provide sanciunt. Sed nosler illic lucri aliquid subjectis conferre non pos-
hujusmodi sanctioncs
si

sine ulla discrctione vel dispensatione ducimus ob-

sil, verum etiara habitatio tidelium inde subtracta
servandas, nullam corapassionera fratribus exhibe- Quapropter quia eumdem virum Frota-
consislat,

mus, quos genlilium gladios passos causa fidei Chri- rium reverendum archiepiscopum probis raoribus
actibusque prajclaris, el ad lucrura aniraabus homi-
stian.-E servandae videmus egentes, angustiatos, aili-
clos, hac illacque palantes incedere praesertira cum Q
num conferendum idoneum esse comperimus, ne ta-
;

nonnulli eorum ita sint Dei gratia illuslrati, ut non

lis tantusque vir otio, quo prodesse aliis valeat,
rainimc vacet, ejusdem sanctae Biluricensis Eccle-
solum scientia, sed et moribus ; non solura vcrbo,
siae, cui subeslis, ei pastoralera curara apostolica
sed et exemplo plurimos valeant erudir?. De quorum
auctoritate committiraus, et in ipsa eura incardi-
numero quia Frotarius Biirdigalensis dudum anti-
nandura necessario csse censemus. Cui vos ita de-
stes, ut testatur vestra fraternitas, exstat, necessario
duximus eumdera virum centem obedicntiara et canonicam subjectionem hu-
alii Ecclesise prgeponendum
militer exibcte, utpote revera metropolitani jura
et incardinandum, Bituricensi videlicet, qua; ct va-
tenenti, proprio rectori et vestro antistiti convenit,
cans esse nobis denuntiata est, et tanti viri digna
et ex nostra apostolica auctoritate diffinitum adver-
regimine : ne pcr minus idoneum rectorera salubre
salvandarum animarura
titis, et ecce raandalura habetis : quatenus de bono
desil ei pra.'sidium, et nos
et conlra ingentis culpae involvamur annexu, si tanlo
vestrae obedientiae nobis Dco gralias referenlibus, et
vobis reverentia competenli ipsum praefatum archi-
urgente discrimine, tantae minus Ec- consulamus
cpiscopura excolatis ; et ille vobis, tanquara pro
clesia?, propugnatori hanc probali minime commit-
vobis ralioncm Doraino redditurus, modcste praeesse
tentes. Prioribus itaque manentibus regulis incon
""'''^"'' .''' ^'^'"^^''^ amplecalur. Porro sciatis
vulsis, quffi ubi nec rerum, nec teraporura urget ne- D ^'l'''*
quia sic ista non modica intcrveniente necessilate
cessitas jure convenit observari, vacante sede, Fro-
tarium fratrera
barbaro raodo concedimus, ut tali necessitate re-
et coepiscopum nostrum in sede Bi-
prfeliciendum
raota,removeatur etiam id quod necessitasimperat.
luricensi ordinaviraus sacerdolem :

Data v Kalendas Novenibris, indictionc decima.

ita ut in ea incardinalus, et quodamodo auclori-
talis apostolicae privilegio radicatus, caelera metro- XXXVIL
politana Bituricensis Ecclcsise ac diocccseos jura
AD CAROLU.M CALVUM IMPERATOREM.
lanquara Dco contcmplante oblineat, dispenset et
(Anno 876.)
ordinet, omni posthac queriraonia invidorum pror- Imperatoris precibus, cum Durdigalensis provincia
paganis essct devastata, Frotarium Durdiga-
sus ablata. Cui vos tanquam proprio metropolitano
lcnsem archiepiscopum transfert in Ecclesiam
convenit obedire, et rompolentcm exhibere, secun- Dituricensem.
diim prislinum raorcm, rcvcrentiam et honorom. JoAXNEsepiscopus Carolo impcratori.
Sane laterc vos nolumus, sic nos isla intervenicnte Petilioncra vcstram, fdiorum charissimc, quara
non modica barbarica nccessitate nunc concedere, non obnegando sed dispensando dudum distuliraus,
 691 JOANNIS PAP.E VIII. 692

nunc nos ad votum nostrum ob id vel maxime, A cum super judicio [edit Rom.,
judicia] Salomonis
Christo praeduce, perduxisse gaudemus quod et scriptum Quia audivit omnis Israel judicium
sit :

vestram gloriam perseverantem lestificatricem co- quod judicasset rex ct timuerunt regcm, videntes
gnovimus, et provincialium praesulum consenteneas sapientiam Dei essein co ad faciendum judicium {I
probationes probavimus, et legatorum nostrorum Reg. iii). Super quo videlicet judicio sentiendumrae-

subtilissimas disquisitiones advertimus. Quocirca, ritoducimus quia laetati quidem benigni, tristati vero
licet nos multis canonicis testimoniis provocati peti- sunt omnino maligni. Ergo et hicita datur intelligi,
tionem vestrae devotionis implere magnopere moli- quia nimirum super judicio vestro Isetantur justi deter- ,

remur, et solius majestatis vestrae testimonio super rentur injusti. Nam etomnipotens Deus, cujus et vos
exterminio Burdigalensis provinciae credere nimine judicium aemulamini, terribiUs peccatoribus et blan-
cunctareraur, tamen quia pietatis vestrae testimonio dus et justis. Quiaigitur super Emmeno jam exhi-
comprovincialium quoque praesulum litteras conve- buistis severitatem judicii, quaesumus exibere de
nire, sicuti rebaraur, nuper cognovimus, secundum caetero pietatis insigne. Imposuitis in huraeros ejus
pietatis vestraereligiosissimum libitum, Burdigalensis onus austeritatis, adhibete jam nunc id removentem
dioecessis episcopum, fratrem scilicet nostrum Fro- digitum lenitatis. Mementote quia hunc vobis cum
tarium in Bituricensem Ecclesiam cardinalem fierig Petro Paulus dilectis suis, sicut Philemoni quondara
decernentes, metropolitanae dignitatis privilegio ite Onesimum remitlit ('P/ii/. i), implorans et obsecrans,
ratomunire curavimus etudiri vestri solertiam,
; eum ut sua viscera suscipiatis. Quia etsi
quatenus
quo semper idoneos Ecclesiae viros quadam naturalis ad horam aliquando quidem vobis inutilis,
fortassis
ingenii nobilitate deligitis, adrairantes, congruas exemplum non bonum caeteris tribuens, visus, est i

litteras, his quorum interest, ex auctoritate sedis nunc autem et vobis, et nobis, et plurirais ulilis
nostrae direximus, atque magnanimitatem vestrara, est, formam et patientiaecunctis osten-
longanimitatis
quam istius religiosinegotii circa nos incentricem dens. Rogamus ergo ut penes vos non sibi tam suus
cognovimus, eam nihilominus exsecutricem fore obsit excessus, quam fidei et amoris erga vos habiti
nec immerito delegamus. Quatenus propter Deum, prosit affectus. Et quia noxam propriam et poenam
cujus Filii pretioso sanguine tota per mundum re- non reuuit, animadversione
indictara sibi confiteri
dempta consistit Ecclesia, sic istius neccssariae dis- remota quam meruit, patronos vestros, et sanctos
pensationis instituta custodiat, ut a paternis regu- sciUcet primos apostolos se proficue adiisse et salu-
lis constitutis antiquitus in parte altera nunquam tasse de rehquo senliat, et de tanto sibi collato mu-
omnino quod filioUtatis vestrdc
discedat. Praeterea, nere laetetur et gaudeat, ut ubi abundavitpeccatum,
petit industria, ut quorum suggestionibusdudum ve- superabundet, secundum Apostolura, gratia (Rom.
stra sit dilata petitio deteganius, omnino sciatis, v). Data pridie Kalendas Novembris, indict.decima.
quia nos Ucet indigni simus, tamen quoniam per
XXXIX.
consequentiam priorum nostrorum ponlificum ma-
AD IMPERATOREM ET IMPERATRICEM.
turo cogimur essejudicio, causam tantae deliberatio-
(Anno 876.)
nis ideo non facile tunc deliberandam credidimus,
Pro Madelgero qui Odclricum occidcrat.
ne diffinisse, quod Deus averterit, minus ordinabi-
JoANNEsipiscopusadimperatorem et impcratricem.
liter videremur. Al postquam Deus omnipotens pe-

titionem serenitatis vestrae comprovincialium

Dum non minus promisericordiae intuitu delinquen-
prae-
tibus * exhibendo, quamjudicii severitate in impro-
sulum testimonio decoravit, imo testimonia praesu-
bos exercenda, omnipotens Deus gloriam serenitatis
lum pietatis vestrae suffragio confirmavit, nos reli-
vestrae imperiali voluerit sublimare decorc, dignura
giosam petitionem vestram complevimus, et sugge-
profecto esse rati sumus pastorali cura fungeutes apud
stionibus fratrum coepiscoporumque nostrorum
majestatis vestrae excellentiam pro multorum salute,
manus porreximus, et Ecclesiae Dei tantis nccessita-
vel vitae indulgenlia, praecipue illorum qui diabo-
tibus consulcntes, de thesauro pontificalis pectoris
lico hcct instinctu nefanda committentcs, ad apo-
ita vobis protuUraus, ut a doctrinis deviasse veteri-
stolorum principum Petri et Pauii fautorum vestro-
bus nuUo raodo videamur. Data ut supra D
rum limina, divina tamcn pietate commoti, venire
XXXVIII. festinant, ct miscricordiam humili prece implorant,
AD CAR0I.UM CALVUM IMPERATOREM. toto mentis annisu intcrcedcre, atque pro viribus
('Anno 876.) conslationis opem quantum fas
in cst petentibus
Laudat eum de judicio in Emmenum prolato, et impartiri clemeatcr. Unde pro hujus viri, Madelgeri
hortatur ut cum illo clemcntcr agat. vidolicet nominc, (jui adversario incitantc qucmdam
JoANNES episcopus Caroi.0 impcratori, hominem Odelricum vocabulo peremit, saiutc, mem-
Super judicio vcstro in Emmcnum prolato, o re- brorum omnium iulcgritato, et rorum suarum resli-
ctissime imperator, cum C(jelo tota terra lielatur. tutionc, inajostati vcslroe suggessimus, filiorum chn-
Scriptum cst cnim Lwtabitur justus cum viderit
: rissimc, cl pro amore Dci ct Domini noslri Jesu
vindictam {Psal. i.vii). Cur aulom decimus la-tatur, Christi, sanctorum(|ue apostolorum, quorum limina
^ Post verb;im (lelinquenlibus additur in cdit. Rom. Vassalum Veslrum qna accepta duntaxat exhibito quam
judicii, ctc. Massi.
693 EPISTOL^E ET DECRETA. 694

praefatus Madelgerus adiit, nostraeque paternitatis, A futurum, et spiritualem potius quam saecuh gloriam
quara sincerissiraam erga nos habetis, dilectione pre- sectaturum, cum et ipsa nimirum nobilitatis suae

camur, quatenus gratiam vestrara plenariam ei red- insignia, et sapientiae specula, taha de te speranda
dere non dedignemini, eoque cum vestrae serenitatis tribuerunt ;
quod quia vindicare sibi virtutum nisibus
respectu accepto, pro suis valeat excessibus poeni- et probitate morum sanctitatem tuam comperimus,
tentiam fructuosam accipere, qua commissi possit Deo innumeras gratias valde gratulanler retulimus,

piaculi noxias sordes abluere, ut spiritus salvus sit et in hoc, quia, secundura Apostolum, s/)e5 tzoti con-
in die Domini, de omnibus ultricem dantis vindictam. fundil (Rom. m), experimenta didiciraus : etideoin
Nam pro tanli itineris labore durissimo, quem ve- proximo, causa ecclesiasticae simul et imperialis

niendo perpessus est, sicut credimus, aliquantulam opportunitatis, certorum congregaturi episcoporum
de peracto scelere indulgentiara meruit, ejus utique concihura, dilectionem tuara tanto conventui jube-
intercessionibus adjutus, cui dictura a Domino con- mus adesse. Accinge igitur sicut vir lumbos tuos, et
stat : Tibi dabo claves regni coclorum. Et quodcunque assurae tibi pennas sicut columba, et vola, et veni,

ligavcris super tcrram, erit ligatum et in coclis ; et ct requiesce in sinu apostolicae dilectionis, ita ut

quodcunque solvcris super terram, erit solutum et in pridie Kalendas Decembris, prffisentiam tuara limi-
caelis (Matth. xvii. Quodcum itasit, precamur etiam, p. nibus aposlolicis et nostris exhibeas prorsus obtuti-
ut eum cura parentibus cjus qui defunctus est, paci- bus. Porro hoc impossibile asseris, viii Kalenda-
si

scere jubeatis, ne majus deinceps malum quo, mul- rum Januariarum quod hortaraur et jubemus ex-
lorum animae noceat, perpetretur. Data ut supra. pleri, si duntaxat ab apostolicae sedis communione
renuis prorsus arceri :dignum enim non est ut tantae
XL. sapicntiae vir tanto procul coetui sit. Optamus san-
AD EPISCOPCM CARNOTEXSEM. ctitatem tuara in Christo bene valere. DataivNonnas
(Anno 876.) Nevembris, indictione decima.
Pro Madelgero qui Odelricum occidcrat.
XLII.
JoAXNEs episcopus reverentissimo Gisliberto epi-
.\d carollm imperatorem.
scopo sanctae Carnotensis Ecclesiae.
Dileclionis vestrae reverentiam spiritalibus pollere (Anno 876.)
virtutibus procul dubio arbitrantis, his apostolatus Laudat quod sedis apostoUcce legatos benigne exce-
viro Ma-
nostri litteris convenire, ac pro praesente perif, rogatque ut Ecclesice Romance prcedones,

delgero, qui suadente adversarios quemdara homi- qui missorum ipsius judicium latentes effuge-
rajit, requiri ct coerccri jubeat.
nera Odeh-icum nomine gladio pererait, unde divina Li
inspiratione compunctus ad hmina sanctorum apo- Joanxes episcopus Carolo imperatori.
stolorum principum Petri ac PauH, per longa itine- Innumeras omnipotenti Deo grates et laudes re-
rum spatia pro ipsius dehcti abohtione venire cura- ferimus, qui cor pietatis vestrae,quod in manu sua
vit, petere studemus, ut pro amore Dei, et eorum ad consistit, tanta Spiritus sancti gratia replere digna-
quorum sacratissimas ecclesias venit, et pro suis ex- tus est, quanto sollicitius vos sacras aures ad pro-
cessibus Deum deprecatus est, necnon et pro nostrae fectum Ecclesiae nobis comraissae divinitus inclinan-
paternitatis dilectione, ilh omnes res proprias atque tes, et apostolicae sedis legatos, Leonem videlicet
beneficium cum propriis honoribus quos abstuhstis, apocrisiariura et missura sanctas Romanae Ecclesiae,
cum plenaria gratia reddcre non dedigneniini, sicuti seu Petrum, venerabiles episcopos, nostrosque di-
dilectionis nostrae consortium et charitatera circa te lectos, ea benignitate qua soliti estis, et eo amplius
cupis habere sinceriter ilhbatam. Data ut supra ^ : suscepistis : et illa quae vobis pro statu ac exalta-
tione sanctae Dei Ecclesiae suggesserunt, ad effica-
XLL cem fincm provenire jussistis. Vere enim, filiorum
AD ADALARDU.M EPISCOPUM VEROXEMSEM. charissime, cor vestrum in manu Dei est, quia ejus
(Anno 876.) pjconsultu universa disponitis, et sapienter impcriura
Commendat cum ob prceclaras virtutes, et jubet ut vobis collalum moderari studetis : quia ex utero
Romam ad concilium vcniat. matris crevit vobiscum sapientia, et reclitudo fuit
JoANNES episcopus Adalardo episcopo Veronensi dilecta vestra amica. Et quia praeconiorum vestro-
Advertit plane prudentia tua quanto el quah circa rum humana lingua fari non sufficit multitudincm,
se apostolatus noster flagret affectu, cum luae causa ad illa quae de infidelibus nostris ct vestris peracta

provectionis non raodicum surapserimus laborem, sunt epistolariter adeamus. Vestris quidem, beni-
idoneum te sacerdotem merito arbitrantos
Christi gnissime imperator, apprime eruditis viris et Deum

» In edit. Romana
post hsec additur fragmentuni, ut ap- amoro sanclornra apostolorura principura easdem res reddi
paret, allerius epistolse: « Gloria raagnitudinis vcstrs co- pr.Tfato raonasterio praesenlaHlcr faciatis quatenus fructus
gnoscat quia RofTredus gloriosus comes monachus sancti veslrae racrcedis maneat in sseculum sscuU. Data ut su-
Amantii B. Petro apostolorum principi {hic aliquid deest) pra. » Maj(si.
tribuit. Cujus quoniam quasdam rcs Umfredus toraes dici-
tur abstuUssc, pietatis vestrs gloriam supphcamus ut pro
695 JOANNIS PAP.E Vlir. 696

timenlibus, ''
Ansegiso videlicel reverendo archiepi- A XLIII.
scopo, et Adalgario venerabili episcopo, communi- AD CAROLUM IMPERATOREM.
bus quoque fidelibus nostris, juxta quod petieramus, (Anuo 876.)
pro honore atque utihtate sanctae matris vostra:; Ec- Nan-at calamitates Ecclesue illatas a Saracenis, et
clesiaj Romance a vobis directis, Romam pervenien- imperatorem precatur ut auxilium adversus eos
tibus, et quantum vobis justitia placeat, luce clarius mittat.
agnovimus, et dc aftectu filiorum, quem erga nos JoAXXES episcopus Carolo imperatori.
conservatis, in Doraino gralulati sumus : sed de Quanta et qualia per impiani gentem patiamur
infidelibus sancta^que Romanae Ecclesiae hostibus, Saracenorum quid dicam quia scribere quilibet
,

quos pro multis sceleribus ac pravitatibus suis ovile stylus Don sutficit, cura omnia ligna siivarum, si
Christi non recipit, huc illucque latitantibus, et ne- vertantur in linguas, enarrare non valeant? Quorum
fandissiraos actus suos tegere raoUentibus, non ut quia ex his quaedam vestra jam didicit excellentia,
oportuit, neque sicut vestri voluerunt legali, de ilUs prsedisposuit exercitum suum ad haec removenda
potuit adimpleri. Xam ut ita fatearaur, a sibi sirai- cum valida manu dirigere. Quo nos audito, mox
Ubus infideUbus vestris et inimicis nostris, quibus- elevatis manibus Dorainum collaudavimus, ejusque
dara sciUcet marchionibus, quos iidem vestri lcgali p clementiam pro imperio vestro Isetantes prolinus
narrabunt, occultati et effugati, nec ad se percu- exoravimus. Sed quanto, fili charissime, lactati su-
tientes reversi sunt, nec alios suse raaUtice inquina- mus in his quae dicta sunt nobis, tanto, heu ! tristati

raento contaminare desistunt. Proinde clementiam et amaricati, quia quae dicta sunt rerum non sunt
vestrse celsitodinis imploramus, et per futurura Dei offectibus consummata. Reversi quippe sunt, ut au-
judicium adjuramus, ut eosdem sanctaj Dei Ecclesiae divimus, et solis paganis gaudium, nobis autem non
hostes atque praedones, sacrilegos quoque sive ty- nisi tribulationem incnarrabilera reliquorunt. Et
rannos, ac per hoc a Christi collegio synodice se- ecce, proh dolor ! iniraicis crucis Chrisli gratulanti-

questratos, studiosius requiri jubeatis, et ad lugenda bus, solus fidelium coetus magna moestitudine con-
mala quae irapraeterraisse hactenus operati sunt, suraitur. Christianorum sanguis effunditur, devotus
sicut jara decrevistis, exsilio deputetis. Quia si ipsi Dco populus conlinua strage vastatur. Nam qui
qui tantum Dei Ecclesiam macularuut, impune jara evadit ignera vel gladium, praeda efficitur, captivas
vestrain sanctionem dilfugcrint ; vcl si, quod eve- trahitur, et exsul perpetuus csnslituilur. Eu civita-
nire non debet, in vestro imperio quibuscunquo, tes, caslra , et villse destitutae habitatoribus peri-
quod turpe est dicere, contra vcslrara voluntatera erunt, et episcopi hac illacque dispersi. Sola illis

eis favorem priestantibus, tam absolute discurre- apostolorum principura limina derelicta sunt in re-
rint ; totura idem vestrura imperiura coinquinabunt fugium, cum episcopia eorumin ferarura sint redacta
et omni Christianilati dispendiura generabunt, quia cubUia, et ipsi vagi et sine tectis inventi, non jara
cum sint ipsi oves morbidae, totum gregem conta- eis liceat prfpdicare, sed mendicare. Ecce. charis-
minant, et erunt novissima illorum pejora prioribus. sirae, pervenit gladius usque ad aniraam ; ecce dies
Ideoque major morbus raajori mediciua curandus in qua clamaraus Deata; steriles quce non genuerunt
:

est ; ne si non debita vel quali dccct austeritale {Luc. xxiii); ecce illa periculosa tempora Pauli voce
vulnera magnum fetorem dantia radicitus resocala praedicta (// Tim. m). Libet orgo cum Jereraia cla-
fuerint, totum corpus Ecclesiae tabefiat, el nobis mare (cap. ix) : Quis dabit capiti meo aquam, aut
hacc sustinentibus ministerium noslrum exercore oculis meis fontcm lacrymarum, ut plangara tantara
non liceat. Non euim Stephanum cl Sergiumadnos ac talem raisoriara, tale ac tanlura excidiura patriae?
fraudulenter venienles recipere noluimus, sed eos Sed et in tristitia, quin potius in ruina domina gen-
ad vestram venire jussimus majeslatem. Ca^terum, tiura, regina urbium, mator Ecclesiarum, consolatio
fili charissinie, tliosauros Ecclosiae nostrac, ab ois- trislium, portus poriciitanlium. Ecce, inquam, re-
dem nofandissimis raptos ac fraudatos, ila sciatis ab vera dios tribulalionis et angustiae, dies calamitatis
ipsis ctiam colatos, ut pcr eos qui hic de suis satcl- et miseria?. Prrclorito quippe anno serainaviraus qui-
litibus remansorunt, invcniri non possint ; illos vcro D dem, sed non recoUigimus ; hoc vero anno, quia non
qui noverunt ubi eos rocondiderint, ne delegi pos- serainavimus, nec cst recoUigcndi fiducia. Quid de
sent, apud se callide rctinent, et nisi ipsi capti fue- paganis dicimus, cum Christiani nihil melius opc-
rint, ubi sunt occultati nos nostrosque penitus lalet, rentur ? quidara videlicet ox confinibus et vicinis
Ycrumlamon quid vel quantum ab uno et qiian- nostris, quos marchiones solito nuncupalis. Nam ut

tuin ab alio ,
quanturaquc otiam in domibus eo- prophctice dicainus : Rcsiduum locustir comcditbru-
rum rcpertura sit, vcstri jani dicti legati et scripto chus {.locl III. Et quid Saracenis incredulis ,
qui
et vorbis vobis, sit placet, cdicant. Dala xviii Ka- siint filii ancillrr, forte relinqiiitur ab illis (|ui per
lendas Deccmbris, indicliono dociina. fidom libora^ dobcronl cxistero filii ? Usquo ad tcr-

' Ansegiso et Adalgario. Missi ambo |{oniani a Carolo Pelrum, rcmisil Uomam. et cum eis .[nscgisum Senoneri'
fuerant ouni lct,'alis apostolicis post synodum Pontigoiion- sem epi.scopum, ct .\dalgarium Augusloduncnsem episco-
scm. Aiinoiniis lib. v, cap. .").' Solula est sijiwdiis. Pos- : puni. .SlKM.
tea imperator legalos muneratos aiioslolicos, l.eoncm el
 ;

697 EPISTOL.E ET DECRETA. 698

ram depascimur. Quid enim illi faciunt, et isti pe- A vestrae, fili charissime, viscerabihter habitum et
jora non faciunt? Uli terram occupant, isti cum Pe- bene dispositum agnoscentes, innumeras Deo gra-
tro nihil ex civitatibus vel ex rure dimittunt : illi tias, qui totius boni auctor et moderator est, qui-
occidunt gladio, isti ablatis omnibus fame trucidant que docet hominem justitiam, gessimus ; sed impe-
illi in captivitatem ducunt, isti sibi iQ servitutem re- divit nos Satanas, et spes nostra frustrata est, cum
digunt. Et cum quaBritur quid adversus hostes dimi- non ad votum nostrum et commune propositum finis

cet inveniuntur nulli, cum scilicet eorum oppres- rei processerit. Qualiter autem; vol quo faciente, ita

sione retenti, ad mandatura nostrum occurrerenuUi causaproveneril. Adalgarius sanctissimus episcopus,

prorsus inveniantur. Sed cum indique angusliati quem nos, vestri amoris causa ipsiusque morum
clamamus, non est qui audiat, non est qui adjuvet, probitate non immerito moti, palliatum ad vos ecce
non est qui salvum faciat, nisi tu, fili charissime et remisimus, a majestate vestra interrogatus, et per
imperator clementissime, qui post Deum nobis fa- fidem quam vobis se illaesam servaturum pollicitus
ctus es in refugium, et solatium, et auxilium. Quo- est, adjuratus edicet. Illud tamen nos interim ad
circa totis praecordiis, totisque commoti visceribus, memoriam vestram reducimus, quod nobis olim dft
cum episcopis et presbyteris ac proceribus, tolisque Ansegiso et Lantberto specialiter quodam praesagio
plebis nobis ohm commissae rehquiis deprccamur, Tifuturorum, tanquam providus revera praenuntiastis.
jube tandem aperire aures, audire gemitum et sin- Est cnim ita gestum ut praevidistis, et nil vos ante
gultus omnium nostrum, porrigere manu.ii, et prjE- latuitquod postmodum intellectus nostri oculus noQ
stare opem patriaj pericHtanti, civitati inter muUas aspexerit. Non enim recto cum eo, sicut episcopum
miserias et aerumnas jacenti, et huic Ecclesiae malri decuit, ambulavit sedper versipellesanfractus ince-
;

veslrae, a qua noa solum regnandi, sed et in Domi- dens, raultum a via rectitudinis deviavit. Quod cum
numunum verum credendi exordium percepistis,
et exhibitum ad lucem veritatis exstiterit, penitus eva-
quaeque in ultimo, spreto bono et magno fratre,vos surum non credimus impunitum. Cujus scilicet cer-
more Dei gratuita voluntate, tanquam alterum re- tam rei poteritis circumstantiam procul dubio de-
gem David elegit et praeelegit atque ad imperiaha prehendere, si, ut praetulimus, idera almifiicus vir
sceptra provexit. Cogitate itaque, Dei cultor semper sub testificatione vobis promissae fidei adjuratus,
Auguste, a propheta prsemoniti, si haec humiliatur, vos latere noluerit. Sane nosse vos volumus, quia
ad cujus confugietis auxihum? vel ubi rehnquetis cum saepe memoratum antistitem adeo cognovisse-
gloriarn vestram ? Perpendite quiasi haechumihatur, mus vobis essefidelem, ut crederemus nullis mune-
non solum gloriam imperii vestri perichtabitur, sed et ribus nullisque terroribus a suae fidei erga vos ha-
ipsa profeclo Christianae rchgionis cullura maxima bitae sinceritate posse divelli, adhsesit animae nostrae
ex parte peribit. Et idcirco taha scientes nohte, ob- ^ salutis lilius, et idcirco inter pontificium nostrum et

secro, jam difCerre, nohle de dei in diem induciis imperium vestrum mediatorem illum fore decrevimus,
non profuturis abuti. Cum proverbiatore clamo, et ita ut quasi vocis utriusque sit organum, referat-

cum Salomone vociferor : A'c dicatis amico vestro, que vestra nobis, et quae nostra sunt vobis an-
Vadect revcrtere, cras enim dabo tibi {Eccli. ix) ; et nuntiet, ut lapis angularis habitus in Christo
alias : Quod potest, inquit, manus tua facere, instan- Jesu, qui ex pax nostra, et fecit utraque unum.
ter operare [Prov. nij, etc. Xescitisnamque, ut cum Data XVI KalendasDecerabris, indictione decima.
venia vestra dicam quid supervcntura pariat dies.
XLV.
Ita ergo, fili Christianissime, de hac Ecclesia nec
AD RICHILDI.M AUGISTA.M.
non et patria veiociler et prudenter excogilate et
(Anno 876.)
ordinate, ut saltem ipsae paucissimac reliquia; salvEe
sint quae rcmanserunt, quaequc quotidie catervatim
Rogat ut Romancp. Ecclesioe suffragetur.
gladio et praeda dispereunt. Occurrite strenue, sub- Jo.VNNEs episcopus RicHiLDi Augustae.
veuite celeriler, et manu, consolationis vestrae ab Quanto amore spiritualis filius noster piissimus
oculis nostris tandem abstergite lacrymas, quatenus imperator erga hanc sanctam matrem suam Eccle-
super illis et praesentialiter Deo propitio gaudealis, D siam flagret ex hoc manifestissime claret quod cau-
et in futuro, frequenti ac laudabili relicla fama su- sam illius apud se spccialiter exsequendara et ordi-
perstite, cum Christo perpeles in ca^Iestibusimpere- nandam in veslris proprie manibus coUocavit. Cui
lis.DalaxviiKalendas Decembris, indictionedecima. enim congruentius et praestantius eam, quam prae

XLIV. caeteris spiritualiter dihgit, oro, committeret, quam

CAROTAM C.VLVl M IMPERATOREM.
.\D vobis qiiae ab eo sic diligi jubemini, sicut diligi a
(Anno 876.) Christo jubetur Ecclesia ? Unde magnopere gratula-
Scribit intellecturum imperatorem ex Adalgario
mur de vobis tot audicntes praeconia, et cofidimus
episcopoicui paUiumconccdit)cur Ecclesice cau-
sacx voto proccsserit. Taxat Ansegisum, et Adal- inDomino quia oncra quae portamus, tam a paganis
garii fidem commendat. quam a pcssimis Christianis, veslri studii humeris
Jo.vNXEs episcopus Carolo imperatori. pro Ecclesia Christi apud pium
allcviabitis. et eritis

Laudabilemquidem intenlionem ct pium sludium conjugem raore sanclE illius Esther pro Israelitica
vestrum procausaEcclesise nostra;, matris videlicet plcbc apud manl\xm {Estlier. rx). Quia verosaepe ad
 .

699 JOANNIS PAP.E VIII. 700

Christianissiraura conjugem vestrura seraper Angu- A. quando contra imperium vestrura perhibebatur sen-
stura diversis pro necessitatibus sive raissos sive tire. Ergo, cleraentissime imperator, quia ab in-

apices raittimus, ex hoc jam obsecramus et petimus, fantia crevit vobiscura miseratio, recipite illum tan-
vos estote pro nobis ostium, lingua et manus imo : quam ab ipsa beati Petri apostoli patroni vestri
totum pro nobis sitis, advocatoris fungenles otTiciis, confessione, et super eo raercedem habere conten-
etomnia pro nobis inoranibus facite. Ita ut amici dite, non imputantes ei quod novissimus venerit :

quidem et fideles Ecclesia? hujus per vos apud api- quia et bonus ille paterfarailias operarios undecimce
cem vestrumlocum, apud vos inveniant aditum et horae pares fecisse describitur his qui tertia hora
salubre in necessatibus suis omnino remedium e : venere {Matth. Sed et vos non minus diligitis
ix).
contra vero, inimici et inlideles per vos confundan- railitera qui promo quidem in bello terga dedit,
tur et excludantur : quia et nos pro vobis apud om- postea rediens premit fortiter hostera, quam eum
nes et in omnibus erimus, etpra^cipue apud beatis- qui nunquam terga dedit, et nunquam aliquid for-
simos apostolorura principes Petrum et Paulum titer gessit. Sed quid multa ? cura ecce nos ei apud
amatores et protectores vestros, ita ut paterno vos pium imperium vestrum, fili charissime, fidem di-
affectu semper fovere studentes, et tanquam spirita- cimus Ecce nos pro illo vadem offerimus : tantnm
lem tiliam dilectionis nostrae sinibus collocatam in g sic agat erga eum clementissima et seremissiraa pie-
Christo tractare ac tegere perpetuo satagentes, apud tas vestra, ut alii sub tegraen miserationis veslrae,
eos coramendare assiduis precibus studeamus, et hoc coraperto, alacrius confluant, et per interven-
vestri memoriam ad sacrosancta corpora ipsorum tionem nostrara quasi per immobilera pontem ad
semper deponere satagamus. Laetamus autem et jo- vos certatira transitura faciant. Siquidera hic in
cundamur in Domino, quia beatam vos et felicem signura est ad apostolica tecta quoddam positus ;

dicent omnes generationes quia pio committente ; cunctos ad vos terrigenas aut bene dispositus invi-
conjuge tam salutiferum ministerium assumpsistis, tabit, aut a vobis male tractatus terrebit. Nam dif-
per quod scilicet et in prsesenti saeculo nomen ficile esse credimus apud pietatem vestram quera-
bonum, quod est super divitias multas, et coe- quam per ahos oblinere, quod per Petrum et Pau-
leste acquiretis inter angelos et non fmiendum lura apostolorura eximos non poterit irapetrare.
imperium. Data xvi Kalendas Decembris indi- Data ut siipra.
ctione x.
XLVII.
XLYI. ad adalgarium episcopum augustoduxexsem.
AD CAROLUM CALVU.M IMPER.\TOREM. (Anno 876.)
(Anno 876.)
p Villam Tilionacum illi restituendam decernit, ca;te-
Commendat Wighodum Parmcnsem episcopum. rasque possessiones Augustodunensis sedis confir-
JoAx.xES episcopus Carolo imperatori. mat.
Quia desiderandam nobis,
et totis viscerum bra- JoAXNEs episcopus, servus servorura Dei, reveren-
chiisamplectendam dilectionem vestram nihil pati- tissirao et sanctissimo Adalg.vrio sanctae Augusto-

mur ignorare eorum quam maximc quae ad cu- dunensis Ecclesiai episcopo ac per te in eadem Ec-
raulum gloriae vestri noscuntur culminis pertinere, clesia m perpetuum.
operae pretium duximus innotcsccre Wigbodum Divinaj praeceptionis monent cunctos eloquia ut
venerabilcm Ecclesiac Parmensis anlistitem aposto- quotiesresalienacontra rationis ordinem a quoquara
lorum adiisse limen et sedem, lam orationis voto detinetur, aequitate debeat imminente restitui. Con-
quam inveniendae per nos vestra gloriai desiderio ;
stat siquidem villam quaedam Tilionacum proprieta-
cujus mcntis arcana subtilius invesligantes, nos tis jure sancti fuisse quondara Leodegarii Augusto-
plane minime latuisse fatemur quod et nunc sincerae dunensis episcopi, et ab eo sanclo collatam Nazario,
fidei erga pium imperium vestrum habendoe tcnea- cujus vocabulo ipse honoratur cpiscopatus. Postvero
tur affectu ; et hoc jam olim procul dubio rerum cura a pravis homiuibus longo tcmpore fuisset re-
effectibus demonstrasset, nisi me- sibi esset a piae tenta et quasi in proprietatem eorum redacta, dile-
moria; priore principe causa talis injuncta, quam D ctus filius nostcr Carolus clemenlissimus impcrator,
sine sui discremini noccipendere nequivisset. Unde super hoc subtilli examinatione habita, cum eam ad
rogaraus, data venia, suscipite nunc illum ut mea cjus Ecclesiae Auguslodunensis pertinuisse legitimc
viscera, quia et si forte quondam vobis erat inutiiis, cognovisset, et possessam primo ab ea, et postea
nunc autem vobis et nobis utilis : (juamvis forte pcrvasam a violentis hominibus liquido didicissct,
non sit dicendus inutilis, (}ui fidem anle promissara lianc proecopto sua; auctoritatis ipsi episcopio reddi-
custodicns, simile circa vos servanda; fidei dcdit dit ct ab ipsius Ecclesiae jus rcvocavit, cui scilicc

indiciura, pra^sertira cum sperans in Domino non hauc supcrius nominatus sanctus Leodegarius olim
perdiderit, si mutavcrit, fortitudinem, dura scilicet contulorat. El ideo, quia poslulavit a nobis sanctitas

nobis hunc inforniantibus, quopiam contra vos si tua ut jam mcmoralam villam sccundum imperiaie
usus est, pro vobis proponat jam lotis viribus excr- pnecoptum aiiostolicae auctoritatis liberalitate aut
cere. Undc non dubitamus illum sc fortiorem orga privilogio Augustoduncnsi Ecclcsiac confirmareraus,

fidei vcslra! constantiam exhibcndum, quam fuerit, inclinati precibus luis, supernae pictatis gralia suf-
701 EPISTOL.E ET DECRETA. 702

fragante, praedictse Ecclesiae, cui fraternitas tua A valeamus. Is vero qui valida infirmitate vel sene-
praeesse dignoscitur, saepe memoratam villam, sicut ctute gravatur, si ullo modo venire non potest, vica-
antiquitus fuit, denuo confirmamus, ut hoc quod rium pro se strenuum raittat. Ille vero qui Conslan-
suura fuerat, et redditum nunc possident, debeat tinopolim ire refertur, abiit, nec abire
si nondum
sine cunctatione perpetuis temporibus possidere vel cis Februarium mensem speratur, ab hac comrauni
adhserere, hujus privilegii auctoritate confirraantes utilitate nullo modo se subtrahat sed veniens ve- ;

antedictara villara in praefato episcopio constituimus niat, ut omni htigio terminato, in Ecclesia Dei non

quod ejusdem episcopii Ecclesia, de qua ablata

in nisi pax et tranquillitas perseveret Optamus glo-
fuerat, nunc reddita in ipsius domino sine ambigui- riam tuara semper bene valere, Data viii Kalendas
tate perraaneat. Non solum autem crebro dictam Decembris, indictione decima.
villam, sed et omnes quae ejusdem Ecclesiae vel XLIX.
modo sunt vel futurae consistunt, in eodem episcopio AD FELICEM ET PETRUM EPISCOPOS.
confirmamus habendas, statuentes pontificaH cen- (Anno 876.)
sura, sub interdictione anathemalis futurique judicii, Felici et Petro sacris interdicit ob non exhibituni
Grandensi archiepiscopo obsequium eosque sub
nulli licere haec quae a nobis tam super jam dicta ;

excommunicationispcena Romam ad concilium

villa quara super omnibus rebus ab eamdem vel habi- td
venire, et si impediti fuerint, vicarios mittere
tis vel habendispromulgata sunt, aiiqua temeritate jubct.
violare vel conturbare aut repetere ; sed potius sta- JoAxxEs Felici et Petro episcopis Jlandanau-
bilitate perenui inconvulsa permancre in eodem pio censi et Equilensi.
loco decernimus. Quod si quis autem, magnus vel Quara ingrati et inhumani fueritis erga reveren-
pai vus, adversus hoc privilegium auctoritate aposto- dum fratrem nostrum Petrum Ecclesiae Gradensis
licae sedis munitum agere tentaverit, sciat se perenni antistitem, in hoc raaxirae datur intelligi, in quo ille
judicio condemnandum et igni qui non exstinguitur pro legibus paternis incolatura arripiens, nullum
raancipandum. Qui vero custos et conservator ejus vestrum coraitem sus peregrinationis habere pro-
exstitei"it, aeternis gaudiis perfruatur, ct praemiis meruit ;
praesertim cura ad limina sit apostolorum
cum angeUs in coelestibus potiatur. Scriptum per profectus, sedemque adierit, ubi semper catholicis
raanus Gregorii notorii regionarii el scriniarii san- subvenitur, et ubi plurimi sanctorum injuriam passi,
ctaeRomanae Ecclesiaein mense Novembris, indictione petram, a qua Petrus nomen sortitus est, refugium
decima. Bene valete. invenerunt. Additum autera est huic rei, quoad raa-
XL VIII. joris contumaciae vestrae curaulum demonstrandura,
AD URSUM DUCEM VENETIARUM. quia scilicet non solura cum illo stantes secundum
(Anno 876.) ^ prophetam, Minime ex adverso ascendistis, ct oppo-
Gratias agit guod apostolicce sedis monitis paruerit suistismurum pro domo Domini {Ezech. xiii), sed
Episcopos ad sijnodum venire jubet. quasi rebelles, rupto unanimitatis foedere transistis
JoAXNES glorioso duci Venetiarum. ad hostes ; et cum non sitis cum illo, facli profecto
Gralias gloriae tuae pro benigna devotione tua re- estis adversus illura, sicut Dominus ait : Qui non est
ferimus, quam non solum verbis, sed et operibus mecum, contra me est (Matth xii) : in quo et ipsam
erga nos studiose declaras, et frequenter ostendis : bestiarum transcendistissaevitiam, parricidalibus ad-
et ideo nos paterno circa te detinemur affectu ; etin versus cum utentes consiliis ;
pro quibus omnibus
his quae ad tuara tuorumque pertmere ac prodesse apostcilatus nostri vos Romam occurrere, et pro his
utilitatem cognoscimus, prompti et benigni semper et aliis quae corrigenda duximus, satisfacere, non
esse curabimus, ita ut divinis praeceptis sacrisque semel apicibus commonuimus, sed venire hactenus
canonibus impedire intentionera et sanctionem no- modis omnibus contempsistis. Quapropter vos a san-
stram nunquam consentias sed cum ; tibi de rebus ctis mysteriis interira celebrandis auctoritate surami
ecclesiasticis quidquam injungimus, sicut devotus pastoris arcemus.jubentes ul Idibus Februariisistius
filius nos obaudias, et adimplere quae dirigimus ala- indictionis, si adestis, vel si durse infirmitatis pon-
crir seraper animo studeas, quoniara nos tanto in D dere non gravamini, synodo nostrae Romae cele-
causis tuis, et ubi tibi opportunitas fortassis evene- brandae interesse inexcusabiliter raaturetis ;
quatenus
rit, promptiores tecum non esse ac benigniores in- et ab objectis purgcraini, te a capite, tara scilicet
venies, quanto te nos nolle a raandatis Dei aliquo apostolica sede quam metropolitano vestro in nullo
modo avertere manifeslius viderimus. Nara tibi, dividamini : iVe, quodabsit, circumveniamini a Sa-
charissime, lanquam familiari nostro familiariter tana, qui videlicet serapec dissensione gaudet : mem-
scribimus, quia nuilius mortalis araorem praeponere bra quippe quae capiti non haerenl, intei' mortuade-
Dei justitiae possumus, qui nimirum Evangelium le- putanlur ; sicuti procul dubio vos, qui nec aposlolicae
gimus, dicens : Quiamat patrem aut matrem plus scdis, quae est caput omnium Cliristi Ecclesiarum,
guam me, non est me dignus (Matth. x). Veniant igi- decrctis h;cretis, ncc affcctui metropolitani proprii,
tur episcopi ad synodum nostram, ut, ipsisnobisrei et patroni atque magistri. Jam vero si Idibus saltem
verilatem significantibus, causam fratris et coepi- Februariis occurrere contumaciter parvipenditis,
scopi noslri Petri illis praesentibus facilius diffiuire- taudiu estote posthac oranis Ecclesiae communione
703 JOANNIS PAPiE VIII. 704
una cum vobis faventibus alicni, quandiu venire ac A. Apostolo, deboamus, patentor advertimus. Exhibitio
satisfacere super quibus impelimini, non curatis. enim rerum pra?tcritarum cortitudo et futurorum.
Ecce enim venerandos forle canones tenetis prae Quia vcre idem fratcr et cocpiscopus noster more
raanibus, qui tales sanciunl non communicaturos majorum sedem apostolicam appellavit, imo alacri-
donoc purgentur. Porro si quisquam vestrura nuUo ter adiit, obsccrans ut controversia? quae in inter se
modo se posse venire pra:>tenderit, vicarium suum vertitur et pra?dictum Dominicum, utraque coram
mittat, qui et raittenlem se jurejurando excuset, et posita parte, linem legitimumimponamus secundum :

insynodo vicem mittentis adimploat. Data Kalendas quod se ratio habet, et jus canonicum dictat, rursus
Decembris, indictione decima. pra^cipimus, ut jam dictus Dominicus Kaiendis sal-
tcm F"ebruariis Romam nobis salisfacturus et sese
purgaturus occurrat ambitionis enim crimine de-
AD DOMIMCIM ELECTUM EPISCOPUM TORCELLENSEM. ;

nolatur, ac por lioc juxta sacros canones inanife-

(Anno 876.)
Invehitur in Dominicum electum cpiscopxim, quod
stum est confiteri eum de crimine, qui purgandi se
bis vocatas Ro))iam non accessont ; eu)n(jue, nisi occasione non utitur. Jam vero si dixerit se non
vene)'it constituta die, cxcom))iunicat. venientibus episcopis venire non posse, noverit et
nos iUius regionis occurrere praecipere
JoANNES DoMiNico vocato clecto Torcellensis Ec- b '^piscopos et

clesiae. eumdcm Petrura vcnorabilera Doraini sacerdotera

Quia faraa crebrescente Torcellcnsom invasisse imitandum tribuorc, qui cum melropolilanus csset,

dicebaris Ecclcsiam, et semcl et bis docrevimus te nullis comitantibus secum opiscopis,mcmoriara apo-
Romam venturum, ut coram posito fratre nostro stolorum veniendo, sicut quondara sanctus Athana-
Petro sanctse Gradonsis metropolitano antistile, una sius honoravit ; verumtamen et ex episcopis duos
cum episcopis qui degunt sub ipso, facta super te venire dccernimus, Felicora scihcet et Petrum, ut
discussione, rumor longe lateque respersus, autin- tantum ncgotium non sineprajscntia regionis episco-
noxius patefactus absolverelur, aut comprobatusno- porum hujus cognitionem habentium diffiniri quo-
xius damnaretur, vonire modis omnibus conslitui- quo modo videatur; ita ut si forte se Felix venire
mus. Unde mcrito a nobis forcs damnacdus, nisi nullo modo posse pra^tondorit, vicarium suum mit-
erga te, petende nobis dilecto nobis Urso glorioso tat, qui et mittentem se jurcjurando excuset, ot in

duce, minus severitate quam pationtia utoreraur. synodo vice mittentis adimpleat. Petrus aulem, si

Verum quia eatenus non venisti, excommunicalum adest, modis omnibus vcniat, siiiuidem, ut pehibe-
te jure a nobis esse cognosceres, in promptu haben- tis, ConstantinopoHra miltendi nec mos vester nos
tibus, secundum Apostolura (11 Cor. x), ulcisci om- latet nec tempus. Matarius \forte , Maturius ct dc-
nem inobedientiam : verura quia nec sic interim '(^'«c^ww pruis, IIard.] quippe prius hucvenire acre
contempti salutero tuam contomnimus, undc terlia dire ad propria polcrit, quam raari raos et terapus

ecce le vice vocamus, et Idibus Februariispra-sentis acccdat itineris. Pra^terea jubemus archidiacono ad
decimae indictionis nostro concilio Roma; adesse nos venirc Torcencnsis Ecclcsiic; simiHter ct Ahi-
mandamus, ita ul si tunc non occurreris, taudiu sis ncnsis abbatcm monasterii ; nihilorainus ct archi-

cum faventibus libi deinceps a nobis et a toto Christi j)resbyterum et archiiHaconum, atquc hujusoequivo-
corporeahenus, quandiu rainus resipiscens, obedien- cum ncpotem Laurentium diaconum Gradensis
et

tia) nequaquam jussis nostris colla submiseris. Porro, Ecclesia), quo irapruesenliarum super bis quibus im-
si in hac indiscipHnatione permanscris, novcris de- pctuntur, idoneam rationem canonicaraque, si no-

inceps veniam dcnegandam, el socundum sanctos

tibi ccntos sunt, subcant uhioncm. Quae orania ideoj
canones nil de absenlia penitus hicraturum, ct non glorii! tua; nota ticri volumus, ut ilHadapostoHcam

solumcommunionis, scd et honoris jacturani ana- sedcm sanctanKiue synodum occursuri, liberalilatis.
themato perculsum sine finc passurum. Data Kalen- Uia2 admiiiicuHs sustententur, sumptibusciue locu-
dis Decembris, indictione decima. pletati Uiborom itineris facilius ac levius feranl, se- I

cundum pios priucipcs, qui in talibus raunifice sem-

LI.
AD URSUM ntCEM VENETIARUM.
D per erant intenti. IIos autem quos hac auctoritate
apostolicae presentandos sedi decrevimus, quia tertio
(Anno 876.)
jam conunonili hucnsquc occurrcre contcmpserunt,
Wogat cpiscopos qui Uomnm ad sijnodu))i cvocan-
.tur, suis sumptibiis alat ; fjuihus, nisi accesserint, Romam (Hcbus \iiro l(Hbus, IImid.) Februariis fore
cxcommunicationis sententia))i niinatur. venluros decrevimus, nisi forle inslanler propcrare

JoANNES Uiiso duci Vcnotiarum. deh"gorint. Porro post Fcbruarias \forte, post Idus
I'cbruarias, Haro.1 tan^Hu sit unusquisquo ipsorum
Cum pro causa venerabiHs fratris nostri Pctri
sanctte Gradensis lilcclesia' antislitis Do-
finicnda, cum fautoribus suis excommunicationis vincuHs in-

minicum vocatum clectum, cui csscs liHum tuum so- nodatus, quandiu ad sedem aposloHcam non occur-
ciandus \pro sociaturus, IIvrd.] ad ajjostolicam sc- rcns, nuUam idoneam super se rationem rcgulariler

dem mittere j)romisoras, nec tamon vcrbum veritas cxlubuerit ; scions se anathematis poslmodum sen-

subsccuta est, valdc mirati sumus : ct (piod non tentia fcriciKhiin. Dala Kalcudis Docemb., indi-

omni spiritui, nec in omni negotio crcderc, docente clione x.

 ;

705 EPlSTOLiE ET DECRETA. 706

LII. A tanti mah auctoribus sunt nexibus irretiti, non so-

AD DOMIMCU.M ET LEONEM EPISCOPOS. lum ab eorum vos coraraunione prorsus arcete, sed
(Anno 876.) et ab omnibus qui eis communicaverint (sunt enira

quosdam qid Romam ad concilium vocnti pari omnes obligatione constricti). Optamus sancti-
SUjnificat
venire neglcxerant, se cxcommunicnsse, nisi ad tatem, etc. Dala Kalend. Decerabris, indictione
certam prcestitutam diem venerint; hortatur ut decima.
quandiuilli abjucrint, eorum officia exscquantur.
LIII.
JoAXXEs episcopus DoMixico Olivolensi, et Leoxi AD DELTUM EPISCOPUM.
Caprensi, episcopis. (^Anno 876.)
Sanctitatem veslram nolumus ignorare misisse
17 vice apostolicce sedis fungens Venetias pergat, et
nos Felici et Petro episcopis, et Dominico, qui voca- episcopos ejus regionis Romam ad concilium,
tur electus Torcellensis Ecclesiae, seu abbali Alli- sicut jusserat, venire faciat.
nensis monastei'ii , atque archidiacono Torcellcnsis JoAXXES rcverentissimo Delto episcopo.
Ecclesise, nec non et archipresbytero et archidia- Tuoe dileclionis sinceritati paslorahs otficii nobis
cono, alque hujus aequivoco ac nepoli Laurentio soIUciludiuo juncla^, quam in consorlium nostri
diacono Gradensis Ecclesiae, quia toties a nobis vo-
g laboris asciscere decrevimus, cognitum facimus, quia
cati ad concihum contempse-Romae occurrere Petrus reverendissimus Venetiarum metropoleos an-
runt, futuram excommunicationis sententiam et eum
tistes, multis suifraganeorum suorum gravatus rao-
qui ex liis tunc saltem venire distulorit, tandiu post ma-
lestiis, et canonicae constitutioni repugnantibus
Idus Februarias omni ecclesiastica conimunicatione
lis oppressus, delegit corde devoto sanctorum apo-
privasse,quandiu inobstinatione propria perseverans,
slolorum Petri et Pauli ad limina properare, inde-
apostoHcam adire sedem contempserit. Alios enim opem
que salutis et oplatae consolationis percipere,
honm nostro concilio pro communibus Ecclesiae ubi totius Ecclesiae Christus Dcus noster fundamen-
utihtalibus vohimus interesse. Quosdam autem, quia tum locavit, et religionis atque justiliai caput iusti-
super quibusdam reprehenduntur excessibus, de his tuit. Et ideo querimoniis ejus aures clementi<ii no-
satisfacturos requirimus. Unde, fralres charissimi, strae, lifteris tara ipsi Ursa Venetiarura duci quam
vos in specula esse pr^ecipimus, et quidem pras- si
suffragancis ejus episcopis, quorura sane inobedien-
dicti episcopi, dextra Excelsi corda eorum immu-
tia et temerilate canonicus vigor confusus, Ecclesiae
tante, ad conciHum nostrum circa Idus occurrerint, Dei poteslas exinanita, et metropolilana dignitas
ut proedictum esf, Februarias, vos per ipsam regio- conspectu nostro apostohcae-
corrupta existit, ut iu
nem morati, quae sunt verae rehgionis peragite, ne quc sedis praesentia, utriusque partis praesentia exi-
p
quis sine pcrfectis Christianitatis sacramentis ab- stente, hfeque discussa, finem causae debitum aequo
scedat, neque poenitens minus reconcihatus deficiat imponeremus libraminc, litteras nostras direxiraus ;

et caetera iUic interim definite quae ad speciale sed ipse dux excusationis verba potius quam quaesi-
perlinent episcoporumofficium. At vero si pater in- personas statuto tempore maluit desti-
tas a nobis
obedientiae sic mentes eorum obsederit, ut obedire nare. Unde nolentes praefatum fratrera et coepisco-
omnino despiciant, restat ut eo qui obaudierit be- pura nostrum absque consolatione debita relinquere,
nignius tractato qui praenotato tempore ex his
, rati sumus te vice nostra illuc dirigere, qualenus
omn.bus abfuerit, post excommunicationem noverit divino fretus auxilio ea quae pr^dicto fratri sunt
se anatheraatis gladio puniendum. Qua de re praevi-
necessaria prudenter peragas et cum Doraini timore
dimus haec omnia nola facere vobis, ut ea scientes cuncta perficias. Has igitur apostolatus nostri litte-
ad omniuni notitiam perferatis et hoc ad quod de- ,
ras accipiens, pro utilitate et salute Ecclesiae Dei
crevimus exhortati magnopore studeatis. Quod si ceu idoneus Christi railes laborare satage ;
quoniara
vos non audierint, non enim , ut Dei ad Ezechiel dicente Apostolo (7 Thess. ii), labor noster non erit
voce dicamus, volunt audirevos, quia nolunt audire inanis in Domino et si socii sumus laboris, eriraus
;

nos (Ezech. iii), habete illos, et habendos ubique profecto et consolafionis. Christo igitur duce, Vene-
modis omnibus praedicate, sicut Dominus prsecepit D tiara perge, Ursoque duci epistolam destinatam tri-
haberi eum quiEcclesiam non audierit {}latth. xviii) ; bue, eamque ut auribus audiendi audiaf, instanter
tantumdem est si dicatur, sicuti nos eos habcri [Edit. admone, ne statutis apostolica3 sedis resisfere, quin
Rom. addit, supra] decrevisse significavimus. Vi- potius humiU cordc obedire procuret. Alteram vero
dete autem , ne persona vobis quaehbet silentium epistolam Felici sanctae Ecclesiae Equilensis epi-
possit imponere, ne, quod tanquam idolola- absit, scopo, quem ad nos venire jubemus. Tertiara quo-
trae judicemini. Est enim, Samuele edocente, quasi que Dominico Olivolensis Ecclesiae et Leoni Caprcn-
scelus idololatrice nolle acquiescere (III Reg. xvi.
,
sis Ecclesiae, episcopis quos ibi mancre volumus,
Si pnr-terea Felix vel impedimento inevita-Pelrus cisque ut in his quae Dei sunt te fideliter adjuvent,
bili prohibilus, non
idoneum virum ex dia-
venerit, praecepiraus, tribue. Quartam vero Dominico electo
conibus Ecclesiae suae miltat per omnia vices suas licclesiac TorccUensis dare pi'Ocura ; eosque terri-
supplentem. Jam vero si quoquo modo potuerint et biliter obtcstando atque jubendo easdem epistolas ia
noluerint, quia idcirco excommunicationis una cum conspectu totius Ecclesiae et populi, teque praesente
 ;

JOANNIS PAP.E VIII. 708

707
quibus nimirum perlectis tam eosdem Asedis. Acimundum scilicet ot Walpcrlum
venerabiles
legere facito :

episcopos supradictos, hoc cst feliccm Malemau- episcoposdilectos nostros ad tuara nobihtatem dire-
=»

cpiscopos, nec non xinius, ut hi quod pagina reticuit viva voce loquentes
tensem, et Petrum Aquilensem,
edicant, et revertenles de tua benevolenlia nos lie-
Laurentium archidiaconum Gradensis Ecclesiae, ab-
batem coenobii Altinensis, archidiaconum Roscel- tiores efficiant. Data xix Kalendas Januarii, indi-

lensem, et archipresbyterum Gradensem, cum ne- ctione dccima.

pote suo Laurenlio Romara in prajsentiam nostram, LV.

ex nostra aposlolica auctoritale Idibus Fcbruariis, salermtanum.
AD guaiferium principem
omni raora vel occasione postposila, secundum le- (Anno 876.)
norem epistolse nostrae venire prfficipe. Nani si in
Laudat ejus constantiam erga sedem apostoli-
fidci
praedictis Idibus venire quolibet modo distulerint,
cam : Adelgisii ct complicum fraudes detestatur,
sciant se omni ecclesiastica communione esse pri-
suumque et aliarum Ecclesiarum auxilium
vatos, atque anathematis vincuhs innodatos, quo- conira Saracenos ei pollicetur, et hortatur ut
usque noslris se obtutibus praesentare curaverint. in fide persistat, utque episcopum Surrentinum
ad se mittat.
Cumque omnia juxta nostra; pracceptionis affeclum
JoAXNES episcopus Guaiferio principi Salerni-
pia el fideli devolione complcveris, ad EcclesiaB tua3 g
revertere gremium, nobisque sub certitudine cuncta lano.

de csetero aUqua super Giorioss nobilitati vestrae, quam spirilualibus

renuntiare non difteras. Ut si

cura debita soUi- uhiis amplectimur et dilectionis semper sinibus fo-

his agenda sint arbitrio solerti, ut

citius Deo propitio peragamus. verc non mediocrite anhelaraus, condignas gratias
agimus, quoniam in fidei petra statuens constantiae
LIV. pedes, nec fluminibus, nec ventis diversorum even-

AD L.VMBERTUM COMITEM. tuum impetu potuit a stabihtate sua demergi, vel a

nobis praistitis sponsionibus ahquatenus amoveri
(Anno 876.)
fundala enim est supra petram. Quaj autemdeAdel-
Ut compescai sibi suhjectos a nialis quce perpetra- gisii et comphcum ejus prioribus ac modernis frau-
bant; quos emendare non potuerit, minatur
si
dulcntis actibus indicastis, et ipsi veraciter sensi-
illos se excommunicaturum : legatis multa ei
raus, et sagacitatem tuam, ut sc res habet, sensisse
viva vocc referenda se injunxisse significat.
manifeste cognoviraus. autem eis ut Saul et
Erit

JoANNES episcopus Lamberto comiti. Achab (/ Reg. xx), et anima eorum pro anima ini-
tuam atque pro-
pro micorum
imcuiuiu jjc., quoniam virum
Dei, ^uuiixuii. dignum morte dimit-
...^... ^.^..^
Ab oHm,
ohra, si recordaris, salutera

fectum desiderantes, et anima te salvari, et corpo-

^ tere minime formidarunt, nosque Deo favente can-

reis honoribus cumulari quaesivimus et optaviraus.

tabimus et psaUemus Jn operibus manuum suarum
:

comprehensus est peccator {Psal. vii) et iterura :

Et quia nunc muUo amphus hoc quam prius, fiU :

charissime, voluraus, scias paterno aff"eclu a nobis te Lacum aperuit, et fodit eum, et incidit in foveam
dihgi et ut spirilualera fiUura prorsus amplecti, quo- quam fecit convcrtetur dolor ejus in caput ejus,
:

etc. {Psal. XVII). Interiraaulera, quantura nos superna

niam honorera atque tuura profectum nostram glo-
adjuvare dignata fuerit, et in consihis et iu
riam esse putamus, et de tus prosperilatis augmento virlus

non imraemor non oraittemus, sed

auxiUis vobis ferre praesidiura
in Domino gratulamur : unde et tu

rogamus, ut semper ct ut his qua^ voluraus, piissiraum fiUum nostrum semper A.ugustum ad
nostri,
et quae nostrum de tuis hominibus pontificium pul-
adjuvandum vos tam per se quam per exercitum
suura quantocius iBcitabiraus. SimiU ctiam modo et
sant, emcndare nullatenus pra^termitlas non cnim ;

speramus ut taha scias quaUa ab cisdem tuis homi- aUos quosque fideles el Ecclesiae Christi amicos ad
lioc ipsum excitare atque hortati studiosius
procura-
nibus in nostris finibus perpetranlur. Quae oporlet
atque omnia, sive quae nos cogitare, sive
gloriam tuam studiose inquirere, et, sicut condecet, bimus,

pro Dei el nostro amorc omni conamine cmcndarc, :}ua3vos salubriter adinventa nobis intimare raatu-
ravcritis, gratulanter agere mgenti cum
gaudio
quia tam horainibus S. Pctri apostoU quara horaini- D
rcstinabimus. Intcrira autera statc in (ide, viriliter
bus Guidonis lui homines, sicut 1'crtur, innuracra
omnes agite, et confortetur cor vcstrum [Psal.
mala faciunt et rapinas raultas exercent. Quac roga-
subjeclis uUra XXVI), non InsuUam SuUara], qui Satan congrucn-
[in
mus statim emcndare facias, el tibi
ita ut omaos a
facere non consentias. Verum si id forte tius dicitur, sed sperantes in Doraino :

tale quid
cmcndare te non posse falcris, ut cum pacc tua di- paganorum consortio subducatis, et vos ad pacem
concordiam unitatis in Chrislo Jcsu
pravos atque iniquos homincs illos ob tui in invicem et
camus, in
quidquid sane consilii vobis vel
amoris dilectioncm, luo consensu adhibito, noslri Domiuo noslro :

accrcveril, vcl saluliferum visum fuerit, nobis in-

apostolatus scutenliam dabiraus, ct quousque resi-
nostro vel
piscant, a Uminibus sancttc Ecclcsiai scquestrabi- notcsccrc no pigrilcmini, ut a libramine
tanquam salubrc approbclur, vcl si aUlcr cu^Utus
mus. Lalores vero pracscntium raissos apostoUcai

» Supra epist. SO, Mandanaucensis cst, ct Equilensls. Hard.

709 EPISTOLE ET DECRETA. 710
revelatum fuerit, aliter et dispensetur. Etenim nos A LVII.
vestra damna nostra credimus, sicut e contrario ad ajoxem episcopum bexeventaxum.
lucra vestra nostra procul dubio deputaraus. Episco- (Anno 877.)
pum interea Surrentinum sive per terram, sive per
Commendat eum de zelo erga sedem apostolicam,
mare profectum, quia jam minus recepimus, haud monet ut sibi adjumento sit in expellendis Sa-
paruni molesle tuliraus et nisi ocius mittalur, mo-
; racenis, suumque fratremad idem faciendum im-
lestius non immerilo sustinebimus at vero, si ad :
pellat.

nos indifferenter fuerit deslinatus, tunc magna et Reverenlissimo et sanclissirao Ajoxi episcopo
solita devotionis luae recognoscemus indicia, et Beneventana,
pure profecto circa pontificium nostrum dilectionis Susceptis atque relectis lilteris sanctitatis tuae,

tuae sole clarius patebunt insignia. Optamus glo- gratias omnipotenti Deo rctulimus, el pro tuae de-
riam, etc. Data xv Kalendas Januarii, indiclione votionis affectuproque solhcitudine quara inqui-
decima. rendo de nostris eveutibus habuisti, multum in Do-
LVI. mino gratulati sumus. Decet enim, et oraninocorara
oculis divinae majestatis exstat conveniens, ut hi
AD LAXDULPHUM EPISCOPUM CAPUANUM.
jg
quos tideliores erga sanctam matrem cunctorum,
(.4.nno 876.)
scihcet Romanam. Ecclesiam esse conspicimus, no-
Ejusdem argumenti. stris affectibus, et si non per corpus, per spiritura
Landulpho episcopo Capuano. amplectantur, et fraterna dilectione juxta merita
Sicut de sanctitatis tuiE devolione ab olim erga singulorum tractentur. De hoc autem quod asseris,
hanc sanctam Romanara Ecclesiam habita gratula- te de nostra sanitate laetari, sicut et contrario de
mur, ita de infideUum et de inimicorum malevo- oppressione Saracenorum tristari, optime quidem,
lenLa constritamur, nullatenus de omnipotentis ut ita dixerim, quantum foris est, tangis ; sed quaa-
Dci misericordia diffidentes, quod et tibi condigna tum intus est, juxta tribulationem quam patimur,
recompensalio et illis repentina confusio mature- non advertis. Praecipue cura pro popuU nobis com-
tur. Verura, et condecet, reverentiam luae frater- missi vastatione solura nobis supersit sepulcrura, et
nitatis laudabiliter amplectentes, et gratias agimus, pro his qui nobiscura certare debuerant, et non so-

et ut bono perseverare proticercque decertes,

in lum inimicis Christi faveant, sed etiam nostrum la-
apostolica mansuetudine dcprecamur quatenus qui : borem impediant, immensis angustiis aestuemus.
in illis regionibus ct sanctitate decoratus et devo- Sed in his non solura nobis orationibus a vobis sub-
tionc prajiatus es, sis eliam contra tortitudinem veniri precamur, verum etiam quos a communi no-
regula, et sicut hactenus fecisse probaris, contra ^ stro certamine deviare cognoscis, et exemplooperis,
infelices felicitas, et contra iniquos aequitas, atque et verbo pra^dicalionis revoces, exhortaraur. Caete-
lux contra tenebras; sciens illius quide tenehris dat rum hcet nostro itiniri Neapohm, nobispro raaxiraa
lucem splendescere, solatiura nobis et vobis citius nostrae Ecclesiae necessitate nuper advenientibus non
adfulurum, et nimis diu alflictae Christi Ecclesiae adhaeseris, taraen quod per praesentiam non egisti,
omnipotentem Dominum consulturum. Praeterea per absentiara, si ille calor fidei in te viget quem
quod de adjutorio, sicuti et ingcns neccssitas orani- crediraus, agere prorsus valebis. Beneenim tuo mi-
modis postulat, a nobis conferendo deposcis, hoc et nisterio cedis, si ct laborem nostrum, quem valdc
nos meditamur, hoc volumus, et divina gratia pro- debiles corpore pro hberatione Christiani populi
tegenle, cito nos coUaturos confidimus : quia jara tunc assurapsimus, opportune advertis, et tribula-
calamitatem nobis comraissi populi sustinere non tionis, quara raodo patimur, memor semper existis.
possumus jam devastalionem terrae istius aspicere
;
Nam nunquam consdium fratris tui per ahquos lan-
non sutricimus tantumque dolemus, ut dici non
; tum subverti potuit, quantum per tuae sanctitatis
possit, si oranes artus nostri verlantur in linguam. solertiam immutatione dexterje Excelsi non possit
Quapropter vellemus, adhibito sanclitatis con-tuae convertit. Eia igitur, frater charissime, accinge epi-
sultu, necessaria ad communera securitatem ne- D scopaliter lumbos tuos, otmeduUitusfratrumnostro
gotia praevidere : tamen praeter id quod ad praesens rum, pro quibus Christus suum sanguinera fudit,
difiicile posse fieri, ut ita dixerimus, cernitur ; cum neces atque diclu horrendam captivitatem perpende,
primum se nobis possc praebuerit, quanquam ira- et insta opportune, importuneill Tim. i), fratremque

perialera exercitum nos cito habituros speremus, jam dictum monitis, imo verbis increpatoriis exhor-
hanc ipsam necessitatem spirituali filio nostro sere- tare, ut nostros pios conatus sequatur, et pro Chri-
nissimo semper Augusto rursum significabimus, et stianis nobis certantibus opem tribuat, voluntatera
ut quantocius nobispotenti virtuto subvcniat, humil- extendat, et opus te instante exibeat, et misereatur
limis precibus exhortabimur. Verumtamen prope Deus. Quid nobis proficit Christianura vocabulura,
est Dominus omnibus invocantibus eum in veritate. si opere Christiano caremus ? Quid prodest nobis
^oluntatem timentium se faciet, ovdiliones, eorum cognovisse viam justitiae, quando post cognitionem
exaudiet,et salvos faciet eos{Psal.cxLiy}. Dataxiv retrorsum conversi, cum inimicis Christianinominis
KaL Januar., indict. x. tam libere foedera copulamus? Ergo, sicut diximus,
 JOANMS PAP.E VIII. 712
7H
vo
RomanfC EcclesicC lua sanclitas A ram, cujus vobis necessilates ab
ipso vestrce
beneficiis sanctae
notas fecimus, Uberate, ne si perdita
cationis initio
non ingrala nobiscum laboret, nobiscum pro salute
fuerit, vestrum vUescat imperium, et totaj
Christia-
popub Dei in ilUs parlibus cooperatrix existat, ct
dispendium. Reminiscimini igitur
nostro certaraini favens, sanctae Romanai Ecclesiac sc nUati noscatur
Quia jn-opler Deum, reminiscimini, quia muUa spe et
devotam nomine el opere semper exhibeat. si

nec alicu- fiducia freti, cHvinitus et humanilus ab imperii gu-

tu, sicul potes, peregeris, nec fratris tui,

jus hominis factum, nostrumopuspiuraque laborem, bernacula promerenda pro vobis certamina sumpsi-

Christo juvante, apud vestrales ex loto dissipare mus, nuUique labori pepercimus. Ideoque vicem
nobis rependite, ut spes et labor noster non sit
valebit quin potius incrementum per Jesum Chri-
;

Domino quia cum haec fuerit semper apud

stum Dominum nostrum augebitur, el labor pro- inanis in ;

summa nostra? petilionis, si amplius nobis auxi-

ficuus apparebit. Data Kalendas Februarii, indi- vos

clione x. Uum vestrum sublraxeritis, in despcrationem lapsi

deficieraus, et forsitan in aliud consiUura, resumptis

LVIII.
aUquantuUs viribus, necessario transcendemus. Non
AD CAROLUM CALVUM IMPERATOREM.
enim, sicut vos forsitan aestimatis, mediocre malum
(^Anno 877.)
gtota nostra Ecclesia patitur, minimis status rei-
Propter immincntiatum a Saracenis, tum a cjuibus- pubUcaj damnis afficitur sed alia Saraccnorum in- :

dam Christianis, firavissima pcricula, cni.re pctit cursibus, aUa autem Christianorum ita sunt
exler-
utpromissa auxiliaquamprimummittat,ctdcsii- non nostra sint
minata et devastala tyrannide, ut
natos cadecausa lcgatos commcndat.
qu.-B nostra fuerunt quin potius solo nomine om- :

JoAXNES episcopus Carolo imperatori patriae

iUis utamur, et vel ad defensionem
Cumnos in ecclesiasticis curis iuslantia quoti- nibus quorum-
ad aliquam uliUtalem nostrae Ecclesia^,
vel
diana constringeret, et hinc inde popuJi nobis com-
Ubet solatia nunquam inveniamus. Prsecipue autem
missi continuus dolor, qui cuncta nostra interiora
dixerim, inter aUa muUi, quos vestra non ignorat majestas, non solura
percuUt, pertubaret, iUud, ut ita
nuUa nobis solalia confenmt, verum etiam quidquid
flevimus,, quod nunc usque tara per lerram quam
residuum est a paganis, imprseterraisse subtrahunt,
et navigio ad vos nostrum missum dirigere summo
in territorio Ro-
et omnera nostram dispositionem
desideravimus studio, ut nobis vestram prosperita-
mano suis violentiis calcant adeo ut nec victuaUa
;

tera desiderantibus et anxie sitientibus renunliaren-

nec uUa quadrupedia in omnibus nostris remaneant,
omnino
tpr citissime sanitates, sed nequiviraus. Hinc
qui nobis compatiatur, vel nostros sin-
per utrumque iter ira- nec uUum
fateor, fiU charissime, tanta
aspiciant.
guUus aut gemUus doleat, ocuU nostri
pediraenla timuimus, quantum et per paganos et ^,
et ex
Sed quia tanlo imperatori pauca sutficiunt,
per iniquos Christianos, sine respectu divini timo-
istis jam, fili charissirae, quae nos prae geraitu et
ris, generari mala, quae aetas nostra non
raeminit,
afflictione cordis loqui non possuraus,
universa alia
depluramus. Tanta enim sunt, ut intra moenia Urbis magnifi-
cognoscetis, quasi humo proslrati vestrara
reUquicB populi innumerata paupertate alTectae con-
so- centiam deprecamur, ct per futurum judicium de-
sistant, et omnihus forinsecus devastatis ac in
noslra Ecclesia vestro divini-
jam restet nisi, quodDeus, precantes, cum tola
litudinem redacUs, nihU
tus protecto imperio tolis viribus suggerimus, votis-
avertat, ipsius Urbis excidium. Sed et quantum nos
con-
que supplicibus preces muUas effundimus,
ut
Leo vencrabilis episcopus, apocrisiarius et missus
omni humano solatio deslitulLC sancl«
et
sanctoe Romanae Ecclesiac, comraunis quoque
fideUs, trila)
debi-
rediens, dc hoc quod a vobis retu- matri veslra; Romanac Ecclesiae defensionem,
a vestro servilio
conlra Agarenos esse lamque tuitionem, cuncUs remotis occasionibus,
lit, post se vestrum exercitura
cunclisfiue omissis dilationibus,
omnimodisprsbea-
mittendura, laHificaverat, tanlura hucus(iue eumdcm consistamus,
quia cum jam juxta prajcipitium
nobis exspectantibus, quod consecuti non sumus,
tis :

manu vestrae defensionis, et necessariis nobis

contrislavit, nisi
validior raoeror et inefiabiUs angustia quauto-
Deo odibiUbus Sara sicut prtemisimus, irao sa^pius exoraviraus,
quia lola Campania ab ipsis

^'^ ' j 1
^,... , „„ki.,i„ .,„« incic n.ifrnnis
paganis S1U1I1C Cmur.
subjiciomur,
et tara Cbristianos sublata, aut ipsis
tina urbe llomam decurrU, furtim transeunt,
aut, quod avertat divina potentia,
ab eorum rauUi-
Sabinos (luam sibi adjacentia loca pra^dantur. San-
interitum
basiUcas el altaria deslruxcrunt, ludinc victi, ad omnem Christianitatis
ctorura ([uoque
no-
crudoli necc poribimus, ac pcr hoc el Chrisli
saccrdotcs et sanctimoniales, aUos quidcm captivos opinionis
nion in gentil)us blasphoinabilur, et vestra^
duxerunt, alios autem variis morUbus necavcrunt, roi gra-
redemptum populum in anto acta studia oblivioni tradomur. IIiijus
ct omnera Christi sanguine
dicara ? aut ([uid lo- tia, sicul supra meminimus, opportuuum adjutoruiiii
circuili delevcrunt. Et ([nid
hoslilem
ad aniraam, coferentos nobis vestrura exorcitum ad
quar ? cum pervcncrit gladius usque
proraplissimum desliiiate, aliosque
expeditioncm
et sanguis OMuUuin de tcrra clamel ad Deum. Ergo vitiorum
pcr orania diUgentes missos, qui
praecellentissime Ca^sarum, jamjam nostra' calami-
Dcum
flammas justiliac tramite usi compescant, nimia
tali succurrile, jam [lopuU nostri raiserias rolcvate,
celcrilate dirigite : qualenus qui inaumeris iribula
jara voslra) potenliae mauum porrigite, et liauc tcr-
713 EPISLOL^ ET DECRETA. 714

tionibus qHatiraur ac aestuamus, et pro populi nobis A avertat, proveniat, manum suae defensionis exhibeat,

commissi raiseriis cruciamur, vestris consolationi- et hanc terram, quae sui imperii caput est, ad hber-
bus refecli laetemur, et per vos tranquiliitate per- tatem reducat, ne quando dicant gentes, ubi est im-
cepta, optatam libertatem, sicut decet, per tam be- perator iUius ? Quatenus et nobis spes evadendi, vi-
nignum imperatorem consequi mereamur. Postremo vendique remaneat, et priusquam hiems vel ver trans-

sublimitatem vestram deposcimus ut latores prae- eat, contra eosdem paganos Romae sint iUius exer-
sentium, Petrum scilicet atque Pelrum venerabiles citus pra^parata subsidia. AHoquiu aut omninoperi-
episcopos, missos aposlolicae sedis, nostrosque bunt, aut coacti ut solara vitam redimere valea-
dilectos, juxta morem benigne ac pacifice suscipere mus, eis qui nobis dominantur, quomodocunque
non dedignemini, et ea quae piis vestris auribus subjicieraur. Data iv Idus Febuarias, indictione
pro utilitate sanctae Romanae Ecclesiae in conspectu decima.
vestro retulerint, ad congruum ac opportunum effe- LX.
ctum pervenire, pro sanctis apostolis vestris inter- AD CAROLUM CALVUM IMPERATOREM.
cessoribus apud Deum, celeriter studeatis. Data (Anno 877.)
quarto Idus Februarias, indictione deciraa.. Mittit imperatori palmam, et a malis, quibus a

LIX. g Saracenis pravisque Christianis urgebatur expo-

AD RICHILDIM AUGUSTAM. sitis, auxilia petit.
(Anno 877). JoANNES episcopus Carolo iraperatori.

Ut imperatorem conjugem suum ad opem Ecclesice Inter caetera quae, vera crescente rehgione, ab oHra
quamprimum ferendam hortetur. ecclesiastica facta vestrae pietati duximus intimanda,
JoANXES episcopus RicHiLDi Augustae. virentium vobis palraarum ecce bravium miltimus,
Multo peracto jam tempore, tam ad spiritualis filii quod Apostolus non omnes qui currunt, sed unum
nostri Augusti quam ad vestrara invisendam clemen- propter unitatem legitime certantium accipere pro-
tiam missos apostolicae sedis destinare desideravi- testatur (/ Cor. ix). Quapropter, fili charissime,
mus, quatenus et de utriusque sospilate laetiores quasi praesentes, incurvatis genibus et submisso
efficeremur, et nobis comraissae, sanctae scilicet capite, deprecamur et obsecramus, ut italegitime cel-

raatris vestrae, Roraanse Ecclesiae calaraitates atque situdo vestra in hujus saecuU stadio pro Christi Ec-
oppressiones, quas a Christianis et ab iniquis paga- clesia currere, itadecertare contendat, ut non solum
nis sine cessalione patimur, ad raemoriam redu- bravio victrix vestra dextera adornetur, verum etiam
centes, ab eodem Augusto consolalionem et opta- sacratissimum caput diademate gloriac decoretur,
tara opem, sicut sperabamus tandem ahquando irao pro visibihbus his et corruptibiUbus, non tan-
consequi merereraur. Sed oraniura viarura adilibus ^ tum palmam, sed et coronara accipiat mcorruptara.
a mahs obsessis hominibus, plus nos compuht do- Sed, heu, clementissirae iraperator, ecce dum ad aUa
lor lacrymas fundere quam locus pateret ad vos no- intenditis, mater vestra, sancta videUcet haec Eccle-
stros missos dirigere : quia ex uno, sicut diximus, sia, quae vos spirituaUter, genuit, pericUtatur et in
Christiani, ex aho pagani ita nos crudeUter perse- novissimum devenit exitium hinc inde non solum :

quuntur, ut soUs mopnibus Urbis reUctis,omnia in tabernacuUs hanc Idumaeorum et IsmaeUtarura, et

circuitu consumpta habeant, et in
longe lateque Agarenis quotidiano gladio et captivitate in interitum
sohtudinera prorsus redacta. A quibus per tantum impeUentibus, verum etiam falsis fihis Sarae, quos
imperatorem relevari jam crcdebamus et recupera- optime nostis, in praedara et direptionera raiserabiU-
tionem aUquara vel medelara adipisci suraraopere ter iramittentibus ; ita ut et iUi saepe usque ad rau-
prtestolabamur ; sed ecce pro peccatis nostris aUis ros Urbis quamvis clandestinis horis pervenerint, sed
negotiis impUcatus, nobis hactenus distuUt ferre et Tiberinum fluvium, qui ohm Albula dicebatur,
praesidium. Et quia jam sustiuere non possuraus, juxta Sabinorum confinia pertransierint ; et isti qui
gloriam vestram muItipUcitor deprecaraur, ut vice nobis vicini sunt, ex altera parte ita saeviant et de-
nostra fretas, suraatis in feraineo sexu virile pectus. bacchentur, ut non hominera, non agrum, non ju-
et pro amore sanctorum apostolorum Petri et PauU, Dmentum, non pecus, non quidquam ex his quae san-
quorura ita est devastatum lerminum, ut magis Cti Petri juris existunt, dirailtere patiantur, sed om-
Ubeat flere, quam dicere, tandiu apud pnssiraum nia quae oculo vident raanu diripiant, et mala quae
imperatorera nostrum insistatis, quousque et contra cogitant sine raora perficiant. Haec sunt, charissirae,
paganos opem praebeat, et Christianos compescere de innuraerabilibus pauca, quai mater vestra Ro-
gaudeat. Quoniam ideo iUum tanto diaderaate ab mana, proh dolor diebus vestris perfert Ecclesia ;
!

ohra quidera a nobis exspectatum ac praeelectura quasi non vos specialiter ex omnibus et praj oranibus
decore curaviraus, ut sanctae Romanae Ecclesiae recu- amaverit, invitaverit et exlulcrit, vel quasi nos non
peratio et securitas, quam ademptam dolebamus, vos, auctore Deo, in iraperium coronaverimus, et

per pium studium ejus, quo semper fruebatur, redi- vobiscum in omnibus, quasicum sapientissirao Salo-
ret. Quapropter, charissima fiha, per Deuin vos ad- mone, ut quondam ille fidelis Sadoch sacerdos (I Reg,
juramus, oppoi tune importune insislite, ut antcquara i), adversus alteruni ad omnia minirae steleriraus,
in ipsa urbe Romulea aUud periculum, quod Deus nec cuncta quac pro vobis dcbuerimus facere, feceri-
Patrol. CXXVI. 23
 716
JOANNIS PAP.E VIII.
715
acccsserit pietalem. credimus nil Ec-
ad extrcmum quasi non hodioque
manui ve- A tua sanclitas
mus :
clesia) Dei pra;ter paternas rcgulas illaluram. Mode-
strae speciali volo etpra^rogaliva plcnam benediclione
ratio quippc scdis apostoUca;, universalis Ecclcsice
palmam, sicut et cernitis, destinemus adversus visi-
dispositio, in hoc periculoso tempore pene cuncta
hostes et invisibiles triumphautem. Optanlcs
biles
dispensalorie moderanda compeUit. Quamvis autem
triumphare, nihil
enim vos de cunclis adversariis exsuU consulcndum, nihil tamen est,
prffisenti sil
quara ramos pahnarum duximus offe-
aptius vobis nonexstantcuUanccessUate, contracanones Patrum
via Domino
rendum, quos et pueri sternebant in agendum. Abbas autem qui, nuUo comprobato cri-
antiquum ho-
Ilicrosolymam venienti {Matth. xxii), ejus-
mine, arcgiiestcamobuprajposiLura depulsus,
victuro. Sed dicun-
stcm triumphaturo et mundum dem piissimi principis permissu, precibus noslns
vos impedire soUiciludines. Hoc plane
tur mullaj
tuae sociatis industriae, revocandus est. Non aulem
uec nos ignoramus. Verum ul cum Domino fatearaur
solum homicidam, sed et socium liomicidae ab
orani
et haec oportuit facere, et illa non omit-
{Luc. xi), peUendum decernimus. Haec perpaucis
prsposUura
agone contenditis, ut ad
Nara vobis, qui in rescn-
tere. fraternitati luae scripsimus, ne sibi omnino
vocationis et ad capcssendam co- cum
braviura supernae supcrsedisse videreraur. Caeterum, ut
abs- bere
ronam incorruptam perveniatis, ab omnibus aliis Do-
sancto Leonc papa dicamus. Nos quisacerdotum
tinendum est, et lcgUime, ut praidiximus, b decertan-
judicia, nihil possumus
mini matura volumus esse
autem magis legitimum quam ut pnft om
dum. Quid rebus in cujusquam partis praejudicium
incognitis
nibus el ante omnia Romanoe
curam hahealis Ec-
diflinire, priusquam universa quai
gesta sunt vera-
clesiai quai caHerarum
magistra cst el maler Ecclc-
cUcr audiamus. Si enira, ut ait ApostoUis {Gal. iii\
tantis ac tam imma-
siarum, qua- vcstro in tempore mediator unius non est, qui sic unam partem
audU,
succumbU sine cessatione periculis. Denique
nibus parti nihil reservet ». Optamus, etc. Da-
ut altcri
viget, ca^tcra mem-
hiEC Ecclesia, quae caput est,
si
languida, recuperandi iiduciara non
ta m Kalendas Martii, indictionc decuna.
bra, quamvis
carent, si con- LXII.
amittunt quae nimirum omni robore
caput forle languere, quanto potius, EPISCOPOS IN REGNO CAROLI IMPERATORIS
tingat solum AD
exstingui ? COXSTITUTOS.
quod avertat omnipotens, si contingat
iterumque totis singultibus totisque (Anno 877.)
Unde itcrum
et per Christum Dei EUium
imploramus prajcordns, Monet ut imperatorem hortentur ad opem Ecclesice
suppUcitcr adjuramus, qui vos ad
tantum provcxU
RomancB celeriter ferendam.
cUatura extendite
fastigium et imperium, vel nunc et epi-
pericUtanti patriae, qum JoANNES cpiscopus omnibus archiepiscopis
clem^entiae brachium, et
^
dextcram. scopis in regno iraperatoris Caroli constitutis.
potiusmundo, auxiUi jamjaraqueporrigile
mergitur. EngUe Prislinis altriU miscriis et oppressi calamitatibus,
Ecce Petrus in coramissis ovibus nostri raagni imperatoris Caroli,
dilectissirai filii
ergoeasvosafructibus, clementissime. Sic vos ipse
quasi de profundis ad Deura claraantes, tanquam
ab°excessuum alluvionibus erigat, et vobis c^lestis
ipsius Dommi et Salvatoris nostri anxu
exspectaba-
alria regni intercessionum
suarura clavibus reseret,
mus adventura, et, ut ita dixerira ejus iteratum pro
et vitffi aeternaj pascua
invcnienda inler angelos sine
salute nostra credcbamus immincre descensum.
auris au-
termino tribuat, quoe oculus nonvidit, ncc
Sed, proh dolor ! tot ac tantis circuradamur hinc
divit.elc. {Cor.n). Dataldibus
Februarii, indictione
inde periculis ul nos etiam vivere. Ecce
ta;deat
decima.
enim Dominicarum ovium ab Agarenis, qui sunt
LXI. qui solo sunt
Ulii fornicationis, necnon et ab his
MEDIOLAXENSEM. trucidantur, aliae
AD AXSPERTU.M ARCHIEPISCOPUM nomine Chrisliani, aliai gladio
vero in pra^dam et captivitatem
(Anno 877.^ farae pcreunt, alia^

ducuntur. Scd et paslores earura, reverendi epi-

Respondet, abbatem comprobato crimi-
qui, nullo palanles
depulsus juerat, scopi profugiunt, ct vagi huc illucque
ne, a regii cuenobii prwpositura
esse reuocandum ;
"
homicidam
- — —
uutem, et
"--'"^" pcllendum
ris socium, ab omni proepositura
•
•
^-
facino-H
r.niij'„Hu,„
omni i>enh\is egestate labcscunt. Redacta cst terra
j^ solUudinem, et ablatis ab Ulahominibus,
ferarura

caslra et \i\\x sub-

JoANNES episcopus ANSPERToarchicpiscopo Medio- saltus efTecta cst ; civitates,
innuunt. Sed
lanensi. versce, nec ubi earura fuerint aedificia,

Laudaraus sanctimoniam tuam, fratcr charissime, ct vcncrabiUa loca destruentes, altaria Doraini suf-

justitia; zclo fervcntem sed in promolionibus sive

; fodcrunt, ministros et scrvos ejus occiderunt. Facti-
profccto aliud gcrendum sumus, sccundum Psahnistam, in derisum et con-
anlistitis, sivc abbatis, nil

exhortari, nisi (luod sacri canones san- tcmptum lus (^ui in circuitu nostro sunt (Psal. XLiii),
possumus
licitum cst ignorare, dum aut vicinorum auxiUo poliunlur, aut saUem
ciunt quos nuUi sacerdotum
iUi

vcl quid(iuam facere quod Patrum

possit reguUs ob- pacto, sccundum Apostohun, tempus re^Umunl,
viari. Verum quia in ulroque fiUi
nostri semper Au- quoniam dies mali sunt {Kphes. m). Sennnamus
supcr hoc- pedctenlim, quamvis in lacrynns, nec recolUgimus,
gusti inlcrfuisse pcrhibclur assensus, ejus
ad cujus cum jam nec serainandi faculias suppeditat. Sedet
essc videtur exspectandus adveatus : iino

» Ali(iuid (lcesse videtur.

717 EPISTOL.E ET DECRETA. 718

in tristitia domina orbis, raater Ecclesiarum, magi- A Walbertura Portuensem, et Eugeuium Ostiensem
stra genlium, consolalio tristium, et non est qui sanctissimos episcopos, dilectos et consiUarios no-
adjuvet, non est qui consoletur eam, nisi tu solus, stros, ut sive cum magistro miUtum, sive cura
bone Deus, non re propter iniquitates nostras,
et si raissis ejus loquentes, pactum illud, quod perditionis
sed spe, quae secundum Apostolum non confundit est causa, dissolvi per orania suaderent, in tuse

{Rom. v). Quae, fratres charissirai, parlim vobis maxiraae sapientice illos fiducia destinantes. Qua-
significaraus (nam si per singula scribere tcntasse- propter hortamur ut solertia tua tanto in hoc labo-
mus, facilius nobis charta quam sermo deficeret) ut ret quanto non solum a nobis codignam vicissitu-

sicut unum corpus sumus in capite Christo, et alter dinera, sed et ab ipso Deo et Domino nostro coronara
alterius merabra, ita nobiscum pariter condoleatis se percepturam in coelestibus non poterit dubitare.
et compatiamini : quia si quid unum patitur mem- Adraoneraus itaque, insta opportune,importune {II

brum, ut doctor gentiura compatiuntur omnia

ait, Tim. iv), ut tara irapio discisso foedere, pax Dei,
membra il Cor. xii) ; et si compatimur, et conregna- quae exsuperat oranem sensum (Philip, iv), nobis
bimus (II Condolentes autem nobis et
Tim. u). tandem coelitus restituatur. Si qua vero inter haec
compatientes, accedatis ad Christianissimum fiUura se ingerit inimica Deo contentio, tuae sapientiae
nostrum, et consiUura Domini ab eo non absconda- g raanibus detergatur : nulla simuUas, nuUa rerum
tis ; suggerentes et exhortantes ut perpendat quis et vel gloriae cupiditas a tanto lucro atque profectu
quam terribilis sit ille, qui hunc ante saecula huic vos subtrahat ;
quia, quidquid illud est, pacifice
praefuturum regioni praedestinaverit, et quam di- poterit post modicum dirirai, et cum charitate,
stricte ab eo exacturus sit quod commisit : qui sci- nobis quoque mediantibus, diffiniri. Certet ergo,
licet tam pretiosi sanguinis fusione ((uod credidit laboret et satagat industria tua, et in his vice nostra
emit. Meminerit etiam quia et nos illum prae caeleris utatur ;
quidquid agendum, quidquid communi ex
propinquis et aemulis ejus amavimus, elegimus et placito fuerit construendum, vice nostra faciat at-
praetulimus.Unde et eura adversus omnes hostes que constituat. Alacriter enira quod tua dUectio
Ecclesiaenon solum defensorem, sed et patronum constituerit, et imraobili placito fixerit, adiraplere
et advocalum nostrura existere proposuimus ut : atque perficere procurabimus, nihU ut in hoc haesi-
quod ei nos apud Deura esse satagiraus, ipse inter tua magnopere coraraonentes. Praedictis
tet dilectio

homines pro nobis fieri non detrectet praecipue ut autem missis nostris missos tuos indifferenter et
accelerans nobis subveniat et sine mora contra absque mora Cajetara dirigere procurato, qui de his
pertidos Christianos et infideles succurrat. In quo omnibus cum eis salubriter tractare valeant, etquae
sanctae fraternitati vestrse prae oranibus laborandum sunt agenda perficere, Optamus, etc. Data Idus
est : pro commisso sciUcet sibi srcerdotaU officio, ^ Martu, indictione x.
et quia, ut cura propheta viridico fateamur {Isa \), LXIV.
si haec humiUatur, ad cujus confugietis auxiUura, AD FROTARIUM ARCHIEPISOPUM
vel ubi relinquetis gloriara vestrara ? Data iii Kalen- (Anno 877.)
das Martii, indict. x. Frotarium ab Ecclesia Burdigalensi a paganis
LXIII, devastata transfert ad Bituricensem.

AIi LANDULPHCM EPISCOPUM CAPUANUM Reverentissimo et sanctissimo confratri nostro

(Anno 877.) Frotario, dudum quidem Burdigalensi, nunc autem
Bituricensi archiepiscopo.
Mittit legatos, ut Docibilis hypatus petierat : horta-
turutdet operam unacumlegatis, utpactumcum Ad hoc nos divina proviso supernaque moderatio
Saracenis initum dissolvatur ; se quidquid abeo EccIesUs suis voluit praeesse rectores, ut dispersa
constitum fuerit, approbaturum. congregare servare congregata summo
et studio
Landulpuo episcopo Capuano. procuremus, non solum [forte, el non solum. Hard.]
Noverit induslria tua nos tam Sergii magistri earumdem Ecclesiarum sollicitudinem, sed ipso-
raiUtum quam Docibilis hypati epistolas suscepisse : rum quoque reclorum habeamus industriam et
quibus cognovimus eos excusabiles se velle corara ^ exerceamus solertiara : quatenus sicut rectoribus
nobis reddere tentavisse super contracto infando destitutis Ecclesiis alios subrogantes consulimus,
foedere quod cura Saracenis impie pepigevunt nec ita rectoribus vacantibus Ecclesias Domini comrait-
absolverunt, in tantum, ut gerulus earura referret tentes, providam curam nos earumdera Ecclesiarum
jam fuissediruptum, nisi dilectio tua pro reverentia gerere demonstremus : maxime his qui, cum ro-
nostri, nostrum in hoc exspectandura arbitrium busti praeliatores Domini sint, intra otiositatis an-
judicasset. Quamvis nec haec ipsa ex toto credide- gustiara arceri renuunt, et perhoc expeditus contra
rimus, eo quod de his nuUam tuam susceperimus. vitia certarainum exercitia quaerunt. Quia igitur
Verum quia nos praediclus DocibiUs hypatus, ut Burdigalensem Ecclesiam, totamque pcne sub ejus
missos nostros pro tanto bono et omni Ecclesiae habitam regimine difficesira, ita paganorum frequen-
profuturo perficiendo, Cajetam mittereraus, obnixe tes gladii praeda^que continuae consumpsit irruplio.
rogavit, ne negUgentia nostra diifamaret tantara ut pene omne illic cpiscopale vacet officium, ne-
humani generis salutem postpositam, raisiraus iUuc cessario pra^vidiraus. Dei oranipotentis auctoritate,
 720
719 JOANNIS PAPJ: VIII.

beatorumquePetriacPauliaposloloruni principum, A bicc severius secundum ministerium nostrum pu

nienda commoveas. Denique nisi post lectam hanc
fraternitatcm tuam, cujus vocalio defectus est
fidei,

Ecclesia, nostri apostolatus epistolam, intra saxaginla dierum

et fere virtutum omnium detrimenta, in
Bituricensi, quae vacare pastorali cura dignoscilur spatium, thesaurum illum sine aliqua diminutione

ab liac proBsenti decima indiclione praferre simul reddere proposueris, ita ut missus tuus Romam in
sive
incardinatam praeficere, habito in eadem Biluri- pracsentiam nostram veniens, sive reddideris,
et
censi Ecclesia totius jure metropoleos ac
dineceseos nec reddideris, quidve hic agendum delegeris, ve-
priscis temporibus a sacris canonibus
pra;sliluto, et ram et idoneam exposucril rationem, eousque sis
extunc excommunicatus, quousque ab omni te
ra-
ila ut pastor
in illa Ecclesia eatenus conservato :

et communione reddideris ahenum durioribus

ejusdem sanclae Bituricensis Ecclesiae, reclor pina} :

his in-
antistes ex hoc revera dicaris, habearis, el
Christo deinceps te sciens verbeiibus erudiendum, si

propitio percolaris, ea quae Dei sunt jugitcr

agens, terim levibus tactus resipiscere forte contempseris.
Amamus enim more paterno, et ab hac secunda
et utihtati proximorura semper intendens. Qui vero te

contra hujus aposlohci privilegii noslri statutum, idolorum servitute volumus scire Hberum et imrau-

quod necessitate barbarica, et dispensatione cogente ncm. Etcnim avaritia, secundum Apostolum, est
loci et temporis, exemplo etiam m&jomm
proluVi- q idolorum {Gal. \). Oplamns, etc. Uaia v
servitus
'"i-^--^"^ Aprihs,
a^..;i;. ;.^in.ir.nn dicima.
indictione fti<^.lmn.
mus, agereforle tentaverit, divinis mysteriis tan- Kalendas
aposto-
diu privetur quandiu minime resipiscens,
LXVI
lico praecepto per frustra permanserit inobediens
AD ENGILBERGAM.
Data, etc, indictione x.
(Anno 877.)
LXY.
Consolatureamobmortemmariti, atqne monet ut
inter-
AD C.^ROLUM REGEM Carolo imperatori fidem servet, seque ejus
cessorem apudeumdcm Augustum futurumpolli-
(Anno 877.) cetur.

Monet ut hona ablataamonasterio sanclimonialium JoANNES episcopus dileclae fihae Engilberg.e h

restituendacuret quod nisi intra sexaginta dies
;
vel cau- Chrislo dicatae.
fecerit, et per leqatum id sibinuntiaverit,
samcurnon siht restituta, non reddidcrit eum Eo nos, filia charissima, nec alio circa dilcctio-
excommunicat. nem vestr m flagrare affectu noveris, quo fuimus,
oUm persistere proposuimus nescit enim
JoANNES episcopus Carolo ^ glorioso regi quo etiam :

nec dete
Cum generositatem tuam tanta claritas prosapiac ^ dileclio vicissitudinum obumbrationem,
„t ^K<~i,,r.at!/.imiio minmnrln
paiitur, /.nm
„»..~ ^nr\i,,f AnflStolum.
co/>nnrlnm Apostolum, nunOUar
nunquara
regahs extollat, miramur et obstupescimus quomodo cum, secundum
1- ._ii_x :
ctum
discurrens rumor Cor. xiii). Hujus rei gratia consolatoriis
hanc tam sinister longe lateque excidat (/
Ilaliam ingres- prudentiam vestram lilteris cora-
obnubilet, asserens et affirmans te his et exhortatorhs
scientes,
sum ad monasterium accessise ancillarum Dei apud raoneraus, ne deficiatis in tribulationibus,
opera-
Brixiam constitutum ; indeque cum iUic ipse mora- docente Apostolo, quia tribulatio paticntiam
ablatum, tam ipsius venera- autem probationem, probatio vero
reris, tyrannice aurum tur, patientia
quam dilectae fihie nostraj Angel- spem spes autem non confundit (Rom. v) ;
omnia
bihs monasterii, :

ad ipsius praecipue quce videntur, temporalia sunt ; quoe vero

non
bertae Dei cultricis, quod sibi enim
configi, in
ccenobii sustentationem procul dubio reservaverat. videntur, CBterna {II Cor. iv). la his ergo
radicibusinhaerere, charissima unde
Unde moerore vchementer aflicimur, dolenies glo- hisdebes :
totis

sapientia vestra sanctos, qui patientia in

mundo cla-
riam tuam ad lam immane sacrilcgii genus dilapsam
domus Dei ad quasi lurainaria refulserunt, prai ocuhs habeat,
et instar cujusdam gentiUs regisvasa ritale

usus proprios inilexisse conatam {Dan. i). Atquc etitainoiYensisadpalmam supernaj vocationis gres-
ideo dilcctionem tuam in Christi visceribus esse sibus tendat,quam videhccthabiturisunt iUi qui, ora-
ponunt animas
cupientes, monemus et sacris convenimus eloquiis culo Dominico imbuli, in paticnlia sua
cum Psalmista fatentes Nolite sperare in iniqui-
:
D suas {Luc. xxi). NihU enim inimica mors vel manus

vita, quaj Christus est et ipsius

provida
tatCy etin rapinis noliteconcupiscere {Psal. txi). Si abslulit, quod
restituit. Abs-
qua ergo a praedicto pio loco, sivc gloria tua sciente dcxlera in raelius non transtulit atque
sive nescionte, ablala sunt, induslria tua diligenlis- luUtmortalemiUa marilura, sed ista se-ipsara aeter-
sime requirantur, ct inventa in eo sine mora sub oroni num conlulit sponsura unde quac terreni vocabamini
;

integritale restiluantur : ne, quod al)sit, si alilcr uxor, Palris coelestis jara regis multo pricslantius
Adcmptum corruptiblc dia-
egeris, et Deumcontrate ad iracundiam provoces, cl dicimini conjux. cst

decus lua) rcgiae nobililatis offulccs, atque nos ad dema, scd pracparatur incorrupta corona.

postmodiim lib. v, cap. 40 et ahi.

a Ilio Carolus, qui Crassns nntninatus est.
ad
impcrator (rcatus, fuit filius Ludovici Gei mani;c regis. ,, Knniliieriia uxor fuit Liidovici seciindi imperatoris,
Ludovici I>ii ncpos, Caroli .Mayiii pronepos, ad qucm quam aliquot infra scrilumlur epistohe. Kjusdem mcmimt
nonnulhi' iiifra scribiiiitur cpistohe. l)c quo Ado Viciincn- Aimoinus., 1, v, c. 28, et Leo Mai-sicamus, hb. i, cap. M.
sis in Dnc Cbronicorum ; llcgino, 1. n Chron. ;
Aimoinus
721 EPISTOLiE ET DECRETA. 722

Remota sunt decoramenta quse veterascunt, sed re- Astantius quae nostra sunt exsequi contemplamur.
posila sunt vobis ornamenta quae non marcescunt. Epistolae autera ipsae quibus missae sint, superscri-

Et quid plura ? Pro aeruranoso et phantastico regno, ptio earura monstrabit, quas ipse procul dubio ad
percipietis felix et verum imperium : et revera hsec eos quibus directae sunt facies asportari. Esto itaque
est immutatio dexterae Excelsi (Psal. lxxvi). Verura fidusin nobis, et viriliterage et confortetur cor tuum,
cum sapienti vobis et quse nostis de paucis plura et sustinc Dominum, et, Accinge sicut vir lumbos
pensare pauca sufficiant; his ita praelibatis, dilectio- tuos {Job. xl), et accelera, ut dilectionem tuam
nem vestram merito comrnonemus ut spirituali filio superius commonuimus. Optamus sanctitatem tuara,

nostro Carolo piissirao imperatori purse fidei ac sin- etc. Data vi Kalendas Aprilis, indictione x.
cerae devotionis exhibens semper integritatem, om-
nes ad ejus mansuetudinem atlrahat, et salubribus LXVIII.
raonitis inviolabilera ei fidera servare demonstret. AD DOCIBILEM ET JOANXEM.
Non enim est potestas, ut Apostolus ait, nisi a Deo (Anno 877.)
(Rom. xiii). Et: Qiiiresistit potestati, Dei ordinationi
Hortatur ut det operam ne Christiani fcedus eum
resistit (ibid.) ; nos anlem, quia ilhmi divinitus, ut
Saracenis faciant.
credimus, acli semel elegimus, perpetuo tanquam
g
filium charissiraura omni conatu dihgimus, ita ut JoANNES episcopus DociBiLi ^ et JoANNi hypatis.
ipsius amicos et inimicos, nostros araicos el inimicos
Devotioni tuae pro labore fidei Christianae quam
existerc teneamus qua vero sunt vobis ab ejus
: si
excolis gratiarura actionibus persolutis, iterum et
clementia impetranda, per nos credimus, cum vobis
iterum exhortamur ut magis ac magis satagere et
libuerit, indiificuUer obtinere valebitis. Quod et nos
decertare, et coeptum laborem ad perfectam ducere
Hbenlissime pro memoria priscae benignitatis vestrae
actionem procures : ut Christiani nominis viri paga-
geremus, idem pius Augustus pro Dei sanctorum-
et
norum foedera fugiant, et solura in Deum, qui eos
que apostolorum, sed et nostri dilectione animo gra-
creavit, et non in diaboli merabra, quae sunt filii
tanli concedet. Optamus dilectioncm vestrara bene
fornicationis et vasa spem suam ponere discant.
irae,
in Christo valere, dilectissiraa fiha. Data vi Kalen-
Quod cura egeris, salvabis animam tuam, et operies
das Aprilis, indiclione decima.
mullitudinem peccatorum. Dicit enim beatus Jacob :

LXVII. Qui converti feccrit pec,:atorem ab errore vice suce,

AD WIGBODUM EPISCOPUM PARMENSEM. salvabit animam suam a morte, et operiet multitu-

(Anno 877.) dinem peccatorum {Jac. v). Data v Idus Aprilis,

indict. x.
Hortatur ut quoscunque potest ad sanctce Bomanfe G
Ecclesice defensionem excitet, et ad se cum suis LXIX.
veniat, ut communi consilio Saraceni ab Italia
expellantur mittit desideratas epistolas, quas
: AD PULCHAREM PR.EFECTURIUM AMALFITANUM.
afferendas curet iis quibus scribuntur.
(Anno 877.)
JoANNES episcopus WiGBODo episcopo Parmensi •

Monet ut fcedus cum Saracenis initum dissolvendum

Devotionis luae affectus non inscii grates condi-
curet.
gnas referimus quia vero sanctitatem dolere tuam
;

cognoscimus pro eo quod a nobis nihil sibi laboris JoANNEs episcopus PuLCHARi •>
praBfecturio Amal-
injungatur; nil esse noveris aliud nisi quia novimus fitano.

te multis hujus temporis procellarum fluctibus irre- Admonemus ut in omni virtute tua et sapientia
titum. Verum quia nobis mulla incurabit necessitas, tua labores atque decertes ut illi homines pagano-
et tua promptissima claret alacritas, hortamur ut rura disrumpere pacta procurent. Quod si fecerint,
quoscunque potcs, ct quoraodocunque potes, ad de- nil denegabimus eorura quae rite facere
vobis vel illis

fensionem hujus sanctae principalis Ecclesiie filiorum possuraus, et pro nulla causa vel homine nos a
excites, incitcs, et proul necessitas urgei, impellas communi vestra et eorum salute seu auxilio separa-
seJ et ipse cum his qui tibi adhserent ad colloquium D bimus, ncc illos aliquando diraittemus. At vero si

nostrum accelerare ne pigriteris, quatenus comraum illihoc facere recusaverint, et conspicis eos nobis
consiUo, auxilianle Deo, gens impia nostris eliraine- de die in diem tantummodo velle illudere, saltem
tur e finibus : hoc est quod exigimus, hoc est quod tu fac secundura consilium luura, quod scilicet, in-
aate spcciali volo deposcimus. Quae vero de milten- spirante Deo, ex prudenti corde salutiferura protu-
dis quibusque litleris nostris suggcrere voluisti, vo- listi. Quidquid autem de his factum, vel non factum
lis tuis, prout temporis qualilas, et causarum dispen- fuerit, aut faciendum exstiteril, tuis nobis vcl raissis
satio concessit, gratanter annuimus ;et non solum vel litteris citius indicabis, ul quae deinceps nobis
hoc, sed el quae possuraus, tanto circa sanctimoniam necessario sunt agenda, facilius ct expeditius aga-
tuam exhibere Iil)cntius volumus, quanto hanc prae- mus, praeparemus el ordinemus. Data v Idus Aprilis,
leritis illis in partibus constilutam alacrius et in- indict. X.

De Doclbile Leo, ep. Ostiensis, lib. ii, c. 14. b De Pulchare Leo, ubi supra.
 JOANNIS PAP.E VIII 724
723
LXX. A tatii ducis legatos, si miserit, paratumque ad

AD SERGIUM MAGISTRUM NEAPOLITAMM. omnia se fore, qux pro Ecclesioe Dei utilitate
per/icienda retulerint.
(Anno 877.)
Dolet ipsum scejie monitiim fcedus cum Saracenis JoAXNES episcopus ad episcopum Neapolitanum.
solvere noluisse prcvcipit ut; tandem pareMt ; Relictis lilteris tuis, quas coepto jam paschalis fe-
sin mi7ius, minatur se iterunt eum excommuni- stivitatis officio in die magno suscepimus, nihil quo
caturum; poUicctur, si fideles legatos miserit, la^tificaremur, reperimus : unde ingens tristitia, et
benigne se suscepturum.
contimius dolor cordi nostro crevit, et multiplicalus
JoAxxES episcopus Sergio 3 magislro Neapolitano. populum civitalis ve-
nos vehementer aftligit ;
quia
Dum verbi Dei semen in pectore luo etiam per strse,qufe olim Dei, nunc autem principis tenebra-
memetipsum post crebros missos et litleras semi- rura effecta est, derelictopenituscreatorissui araore,
nassem, exspectabara non verborum folia, sed fru-
videmus jugum cum infidelibus ducere : teque ideo
ctus operum promereri : seJ quia super hac parte fore obnoxium, quoniam in medio populi polluta
spes nostra frustrala est, cogor in vocem Domini labia habentis, pollutum et complicem habitare, nec
per Isaiam prophetam adversus Israeliticam plebem murum pro domo Domini, sicut
toto annixu te velle
prorumpere, clamans Quid est quod debui ultra
:
idoneum Christi athletam oportet ,
contemplamur
facere vinecemece,etnonfcci'l an guodexspectaviut " opponere. Cum nos pro hujusmodi causa te ad tanti
faceret uvas, fecitautem labruscas ? \lsa. \.) Yerum honoris culmen perducere procul dubio studeremus,
quia, ut cum Aposlolo dicam, eadem vobis scribere
quatenus te adjutorera et fidelem cooperatorem ha-
mihi quidemnon pigrum, vobis autcm necessarium bentes, oves Domini de tam immani profundo quo
est (Philip. iii) semel te tuosque adhuc admonere
;
ab humani generis inimico submersas et retentas
non abnuo ut ab infidelium consortio declinetis, et jacere conspiciebamus, abstrahere atque ad superna
a tam profano tandera aliquando foedere recedatis. relevare possemus, ut de illorura simul salute par
Quod si nos audierilis, non solum bona quae cupitis apud retributorem omnium Deura pro coramuni cer-
aftluentius ex nobis habebilis, sed et magna prsemia taminc meritum haberemus. Sed ecce neglecta pa-
coelitus assequemini ; sin aulem, non solum nos storalis officii cura, postposito divini tiraore judicii,
spirituali vos ilerato gladio parcellemus, sed el hi
cum ilhs quos aul corrigere et ad viam veritatis
qui non sine causa materiales gladios portant, cum revocare, aut eos quasi gregem morbidura tot disci-
sint sanctae Ecclesiae validi defensores et fervidi salubris verberibus castigatura, salutem pro-
pliiiae
zelatores, cunctis adversis et prosperis conculcatis, vitare, atque de medio eo-
priam nolentem recipere,
adverius vos protinus arma corripient, et vindices rum, ex divina auctoritate prae-
sicut jara olim tibi
contra vos impugnatores ejus celerius properabunt. G cipimus, exire debueras, nec amplius cum pranari-
Qua3 nos scientes, quia vos anima et corpore salvos catoribus et consortiuminfideliumhabentibushabitare
reddere cupimus, haec vobis denuntiamub et cavenda praesumeres, ut tuse devotionis sinceritatemanifestius
praecipimus. Caeterum miramur quomodo vos in
apparenle, reverentiaratuam, quam sacerdotii summi
litteris veslris, quas in ipsa paschali festivitate sus-
decoravimus infuUs, in societate corporis Chrisli
cepiraus, inculpabiles tenlelis astruere cura pia-
,
nobiscum haberemus conjunctam. Nos enim assidua
culum vestrura lotus qui desertus est mundus, et quaravis corporis incomraoditatc tunc detenti esse-
sanguis de terra, qui effusus est, clamet : praeve- raus, volentes Neapolitanara civitatera, ceu populum
nienle autem gratia Dei, cito credimus fore ut et Domini, oves pascua? ejus nobis in ipso aposlolo-
et
vos resipiscentes a vinculo quo annexi tenemini, rum principe coramissas cum omni devotione sal-
convenionlius absolvamini , et de tua tuorumque vare, non recusavimus laborem, quin potius posui-
salute ipsi cum ccrlestibus choris pari gaudio per mus animasnostrasinmanibus noslris, Dominicaque
fruamur. Porro si raissos destinatis fideles, quibus voce adraoniti venimus confirmare illos in benepla-
crcdere procul dubio valeamus, libenli eos et be- cito Dci, ccu fratres, et ut filios charissimos coram
nigno suscipiemus afteclu ; et quidquid dcsiderio vel Domino adjuvare ; sed obduralo ipsi corde, nostras
voio veslro cederil ,
gratanter administrabimus j3prescos et monita rociporc alquc ut asj^ides surdac
fidentes, quod nil impossibile, nil allogaturi sint in-
audire dospoxerunt ; teque socundum oorura votum
convcniens : e conlra vero si finetenus pacti jugum ot desiderium antistitom, quod non moreliantur, or-
cum infidelibus ducerc proponilis, scitote profecto
dinare non prgetermisimus, multis super lioc aliis el
quia, ut cum Apostolofalcar, j« virga 7'eniam ad vos eliam bonis promissis, si nostra». volunlatis desidc-
(/ Cor. iv). Data v Idus Aprilis, indictione deciraa. rium dcvola raente complessent nunc autcm vel :

LXXI. illis iucorrectis existcnlibus, et ad percutienlem se

An EI'ISC0I>lM NEAPOI-ITAMM. rodire nolontil)us, vol libi cum ipsis liabitanti, ot

(Anno 877.) idcirco a divinis omnibus curacis pariter scqueslralo ;

Qu(Pritur yeapolitanos cum in fidelibus fa'dus iniissr, quo pacto antcquam rcsipisccnlos ad viam salulis
nec abipso eoruin anlistile ad viam vcrilatis rcvo-
etjustiliie ro\crtamini, parccre, aut a nexu ccclcsia-
cari. Quarc Iwrtatur utipsc ct illircsipiscanl pra'- :

vos judicii valomus absolverc ? Absolvitc crgo

terca pollicclur sc benigne susccptiirum yeupoli- stici

* De ScrgioLeo, lib. i, cap. 42.

725 EPISTOL-E ET DECRETA. 726
vos prius colligationes impietalis et foedus impium A non expedit ;
praecipue quia tua fraternitas ipsos
quod cum inimicis Christi habetis compositum, et invisibiles raoerores nostros, sicut in litteris tuis
nos ilhco misericordiam, quam Deus noster Eccle- conspicimus, non ignorat, per illum qui te sacerdo-
siae suae in Spirilu sancto dedit facere posse, uulla- tem suum constiluit, tuam reverentiam adjuramus,
tenus vobis jam couversis tril)uere omittemus. Nam suadentesque modis omnibus deprecamur, et aucto-
sicut vere satisfaclionis confessoribus parcendum rilato principum aposlolurum, fraterno freti amore,

est, dicente Domino : Cwm conversus ingemueris praecipimus ut omnibus viribus tuis omnique posse
salvaberis, et adhuc te loquente, dicam Ecce adsum
: tuo labores, tam scilicet cum germano fratre quam
{Ezech. xxxii) ; ita vero iu scelere impio manenti- cum aliis Christicolis iu hoc opem ferre valentibus,
bus miserendura non quoniam misericordiam
est, ut impia Agarenorum foedera, quje Neapolitani vel
ahquam vobiscum dignum poenitentias
anle fruclum sui consocii cum inimicis Christi nomiuis inierant,
facere omniuo nequimus, eo quod misericordia sine Christo miseranle quanlocius destruantur ; et pax
controvcrsia quari debet, ut salus sil discipHuae. atque concordia fidelium per eumdem Christum Do-
Nam dicente sancto Gregorio (hb. ii in Ezcch. hom. niinum reformetur, quatenus corpus sanctse Dei
19) : Ssepe pietas per immoderatam misericordiam Ecclesiae, pro qua sanguis fusus est Christi, in suis
errare solet, si fortasse pepercit qua) parcenda non j^membris non laceretur, et quae sit verareligio atque
sunt. Peccata enira quae feriri gehennfe ignibus pos perfecla charitas agnoscatur : quia licet vos, vel
sunt, disciplinag sunt verbere corrigcnda. Sed inor- omnis forte mundus mala qua^ imminent lugeat, nos
dinala pietas cum temporaliter parcit, ad aeternum tamen tanlum prae omnibus aftligimur ac dolemus,
supplicium perlrahit. Unde vobis resipiscentibus ne quantum pra) omnibus solliciludinem atque curam
in futuro pereatis, parccre oplamus. Praelerea si fra- regendarum Christi ovium nos suscepisse perpendi-
ter tuus, Neapolitanorum videlicet dux, per suos mus. Ideoque quia plus omnibus laboramus, ut per
idoneos legatos nobis optata et ea quK opoi tet ve- vos labor noster usque ad effectum proficiat, spe-
raci relatu perficienda direxerit, eos gratissime reci- cialiter deprecamur. Inter haec autem charissimum
pientes, quidquid ratione sagaci retulerint, perficere fratrem quaisumus exhortare, ut epistolam nostram
pro Ecclesiae Dei utilitate atque salute procul dubio ad primum Graecorum illuc venientium cito trans-
parati erimus. Agc igitur, el desudare pro communi mittat, el suis cum moneat ut,
deprecationibus
prosperitale, imo pro salute tua et civium tuorura oiimi amota occasione veldccem dromones in adju-
non desistas, arguens, obsecrans et increpans cum torium nostrum slatin» dirigere nunquam omittat :

omni imperio, ut labor tuus fructura desiderabilem quia nos, cooperante gralia Cbristi, tara cum cha-
in dorao Doraini pro quo digne remunereris alTerat. rissimo hlio nostro Lamberto glorioso duce, qui no-
Data ut supra. ^ bis in oranibus haeret, quam cbm aliis Dominum
LXXII. timentibus desudabimus, ut et impium foedus cum
AD AJOXEM EPI.SCOPUM BEXEVENTAXni. Agarenis habitura dissolvatur, et libertas vel ali-
(Anno 877.)
quanla securitas Christiani populi renascatur. Po-
Laudat ejus promptum ad Ecclesice defensionem
stremo quia, sicut diximus, plus omnibus necessario
studium tum hortatur ut contra Saracenos
:

opem ferat, et fcedus eum illis ictumdis solven- laboramus, nullum laborem nullamquc tolerabilem
dum curet. molestiam corporis recusabimus, quo minus adju-
JoANNES episcopus Ajoni episcopo Beneventano. vante Domino pro tanlis necessitatibus pro vobis
Perspectis apicibus sanctitatis tuae, quantum in cum praeveniente Christo laborem nostrura viriliter
te divini amoris ardor efferveat luce clarius recogno- insistamus : forsan omnipoten? Deus, adhibitis tuis

vimus, et quantura erga sanctara Romanam Eccle- laboribus, lantorum pereuntium miserebilur, et do-
siam devotus cxislas nihilominus advcrlentes, pro lores noslros auferens, fa^dera cum iniquis paganis
tanta tibi benignilate multiplices gratias agimus, et a vestratibus facta dissolvet ; ubi rogaraus cunctis
sanctimoniam tuam ad nostri profectura certarainis conatibus sudes, qui tanto de profectu tui certami-
dignis pollere successibus ab Omnipotentis clementia nis lietari speramus, quanto te in hoc opere coope-
postulamus. Vere etenim, frater charissime, laudi- D ratorem nostrura habere confidiraus. Interira raagno-
bus es extollendus, qui tribulationes nostras, quas pere postulamus nt quidquid sive de dromonibus
pro populo nobis commisso patimur, quasi praesen- dirigendis, sive de irapiis peccatis solvondis per tuara
tes intuens, nobiscum gcmens ctdolens, ad has au- solertiam, vel per fratris lui obedientiam effeclui
ferendas providum coramilitonera et cooperatorem fuerit dalum, citissime nobis sancta tua fraternitas
nostrum non indebite te vellc esse in omnibus asse- scriptis significare procurct. Data xv Kalendas Maii,
veras. Nec aliud itaque de tua sanctitate credimus, indictione decima.
nec aliud suspicaraur, nisi ut quaravis corpore ab-
LXXIIl.
sens sis, spiritu a nostris singultibus nunquam desis ;
An GREGORIUM IMPERIALEM P.EDAGOGUM.
et quam dolendum sit quod fideles cum infidelibus
lam perniciose junguntur, liquidius et ipse perpen- (Anno 877.)
das; hujus rei gratia, quia mullis studere loiiuclis, Griitulatur impcratorem contra Saracenos classcm
ne raagis multiplicare verba quani gemitus videamur, ad Ecclesix defensionem misisse ; eumgue ducem
727 JOANNIS PAPiE VIII. 728

constituisse : tum monet decem nchelandia ^

ut Anam superna vos majestas sanclae suae Ecclesiae no-
ad littora a piratis Saracenis expurganda mittat. bis commissae patronum invictum, defensorera po-
Jo.VNNES episcopusGREGORioimperiali pKdagogo. tentem, et strenuum adjutorera concessit, ut in

Gloriam tuam hac apostolatus nostri epistola omnibus ecclesiasticis ulilitatibus, unde perpetuam
missa primitus exhortaraur ut divinitus datas sani- habere gloriara mereamini, quasi vindicem Dei
tates desiderabilis fdii nostri BasiUi tranquillissimi habeamus ministrura. Igitur cum eumdera Adelar-
imperatoris nobis significes. Cupimus enim valde dum episcopum venerabile raonasterium Nonantulae
salutemejus animae simul et corporis semper audire, quod pro Dei tantique loci reverentia, nullus
situm,
tanquam piissimi propugnatoris orthodoxjE fidei. unquam episcoporum vel judicum in beneficium
Gratulati autem suraus audientes gloriam tuam dire- quaesivit, tiraorera divinum parvipendendo, contra
ctara cum Deo conservandis exercitibus a praedicto sacras praecessorum noslrorum nostrique privilegii
divinilus protegendo imperatore, in partes Beneven- institutiones, quibus de propria semper congrega-
tanorum venisse, lara quia, gralias Deo, ipsius divi- tione abbatem fieri jubetur, calhde petiisse, ac per
nitus provectum imperium in defensionem Christia- hoc illicita praesumpsisse, oraniraodis reperissemus ;

nitatis pio zelo succensum, classes et militarera auctoritate apostolicaeum excommunicare studui-
manum eaque ipse tenere canonicis eum corre-
B mus
validam contra inimicos crucis Christi mit- ;
^ ut

tere procuravit, quam quod te prse caeteris ad tan- ptionibus, prout nobis auctoritas aposlohca suffra-
tum opus cum Dei auxilio peragendum elegit, quem gotur, procul dubio arguemus, ut digno verbere ca-
audivimus in oranibus strenuura et Dei cultorem stigatus, et canonico nexu ligatus, obedientiam
industrium. De caetero credimus scire jam magnificen- discat servare, qui absolutus ecclesiasticis atque ca-

tiam luam quahter qusdam latrunculorura Agareno- nonicis noluit obedire praeceptis. Data ut supra.
rum sagenae occultis irruptionibus httora nostra de-
LXXV.
vastent ; et quia palam ausum non habent, furtivis
AD JOANXEM ANSPERTUM ET WAIPERTUM
depraedationibus pluriraa huic sanctae Dei Roraanae
ARCHIEPISCOPOS.
Ecclesiae damna muUipliciter inferant. Quapropler
(Anno 877.)
bene visum est nobis Htteras nostras tibi transmit-
Ejusdem argumcnti.
tere, ut vel decem bona et expedita achelandia ad
portum nostrum transmittas, ad hltora uostra de ilhs JoANXES episcopus JoANxi Ravennati, Ansperto
furibus et piratis Arabibus expurganda quod citius :
Mcdiolanensi, et Waiperto [/". Valperto] Aquileiensi

et sine ahquo impedimento agere poterunt, adju- archiepiscopis.

vante dextera Excelsi, quae principibus apostolorum Sancti magnique Nicaeni concihi praecepta secuti.

intercedentibus concertabit et auxiliabitur illis ; in Gquae jubent (ca«. 12) regularem epistolam per unam-
quo, mihi crede, gratum animura piissimo imperatori quaraque provinciam obtineri, ne hi qui abjiciuntur

facies, si in hoc adraonitiones nostras audieris, quia ab aliis recipiantur, fraternitati vestrae notura esse

cum sit Chrislianissiraus Dei araator et Ecclesiarura volumus Adelardum Veronensem episcopum auclo-
Domini fervidus propugnator, non poteris illum tibi rilate sedis apostolicae privilegii communione priva-
gratiorem reddere quara si tantura hanc sanctam tum : quoniara cocnobium Nonantulae, quod semper
Ecclesiara per le studucris adjuvare, quaj prima apostolicae sedis, et nostrae ipsius auctoritatis privi-

Ecclesiarum magistra et maxime cum

caput est, in legio munitura nullius invasionis usurpatione detine-

hoc facto eidem a Deo protecto semper Augusto et batur, sed solius hucusque abbatis e greraio fratrum
in hoc saeculo gloriam ct in futuro acquiras sine fine electi atque praelati moderaraine regebatur, subri-
coronam. Deus omnipotens lc et (jui tecura sunl pro- puit, suisque usibus, coarctaris extreraa egestate

tegat, et contra inimicos Christi polenti dextera monachis, applicavit; et eatenus etiam post fre-

tueatur. Data xv Kalendas 3Iaii, indiclione deciina. quens interdiclum nostrum opprimere, sajcularium-
que manibus dispartitura prodere non forniidat, con-
LXXIV. tra sanctorura Palrum rcgulas, nec non et advcrsus
AD CAROLUM CALVUM IMPEnATORKM. apostolicae scdis ct totius sancta; synodi sententiam,

fAnno 877.) quara missis per singulas provincias litteris notam

Nuntiat se Adelardum episcopum Vcroncnsem ex- vobis omnibus fecimus, in communionem post no-
communicassc, quod Nonantulanum monastc- stram quoque prohibilionem pcr missos nostros, et
rium invasisset. apices siiepissime (ieslinalain, passim rccipit, cl in

JoANNES episcopus ad imperatorem. cunctis pravitatibus cjus conscius et fautor apparuit.

Sacris vestra^ imperialis clcmcntia3 auribus, glo- Excommunicavimus igitur pracdictum Adelardum
riosissimc imperator Auguste, .Vdclardi Veroiicnsis Veronenscra opiscopum, doncc in pra-soiitiam sedis
cpiscopi inobedientiam et temcrariam praesumptio- apostoliciP vcniens, de pncdictorum cxcessuum qua-
nem, quam non solum in noslro contemplu, sed htate idoncam satisfaclioncm coram positus cxhi-
etiam in vestrae celsitudinis peregil injuriam, prac- bucrit ; (juac contempscrit existens interim, existet
scnlibus refcrre apicibus jure curavimus ct mcrito : pcr oinnia communione jure privatus, pari vinculo
» Al. chelandia, qua' e naviuni mihtarium gcnere sunt. Dcest aUquid.
729 EPISTOLiE ET DECRETA. 730

irretiens omnes qui sibi communicaverint, vel contra A enim suraus non solnm quae dicta sunt, sed et ma-
interdiotum nostrum ausu temerario faverint : unde joi-a concedere, tantura ut ejusdem magistri railitura

vos cautos reddere volumus,si non vultis ipsi eidera sermo ita sit iidelis et sfabilis, et orani certitudine
secundum regulas sacras subjacere judicio. Optamus praeraunitus, ut securitas ex utraque parte firraa raa-
fraternitatem, etc, neat, et sine dubitalione certa persistat. Quod si

LXXVI.. quae repromiltunt aut adimplere nolle aut prolongare

AD CLERUM VEROXEXSEM. velle illos cognoveris, non tibi sit hcentia hoc a no-

(Anno 877.) stra scientia occultandi, sed quidquid veraciler sine

Ejusdem argumenti. dolo per omnia indicandi. De his ergo stude prae-
JoAXXES episcopus universo clero Ecclesiae Vero- sentiahter nos pleniter ac citissime htteris tuis in-

nensis. struere, ut quod deinceps Deus dictaverit, cura ipsius

Experientiae vestrae notum esse volumus, Ade- auxilio sine raora incipere et perficere procuremus.
lardum episcopum vestrum auctoritate sedis apo- De quibus ipse prae caeteris curara arripe, qui ni-
stolicae communione privatum, quoniam coeno- mirum speciali praerogativa nostrorum viscerum prae
bium Nonantulee, quod semper apostolicaj sedis et caeteris foveris in antro. Data iv Kalendas Maii, in-
munitum nul- dictione x.
nostrae ipsius auctoritatis privilegio g
lius invasionis usurpatione detinebatur, sed solius LXXVIII.
hucusque abbatis e gremio fratrum electi atque prae- AD PULCHARIM PRiEFECTURIUM.
lati moderamine regebatur, subripuit, suisque usi- (Anno 877.)
bus, coarctatis extrema egestate monachis, applica- Ejusdem argumenti.
vit, et eatenus etiam post frequens interdictum JoAXXES episcopus Pulchari praefecturio.
nostrura opprimere, saeculariumque manibus disper- Si vere utique magister militum paclum Sarace-
titum prodere non formidat, contra sanctorum Pa- norum proposuit rurapere, hortamur ut Trajectum
trum regulas, nec non et adversus apostolicae sedis cum inclyto socero tuo adeas, ubi quoque et nostra
et totius sanctae synodi sententiam, in communionem reperta praesentia, quidquid rationabiUter quaerilur,
post nostram quoque prohibitionem per missos no- quidquid necessarium seu possibile postulatur, gra-
stros et apices saepissime destinatam passim recepit, tantissime confestim admittet : sed et ampliora fa-

et in cunctis pravitatibus ejus conscius et fautor cere nuUo modo recusabimus, ut omnes, secundum
apparuit. Excommunicatum igitur eum scitote, donec Apostolum, lucrifacere veleamus (// Cor. ix). In
in pracsentiam sedis apostolicae veniens, de praedicto- quo industria tua tanto soIUcitius elaboret, quanto
rum excessuum quahtate idoneam satisfactionem _ liquidius sibi per hoc coeleste praemium a Domino
coram positus exhibueril. Quae si contempserit exi- Deo tribui non ignorat. Alioquin adversus eum, quae
stens interim, existet per omnia communione jure digne possumus agere, indubitabiliter et indifteren-
privatus, pari vinculo irretiens oranes qui sibi com- ter exercere, Christo propitio, nuUatenus oraittemus

municaverint, vel contra interdictum nostrum ausu Data IV Kal. MaU, indictione x.
lemerario faverint unde vos cautos reddere volu-
;
LXXIX.
raus, si non vultis ipsi eidem secundum regulas sub-
AD CAROLUM CALVUM IMPERATOREM.
jacere judicio. Optamus vos, etc. Dala iv Kalendas
(Anno 877.)
Maii, indictione x.
Auxilium contra Saracenos implorat, qui devas-
LXXVII. tata Campania, omnia Romce suburbana depo-
AD LANDULFUM EPISCOPUM CAPUANUM. pulabantur.
(Anno 877.) JoANXES episcopus ad iraperatorera.
Monet ut sibi significet an Neapolitanorum dux Divina ideo raajestas excellentiara vestrara prae
fcedus cum Saracenis initum frangere velit, et caeteris elegit Romani iraperii altitudine subliraare,
det operam ut idem dux Gauferius et Pulchar augustaUque voluit diademate coronare, ut Deo
una secum Trajectum se conferant, quo ipse est
noslro clemcnter auxiliante potentiae vestrae brachio
iturus ; paratum se ad ea quce promiserat, et
^
majori concessurum, si ipse dux in sententia^ Iriumphali Ecclesiam Christi voce supra petrara
persistat. verae fidei fundatam tuereraini seraper, et ad ira-
JoANNES episcopus Laxdulfo episcopo Capuano. mani crudelique paganorum infestaUone, qui nos
Studeat sanctitas tua certissime scire si NeapoU- jaramore latronum undique circumdantes omnia
tanorum dux prarjsentialiter vult pactum Saraceno- nostra igne gladioque devastant, pio mentis defen-
nim irrumpere, et foedere Christi, quod in regenera- deretisintuitu. Sed quia nobis procul existentibus,
lionis unda pepigit, vel a nunc, sicut debitum est, totdura et importabilia, pro quibus jam vestram
veraciler inhaerere : et si quidem talcm nunc ani- augustalem imploravimus majeslalem, supra rao-
mum habere cognoveris, hoc nobis praesentialiter dum quotidie patimur, quippe cura tota jamdepopu-
indicato. Age ut idem dux jNeapolitanus, et Guaiferius lata Campania nil habeamus, nilque nobis, aut vene-
gloriosus princeps, ac Pulchar praefecturius ad Tra- rabUibus monasterus, caeterisque pus locis, neque
jectum una tecum accelerent ; ubi etiam nos acce- senatui Roraano, unde corporaliter sustentari pos-
dentes, quaj Deo sunt placabilia, statueraus. Parati siraus. remanserit : oranibus etiam Romae subur-
731 JOANNIS PAP.'E VIII. 732

banis adeo depraedatis, ut nullus in ipsis jara habi- A Christianorum aificimur. Verum quanto crebrescunt
tator vel cujushbet aetatis incola videalur consistere. maLi pravorura,tanto crescere debentbona rectorum.
Pro quibus sane malis innumeris ingenti ma>rore Qua? profecto heri nequeunt, nisi per commune fra-

aftlicti, doloreque turbati , nec somnum ocuhs, nec trum collegium in idipsum corpore simul et menle
cibum opere capere possumus sed pro requie la- : convenientium. Est enim Ecclesia Dei propter concor-
borem assiduum, et pro corporah dapiumdulcertine diam tuani visibihbus quam invisibihbus hostibus om-
mentis amaritudinem patimur. Idcirco vestram im- nino terribihs, et veUit castrorum acies ordinata
perialem majestatem, totius sapientiae luce splendide (Cant. VI). Quapropter tampro ecclesiasticis quibus-
irradialam, sancta Romana Ecclcsia, quae rehgioso dam necessitatibus, quam pro statu et pro correctione
vos utero genuit, meo quidem sermone, sed suo ve- reipublica", auctorilate apostohca decrevimus reve-
nerabih supphcitcr nimis precatur affectu, ut omni rendorum fratrum ot coopiscoporumnostrorum. Ita-
dihitione remota, omnique ejus cura assumpta,nunc hci regni universale, id est totius provincise, advo-
ad suam defensionem et totius patriae hberationem care concihum locum autem nusquam ad hoc ge-
;

adjutor clemens, defensor potens et salvator invictus rendum aptiorem et facihorum quam apud Raven-
venire dignemini, quia nisi vestra desideratissima nam undique confluenlibus inveniri posse perspexi-
nullum defensionis auxi-io mus. Occurrat igitur alacritercum suffraganeis suis,
nobis adfuerit praesentia,
hum nuhumque necessaria; salutis remedium potc quos ipsa convenire commoneat ad designatam ur-
rimus habere. Nos enim, cum omnis sedis aposto- bem sanctilatis fraternitas, et tanto deesse conven-
hca? ordine sacro, cum rohgiosis et Deum timenti- tui, quem scilicet ibidem viii Kalendas Julias, cole-

bus viris, pro vestr^ glorige prosperitato, continua- braturi sumus, nullo modo perferat, quo pullulantia
que mentis et corporis sahite, omnipotentem domi- in agro Dominico zizania coramuni sludio radicitus
num, cujus est salus omnisetvita,totisdeprecabimur amputentur ; et salubriura virtutum germina socio
nisibus, ut nec temporis fervor, nec loci natura pro his certaraine penitus inserantur. Fratres prae-
insolita, nec molestia quaelibet vestro insigui corpori terea et coepiscopos nostros qui sub beatitudine ve-
nocitura contingat. Quamobrem nihil horum quaj stra degunt ad eamdera universalem synodum hor
sino Dei procul dul)io non evenient nutu dubitantes, tatu sancLitatis vestrae venire praecipimus. Quisquis
quin potius in Dominimiseralione toLis viribus con- autem occurrere sanctitati tuae forle conterapserit,

fidentes,non solum corpoream incolumilatem, ve- cauonicis se noverit incrcpationibus procul dubio
rum etiara et perpetuam animse vestrae merebimini subraittendum, in promptu, secundum Apostolura
adipisci sahitera et gloriam. Dignetur igiturpiissima {llCor. x) nobis habentibus omnera ulcisci prorsus
;

serenilas vestra, clementissime imperator Auguste inobedientiam. Hanc vero apostolatus nostri episto-
pro tantae sedis liberatione tanloruraque hominum ^ lara vel exemplaria illius, beatitudo vestra in dioe-
Christi cruore rodemptorura salvatione, nostras et cesi sua omnibus indifferenter cpiscopis parare fa-

Ecclesiae nostrae preces audire, singultus prospicere ciat, ne aliquod possit ab inobedientia excusationis,
et tanti gemitus lacrymas incessanter effusas atton- quod non expedit, velamen obtendi,
dere : quatenus more solito, etsolitae pietatisviscere LXXXI.
nobis compatientes, opem consolationis citissime AD ANSPERTCM ET A>iT0MUM EPISCOPOS.
petentibus tribuentes, prout opportunum est, nos (Anno 877.)
adjuvare satagatis, quia post Deum unica spes sa- Vt Ravcnnam ad sijnodum accedant ; quod nisipa
lulis et liberationis nostrae hducia vos procui dubio rucrint, minatur eos se e.vcommunicaturum.

estis. congruum
Ideo pcr vosmetipsos properantcs, JoANNES episcopus Ansperto Mediolanensi archi-

et opporluuum nobis praebere auxilium non diffora- episcopo, et Antomo episcopo Brixiensi.

tis ut et Dominus, qui elegit vos capul orbis, el

:
Quia diversis ac mulliphcibus Ecclesias Dci nobis
dorainura fecit, auxihura suum vobis de sanclo niil- commissas incomraodis perturbatas, rebusque pro-
tere serapor dignetur, araantissime fili. Data viii priis incunctanter privatas, et earum antistitun

Kalendas Junii, indictiono docima. Iionorem diininutum fore videmus ; ipsarum, secuh-

LXXX. D dura Apostolum (// Cor. xi), solliciludine quotidian

AD ARCIIIEPISr.OPLM RAVENN.VTKM. corapulsi, nocossario rati suinus pro illarum slat

(Anno 877). ac pristina redintogralione generalem, Deo favonl
Prcecipit ut cxim suis sulJragancis ad concilium syuodum cclebrarc : quam secuudum auli(iua
acccdat. consuetudiuom cum Roma? agore dobuissemus, ai
Joa>'.m:s archiepiscopo Ravcnnati. recusantes tanti laboroin itincris, pro suavilale

Quia jam ad periculosa pcrvenimus ab Apostolo men vcuerabilium confratrum nostrorum cpiscoj

( // Tim. m), quin potius a Domino

jjra^dicla, proh rum, quos in consorlium nostrum litteris missi^

dolor tempora Sunjil cnim (jcnscontragentcm.ct

! :
ascivimus, oclavum Kalendarum Juharum, Raven
sunl intcralia inimici hominis domcstic.i cjusiLuc. uae, auxiliantc Domino, eriinus procul dubio cele
xxi ; Mich. VII) ; croverunt iuopinabililer mala, ol braturi. Ad (piam videlicot iVatoroilatom vestran

non solum cxlrinsecus rabie iniidelium barbaroruin omiii occasioiu; poslposita, oumique lardilate prap

attcrinnir, sod cl inlrinsccus pervcrsitato nequain lennissa, bis pracscntibus venire juboraus apicibus
733 EPISTOL.E ET DECRETA. 734

quatenus communi multorura fratrum nostrorum Abilis, et Deum timentls viri conservari voluraus et
consensu atque decreto, EcclesiaDeinobiscommissa optamus. Unde monemus ut et ipse ad nos Raven-
proprioe dignitatis jura ,
quee a quibusdam inique nara proficisci ne pigriteris : sin autem , saltera
agentibus sunt usurpata, sub integritate recipientes, virum quemquam industrium nobis gloriae tuee
raalorum omnium tandem securi effecti , ministe- injuncta legatione fungentera dirigere non detrectes
quod nimirum pro gregis Dominici
riura pontificale, Data VI Kalendas Junii, indictione x.
nobis commissi salute, Deo largiente, suscepimus, LXXXIII.
ut dignum estglorificare possimus quapropter ite- : AD PETRUM ET LEONEM EPISCOPOS VENETI.E.
rato te sermone ad eamdem ut dictum est, syno- , (Anno 877.)
dum venire si prsefato die ad
praecipiraus. Nam Ut Ravennam ad concilium proficiscantur inquo ,

ipsum venerandura concilium quoquomodo properare componendce sunt controversice quce cummetro-
politano nonnulUs intercedunt.
forte contempseritis , et pro Ecclesiae Christi Dei
nostri utilitate, quse instanti terapore plurimum est
JoANXES episcopus Petro et Leoxi episcopis Ve-
netias.
necessaria.debitum nobiscum laborera suraere spre-
veritis, sciatis pro certo communionis nostraein futu- Universale tandem aliquando nos celebrare con-

rum nullo esse consortes, sed potius canonicee r. C''^"™

modo multiplex et multifaria nos Ecclesiarum ne
cessitas cogil et ideo pro hac moderanda vel dis-
auctontatis censura, utpote transgressores impro- ;

bos, feriendum atque damnandum. Optamus reve- pensanda, octavo Kalendas Julias hujus indictionis,

rentiam vestram in Christo bene totius Italiae apud urbem Ravennara convenire jus-
VEilere. Data viii

KaL Junii, indictione decima.

siraus sacerdotes, ad quorum videlicet sacratum
collegium, pontificio nostro mediante, veslram quo-
LXXXII que sanctitatem occurre commonemus, una cum his
ad ursum ducem vexbtiarum. qui loco sunt episcoporum decedentium subrogati,
(Anno 877.) Et illis nihilominus quos, Urso glorioso duci et
Inobedientiam accutat,et tnonetur episcopos Venetice vobis scribentes, nostris saepius et expressius signi-
adsynodum Ravenncecelebrandumaccederccuret,
ficavimus syllabis, atque, ut absolute regulariterque
et ipse quoque vel veniat, vel legatos mittat.
fateamur , omnibus qui se laesos existimant : quos
JoANXES episcopus Urso duci Venetiae.
generaliter auctoritate apostolica sanctitas vestra
Multis esses nimirum justfH correptionis a nobis
secum properaturos advocare profecto debebit. Ita-
increpationibus submittendus, nisi apostollca mo-
deratio circa te minus severitate quam patientia
que, fratres, indubitanter accedite, ut praeter commu-
Exceptis
nem utilitatem quae in synodo est procul dubio
uteratur. enira excessibus illis quos per
inobedienliam prius contraxeras , ad extremum C componenda, quidquid inter fratrem et coepiscopura
nostrum, Petrum videlicet metropolilanum vestrum
etiam legationem beati Petri jndignam luis oculis
cum hoc nec et praedictos , controversiae vertitur , canonicum
judicasti, gentilis quisquam facile fe-
finem accipiat, et pax et tranquillitas Ecclesiis ve-
cisse clarescat : maxirae cum ea quae dilectioni tuae
mittebamus paterna essent monita non inimici
stris, sicut condecet, reformetur. Non ergo, charis-
, ,

simi, tam sancto numerosoque fratrura deesse coUe-

odientis verbera. Sed isla dissimulantes, innotesci-
gio patimini, quia nos, mihi credite, ouUius vestrum
mus nos octavo Kalendas Julias Ra-
dileclioni tuae
vennae synodum totius Italiae sacerdotum celebra-
casum exquirimus; absit. Verumtaraen nisi ad hanc

turos cui inleresse volumus

saltem praesignatam universalem synodum accesse-
; et marinae Venetiae
adhuc superesse
ritis, communi cunctorum sententia canonicis legi-
anlistites, qui noscuntur, una cura
bus subdemini, et pro tanta inobedientia raerito
pcrsonis ad episcopatum electis, et illis quas tibi
puniemini. Est enim, Samuele sancto docente, quasi
jam per diversas epistolas significavimus. Quapro-
pter bene profecto facies,
pcccatum ariolandi, repugnare ; etqmsi scelus ido-
si eos ad praedictam venire
lolatrice, nolle acguiescere [IReg. xv). Data vi Kal.
synodum non impedieris, sed modis omnibus inci-
Junii. indict. x.
taveris. Non enim ruinam eorum cupimus, absit ; sed
illius statum reformare provinciae, et quidquid inter D LXXXIV.
eos et metropolitanum quaestionis et conlroversiae AD AQUILEIEUS.
vertitur, canonice diffinire. Itaque indubitanter vc- (Anno 877.)
niant, et tam sancto numerosoque fratrum deesse Quoe de eo sinistre ferebantur, in generali concilio
nuUo modo patiantur collegio. Non enim, mihi crede, canonice tcrminanda significat.
in aliquo minorati, quod avertat Dominus, sed po- Ad Aquileius (/". Aquileiensera).
tius augmentati, Christo propitio, ad propria rever- Novimus veslram beatitudinem a nonnullis de qui-
lentur. Sin autem communi omnium decreto, cura busdam sinisterius ditfamari, quodprofecto in syno-
Ecclesiam non audisse claruerint, eruntprocul dubio dali est conventu [/'. integrius] interius et perspi-
quemadmodum sacrosanclum de hujuscemodi prae- cacius venlilandum, et secundum sui qualitatem,
cipit Evangclium. Illud autem ipse pro certo scito regulari censura modis omnibusfiniendum. Sedcre-
quia nihi! pro uUo mortalium imrainui Ecclesiae tuae dimus, divina favenle gratia, vos coram positos ita
cupimus ; sed decus et genium tuum veluti specta- insontes iavenicndos, at veritrs exagitata non de
 J

JOANNIS PAPJ: VIII. 736

735
absit, fed unguenti commoli ju- A Benedicti degentibus nunc et fnturis temporibus
Yobis C(]eni, quod
cundum reddat odorera ; nisi forte absentia procurata Postquara enim auxiliante Christo, Ecclesiae coepit

vera quse dicuntur de vobis comprobet, et pcunam origo, semper irapiorura tlatibus agitatur. Sed quia
nostris temporibus alis iraperialibus sustollitur, nos,
merito irroget quae si adesset magistra justitia
: ,

forsitam retulisset. Data xi Kalendas Junii, indi- in quantura valemus, aposlolicis auctorilatibus con-
firmare debemus. Proinde juxta petitionera filii
ctione decima.
nostri praecellentissimi iraperatoris Caroli, privile-
LXXXV.
gium hujusmodiauctoritatisnoslrsceidem monasterio
AD GUAIFERRM PRIXCIPEM SALERMTANUM. vestris futurisque temporibus indulgemus , concedi-
(Anno 877.) mus alque confirmamus, ut sicut ipse gloriosissimus

JOANNES episcopus GUAiFERio principi Salernitano. lilius noster, per deprecationcm Desiderii principis,
cellam quae vocalur Godith pago Vallavensi, in
Quia Neapolitanorum ducis legatos secundum
in

ipsius et vestra scripta pra?stolati, nec contemplati loco qui dicitur VaUis Augusta, loco praedicto necne
praescriptis sanctis, cura villis ac facuUalibus seu
suraus, iterato cxcellentiae tuae scribere cogimur, ut
stipendiis concessU et prajcepto suae auctorUatis
illum a perfidis separatura, piis sanctae matris Ec
,

clesicfi greraus restUuamus. Inquo quia jam pluri- g roboravU atque privilegio fratrum et fdiorum no

strorura episcoporum iUarum regionum confirmari

mum laborasli, induslriam tuara item itemque labo
Quod iniquam colU- fecit ita sicut in eadem charta nobilitatis quam
rare tine tenus exhorlaraur. si :

prajparatur, cum hoc fecU Desiderius, ct praccepto fdii nostri CaroU con-
gationem statira dirurapere
tinetur, inconvulsa perraaneant ut nuUus regum,
certissime scierimus, per nosmetipsos ad Trajectum
:

properabimus, et hoc quod quaeritur et quodve jam nemoantistitura velabbatum, seu quilibet quacunque

promissura est etiam, arapHus Ubentissime largie- pra;ditus dignilate, de his quae in hoc privilegio vel
in praeceptis ipsius fiUi nostri CaroU continentur,
raur, clariori duntaxat certUudine ac fidei veritate
quoque tuam quidquam exinde minuerc vel auferre praesumat;
inter utramque partem composila ; ubi
praedicli ducis sed cuncta quae praefatae ecclesiae Godithi oblata
sanclissimique Landulti antistitis, et

adesse prx sunt vel offerri ponligeril, inconvulsa et ilUbata

nec non et Puloharis gloriosiprajfeclurii
permaneanl. Conslituimus alia auctoritate beali Pe-
sentiamcupiraus. Et ut agatur solerliara tuam sata-
in valle praidicta constructa, el in
gere tlagUamus. Quod si adeo idem dux secundam tri, ut ecclcsia

dnrUiam suam et cor impoenitens thezauri:at sibi honore Salvatoris, ejusque GenUricis dicala, immu-
iram in die irae (Rom. ii), ut aut protelare aut pe- nis habeatur ab omni dominatione terrena, quia

muUorum &aiuiib
et muiioiuiu
nitus suaeipsius ei salutis causam conlem-
caus.a.iii uuiiit-nj- injustum decernimus
lujuoium ^.^,.^^„ mundi Regina,
«- gloriosa
^^«.-».1»".»."^ ut ~^ quae
-^ — ,

nere veUt, et hoc ipsum slalim cognoscere cupimus :

^ cum FiUojuncta, exaltata est super choros angelo
quoniara nobis nec humanum , nec diviiium deliciet rum, huraanis subdalur potestatibus. Anatheinatiza-
prorsus consilium ct auxilium ;
quod plane reddere nemo antislilum locum sibi vindicare
inus, igilur, ut

ei secundum opus suum et sccundum fructura adin- audeat , seu qualibet occasione absolutionis, atque
excommuuicationis vel sacraj ordinalionis adire
venlionura suarum.... toto corde desiderant, in ad- ,

quia el omnipotens Deus praesumat, nisi ab abbate loci, vel a raonachis ibi
ventu illius exsultent :

apparebU injustis. Vestra Deo servientibus fuerit invUalus. Canerura ab omni

blandus justis et terribiUs
persona decernimus esse liberum et quie-
itaque dilectissiraa charitas devolissiraara se super saeculari
'

quousque vires suppeditant, tura, ul in praBceptis filii nostri Caroli continetur.

hoc nobis exhibeat, et

dum veslris horlatibus haec Si quis autom tomerario ausu , magna parvaque
laborare non cessel, ut
nostra postulatio ad effectura pervcnerit, dignas vo- persona contra hoc nostrum decrelum agere pra;-
,

bis gratias referanius, el apud sanclos apostolos in sumpserit, sciat sc analheinatis vinculo esse inno-

orationibus nostris memoriara habeamus. Dala iii casum, et a regno Dei alionuni, etcura impiis letcrno
Kalendas Junii, indiclione deciraa. inccndio condemnatum. Scriptum pcr manum Ana-
stasii notarii regionarii et scriniarii sancta; Romaaae
|

LXXXVI. D Ecclesiaj, in mense Junio indiclione quinta (deciraa]. i

AD CAROLUM IMPER.VTOREM GEILONEM ABRATEM TOR- Bcne valete. In plumho Joannis papw.
TUTIE.NSEM EJUSQUK MONACUOS.
LXXXVII.
(Anno 877.)
AD ARCIIIEPISCOPUM RAVENN.VTKM.
Cellae, Godith, a Desulerio principe fundata' sua (.\nno 877.
jura con/irinat; quihus addit immunitatem ah
anno Ckristi 877. Certum privscrihitdiemquo Ravenna' cumomnibus
omni episcopali jurisdictiont! quod si quts
suis suflrafiancis adfulurus -iit ;

JoANNKS cpipcopus,servus scrvorum Dci, spiriluaU parcre contempscrit, e.vcommunicationem ilU

filionoslro gloriosa Caroi.o imperatori Augusto ac minatur.
Geii.o.m inclyto alibati (Uleclisiiue liliis in Trcnor- JoANNKs archiopiscopo Ravoimati,
chio monasterio sanctie el inlemeratae scmporque pro dissolvondo fuMlore oliin a \capoH
Itor cpiod

virginis Dei genitricis Mariae, atque pretioso confcs- tanis Sacraconis inilo Trajocluin fccimus nos 8
cum
80ri Chrisli Fihberlo largito , sub regula sancli praetinito dic synodi rolardavit sed quia auclori ,
 , ,

737 EPISTOL^ ET DECRETA. 738

Deo, ipsodiscisso, quies aliquareddita comprobatur, A liciludinc, praecipiente Doraino, favere debemus.
ecce de itinere scribiraus nos certissime sexto de- praecipue taraen devotioni tuae, dulcissima ac spiri-
cimo Kalendas Augustas Ravennae futuros, ubi san- tualis hha nostra Angilberga, ohm imperatrix Au-
ctilas tua per se cum omnibus suffraganeis suis epi- gusta, quara raerito honor atque reverentia sancta
scopis, quos ipsa convocare debet, adesse duodecimo Roraana Ecclesia, ut dilectissima et
raater nostra
Kalendarum Augustarura, omni remota excusatione, semper et refovet.
principalera prolem araplectitur
procuret utcommuni tractalu communia Ecclesia-
; Quapropter monasterium, xenodochiura quod ad
rum exorla zizania generaliler evellantur. Si quis honorem dorainicae resurrectionis, et BB. aposto-
aulem in hac parte coUegium vestrum putaverit de- lorum, et martyrura Bartholomaei, Sixti, et Fabiani
clinandum, communionis nostrae a se noverit con- prudeuti provisione a fundamenti nuper Placentiae
sortium modis omnibus adimendum : nobis procul a^dificare voluisti, laudabiU complectiraur desiderio,
dubio, secundum Apostolum (II Cor. x), in promptu paternoque affectu . . . Apostolica illud auctoritate
habentibus ulcisci omnem inobedientiam. Data utsu- ratum ac stabihtum perenniter instituentes. et ut ab
pra, indiclione x. omni impulsione, atque inquietudine quorumhbet
infestantium beatissirai Petri tuitione illaesum semper
LXXXVIII.
et inconcussum, Dominoprotegente, permaneat hoc
AD ELMDEM. B ;

etiara oranimodo providemus et stabiUter decerni-

(Anno 877.)
Scribit sejussisse ut omnes Italia; episcopi, et pr(Eci-
mus ut universa quae ibidem in rebus mobilibus et

pue Yenetiarum, adsynodum Ravenncc celebran- iramobiUbus, intus forisque in farailiis utriusque
dam accedant. sexus, cunctoque ornatu ecclesiastico. atque omni
JoANM » archiepiscopo Ravennati. suppellectili semel Domino a vobis distributae sunt,

volumus gloriam luam pro multis necessita-

Scire fiituris temporibus incoavulsa in eodem sacrato loco
sicut jam le nou latere
tibus sanctae Dei Ecclesiae, persistant omniura penitus diminutiones vel inva-
credendum cst, undecimoKalendas Augustas istius sione sopita ; in eis etiam familiis, quas ob redem-
decimae indictionis, Ravennac, gratia sancti Spiritus ptionem, animae vestrae prudenti respectu liber-

suffragante, synodura nos cum confratribus et co- tate donaslis, vel in reliquumdonaveritis, simili modo
episcopis nostris instituisse fore modisomnibuscele- nos vobis favemus, aspiramus, et apostolicum prae-
brandam. Ac quam sicut nos, multis utiUlatibus bemus assensum, quatenus et illi secura libertate
omissis, nec laborem quidem itineris, nec intempe- politi, et gratia Dei duce sempiterne suscipiant

rantiara aeris recusantes, occurremus [edit. Rom. gaudia vilae. Consecrationem pono abbatissae loci

occurimus] ita omncs hinc et inde vohimus anti-

;
ipsius, ut fdia devota petisti. Mediolanensium ar-
stites advenire, ut quidquid in sancla Dei Ecclesia chiepiscopo concedimus, vel Aquileieusi qui secun-
perperam per zizaniorum satores crevisse dignosce- dura vocem EvangeUi per ostiura, et canonice in-
tur, hoccommunitractatuper nostruracomraune stu- gressus fuerit, cuique etiara reformandae pacis
dium radicitus exstirpetur. Idcirco tu am nobihtatem studiuradelcgamus cum moderamine disciplinae, si,

ignorare non patimurquod episcopos Venetiarum et quod, absit, humano more obortum fuerit ibidem
electos vocatosque episcopos vacantium sedium ad discordias malum. Etsi ahqua pro tempore necessi-
eamdem synodum, sicut jam eos vocavimus, occurri tate malignantiura gravedo impulerit, licenter hoc
et iterato decreverimus, ut inter reverendura qno- ad sedem apostolicam referre mandamus, ut quod
que metropohtanum vestrum et vos omnis altercatio rectius, et praestantius fuerit judicii sui libramine
discutiatur examinetur, et coram sancta synodo ca- diffmiat, sopiatque opprimere suprafatura venera-
nonice terminetur. Ahoquin tam anobisquaraa san- bilera locum. Inter haec Paulo venerabili episcopo,
cta synodo, si inobedientes jara totiesper epistolara qui ejusdem urbis placentinae praesulatura gerit
vocati exstiterint, tanquam contemptores synodicam praebente consensum, ut clerici cujuscunque ordinis
sententiara incurrere raerebuntur quia cum sit il- ad nuraerura duodecim in eodera sancto loco jugiter
:

hnc Ravennam brevior via, de labore itineris excu- deserviant, missarum solemnia celebrantes, servato
sationcm habere non poterunt. Data xiv Kalendas Dduntaxat in eos episcopi proprii regulari respectu,
Augusti, indictione decima. vocatione scilicet synodica et ordinatione consecra-
tionis, ita tamen, ut in dicto coenobio et xenodochio
LXXXIX.
rebusque ipsorum nuUum se noverit a modo et
PRIVILEGIUM MONASTERIO ET XEXODOCHIO PLACENTINO
dcinceps jus polestatis habereneque etiam ad
;
CONCESSUM.
missas celebrandas juxta Patrum instituta, nisi
(Anno 877.)
invitatus, adveniat. Decimus vero juris, vestri, quas
[Apud Campi, deW Hist. eccl. di Piacenza, p. 463.]
JoANNES episcopus, servus servorum Dei, Angil- propler Dei amorem vestrorumque bonorum recor-

BERG^E dilectae filiae imperatricis Augustae, et per te

dationem devote atque libenter jamdictus episcopus
tuo venerabili monasterio Placentiae noviter con- suprataxato venerabili loco largitus est voluraus ut
structo in perpetuum. absque refragatione tam ipsius quam et sucessorum
Omnibus quidem juxta petentibus apostolica sol- ejus, velut ipsa instituisti sacro xenodochio perpe-

» Forte, Joannes Vrso Venetiarum duci, ut significat vox illa gloriam tuam, quam et in epistola. Hard.
 ;

JOANNIS PAPJ: VIII. 740

739
Insuper staluimusvobis, etauclo- A tem ad profectum honoris sanctoe tuae pertinere
et
tualiter habeantur.
ut juxta quod nostri noscuntur Ecclesia^, cui ex divina largitate prseesse
rilate apostolica slabihmus,
tibi privilegiis concessisse et robo- dignosceris, enucleanter perficere studeamus, incU-
praecessores suis
precibus tuis per hoc nostrum aposloUcae au-
rasse videntur, universa quae oUm
divae raemoriai nati
ctaritatis privilegium confirmamus tibi
successori-
serenissimus imperator et vir tuus per
Ludovicus
tam sacrorum pontih-
munificentiam augustalibus apicibus tibi dum busque tuis omnia privilegia
suam praecepta, quae
seu etiam ea quse cum quam gloriosorum Augustorum
adviveret, contuhsse probatur,
largitionibus, veletiam pro honore sanctae tua? Ecclesiae, et rerum omnium
ipsa postmodum imperiahbus
immobihum stabiUtate coUata sunt
emptionibus vel mobihum ct ;

quibushbet justis acquisitionibus,

jam dicti mona- nec non et apostohca censura statuimusutsecundura
commutalionibus in proprios, sive
Spiritu Dei conditas, clerici vel
sacros canones,
sterii lui usus acquisisti, seu in posterumacquisitura
ejusdem sanctimoniales, aut viduse sub tua tuseque Ecclesiae
es simulque et ea quae ad supplementum
;

cura et solhcitudine stare debeant, nuUusque tam

tam regum quam ahorum quorum-
sacrati loci, et
sacri ordinis praeditus honore quam etiam saecula-
hbet fidehum donatione vel hberaUtate, nunc vel
eodem tenore rium minister dignitatum, quocunque modo eos
posthac addita fuisse comprobatur ;
hoc
ccenobio easque ad pubhcum pertrahere judiciura, aut ob
ti uiuiiic 4UU
etordTne%uo tibi vel tuo pra.norainato
1 d ;ii„,„,,v,r,„Q;n hanniiiTi nnnpre prasumant
nrHPSumant:
res iilorura Ularumque in bannum ponere
_

inviolata atque inconcussa

advenerunt, iUibata et
tuasuccesso-
secundum tUcE ordinationis statata sed ffiquo judicio speciahque praesentia
perraaneant et

Et si quis, quodnonoptamus, contra

ha^c rumque tuorura de quibuscunque causis vel negotiis
persistant.
quffi secundum temporis
quahtatem acciderint, ju-
statuta Dei omnipotentis oblata vel concessa
in
ut
judiciuraque faciant. Sancimus etiam
agere tentaverit, vel quippiam horum
slitiam
servilium
monasleria quae intra tuae dioecesis fines consislunt,
excommunica-
infringere temerario ausu voluerit,
sub tuo et corura qui tibi successerint jure canonico
submissus omni ecclesiastico consortio careat,
tioni coasecratione
permaneant in perpetuum videUcet, et
et nisi se continuo a
taU nequitia corrigat, et resi-
abbatum vel abbatissarum, et in eorum earumque
sancti Petri nostrique apostolalus auctori-
piscat,
criminumdiscussione; ila sane ut nuUi in eisdera
lale vinculo innodatus reus in futuro
analhematis
locis, quoties opportunum fuerit, sine
sus tantae trans- venerabiUbus
judicio permaneat, et pro excessu atque con-
atque re- tua tuoruraque successorum providentia
gressionis cum Juda traditore infrunitus, auctoritas,
sensu electio, sicut canonica jubet
qui semper Uctum et fiat
beUis sancti spiritus sententia,
portionem salvo sciUcet in omnibus sedis apostolicaj privilegio
mendacem effugit, noverit se habiturum
raanum Leonis speciah harumque tenore pr^cipientes ut raonasle-
in^ehenna ignis ^lerni. Scriptum per ;

noi^rvlsCJ, et scrmiarii sancta. Roman. ^ Hum S. Donati, fundatum a LuUprando ep.scopo_.

decessore tuo, in loco qui dicitur Scogialo, cum

decima. Bene
Ecclesis, inmense Augusto, indictione secundum
omnibus rebus mobUibus et iramobilibus
valete. Kalendis Augusti permanum Joannisepiscopi,
testamenti sui seriem coUatis, et aliud
monasterium
apostohcae, ira-
missi et apocrisiarii sanctae sedis
quse juri Ecclesise [nx
Carolo, a Deo coronato, S. Mariae positum in Cariata,
perante domno nostro
sucessoresque
ejus procul dubio et pertinere videntur, te
magno imperalore secundo, et post consulatum juridictionera tenerc
tuos perpetuis temporibus
x.
anno secundo, indiclione quaravis in ahenis paro-
habereque decernimus, et
XC. in
chiis consistant, aposlohca juberaus auctaritate
AD TICINENSEM EPISCOPUM. omnibus quae ibiagenda velordinanda erunt,
Uberam
(Anno 877.) potestatera pre-
sine alicujuscontradictionehabcas ;

concedit cum
Archiepiscopalia insignia utenda sbyteros vero et monachos praedictorum omnium
facultate vocandi ad suam
synodum m chiepis- ecclesiaslica
coenobiorura ad tuura canonicura, prout
Ravennatensemet Mediolanensem.
copos cantradiclione sta-
necessitas exegerit, sine aUcujus
Dei, reveren-
JoANNES episcopus, servus scrvorum venire conciUura. Quod si aUqua in eisdem
elc, ni per- tuimus
dissimo JoANNi S. Ticinensis Ecclesiae, qmt canonicis in aUquo regu-
D monaslerns prseccpta,
petuum. majorhoccano-
curam hs obviare videnlur, fuerint reperta,
SuperncD miserationis ad hoc regimmis
nice factum^^abiUishabero
auctoritatcm decernimus.
suscepimus, et apostolicDD miserationis solhcitudi-
cxlra civila-
Ila etiam de camictcriis quae intra vel
ut jusle precantiumvotislibentianimo
nem gerimus,
tem Ticinensem consistunt, praicipimus ut sub tuae
habearaus, et hbraminc aequitalis cunctis in necessi-
absque alicujus
Ecclesiac cura el potestatc antistilis,
dcbearaus. Nam summaj
talibus positis subvenirc etiamapostohca
locorura controversia permaneant. Sancimus
scdisgerentesauctoritalem, de vencrabilium succcssoribus cru-
auctorilate largiendo tibi luisque
stabililate, quantum ex divino adjulorio possibihtas volueris ferre, paUium quo-
ccm haberc quocunque
datur, satagerc debemus hocnaraque studioctdivi-
;
concedimus. noc non album equum
iiuc siraihler
utihtas Christi
na placatur clemenlia, et laus at(iue cl secunda
coopcrlum oquitare in ramis palmarum,
a nobis lua
Ecclesiaj procuratur. Igitur postulante Sancimus eliam ut sccundam
fcria posl Pasclia.
ad stabilitatis intogrita-
rcvcrenlia, quantum ca qua)

Locus corruptus.
 ;

141 EPISTOL.E ET DECRETA. 742

enorera capituli decimi, quod synodali decrelo A Leonis scriniarii S. R. E. mense Seplembris.
in

Ravennse staluimus per indictionem decimam, nullus Bene Valete. Datum est hoc nono Kal. Septembris,
imquam, cujusque dignitatis aut potentiae, homo, per manum Leonis episcopi missi et apocrisiarii S.
juasi sub obtentu hospitalitatis, in tuo venerabili sedis apostohcae, iraperante dorano Carolo coronato
episcopio, aut in domibus sacerdotura tuorura, et raagno imperatore. Et ut certius appareat hoc no-
omnium clericorura sine tua tuorumque successo- strura privilegium, et inconcussumpermaneat, sigillo

rum volunlale apphcare praesumat. His ita praehbatis nostro jussimus insigniri. Anno ii. Post consulatura
decerniraus ut si humana contradictionc tua: sedis ejus anno ii, indict. xi.
episcopus ex hoc mundomigraverit, de proprio clero Zacharias humilis episcopus sanctae Ecclesiae Ana-
quem idoneura proe citteris clerus et populus repe- gniensis in hoc privilegio consensi et scripsi.
rerit, poteslatem habeat secundum statuta venera- Potrus episcopus Forosemproniensis Ecclesiae in
bihum Patrum, et Romanae sedis antistitura, nulla hoc privilegio consensi et scripsi.
seculari contradicente potenlia, ehgendi episcopura. Laurentius humilis episcopus Campaniae Ecclesiae
Quod si tbrtasse in quod minime cre-
eadem plebe ,
consensi et scripsi.
iimus, tantae sedis honore dignus repertus non fue- Leo humilis scriniarius et notarius S. R. E. et

rit, tunc si alter de altera Ecclesia canonice provi- p» cum jussione reverendissimi D. Joannis papae scripsi.
dendus est, consensu taraen et voluntate ipsius ple- et aliis roborandam protuli, et est sigillatura sigillo
bis nonnisi antea electus ordinetur anlistes. Atque plumbeomagnoirapresso.habente imaginera sanctis-
in his partibus mala molestaque consuetidine a qui- siini olim papae Joannis, cura litteris infrascriptis
busdam sacras leges ignorantibus clericalis ordinis sirailibus, videlicet : Joannes papa.
viros sub jugo servitutis post consecrationera teneri, XCL
famulosque velle vocari audivimus, quod dici nefas AD LAMBERTUM GLORIOSUM COMITEM.
est. Volumus atque expresse jubemus ut sicut is qui
(Anno (877.)
nullius unquam conditionis fuit, ita etiam et ille cui
Significat Romanorum procerum obsides dari non
ad hoc officium suscipiendura morum dignitas suffra- posse; monetnead Urbem veniat, quia ipse eum
gaverit, nullius viri vinculo postmodum teneatur excipere non potest.
astrictus. Quia humana legenon debetarctari, quem JoAXNES episcopus Lamberto glorioso comiti.
divina gratia ad tantam sacri ordinis dignitatem Remeantibus nobis, Deo praeduce, Romam, convo-
provehere dignita est. Praecipimus etiam ut in om- cavimus totam Ecclesiam, et ihud quod nobis de ob-
nibus raobilibus et immobilibus, rebusque sanctae Romanorum procerum dandis edixeras, in
sidibus

tua) Ecclesiae pertinentibus , hominibus quoque

conventu fidelium sanctae Dei Ecclesiae necessario
utriusque sexus, tam liberis quara servis, nullam a '-'contuhmus sed. heu quid dicam? cum tantum to-
: !

quoquara contrarietatem aut fortiam nullam vio- tam eamdem Ecclesiam contra nos incitaverimus, ac
lentiara autinvasionem absque legah calculo aliqui- si pro meUe eam feUe potasse videremur. Romano-
bus Confirmamus etiam sanctae Ecclesiag tuae
fieri. rum fihos sub isto coelo non legitur fuisse obsides
xenodochiura fundatum intra Ticinensera civitatera datos, quanto minus istorum qui fidehtatem augu-
juxta ecclesiam S. Mariae quae dicitur Minor, quod stalem et mente custodiunt et opere, Deo juvante,
fihns noster dominus Carolus imperator Augustus perficiunt? Praecipue cura nos miseremur [f.
dubi-
eidom Ecclesiae, a qua injuste subtractum fuerat, temus] si hoc ex augustah jussu processerit, et ipsum
legaliter per praeccpti sui paginam restituere cura- imperatorem non credamus suum nos velle secretum
vit, ut sibi jure ac dictione tua tuorumque successo- latuisse. Tale quippe consilium non alius adinvenit,
rum sine aliqua refragatione perpetualiter maneat nisi ille qui hanc terram conturbare raolitur, et
immunitatem etiam ipsius ecclesiae secundum impe- ineffabile damnum populo Dei generare versutis
rialia praecepta statuimus, et hoc nostro apostohco fraudibus machinatur ;
qui pacem et quietera odio
privilegio inconcussam stabilemque manerejubemus. habet, et dissensionibus utique gaudet. Quamvis
Si quis autem teraerario ausu contra hujus nostrae antca Romani ovilis senatus raortera eligant, quam
apostolicae praeceptionis seriem pie a nobis et cano- D hanc inauditam et pessimam rem fieri quocunque
nice promulgatam venire agereque tentaverit, et modo consentiant. Quapropter, quia oraniuo est ira-
omnia quae superius statuta sunt, tuae sanctae eccle- possibile, et tale quid omnis inclytus audiens in ma-
sia; fine tenus non observaverit, sciat se domini ximara suspicionem prorupit, atque simpliciter noa
nostri apostolorum principis Petri anathematis fuisse dictura raodis oranibus aestimavit : raandamus
vinculo innodatum, et cum diabolo et ejus atrocissi- dilectioni tuK, quam absentcm sicut praesentcm am-
mis pompis, atque cura Juda traditore Domini Dei plectimur, ut huc nullo modo fatigeris, quia modo
et Salvatoris nostri Jesu Christi, aeterno incendio tenuUatenus rccipere possuraus, nec tectura aliquid
concremandum ; et qui pro intuitu custos, obedicns nunc agcndum fore necesse putaraus. Cura autem,
atque observator hujus nostrae salutiferae praeceptio- Deo juvante, ad unara concordiam et unam quietera
nis exstiterit, bcnedictionis gratiam et ca'Iestis i'ctri- reipublicae causa redierit, et litis figmenta, qute tan-
butionis aeterna gaudia a justo judice Doraino Deo quara telas aranearura putamus contra Augustalera
nostro consequi mereatur. Scriptum per manum majestatein oborta, sopita exstiterint, nos et nobili-
 j

743 JOANNIS PAP^ VIII. 744

latem luam recipiemus, et ea quae ad

communera A XCIII.

cognoverimus, tecura el tractare, AD CAROLOMAXXUM REGEM *.

utilitatem pertinere
peragere summa (Anno 877.
et utpote cura tantae prudentiaj viro
curabimus. Antea autem nullo modo te Dolet de Caroliimperatoris obitu, hortatur ut pro-
dilectione
missa pro Bomana' Ecclesice dignitate impleat : le-
modo sicut diximus,
venire oportet, quia nullo te,
gatos se missurumpollicetur: ejusprecibus Theot-
recipere, tili charissime, possumus. Data xii Kalen- maro archiepiscopo pallium mittit ; quem aposto-
licce sedis reditus, quos apud Bajoariam habet,
das Novembris, indictione xi.
Romam annuatim transmittere jubet.
XCII. Carolomaxxo.
AD WIDONEM EPISCOPUM IMVEXSEM. Apicibus igitur, gloriose fili, vestrae dilectionis

(Anno 877.) susceptis cum parte gratulationis, vestra incolumi-

Causam Leontardi cuju<;dam, qui homicidium cum tate prosperitatisque successu ; Caroli imperatoris
aliiscommiserat, eidelegat; hortatur,utquoniam morte audita , niraio tristitiae fateor moerore ex
gravissimam iili antea-poenitentiam constituerat,
latere sumus altriti sed subito undam raentis nostrae
modo lcviorem constituat.
cogitatione ad divinura judiciura aliquatenus sustol-
WiDoxi episcopo Inivensi.
reZ
i^eumaiuuo
tibus et geraitu
r ;7d
4<A
. "u:
tritus
i.ceseos ho.o, si„.„.-
sanctara sedera apostolicam
B>e"-.
„,.„r,ir.oro
erumpere,
'" "^^ ^P-»« o.s.pefac. coginw
H r-f.ntpc
dicentes •
:
f) dimtuirum sa
iirnfiindutn divitiarum
profundum sa-
voce

primo pienticeetscietitiarDeHquaminscrutabiliasuntjudi-
nostrara huraililatem adiit, referens se
et
a sanctitate cia ejus, et investigabiles vioe ejus ! Quisenim cogno-
quidem homicidii incidisse reatura, et

et peregerit ; et ea
vit sensum Domini? aut quis consiliarius ejus fuit ?
tua pocnitentiam accepisse, quara
ecclesia- (Ro/H. XI.) Quod idcirco dicimus quatenus sedula
peracta, miserationem et reconcihationem
cordis meditatio huraanae fragihtatis in hoc raari
sticam tuo judicio promeruerit. Post vero
cum aliis
magno cursura vitae insiabiUs intucri non desinati
quosdam praedones pubhca sanctione
suis concivibus
atque ad ea gaudia qua; sunt fixa et immobilia,
jussus sil eos capere potuissent, modis
insequi, ut si
nostra actio, gralia Chrisli duce, anhelare contenta
omnibus interimere non admitlerent. Contra quosisle
bonis operibus nunquam desistat. De causa sane
cum proficiscens, assentquod uno exilhs capto,
aliis
acperhocipse vestri ad nos adventus, vestraque subUmissima pro-
oculos comprehensores ejus eruerint,
raissione, Romanae Ecclesiae supra oranes qui fue-
prsdo nefandus vitam finierit. Hoc ilaque
faclo,
runt ante vos, ejusdera exaUatione, cura hoc opere
praefatus Leontardus poenitentiam susccpturus, ad
hujuscemodi dixit se comple eritis, aderit ille vestri retributor, qui per
tuam prffisentiam veniens ,

controversiam juramenti confirmans modulos hu-

fuisse tuo judicio judicatum : sanctam videlicet
non perceptu-
C manffi locutionis, ait : Vivo ego, dicit Dominus, quia
coramunionem nisiad exitum vitae
glorificantes me glorificabo (/ Reg. li). Dum a coUo-
rum ;
carnes et vinum, exceptis diebus Dominicis et
quio, ut dicitis, fratrum vestrorum fuerilis reversi,
sanctorum feslivitatibus, non sumpturum
comamnon ;

cum hominibus legatos ex latere nostro ad vos solemniter dirigeraus.

rasurum, uxorera non accepturum ;

in cinere et ciUcio gerailurum cumque pagina capitulariter continente ea quae vos

non couversalurum ;
;

seniorera matri vestrae Roraanae Ecclesiae vestroque prolector,

servis rebusque suis non dominaturura ;

beato Petro apostolo perpetuaUter debetis concedere.

beneticiura non habiturura, et aliis his siraiUbus
Quibus peractis, deraura rursus ordinabiUter et ho-
forte fruendis non fruiturum. Quae orania audientes,
norifice mittemus, qui vos cum tota decentia, ut-
et intimo corde pensantes, invenimus aliquid gravius ductaref
pote tantura regem ad limina apostolorum
expediit, si ita est, judicasse. Hujus
rei
te quara
studeant, unaque convenientet de statu reipubUcae
gratia omne hujus judiciura tibi dimittimus, et ut
totiusque Christiani popuU salvatione salubriter
proferandam
nostra super lioc vice ad mitiorera in eo valeamus.
tractare, Deo opitulante, ac ordinare
senticntiam perfruaris, modis omnibus cxhorlamur :

labo- Inter qu«, quaeso, fiUcharissime, quoque [ecfii. liom.,

quatenus pro amore apostolorum et nostro, el
quotquot] infidelcsnostros nostra^que vitae insidiantcs,
rem itineris, et lacrymabilera praedicti latoris m-
vel si,„ir.ca.i„„c po.cnus cognoscc.
SoZ
ii,uuuuLiu ,
ve
vwi ;„ :„,r
t.^
cum
ma=c. o.„i„o D ,uo,uo.„odo
...
eo agere non detrecles, ct
— apud vos vestrosque . „..11,
nuUum „„„,1 „r>c inctrncnn,» fideles ahdua-
fiHp ps valeant ah.iua
considerans, mitius
tenus locum vel aditum invenire, ne iramumdt
eo quod ad sanclos apostolos fecil confugium
in his

in desperalionem labatur, eorum prajsentia aUqua consortu macula regmnj

quaj oporlueril, nc forte,
quia Dominus, culmcn contagiet. PaUium vero, veslra petiliom
miscreri illius nunquara omittas ;
inclinati Thcotmaro archiepiscopo consuetudina
prophetam loquitur, misericordiam vuU,
,

sicut per interiu

lilcr dirigcntes, optamus ut hoc decore
et non sacrificium {Ose. vi). Ideoquc monemus,
exleriu
quatenus fulgcat in oculis interni judicis, quo nitet
rogamus ul misericordiam ei impendas,
audienles sanctitati humanis obtutibus, cuiquc, quKso, commitlite c
de impensione misericordiaj ,

(luccapud Bagoariam bcalus Petrus aposlolus habo

luajmultimodas gratias refcramus. Optaraus sancti- Romam transmit
Kal. uti nobis ammaliter reditus cjus
latem tuam in Christo bene valcre. Dala ni
tat. Dala mense Novembri, iudictione xv.
Novembris, iudictiono xi.
cpistol.r, ct dc quo Ado in fineChronl.
fra scribuntur
Carolomannus Ludovicl Gcrmania' rcgis filius,
fuit
n
u, Chron. corum, Aiinoinus, hb. v. c. 28, Hegini
impcratoris nepos, ad qucm ahquol in-
lib.
ac Ludovici Pii
745
_
EPISTOLJ!: ET DECRETA. 746
XCIV. A sicut idoreus Dei minister opponas te murum pro
AD THEOTMVRCM ARCHIEPISCOPUM JUVAXNEXSEM. domo Domiai et zelo illius accensu?, non solum
(Aiino 877.) regi, sed omiibusinea perverse ali (uid agere volen-
PalUumdconcedit mandat ut reditus quos Ronuma
: tibus, slrenue resistere non praetermillas, honori-
Ecclesui apui BajoarHui ha').'t, Rom^m mittat.
ficaiis miaislorium tuum, ijuandiu divina sinceris
Theotmaro archiepiscopo Juvaneiisi. voluntate summo sacerdolio fungi, popukimque Do-
Idcirco tuam fraternitatem tanto pallii decore mini tibi commissura sanctae doctrinae pabulo pa-
studuimus decorare, ut, Ciiristo opitalante, et anle
scere, sacerdotes scilicet et ecclesiasticos viros ac
Dei oculos bonis et sanctisactibus polleas, et sanctse feminas, ne- non viJuas et sanctimoniales, juxla
Roman»! Ecclesige, a qua potus praeclari poculi su- ordinem suum proviribus regere tuerique, ul paslor
rais, devolus semper fidelis exislas, ejus in futurum idoneus coram Domiuo appareas prompla mente
effeclus parliceps, cujus locata perpetualiter funda- procures quoniam nos aposlohcae sedis apicibus
:

mentis consistil, apud Carolomannum regem di-

et
admonere exhortarique curavimus regera vestrum,
lectum filium nostrum quolidianus interventor pro ut tibi pro Jesu Christi Domini nostri amore in ora-
Romana Ecclesia hortamur existas. Inter hsec ea nibus quae sanctae Ecclesiae tibi commissae utiliasunt
quas beatus Petrus apostokis apud Bajoariorum ter-
jg
obediens et adjutor devotus, sicut anlecessores suos
ramjure proprielatis possidet, tuse industriae saga- piissimos reges Anglorum, narrante hisloria, fuisse
citatiquecommittimus, quatenus amodo et deinceps recolimus, existere non praetermittat si el regnum
;

annuos eorum reditus Romam sine raora transrait- sibi temporaliler concessum volueril relinere secu-
tas. Data mense Novembri, indictione xi.
rum, etvitam poslmodum regni percipere sempi-
XCV. terui. His autem quos asseris uxores proprias con-
AD ederedum archiepiscopum axglorum. plum Domini relinquere, praecipimus neque
tra praec;
(Anno 877.) virum ab uxore neque uxorema viro, nisi causa for-
Laudatejus piumerga sedem apostolicam animum, nicationis discedere : quod si ob hoc discesserit,
dolet de adversis : monetutpro Ecclexia fortiter raanere innuptum vel innuptara, aut sibi mutuo re-
se gerat; ostendit uxores non esse dimittendas;
nuntiat se ad regem scripsisse, ut debito eum
conciliari, quoniam dicente Domino : quod Deus
honore ; prosequatur demum ejus Ecclesice privi- conjunxit, homo non separct (Matth. xix) ; et ideo
legiaconfirmat. cum priorem legilimosibi malrimonio junctam quis-
Revoreudissimo et sanctissimo confratri nostro quam deserere nequeat nulla ratione illi prorsus
Ederedo archiepiscopo genlis Anglorum. couceditur aham, viventepriore, conducere quodsi ;

Vestris releclis apicibus quanta verae dilectionis fecerit, etnon emendare sub satisfactionestuduerit,
et sincerilatis fides, qua Christura Deum vestrum ^ ab Ecclesiae consorlio maneat separatus. Sed neque
proximumque diligitis, in vobis consistat et pia de propria cognalione secundum sancli praccessoris
devotione circa sedem apostolicam ferveat, evidenti nostri Gregorii doctoris genlis vestrae decrelale sta-
duntaxat intellectu perspicimus ; cum more anteces- lutum {lib.wu, epist. 31) cuiquam ducere permit-
sorum vestrorum, et causas vestrae Ecclesiae neces- las. Nos naraque sedis tuae privilegium, quam vice
sarias noslro praesulatui, quasi suo doctori referre, beati Auguslini a sanclo Gregorio pro raullorura
et a sede apostolica super quibusdara suis quas pa- salute et conversione illuc direcli regis, illibalum
titur adversitatibus consullum, et aucloritatis rau- tibi volumusprocul dubio co!iservare, et ut ab om-
nimen accipere quaesistis ; in qua Deus omnipolens nibus ordinibus, tam ecclesiasticis quam saeculari-
lotius Ecclesiae posuit fundamentura. Et quia dura bus, custodiatur in perpetuum. secundura ipsius
quaedam in praesentis sseculi vita, quae vere tenlalio sancli proecessoris nostri Gregorii \forte deest sta-
esl super terrara, positi quolidie sustinelis, non so- tulum, au/^uid simi/^Jcujus sapienliae radius Eccle-
lum flemus nostra, quaj simililer palimur, sed con- siam Christi per orbem dilTusam irradiat, sancimus
dolemus et vobis, laHa, proh dolor patientibus, ! atque praecipimus. Et quidcjuid adversi a quocunque
quoniam omni jara nnmdo in maligno posito, multis horaine de parte tua nobis fuerit relatum, ante ve-
ubique adversariis adversus Christi famulos existen- D ram cognitiouem nullatenus credimus ;
quin potius
tibus, quanto majores, et supra modum crebriores etiara rcgein vestrum adraonuimus, ut dignum ho-
tentationes quolidie iraminuerint circa nos, tanto norem tibi pro amore Jesu Christi Doraini nostri
Christi fretisolatio valentioresessc deberaus; nostra impendat, et omnia privilegii tui jura perpelua sta-
sacra nananle serie :Beatus virqui suffert tentatio- bilitate et conservare ac indimiunla cuslodire pro-
nem, quoniam cum probaius fucrit, accipiet coro- curet, si gratiam et benediclionem sedis aposlolicae,
namvitoi, quam promisit Deus diligentibus se ; ipse- sicul antecessores ejus bene faciendo habere me-
gue Dcus benedictus in sxcula, qui non patietur nos ruerunt, pari modo voluerit iste habere. Data ut
tentari supra idquodpossumus (Jac. i), dicente Apo- supra.
stolo : sed faciet cum tentatione proventum, ut pos- XCVI.
simus sustinere (/ Cor. x). Nos taraon pro instanlis AD ATUAXASIUM EPISCOPUM NE.APOLITAXUM.
lemporis necessitate horlamur et moneraus fiater- (Anno 877.)
nilalem vestram ut, omni saeculi limore postposito. Co)nmendat r,efum fidei quem ostenderat adversus
Patrol. CXXVI. ti
 748
JOANNIS rAP.li Vill.

m A et salvaiore.n .nuadi al^iue erga Ecclesiani Christi

Seraium Ecclesi<B Dei hostem kortatur ut ;

eccecognoscimus, cum tants

dies magispro Ecclesice siln commisscedefensionc ferveatis, lucc clarius
laborct, Petrum diaconum ei commcndat. impietatis virum, perditionis scdicet tilium, et to-

Reverendissiino et sanctissimo AxnAN.vsioepiscopo tius iuiqnitatis vas vobis inique dominantem Ser-
sancta? EcclesiaeNeapolitanccdilccloconfratri
nostro.
gium nempemagistrum mililura, secundum videhcet
velut
Innumeras gratiarum actioncs vestrfcDeo dileclae Holofernem, zelo repleti divino, abjicere ac
agimus almitali,dignisque apostolico vos orc
laudi-
membrum felidum a corpore Christi abscidere, pro-
bus proe caeteris merilo coUaudamus. quoniam
se-
culque abjicere studuisti, secundum Domini
prajce-

cundum Doraini vocem dicentis :Si uculus tuus,

vel
ptuni dicenlis Sioculus tuus, vel manustuascan-
:

erue eam, et projiceate dalaat te. erue eam, et projice a te [}Iafth. v); et
manus tua scandali~.at te,
Dei impie episcopum animarura
{Matth. v), fratrem tuum erga Ecclesiam quia illo abjecto, pastorem et
etcirca Dominum nou reclo itinere gra- Athanasium videlicet, dilectura contra-
a^^entem ^, vestrarura,
sanclaChristi nostrum habere judicem
dfentem, velut secundura Holofernem, trem et unanimem tilium
temerario impugnantem el ha^re- iunumeras vestra' dilectaj prudentis et
Deb nostri ausu ;
elegistis,
lanti
ditatempatriam more sacrilego perscquentem, unanimitati gratias agiraus quoniam, sicut Dei mi-
regimineiudignum judicans, ullionis divinBC jpgj^ Doraini exerciluum, qua; jara merilis
honoris j^ji.j

percutere jaculo studuisti nec pepercisli carnituie

:
i„i,„ii^ebat iUius, in eo ulcisci procuraslis, qui ni

propterDominumdicentem Quidiligit patrem, atd

:
mirum multa et inaudita raaUx plus quam] omnes
medi-
matrem, aut fratrem plusquam me, non est patres suos in civilate Neapolitana et in linibus

nostris nequiter facere non dubilavit, cum

ynus {Matth.W, in quo nimirum vos Deo per orania innume-
dignosforecognoscimus, ({uia merabrumcorporistui ram hominura mullitudinera, infantum et mulierum
multo contagio fetens libenler abscidere proculque catervam gladio, fame atque captivilate crudeliter
devotione curavit et His igitnr nostris apostoHcis Utteris
abjicere saactitas lua fideli :
peremisset.
saecularibus secundura se, et vestram, tiUoli mei, monemus atque
quia nuncusque viris nobilitatem
non secundura Deum in urbe Neapolitana principan- hortamur ul prsefalum Athanasium confratrem no-
tibus,multa scandala et perturbationes multas, ho- strum venerabilem episcopum veslrum, sicut
divina

inspiratione docti loco recloris habere

eara vel foris elegistis,
micidia et oculorum erutiones intra
judicante,
peragentibus, dignum Deo de his juste
fidelimente ac devotione cum omni honore habere
dorainatio,
peractum est ut iniqua jam cesserat
sludeatis quoniam nos cum iUo in orani vestro
:

vir de domo
finem haberet peccatum et consurgeret adjutorio, in omni vestrautilitate prompti
existimus,
habens regat tautum
Domini, qui tiraorem Dei pra? oculis parique volo vos adjuvare desideramus ;

populum Christi in omni justitia el sanctitate, in C gj^^g yiriUter obedientes iUi in omnibus, velut filii

pastor idoneus.et Porro quia jara, aUis omnibus datis

orani veritate et raansuetudine. ut charissimi.
disperdal et ideo debemus,
non velut niercenarius deserat et
mancosis, mUle quadringentos vobis dare
:

congrua ac ne- in inilio Quadragesimae,

ea quae vestraj dignitati vel honori ne turbemini, quia eos vel
stabilitate con- procul dubio
cessaria sunt, perpelua nihilominus vel indie sancta? Resurrectionis vobis
firmanms tantum arapliori nunc studio curaque
; dirigemus. Vos tantum ut filii charissimi
adversus
Ecclesi^ tibi communes inimicos totis viribus pro
muUiplici pro defensione sanct* Dei infideles et
sccu-
commissK stare ac desudare, quatonus salva defensionc EcclesifeDoi desudare satagUc, quatenus
nostris apostolicis nostram semper benedictionem ha-^
raque consistat, ut procures, his et Dei gratiam et

prudentiara vestrara exhortaraur apicibus.

Nos nani- in Domino. Data ut supra.
beatis. Bene vosoplamus
raancosis datis, mUIe quadrin-
que, aliis oranibus XCVIII.
dileciioni
genlos vobis dare debemus, quos
vestrae
.VU LAMBERTIM COMITEM.
aut initio Quadragesim» aul in die sanctae Resurre-
(Anno 877.)
clionis vobis procul dubio dirigemus. Porro hunc
ideo subex-
Petrum venerabilem diaconuin vostrum, quia eum Scribit se in Galliam velle proficisci,
Neapolitamo in omnibus ommu7iicationis pcena pra-cipit ne sc \absente
veslra? Ecclesi;e, el civitati ^ Vxvmame Ecclesict territorio vel Romanw aUquoa
fidelem esse cognoscimus, vobis in
omnibus com-
seni- damnum infcrat.
mendamus, et pro nostro eum amore benigne
per retinere dignemini. Data ut
supra. Nobiliviro Lamberto gloriosocomiti.
XCVII. Sagacitati ac prudentia^ veslraj notura osse vo-
AI) NEAPOLIT.VNOS. lumus nou solum pro assiduis paganorum iu-
(piia

festalionibus, quas ecce jam bieunium, nemine

de-
(Anno 877.)
a se fensionis nobis priobente solatium, patimur, sed
Laudat eos quod, xelo divinoaccensi,-Sergium
episcopumsuce reipu- etiam pro iimumeris et supra niodum gravibus op-
abjecerint, et Athanasium
blicw rcclorem elegerint : praxipil nt ei pa- pressionibus (luie nobis una cum Dominico
grege
reant, offerens sc una cum ipso eorum commo-
divinitus comnns.so in pace, quam Chrislus Deus
dis consulturum. ab
et universo populo noster so diligonles habere jubet.o^msistonlibus,
Omnibus eximiis judicil)us,
adversariis illata suul el quolidie inferunlur, in
Noapoiitauie civitatis. om-
gremio sedis apostolicae, (pue capul esl orbis ol
Quanta veric fidei devotione circa Deum creatorem
mcminit lih. c. 42.
ul constat ex e,ist(.h. pruxi.ua, cujus Lco O.lionsis ..

Lo-(uitur d. Screio,
749 EPISTOL-E ET DECRETA. 730

niuni mater fidelium, quiete ac securiter manere A tatis astruunt, quia utriusque abbates, Joannes
nobis minime licet. Ideo Franciara per iter raari- videlicet ac Anaslasius, quos illuc ex nostra parte
num proficisci, gloriosumque Carolomannura regem direximus, non in decera millium tautum raancuso-
adire, atque optalam illius contemplari prgesentiam rum, sed in duodecim railliura plaitasse, quod iidem
cupimus, pro salute scilicet ac defensionc lerrae abbales coram nostra pra^^senlia non se fecisse jure-
sancli Petri, et totius Christianitatis suppliciter jurando refellunt. Ideoque vestra eos prudentia et
deprecantes : quatenus Dei omnipotenlis solalio, et ab hac iujusla pelilione compescat, et in servilio
regia virtute nobis, prout opporlunum est, solati salubri commonitione confirmet, quatenus nostra
ante possiraus salubri prospcroque successu regere benedictione potiti, animo et corpore ex Christo
atque lueri territorium, ct populum Domini prelioso Domino salvi existant. Dafa ut supra.
cruore rederaptum, ne proaliquo eorum per nostram C.
desidiam vel incuriara pereunte, districtam Doraino AD GLAIFERIUM PRIXCIPEM SALERMTAXUM.
cogamur reddere ralionem. Ideo monemus et his (Anno 877.)
nostri apostolatus htleris dilectioneni veslram pio Hortatur iitinsua integritate perseveret, et Amalfi-
intuitu exhorlamur ut nobis abeuntibus PYanciam tanos corripiat, quod auxilium navale non mi-
serint, etnimia calliditate in se utuntur.
pro defensione sanclce DeiEcclesi* el republics sta- n
bilitate nullara contrarietatera vel inimicitiara
Amantissimo filio Guaiferio principi.
exer-
ceatis in toto territorio principis apostolorum,
Devotionera igitur animi tui ex die qua te cognovi
neque
paucis verbis explicare non possura ? Hoc taraen
urbis Romge, qus est civitas sacerdotalis et regia,
veraciter scimus quia [edit. Rom., apud Deura et
per sacram beati Petri sedem, aliquas adversitates
apud, etc.] apud nos omnia salva reservantur
tibi
vel insidias praeparetis, neque faciatis, facereque
volentibus ullo modo lerapore opporluno. Idcirco monentes hortamur et
Quia si per vos
consenliatis.
aut per vobis subjectoshomiues eadera urbs Roma rogando jubemus uti in semet tua percepla bonitate
perturbationera aliquam vel dehoneslationem ha- perseveres. Quoniara scriptura est
^on tardat Do- :

buerit, vel adversa quaelibet minus promissum suum, donec adimpleatur quod lo-
sustinuerit, pro certo
cutus est {II Petr. iii) et ideo nosse gloriam tuara
scitote quia canonicis vos correptionibus cum vi-
;

cupimus quia ex parte Amalfitanorum nullum nobis

ctrici sancti Spiritus aucloritatc omnimodis redar-
gueraus, et ab apostolic.TC sedis juxta condictum placitum sluduerunt praebere adju-
communione merito
separabimus. Data ut supra. torium navali cerlaraine a Trajecto usque Centum-
cellas.Insuper quadam calliditate asserunt non in
XCIX.
decein milliura tantum mancusorura, sed et in
AD LAXDULFUM EPISCOPUM CAPUANL'5f.
(Anno 877.) C duodecira milliura fuisse nostram promissionem :

Monet ut conseniiat cum Athanasio episcopo Seapo- quod verum nullo modo constat, cum et ipsiabbates
litano ad Ecclesice liomanos defensionem : et quos illuc pro nostra parte direxiraus jurejurando
curet pactum cum Amalfitanis factum, ab ipsis
uon se dixisse fateantur. De his vero aliisque simi-
observari.
libus, quantum in nobis esf, per gloriam tuae nobi-
Reverendissimo et sanctissiraoLANDULFo episcopo
litalis correptionera omnemque speramus studii
Capuano.
emendafionem ;
quod, quaeso, facere mature accele-
Quanto studio tua dilectio luaque benigna frater-
res. Optamus. Data ut supra.
nitas erga defcnsioncra ac hberationem obsequium-
CI.
quae sanctae Romanan ecclesi*, cui, Deo auctore, cul-
AD archiepiscopum ebredu.xexsem.
minepraesidemus. laboraverit, totisque nisibuscordis
(Anno 877.)
in parte nostri operis desudaverit, sedula reminiscimur
Rcprehendit quod alium episcopum, prceter eum
procul dubio recordatione, tuaque ob hoc retributio
quem clerus et populus elegerat, in Venciensi
lam apud Deum quara apud nos erit in proraptu indu- Ecclesia consecravcrit : prcecipit ut cum utroque
bitanterparala. Quapropter, quiate valde idoneura in Romam veniat.
tanlishaberaus expertum, moncmus alque hortamur Reverendissimo et sanctissimo Ariberto archi-
esse unanimem cum Alhanasio Neapohtano episcopo D episcopo Ebredunensi.
in causa praescnti Romanae Ecclesiae, quoniamliqui- Si canonica in consecrandis episcopis statuta
dum Rom., liquidum
[edit et scriptum] in Salo- servasses, nunquara, sicut auditu didicimus, et quo-
mone dicimus Funiculus : triplex difficilis crit dam diacono, nomine Waldeno, super tuam dilectio-
{Eccli. iv), eideraque nostro hortalu et adraonilione nem reclamante, se canonice a plebe et populo
in omnibus fralernus auxiliator existere nunquam Vinciafe elecfo, et a tua sagacife abjecto, de con-
desinas ; interhaec lua benigna fralernitate, et di- secrato confroversia quselibef nasceretur, qua vestra
lecti filii nostri Guaiferii principis, mediante, pa- merito reprehenderetur fralernifas. At nunc, quia
ctum decem raillium mancusorum [al. mancoso-
in mortuo Venciensi episcopo, non praefatum sacerdo-
rum] cum Amaltilanis eatenus fecimus, ut a Tra- tem, quem, ut dictum esf, clerus ef populus civifa-
jecto usque Centuracellas nobis navah labore inde- tis elegerat, piaH(ue nicmoriae Carolus imperator
sinenter auxilium ferrent. Sed hactenus id in nullo suo consensu firraaverat, consecrasti, et eodem
demonstraverunl : insuper quaedam studio callidi- [/. sed eodem, Hard.] Augusto de praeseati vita
 752
JOANNIS PAP.fi VIII
751
quod omni vos ecclesiastica
sul.tracto alterum non juxta noimam canonicam A tiam feceritis, scitole

communione atque a corpore et sanguine Domini

electuni ad adverso venienlem,
nac ner oslium sed
nostri canonice separabimus, sicul
invasorem rerum
libilu ordinasse
aliunde inlrocuniem, tuo tautum
non leviler incurrisse omnmo ecclesiasticarum. Dala ut supra.
accusaris. In quo lc
papa CIII.
nostro
videmus, quia dicente praedecessore
et Narbo- AD LAMBERTUM COMITEM.
Ciclcslmo (epist. \,episcopis Viennensi
(Anno 878.)
nensi) : Nullus dctur cpiscopus cleri, plebis,
invilis ;

Romam eam ob causam veniat, ut aposto-

desiderium requirere dc- Monet ne
et ordinis conseusum ct qund siaha de
Ucce sedis hostibus auxilium ferat;
clcrici habcnt lacul-
causa venerit, honorifice seeum excepturumpro-
buisti. Cujus etiam auctoritate
praggravari ut quos /idevi adhi-
tatem resislendi, si se viderint
:
mittit plura leqatis injungit, quibus
:

Ecclesice hostem
ex transverso cognoverint, non luncant beri jubct ; Adeibertum Romanie
sibi ingeri
vel nonposse ait in communionemrecipere.
refutare quouiam etsi non debilum praimium, se
;
debent liabere Dilecto filio Lamberto glorioso comiti.
liberum de eo qui eos reclurus
est
amiciiice vestrae amorem ac sm-
95, Dileclionis et
judiciuui. Nam et sancto Leone d cante {cvist.
quoddam insolubilis charitalis
mler epi- carilatem quasi
Mstico ^arhoncnsi) NuUa :
ralio sinit

electi, nec npiguus tenentes, tanto de iniraicorum nostrorum

clericis sunt
scopos habeantur, qui nec a cum apostoUca sede
astutiis vel pra^paratis
a plebibus expetiti. Unde
cum sspe qui^stio de calli iis
nobilitalis, veslrae
nascatur, quis ambigat ncqua- securi existimus insidiis, quanlo
raale accepto bonore
quod non doceatur potenliam, una cum Christi auxiUo nobis conjun-
quamistis esse tribuendum,
Canonura clam omnibus prosperis seu advcrsis esse procul
in
?uissecollatum?Eodemeliara capiiulo 35
Anastasio Thessalom- dubio credimus quoniam et nos vobiscum in cun-
:

luorum jubente {epist. 88,

ctis quae vestraj glorice sunt
congrua vel necessana
: Nulkis,
ut diclum est, non pelentibus esl
censi) Et ideo eminentiam ve-
episcopura non opta- existere prompti optamus.
ordinandus antistes, ne civilas quorumdam didicimus lalere
contemnat aut odiat; ac per hoc liat mnms slram qute relalione
lum aut
nostro referre iDdubi-
non licait habere qucm nolenles, ulpote spirUali iilio
reU-iosa quam convenit, cui namque quod inimicis
Ecclesia Dei tibi com- lantor curamus. Audivimus
ila statulis, ne in
voluit. IIis
exislat, di- et infidelibus nostris per
cujusdam exhortationcm cu-
maneat vel schisma
missa scandalum Romam venientes suis
cum eodem a teconsecrato piatis ferre solatium, at jue
lectioni tuce jubemus ul
eos rebus et beneUciis contra
nostram etiam volun-
asserit fuisse ele-
episcopo, et iUo qui se canonice quod nul-
venire procures, quatenus talem inconvenienter restituere debeatis :

ctum de prcKsentiRomam
sedis apostolic;e lanli causa lus imperatorum. vel regum, aut comes antecesso-
ia prieseulia noslra et C miramur,
exaumiala legitu-num, ribus noslris fecisse recolilur. Unde valde
et
ne^^otii diligenter inqui,sita
hoc verum est, q'iomodo lantae araicitiaj internos
Obedire igitur te opor- si
Deo favente, imem percipiat. eslis, cum post
toties habita? alquae pronissiic
obliti
praeceptioni pro Ecclesiai Dei pace
let huic nostrae
feceris, scito quia nos talcm Deum vos inodo in omnibus necessUalibus et utili-
directae. Nara si aliter habeamus unicum ad-
irapuuilam uullatenus re- talibus Ecclesia; sancli Petri
iUicitam prccsumplioneai defensorem. Et ideo
julorem atque fidelissimum
linquemus. Data ut supra. nobis
Ucet quidam vobis agere talia sedi apostolica;
Cll.
vestra; fidei
que contraria suadeant, nos taraen in
Al) CLMPERTLM CO.MITEM. principes aposto-
devotione, quam erga beatissimos
(Anno 877.) paternitatem
lorum Pelrum ac Paulum, et nostram
Pr(Bcipit utbona Romance Ecclesiceqweoccupaverat habelis, plurimum confidcnles, quasi dileclo filio et
restituat.
unauimi amico mandamus ut pro Dei et nostro
Cumperto glorioso comili. aliquale-
Dilecto
amore, pro causa inimicorum nostrorum
filio

eliam et veraciter scimus,

Audilu didicimus, synodico sint
in Alvisculia, nus rcstituenda, cum bis jam ac ter
sancti Pelri, quai esl
ipsi judicio condemnati, Romam
quod corlem nunc non venialis ;

Dcum el uosli'am volunlatem tenealis mva- vos,

contra
D quia valde lurbati ac tristes ob hoc existentes,
unde censum ac functionem aimuam
eccle- .

sam, et nos cupimus, honorifice reciperc non

sicut decet el
apostolorum pro luminariis habere
sia principis
possumus. Quamobrem veslra pruJenlia tantae per-
nunc vestra fortia el avantia facicnte, ipsos
solila erat, dDstruat, al(iue contra
versitalis consiliura
recipere niliue potest habere.
Uude ex auclon- pari
nil viribus insurgere, et
praecipnnus inimicos uosiros lotis
tale Dei etsancti Petri, ac nostra, vobis oportet, cos confundere
nobiscum volunlale, sicut
non habeatis Ucenliam ipsam corlem amphus crcdimus, sccuri
ul procuretis ut nos, sicul per vos
ejus rcbus
vos mtro-
et perlinentiis
;

relinore, nec in
et quicti, Dei el vcslrum
maneanuis auxilium. AUa
beatorun apostolorum
gratiam Doi cl
et noslram
miualis, si
vcro pro causa, si ad Umina sancli Pclri
beucdictiOMcm cupitis
Pclri et Pauli noslramiine postea vultis veuire prsesea-
sancli Petn qui ibi
aposloHcam nunc aul
habere siuatisque homines animo, prout
;
vos prompto atque gralissimo
sual earndemoorlcm securiler retinere. Nam si ipsam tiam,
oporlet. lionorifice rccipiemus,
vobiscum pariter
lenere coutra nostram volunlaiem
exsullantes in Domino. Phira quidem
ooriem deiucei^s
fortiam vel violen"
guudeuies et
prtfi^umpserilip. aliquamque ibi
 ., :

;53 EPISTOL.E ET DFXRETA. 754

vobis super hii scriberemus, sed quia indoneos ac A n/j^j,a,jrfo conversus confirma fratres tuos {Luc.
reverendos iideles nostros, vestrosque devolos ami- xxii). De his aulem quae olim dicla sunt inter ros,
cos, Gaudericum videlicet et Zachariam episcopos. pro d.versis ac multiplicibus contrariis et adversita-
deliciosos et consiliarios nostros, vobis direxiaius, tibus, nec non ct corporis incommoditalibus, quas
qui vestrac gloria: ea quae lilteris desunt verbis po- quotidie palimur, nobis aliquid considcrare vel per-
terunt enarrare, omisimus scribere ;
quibus sane, tractare non licet. Nos tamen, si prudcntiam ve-
qune verbotenus di.xerint, quasi nobis credcre noa stram in nostris profoctibus et utilitatibus Ecclcsice
dubitetis. Agite igilur sicut vos in omnibus noslris Romanae cognovissemus devolam existere, nostram-
credimus habere procul dubio adjutorem et unani- que voluntalem proraple perficere, loco vos filii
mem in Chrislo amicum. Adelbertus autcm marchio dilcctique cuperemus retinere amici. et ea qiifp
ad nos si venerit, pro certo sciLote quia eum nullo vestra; sahiti ac prosperilati essent utilia, graio
raodo recipiemus, quia multas nobis conlrarietatcs sane animo perficeremus : scd quia vos. nobis re-
fecit et manifeslus in omnibus inimicus apparuit. liclis, in pavtem contrariam inclinatos videmus,
Prselerea, sicut nobis mandatis, ut pro instantis non sohim obstupescimus, sed etiam a vestra? ami-
temporis causa extra urbcnn Romam exeunles, vo- cili.ne nos simililer declinamus consortio, quod pro
biscum alicubi loqucremur, libenter quidem hoc fa- g Dcj aniore valdc retinere voluimus charum. Hanc
cere voluissemus, si utile ac necessarium esse vide- proetorca cpistolam noslram sccundum m.orera per
retur ut simul loquamur non vobis grave sit ad
:
LoDgobardorum fidelem vestrum, ct litterarum de-
nos quasi filius dileclus venire, quatenus ea quoe latorem vesirarum, vobis mandarc voluimus sPd ;

coDgrua sunt visa pariter consideremus. Dala ut supra i!le a nobis eas recipero vostraique noluit dcferre
sagacitati, sed sicut et antiquus usus exigit * et ra-
CIV.
tio manifesta fieri declarnt. Data ut supra.
AD EVSDEM.
(Anno 87«. ;i
CV.
\n '.NGELBERGAM .XLGUSTVM.
Craviter cuvd reprehendit quod in litteris quas scri- (Anno 878.)
p.tit honorem (lcbitnm apostolicce sedi non habne-
Dnlet Angelbergnm molestiix nffici et rjueritur di' in-
rit, et ne leqati absque ejus consensii milterentur
juriis quas Lamberlus Ecclesia; Romuna; in/lixit
postulaverit.
rorjat ut conservet benevolentiam quam ergu
Nobili viro L.'.MnEnTo .glorioso comiti. ipsum knbere solcbat.
Sedem apostolicam, quam Deus omnipotens supra Dilecta? ac spiritali fiHae ANGEi.BEaG.E ex imp-era-
petram sui nominis fundare dignatus esl, non solum trice Deo dicatEP.
reges et princip;'S terrae, verum etiam imporatores q Q-jia nuiUum devolione et meniis alacritate domi
Augusti, et totius orbis Domini suis apicibus, utpote num ct soniorera divae memorioi Ludovicum quon-
caput omnium Ecclesiarum Dei, honoravcrunt, di- dam Christianissimura imperatorom, spiritalom fi-
gnisque procconiis ejus pontifices, vicarios scilicet liura nostrum. dileximus, nullatenus prcotermittimus
beati Petri apo toloriim principis, laudaverunt, memoriam in
eju:^ sacris orationibus nostris apud
votisque suppUcibns deprccari studuerunt, et usque Domiaum (juotidie facere et quandiu vixcrimus fa-
in linem sseculi. Petri mancntc nomine ac memoria, cturos esse scitote, vcsirique memores, dilcctissima
supplicare non desinont. Quapropter aufJientes lilte- filia, similiter sumus. Nam, Deo teste, vestram pro-
ras tuas quas mandastis, miraii valdc fuimus super speritatera ct salutem semper cupimus vigere inco-
earum verbis incouvenierjtibns, quce nec dobilas lumom et audire : et super tot ac tantis adversitati-
saiicto Petro laudes rcsonant, nec ecclesiaslicis bus, quas a filiis hujus saiculi vos sustinuisse cogno-
concordaot rogulis vel doctrinis ; cuin nobis ilia scimns, ingentivobis doloro compatimur et condolo-
vcrba mandastis quno sa;cularibus viris ct comna- mus quoniam quidom paterno vos dihgcntes affe-
;

ribus luis scribere solitus es, hoc est, cum dicis ctu. m(Trorem veslrum nostrum putamus, et t;'an-
nobis , Tune nobililatis , vel cum dicis nobis quillilalom vita) veslra' nostram esse gaudemus quia ;

Monemus nobilitatem quo luco cla-

vestram ; in ct vos pro talibus nofaiKlis et inaudilis malis, qu?e
riu3 raentem veslram cognosciraus erga nos mi- ^ nulla vctorum scriptura docantat, nulla hislo-
nime devolam, sicut pulabamus existcre. Idcirco ria narrat, beati Potri npostolorum principis vica-
nostrae paternitati tam vilibus verbis et inconvenien- rinm a quolihct imperatorc vcl rege unquam susti-
tibus se:"monibus scriliere audaci polins quam sin- nuis.-o, nos liis diebus a Lamborto ,'^polctano comite
cera montc volui lis, et mirum non cst quia de pati aiidicnlos, simili osse m^jerore afBiclam incun-
amaro fonle dulcis aqua non haurilnr. Porro quia ctanlor agno.-cimus undo vestram liortamur dile-
;

dixistis quod sine consensu tuo nostras Icgaliones clionom ut circa nos pium montis affectum conser-
nusqnammillero deboromus, r.sns luc hoc non fuorit, vantos.ca quno ulilitati nostra; congrua vcl necessa-
nec lilloris logitur, noc a quoquara superstito unquam ria es^e porspicilis, pro viribus agere non practer-
fuisse reminiscitur factum; etideosedos aposlolica li- miltatis. Quia et nos, Deo p.^opitio, secundura datam
bora somper existons liberam ubique suam mittit Ic- nobis divinitus potestatem vobis auxilium et opta-
gationom, liabens Dominiauctoritatcm dicentis : Ego tam omnibus consolationem conrerre avide cu-
in
pro te rogavi, Pefre, ut non deficiat fides tua et tu pimus, el sub beati Petri apostoli vos, si opus fue-

Aliquid deest.
755 JOANMS PAF.li Vlll. 156

rit,tuilioae protegere, et illaesani, ceu tiliain cha- A tellites suos per dies plurimos retiaere tecit, ac sic

tantam civitatem invasam sane ut nobis

rissimam, conservare studebimus, si ad ipsius apo- retinuit ; ita

stolorum principis limina vobis venire contigerit. apud beatum Petrum consistenlibus, nullam urbis
Interim confortare in Domino, qui consolatur vos in Romae poteslatem, a piis imperatoribus beato Petro
omnibus.necpntieturvos tentari supraid quod po- principi apostolorum ejusquc vicariis traditam, ha-

testis;sedfacit't cum tentationc proventum,utpossi- beromus. Sacras autem litanias, episcopos et sacer-

tis sustinere (l Cor. \}. De ca?tero autem ea quae doles, atque servos Doi, cx more celebrantes, et

impedimentis occupali, qua; ad ecclesiam sancti Petri venire volentes, fustibus

mandastis, raultis

prffifatus comes cum multiplicibus insidiis nobis prae- capdore ac dispergere fecit, intulitque nobis contra-

parat cupitque inferre quolidie, periicerc nequivi- ria quanta nulU praecessorem nostrorum unquam
mus ; at Deo tranquillitatem vitamque pra?bente, facta fuerunt : existitque paratus nobis ilerum ma-
cuncta quse veslrae voluntati utilia sunl, lubcnti jora inferre, cujus rei causa nescimus. Quamobrem,
animo perticiemus, quibus vester honor ot gloriae quia nostrum ministerium est pro totius Christiani-

vigor incunctanter apparoat intogor. Dextera Do- tatis salute Dominum assidue deprecari, ut oves
quas Christus Deus noster nobis in beato Petro
mini vos in omnibus iilaesam conservare dignetur.
Data ut supra. TD commcndavit, jugibus votis ot precibus ad aeternse

CVI. vila^ pascua perducerc valoamus, vohiissemus debi-

AD BERENGARiUM COMITE.M. tam habcrc quietem sed illo a pravis cogitationi-
:

fAnno 8*8. 1
bus et actibus se non retrahonte, quin potius nos,

Rogat utimperatorinuntiet qua- a Lamberto Bom(P cum inimicis et infideUl)us nostris, quos bis jam et
perpetrata sint dctque opcram ut eam compcscat. ter excommunicalos et anathemalizatos habemus,

Dilecto tilio Berexgario glorioso comiti regia juncto, rursum lurbare volente rogamus nobilita- ;

tem voslram ut pro amoro Dei, et sancti Petri, ac

prosapia orto.
Lectis nobilitatis vcstrae lilteris, quia sinceritatem noslro, haec omnia el Carolomanno glorioso regi et

parenlum vcslrorum,
more scihcet spirituaU fiUo nostro cognita facialis, quatenus
ac devotionom,
circa nos pro araore Jesu Christi Domini et beati
missis apicibus suis, eum a tali praesumptione com-
Petri apostolorum principis revereutia, vos habere
pcscat, ol quod tcmpore parontum iUius sedes
ingentem reperimus.multa vestra? melUfluae locutio- aposlolica noa sustinuit, ejus non patialur diebus,

sumus omnino repleti, ila ut cum et vestris similiter littcris eumdem admonete corri-
nis dulcedine
Psalmista dicere possimus : Quam dulcia faucibus piteque Lambertum, ut nuUam de caetero contrarie-

{Psal.cwiu.) Hujus uamquo i)0- talom nobis ingerere pra-sumat, eo quod nec Deo
meiseloquia tua !

nilatis dccus eximium ex moribus pite memori.-e ^ nec aUcui Deura timenti, ejus temeritatis placeat

nobiUssimi quondam genitoris vostri vos trahere in- elTeclus. Si veroidem Lambortus nos persequi non
dubitanter cognoscimus, qui dignum sempor hono- omiserit, nos jam dicto rogi fideles amici osse quo-

rera et piam reverentiam antocessoribus nostris, modo possumus, quia ejus se voluntate jactat talia
sacris videlicet ponlificibus, exhibere tota menlis agere ? Et ideo nos adjuvare, sicut supra diclura est,

alacritate studebat ot ideo pulchra; juvcntutis ve- procurate ; nam nos ea quae vestrae fuerint placita

stra? florcm de radico justa prodcuntom Dominus vohmlati libentissirae perficere sludebiraus, eo quod
pielatis sua? gralia custodiot incokunem, vos loco amantissimi filii, quandiu vixeriraus, reti-
exercituum
facietque prospere vigere in omnibus ct ad prospe- nere, nostra^quo Ecclesiae causas necessarias pcr vos
porficero optamus. Practeroa horainos veslros, qui
rum usque finom peiducet. Quaproplor, fiUi charis-
sime, sa;pe voluiums vostne scribere dilectioni, non oralionis causa pro suis deliclis Dominum miseri-

solum nostram vobis salulem inuotescendo, scd et cordem procaturi venere ad limina sancti Pclri, pro
de vestra prosperitatc atque incolumitate audiro vestro ingenli amore benigne recopimus, nostrisque

scd non solum paganorum crebris ubique apostolicis bcnediclionibus confirmavimus, ac per
cupiendo ;

incursionibus, verum etiam Christianorum insidiis eos nostrae incolumitatis salutem, sicut petislis.

ciicumdali nequivimus. Al nunc, quoniam Doo di.s- D cognitam fieri decrevimus ; et petiraus ut cito nos
vostris Utlcris hotificari non praetermittatis. Deus
ponenle tempus cvonil opportunum oxcelk-ntiae ,

omnipolons gloriam veslram longa per lorapora

vostrae quic ot qualia sumus nos cum tota l':cclosia
illii»atam cuslodiat. charissime
ot civitate Romana pcrpessi a Lamberlo comile, ve-
fili.

luli (ilio charissimo el fidoli amico roferiinus. Cum

CVII.
itaque pra^dicto Lamberto multa quolidie bona fecis-
An JOWNEM ARCniEPlSCOiaM RAVKNNATEM.
semus, dignnmque impondissemus honorem supra
lAnno 878.»
quain antocossoros noslri paroiUibns illius focissonl,
K.rponilmalaqu(e a Lamberto comite lioma' sunt
i[)se pro bonis inala rotribueiis, coUecla populi mul-
el pcrpetrata ; seque in GaUiam ad implorandum
tiludiuo, omno lcrritorium sancli Potri invasil,
au.rilium advenus eum iturum ostendit.
quod defendorc debot ab lio>til)us, tyrannico domi-
natur invasum vcnitquo Romam, ot quasi inimicus
: Rovcrendissimo et sanclissimo Joanm archiepi-

porlam civitalis Romanic violonlor capions, ol sa- scopo Ravennali confratri nostro.
Unanimitatis veslrip fralornilatoni ignoraro non
 ,

•757 HPlSTOL.l-: KT DECRKTA. 758

patimur quse et qualia his retro diebus a Lamberto A liam in eum et in onines sequaces ejus, si contra
Spoletano comite mala et multipliccs passi snmus urbem Romam et Ecclesiam Romanam aliquam
injurias, quales nullus antecessorum nostrorum pon- rursns veniens contrarietatem, vel molestiam, aut

tificum a quoquam Deum colente sustinuisse recoli- perturbationem inferre quolibet modo praesumpserit,

lur. Igitur omnc pene territoriura S. Pctri suis ty- in ecclesia beati Pauli doctoris gentium proluliraus.
rannice. devastantibus hominibus , cura iramensa Et idcirco nullus vestrum ejus iniquis operibus fa-

populi muUitudine Romara vcnil nos autem iUum : vcat, quin potius linerc arguat, si apostolicae sedis

quasi dilectura amicum apud beatum Petrum apo- vultis semper fulciri auxilio. Quapropter hsec omnia,
stolorum principem honoritice recepimus ; sed ipse ut veslris suf^Vagancis episcopis cognita faciatis,

quasi ovih pelle indutus, solita repletus nequitia, incunctanter hortaraur sancliraoniam vestram, qua-
munereque corruptus ingcnli, contra nos insurgerc tenus ipsi, qui membra corporis Christi existuut,

non dubitavit {Aimoinus, lib. v, c. 37). Nam porlas vobiscum pariler pro apostolicae sedis exaltatione
civilatis Roraan.T violcnter , iraoque fraudulcnter studeant desudare.
cepit, totamque urbem Romam ; ac per dies pluri-
CVIII.
mos homines suos ita arctius retinere fecil, ut ne
Vn MlCfI.\EI.E.M REGEM BLLG VRonUM.
proceres Roraanorum, nec episcopi sacerdotcs,
et
g ( Anno 878.1
neque etiam familiares nostri ad nos nisi maxima
supplicatione exeundi facuHatem haberent. Cibaria .Missn per Eugeniuni et Pauluin episcopos raense Aprili
die XVI, indiclione xi.
etiam nostra nobis venire instantissiraeprohibebant.
Venerabiles item episcopos, presbyteros atque dia- Dolet quod Grffcos sequntur ; hortatur nd Romnnce
EcclcsicE gremium redeundum : tum de donomisso
conos religiosos monachos cum hymnis et canticis
quemdamper sub-
gratias agit; poslremo Scrgium
spiritualibus, sacrisque htaniis ad ecclesiam princi- reptionem ad sacerdotium et episcopatum promo-
pis aposlolorum venientes, heu, proh dolor ! more tum, dcpositum fuissc significat.
paganorum conturbaverunt , et fustibus coedenles Micn.VELi rcgi Bulgarum.
nequiter disperserunt. non sinentes illos exire debi- Spiritualibus tc visceribus cdUo gaudebamus, et
turaque Deo sacrificiura offorre. Iniraicos quoque pro salvatione tna gratias agebamus; sed nunc astu-
atque infideles sanclae Romana? Ecclesiae et nostros, tia malignorum decepto, Irislamur et ingemiscimus

quos una cum vestro consensu et subscriptione bis verentes et pertimescentes ne si forte Graecos se~
ac tertio jam excommunicalos damnatosque habe- cuti fueritis, cura illi in diversas haereses et schi-
mus, super nos temere conduxit , eosque in urbe sraata solilo more ceciderint, vos quoque cum ipsis

Roma sine nostra voluntatc imraisit. His itaque nos in erroris profunda ruatis ; et sicut serpens seduxit
prejudiciis et injuriis rauhiplicibus gravati, cum tota Evam astutia sua, ifa sensus vestri corrumpantur et

sede apostohca tristes adeo per dies multos cxsliti- cxcidant a simplicitate el castitate quoe est in Christo
mus, ut nequaquam nobis aliud agere uisi flere lice- Jesu. Nam te, tili, Mosaicis rogo verbis, interroga
ret : nam ipsis diebus nec vestis fuit super aUare patrem tuum, ct annuntiabit tibi : scniores tuos, et
sancti Petri, nec aliquod ibi nocturnum vel diurnum dicent tibi {Deut. xxxii). si aliquando Graeci sine hac
officium ex more celebratum. Nunc eliara minatur vel illa haeresi fuerint : et cum non inveneritis eos
nobis pejora inferre, nisi ejus obtemperemus humi- ab aliqua hseresi aliquando liberos exstitisse, oportet

liter voluntati. Unde sanctitatem vestram pio fra- vos eorum fraudes et consortia fugere, ne cum illi

terna! dilectionis aifectu conjunctam hortamur ut erraverint, vos erretis, et cura illiad blaspheraiam
pro tantis afllictionibus et miseriis capili noslro versi fuerint, et vos etiam tidei rectae blasphematores
iUatis, ex lotis proecordiis vestris nobiscum pariter inveniamini; nec erit qui vos postmodum corrigat
condoleatis, et contra evidcntissimum, et imraanem vel ab errore reducat : et hoc est, mihi credite, fili

inimicum nostrura consurgere toto annisu studeatis quod dolemus hoc est unde nocte et charissime, ;

Nos namque illius non valentes sustinere tantas in- die pro vobis soliicUi sumus non gloriam ex vobis ;

sidias, quia per tcrram ire nequivimus, per mari- vcl honorera aut censum procul dubio exspeclantes,
num iter, Deo propitio, in Franciam proticisci dcbe- D cum vos potius et non vestra qua?ramus nam non :

mus, gloriosos scilicet reges deprccaturi ut ecclesiam patrijc regiraen et reipublicae nioderamen adipisci
sancli Potri et civilatem Romanam, totius mundi cupimus, sed dia'ceseos ejusdem regionis curam et
capul et dominam, a lantis oppre>sionibus et caL- dispositionem more pritco resumore volumus , ut
niitatibus liberent, salvamet (luietam sinant raanere, solliciludinem, quam universis debemus Ecclesiis,
polentique manu ab hosiium quas patimur insidiis tanto pro eadem dioecesi solertius excrceamus
lueantur; nec nos ob aliud illuc iluros, nisi pro anliquilus pertinuisse non ignoramus, tantoque pro
coinmuni salute, procul dubio credite. Sed sicut vestraj salutis custodia instanlius vigiiarc valeamus,
veiidico raultorum relatu didiciraus, cura nos de quanlo ut confirmet hoc Deus quod operatus est ia
urhe Ronia fuerimiis egrossi. c.Tptumque iter cgeri- nobis enixius nobis oplandum est, et districtius a
mus, audimus euradem Lamberlum satellites suos nobis divinitus oxigendura, clarius scimus, si circa
velle colligore, Roraaraque lursus expugnaJurura inslruclioncm et raunUionem vestram desides, quod
adiip. Nos voro lioc scienles, anathematis senten- absit, fiierimus inventi. Rovertimini ergo ad bealum
 ,

',69 JOANNIS PAP.t: Vlll. 7b0

Petrum apostolorum primum, quem amastis. quom A ruit. Igitur scitote, cliarissime. si cx hoc ad Graecos,
elegislis, quem quaesislis, cu.jusque in necessitatibus quod averlat Dominus, convorsio vestra fuerit, par-
palrocinium percepislis, et tliienta doctrina; salul.ui- lom vosiram diviiiilus cum liis ponendam qui pri-
ter et convenienter liausislis ; i^ujusque vos prote- mam fidom irrilam faciunt, et cum h:s quorum H-
ctioni cum subjectis oninibus commcndastis et tra- benter amph^ctiinini porlionem. Porro si nos au-
didistis. Dcne fjtddem currebatis, cum Apostolocla- dioritis, et ad sancti Pelri gremium redieritis, ut
mamus, quis vos fasmi/ivit veritatinon obedirc '! y Gal. fihos vos araantissimos expansis sinibus rccipiemus,

III.) Sed et ipse per se Dominusdicit : Nemomitte^is et exertis brachiis ampleciemur, et in visceribus
manum suam in aratrum et conversus retrorsujn, Cbristi dilcctionis semper liabebimus et si qua ;

aptus est in regno cfflorum {Luc. ix) non aulem di- ; sunl sancta, si qua salubria, si qua congrua, vobis et
cimus quod non una sit fides, unum baplisma pro vobis ofTerrc atque impenderc non cessabiraus.
(Ephes. iv), unus Deus nostor parileretillorum, sed Xenium nobis cx vobis transmissum; quondam re-
quia in eis sa?pe, praesule Constantinopolitano, vel ligiosi habilus Urso doferenle, susccpimus; de quo
imperatore, aut plerumque utroquo, auctore facto beniguilati vestrse gralias agentcs, Deum laudavi-
hacreseos, plures qui sub ipsis sunf, adulatione aut mus, qui te nobis dcvote munus offerre docuit ;

certe timore, iUis efficiuntur consimiles gtemotipsum cito totum, ut confidimus, el perfectum
; et vae lunc
eis est qui societatem sequunlur eorum. Dic itaque, daturus. C«lerum gloria vostra sciat Sergium ou-
rogo, charissime fili, quid faceres lu, vel populus nuchum, qui cuni gcnere Sclavus esset, et multis
luus, si lemporePneumalomachiMacedoiiii Conslan- pravilalibus irretitus , saccrdotium per subreptio-
tinopohtani antislilis, quando ot impius illic inipe- nem oblinuil ; et post etiara super aliis detcctus et

rabal Conslantius, essetis eorum socielale Irnontes; convictus excessifjus, ab episcopo tunc suo deposilus
nonne dognia ejus contra Spiritum sanctum blasphe- fuisse dignoscitur, et post indigne satis a Georgio,
mans cum illis sequeremini ? Quod peccatum, at- qui falso sibi opiscopi noraen usurpat, ad episcopa-
testante Doraino, non remittitur necjtie hic, neque in tura Belogradensera proveclus est , aposlolorum
futuro (Maith. xu). Nonne horum pollulam so-
si principum , et sanctorum canonum auctorilate

cietatem haberetis , et pravam doclrinara nihilo- eliara noslri esse senlentia decreli depositum : quod
minus liaberetis ? ac per hoc et vos cura ihis, quasi tam vobis quam vestrae omnium generahtati cano-
fasciculi colhgati ad comburendum, aeterno igni re- nico patofacimus, ut hi qui alijiciuntur ab ahis non
servarcmini in diejudiciicruciandi Credimusautem ? recipiantur {JSiccen. c. o) : ne, quod non optamus,
quod jam vos non lateat nunquam apostohcam beati simili cura eis poona judicii tenantur astricli. Data
Petri sedem ab ahis sensibus reprehensam,cum ipsa die XVI mensis Aprilis, indiclione xi.
alias omnes praecipue Constantinopohtanam, ^
, et CIX.
saepissirae reprehendes, aut ab errore hberaverit, AD PETRIM COMITEAI.
aut certe in his qui resipisccre noluerunt, sentcntiac (Anno 878.)
suae judicio conderauaverit. Noli ergo sequi Gi^tcos, Missa pcr Panlum et Eugeniuiu ejiiscopos, mense Aprili,

fili charissime, quia arguraentis sempor fallacibus die XVI, Indictioric xi.

student. seraper dolosis inteiidunt versuliis, ne forte Hortatur ut Michaclcm rryem ad Romance Ecclcsice
vobis quod genti contigit Gotliorum contingat : quae grcmium revocct.

cum a paganorum errore cuperet hberari, Christique Petf\o comiti.

episcopum incidit formam pietatis
fidei sociari, in Dilectissimo fiho nostro Michaeli Christianissimo
habentem, virtutem aulem ejus abnegantem, qui eos regi apostolalus nostri mittontes epistolam, dignura
dum a pnganisrao hborat, Arii blasphemiis implicat ;
duximus ut et tuac quoque gloriac scribereraus,etge-

sicquc illi, durn incaute qn;crunt errorera fugoro, in raitus nostri cordisaporircmus, quosassiducpatimur,
errorem incidunt ; et caocum ducem soquontos, cum suspiranles et stupore nimio admirantes quomodo ipse

illo coi^ci facti iu Arianae pravilalis pra'ci])ilia dola- sapieutissimus rex ct vos ipsi averti potueritis, et a
buntur cl lioc est unde Graocorum cavonda osse
^*
:
recla somila dechnarc, atipio a sede boati Potriapo-

pnedicamus consorlia. Corrumpunt enim, utPaulus D stolornm summi recedorc sui, sicut Evangolium re- ;

apostolus ait, mores bonos colloquia mala (I Cor. fert (Matth. xvi), non caro et sanguis, id cst iiumana

XV). Qui etsi aliquando loquuntur aliquid boni, noli sapientia, sed ipse per se Pater Filiuin proprium re-

mirari, quia ot dfcmones confitcbantur Filium Dei velavit, cum alii hunc Joannera ahi Eliam, ali-
{Matth. XVIII) ; sed ipso illos potius lacoie pryecipie- Jeromiara aut unura deproplictis oxistimarcnl. Serip-
bat, ne quis eos audirot vera j)r.'rdicanlos, so^iuere- bimus crgo tibi tanquain iamiliari et charissimo
tur errantos. Convei-timini igitur ab beatum Potrum nobis tu onim in hac causii piimus
; ipsi rogi pra)-

apostolorum principem, qui piimus cognovil ot con- cursor (!t diix auctore Doo fuisti : tu intor ilium ot

fessus esl Filium Dei qui oves Dominicas regondas;

nos niedius discurrisli, el Dco gratias, cuncta quaj

accepit, el ut has ad aeterna pascua vila) inlrodu- ad salulem geiitis illius acia sunl, non sine luo cer-
ccre posset, el hic hgandi solvendique poloslalcm, tamine acla sunt, ct (luol el quantos labores pro

et iliic rcserandi eis claves coelestis regni pronie- instruclione vostri nos assiirapscrimus ipse non

Socrates, lib. v, c. 27 ; Tlieodoret., I. vii, c. .32; Sozomenu^, 1. vii, c. 5";

 )

761 EPISTOL.E ET DECRETA. r62

bene quidera in nobis delectabaraini, et Aloquere, et exhortare ia Christo Jesu, ut pro ac-
nescis. Et
spirilualibus gaudiis et profeclibus fruebamini; sed cepto et multiphcato familiaritatis talento in gau-

nescimus quis vos de caetero deceperit quis orga- ;

dium Domiui uostri merearis intrare. Nos vero, si

num factus diaboli, qui olim per serpenlem Evam nos audieritis, quia vos tanquam fratres ot filios

seduxit,vos a recto itinere callida suasione retraxe- sumrao amore dihgimus, de lucro veslri gaudebiraus
rit, unde non parum dolemus nec leviteranxiamur ;
et superexsuUabimus; sin autem, diceraus orani

et idcirco te, virorum optime, cohortamur, loquere Ecclesiae, et sicut Dominus prapcepit {Matth xviii),

ad aures ejusdem dilecli fiUi nostri regis ciii ot ;

vos tanquara etnichos pubhcanos habebinius
et :

Dominus ipse ad aures praecordiorum loquatur, ut et tunc vo5 vidoritis, cuni in varias crrorum lenta-

primam fidem non faciat irritam, ut anle se gra- lioues incideritis. Missa per Paulum, et Eugcnium

diens, retro nequaquam respiciat, viara qua ambu- revereiid.ssimos et sanctos episcopos. Data mense

labat non deserat, evangehcam legat historiam, et ApriU, die xvi, indictione undecima.
videat ibi praecipue soU Petro, ahis ista vel illa opi- CX.
nantibus, Chrislum Dei vivi FiUum revelalura et AD QUEMD.\M EX NOBILIBUS BULGARIS ^.

singulariter dictum : E(]0 pro te rogavi, Petre, ut (Anno 878.

non deficiat fid>s fua {Luc. x\ii). Ergo ii, i^^i^ "^'^^
q Ejusdem argiimenti, suntfiuc fere eadem verba
iUis falsa pulaulibus, Petro verilas pra^cipue revelala (jute in superiore.
est, et si pro fide Pctri oratura siugulariler est a Christianissimo rcgi aposlolatus nostri raittentes
FiUo ne deficeret, consideret sapiens rex quam lau- epislolara, dignum duximus ul el luae quoque gloriae

dabiUterprimum fecerit Urbem quserensad quamiste scriberemus, et gemitus ac dolores nostri cordis

talis et tanlus aposlolus vcnil et prscdicavit, cui, Pa- aperiremus, quos assidue patimur suspirantes, et

tre revelante, verilas FiUi palefacla est, et cujus Udes, trisles penitus incedentes et stupore niraio admi-
quia Filius rogavil, non defecit. Ad hanc quippe ranles, quomodo ipse sapienlissimus rex et vos ipsi

Romanam urbem post Antiochia;, quam in transitu averti polueritis, et a recta semita declinare, et a
visitavit, fundalam ecclesiam, tanquam ad mundi do- sede beati Pelri apostolorum principis omniuo re-
minam properavit et iUic consequenter Filium Dei
; cedere ; cui, sicut EvangoUum refert {Matth. xvi),
quem non carne vel sanguine, ut praediximus,
vivi, non caro et sanguis, id est humana sapienlia, sed

sed eo revelante, sicut veraciter cognovit, veraciter ipse per se Pater Filium proprium revelavil, cura
et praedicavit : super quara etiara soUdara confessio- aUi hunc Joaunem, alii EUam, aUi Jeremiara aut
nis petrara suara Dominus Ecclesiam fabricavit et ; unum ex proplielis existimarent. Scribimus ergo
haec est petra iUa supra quam, ut Saiomon ait, scr- ^
tanquam fratri ojus ct charissimo noslro. Nam
pcnUs non invenitur vestigium. Pro bac itaque pu- '
cuncla quae ad salutem gentis vestrae a nobis acta
rissima fide beatus Pelrus Romae moralus, in hac suut, et quot et quanlos labores pro inslructione
stabilivit Ecclesiam, et sede apostohca diutius gu- vestri nos assumpserimus, ipse profeclo oon nescis.
bernata, pro hac fide decus mortis assumpsit ; sic [ue Et bcne quidem primum in nobis delcctabamini et
sanctara Romanara Ecclesiam in hac fide fundalam spirilaUbus gaudiis el profeclibus fruebamini ; sed
proprio sanguine cum Paulo, qui ab Jerusalem usque nescimus quis vos de caetero fascinaverit, quis
ad lUyricara regionem, sciUcet in qua nunc vos ha- deceperit, quis organum factus diaboU, qui oUm
bitatis, Evangelio replevit, Domino Deo consecravit per serpenlera Evam seduxit, vos a recto itinere
et dedicavit ;
qua fide tanto intra breve tempus caUida siiasione retraxerit. Unde non parum dole-
Romani creverunt ct Uoruerunt, ut praclatus egre- mus uec leviter anxiamur : et idcirco le, virorum
gius aposlolus raox in principio epislolarura suarum optime, cohorlamur, loquere ad aures ejusdem di-
pro ea Deo gratias agere et denuntiare praeconia lecti fihi nostri regis, cui et Dominus ipse potius ad
videatur (Rom. i). Hancr itaque fidem fugere sem- aures praecordiorum loquetur, ut primara fidem non
per et suade, charissime, pio regi sitire : hanc non faciat irritam, ut ante se gradiens, retro nequaquara
alibi praecipue quaerere nisi Romae, ubi plantata cst rcspiciat, viam qua ambulabat non descrat, evan-
et radicala a beato Petro, qui iianc, ut supra oslen- D gehcam legat lustoriam, et videat ibi pracipue soU
dimus, sicut veraciter cognovit veraciter et priedi- Potro Christura Dci vivi FiUura revelalura. Ad hu-
cavit quoniam sicut aqua nunquam potosl alibi
: jus ergo bealissimi Pelri sedem alacri pectore rex
tam munda vel tam iiinpida quemad nodnm in fonte Chrisliauissimus redeat ; el sicut servus, cum quid
unde originem protrahit, inveniri, ita ct fides nun- sumpserit noxium, desiderat ad fontes aquarura
quam omnino poterit alibi tam pura vel tara nitida {Psal. XLii), ita desideret et sitiat anima ipsius ad

reperiri sicut in Ecclesiae nostra? vivario, ubi eara salutifera ejus doctriuae fluenta. In q lo pio tua la-
non tecta perslillantia, quibus Uligiosa rauUer, id est boret opere prae cunclis solertia, ut non soium fra-
haprctica pravilas, comparalur; sed iUe polorum trem charissimum lucrifacias, sed et de saiule ora-
claviger uberlim et purissirae congregavil, qui ex nium vestrum ipse mercedum praemia consequaris.
hanc ctEUlus hausit et Umpidissimam
ipso fonle vivo Nihil enim piacet Deo plus his qui ab errore con-
conservandam mandavU. Ilaec, charissime, pio regi verli faciunt homines, vcl qui ad justiliam erudiunt

'
Hac cpistola apud Mansi perperam inscripta est : Michaeti glorioso regi fiulgarum, ut ex contextu palet.
 , ;

76T JOANNKS FAFA VI JI.

plurimos. Et ideo pro tam sanclo labore, beato A nis contubernio sequestrare, i« prompfu habentes,
Petro clavigero regni ciplestisintercedente, operies, secundum Apostolum, omnem ulcisci inobedientiam
sicut scriptum cst (Jac. n), rnultiludinem peccatorum, (I Cor. \) ;
qui eliam dicit Si qtiis non obedit verbo
:

et stabilieris quasi ca?li tirmaraentum et dies aeter- nostro per epistolam, hunc notate, ut non com-
nitatis. Sed ct nos interim te in devotorum numero misceamini cum eoill Tim. iii) ; sed quia sedis apos-
filiorura habebimus, et confessionibus aposlolo- toliciP moderalione utentes ; spiritu lenitatis potius
rum principum memoriam tui jugiter commen- quam scverilatis erga correptionis tuae flagramusaffec-
dare nuUatenus omittemus. Data mense Aprili, in- tum, ecco tertio canonice per missos et syllabas com-
dictione xi. monemus, ot hortamur, et protestamur, ut nullani
CXI. omnino moram perpessa, strenuos viros in regionem
AD lOXATIlM PATRIARCIIVM CONSTANTINOPOLITAMM. Bulgarum dirigat, qui per totam patriara peragrantes
lAnno 878.1
quoscunque illic repererint qui a te vel a sunjectis
Tertio Jam commonet, ne Bulgarum regionem ad
tibi consecrationis munus accepisse dicuntur, sine
Ecclesiam Romanam jam anth/uitus pertincntem
tisurpet. et eo, vel ab ejus suffraganeis in ea rc- quavis dilatione reducant : itautintratriginta dierum
gionc consecratos episcopos intra triginta dics spalium nulkis episcopus, nullus omnino clericus.
educat: et nisi post duns mensesparucrit,
llinc quj ^,33 ordinationis, imo inordinationis sunt, inter
Dominici corparis ct sunguinis communione. et
omnesBulgarum fines inveniatur. Non enim patimur
si persevcraverit in contumacia, pairiarcliali
etiam dignitate privat. eos quos ibidera tu iUicite constituisti, quos et ab
Reverentissimoconfralri uoslro Igxatio patriar- aposlohca esse jam sede hujus rei gratia constat

ch;p Constanlinopolitano. excommunicatos, errore suse praevaricationis corda

Secundo jam sedis apostolicaj htteris probaris novorum Domini famulorum inficere : quos videlicet
admonitus, et per missos ejus conlestatoriis con- in fide instructionis raanu plantavimus, et aqua
ventus hortatibus, jure tibi Constantinopohlana> sahilarisfontis doctrinarum rigavimus, atque horum
dioeceseos, (luod per ejusdera prima; scdis auctorita- auclori Deo ad incremontum spiritus dandum, ul
tem et favorem, annuonte Deo, receperas, rite con- sit omnibus priraatum tonens, obtuHmus.
ipse in

tentus, uhra prafixos tibi ex canonibus liniites prse- Porro si iutra triginta intervalla dierura omnes quos
sumptionis pedem non tenderes, nec anti^iuos ter- vel tu, vol episcopi lui consecrasse in ahquo gradu

mimos quos posuerunt patres tui aliqua usurpatione pulaulur Ecclesias, a totius regionis Bulgaricae

Iransferros. Nuhus autem ignorat rcgionom Bulga- lerminis non eduxeris, et temotipsum ab omni
rum a sancta' raenioriso Daniaso papa, el doincops ecclesiastico iUius jure ditoceseos non subduxeris.

usque ad paganorum irruptionem a sedis apostohcne p tandiu sancto corpore ac pretioso sanguino Domini
nostri Jesu Christi post duos menses a dic nume-
praesuhbus, quanlura ad occh^siasticie j)rovisionis
attinet privilegium, moderatam. Pr^sertim cum randos qua luijus epislolac tomura accoperis, esto
hoc nonnulla scripta, sed prapcipue diversorura pon- privatus, quandiu his obstinatus decrelis nostrls

tificum Romanorum res gestac quae in archivis anti- rainimo obcdientiae colla submiscris. Jam vero si

quitus nostrae reservantur Ecclesiae, clarius atte- portinaciter inhac indisciphnationo atque pervasione

stentur. De his autera quae behica clades et gravis- permanseris, et episcopos et quotquot iUic vel illi

simi hostihlatis incursus intuhsse noscuntur, nil vel tu consecrasse videris, foras illinc minus oxpu-
praestantius scntiendum est quara quod clarissima leris, omnipolontis Doi judicio ot beatorum aposto-
Ecclesiae luba, sanclus videhccl Leo nostra^ sodis lorura principum auctorilato nostraequo modiocrita-

antistcs, cdocuit et decrevit, cum ait {cpist. 80) :

tis sontentia, omni palriarchatus esto dignilate,

Adhibenda, inquiens, curatio cst, ut vulncra (|u,t quam favore nostro recepcras, alionus ct cxsors,

adversione hostihtatis illata sunt, rchgionis raaxime nuUo penilus summi saccrdotii privilogio pracditus
sanentur. Qm stalu rcrura auxihanle vel potitus. Dala mense Aprili, indictione xi, missa
ratione ,

Domino, in mchora converso iterum dicit : Remolis per Paulum et Eugenium cpiscopos.

malis quae hostihtas intulil, unicui(]ue id quod logi- CXII.

lime habuit, roformctur; omniquo studio procuran-
^ AD KPISC^OPOS ET CLERICOS C.R.ECOS.
dum cst ut rocipiat unusquisciuc quod proprium (Anno 878.1
est. Et rursus : Quod belhca necossilate lurba-
Declarat eos excomniunicatos quod Bulgarum regio-
tum est, pacis remedio reforraetur. Sed haec, reve- nrs invadcntcs illicitasibi ordinationcs fcccrint
rentissimcfrator, omnia clausis oculis relegisti, dignitatc ciiam prirandos.nisi intra triginta dies
sanctorumque Patrum decreta calcanco temerario cx omni liulgarica rcgionc deccsscrint. Si quis
autcm parucrit resiilncndum ci cpiscopatum
,

conculcasli, ac raultipliciura tibi bcneficiorum sodis

dccernit qucm in Grwcia liabebat ; ct si nulluni
apostohcro pi-cstitorum oblitus, contra camdom antea habcbat, vacantem, si dignus est, cidcm
sanctam sedum, benefactricom vidchcot tuam, ot confcrri jubet.
orcctus os, priscain dicocesim in regiono Bulgarica Oainibus opiscopis ot c;eloris cloricis Graecis

ronstitulam ilhcila pcrvasiono sul)ripicns, et in Bulgariir diocccsos iuvasoribus, ac por hoc excora-
alienara raossem contra divinas leges mitlerc falccm muuicatis.
non renuens. Unde merito post primara el secundam Miramur vos el volu>mentor obslupcscimus san-
commonilionem a iioslrae to dol)uernmus communio- iMorum Pnlrnm onnonc^ obluratis oculis relcgisse,
 :

76o KPISTOL.E ET DECRETA. 76«

et calcata coascieiUia, terrainos aeternos a Patri- A minus imperatoria dignitate, secundiim Apostolura
bus positos transtulisse, et id alienam messem quiait /Emulamini charismata meliorail Cor. xii),
:

judicii falcem misisse, in Illyrici provincias, quas coutenti, etiam angelorum estis ministerium imitati,
nunc Bulgarum nalio retinet, ingredientes, et ordi- dum pacem in terra bonae volunlatis horainibus ex-
nationes illicitas perpetrantes, cum et sacra concilia optatis, et beatos per id ac coelura vos visuros luce
sub sede beati Petri apostolorum principis, has olim clarius demonstratis. Utraque siquidera epistola ve-
provincias deguisse patenter innuant, et rerum ges- stro pontificio nostro raissa hujus vos flagrare desi-
taruraa sancto Damasopapaconscripta manifesle de- derio patenter insinuat, et hanc vos ad statura Ec-
tauntient. Et statu causarum, Deoauxiliante, in melius clesiae, unde pravorum dissensione repulsa est,

jam pridem converso sedes apostolica sit ab eis qui inhianter velle reducere, indicio evidenti deraon-
hanc habitant regionem recognita, requisita et A Deo quippe provectura imperiura vestrura,
strat.

multis precibus invitata : nosque illuc episcopos et quod eo auctore, justitia et Iriumphis ornatis, minus
inferioris ordinis sacerdotes cum praeceptis sedis nimirum vahdura rainusque gloriosum pulatis, nisi
apostolicae miserimus, et mullos labores pro instru- eliara surama condecorare pace seu concordia sata-
ctione iUius regionis arripuerimus. Nam el si quidam gatis. Nos autem, dilectissirae. audienles in Con-
veslrum clandestina iUuc sorte venerunt, apte de r> stantinopolilanam Ecclesiam dissensionis adhuc
illis dicere possumus illud Doraini dictum asseveran- scandala fluctuare, nonnullosque rehgiosi habitus
tes : Omnes qui ante me venerunt, fures fuerunt et viros hac illacque dispersos atque dejectos ignomi-
latrones (Joan. xi. IpsequippeDorainus per prophe- niose tractari, merito ingeraiscimus et multa moesti-
tara dicit : Veniebanl et ego non mittebam cos. Nam tia fatigaraur ;
praecipue pacem sentiraus ilHc conti-
quidam aulem arabilus et avaritise causa illuc nua contenlione turbatam, quam per rauUos sedis
accessuri profecli sunt, non autem vocali, nec aposlolicae labores jara credebaraus jedificatara ; et

invocati, licet nec sic in vestrara vos dioecesim sacratos quosdara diversas injurias didiciraus passos,
ad aliquara dispositionera faciendam introire conve- quos ab omni oppressionis fasce sperabamus ereptos.
nerit. Quia igitur contra sacras vos raultipliciter Portamus quippe omniura onera qui gravantur, imo
egisse regula deprehendimus, excomraunicaviraus portat haec in nobis amator vester beatus Petrus
vos, et eslis excoramunicali. Quisquis autem ex apostolus qui nos in oranibus sollicitudinis suae pro-
vobis intra triginla dierura spatium cognitae hujus tegit ac luetur haeredes sed quia et professionis
:

aposlolicae sanctionis, omni Bulgaricac regioni non nostra; ofticio cura Jeremia nihilominus dicitur :

cedens, in ea quamlibet ordinationem vel disposi- Eccc constitul te hodie super gentes et super regna,
lionera patrare ultra praedictum spatium obstinale ut evellas et destruas, et disperdas, et dissipes

prcBsumpserit, sanctorura Palrum aucloritale nostri-^-^ et plantes (Jer. i), et eliam veslra pietas ab aposto-
que sententia proprio caret ofticio, non nisi
judicii latu noslro prohoc ipso personas poslulat. Ecce stre-
resipiscenspoenam evasurus, aut veniara aUquo raodo nuos e latere nostro viros dirigimus, qui si qua illic
speraturus. Si quis autera veslrum hurailiter ac obe- inter haec diligenli studio deprehendant, et his radi-

dientur his salubribus raonitis nostris parens, citus, secundura Domini raandatum, evulsis, des-

Bulgarica) locum dederit dioecesi, noverit nos decre- tructis, dispersis et dissipatis, pacem et unitatera et

visse sibi episcopatura restitui quera eum in regione charilatem et congruenler ajdificent siraul et plan-

Graecorum prius habuisse constiteril : porroel si nun- lent.Nara quomodo habere poterunt charilalera, qui
quam habuit, vacanlera illi tribui ; si tamen talis per- dividunt unitatera ? nos autcra pro Chrislo legatione
sonasitcuinullain hocregula Patrum valeat obviare. procul dubio fungimur, cum paci Ecclesiae studium
Missa per Paulura et Eugenium episcopos. Data irapendere procuraraus. Quia vero Deo amabiles
die XVI raonsis Aprilis, indiclione xi. vlros, quos norainatira litteris expetitis, quibusdara
incommodis impedilos destinare nequimus, misiraus
CXIIl. reverendos
Paulum ot Eugenium sanctissimos et
AD BASILILM IMPER.\TOREM. quorum
episcopos, dilectosque consiliaros noslros,
( Anno 878.)
D nobis et fides probata et scientia manifesta est

Dolet Constantinopolitam Ecclesiam schismaie ad- quibus scriplo dedimus in raandalis ut, oranibus
huc laborare ; qua de re legatos mittit. simullatibus sopilis atque sedalis, qua^ ad pacem
Missa per Eugenium et Pauluna revercndissimos episcopos. sunt, sanctorum magistra regula Patrum, toto cona-

Dileclissimo nobis et desiderabili filio Basilio raine construant, et orani contenlione sublata, justi-

Chrislianissimo et tranquillissirao imperalori. tiae Iribuaut, Deo, propilio, palmani, hoc duntaxat
ad laudem Deiagentes, et ad pra?coniorum vestro-
Benedictus Deus et Pater Domini nostri Jesu
rum cumulum, sicut vos agere de die in diem decet,
Christi, Pater misericordiarum et Deus totius con-
solationis, qynmiscTlus et consolatus estnos in prae- addentes. Verumtaraon ignorare pium imporium ve-
strura nolumus nos apostolica; sedis pra>copisse
senli saeculo nequam (/// Cor. i); visitans et redemp-
lionem faciens tam pium tamque benignum iraperii ve- legatis, ut causa lantum visitationis gloriosum ejus-
dem provinciip * principem adeant, et de optata
.stri corau satulis erigendo in domo David (Luc ii),

Christi videlicet pueri sui. Vos enira, fili charisslme. ' Forte loquitur de rege Bulgarorum.
 :

76"; JOANMS PAP.t VIII. 768

mernoria ei apostolotiim, ut condecet, expletisofficiis A quanquam gaiidendum sit quoniam eumdem, post fe-
persaUitalioni^ edicant. Ideoqusrogamus ul aditu eis licis cursura operis inter angelorum coctum paradisi
annitenlibiis vobis conces^o, talem illis induslrium susceperiut prcemia vitce perrerinis, flendum nihilo-
virum [deext tradatis aut quid s''mile] qui eosusque miuus convenil quod lantum adjutorem Ecclesiarum
ad praedictum principem salvos ducat at luereducat, Doraini ditfusarum in orbe prgesentia corporali, heu'
facta in scriptis de ea minime iterum usurpanda proh dolor amiserimus. Praesertim cum hoc in
1

professione. Oplamus vos per multos annos in tempore sancta Romana Ecclesia, mater omnium,
Christo bene valere, et de barbaris jugiter hostibus qu.ie meae mediocritati commissa est, Jesu seterni
triumphare, spiritualis et desiderabilis et Cliristia- dispositione consilii, in quo ut cum .\postolo pace
nissime filii semper Auguste. Data indictione xi. quorumcunque dixerira, fines sa^culorum devenerunt
CXIV. (I Cor. x), in tot persecutionibusatque adversitatibus
AD EUMDEM. diu lacessita, domesticorum debacchatione fatige-
(Anno 878.) tur, ut cogar cum Propheta erurapens exclamare
Vt legatix a se missix fidem adhibent, et opem. Veni in altitudinem maris, et tcmpestas demersit
liomanre Ecclesla; ferat. me (Psal. lxix) et rursus ; : Domine, libera animam
Dileclo filio semper in Domino triuraphanli Basi- g mcam a labiis iriiqais et a lingua dolosa (Psal. c\).
Lio piissimo imperalori Augusto. Sed vos, fili charisssime, hortor ac raoneo paterno
Scimus, venerabilis imperator, scimus el omni- amoris atfeclu, ejus imitari in Ecclesiarura exalta-
raodo novimus vos prudentia po'Iere, tequilalem tione vestigia vitae spiritalis, cujus floris decore na-
diligere, pietatem exlollere, direclijnesplantare et tus regia dignitate exislis. Primum ut pacisunitatem
vitia evellere. Scimus ct ji juido credimus vos san- vinculumque charitatis cum fratribus vestris, nirai-
clae Romanae Ecclesiae vigoremetdecus velle augere, rura Ludovici regis Bajoariorura filiis, curaque fide-
tribulationes gemei'e, anguslias dolere, el necessi- libus Christianis tenens, deranm contra insanientis
tates pio iutiiilu, quantum ad vos pertinet, amovere. rabiem, atque tyrannos, paterno provocatus exem-
Hujus rei gratia, maxiniain de vobis iiduciam assu- plo, virtutem roboris, Christi auctoritalc, in defen-
raentes, quidquid eamdem sanctam matrem vestram sionem matris vestr<iR, a qua et potum pra^dicatio-
Romanam licclesiam oppida alligit et lacerat, vobis nis in proavis, et infulam iraperii accepistis, mcdul-
singulari quadam spe commitlimus aucli.uidum et lilus virililerqueeffundere valealis. Quia, quod dici
corrigendum. Tamen ne vos, quos secretorum no- sine lacrymarum imbre nullo modo potest, prodiit
slrorura couscios esse cupimus, lateat quod his die- in hoc tempore apud nos ex massa peccati radix ac

bus conlra Doi voluntalem contraque salutem totius lomes nequissimae perditionis Larabertus, Widonis
Christianse tidei, ac contra privilcgium sanctro Ro- quondam Spoletani dicis horrendus filius, falemur
raans! Ecclesia), seu contra morem reique puhli cae raembrum Antichristi, qui adversatur et extollitur
statum Romae peractum est, hismissis noslris Paulo derogando adversus ortum regalis progeniei, et se
etEugcnio episcopis verbotenus vobis dicenda com- lurpis lucri cupidum clandestina machinatione,
misimus. Quaevos itacredere deprecamur ac sinos rapacitatis ardo.e, nunc huc atque illuc lergiver-
vobifcum loquamur et credentes, si nobis ferre
, sando, cura moecha sorore Rolilde, cumque com-
opem, vel aliquam consolationem valeatis, et veluti plice suo infido Adelgerto marchione, imo patriae
dileclus filius revcrend;c malri assolet, omnimodo pracdone, ad facem, ut vera fama volitat, impu-
coriferatis deposcimus. Habebilis enim pro his san- dentcr, quod Deus averlat, sustollere Romani impe-
ctos ai)OstoIos adjulores, i-t nos possidebitis devolio- rii ; et nunc, utpote abominatio desolationis alquc
rcs veslros apud Dominum semper intercessores. perditionis iilius, capul scorpii et aspidis surda^,
Data IV Kaleudas Marlii [/". Maii, ul conatat ex su- destruit dilapidans, perque nequam suos dispcrdit
perioril>us], indictioue xi. praHioncs omnem terminura sancli Petri ac Pauli

cxv. prolectorum vestrorum, ubi et pro qua re oranes

AD IXDOVICUM BALIJUM REGEM. pene tiostrifidelesin paupertatem ac necossilalem re-

(Anno 878.) D dacli videntur, saciaraentisque ut sibi conspiient, el

Deplorat morlem Caroli imperatoris patris cjus ; ne ad noslrara occurrant jussionem, omnis terrilorii
Ii0'-lalur ut picem luibratcum recjibus consaric/ui- sanC.orum aposlolorum homines constringere non
cl Ecclcsia; inimicos perscquntur, prte-
iirissiiis,
omisit. Nunc etiam Tarentum legationedirecta paga-
cipuc Lambcrtum diircm, cujus dinis infcstiitio-
nes comincmorat ; dcniqnc in Gallinm. sc vcntu- nis, douaque transmitlcns, atque ab cis accipiens,
rum, ibiijue synoduin cclcbralurum sif/ni/icat. suppiiciler deprecalus est, ut sibi, cum signilicatum
LuDovico glorioso rcgi. lilio diva; incm»ria? Ca- fuisscl, plialangae Agarcnae ad perniciem Chrisliani
roli l\ imperaloris Augusti. populi quanlocius dcferant auxilia. Qualiter denique
Quaulo deindeamore diiectiouis pro tantorum bo- fraudc nequitia^, et per perjurium, in riuu Ecclesife
noruin virtutibus,el pro onuiipoleutis Dci (juotidianis uoslrae nos deceperit, urbcmiiue sacram iuvaserit,

genito:-em vcslrumdilexerimuscuhibus, iioium, Chri- hicca ideo [)raetereundo silemus, quia in alio opu-
sto conscienti.enostr.n lcste, absquelacrvmarum eifu- sculo ad omnium Chrislianorum notiliam, quOg
sione factorura reminisci nuUaleHus possuraus. Kt id circo anathemalis vinculis innodavimus, nonnulli
 ; ,,

(69 EPISTOL.E ET DECRETA. TiO

conscripta teueamus. Pro qua re, domiae fili charis- A stiis comprobatur {Prov. xvii) ; et bene nobis liliatio

sime, contra nova et inaudita in Christianis mala, adoplionis vestrae spirilualis favere valebit, si pacis

novuin jam fessus et faligatus cerlamiuis laborem, et unanimitatis cum fralribus veslris, Christo opi-
navalis scilicet peiiculi, tluctusque maris, assumere fice, concorditer lenere consulle salagitis vinculum ;

desiderans, me tantis periculis [edit. Rom. legit quia in vestra pacc, fatemur tolius po-
Christiani

assumere iter de transmetantis periculis, etc.] advos puli salus consistit ;

qua demum necessitate, quave

veniendo pro Ecclesiarum sanctarum omnium libe- fatigati angustia , relicta sede propria aposto-
ratione, juxta Apostolum, non faciens animam meam lici culminis, compulsi sumus Frauciam pelere
pretiosiorem quam me. Et ecce, quantum ad mei vosque patcrno aifeclu deposcere, quatenus una
ministerii regiraen spectat, non recuso pro Christi nobiscum positi de commuui salvatione sanctas Ro-
Domini ovium, ope ejus, liberationemori, dctrimen- manae EcclesiaD et reipublicfE statu tractaremus, in

tumque sufferre. Vos, qurKso obnixe, vos, tili cha- paucissimis nunc patefacimus, quia in alio opusculo

risiime, lacrymas meas ardmimque laborera aspicile qualiter nefarie sit peractum ad omnium Cliristia-

et ad defensionem sanctae malris vestrae vestrum norum notitiam reservalur conscriplum ;

quod luce
animum fideliumque vestrorum adhorlatione conlinua clarius advertitis. Lambertus Spoletanus perfidus

praeparate, et mecum unanimiter luris rapacibus g dux, Widonis quondam stirps perdilionis filius ,

baculos redargutionis studete tenere ;

quatenus, duce in quanlam superbiam pro cupiditate, ut fama vera
Unigeniti gralia, post longa temporum spatia, se habet, Romani imperii eruperit in noslris tribu- ,

cooperatores effecti nostri cerlaminis, de purpura lationibus alque angustiis procul dubio cognoscetis
terreni, imperii ad coronam venire valeatis perpe- ad liqiiidum. Romam siqu^dem clandestina fraude
tuara. Et epistolas reliquas, quas confratribus devotum venire se simulans, a nobis velut fiiius pa-
vestris, Carolomanno videlicet, et Ludovico, atque cis benigne susceptus: quid virulenti consilii corde
Carolo juniori, dirigimus pro talium adhortatione, gestiens [/". gereret] in craslinum sequentis diei dilu-
precaraur, gloriac vestiaedecentiara.easdem illis sine culum demonstravit : nam deputatis custodibus, ve-
mora destinare dignemini, omnibusque reverentissi- rum etiam satellitibus, ad portam Urbis quae ad
mis arcbiepiscopis, et clero tolius ordinis regni beati Petri apostolorum principis euntibus pandit
vestri, paterna peto adhortatione significari praici- iter, nullum uostrorum tidelium ad nos egredi pa-
pi(e, quoniam. Dominomiserante, apud vos synodum Caroloman-
tiens, cibos defei-entes coercens, asserit
celcbraturi sumus cunclis populis Ch ristianis perne num regem talia horrenda facere praecepisse.
sibi

cessariam.Quacunque nosse voscupimus, sanedein- Quod uou possumus credcre, quoniam ex

idcirco
ceps
,^-1— ~sumus acluri de
quoque, charissime
-- negoliis
-j^ .

fili,
—
ecclesiaslicis. Te
^- —
auctoritate
—
sancti Spirilus ^
veslra
.- —
extulit
progenienullus
f~G cervicem superbecontra
sedera, sed propter
1
hanc
Deum suppliciter colla
Dei nostri, ad vicem genitoris vestri domni Caroli submisit. Nos, fili charissirae, pro Doraini Ecclesia
perpetui imperatoris Augusli, a secretis constiluo et ejus ovibus auimam pouere cupientes, ecce mari-
meum consifiarium, qui, ut dici assolet, pars animae nos tluclus undasque salis ad vos veniendo per diffi-

meae fuit, et quaeque agenda sunt, coge adunaque cile iter assumpsimus,vobiscumque simul positi, Do-
consilium : quia iu fonte lui cordis primum intin- inino miseranle , universaie synodum celebrare
gendus calamus, deinde manus nostra formabit cha- disponimus lotius sanctae Ecclesiae vobis obsecun- ,

racteris apices. dantibus,provectum et exallationem loco percon-

CXVL gruo satagemus peragere.Quod, qua>so, regui vestri
AD LUDOVICU.M BAJOARIORUM REGIS FILIUM.
omnibus archiepiscopis coepiscopisque nostris inno-
(Anno 878.)
tescere diguemiui, eosderaque nobis adesse continua
Hortatur ad servand im pacem cum patruelibus ; in-
vchiLur in LambertumSpdttanum ducein rogat :
maturitate accelerare monete. Data ut supra.
episcopis significet ut ad synodum accedant. CXVIL
LuDovico Bajoariorum regis fiho. AD CAROLOMANNUM REGEM.
Scriplum enim vero in Salomon legimus : Filius (.4uno 878.)
sapiens lcetificatpatrem, et est gaudium matris guce D Ejusdem pene argumenti.
genuiteum{Prov. x) ;
quapropler, quoniam te, Lu- Dilecto filio Carolomaxno glorioso regi.
dovico filio Caroli, Ludovico filio Ludovici regis, Quanla denique exaltalione sponsionis vestrae san-
aelernitatis prescientiae suae consilioomnipotens Deus ctam Romanam Ecclesiam, videlicetraatrera vestram
ex regum imperatorumque est dignatus producere omniumque Ciiristianorum ,
quaj vos et lacte suaj
prosapia, et tunc illum plene laetificare contenditis, pracdicationis ab uberibus ct ad imperialia a proavis
si vestrae raatri ejusque immaculatac sponsae adversus sceplra sanguine regum cxcellenter produxit, suble-
insidiantium ictus atque illius laceratores lota vare curetis, et epislolari textu, et internunliis nu-
virtule concurrhis, omne quoque nixu raore paren- per ad nos directis lem.iniscimur pleniter, fontemque
tum pravorumque vestrorum auxilii consolalionem ubertim cordis vestri solila pielate parentum veslro-
conferre, spretapersonarum acceptione quarumlibet, rum circa omnipotcntis Dci famulatum unseratione
quantocius festinatis, sancti Spiritus per Salomo- abundare reperimus vestrum quo^ue ad praedictam
:

nem verbis testanlibus Frateretamicus i» angu-

: malrem vestram, uti gloria culminis vestri spopon-
 .

771 JOAN.MS PAP.E Vlil. 772

deril, laulo avidius cnixiusLiue quutidiaua praeslola- A nilatem veslram quantocius, omni mora postposita,
lioneadvenlum exspectaviraus, quanto pro augmento occurrere admonemus, cum cunctis coepiscopis ac
mercedis vcslra; nos nostramque Ecclesiam in lol suffraganeis veslris, exceptis his quos sacri canones
adversantibus laborantem, super omnes iniperatoros pro incommodis causis slarc patiuntur. Quoniam in
alqus rcges qui anlo vos fuerunt exaltarc ac beati- ea, Christo cooperante,omnium Ecclesiarum spera-
ficare omnimodo promisislis. Sod, heu proli dolor I mus erigi slatum atque vigorem. IIoc iterum ite-
fesso niihi paganorum persecutione ac gladio, atque rumquo monomus, hortamur expresseque manda •

exactionis [/'. cxactione, H.vrd.] census viginliquin- mus, ut nulla vobis mora nullumque tempus pr;rpe-
que millium iu argento mancusorum annualiter, diat,donec nobis vestrum adventum in procsenlia
imo prjedictae vestraa matri addilus civilis mucro pracbeatis id est Lamberti periidi Spoletanis ducis
;
^'

angustiae est, qui pene uos funditus peremisset, nisi Widonis filii, ejusque complicis Adelberti marchio-
subita miseratione illius solaremur auxiho, qui fide- nis, vel, ut melius, patriae proditoris, qui clande-
libus pollicons inquit : Eccc ego vohiscum sumomnl- stina fraude pacifice venire se siraulans, in dolo ad

bus diebus usquc ad consummationemsceculiiMatth. portam urbis custodes deputans, sacraraque civita-
xxviii). Exieruat quidara ex nobis, sed non fuorunt lem tyrannus invasit, nosque cum fidelibus nostris
ex nobis, confitemur neque ex uobis \forte melius, t> intra ecclesiam beati Petri apostolorum principis

neque, ex vobis, Hard.J, quitanlaRomanaraEcclo- inaudito atque horrende coarctare inter cselera

siam dohouestatione urbcmque sacram, nos quoque mala '^. Data ut supra '^.

faligaverunt atque oppresserunt, ut simile nec in CXIX.

Christianis rogibus faclum reminisci ullo modo pos- AD .\NGELBERG.\M .VUGLSTAM.
sit. Lambertum fateor. atque Adelbertum eleclos (Anno 878.)
marchiones, qui hostili raanu occuUaque fraude qua- i't in Romance Ecclence fide perseveret ;
prccsentium
liter nos atfeeere, culminis vestri gloriam lalere latorem commendat.
quod ad oranium vestrum noti- Dilectissimaefiliae AxGELBERG.^imperatriciAugustae.
nuUa potuit ratione,
tiara in suo scriptum tenetur opusculo. Nobis enim- Rerainiscentes oraniura bonorum vestrorum, quo-
vero ad vos inter caetera mala iter clausere venire lidie Deo nostro gratiarum actiones referimus, qui
vestrum animura tanta sollicitudine circa devotio-
cupientibus qua necessitate compulsi, navale, ani-
;

mam manibus habenles, assumpsimus laboriosc

pra^ nem ab exordio sanctae Romanae Ecclesiae spirituali

jiericulum, et commodum duximus Franciara ire, flamraae adustione perussit. Sed nunc, filia mea cha-
rissima et in Christo devota, quaeso, vires soUicita
veslraraquc fratornam compagera in pacis et una-
vinculum consolidare, vestrae raatris saepe iogenii acutissimi, et in hoc inopportuno tempore
nimitatis
^ sohta bonitate concnrre. quatenus coeptura bonum
dictneliberationorasancta^Roraana^ Ecclesiie neces-
sario quaerere. Vos siquidem illuc omnesque vcstro-
usque ad consuramationeraoperis perduclura aelerni
retributoris prccraia recipere valeatis. Latorem quo-
rum regnorum episcopos ad synodum celebrandam
vcnire hortamur. Dala de civitate Genuensi, et di- que praesenlium Petrum cardinis noslri presbyte-
Mediolanensem rura, quaeso in omnibus habeas commendatura, ve-
recta gloriae vestrae per Anspertura
stroque consilio prudentissirao iter illius solita pie-
confratrein et coepiscopum nostrum.
Prasenlem [praesentiura] latorora Petrura cardinis tate disponile, quatenus, Deo duce, ad nos possit

redire incolumis. Data ut supra.

ecclcsite nostrae presbylerura gloriae vestrae pluriraura
comraendaraus, oumque ad nos qussumus cura CXX.
PRIVILEGIUM PRO MONASTERIO TORNUTIENSI.
veslris raissis atque opitulatione fostinantor reraittite.
(Anno 878.)
CXVIII. Confirmanlur bona eidemmonasterioolim concessa.
AD ANSPERTUM ARCHIEPISCOPUM MEDIOLANENSEM. Anno Dominicae incarnationis 878,indictione unde-
(Anno 878.) cima,regnante piissimo atque gloriosissimoroge Lu-
Monet ut (luantocius ad si/nodum in Galliam cum dovico, Carolifilio serenissimi Augusli, auxiliante Do.
suflrafianeis accedat : queritur de perfidia Lam-
rainonostro, in honorem ejusdera DeiotDominiuostri
l)criiSpolctanicomttis. \)
Jesu Christi. Ego Joannes episcopus, servus sorvorum
Ansperto venorabili archiepiscopo .Modiolanonsi.
opprossio- Dei, alque pracdictusfilius nostergloriosus rex Ludo-
Pro iunumeris igitur ct raultiplicibus
vicus, constituimus conventum venerabilium archi-
num angustiis tolius sanctae Ecclcsiac in orbc tcrra-
episcoporuin necnon et priBsulumtolius rogni Trocas
rum dilTusiC, synodura universaleni, Christo opilu-
civitate, quo interfuil mcraoratus rex piissiraus :

lanle, in Francia (((uia in Italia, persecutione

eoquo poracto, prccatus cst nos cura liliis cl fra-
malorura grassante ^) Petrum presbyterum cardinis
tribus nostris opiscoj^is jain dictus gloriosus impc-
nostri, qucm ad Carolomannum regem diriginms,
tor ut Tornutium raonastorium, quod fundatum est
fraternilati vcstrae plurimum commendamus (roi-
inco.iiitatu Cabilonensi super Sagonnara lluvium,
nime potuiraus) sumus celcbraturi, ad (juain fratcr-
•
Vidcturbic dccsc, conatus esl.
H.TC vcrba non rohTrcnt srqucntiluis.
cditiouc Itomaiia iii priiaipio hujiis cpislolB
Lilrauiam coiiimunis liostis una merum judicclis.Miei:
.1
lii
ti

de Mediolano pttt
vcl ;il :i hii.iusm(i(li vcrbahicdcesse vidcnliir. l)c I.amborto sic Icj;itiir : Ad arcliiepiscopum ; iid

Irianham dr l'oro-.luHi ud Joannem de Papia.

ct Addbcilo .\imoin., 1. v, c. :n ;
 EPISTOL.E ET DECRETA. 74
773

ubi martyr Christi Valerianus corpore quiescit, quod A in reguni reperilur praeceplis. Si quis autem leme-
dudura paler ejus Carolus imperator, vei ipse raria prijesumptione caecaque cupiditate, quod Dei

postmodum per praeceptorum scriera , monachis et nostra auctoritate tirmamus, in aiiquo infringere

sanctae Dei gcnitricis Marise, sanctique Phihberli pracsumpseril. anerna se sciat damnatione mulctan-
inclyti confessoris, pra?sentibus et futuris, ob vitan- dum, et cum diabolo et angelis ejus perpetuo in-
dam Marcomannicam severitatem contulerant. cum cendio creraandum : a liminibus quoque sanctae
omnibus rebus ab ipsum locum aspicientibus, Dei Ecciesiae habealur cxtorris, quousque ab illicita

privilegio nostrae auctoritatis corroboraremus. Cujus praesumptione resipiscens, condigna pcenitentia et

piissimo mandato eo libenlius cessiraus, quo etiara eraendatione iram omnipotentis Dei quam incur-

nos idipsura precutaros perspeximus amplius. Igitur rere non timuit placare procuret, Harum itaque

privilegio nostrie auctoritatis confirmamus eis omnia, sanctionura evidentissimam confirmationem, manibus
quemadmodum in praeceptis gloriosissimorum impe- sacrorumpraesenliumponlificumsubnotavi,absentiura
ratorum sunt inserta, id est praedictum locum, et quoque cousacerdotum nec minus idoneis stipula-

omnes rcs ei adjacentes, cum omni liberlate.Et in tionibus, per Chrislum et in Christo fulciri poslulamus,

coraitatu Arvenico cellara S. Portiani, cura omni- llincmarus Rliemorum episcopus in Christi no-
liusappendiciis. Inpagoquoque Sanctonico, Asinarias g raine roboravi.
cum omni sua integritate. Et in Pictaviensi territorio Ansegisus episcopus henouensis.
ceMam S. Prudentii, cum omnibus rebus adjacenti- Ottulfus episcopus. Gissibertus episcopus. Hildibal-
bus. Et in pago Andegavensi, Cunaldum cum omni dus episcopus. Bernoepiscopus. Geraldus episcopus.
integritate. In pago vero Cenomanico, Bussiolium Hincmarus episcopus Laudunensis. Edenulfus epis-
cum omnibus appendiciis. Et pago Vallaico, cellam copus. Joannes episcopus. Raganulfus episcopus. Ada-
quae vocatur Godditus, cura oranibus rebus ad lardusarchiepiscopus.AIericus episcopus.Abbo episc.
se perlinentibus. Itaque in partes Burgundiae, in Agilmarus episcop. Ingihvinus episcopus. Acfrcdus
pago Lugdunensi, Bisiacura villara cum ecclesia. Et episcopus.
in pago Matisconensi, cellara S. Roraani, et Olca- Datura III Kalendas Maii, per manum Christifori

siacum villam cum ecclesia et oranibus appendiciis. primicerii sancla? sumraae sedis apostolicae, impe-
Verura quia ob vitandara persecutionem Nortman- raute piissimo Ludovico.
norum. Geiloni inclyto abbati, monachisque prae-
CXXI.
sentibus et futuris, prffidictum locum gloriosus rex,
AD ANGELBERGAM AUGLSTAM.
necne pater ejus contulerant, et pontilicialis calli-
(Anno 878.)
ditas nimis eumdera locum subegerat, postulavit is-
Q Arelatem se vcnisse significat, ibique omnia pros-
dem rex ut tam larga eleemosyna, immunis at- pera reperisse; hortatur ut Romance Ecclesice
que libera haberetur ab omni pontificali potentia, commodis prospiciat.
nostra annuente clementia. Cujus petitionibus fa- Dilectissimaefiliae domnae Axgelberg.e imperatrici,
vens omnis episcopalis convenlus, abnegare nequi- piae meraoriae domni Ludovici invictissimi impera-
vimus quod tam pie postulabat imperator gloriosis- toris conjugi serenissiraae Augustae.
simus. Auclontatc crgo quara in Christo Jesu Do- Cum erga Roraanae Ecclesiae privilegia iramenso
raino nostro suramo sacerdote in B. Pelro accepi- velle, imraenso et opere decus imperii vcstri decer-
mus, praedictum monasleriura cum omnibus habitis tare, et ducere semper adiiaurimus
ad perfectum
et habituris, Geiloni venerabili abbati sanctae geni- [/'. aut anhelaveriraus] et araemus.
amaveriraus,
tricis Dei, et supra dictis sanctis futurisque post Christo favente, perpetuo magnitudinera tantae veslrae
eura abbatibus ad raonasticum ordinem inibi, Deo devotionis scire cupiraus Ecce Arelatera regni :

adjuvante, excolendura delegamus, et delegantes ju- deliciarura vestrarum sani intravimus, suramo ar-
bente filio nostro piissimo rege, inviolabiliter el in- bitro permiltente, per intercessionem apostolorum
separabiliter sine distractione aut immutationc vel principum Bosonem principem generum
; illicciuo

qualibet minoratione perpetualiler contjrmamus. vestrum conmiunem et filiam doranam llerraengar-

Anathematizamus igilur auctoritate B. Petri apo- D dani ^ alloquentes, omnia prospera et jugiter desi-

stoli et nostra, ut nemo antistitum praesentium vel derata invenimus, et pro amore vestro, vestri nuper
futurorum, locum adire praesumat, qualibet occa- ct piissimi conjugis, illos tanquam filios araplecten-
sione excoramunicationis, vel ab-iolutionis, seu sa- tes, pro corum consulto, illorum cum honore cuncta
crae ordinationis, nisi ab abbate vel monachis loci facieraus quoniam ceu per vos,haud secus peristos
:

fidelibus fuerit invitalus. Quia injustura decerniraus, consolationem et defensionera sanctaj Roraanaj Ec-
ut gloriosamundi regina, quac exallata est super clesiae quaerimus, eosdemque permissu Dii admajo-
cboros angelorum, humanis subdatur potestatibus. res excelsioresquegradus moduis omnibus, salvo no-
Caeterum ab omni sajculari potentia locum decerui- stro honore,. proraoverc niliilominus desideramus.
mus esse liberum et quietum et ut caput habea- : Quapropter monentes hortamur ut tanto labori fa-
tur omnium quae praescriplis sanctis vel loco oblata veatis, ejusque perfectionem, prisco vestro consilio
sunl ac deinceps oblatum, annuente Deo fuerit, ut pcrfruentes, certis litteris per singula nobis et illis

' Hcrmengardie, sive Hermengardis filise Ludovicl II iraper. meminit Regino, lib. n Chron. Aimonius, 1. v. c. 32.
775 .lOANNIS PAP.E VIII. 776

sinemora intimare minirae differatis. Caeterum ro- A (S. Greg., /. IV, epist. 50.) quam bona est cha-
gamus ut Joanni archiepiscopa Ravennati miltatis rilas, qu« absentia per imaginem praesentia sibimet
epi.-^tolas ex nostra parte consolalorias, incitanles ut ipsi exhibet per amorem ! Divisa unit, confusa ordi-
pro nobis oralioiies faciat, et contra Dei inimicos se nal, insequalia sociat, imperfecta consummat.
prrrpararc nequaquam formidet, el noslris tidelibus Quam recte praedicator egregius vinculum perfectio-
Romac legalos consolando Iransmiitat : et vos, si nis vocat {Coloss. lu) ;
quia virtutes quidem caeteraa
apud vos est impetrandi
fas est, aut mibi facullas, perfectionem generant, sed tamen eas cliaritas etiam
Leoni episcopo missoet apocrisiarionostro, et Petro, ligat, ut ab amantis mente dissolvi jam nequeat.
super ista caeterisquetidelibus lilteras veslrasmiuite, Hac itaque virlute, frater charissime, plenum te
confortantes ipsos ut scitis et vultis. esse reperiens, cum pro sanctarum Dei ecclesiarum
CXXII. reslauratione in Arelatensjum civitate corporaiem
AD MIROXEM ET HUNCFRIDUM FRATRES. pracsenliam exhibuissem, sicut milii de le multorum
(Anno 878.) testimoniorum fama vera longe lateque narraret.
Mironem et Huncfridum multorum scelerum reos Quod vero juxta anliquum morcm usum palii ac
ad sijnoduin vcnire juhet. vices sedis apostolioae postuiasti, absit ne aut trans-
et HuNCFRiDo germaoo suo.
MiROM g siloriae poteslatis culmen, aut exlerioris cullus orna-
Quanla ad apostolatum nostrum relatione qua- mentum, in vicibus r.ostris ac pallio quaesisse te
rumdam trangressionum veslrai^um, mala atque suspicer. Sed quia cunctis liquet unde in Galliarum
perversa fuerunt nuntiata, lioec, fateor, lacrymabi- regionibus fides sancta prodierit,cum priscam con-
liter nominamus, apostolicaque auctoritate citissime suetudinem sedis apostoIicaB vestra fraternitas repe-
corrigenda jubemus, si sancti Spiritus poteslale non tit, (luid aliud quam bona
soboles ad sinum matris
vis tu, Miro, merito nequitite tuse ab omni con- recurrit ? Libenti ergo animo postulata concediraus,
sortio Cli:istianitalis separari, et inferni llammis ne aut vestrae Ecclesiae quidquam de debito honore
in perpetuum condemnari. Seplimaniae lerram subtrahere, aut condignam petitionem vestri con-
universam redegisti in solitudinem ecclesias, ut :
tempsisse, videamur. Sed jam nunc studio majore
asserunt, ministris expoliasti ; casleila ipsius lerrae res indiget, ut cum honor crescit, etiam soUicitudo
callide ac fraudulenler invasisli. Quo compulsi ne- proficiat, et erga caeterorum custodiam vigilantia
cessilale, homines Bernardi gloriosi marcidonis cum excrescat : vitae quoque merita sul)jectis iu exem-
mullitudine hominum tuae rabiei occursando, aliqua plum veniant, et nunquam oua per suscepli honoris
ineadcm terra perperam cgerunt : ut velut Jero- graliam, sed lucra ca>lestis patriae veslra fraternitas
boam filius Nabath, qui peccavil , et peccare fecit exquirat. Nostisenim quid beatus Apostolus gemens
omniuni pcccanlium existas. Ideoque
Israel, auctor dicat : Omnes enim
quce sunt qutfrunt, non quce
aduniversalem synoduni nostram quam Deo auclore, sunt Jesu Christi (Philip. i). Quibusdara namque
in proximo sumus celebraturi, Lugdunum venire narrantibus, agnovi quod iii GalUarum vel Germa-
te, occasione omni postposila, volumus, si funditus, niarum partibus nullus ad sacrum ordinem siue
ut dictum est, non vis gladio divino mulctari. Lin- commodi datioue pervenial. Quod si ita est, flens
doinum quo.|ue vicecomilem audimus poteslate uli dico, gemens denuntio, quia cum sacerdotalis ordo
horrenJe de;umtio, uli sacerdotali in parociiia Sige- intus cecidit, foris quoque diu stare non poterit.
bodi ?>arbonensis archiepiscopi, presbyterosque tuos Scimns quippe ex Evangelio quid Redemptor nos-
in ejus exleris subrogareecclesiis quod concile tuae
:
ter semetipsum fecerit, quia ingressus templura
vitae consulentes, corrigere el emendare mandamus. cathedras vendentium columbasevertit(Matth.\\\).
Te vero Huncfridum ex diaconatus officio et venera- Columbas enim vendere est de sancto Spiritu, quem
bili monachico habilu apostatam audimus et dole- Dcus omnipotens consubstanlialem sibi per imposi-
mus affL?clum. Quapropter vcl sera etpoenitenlia per tionem monuuin liominibus tribuit, commodum
Domini miscric^ordiam libera, et ad monasterium temporale percipere. Ex quo, ut praedixi. maio jam
qnanto citius confuge; vel si de tua contidis cons- innuilur quid sequatur, quia in lem|)lo Dei colum-
scicntia, ad synodum nostram dc iilalis libi atque D bas vendere praesumpserunt, eorum Deo judice ca-
objeclis to purgandum occurre ne : si pra'lermiseris, thedroe ceciderunl, qui videlicet errorin subditis cum
analhemalis vinculo, ulpote apostola ct rebellis, al- augineiito propagatur. Nain ipse quoque qui pretio
ligeris. Data ut supra. ad sacrum ordinem perducilur, jam in ipsa pro-
CXXIU. vectus sui radice vitiatus, paratior est aliis venun-
AD RDSTAGNUM ARCIIIEPISCOPUM ARELATEXSEM ». dare quod emil. Ubi est (]uod scriplura est : Gratis
(Anno 878). accepistis, gratis date ? (Matih. x.) Et cum prima
Suas illi vices in Gallia et paUii usum concedit. coutra sanclam Doi Ecdesiam Simoniaca haM-esis
Reverenlissimo et sanclissimo fralri Rostagno sit oxorla, cur non |HM-pendilur, cur non videlur,

arcliiepi>copo Arclatensi. quia eum (luein quis cura prolio ordinat, provoheiuio

a 1n editione Romana, et ex oa in roliectionein episto- tola ad nrrliicpisropum .\relnfpnscm missa. lllam nos
laium Joannis VIII, luijus rpistolaj portioinripiens ab in hac collectiono omisimiis tanquani supervacaneam.
itaque fraternilali, etc, ponilur lanciuam novn epis- Mansi.
-m EP1ST0L.E ET DECRKTA. m
agit ut hsereticus fiat ? Itaque fraternitati tuse vices A recurri praepositus, idcirco opportunum esse per-
nostras in ecclesiis quoe sub regno Galliarum sunt speximus in ecclesiis qua? sub regno Galliarura

juxla antiquum morem Deo auctore commiltimus, secundum antiquam consuetudinem sunt , fratri

singulisquidem metropolitis secundum priscam con" nostro Rostagno Arelatensis civitatis episcopo vices
suetudiuem proprio honore servato. PalHum quoque nostras tribuere, quatenus et catholicae fidei inte-
concessimus quo fraternitas tua decoretur. Sicubi gritas, id esl sanctarum quatuor synodorum, Deo
autem longius episcoporum quisquam pergere forte protegente, sollicita devotione servetur; et si inter

voluerit, sine tuae sanctitatis auctoritatc ei ad loca fratres consacerdotesque nostros aliqua evenerit

alia transire non liceat. Si qua vero inquisitio de forte contentio, auctoritatis suae vigore , vicibus

fide vel tortasse aliarum rerum inler episcopos causa nerape sedis apostoUcae functus, discrela modera-
emcrsei'it quse discerni difticiUus possit, colleclis tione compescat. Cui etiam injunximus ut si qua-

duodecim episcopis, ventiletur alque decidatur sin ;

rumdam causarum tale fuerit certamen exortum, in
autem decidi nequiverit, discussa veritate ad no- quo aliorum praesentia opus sit , congregatis sibi
strum judicium referatur (Huc usque S. Greg). Proh uuraero competenti fratribus et coepiscopis ncfstris,

dolor cimi in Gallise partibus essemus inter caetera

!
salubriter servata hoc aequitate discutiat, et cano-
unum valde prohibendum invenimus : metropolita^, g nica auctorilate diffiniat. Si quam vero contentio
antequam pallium a sede apostolica suscipiant, con- nem ,
quod longe faciat divina potentia , de fidei

secrationem facere praesumunt, quod antecessores causa evenire conligerit, aut negotium eraerserit,
nostri et nos canonico decreto ne fieret inlerdi- cujus vehemens sit fortasse dubietas, et pro sui
ximus. Unde tuam sanctam per Gal-
fraternitalera magnitudinc judicio sedis apostoHcae indigeat, exa-
ham nostrara vicem lenenlem hortamur, quatenus minala dihgenlius veritate, relatione sua ad nostram
super hoc sollicitudinera habeas, et ue istud adoleat, studeat perducere nolionem, qiiatenus a nobis valeat
auctorilate prohibeas , et ut secundum antiijuum congrua sine dubio sententia terrainari. Cui etiam
raorera quaerere festinenl raoneas, incites atqueprae- injunximus ul nullum archiepiscopum in his partibus
cipias ; et si ipsi obedianl, necne, nostro apostolatui sine pallio a Romano pontifice directo consecratio-

super omnia renunties, si potest in nativilate apo- nera facere permittat, et facientes nostra auctoritate

stolorura, aut per vos , aut per nostrum legalum arguat. Et quoniam necesse est ut ad eum cui
ahquem certis litteris intimare, ne differas. Onmipo- nostras vices indulsimus, quoties oportere perspexe-
tensautem Deus sua vos protectione custodial, ho- rit, pro facienda collatione aptis debeant episcopi
noremque perceptura vos in raoribus servare conce- temporibus convenire, hortaraur ut nullus raandatis
dat. Data ut supra. ejus inobediens esse praesumat, nec communi con-

CXXIV. gregalioni interesse postponat , nisi aut corporis

VD UMVERSOS EPISCOPOS GALLI.E. infirmitas quempiam fortasse vetuerit, aut cujusdam

(Anno 878.) eura causae juslae cxcusatio minime venire permise
Ut Rostagno Arelatensi episcopo, cui vices suas iti rit. Hi tamen qui, prohibente aliqua necessitate, ne
Gallia commisit, omnes obediant. quierint in synodum convenire, loco suo presbyterura
Oninibus reverentissimis et sanctissimis episcopis aut diaconum dirigant, quatenus quae a nostro vica-
et fratribus per Gallias constitutis. rio, Deo auxiliante, fuerint definita, ad eum qui
(S. Greg., lib. iv, ep. 52.) Ad hoc divin;e dispen- absens est, per ipsura quem miserit, fida relatione
sationis provisio gradus et diversos constiluil ordincs perveniant, ut inconvulsa firmitate serventur, et
inter se distinctos, ut dura reverentiam miuores po- nuIHus ea audeant occasionis excusatione violare.
tioribus exhiberent, et potiores minoribusdiHgenliam Hoc etiam vos pariter praevidimus adraonendos, ut
impenderent , una concordiae fierel a diversitate nullus veslrum ad longinquiora loca sine praefati
contextio, et recte ofliciorum gereretur adminislratio fratris el coepiscopi noslri Rostagni auctoritate ten-
singulorum. Neque enim universitas aha poterat ra- tet aliquo modo proficisci. scieutes quia et praede-
tione subsistere, nisi hujusmodi magnus eam diff"e- cessorura nostrorum, qui vices suas ejus praedeces-
rentiae ordo servaret. Quia vero creatura in una Dsoribus concesserunt , sic procul dubio mandata
eademque aequalitale gubernari vel vivere non potest, definiunt. Hortaraur praeterea ut de officio suo sit

ccelestiura militiarum cxcmpla nos instruunt, quia quisque vestrura sollicilus, et qui promissam cupil
dum sint angeli, sint archangeli, liiiuel quia non patriae mercedcm portionis accipere , commissum
«equales sunl, sed in potestate et ordine, sicutnostis, sibi gregem solHcitudine et oralione custodiat, ne
diff^erl alter ab altero. Si ergo inter hos, qui sine lupus insidians oves creditas invadendo dilaniet, et
pcccato sunt, isla constat esse dislinclio, quis homi- sit in retributione pocna pro munere. Optamus igitur,

num abnuat huic se libenter dispositioni subraittere, fratres charissirai, et totis oranipotenlem Dominum
cui novit etiara angelos obedire ? Hinc etenim pax et precibus exoramus , ut dilectionera vestram boni
charitas mutua sc vice complcctitur, et manet firma amoris sui constantia faciat magis magisque fer-
concordire in alterna etDeo placita diieclione sin- vescere, atque in pace Ecclesiae et una vos concedat
ceritas. Quia igitur unumquodque tunc salubriter raanere concordia. Nuntiatura vero nobis est quia
completur officium, cum fueril unus ad qnem possit per simoniacam hfpresim ad sacros ordines quidam
P^THoi.. f:xxvi. 25
 ,

779 JOANNIS PAP.E VIII. 780

adducuntur, et hoc sancto IVatri et coepiscopo nostro A nobis congruas mansionaticas praeparate, id est in

Roslagno per oninia proliibendum niandaviniLis ;

villa Marn.ania, in pago .411iensi. Data ut supra.
quod ut fraternitas vestra cognoscat ot custodiat,
CXXVII.
ipsa vobis est epistola relegenda. Data ut siipra.
ad omxes christl\xos.
cxxv. (.4nno 878.)

AD CAROLVM REGEM. Excommunicat eos qui sibi cquos et argenteum vas

furati fuerant, nisi intra tres dies restituant.
(Anno 878.)
Omnibus episcopis, comilibus, et cuncto populo
tixcusat se qund ad eum legatum non miscrit, in-
terclusa sibi via a Lambc.rto ejnsfiuc fautoribus Christiano.
qui urbetn l\omam tenebant obsessam. Notum sit quia dum pro pace et unitate sanctarum
Carolo glorioso regi dilecto filio. Dei Ecclesiarura in Gallias venissemus, apud Cabi-
Igitur gloriae vestrifi litterarum serie recepta et lonum civitatem, ad injuriara sanctorum apostolo-
lecta, ut de more antecessorum regum videlicet et rum Petri et Pauli et nostram, multara inhonora-
imperatorum, vestrorumque duntaxat parentum erga tionem sustinuimus. Inter quae equi nostri nocturno
Romanam Ecclesiam , cujus lac vestram prolem silentio, noslris hominibus secure quiesccnlibus, a
hactenus educaverit, in cunctis orania vos desidcrare B concivibus pra^diclte civitatis latrocinanterfurati sunt.
et assequi novimus, paterno affectu gratias agiraus, Quaproptcr nos, qui secundum ofticium rainisterii

et qualiter scripsistis irao tenemus. CKterum ponti- nostri pullulantia vilia gladio spiritali ma-
resecare
ficium nostrum vestra percunclari dilectio studuit ture debemus, hoc malum coilesti mucrone percuti-
cur vobis non misimus ob quid taliter venissemus. mus ; ita ut nisi praedicti equi, et alia furta, nostris
Et vobis et fratribus vestris gloriosis regibus, ante- hominibus intra tertium diem reddita fuerint, prae-
quam ex Urbe exiremus , miitere voluimus , sed diclos fures, cura omnibus consentaneis suis, eo
oificientibus Lamberlo et Adelbevto fautoribusque quod latronibus latebras prsebeant, et excommuni-
eorum anathematizatis mittere nequivimus. Nec , cabiraus ct analheraati submitteraus. Inter hfec
mirum si ipsi nobis viam sustulerint, cum el ipsius Aduvardum prcsbyterum, qui nobis in monastei'io

beati Petri apostolorum principis Ecclesiam , ve- Flaviniaco ministi'avit, cujus homines scutellam ar-
stram denique matrem, et omniura Dei Ecclesiarum genteam sancti Petri, nescio utrum consensu illius,
tutricem, armis trigiuta diebus circumdatam tenere an non, furati sunt, pro sacrilegio furti excommu-
non formidaverint ita ut nec ibi aliquam alicui
; nicamus, et pari sententia ut supra, nisi eam reddi-
lucernam illuminare, nec laudes Deo conferre lice- derint, constringimus. Data ut supra.
ret praeter poslquam urbera e.xivimus
,
fratribus ; <-,

CXXVIII.
vestris gloriosis regibus mitlere sategiraus, ut vobis
AD EPISCOPOS SUFFRAGANEOS ARCHIEPISCOPI
super talibus iulimaremus cum vosmagis juxta
: sed
ARELATENSIS.
audiraus, ita mittere cogitavimus. Quo loco ab ipsis
(Anno 878.)
significatur pro pacis et unitatis tranquilitatisque
Jubet ut cum
archiepiscopo suo, simul ac vocati
omnium Dei Ecclesiarura negotio ;
prirao veniraus, fuerint, ad Trecensem sijnodum veniant.
quo vos quatuor reges unura legitimumque velle, an-
Omnibus vencrabilibus episcopis suffraganeis co-
nuenle Deo, nihilominus faciamus, ut Psalmista ce-
episcopi et confratris nostri Rostagni Arelatensis.
cinit : Ecce quam bonum etquain jucundum esthabi-
Notum sit omnium sanctitati quia, Domino opitu-
tare fratres inunum, et reliqua (Psal. c\\\u). De-
lanle, pernecessariara universam synodum sumus
binc volumus ut ita convenli noslras oppressiones au-
celebraluri : ad quam, mox ut vos praedictus ar-
dire compatiamini. Quapropter, fili charissime, quo-
chiepiscopus vestcr apostolatus nostri litteris con-
niam te valde illuxit (deest aliquid). Dala iitsupra.
vocaverit omni poslposita occasione, obedientise
,

CXXVI. vicino gressu occurrere satagatis quoniam sicut in :

communi convenlu gralia Chrisli duce paternis

AD ISAAC EPISCOPUM LINGONENSEM. , ,

T-v pareutibus jussis erit exaltatio, ita, quod non opta-

(Anno 878.)
mus, subtrahenlibus se ab hoc raagno collegio est
Ut Trecas ad synodum vcniat, et Cabilonum aliquos
mittat qui pontificem eo deducant. subsecutura confusio. Apud urbem Lingonensem iv
Non. Junias. Similiter Otteramno archiepiscopo
Reverentissimo Isaac venerabili episcopo Lingo-
Viennensi Aureliano archiepiscopo Lugduuensi
,
nensi.
Rotberto archicpiscopo Aqucnsi, Teutranno archie-
Quod sanctitati tua; notum essc non ambigimus,
piscopo Tarantasiensi, Sigibodo archicpiscopo ^ar-
pro sanclarum ecclesiarum statu ad Galliarum partes
bonensi, .iriberio archicpiscopo Ebredunensi.
devenimus. Quapropter, Domino auxiliantc. apud
Trecas synodum sumus celebraluri, ad ([uam sancti- CXXIX.
tatcm tuam volumus omnino adcsse. Prius tamen AD niVERSAnUM SEDIUM ARCHIEPISCOPOS.
vcnerabiiitas tua nobismissos Cabiloimm dirigcre (Anno 878.)
sludeat , nostrum recto lramit(i ad prce-
(|ui iler lIiNCMARo archiepiscopo Rhemensi, Ansegiso ar-

dictum dirigant locum et per parochiam vestram ;

chiepiscopo Senonensi. Frotario archiepiscopo Bi-
 ;

781 EP1ST0L.E ET DECRETA. 782

turicensi, JoANM archiepiscopo Rothomagensi, Ade- A jara diu raonemus fraternitam luam ut
suspeusi,
LARDo archiepiscopo Turonensi, a paribus. uobis citius occurrerecum tuis suffraganeis, quos
Canonica institula servantes, oportet nos, quo- tecura adducere praesentiaHter poteris, non diffe-
tiescunque Ecclesia? ingerunt passiones, sacerdolum ras, ut simul de utilitate Ecclesiae tuse tractare
collegia aggregare, ut his simul convenieulibus, sa- valeamus. Innotescimus denique quia venerabilis
lubre universae Ecclesiae consihura, et totius Chri- frater et coepiscopus noster Bernarius, nostram
stianitatis fidera eidera imponanl, et aequitatum mo- nuper audiens praesentiara, reclamavit se super
deraraina queant congrue dilaniari [«/. moderamine fratre Adalberto suffraganeo tuo, de quo jam Romae
q. c. dihmari, id est examinari]. Idcirco vestram proclamaverat et libellum suae reclamationis osten-
hortaraur sanctitalera, dura de Ludovici gloriosi derat. Unde tibi et Viennensi archiepiscopo episto-
regis advenlu audieritis, quando adnos venire cona- las direximus, ut amborum querimonias ventilan-
verit, in eo loco colebraiuri concihum incerte tene- tes, quae canonum sunt instituta dijudicaretis : in-
mus, sed vos audientes comperietis, mox ut prgesen- super Arelatensem archiepiscopum, Valentinensem
tes suscepcritis nostras apostoiicas lilteras, omni quoque et Vivariensem episcopus, huic assertioni
mora seposita, ad nos venire non ditieratis. lla pro- testes adesse jussimus. Sed quia variis praepedien-
feclo de vestrae unanimitatis et pacis concordia g tibus causis, hactenuseorum indiscussa manet cau-
mentis jucunditas uberius muUiplicetur, ut conven satio, jam praecipimus monendi auctoritate ut ubi-
tus universorum, et vestraj devolionis conversus, nec cunque a nobis fuerit synodus indicta, canonice
solum ad favorem hominum, sed ecclesiis ad laudem eum inibi adesse jubeas, paratum in omnibus ad
potissimura proticiat Creatoris. Oplaraus fralcrnita- rationem reddendam. Quod si defuerit, vide ne ejus
tem vestram in Christo bene valere. Data iv Idus in (e retorqueatur sententia : ipse vero sciat, a se
Junias, ind. xi. de absentia sua lucrum non percipiendum. Data ut
cxxx. supra.
AD HUGONEM ABBATEM. CXXXII.
(Anno 878.) AD ROSTAGXUM ARCHIEPISCOPUM ARELATENSEM.
Hortatur suadeat Ludovico regi ut ad se veniat : (Anno 878.)
monet etiam ut se u quorumdam communione Ut ad synodum cum suffraganeis suis quamprimum
separet. veniat.
HuGOM strenuo, nobih , regali prosapic edilo RosTAGxo venerabih archiepiscopo Arelatensi.
atque excellentissimo abbati. Quia omnipotentis Dei raiseratione universalem
Quanlo vos, charissime fili, amorc diligimus cele synodum sumus celebraturi in proximo, te omnes-
berrima fama vestri boni operis circumquaque ac- ^ que tuos coepiscopus suffraganeos volumus, autori-
censi, cxplicare verbis nullatenus possumus. Qua tate apostolica admonemus expresseque mandamus,
propter, ut nostro desiderio prspsentiae vestrae ca- ad hanc, omni postposita occasione, qunnlocius
piamus effectum, mature volumus hortemini Ludo- praesentare, exceplis eis obstaculis quibus rcmorandi
vicum regem iilium noslrum, vosque cum eo ad nos licentiam sacri canones tribuunt. Alias, quod non
concite properarc, quatenus , Christo cooperante, oplamus, quicunqueseatanto hac vice coUegio sub-
exaltationera totius Christianitatis coramuniter ope- traxerit,particeps de reliquo nostrae communionis
remur. Sic agat vestra dilectio ut Iristitiara quam esse nullatenus valebil. Data ut supra.
animo de vestra absentia nuper Papia intulistis, le-
CXXXIII.
nire moderalissime valeatis. Inter haec ab omni te
AD HIXCMARUM RHEMORUM ARCHIEPISCOPUM.
consortio Formosi anathematizati optamus, fili cha-
(Anno 878.)
rissime, separare, Joannis archiepiscopi Rodomensis
Ut ad synodum Trecensem ahsque mora cum suffra-
[al. Rodonensis, id est Rothomagensis, nec quidquam ganeis suis episcopo.
mutandum], Adelardi Turoneusis, Frolarii Bituricen-
HixcMARo venerabili Rhemorum episcopo.
sis [edit. liom. Beduriensis]. Data ut supra.
Fama tuae fraternitatis longo exacto jam tempore
CXXXI. ^ bona notitia nos quoque celeberrime lajtiQcavit
AD TEDTRANNU.M TARAXTASIENSEM ARCHIEPISCOPUM. quantoque te desiderio contemplari cupimus, expli-
(Anno 878.) care verbis nullatenus possumus, prapsertim cum
causa exigendae utilitatis ecclesiasticae pelere has
Monet ut sibi cum suffraganeis suis obviam veniat,
cf .idalbertum synodo adesse jubeat, at rationem partes decreverimus. Quapropter praesentiam reli-
reddat eorum de quibus Bernarius cpiscopus giosae sanclitatis vestra; diu desideratam miramur
questus fuerat. a te nobis hactenus dilatari. Unde apostolica atque
Venerabili archiepiscopoTeutranno. paterna auctoritate monemus ad synodum praesen-
Miraraur fraternilatera luam cur, nostrum in has tem, quam, Deo auctore, Trecis sumus celebraturi,
partes audiens adventura, nos ob reverentiara beati absque mora cura cunctis suffraganeis dia;ceseos
Petri apostolorura principis, et nostrara, more cae- vestric studeatis occurrere. Ad locum praenomina-
terorum venerabilium archiepiscoporum minime , tum iterum iterumque hortamur. omni postposita
fonsolari et occurrere studuisti. Qua admirationo tarditate. quantocius properale venire. qur>niani «n-
 "384
JOANNIS l'AI'.li Vlli.

disluh-rit ad locum praedictum,

quo cum
tractave di.len- properare
sanclarum Dei Ecclesiarum causas nominelenus desti-
moras, et satage Ludovico rege locuturi suinus,
mus. Tautum raonemus, rumpe regum liliis
ut supra. net (luatemis sub cuncta celeritate
pronerarc cclerrime atque agililer. Data
:

toiius Ciiristianilalis, Dei gratia duce.

congregalis,
CXXXIV. Similitcr
AR(:H1E1>ISC.0!>1 M.
consukre communiter valeamus uliliiali.
AD KROTARIIM Agrippino'. Wittechcrio
Wimberto archiepiscopo
(Aniio 878.)
archiepiscopo Tre-
vcncrabili cpiscopo, ct Bertulfo
Lt ad synodum suis cum sulfragaiwis Trccas
veniat. vircnsi. Data ui supra.

venerabili archiepiscopo Biturigensi.

CXXXVIL
Frotario an(;elbergam aiglstam.
Al)
atque anguslia ht-
Auditis denique deploratione (Anno 878.)
fraternitatis, quse vobis ab onmibus Ber- cjus viri sucra
leristu« Srrihit in unnivcnario die Ludovici
recens dolor priori cst sm defensionc
nardi comitis sunt illatcC,
nro eo sc facturum rogat; ut in
stgni-
augmenlatus, et quod tibi sedis lu«> aditus clausus, perseverct ; synodum Trecis se habiturum
Horlamur interim dilectio- ficat.
miliimet ipsi id reputo. diva? me-
imperatrici,
ad Trecas cum fra-
patienter sufterre, el Dilcctcc fihce ANGELi5ER(i.E
nem tuam piissimi imperato-
coUeguj diu^ce- moria^ quondam donmi Ludovici
trum coepiscoporumque nostrorum
cooperante, .•elebran- ris conjugi.
seos tuoc ad svnodum. Domino anniversalem ma-
properare. Ludovici regis amantis- Quia intimasli pontiticio nostro
dum quantocius
Ludovici imperatoris fieri,
prsstolamur quolidie in- gna) recordalionis domni
simi lilii nostri adventum rogasli
sanctilalem luam ut pro eo proprias orationes celebraremus
hianlerque desideramus. Optamus
et

Data ut supra. gaudemus, el impigre suo pro merilo modisomnibus

Chrislo bene valere.
ut, seu hactenus m
in
cxxxv. faciemus. CaHerum rogamus
et perpe-
sollicita, haud secus el nunc
AE BERN.VRDCM MAKCHIONEM. nostris fuistis
difteratis, quatenus
(Anno STB.) tuo essc, prout credimus, non
cito ad propriam
suam scdem patcrc vestro laborc vestroque consulto
Monct ut Frotario aditum ad per merita aposto-
faciat. sedem ut congruit, cum gaudio
Bern.vrdo nobilissimo marchio- Porro vos scire
Dilectissimo tilio lorum principum reverli moreamur.
Trecas in Kalendis Augusli una
num. .
cupimus quia apud
tllio, et cum
Quia lempore nonnuUos diligimus
speciahus, id-
cum rege Ludovico imperaloris Caroli
Deum uuci.-
vestram ueuui
vesiraiu ofteu synodum universalem ce-
in liis quie nobilitatem
circoinliis
circo uuivcrsis Galliaj episcopis
increpamus aftectu C lebrabimus ; dehinc Carolomauuum
regem suosque
dcre co'moscimus vos paterno
;

venerabihs episcopi, ut pari omnium consilio con-

presertTm de causa Frotarii g.e,.„,anos alloquemur,

cui ul audimus, veslri

liomines iter civitaiis sua), solationem nostno Ecclesia? repenamus.
ingrederetur, temerane clause- CXXXVllL
ne ad sedem suam
judicium tih charissime, suo AD SLPPONEM COMITEM.
runt. Episcoporum ,

(Anno 878.)
arbitrio nec de
tantummodo Dominus servavit ,

RomanamEcclesiam :

Uude monemus dile- Unl aratias dc fidelitate erga

episcopis vuU laicos judicare. '

qufvdam apud Carolomannum faciendum

m-
charilatis, ut quidquid in hac causa
ctionem tujc jungit.
sub celeritate et lega-
pra^dicli episcopi dehquistis, Dileclo lilio Sitpponi glorioso coiniti.
quia nos iUud, msi pro veslra; magnas giatias
hter emendare sludeatis, Primum quidem devolioni
inuUum remanere nuUo modo circa san-
digna emendatione, agimus quia priorem tidchtalcm, .luam
ministcrio sacerdotah. Oplamus Ecclcsiam habueras, in sequeutibus
patimur ofticio ac cUm Romanam
nobUilalem veslram bene valere. Daia ut supra. admonslrare non desims.
quotidiauo Libore opere
CXXXVL Nos (iu0([ue prcc omnibus vos dihgentcs, veslns
AD ARCHIE1'1SC0PUM MOGL.NTl.NLM. acquiescimus. Tanlum
potius consihis pr;e cunctis
(Anno 878.) D vobiscum Anspcrtum Wil)bodum episcopus assu-
et
regcm, cjusijuc jratres r..ininni..iiii-inni reoem
Ul Ludovicum Germanice mile. el ai^ud Carolomannum
regem omnia noslra
ad synodum vcniant aut lcgatos
adhorlclur ut Hoc tamen summopere cavcle
onliuabihler ponile.
mittant. el (pudquid
Moguulino. ne ahipia iVaudis aslutia decipiamur;
Venerabili archiepiscopo Liltbeuto facere accc-
festinalioue
ulihtate, (luouiam Deo ducc ex hoc facielis, sub omiii
Ecclesiastica exij.mte (pio oc-
partes vcnire commodum duxi- lerate mihi tempus et locum denuutiale
:

causa- ad GaUiarum ne forle

necessario currerc debealis ad nos recoUigendum el ;

mus (luapropler fraternitatem vestram

:
duas man-
ul secundum co-lilus tibi sa- ahqua dubielas animo veslro insideal,
commonere studemus, regi quarum unam vos
pripdiclo
adhorlatione suggeras Lu- damus epislolas ;

pientiam datam, fre^iuenti (piod contincl, quam aui ipse

ccnfralribus, ut ad noslra> me- legite ul cognoscalis
ahisque
dovico regi,
vohimus aut per idoneum hominem ve-
coUo piium alquc generalem
synodum ,
de^feras ,

diocrilatis
slrum t.asmiilas : quia nos in' hac terra slare non
voluulalem, apud Trccas congregatam.
juxta Cliristi in Kalondas Auguslas. .ima
.ihqtia neccssilnte pn-p- possumu^ nisi us luo
veniiv nou nmillH. ^-'1 si
 785 J':pistolj: i:t dkcrkta. 78fi

postquam ia terram hanc venimus, cum Ludovico A CXLL

rego loqui debemus. Festina quanlocius sicut solitus AD LUDOVICLM REGEM.
es, nostrsc Ecclosias causam perogere, ul apud Domi- Anno 878.) (

num merccs vestra copiose accrescat. Dala ut snpra. Ejusdem ac prcecedens argumenti.
cxxxrx. Dilecto filio LuDovico glorioso regi.

AD CARGLOM.VNXUM REGEM. Quod pro pace et unitate sanctarum Dei Eccle-

( Anno 878.) siarum omniumque Christianorum a Romana scde
in partes Galliae venerimus, in epistola quam gloriae
Mirafur illu)» ad hiiias litteras non rrspoiulisse.
Valetudinem ejus deplorat ; addit de siptndo veslrso misimus plonissime significare sluduimus :

Trecis celehranda. nc-cimus tamen quo tempore ad vos pervenit, et de

Sabbatinum episcopum.
* 00 qua re nobis non deditdilectio veslraresponsum.
Sabbatinum episcopum primum et poslea per An- Quai)ropter quaeso, iili charissime, ad nos ut ad col-
spertum Mediolanensem, dc qua multum miiamur, loquiura quod cum Ludovico rege Caroli imperatoris
cur non jam a vobis responsum vel missos accepi- fiiio apud Trecas habituri sumus, si possibilitas non
mns : nos cum foret possibilo primum, saltem per obsistat, venire acceleretis; vel si aliquo obstaculo
legalos vobiscum loqui cuperenius, deinde cum re- p pr*pedimini, ut non oplamus, strenuos legatos nobis
liquis fratriljus veslris : quod quiu vestra infirmitale, dirigile per quos gloriae veslra) omnia secrela, quge
quam nimium dolemus, nunc esl proctermissum, animo noslro rosident, fidonter mandare valeamus ;

apud Trecas, Chrislo opitulante, synodum sumus locum nobis simul nominolenus designate, quo frui
celebraluri, loquemurque cum Ludovico et reliquis vestro coiloquio et germani vestri Caroli gloriosi
vestris fratribus, el post Kalendas Auguslas ad vos regis valeamus. Quoniam de hac terra nullo modo
revertemur lantum locum nobis dicendo ad tempus
: regrediemur, priusquam, Deo auxiliante, percon-
mandate quo nobis debeatis occurrere, et laborem grua et mutua vobiscum misceamus colloquia. Data
pro veslra matre sancla Romana Ecclesia non re- iif supra.
cusate assumere, quia si fueritis sociilaooris, simul CXLIl.
eritis et consolationis {II Cor. i), et in hoc, qureso, AD CAROLUM REGEM.
perficiendo non sil ulla dilatio. Data uf supra. (Anno 878.)
CXL. Arguit quod vocatus ad se non venerit, sicut Ludo-
vicus rex fecerat, monet sub excommunicatio-
AD CAROLUM REGEM.
nispatna, ut sui rcgni finibus contentus nullam
(Anno 878.) Bosoni molestiam exhibeat.
Agif grafias de observanfia erga Romanam Eccle- q Dileclo Carolo glorioso regi.
siam : miratur ijuod ad se legatos non miserit Servans fidem Francorum rcgibus , secundum
rogat ut ante colloquium quod cum Ludovico rege
pr;«decessorum meorum ponlificium, multos et duros
habiturus est, auf ipse veniaf, aut legatos mittat.
labores in mari et in terra pertuli ab urbe et Ro-
;

Dilecto lilio Carolo glorioso rogi.

mana sede in Franciam veni : omnes vos legatorum
Quod pro pace et unitate sanctorum Dei Ecclesia-
lam viva voce quam epistolis studui convocare, ut
rum omniumque Christianorum in priore epistola,
pactum quod avi et patres vestri sanctai Romanae
quam vestrae misimus dilectioni , significavimus,
Ecclesiae jurejurando promiserunt, adimplere con-
gloriae nihilominus vestrte uberes gratiarum laudes
tendoretis. Sed heu, proh dolor ! cuncti venire per
rependimus ;
quia nos veslra epistola valde laetifi-
inobedientiara neglexistis, praeter Ludovicura regem
castis in hoc quod dileclioncm animi veslri circa
divte menioriae Caroli imperatoris filium, cujus con-
Romanam Ecclesiam, sicut vestri parentes ac proavi
silio atque hortalu, Bosonem gloriosum principem
lia])ueru;it, habere ubertim significatis; valde tamen
per adoptionis gratiam filium meum effeci ; ut ille in
miranuu' cur ad nos legalos vestros non direxistis,
mundanis discursibus, nos libere in his quae ad Deum
sicut procati sunms. Quapropter quaeso, fili charis-
pertinent , vacare valeamus. Quapropter contenti
sime, ut (edit. Rom. addit ad nos) ad colloquium
termino regni vestri, pacora ot quietcm habere stu-
quod cum Ludovico regc Caroli impcralorio regis D dele, quia modo et deinceps excommucicamus ora-
filio apud Trecas habituri sumus, si possibilitas non
nes qui contra pra-dictum filium nostrum insurgere
obsislit, venire acceleretis; vel si aliquo obstaculo
tentaverint. Data ut supra.
praopedimini, ul non optamus, slrcnuos legatosnobis
CXLIII.
«iirigite, por quos gloria; vostrae omnia secreta, qu«
AD LIUTBERTUM ARCHIEPISCOPUM.
animo nostro rosident, fidenter mandare valeamus ;
( Anno 878.)
locum nobis simul nomiuotenus designate quo frui
ilonet ut liosonis filiabus hwrcditatem restitui
vestro colloquio el Gormani veslri Ludovici gloriosi faciat.
regis valeamus, quoniam de hac terra nuUo modo Revorenlissimo et sanctissimo confratri nostro
regredicmur, priusquam, Deo auxiliante, percongrua LiuTBERTo archiepiscopo.
et mulua vobiscum misceamus collo juia. Oplamus Fratornilatem tuam recordari volumus qualiter
gloriam veslram piis florere successibus. jam de proprielatibus Bosoniset Engellrudistibiscrip-
" Desunt ;iliqua.
 j

JOANNIS PAF.£ Vlll. 7»8

787

serimus monentes ut ipsas, quas vos allodum di- A vcstram. Quapropter tua? iraternitati auctoritate

reclamantibus reddere nostri apostolatus jubemus, attentms pra^dicti geni-

citis, tiliahus eonmi saepe
quoniam omnium legum aucloritate legi- tori causam sacerdotali succinctus vigore inquirere,
deberitis :

eique tinem legahterque terminum dare, si negotii

timi fdii sunt veri haeredes (In authent. de Han-ed.
ut vestra bene uoscit rehgio- status inambiguusfuturisprospicitur. Quod si anceps
ab intes. ven., g 1),

iteruraque hortantes monemus, apostohcaque vestro fuerit visa libramini, ulrasque partes suis
sitas,
allegationibus instructas venire in pra^sentiam no-
auctoritate expresse jubemus; jam quia nostras lit-
teras audire distuleras, et super his hactenus re- stram omnino mature mandaraus. Data ut supra.

spondere neglexeras, voUimus ut ad cor rediens,

CXLVI.
ipsas saepe reclamatrices, aut homines
ipsarum in-
\I> THEODORICUM ARCHIEPISCOPUM BISUNTINENSEM.
vestros-
vestire de jam dictis proprietatibus satagas,
que eanim et ahos invasores similiter facturos, no- (Anno 878.)
stra auctoritate excommunicando permoneas
quo- :
Jnbet ut quamprimnm veniat et episeopum in cc-
niam justus Dominus justitiam dilexit, et sequitatem clesia Lausanensi, propter electorum divisiones,
^^Et si forte spurius Godefredus priusquamutia colloquantur, ordinari vetat.
vidit vultus ejus. >>

machans EngeUrudis, sine viri g Reverentissimo et sanctissimo Theodorico archi

aut aUquibus ipsa
consensu quoquo modo donaverit, conteudere volue episcopo Bisunlineusi confratri nostro.
Igitur quia fraternitas tua apostoUcse et universa-
rit;nostra apostoUca auctoritate, donec reddiderint,
audiens, compati
quia sancientibus Joanne papa Romano et Justiniano lis Dei Ecclcsiae persecutiones
eo et cunctis
imperatore scriptum est (In authent. Bona damna- modis omnibus distuUt, nosquo, pro

torum, codice de don. prosc. seu damn.), spurios alUs laborem sumentes, quoquo modo visitare ne-

satis injuriosos, satisque acerbos, et nostris

tempo- glexit, satis rairamur et ex parte turbaraur, cura

ribus semper indignos esse dijudicamus quapropter : in te taliter charitatem frigere cognoscimus. Nonne

convenU reverentiam vostram illum sempermonere. Veritas ait : Si frater fratrem adjuvaret, ambo
Porro liortamur ul quoquo modo monuimus com- e.valtabuntur? (Prov. xviii) Et Sapientia loquitur :

pleas, quoniam si aliter feceris, scias te canonica Frater ct amicus in laboribus comprobatur {Prov.
damnandum censura, ut debeas illos excommuni- xvii). Et praedecessornosterGelasiuspapa, terrendo
in suis decretaUbus, episcopis parvipendentibus
fra-
care. Data ut supra.
trum vexaliones scribit Cur non compassi estis? et
:

CXLIV.
reUqua. Quapropter raonemus ut hactenus te negU-
A.D MATFREDUSI COMITEM.
genlem pernoscas, et ad despectam charilatem nihi-
(Anno 878,)
lominus, postpositisque omnibus curis, ad nos visi-
Monct ut Bosonis comitis filiabus hcnrditatem
tandos una cum hoc nostro misso praesentiaUter ve-
restituat.
nire satagas. Caoterum audivimus,et auditu dolemus,
Matfredo iUuslri comiti.
nunc cer-
ut in Ecclesia Lausanensi. qua; sine Patre
Suggerentibus videUcet fiUabus Bosonis nuper co-
nitur, sit orta contentio, ejusque fiUorum in olectione
mitis, et Engeltrudis conjugis, proximae vestrae,
au-
antislUis sit nefanda divisio. Unde monemus per
divimus ut aUodes suos vos invadentes tenere non
Deum Patrem, et FiUum, et sanctum Spirilum ob-
formidetis. Super quo miraraur cur lantae sapientiac
testamur, aposloUcaque auctorilate expresse jube-
vir Uoc facere non erubescas. Nonnc scitis quoniam
mus, et mtordicimus, ut quoad ad coramune elo-
in haereditate suscipienda omnibus cognatis prKfe-
quium nostrum pervenias, ibi episcopum noque
rendi sunt fiUi? lUa vero mffichans, aUcui sine con-
jussu regis ne([ue ex pctitu i)lcbis consecrare praesu-
sensu viri ex his aliquid dare nequivit omnium le-
hortamur mas, quatenus cura una aUocuti fuorimus, auxiliaute
gum auctoritale. Unde vos monemus,
Deo, cum communi consuUo. quem utiliorem praevi-
apostolicaque auctoritarc jubemus, ut ipsas proprie-
derimus, consecrare pormittamus de moro. Qua; hic
tates iUis fiUabus eorum reddero pro reverentia
scribcre omisimus, huic U-gato nostro Deusdedit
principum apostolorum a quibus per me pctiere
^ glorioso
,

magistro miUtum, et duci, consiliarioque

auxiUum, minimc differas, quoniam li aUter feceris,
noslro, ul vorbis dical injunximus quem benigac :

scias te canonica feriendum censura. Data ut xupra.

recipite, et i\ux vobis ex nostra parle tulerit, indif-
CXLV. ferenler audile. Data ut supra.
AD VALDF.RAMIM.
CXLVII.
( Anno 878.

Monet ut Valderami causavi ad cxitum perducal AD AMIiTUM PRESBVTERUM.

vel ad se remittat. (Anuo 878.)
VAi.DF.nAM0 venerabili. 1'rivileifio pro monaslerio Saiicii Pelri in pago
Pra-seutium lator litterarum, nomine Vakleramus, ynnausrnsi.
ad vcslram fratornitatera coram nobis vouiens lacry- [Apud I). Boucpiel, necucil des Historicns, lom. IV,
suum a quodam injustc pag. \m.\
malnlitcr qucslus ost ])atrem
parocbiam JoANNES episcopus. scrvus servorum Dei, revo-
carceris custodia tcneri detrusuui intra

» Erat adulteriura delatum in judiciiini, ut ex epist. iii ;ipparct.

189 EPISTOL^ ET DECRETA, 790

rentissimis sacerdolibus Amelio presbylero et Leom Aditiis; seu ecclesiara Sancti Stephani cum omnibus
abbati. suis appenditiis ; vel ipsos alodes qui ad ipsum mo-
Quod poslulastis a nobis, coacedimus religiositati nasteriura debent esse pertinentes ; Seuram vHIam
vestrs raonaslcriura Sancti Petri cura omnibus cellis cumappenditiis suis, vel servis ibiderapertinentibus;

et rebus sibi pertinentibus, in quo quiescit corpus Rrascam cura appenditiis suis; Bionura cura appen-
boati .Egidii in Valle Flaviana, in pago Nemausensi, ditiis suis ; in campos
Bruciano hortos Luvam et ;

in tinibus Golbiae : quam Vallem Flavius quondam cura appenditiis suis; ripam Gothicara Aspiranum ;

rex, pra}fato beato .Egidio donavit. Qui sanctus cum omnibus appenditiis suis in Generaco campos ;

jEgidius exinde donationem integritcr Romanae Ec- et vineas cum terrainis suis in Costaballenis vineas ;

clesiae fecit, et ibi in veneratione principum aposto- cura terrainis suis in Gurgis campos et vineas cura
;

mouasterium ajdilicavit. Porro terrainis suis in Tovana camposet vineas in Aqua

lorura Petri et Pauli ; ;

dum spatium terrae illud ca-nobium a Romana sepa- viva campos et vineas ; in Alburno carapos et vineas

raret Ecclesia, quia pro aliis curis illuc legatum curaoranibus suisjpertinentus; in loco qui dicitur Sta-

mittere nequiverat , Nemausensis anlistes ipsum cionensis campos et vineas cura omnibus suis pertinen-

quadam temeritate invadens sustulerat : deinde prae- tns ; Coconem cura omnibus suis consuetudinariis.

ceptum ex rege Francorum exceperat in quo nec Quapropter volumus praecipimus ut cuncta haec
;
g et

firmitatem credens, Romanum pontificem adiit ; super praefata, vel quac offerri contigerit subsequenli tera-

hoc etiam auctoritalem furtim, quasi de suis, apo- pore, illibata et sine inquietudine in usum coenobii,

stolicam exquisivit. Scd sancta; recordationis domnus et in salario beati Petri apostoli possideantur. Ve-
Nioolaus, licet hujus fraudis esset ignarus, divino rumtamen ut sibi pro quoruralibet sustentatione ac
taraen Spiritu plenus, oranes de lioc legem quaerentes gubernatione concessa sunt, fiant raodis oranibus pro
excusare sategit. Sed nos cura in nostro archivo futura, ea conditione ut nuHus successorum nostro-
monimenta chartarura requirereraus, ibi illud prae- rum in hac sancta sede, cui auctore Domino, deser-
ceptum beato /Egidio traditura reperimus. Dehinc viraus, unquara vel usquam aliquid de iisdem rebus
cura Arelatem maritimali itinere pro universarum beneficiare, commutare, ac sub censu concedere per
Ecclesiarum Dei negotio veniremus,hoc recordantes, futura terapora patiatur, nisi AmeHum presbyterum,
ipsum monasterium per Deusde ducem Ravennates, qui noster omnino dignoscitur. Hujus rei gratia
advocalum nostrura, contraGirbertum Nemausensem conimendamus vobis hanc notitiam ad regendum et
episcopum quaesivimus. Imo arabarum parliura ad- luendum et bene aedificandum coenobiura, ita sane
vocatis per fidejussorem legatis, exsecutore duntaxat ut a vobis, singuHs quibuscunque annis, pensionis

Georgio Deusde agente, voluit idera

scriniario, et noraine, in rationibus ecclesiasticis x argenti soli-
Girbertus episcopus per praeceptum domni Nicolai
^ diana, denarios xii accipientes, piae paternitatis

pia? raeraoriae ibi relectum se defendere. Sed Rosta- suffragiura eidem monasterio contra omnes infestantes
gnus Arclatensis archicpiscopus, et Sigcbodus Nar- impenderc studeant. Itemque statuimus ut, obeunte
bonensis archiepiscopus, et Aribertus Ebredunensis abbate prasdicti monasterii, non alius ibi quocunque
archiepiscopus , Walbertus Portuensis episcopus, obroptionis sludio ordinetur, nisi quem consensus
PaschaHs Amerinus episcopus, Ratberlus Valentiae monachorum, secundum tiraorera Doraini et institu-

episcopus, Litidumus MassiHensis episcopus, Alicta- tionem regulae sancti Benedicti, elegerit, et hujus
rius Vivariensis episcopus, et aliiepiscopiprovinciae ;
apostolicae sedis ponlifex providerit ordinandura, aut

et judices, Joanues dux et princepsRavennae.Ardus, suggestio raonachorura consenserit ordinatura Ro-

Adbertus, GiseHVedus, Alderadus, GoduUius, el alii mara adduci. Hoc quoque capitulo praesenti adjun-
nonnuHi provinciales judices, ut praecep(ura lectum giraus, ut locum avaritiae rccludamus, nullum de
audierunt, mox cognoverunt apostolicam domni Ni- regibus, nullura de sacerdotibus, vel queracunque
colai censurara excusare legom quaerentes, de lioc fidolium, per suppositara vel per sufleciam personam,

etdixerunt per iHud pra;ceptum hoc monasterium de ordinatione ejusdcm abbatis, vel cloricorum, vel
non posse defendi judicantes statira ut proefatum
;
presbyterorum, vel de largitione chrisraatis, autcon-
monasteriura Amolio presbytero et Leoni abbati D secralione basUicap, aut de quacunque commoditate
Girbertus episcopus redderet, et pcenam invasionis spiritualis vel teraporaHs obsequii, sive de quibus-
nobis componeret. Nos pcenara pro ejus paupertate cunque causis ad idera monasterium pertinentibus,
illi, si amplius non peccaverit, reliquimus ; et mo- in aero, in auro, vel alia qualibet specio, commodi
nastorium sub omni inlogrilale recepimus; ipsum^ vel exenii loco, quidquam accipere, neque eumdera
advocatum nostrum Deusde ducem HIuc Iransrait- abbalem, ordinalionis suse causa, dare praesumere ;

tentes, qui super hoc comporalem iraditionera de ne hac occasione ea, quae a fidelibusjpro loco offe-
omnibus rebus praedicti monasterii a praefato Gir- runtur, aut jam oblata sunt, consumantur. Neque
berto accepit episcopo ; villara Agarnelliara cura episcopus civitatis ipsius parochiae, nisi ab abbate
ecclesia Sancti Jacobi, vel cum omnibus suis appen- ipsius monaslerii invitatus, ibidem publicas missas
ditiis ; similiter ecclesiam Sancli Andre;c cum suis agal, neque staliones in coRnobio eodera inducat, ne
perlinontiis ; el ecclesiam Sanctae C<ecilitc, atquo servorura Dei quies quoquomodo popuIari~convenlu
ecclesiara Sancti Saturnini cura omnibus suis appeu- valeat^perturbari;neque paraticas aulmansionaticas
 : ;

JOANMS PAP.t \J1I. "92

794
et innocens recedere
exinde praesumat exigere subscriptionem autem fide- Ajusiitke intercedente, iUaesus
religiosorum ac beneficiorum, quam jubct valeas. Hoc reverentiaetaae consulentes damus con-
lium et
Apostolus cunctis exhibendam. pro possibilitate loci siUum, ne absentiam tuam tibi aUquid putesprodcsse,

et facultate, nonmodoibidem gratisfieridenegamus, sed imo secundum Palrum slatuta, magis obesse.
verum etiam ut fiat suademus sed et modus in ;
Privilegium atque scripturas de scdium mulalione,
si qua a nobis vel pra'decessoribus noslris habere sic
numero congregationis adeo conservetur, ut nec
plurafilas ad penuriam, vel paucitas iuhabitantium fatomini, vobiscum sine mora deferrc studcas.
ad destitutionem loci accedere valeat. Haec igilur CXLIX.
omnia quae hujus praecepti decrelique nostri pagina PiUVILEGUM PRO MOXASTERIO SANCTI .EGinil.
continet, cunctis post nos succedentibus, qui mo- (Anno 878.1
nasterium a nobis acquisitum sub usufructuario [Apud D. Bouq. Recueil des llistoriens, tom. IX.
retinetis, vel eis quorum interesse poluerit, in per- pag. 167.]
petuum servanda decernimus. Si quis vero sacer- JoAXXES episcopus, servus servorum Dei, omnibus
dotum, judicura atque secularium personarum hanc episcopis per universas GaUiae provincias consislen-
nostrae constitutionis pagiuam agnoscens, conlra eam tibus, ablmlibus, presbyleris, cunctisque simul or-

venire tentaverit, poteslatis honorisque sui dignitate, p. dinibus divino minislerio mancipalis, necnon comi-
percussus apostolico anathemate, careat, reumque tibus, vicecomitibus, vicariis, centenariis, judicibus,

se divino judicio existere de perpelrato agnoscat et omnibus in potestatibus constitutis, et omni po-
et nisi vel quse ab illo sunt male ablata restituerit, pulo, et cunctai simul geuerali Ecclesiae.

vel praesumpta correxerit, vel digna paeuitentiaillicite Auctore omnipotente Deo, inediante, anno Incar-
acta defieverit, a sacratissimo corporeDomini nostri nalionis Domini nostri Jesu Christi 878, xv Kal.
Jesu Christi alienus fiat, et cum diabolo et alrocissi- Septembris, indiclione xi, Dommo feliciter, iu

mis pompis ejus in extremo examine districtae ultioni pra^sentia domni Ludovici serenissimi regis in prae-

subjaceat. scnli conciUo residentis, elc.

Cunctis autem eidem locoha^c nostne praiceptionis Notum omnibus pra>fatis quod rolroaclis tem-
sit

jura servantibus sitpax Domini noslri Jcsu Christi, poribus,cum Arelatom raarilimali ilinerepro omnium
quatenus iiU fotum bonae actionis recipiant, et apud Ecclesiarum negotio veuiremus, recordantes mona-
districtum judicem pra?mia aeternae pacis inveniant. sterium Petri, in quo
S. quiescit corpus beati

Bene valele. .^-Igidii, VaUe Flaviana, in comitatu Nemausense,

in

Scriptum per manus Georgii scriniarii sanct;i! Ro- in finibus Seplimaniae, quam Vallem Flavius quon-

man?e Ecclesia;, in mense Auguslo. dam Gothorum rex praeUbalo beato .Egidio dedit
Datum XII Kal. Auguslas, per manus Walberti ^ et iterum sanctus .-Egidius aposlolicas sedi Romanae

humillimi episcopi sanctae Portuensis ecclesiae, anno integrilor donalionem fecil. Dum autem longinquitas
Domino propitio ponlificatus domini nostri Joannis terraj illud coeuobium a nostra separarel Ecciesia,
surami pontificis et universalis papae in sacratissima quia pro aUis curis legatum iUuc raittere nequive-
sede beati Petri apostoli vi, indictione xi. ramus, Nemausensis antistes ipsura raonasteriura
magna temeritate usurpare pi\Tesumpserat. Sed nos
CXLVIII. cuni in noslro archivo munimina cliarlarum inqui-
AD rROTARIlM ARCHIEPISCOPUM BURDIGALEXSICM. reromus, ibi et illud pra3ceptum a bealo .Egidio
(Anno 878.) tradilum invenimus. Tunc iihid per nostrum advo-
Ut ad synodum ve/iiiU, etprivileijium de sedium mu- calum Deusde ducem Ravennalos conlra Girberlum
taiione affenit. Nemausonsem cpiscopum, qui in prajsonli concilio

Frotario venerabih archiepiscopo Burdigalcnsi. residet, quaesiviraus. Voluil idem Girberlus [per]
Ad synodum igitur, quam, Deo auctore, apud Tre- pracceptura domni Nicohii quod furtim quasi do suis
cas celebramus, cumreUquis septem (ialliarnni pro- cx apostolica sede fraudavorat, et per pra'ceptum
vinciarum confratribus et coepiscopis, fratornilatem t]uod ox (juodam rego Francorum, iu quo nuUa tir-

luamcum tuis suffraganeis cpiscopis, tam viva voce D mitas subsislebat, falsum exceperat vindicare. Sed
quam lillorafi, admonere ut venires, omni postposita ogo omnos opiscopos ol judices Rom.-e vcl provin-
occasione cujuscunque occasionis sluduimus, fate- cialos, sub excommunicationis analhemate, ailnionui

mur, jam lerlio, ut simul posili eraergentium (\n;v- de hoc reclam legcm dicluros el fncluros. Tunc
sliones causarum stalulis canonicis demerenlur, el Rostagnus Arelalensis archiepiscopus, Walberlus
sacerdotum Domini una concordia omnium fierct T*orluonsis episcopus, Paschalis Amerinus opisco-
dilectionis.Sed curvonire disluleris, molesto cuncli pus , Radbortus Valoncia^ episcopus, Litidumus
ferimuset valdc miramur. Quapropter, ro[)ulsa mora, Massilioiisis opiscopus, Iclarius Vivariousis opisco-
prseseiitiam luam cum pra^^diclis sull'ragaiu>is noiiis jius, ol alii episcojii Provincia^, et judices, Joanncs,

et sancta^synodo citissirne exiiibo. Sic lanion iiistru- dux ol Balivus Ravenna\ .\rdus. Adborlus, Gisal-

ctus, ut cum de mutatione contra canoncs sodium, frodus, .Vrdoradus, Godulfus, ot aiii nonnulli pro-
et de aliis cxcessibus, quibus, quod non oplamns, viucialos judioos ; ul pi\Tceiilum locluni audiorunt,

Patrum rpgulis feriri possis. impetitus fueris, causa mox cognovonnit ajvv-lolicam domni Nicolai ccnsu-
 EP1ST0L.E KT DECRETA. 794
793

ram excusare legem, querentes dixerunt per illud A coinminans, oranos per prophetam alloquitur, di-

praeceptum hoc monaslerium non posse defendi, ju- cens : Deus, ne taccas ne sileas,ct nequicscas
tibi,

dicantes statim ut prsefatum monasteriura Girherlus Dcus, etc. In episiola papa) Symmachi < NuUi apo- :

episcopus redderet nohis, etpoenam invasionis mihi stoUcfO sedis prajsuU a pr^senti die, donec, dispo-
componeret. Nos poenam pro ejus paupertate iUi,si nente Domino, doctrina cathoUcce fidei raanserit

amplius non peccaverit, rehquimus, et monasterium Salvatoris, prapdium ecclesiasticura, quanlaecunque

suh omni integritate recepiraus ; ipsumque advo- sit raagnitudinis vel exiguitatis, suh perpetua aUe-
catum Deusde ducem ilhic transmittentes, qui natione vel commutatione ad cujusUhot jura trans-
super hoc corporalem traditionom do omnii)us rehus ferro Ucoat. » Et e\ epistola papai SirapUcii. « Ul
prffidicti raonasterii a praefato Girherto accepit epi- non episcopum titulorum suorum pra:dia, seu
liccat

scopo. quidcjuid juris eorum fuerit, quoUhet modo alienare

Oh id etiam divino fretus juvaraine, ego et omnes vel commutare qui vero hoc agere tentaverit, or-
:

episcopi hujus conciUi, ex auctoritate Domini uostri dinis sui detrimento plectatur. " Item in eodem :

Jesu Christi, per quem, ct per ipsura, et in quo con- « Qui petierit prsedium ecclesioe, et accoperit in
stant orania, suh omni anathemale deteslamus, et proprio jure ; aut si quis presbyterorum aut diaco-
interdiciraus, et excoramunicamus, ut nulliis suc-pnorum, nec non defensorum denti subscripscrit.

cessorum nostrorum in hac sancta apostolica sode, analhomato feriatur. « Itom in canonibus : « Si

cui auctore Domino, deservimus, unquam vel usquara episcopus condito testamenlo aliquid de ecclesiastici
prccsenlibus vel futuris temporibus quidquam de juris propriclate legaveril, aUler non valebit, nisi

iisdem rebus, ncc iraperator, nec rex, nec uUa tantum de juris proprii facultate suppleverit. »'

raundia.is potestas commutare, ac sub

beneticiare, Igitur tam ego quara omnes episcopi hujus con-
censu concedereperfutura tempora possit;nec pon- cilii, insidiatores ex hoc raonasterio apostoUcae se-
tifex ejusdom diwcesis, ad cujus parochiam pei tinet dis, el huic presbytero si aUquis adversatus fuerit,
locus ipso, nec omnes ejusdom potestalis quidquam tale, scelus perpetranlos, omnes a comraunione
ex monitate accipero ipsius monaslcrii audeat. El Christi corporis ac fraternilalis consorlio, sive om-
insuper nnUi omnino liceaL quoquo modo iu his nium chrislianorura coUegio sequestraraus, damna-
omnibus aliquara rainoralionom vel forciam inge- mus, et suh omni anathemate excoramunicaraus.
rere. Potius aulem a prpesenli conciUo omnia haec Sint illi nialedicti in civitate, maledicti in agro ;

ad jam dictum monasteriura cura omnibus appen- maledictus fructus terra) eorura. Sint maledicta in-
diliis, et cathedra, alia loca mobiiia imraobiliaque, teriora eorum et exteriora. Coelum quod superillos
quae per Deura liraontiura largitatem inil)i coUata esse ^ est, sil a?reura ; et lerra quara calcat, sit ferrea.

noscuntur, huic AmuUo presbytero et archidiacono '

Oratio eorura ante Deura veniant in peccatura : sicut
Uzeticensis occlesicc contirmaraus. Hujus roi gratia Datan et Abiron eant viventes in iufernum. Omnes
coramendamus vohis hanc notiliam ad rogendum et ((ui cum Uiis participaverint, aul cum eis cihum
tuendum et hene fediticandum CLxmobium ila saue ; ut sumpserint, aut cantica eorum maledicia audire
a vobis, singulis quibuscunque annis, pensionis no- decreverint, scientes hanc raaledictionera, cum Juda
raine, in rationibus occlesiasticis x argenti solidiana, Scarioth traditore, Christi participes Aqua
fiant.

denarios xii accipiontes, pige paternilatis suftVagium eorum putretiat vinum eorum ; scaturiat panem ;

eidem raonaslerio conlra omnes infostantes impen- oorum ruhigo consumat, vestiraenta eoruni tinea
dere studeanl. Nulli vero dubiura est, fratres, quod comedal. Et quid plura Oranes maledictiones Novi ?

apostolica Ecclesia raater sit omniura ecclosiarura, ac Voteris Teslamenti voniant super illos, usque
a cujus nos regulis nuUatenus convonil doviare : et dum ad dignam satisfactionem el condignam poini-
sicut Filius Dei venit facere vohmtatem Patris, sic tentiam matris Ecolesia? veniant. Joannes aposloiicse
et vos vohratatem veslrae impleatis matris. qua» est sedis Petri apostoU, omnibus Christi ecclesiis bene
Ecclesia, cujus caput, ut praedictura est, Romana valete dicit ista servanlibus.
existit Ecclesia. Pater ergo uoster sine duhio Deus, Ilincmarus Rheraensis archiepiscopus iirmat, An-
qui nos creavit, et mater nostra Ecclesia, qua) nos D sigisus Sonononsisarchiepiscopus Urmal, Aurelianus
in baptisrao spiritaliler rogeneravit, et ideo qui Lugdunensis archiepiscopus tirmal, Rostagnus Are-
Christi pecunias el Ecclesi.o aufert, fraudatur et lalonsis archiopiscopus tirmat, Sigebodus Narbo-
rapil, homicida in conspectu judicis justi osscdepu- nonsis archiepiscopus Urraat, Teudericus Besantio-
tabitur. Undo .scriptum est : qui rapit pecuniam nensis archit^piscopus firmal, Aule;-annus Yiennen-
proximi sui iui(piitatera facit ;
qui autera pecunias sis archiepiscopus Urmat, Frautiiarius Bituricensis
aut res Ecclesia? tulerit, sacrilegiura facit ; unde et archiepisco]!US signal, Adanaldus Turonensis archi-
Judas qui pecuniam fraudavit, quae usibus Ecclesiae, episcopus tirraat, Berno Calalaunensis episcopus fir-

idest pauperibus, quos Ecclesia pascere debet, dis- raat. Joannes Rodomacensis archiepiscopus tirmat,
Iribuebatur jussu Salvatoris, cujus viccm opiscopi Aldebcrtus Silvaneclensis episcopus tirmat, Lsaac
tenenl, nec solura fur, sed ot latro, et sacrilogus Lingonensis episcopus firmat, Ingelvinus Parisi
effectus ost. De talibus enira, id est qui facultales episcopus tirraat, Otulfus Trecassine episcopus fir-
Ecclesifp rapinnt, fraudant vel auferunl. Dominus mat, Ingomarus Lauduneusis episcopns (irmat,
W6 JOANMS PAP.!: VIII. 196

Eldeboklus Suessionis episcopus tirmal, Willelmus A tuta pio principe de composilione sacnlegii, videli-
Lemovicensis episcopus tirmat, Gislaberlus Carno- cel in x.\.\ libras examinati argenti, id est sexcen-
tensis episcopus firmat, Rotbertus Valentinensis torum solidorumsummamargentipurissimi. Ideoque
episcopus iirmat, Garbaldus Cavalonensis episcopus quisquis invenlus fueril rous sacrilegii, islam le-

firmat, Rainelmus Xoviomensis episcoj^us tirmat, viorom composilionem cmondet episcopis ipsis, vel

Aho Magalonensis episcopus tirmat, Oddo Belva- abbalibus, sive personis ad quas querimonia sacri-
censis cpiscopus tirniat, (lirberlus Nemausensis logii jusle portinueril ; et si ipse reus sacrilegii
episcopus tirmat, Walterius Aurelianensis episcopus facore noluerit, tandiu excommunicationi subjaceat,
firmat, Walafredus Uzeticensis episcopus tirmat, usquequo praedictam compositionem sexcenlorum
Macliarius Lutovensis episcopus firmat, Rolfredus solidorum persolvat. Et si in hac obstinalione
Avinionensis episcopus tirmat, Alaricus Biterrensis mortuus fuerit, corpus ejus cum psalmis ct hym-
episcopus tirmat, Ictarius Vivariensis episcopus nis non deferatur ad sepulturam. Et praecipimiis
tirmat, Tciitarius Gorundensis episcopustlrmat, Abo ut in fine codicis legis mundanae scribalur haec
Niveraensis episcopus tinnat. Frodoinus Barchino- lex.

nensis episcopus tirmat, Lambertus Mudascononsis CLI.

episcopus tirmat, Joannes Cameracensis episcopus AD OMNES FIDELES.
g
firmat, Adalgarius Austudunensis episcopus firmat, lAnno 878.)
Barnarius Gratianopolis episcopus firmat, Ademarus Privilegium Ecclesice Piciavensis, ne quis ejus bona
Claromoulis episcopus firmat, Arnulfus Taurinensis invadat, ct ut ablata restituantur.
episcopus firmat, Raiaehnus Meldensis episcopus Omnibus fidelibus sanctae Dei Ecclesiae, praesenli-
firmat, Aigofredus Pictaviensis episcopus firmat, bus scilicel atque fuluris.
Ainulfus Gavaldoncnsis episcopus firmat, Georgius Divino quia Romanum pontificum largilu enitet
scriniarius sancta^ Romanae Ecclcsia?, qui super universis, illud luce clarius constat, largita defen-
scripta hujus judicati, post testium su)>scriptionem dere cuaclis : quoniam indubilali juris esl, semel
et tradilionem factam, complevit et absolvil, Rai- concessa perenni cultu fore tenenda. Caeterum om-
mundus, comes firmat, Berengarius vicccomcs fir- nium religiosilas orthodoxorumque pernoscat fide-

mat, Aiinaricus firinat, Olumbelhis firmat, Tou- litas, quod, ut relaUiquorumdam didicimus, Picla-
Irannus lirmat, Gaucelinus firmat, Emenus vice- vensis quidem Ecclesia, quam diulinus paganorum
comes tirinat, Oddo vicocomes tirmat, Ugo comes hoslis persoquitur, multa Christianorum iniquorum
lirniat. incommoda palitur, quibus pressuris nos convenit
CL. perdolore oamdomque nihilominus lanto fasce le-

VD OM.NES EPISCOPOS, COMITES, VICECOMITES, CENTE- ^ vare. Quapropler praccipimus apostolicaque auctori-

XAIUOS, JIDICES (:\TnOLICOS, IX IIISPAMA ET 00- tate expresse jubemus, quod nemo veslrum, tam
TIIIA DEGENTES. sacerdotali ordine perfruens quamque militare offi-
(Anno 878.'! cium lencns, ipsius Ecclesiae Pictavensis aliquam

Le.t (h' sacrilegis a Joanne papa Gotltids legihus ccclesiam aliquodve monasterium vel pra^dia ipsi
addita in concilio Tricassimo quoquo modo perlinontiainvaderepraesunial, ullosve
JoAXNES episcopus, servus servorum Dei, omnibus colonos servos ancillasve contra sui episcopi velle

episcopis, comilibus, vicecomitibus, ccnlenariis, tollere audeal : sed liceat ipsius Ecclesia^ Hecfrido
judicibus catholicis, in Ilispania et Gothia provin- videlicet episcopo, suisque successoribus, illa qua?
ciis degentibus, omnique populo Occidenlali catlio- sui antecessores legitimo tramite canonicae auctori-

lico, salutem et apostolicam beDedictionera. talis habuerunl, sub noslra tuilionc haberc, et ut

Noverilis, dileclissiini filii, ((uia nos pro stalu possoderunt possidere, et ut ordinaverunt suo ar-
sancla) Dei Ecclesis jussimus congregari synodale bilrio ordinare, cum coasulto consensuquo suae

concilium apiid urbom Trocas. Ubi, sodenlibus no- Ecclesiao canonicorum, iil prisca consuetudo di-

bis in corona, venit anto praesentiam noslram filius gnoscilur, sinc voslro vestrorumque obstaculo et

noster Sigebodus priraa; sedis Narbonensis episco- D omnium haclonus talia praesumenlium. Inter haec

pus, cura suis sufiVaganeis cpiscopis, el detulit no- volumus quasque causas pncdiclo Hecfrido episcopo
bis librum Gothica! legis, ubi nihil habcbatur de indc molas in nostra pracsenlia adducendas. Si
sacrih^giis, et in eisdem legibus scriplum eiat, ut (piis vero sacerdolum. judicum atquc secularium
caussp (jiias ill;c leges iion liabonl, non audironlur a personarum. Iiaiic conslilutionis noslra^ paginam
judicibiis illius patria;; ;ilqiio il;i jiis sancUc EccIosi;e agaoscons, coatra oam vcnire lontavorit, potestale:
suifoc;ibaliirab incolis GaIli;o olllispaaia' proviiioiis. houoris sui ac dignitate porcussus aposlohco aaa
Undo nostra serenilas, cum [irii^scriplis episcopis, Ihemato caroat, rcumque se diviao judicio cxistore
inspeclis logibus Romanis, ubi habobalur de sa- de porpolrala iniquitalo cognoscat. El nisi vol ea
crilegiis, invcnimus ibi a Justiniano imperalorc qucc ab illo sunt male ablala rcstiluerit , vei

legein oomposilionis .sacrilegii conslilulam in quiii- praesuinpta correxeril, vel digna pirnitonlia illicita

que lil)ras anri optimi. Sod nos loniorom logoin acla donevoril, a sacralissimo corporo Doi Doinini

pr<fecipiinus ossc tonendam, (]ua>aCarolo csl consli- ac Rcdcmptoris nostri Jesu (^hrisli alionus fiat.
ir, EPISTOLiE ET DECRETA. 7<>8

Cunctis autem eidem prsefatae Ecclesise jura ser- A secundum regulam Palris Benedicti, a propriis abba-
vantibus sit pax Doniini noslri Jesu Christi, quate- tibus, monachis videhcel ex eodem cocnobio regu-
nus et hic fructum bon?e operationis recipiant, et laritcr electis , in perpetuum gubernetur. Nec illa-

apud summum Arbitrum pra^mia aiternaj pacis inve- rum rerum quai velin pra^libato proecepto nominatim
niant. Data iii Kalendas Seplembris indictione xi. continentur vel a praedicto abbate venerabili nunc
Trecis. ejusdem loci Theotberto praefati monasterii officiis

CLII. deputatpo habentur, ullam ab aliquo unquam patian-

AD EPISCOPOS PER GALLI.VM CONSTITUTOS. turimmunitionem, et eliam rebus qusedeinceps a qui-

(Anno 878.) biislibet roligiosis hominibus eodom loco pervenerint

Privileqium monasterio Floriacensi concedilur condonatae. Quod si quis hoc nostrum benoficiiim

synodo Tricassina. irrumpere prsesumpserit, ct stipendia servorum Dei

JoAxxES cpiscopus, servus servorum Dci, omni- in alios usus converterit, ab apostolica commuuiono
bus episcopis atque aliis Dei fidelibus per Galliam analhematis animadversione illum separamus, ut

constitutis. nisiadmonitusevestigio se correxerit, cura rapacibus

Quoniam aposiolica successione \f.
suggestiono] a regno Dei exclusus. quae meretur tormenta porsol-
sollicitudinem omnibus Ecclosiis debemus impcn- p vat. Ut autemhoc privilegium cortam obtineat fidem.
dere, sic cupiinus generali consulere necessitati, ut et Dei famulis in jam dicto Floriaconsi cwnobio secu-
etiam quorumcunque singulares causas sino fastidio ritalom conferat, quandiu Deus ot Dominus nosler Ec-
cognoscamus. Igitur cum propler inultipHces Eeclosia! closiam siiara durare voluerit, nostra id subscriptiono
Dei curas Gallicanam adeuntes regiouem. Trecas roboravimus. Scriptura per raanus Georgii scriniarii

civitatem devenissemus, anuo incarnationis Domini- sancta' sedis apostolicse, in mense Augusto, indictione

cae 878, et ad resecanda qusehbet inulilia vel statuenda •XI. Bone valele. Data Nonis Septembris per manum
ecclesiastica jura, synodura generalein pluriraorum WaH^erli huminimi episcopi sanctae Portuensis Ec-
celebraremus episcoporum , inter alia suggessit closi,TO, anno Deo propilio pontificatus domini nostri

auclorilati nostra? venerabilis partiuin vestrarura Joannis surami ponlificis et universaHs papa>, in sa-

abbas, nomine Thoolbertus, ex caMiobio quod vocalur cratissima sede boali Pelri apostoH sexto , indi-
Fioriacus in pago Aurchanensi, quod idem monaslo- ctione \i.
rium quidam religiosus abbas, Leodebodus nomine, CLIII.
monachus exstruxerit in honore Dei et sanctae geni- AO WALAM SEl" V\"AL0XEM METENSEM EPISCOPUM.
tricis Mariae,nec non beati principis apostolorum CAn. 878.)
Petri quod revelatione divina por monachos ejus-
: Concedit iUi pallium certis diebus defercndum.
dem loci a Beneveutana provincia corpus illuc S. JoAXNEs episcopus, servus servorum Dei, Walt.
Bencdicli pervenerit ob!ra ahalum, ibique reverenlor vouorabiH episcopo Modiomatricorum Ecclesiee, quge
humatum, sicut manifestissima constat veritate; ot et Mottis vocatur, in lionore sciHcet sancti Ste-
quod propler stabihmentum monasticfe religionis, pije phani primi martyris.
memoriae gloriosus imperator Carolus prajceptum Si pastores ovium solera geluque pro gregis sui
suae auctorilatis eidem loco res denominatas dele- custodia die ac nocte ferre contonti sunt, ac ne qua
gaverit, partim a religiosis hominibus ,
pro araore ex eis aut errando pereat, aut ferinis laniata morsi-
Dei ilHc contribulas, ut victura atque vestilum mo- bus rapialur, ocuHs semper vigilanlibus circumspe-
oachi ibidem Domino miHlantes deherent haboro : clanf, (juanlo sudore quanlaque cura debemus csse
nec non et hoc quod boatae recordationis paler ojus pervigiles, nos qui ]'aslores aniraarum dicinnir? At-
sercnissimus Augiistus in ipso loco hospitale nobiHum. tendamus ad susceptum officium oxhibere erga
quod Porta appellatur, juxta regularem institutionom, custodiam Dominicarum ovium non ccssemus, ne in
itemque hospitale pauperuraparontumque
, die divini examinis pro desidia nostra anle sum-
in sui
suorum eleemosyna staluerit, et res ad hoc opportune mum pastorem negHgentiae roatus excruciet unde ,

agendum, nec non aHas ad Himen Ecclesia} admini- modo honoris reverentia subHmiores inter ca^teros
strandura,jusseritdoputari. Qua^omniaperjam dictos Djudicamur. PaHium autem fralernitati fu.-e ex more
monaclios liactonus ibidem comperimus observari. ad missarum soleinnia colehranda concossimus, die-
Nunc tam seipsum (piani unanimem congregationem bus vitie lantumraodo quod libi, non Ecciesia> tua", :

sibi commissara humiHter postulare, quamvis privi- aHler privilegiis in suo slalu maneutibus, uti conce-
legia muitorum meruerint episcoporum ad ropri- dimus. Quoniam indumenti honor modesla actuum
,

mendam (luoruinHbet ilHcitam cupiditatem, ut super vivacifate servandus est , fiorlamur ut ei niorum
abbate reguiari ex eis eHgondo etiam nostrae aucto- tuorum ornamenta conveniant ,
quatenus , auctore
rilatis privilegia consequantur. Quocirca nos pote- Deo, ufrisque possis csse conspicuus. Ilaqiie vila tua
stalem, quam gratis a Christo accepimus, secundum tiHis fuis sit regula. In ipsa se sompcr considerando
evangelicam auctorifatom gratis prodesse omnibus proficiant, ul tuuin post Dominum videatur esse
Cupientes, vice boali Petri aposloH decernimus ul in bene (]uod vixorint. Corrigant, ne prospera . qufr
ssepe memorato loco sorvi Dei abs([ue inquietudiuo lemporaHtor biandiuntur, oxfoH.mf , noquo adversa
debilum sute religionis persolvere possint servitium dojiciant ; sed quidqnid illud fuorit, virtute pationtise
 , ,,

m .lOA.NNlS PAP.f: VIII. 800

devincaut. Nulluin apuil le locuiii odia, nuUus favor Alui et .sui senioris nitideiitatem justitiam facere. ,

indiscrelus inveniat. Sub ca videlicet raiione conce- Quapropter horlantes miltimus, apostohcaque aucto-
(iimus fraternitati luae ut a sccretario usque ad sa- rilate jubemus, ul ad lioc placitum, ad huncque
crum altaro, et ab allari usque ad .secretarium, si- conventum pra^sentiahter venire satagas, adducens
culi prisca exstitit pallcatis \pro paliiatis, Haro.] tecum Girardum vicecomilom, Umbortum .Aguvar- ,

consuetudo , iiidui debcas. Auctorilatc aiitem beati nmn. Ingclberlum, super quos ipse reclamat, ([uate-
Petri apostolorum principis licontiam diebus vil« nus nunc coram iiobis et coram sa^jje dicto glorioso
luge sub jure et ditionc nostra, ut di.ximus, habeas. rcge, tain canonica censura quamque humanse lcgis
Nulhmi nsum vel consuetudinem successoribus tuis sancitu, inter vos, quidquid conlra fas et jus factum
per hoc nostrum tibi concessum apostolicum privile- fuerit, nihilnminus tiniatur. Dala nf xiipra.
gium habere censuimus. Et neque episcopus arclii- CLVI.
episcopnsque advor.sus te pro hoc altercationis con- (Anno 878.)
tenlionom commoveat. Ita, Domino regente et gu- Bernardi coinliis excommunicatio.
bernante cor tuum, commissam exsequi gubernatio- Bornardum sacriicgum, filium Bernardi et Belihil-

nom sludeas , ut , adepto hujus honoris otHcio dis , sacrarum rorum ecclesiasticarum pervasorem
dignitate et probitate niorum amplius procures d regiaeque a Deo ordinattc polestati contradictorem,
adornari. Scriplum per manum Georgii scriniarii a proprio archiepiscopo Frotario, cui el civitalcm el
S. R. E. in mense Septembrio indictione xii. Dala omnia quae habuit sustulit, tertio vocatiim, a nostra

VIII Idus Septembris per manum Walperli huiniUimi autem apostolica auctoritate bis, et a rcgia sublimi-
ej)iscopi sanctaj Portucnsis Ecclesia?, anno, Domino tate somel revocatum, venirc nolentem et in perti-

pro])ilii), poiititicalus domini nostri Joannis sumini nacia sua permanenlem : (jui otiam ab hominibus
poatiticis et universahs papse in sacratissima sede suis sacramentinn damnabile et damnandum, blan-
lioali Pctri aposioli sexlo ,
indictiono xii. lioc est ditiis ot terroribus tyrannice contra divina et hu-
anno 878. Verum aiit September in Octohrem, aut mana jura cxtorsit, a corpore et sanguine Domini
indictiowiin xi mutanda; quod e.r privilecjiis Flo- noslri Jesu Christi alienum decernimus, et ab omni
riacensi, Cahiloncnsi aliisque disces, licet non diffi- Clirislianorum sociclate separamus, usque dum ad
teamur in anliquis diplomatihus indictionem non- condignam salisfactioncm emendaturus accedat.
nunquam usrjue ad natalem Christi diem aut pri- Quod si nec hic emondaverit et ea qua? reus ,

die Kalendas Januarii protendi ah incuriosis ta- adeo communi judicio suorum tidelium abstuht
hellionibus Ubrariisve. violentcr tonoro el fidelibus suis in hoc refragari
CLIV. tentavcrit, anathemalis vinculo sancti Spiritus \adde
(.Vnno 878.) auctoritate] innodamus. Quicunquo autem ei contra
Excommnnicaiio llugonis et Emmonis. hanc excommunicationcm communicaverint aut con-
Hugonem Lotharii regis (piondain filiuin , non senserint, nos prohibere non possumus ut qui ex-
logilimum, sed naturalem aduUerina copula genilum, communicalis communicavorint, non pari excommu^
qui post sacramcntum dilocto filio Ludo-
prffstitum nicationi subjaceaul.
vico regi Francornm mentitus esse videlur, et in- CLVII.
([uiolaro pacihcum rcgnuni pradicti rogis et I']m- ;
An ADAI.ARniM ARCHIKPISCOPVM TIRO.NENSKM.
monem, Bernardi comilis germanum, compHcom in (Anno 878.^
excessibus , nisi intra dies triginla ad pra?dictum Confirmai privileqia Ecclesia; Turonensi concessa.
scniorcm snum redierint, ot ab inquieludinc regni Beverendissimo et sanctissimo AnALARDo venera-
rosipucrint, oinni Christiana communione privamus. bili arcliiopiscopo Tiironcnsi, succes.soribusque tuis,
Poslinodum si perseveraverinl, sciant so analhomatis noc non ol omnibus iidolibus sancla> Doi Ecclosias,
vinciilis iiiiK^dandos. Dala. olc. pra^sontibus scilicot al(]ue futuris
CLV. Dccot Bomanam Eoclosiam, (]ua! nialer osl onv
vr» BKRNARnUM COMITKM. nium Dei I-xclosiarum. ul quanla vigct dignitato pr
(.Anno 878.) D clara, eo inagis consislat in mi.soricordia pia, qualen
Jui)et ut ipse cum aliis quibusdam ad si/nodutn ve-
([u;c digna postiilantur a fidelibus, sine mora cu
niat, in qua Frotarius [iiiuricensis episcopiis de
piotatc iargiri moreantur a nobis. Omuium vostrui
ohjectosihi infidclitalis crimine. jiurqarc sr vole-
hai. roligiosilalom vohnnus scire fideliter quoniam pn
Bkunardo roniiti. sbvlcri (li(rcosis Tiironici [lagi ad noslrum access
Bolalii vidoMcet hominis piiiililicio noslro iiuiilia- runl poutiticiiim, snggoriMUos ul tirrnaromus ajiosti

liim osl quod Frnlariiis vonoraliihs episcopus civita- lica auctorilato illis et capitularo rcgum ot coepl
loin Biturigam iniinicis veslri sonioris domiiii Ludo- cnjtoruin scrij^tum , ul dcboal unaqua?que eccle
vici gloriosi rcgis traderc malucril , ideo iliiic ijiso jtrojiriuin mansum liabcre cum mancijnis (juatiior

conlcudere studucras. Ecco cnim idcm jam diclus \ iiioas, arij)eimos tres, prata simililer, el citmetoriun
(piscopiis noliis, nostro ct lilio ]triofato rogi glorio- ciiin inansionibus, sine personali ol civili miinen
sissiino. super lioc rociamaro sliiduit, dicens se velle oxigcndo, nisi divino solummodo in ecclosiaslici

in oinnibiis libi ol liiis do univcrsis objcclis conlra robus obsoquio. siculi canoniim prisca anctoritos e
801 EFISTOL.E ET DECRETA 802

modenia concedit : ubi vero res nominata? antiqui A prfpcipit ut ei deinceps pareant et delictorum ab
lus condonalar" et moderno tempore abstractae esse illo vcniam petant.
videntur, pontificali auctoritate et regali polestate Maiie.x Dolensi opiscoj^o, ncc uon et onmibus epi-
sinemora aliqua aul larditate restituantur. Nos illo- soopis Hrilaiiuicis, seu universis sancta? Dci Ecclesia?

rum precibus inclinati, volunms, apostolicaque au- fidehbus.

ctoritale expresse jubemus, ut pra^fata scripla, a Sanctitatem sou tidelitalem oinnium iiosso volu-

nostro pontiticio delata . a coepiscopis firmata, a mus quia dum Trecis synodum celebrarenms, sug-
regibus jussa, sinl rata et niodis oranibus observanda. gestione Adelardi archiepiscopi consacerdolis noslri,

Si quis hujus apostolica:' censuraj lemerario ausu audivimus quod vos niatrem vestram Turonensem
violator exstiterit, si sacerdos tuerit proprio honore ,
Ecclesiam despicienles, 6ccundumanli([uam consue-
privelur, et Christiana communione cassus anathe- tu(Hnom ilh obediro ditiertis, ot privilogium a beato

matis vinculo innodetur ; si laicus, similiterperpetua Potro aposlolo illi supra vos concessum frangere co-

damnatione cum Juda Iraditore torquealur : conser- nanuni , dobitunique honorem ipsi archiepiscopo

valor vero perermi benedictione apostolorum princi- vcslro observare negligitis, et malum supra malum
pum Petri et PauU modis onmibus perfruatur. addenles pnedicto capiti veslro praedia auferre non
formidatis. Inter haec etiam , et praifato antistite
CLVIII. B narrante, et aliis coepiscopis simililer conferenlibus,
AD DIVERSOS EP1SC0I'0S.
audivimus ut vos non anticjuo more a vestro metro-
(Anno 878.)
pohlano consecrati fuissclis, sed expulsis logitimis
i't invusores bonorum Ecclexhe Turonensis cogant
reddere, et nonas ac decimas solvere. opiscopis de sedibus, sola polentia ducis vestri aller

Reverendissimis et sanctissirais Frot.vrio archi- ab allero consecratus fuit. Quod rairali fuimus, el,

cpiscopo Axselmo Lemovicensi

Bilurigensi, et ;
si ita est, lantum uefas delebimus, et vindictam, nisi
Hecfrido Piclavensi, Dodoxi Andocavensi, Rotberto satisfeceritis, nihilominus dabimus : quia non paslo-
Cenomanensi, Hildepraxdo Sagiensi opiscopis, nec res, sed invasores fuisse cerniraini. Quaproi^ter rao-

non et ahis omnibus episcopis et comilibus, aliisque neinus, apostolicaque auctoritato cxpresse praecipi-

personis illustribus, sanctte Dei Ecclesite fidelibus, raus, ut ad cor redountcs, ad matrera vestram san-
in quorum parochiis sancIi.Mauricii (nunc S. Gatiani, ctam Turonensem Ecclesiam roveriamini, et secun-
Hard.) Turonensis Ecclosiai praedia esse videntur. dura antiquam consuotudiuem illi obedire salagalis,
Quoruni omnium lehgiosilas seu universorum ot de perpotralo hactenus ipsi vestro archiepiscopo

pernoscal lidelitas quoniam narrante Adelardo ,

Adelardo misericordiam quseratis, qualenus super
venerabih archiepiscopo, pontilicium nostrum didi- oranibus negligentiis apud summum Arbitrum veniani
cit qualiter quidam, abstpie legum oraniuiu auctori- ^ habere possitis. Quoniam si aliter fecerilis, cano-

late, tam comites quamciuc subditi eorura, sancti nica auctoritate (U'itis nihilorainus fcricndi, et a
Mauricii Turonensis Ecclosia'' res invasas ausu lerao- nostra coraraunioue modis omnibus alienandi , ct

rario teneant. Unde mandanius uoslraque apostolica onmis veslra ordinatio a sumraa sede aposlohca sci-

auctoritate expresse jubemus ut cos invasoros pri- licel rospuenda. Data ut supra.
milus moneatis, ut ipsas res, omui occasione remota, CLX.
ipsi prtefattv Ecclesiai reddere salagant ; et si ipsi AD AREL\TENSE.\i ET XARBOXENSEM ARCIIIEPISCOPOS
forte audire noluerint, vos unanimes oinnes unoque (Anno 878.»
convenlu pro possc collocti , nostra censura illos
Lt causam intcr 1'ceticensem et Avemonensem
oxcommuuicare debeatis, usquequo ipsas res ab cis episcopos canonice definiant.
injuste retentas reddant. Et si, quod non credimus, RosTAGNO vouerabili archiepiscopo Arelatensi, el
his censuris inobedientos fuerinl, et ad salisfactio- SiGEBODo Narbonensi.
nem venire distulerint, et juslitiam de perpetratis Sanctitati vestra; nolurn est qualiter Walefredus
facere noluerint, ab omni Chnstiana coramunione Uceticensis EccIesiiP episcopus ad synodum (luam.
illos nostra aucto:itate judicate esse imraunes. Inter Deo ouctore, ai>ud Trocas oolobravinuis, n^clamalio-
ha?c etiam illos monelo ut nonas et decimas, secun- D nis libeHum oI)luHl supor Raclefredo Avonionense
dura antiquara consuetudinom, quibus daro debent, episcopo, (luod ei ([uamdam villara ad suam sedoni,
postposilis iUicitis occasionibus, dare minirao diffe- sivo parochiam, pcrlinontom abstulissel. Sed quia
ranl. Demum indicimus ut omnes res pnefatse Eccle- Raclefredus, de quo querela erat, synodo defuit,
siaj sancti .Mauricii, quse in vestris existunt paro- idcirco fratcrnitati vestra) apostolica aucloritale
chiis, delendere ab omnibus inimicis debeatis ;
quo- mandamus ut, coadunato numero episcoporum, eo-
niam si aliter feceritis , el noslrae censura) non rum causam canonico judicio finialis, ila disculiendo
obedierilis, canonico sancitu feriemini. et deterrainando tanta^ praesumptionis invasionem,
CLIX. ut nemo opiscoporum vestrorum conlra canonica
AD EPISCOPOS BRITAXM.E. prtocepla ultcrius insurgere sinc suo ponculo tentet.
(Anno 878.) Vo5 ([uoque ])neRontiaiiter cum vestris islud deter-
.\rguit eos quod a Turonensi archicpiscopi jurisdi- minate iudicium. Capitula quaedam vobis Patrum
rtionc se f:ul>stra rerint, cjusfiue bonn inraserint: auctorilatc collectn mitlimus. sf^cundum qua\ju(lioare
803 JOANNIS PAP.E VIII. 804

absque dilatione debeatis, ue querendo assumalis A. lum de episcopis vel sacerdolibus, vel de quibus-
laborcm pro tali negotio. Optamus fraternilatera ve- cunque tidelibus, per se, suppositamve personara,
stram in Chrislo bene valere. de ordinatione ejusdem abbatis. vel clericorura, aut
CLXI. presbyteroruni , vel de largitione chrisraatis, aut
PRlVlLElilUM PRO MOXASTERIO VIZELI.VCKXSI. consecralione basilicse, vel de quibuscunque causis
(Anno 878.) ad idem monaslorium pertincntibus, audere ia qua-

Con/iniunitur immunitates olim concesm'. libet specie exenii loco quidquam accipere, neque
(Apud Acherium Spicileg.) eumdem abbatera pro ordiuatione sua aliquid dare
Jo-\xxES episcopus servus servorum Dei Ecdoxi prgesuraere, ne hac occasione, ea qua? a tidelibus
venerabili abbati Vizeliaceusis ccenobii , omnique pio loco offerunlur consumantur. Neque episcopus
congregationi ejusdem raonasterii in perpetuum. civitatis ipsius parochiae, nisi ab abbale ipsius mona-
Quoties illa tribui a nobis optantur, quai rationi slerii invitatus, ibidem pubUcas raissas agat, neque
incunctanler convcniunt, animo nos debet libenti stationes in eodem camobio indicat, ne servorum
concedere, et pctentium desideriis congruum im- Dei (juies quoquomodo populari conventu pertur-
pertiri sut!'ragium. Atque ideo quia poslulasti a no- bari valeat, neque paratas, aut mansionaticos exinde
bis quatenus privilegiura sedis apostolica; monaste- g proesumat-exigere. Susceptionem autera fideliura et
rio Vizeliaco, cui prajesse dignosceris, quod constat religiosorum virorum atque beneficentiam ,
quam
olim a Gerardo nobilissimo et Christianissimo viro, jubet Apostolus cunctis exhibendam pro possibililate
necnon et Berta uxore cjus in honorc Doraini et non modo ibidem tieri [non] de-
loci ot facultatum,

Salvatoris nostri Jesu Christi et veneralione beatis- negamus, verum etiam suademus sed et modus in :

sima; semper virginis Mariae genitricis ejusdem Do- numero congregationis adeo conservelur , ut nec
mini nostri Jesu Christi constructum ; in regno sci- pluralitas peuuriam, nec paucitas inhabilantium de-
licet BurgunditP, in pago Avalensi quodque a praefa- slitutionem loci inducere valeat Privilegium quo-
tis fuudatoribus beato Petro apostolorum principi que a pi'Bedecessore nostro pia; memorias papa Ni-
pia devotione et testamenti pagina collatura esl, fa- colao eidem monasterio collatum nostra auctoritate
cere deberemus : inclinati precibus tuis, libenter contirmamus, excepto dunlaxat quod ipse sub no-
fieri decrevimus, per quod nimirum apostolicse se- mino anciliarum Dei quae ibidem pro crebris infe-
dis privilegium contirmamus, atque statuimus, ut slationibus sajculi nunc ordinabilitor manere ne-
nulliregum, nulli antislitura, comitum, nulli
nulli qucunt, illud delegavit : nos vero aptioris ulilitatis

cuiquam ahi liceat ipsum monasterium perturbare, gratia, sub habitu raonachorum esse congruenter
vel ea qua; ibi a jam dictis fundatoribus, vel ab ,
decerniraus. Si quis vero regum. episcoporura, sa-
aliis fidelibus oblata sunt, vel in futurum ofFerricon- '
cerdotum, abbatum, judicum comitum, aut secula-
tigerit, sub cujuslibet causse, occasionisve specie, rium personarum, contra hanc nostrae institutionis

minuere, vel auferre, sive suis usibus applicare, sed paginam venire tentaverit ,
percussus apostolico

sine inquietudine in sustentatione cjusdem mona- anaiheraate, potestatis honorisve sui dignilale ca-

sterii, et usibus abbatum et monachorum sub re- roal, reumque se corani diviuo judicio cognoscat,
gula sancti l'alris Bcnedicti ibi Dco niililanlium vo- et nisi ea (\wx a se male acta sunt detleverit, a sa-

lumus ea pnpcipimus possideri ca videlicet con-

et : cratissimo corpore Domini nostri Jcsu Christi alie-

ditione, ut nullus successorura nostrorum pontifi- nus fiat. alque ajlerno examini districla; ultionis sub-
cum hac sancta sede, cui auctore Deo, servimus,
in jaceal. Cunctis aulera eidem loco justa servantibus
unquam vel usquam quiddam ex eisdem rebus cui- sit pax Domini nostri Jesu Chrisli, quatenus et hic

quam commulare, aut sub sensu quoli-

beneficiare, fructum bona; aclionis recipiant, et apud dislrictum
bet concedere per fulura tempora paliatur, sed cen- judicem prjomia a>ternie pacis inveniant.

sum tantummodo in testamenlo tradilionis a funda- Dalum per manum Walperti humillimi cpiscopi

toribus qui ox eodem raonasterio hanc sanclam sanclie Porluensis Hcclesia; iii Kalend. Octobris,
hxredein Romanam feccrunt Ecclesiam ctiam dele- anno vi ejusdem Domini Joannis papa; VIII, indict.
gatum, unam vidclicet libram argenli annis singulis D xii. Scriptum voro per nianum Georgii notarii re-

successores nostri accipientes, per paternitatis suifra- gionarii ot scriniarii sanctae Romanae Ecclesiae.
gium eidem monastcrio sollicitudine pastorali vigi- CLXII.
lanter contra omnes infestantos impenderestudeant. .\D svinnoDUM kpiscopum.
Itom constituimus, ut obounte abbate pr;cdicti mo- (Anno 878.)
nasterii, non alius ilii (luacuncjue obrcptionis astu- Commcndat ilHus fidem, hortatur ut legatum mit-
lia ordinotur, nisi quem consonsus monacliorura se- tat untequam cum Carolomanno in colloquium
cundum limorem Doi, ol inslitutionem roguhe s;m- rcniat, cui euin tjuonuc intcrcsse juliet.

cti Benedicli clegerit, ol hujus oposlolica) sedis pon- Revorendissirao ol sanctissiino Winnono vencra-
tifex praeviderit ordinandum, aut suggestione mona- bili episcopo.
chorum consenserit ordinatum. In lectione lillorarum vestrarum, ot in relatu

floc quoquc capilulo pra^scnli subjungimus, ut lo- carum geruli hominis vestri, ot vos devotissimos, et

cum avariliK; sccUidamus. uullum do rcgibus, nul- ut semper, novi lidissimos ; pro quibus vobis gratias
805 EPISTOL.E ET DECRETA. 806

agimus, et Deo auxiliante, retribuemus. Interea A CLXV.

monentes hortamur ut ca-ptum perficias, et antc- AD SLPPOXEM COMITEM.
quam Carolomannum alloquamur, vestrum legatum lAnno 878.)
cum litteris mitttere satagas, et in colloquioubi fue- Mandat ut ad montem Cinisem [Cinisium] obviam
ris, tua praesentia esse studeat. Oplamus sanctita- sibi venicns, iinpcratricem Angelbergam, el prce-
sules Mediolanensem et Parmensemidem facere
tem tuam in Christo bene valere, maxime in hoc.
moneat, ut simul qwf- ad utilitatem EcclcsicB
Data ut supra. pertinent tractare valcant.
CLXIII. — CLXIV. Dilectissimo filio Suppom glorioso comiti.
PRIVILEGIIM PRO MONASTERIO SANCTl MARCELLI. Quia nos, in quibus, Deo dispensante, fines saecu-

(Anno 878.) lorum devenerunt, pro sauctarum Dei Ecclesiarura

statu variis raotibus ducimur, diversisque fluctuum
[Apud Perry, Histoire de Chalon-sur-Sadnc, inter
procellis impellimur, sed tamen non dcstituimur,
proib., pag. 32.]
propter eura qui uos confortat Chrislum Jcsum,
JoANNEs episcopus, servus servorum Dei, Deodato servata praedecessorum nostrorum fideproli Franco-
venerabili levitaj et prseposito monasterii sancti
rum, ad Gallias propcrantes idcireo venimus, ut
Marcelli sito in territorio Cabilonensi, loco Floriaco
B pacis atque unitatis vinculo regum corda connecte-
et Vallis Magnimontensis, atque Gibriaceusis, cum reraus. Sed complctum videmus quod in Evangelio
omnibus ad se subjacentibus et pertinentibus ad legimus Quoniam abundavit iniquitas, refrigescit
:

prsedictum locum Floriacum aspicientibus, et in Ca-

charitas multorum (Matth. xxiv). Quapropter vestraj
bilonensi similiter Boscrontensis.
dilectioni fidentissimcet probatse fidei mandamus, ut
Quia suppliciter petiit cura cuncta congregatione
nobis cum officio decentia? vestrse ad montcm Cini-
sancli Marcelli tua devotio, quatenus apostolica
sem obvii quantocius venialis, ut pariter conve-
auctoritate beuigna compassione eidem loco privi- nientes, quae ad utililatem congruunt, Domino per-
legium de cunctis rebus ibi positis, cultis vel in-
mittente, traclare valeamus.SimuIquehoc precamini
cultis aquis, aquarumque decursibus, tam in Ca-
filectam filiam nostram Angelbergam imperatricem,
bilonensi quam Belnensi, atque Magnimontensi ut
atque Anspertum archiepiscopum Mediolanensem,
^upra dictum, et Divionensi et Lugdunensi contir-
Wibbodumque Parmeusem episcopum, aliosque fi-
maremus, propter Deum piis petitionibus vcstris in-
deles atquc amicos. Data ut supra.
clinali, concedimusprovobisvestrisquesuccessoribus
CLXVI.
supra dicto loco novas quoquc et decimas eo modo
AD VVIBBODLM, PAULUM, ET PAULUM AC LUIDOINUM
quo anliqua consueludo prsecedentium constat
G EPISCOPOS.
episcoporum aut exspectatur ab his intra quorum
parochias saepe dicti loci habitatores jure proprio
(Anno 878.)
habere videntur quidpiara secundum
Jubet ut Papiam ad synodum acccdant.
pnecopta re-
gum, singulorumque hominum donatioues, qua; ab Reverendissimis ct sanctissimis Wibbodo venera-
aliis legaUter ante donationem, vel post juste con- biliepiscopo Parmensi, et PauloPlacentino, et Paulo
cessa videntur, supranominatorum : Sed ut securius Regiensi. et Liudoino Mutinensi episcopis.
ac quietius in Dei servitio valeant permanere, ab Sanctitalem vestramscire cupimus quoniamoctavo
omni volumus eos fratres ac spirituales cohabila- Kalendas Decembris Taurinum venimus, inde, Deo
lores molestia persistere, nullusque de regibus duce, Papiam veniemus, et ibi synodum pro statu

comitibusque aliisque regni primoribus cujuslibet Dei Ecclesiarum celebrabimus. Quaproptcr miltimus
cingulo dignitatis praepollens, audeat vel praesumat apostolicaque auctoritale exprcsse jubemusutquarto
his nostris propter Deum concessis petitionibus Nonas Decembris ibi, omni occasione rcmota, ad
quocunque resultare raodo atque ingenio ;
quod nos synodum esse debeatis. Et qui primo hanc epistolam
paternae compassionis aftectu innuimus, liliorura egerit, alio sub omni festinatione transmittat. Videte

nostrorura debetassensu firmari et non, quod absit, ne aliter faciatis quoniam si aliter feceritis, cano-
;

superna rebellione in aliquo temerari, et resultari j) nico feriemini vigore. Data ut supra.
proterva transgressione. Concessum a Deodato in-
CLXVII.
dictione duodecima et cuncta^ congregationi supra-
AD JOANNEM EPISCOPUM PAPLE.
dicti loci, residentc in sede apostolica domno
(Anno 878.)
Joanne, anno sexto. Si quis contra hoc nostrum pri-
Vt sibi Taurinum obviam veniat, et epistolas a se
vilegium, amodo, nisi intra certum tempus re- scriptas quibusdam episcopis dirigat, ut ipsi ad
sipuerit, ire tentaverit, anathematis se vinculis ca- concilium accedant.
Donice noverit colligandum. -J-
Bcnc valere y Nonis Reverendissimo et sanctissimo Joan.m Papiie epi-
Octobris per manura Valperti huraillirai episcopi scopo.
sanctae Portucnsis Ecclesiae anno, propitio Deo, Sanctitati luae notum fieri volumus quod nunc
pontiticalus doraini nostri Joannissummipontificis ct Taurinensi in civitate consistimus. CiClcrum diri-
universaiis papje in sacratissima sede beati Petri gimus ut, continuo oraui occasione poslposila, nobis
apostoii VI, iadictioae duodecima. venire ne ditleras obviam. Vide ae ab alicmus deci-
 :

808
807
JOAiNMS PAP.E Vlll.

coucurrer.s. m.ramur, cum eam m om-

piaris iusliuctu fortasse, qu* mmunc credimus, pro Aobviam uou
nibus nost)-is negotiis curam gessisse semper novi-
parte Mediolanensis arcluepiscopi,
quoniam specia-
de nuUius nisi mus; et ubi nos prope fuisse audieras, tuis univer-
liter nosler es et manualis. Et (piia
sis postpositisseriis, adnosfestinanterproperaveras.
nostra ditione consislis f./reii jubeo vel quid liuju.s-
Unde cernimus (luoniam islud non ex corde, sed pro
epislolam (luam suftVaganeis episcopis
modi] ut
fidelitate lui seuioris taliter feceris, quod ideo par-
Ravennatis EcclesicTB, Paulo PlaceulinK,et itemPaulo
cimus ecce enim, ut audislis, et nos etiam vobis
Regiensi atque Liudoino Mutiuensi, cum celeritate ;

jam lilteris pro quibus in GalliaB

siguificavimus,
mit°terc procuretis, ut staluto die Papiam veniant
partibus synodum celebravimus. Et Ludovicum glo-
item Dei Ecclesiarum et
(luatenus de sanctorum
riosum regem aftati fuimus, (piinobis buuc Bosonem
communi atque universali salute Iractare valeannis.
principem virum consultissimum, sibique ex onmi
Data ut tiupra. impedi-
parte conjunctum dedit, ut nos salvos sine
CLXVlll cum
incuto maledicti Lamberti in Urbem mitlerel,
AD A.NSl-ERTLM ARCHIEI-ISCOPL M.
quo nos pacifice pro ccrto venimus. Ca^terum monen-
(Anno 878.)
tes mittimus et roganles liortamur (luatenus veslro
Inbores pro Ecclesia susccptos :
monet nt
:Sarnil
demore, relictis ahis omnibus curis, omnique occa-
sibicum omnibusepiscopis suis Papiam B
occurrat.
incitans
sione remota, ad nos pi\Tsentialiter veuias,
Reverendissimo et sanctissimo confralri Axsperto
mitlimus, ut
etiam ahos, quibus apostolicas lilteras
venerabili arcliiepiscopo Mcdiolaneusi. Quoniam, scit Deus,non ob
et ipsi similiter faciant.
Quanlum pro tolius sanctru Dei Ecclesi* stalu, et Dei Ec-
aliud vos alloqui cupimus nisi ut sanctarum
onmipotens Deus
pro cuncto grege Dominico.pro quo clesiarum statum et reipublicse quietem una vobis-
proprio Filio suo nou pepercit, sed pro nobis omni-
cum consideremus ; tamen anle alios venire satage,
exhorlans
bus Iradidit ilhim, et Joannes apostolus cum aliis fecerimus, tecum faxihariter
ut quidiiuid
nos ail Quoniam ille pro fiobis animam suamposiiit,
anlea terminare queamus. Dala ut supra.
:

etnos debemusprofratribus animam ponereUJoan.

CLXX.
laborare ac vigihire semper debemus, omnium
111),
AD BERENGARIUM C0.MITEM.
vestrum luce clarius novh pia fraternitas. Qnapro- %
(Anno878.)
gratia in nobis fuit et est
pler, quanlum ex divina erga nomanam Ecclcsiam
Berengarii charitatem
Ecclesia; pra,'le-
ex quo nos superna niiseralio suu; commendat ; significat celebratam in Gallia syno-
\ cit,anima) nostrae nuuquam pepe)-cimus, nun^iuam dum,segue incolumem revcrsum : monet ut ad se
(hira pericula dechnavi)nus sed die noctuque, a^stu
;
venire festinet.
dilacera- Dilectofilio Beuexgario illustri coimli.
etgelu exusti, ne quid captum a bestiaaut ^
ostenderemus, marinos fluclus pertuh- Relatu nonnuUorum audivimus, maxime hujus
tum Domino
salule Widonis comitis nostri consiliarii, ut vestra devotio
pro omniuin veslrum hberatione atque
:
mus
charilatem (piam erga nos nostramque Ecclesiam,
in Franciam quoque venientes, et regum fiUos par-
magis
tim viva voce, pa)nim epistohs atquc
legatis aUocuti voslram videlicet matrem, semper habueras,
el ul pro-
sumus omnes, id est utrosque Ludovicos, Carolo- magis(iue adoleat in quo gratias agimus
:

horlamur. Ecce euim audistis pro quibus

in
raannum, el Carohim, acceptoque communi consiho ficias
synodum celebravimus, et Ludovi-
uti Boso gloriosus princeps comes csset ilineris no- Galliic partibus
hunc
slri, douec, Christo opem
ferente, reverteremur ad cum regera gloriosum afftUi fuimus, qui nobis
Urbon. Et quia de stalu sanctoe Ecclesiaj sunt (}uae Bosouem principem virum consultissimum, sibique
tractare debemus, tute sanctilati apo- cx oinniparte conjunctum dedit, ut nos, auxUiante
commuuiter
maledicti, et
stohca auctoritate mandamus cum
cunctis suiYraga- Deo, salvos sine impedimeutoLamberti
Papiam sccunda die a sancta Dei Ecclesia anathematizati, in urbem Ro-
neis tuis et cocpiscopis nobis
posl festum sancti .\ndreae occurrere.
Et quoniam mam milteiel, cum quo nos pacifice pro ccrto veni-
hor-
probata fides omnium pra^decessorum
tuorum sem- mus. C;rleium monentes millimus, et rogantcs
lua fratermlas relictisaliisomnibus curis, ad nos pr.x^sentia-
per fuit erga Romanum pontificem, lanmr,
vesti- U satagas. Quouiam, scit Deus, nou
ob
omnimodis studeat eormn tn omnibus assequi htcr venire
»isi ut sanclarum Dei
vigor canonicus aliud vos aUoqui cupimus,
gia, ([uia, quodal)sit, siahlerfueril,
Ecclesiaruin statum el quietura reipublicaj
cum ho-
inobedientes remanei-e non poleril. Data
iit
super
supra. una volhscum traclemus. Dala ut supra.
nore
CLXIX. CLXXL
AD SL1'1>0NEM COMITEM. AD ANSPERTIM ARCHIEPISCOPL M MEDIOLANENSEM.
(Anno878.) ( Anno 878.)

occurrisse ; certio- eum guod au.vilium non tulerit ; etjam

sibi
Miratur eumsibi, ut decebat, non
Increpat
cgit lertin monet ul sihi Papiam certa die
eum suit
rem reddit de hisqwe cum ludovico regc
se veniat. sulfraganeis oecurrat.
monet utad
Reverendissimo cl sanctissimo coufiatri AnsperTO
Dilcclo filio SuPPONi ilhistri comiti.
venerabUi archiepiscopo Me(hoiancnsi.
Cur. cbarissimc, nobis iler lua dileciio clause-
fili sedi
venisse. Quanlum henigna fr.ilornilas vestra sancta^
rit, rurqueul nudistis nos in luor, honores
 , ,

809 EPlSTOL.i: ET DECRETA. 810

apostolicae concurrere ac concordare debeat, praede- Aauctoritate horlantes jam tertio mandamus ut pra?-

cessor noster beatns Gelasius papa ad episcopos sentialiler ad nos, charissimi, tanquam ad palrem
parvipendentes vexationcm fratruni his verbis com- venire debealis, et ul alii veniant aller aherum inci-

miuando scribit,Cur non compassi estis

dicens : tet, et has lilleras prirao legens remiltcre
pro- aliis

tantis fratribus vestris? Cur non adistis imperato- curet : qualenus venienles una nobiscum de statu
rem? Cur non posuistis animam pro confratribus, sanctarum Dei Ecclesiarum et quiete reipublicae et
quam praeceptum habetis ponere pro grege vobis nostra vestraquc oranium salute synoduni celebran-
commisso ? Cur non posuistis vos pro domo Israel tes, tractemus ; in quibus, dileclissimi fdii, ne ve-
murum, ut staretis in pra^liis in diem Doniini? Qua- stra charilas tepeal, neve rehgiosilas inobedial, sed
propter tandem discussa negligcnlia ad pristinum compaliatur ut oportet ac doleat ;
quia scriptum
vos reformate certamen, fralribus auxiliura concite est quahter tepidus sit jure vomendus, et qualiter
afierendum. Haec et horum similia vestram frater- per inobedientiam culpa qua; non fuit, sit, et quali-
nitatem debuerant exempla provocare, et nobis pro ler qui non compatitur, decreto pontificaU feritur.

totius sanctae Dei Ecclesiae statu laborantibus non Data ut supra.

tanlum invili jara, sed etiam sponte concurrere de- CLXXIII.
belis ac debuistis. Sed jara nunc post terliam ad- -d AD LUDOVICUM BALBUM REGEM.
monitionem nobis cura confralribus vestris et coepi- (Anno 878).
scopis studete Papiam hac quinta feria proxima ad- Bosonis comitis, et Agilmari episcopi, aquibus in
venienle occurrere, zelum Dei, qucra pro vobis Italinm dedvctus fuerat, studium erga se ope-
omnibus palior, atque dolorera audientes, ut quod
ramque commendat.
Dileclissimo filio LuDovico gloriosissimo regi
deinceps Deus oranipotens communi vestro consibo
divsp memoiiae C^roh imperatoris fiho.
decreverit, facere valearaus. Nulia, frater charissirae,
Quanlo vos amore diligimus, quanlumque charita-
animo vestro dubietas insideat, in mea fide et in raeo
tis affectum erga vos tenemus, paucis explicare ver-
sacerdolio credite ; nil contra vestrara decentiam
atque honorem vobis aliquatenus opponetur bis minirae possumus : hoc tamen gloriani excellen-
quia,
quod non optamus, tiae vestrfe scire cupimus, quod devotionem ardorem-
si hicc parvipendere tentaveritis,
post tautam patientiam canonica eritis *...
que charilatis, sicut polliciti suraus, erga vos indefi
cientem perpetuo relinemus. Interea millenas sere-
CLXXII. nilati vestrge de Bosone dilecto et communi fiho ac
AD BEREXGARIIM COMITEM. tidele gratias re(erimus, qui tam prudenter commu-
Narrat labores pro Ecclesia susceptos. nibus obtemperans jussis parere in oranibus ita
,

Dilecto filio Beren-gario glorioso comiti, seu om- c nobis studuit. ut etiam velul vere Christiana? rehgio
nibus optiraalibus Longobardorura regni «anclK? Dei nis cuUor, animae et vilae suae non pepercerit, sed
Ecclesiae fideHbus. communi
pro sanctae Ecclesiae et fidelitate ultro se
Quanta et qualia Romana Ecclesia,vestra videli- morli tradere non dubitavit, et usque Ticinum, an-
cet mater, hactenus ab impiissimis Christianis passa nnenle Deo , securius nos perduxit. Quaproptcr,
est, et nostris lilleris significantibus, et rumore po- dilectissime fih, ac porphyretice rex, obsecramus ex-
puli narrante jam audislis, et ut cerlius scialis, ite-
culmen res exegeril, sicut
cellantiae vestrae ut, si
rum significamus. Ecce enim pro quibus et pro om- nobis veslra dignata est repromittere sublimilas, ei
niuin veslrum salute animae noslrae non parcentes, adjutorium ad debellandos hostes nostros virorum
quia per terram pro prnedictis persecutoribus ad vos quoniam di-
bellatorum adminiculum praebeatis :

viciniores, ut res expetierat, venire nequivimus, ma- gnum est ut soli omnes adjutorium prsebeant qui
rinum iter accepimus el in Franciam ibimus non cessat. Praesentem
;
solus pro cunclis desudare
quaerentes tranquillitatem alquc auxilium, ubi no- Agihnarum ^ venera-
itaque hujus latorem epistolae,
stri antecessores quaesiere pontifices. Misimus enim biiem episcopum, excellenliae vestrse pluriraum com-
omnibus rcgibus, Ludovico domni Caroli im-
id est
mendamus, quatenus idera suaque Ecclesia crescat
peratoris fiiio, et Carolomanno et Ludovico, et Ca- r\ augmento perfectionis, qui in oranibus opportunita-
rolo Ludovici regis fihis. ut cura suis episcopis ad tibus nostris nulli secundus exstitit, et vobis fidelis-
nos venirent, el una nobiscum super his traclarent. simum in cunctis quae cognoverit verissime corapro-
Ex quibus venit Ludovicus rex, et lantis maiis bavimus. Inter haec episcopos quos serenitas vestra
perdolens, nisi infirmus esset, nobiscum veniret. in nostrum jussit venire adjutorium, scias praeter
Jam quia pro infirmitate non potuit , dedit nobis Agilma-ura nuUum venisse. Quapropter regaHs cen-
hunc Bosoncm principem sibi ex omni parte conjun- sura culminis vestri sua auctoritate compellat eos
Clum, qui rae pcr iniraicos sanclfe Dei Ecclesiae sal- synodaiiler] Romam venire,
quantocius hostiliter [/'.

vum duceret. Ecce enim, auxihanle Deo, Papiain ut de caetero discant apostohco culmini et regali
venimus. Quaproptermonentesmittimus et aposlolica excellcntia^ congrucnter praebere obedientiam.

Fortc deest animadversione castlgandi, vel ahquid atque ex praecepto Caroli Crassi, anno 883. Arvcrnorum
hujusmodi. episcopum fuisse intelligirous. Sirm.
^'
Agilmarum. Ex subscriptionibus synodi Tricassin»,

Patroi,. CXXVI. 2fi

 . ; ,

81-2
.lUA.NMS rAlM. \lll.
Sll
aiii:iue vf Ira' piuspiciimis coiiiiuoni.'ro curamiis.
Cl.WlV. .\
,

dissensiouem] qnoquo quae inler Abbonis

\1) MDOVICUM RliUK.M. 1/. ,

epi.scopi parenlos, ot Rolbertuni , aUiue Roclinum

(Aiino 878.)
exorla cst [/". ul]... regali potius \f.
add. clementia]
ro-
Miratur quod liliabus Bosonis, pro quibus alius quoniam malum semel
vindicla corrigatur:
qaverat, hwrcditatcm jure debitam non
rcsti- (piani

'tiierit; iterumquc monet ut ipsam

hcereditatem non debet secundura necessitu-
necessitale patratura
intcgram eis restituat. dinem expiari ad delictum, sed misericordius remitti
LuDOVico regi glorioso glonosi iiuouiaiii regis ad voniain, agat veslra gloriosa nobililas, ut decel
Ludovici filio. Uinla' n;ituiw docenli.Tm. Dala ut supra.
clianssiiuf,
•lam enim magnilaJiueni ve-iram, liii CLXXVi.
mouuinius litleris, horlanles i-ro lilial)us
apostolicis Al) HOMAMM KLKCTrM ARCHIEPISCOPLM KAMvNNATEM.
et Ingcltrudis conjugis. ((ui-
Bosonis dudura connilis (^Anno 878.1
bns jure hjereditas deferri omnium legum auctori-
Latutur cum lUicennatcm archiepiscopum elcctum
tdte conceditur. proprietales reddere studorctis. Sed, jubet nc quidquam clcctionis causn uUi promit-
ul cernimus, inauditi remansimus quod miraraur,
, 'tat : ct cpistolam suam Lconi, ct Iiomani.<i scrip-
tam affcrcndam curet, corumque rcsponsum ad
rairantes dolemus, cum vestra proles apostolicis
ot
13 sc dirigat : res Joannis et Deusdedit ducum re.t-
ceusuris semper obediat, et prte oranibus regibus ju-
tituat.
David cecinit Iloncr rcgisju-
diciura faciat. Ul rex :
RoMANO Lovitic egregio a Kavennatibus tidelibus

dicium diligit (Psal. xcvij. Nonne legislis : Quoniam

nostris eleclo.
(rquitalcm cidcl
justis Dotninus justitiam diligit.ct Litlerarum luarura, lili charissimo, serie recepta
(P.fni. x). Cieterura reclaraationera
filia-
miltus ejus ?
el lecla, ui)i Joannem Ravennatem archiepiscopum
rum dicliBosonis audivimus, ut ipsas, ipsms
jani obiisso audivimus, valde (ioluimus, et ul pro eo ore-
matrisque earum proprietales, Ingeltradis, alias vos tis cum vestris, hortamur. Vestra videlicel
electione
ipsa post judicium
tenealis, alias vero vestris quibus unanimilcr facta gaudemus, et quia nos visitando
sibi illatum sine viri cousensu dederit, lenere [)er-
significans sanitatem noslronim fidelium
misisli ,
,

quod nefas est el contra oraniuni legum

tuamque dov.)lionem demonslrans, gratias agimus.
,
raittalis,
viri con-
prorsus auctoritatera. Quid enim uxor sine C.Ttenim nionentes indicimus ut jara qui, annuente
agere potest? quanto raagis ex nKochans, qunc
sensu jiastore summo, ad tale opus elcctus es, quo pastor
prajdo-
divino giadio, censente domno papa Nicolao fias, vigiles in eadera ecclesia, labores, nuUiqae
cessore nostro, interiit (Nicolaus in cpist. 64. Re-
majori minori([ue tam concivibus quam([uo aliis qui-
humano pro
Chronic.) et parte facto stupro
gino 1. II
buscunque porsonis ali.iuod promissum facias, quo-
debueraf? Nonno Joannes paj^a Iloraanus, et P
puniri niara Simoniacura est el hoc nobis noquaquain .

.luslinianus inclytus imperalor legom Romanam ta-

per apostolos oblestanles,
celabilur; quod si feceris,
cientes scripserunt ila : Capilali crimine dannia- volumus ut islam
,
te minime benedicemus. Inter liaec
prsesidis, sed cognatis
torum bona non ad lucruni epistolam Leoni vencral)ili misso episcopo et apo-
punitorum reddi oportet? Et alibiOmnibus gradibus
:
ipsis prae-
crisiario, ca;toris Romanis Iransinissam,
cognalorum in liaereditate sumenda pra^ferendi sunt eum-
sontialiter [lor vestrum legalum Iransmittalis ;

liquido palet, gloriosissime rex. ul nec

filil Unde deinquc revertontem, si potes saltom, aul aliuni cnm
qu;e sunt
vos, nec cognati eorum, nisi ips;e tili.e illorum epistolis ad nos, dilocte [/'. directis], roraitte,
legilimae, illos allodes liabere debout qui vero nati
nostrain adventuin certum jara vobis renuntiare
;
([ui
haM-edilaro
sunt post crimen illaruu), spurii sunl, nec poleril. Igilur etiam cupimus ul pro amore horum
scripserunt
debent, ut pnpfatus papa ol imperalor nostrorum fidelium nostroruraque consiliarioruni
ita Spurios satis injuriosos, satiscjue aceri)0s, ac no-
:
Deusdcdil videlicel el Joannis gloriosorum ducuiu
stristemporibus somper indiguos csso dijudicaraus. ns [iro [losse el homines salvelis cl defendatis,
Quapropter, ut rogavinius, ilorum ileriimque roga- occii|)alashactenus inlogriter reddatis, qualenus cu-
raus, et horlantos monemus ut harum roclamaliones,
jas uluntur servitio, ei convonil ul fnuintur dofon-
lianim et gemilus vostra rcgia dignitas hauriat. El l' sionis auxilio. Data ut supra.
pro apostolorum principum revoromia a quibus ,

peliere auxilium, ot jiro nostn) amore iutegriter i])sas CLXWIL

reddat ot A I) UAV !•: NNATES .

proprietates, quas vos allodes dicitis , ,

remola reddi'ro faciatis. ( Anno 878.)

veslros omni occasione
Dala ut supru.
Dotel eorum anlislilis morlc : moncl, ut clcctum
nb eis nrchicpiscopum congruo prosequantur ho-
CLXXV. norc; Ecclcsiam liaccnnatcm, ct Dcu.ulcdit et
AI) IILGONKM. Joannis ducum bona dcfcndant.
( Anno 878.) S;icerdotibus ol sonalui [)0i)aloquo l{avonnati tide-

.Honct ut disscnsioncm intcr Abboncm cl ((//()< lil)as nostris.

Ravennalis aiili>tilis, vostri vidolicot l';ilris. obi-

orlam scdcl
tum iiu.li.-nlo:--. valdo doliMna.s ; |>ro ([uu ul orclU
Ddbdi. siicctab pr-)-;qiia r.;v;,i'o.
Jlcc.oM iiblial. 11

li'iila..iiir s.jlilam \on' l.iiilaiii.iiio lidolikitoiii \e-

(•(in;;ra!id.>r.
v
:

giiia niullmii .^ dili;;;mu:-. id.-r. |u<-

81.} i:imst()ij: v:t i>i-:(:i!i:ta. sii

stram crga iios unitale xiyero cenieules, iiuo gaiid;'- .\ ul noslra apostolica auclorilale illos excommunicc-
mus, el ut omnipolcns inlercessiouc apostoloruni tis, quo reliclis talibus depraedationibus ad palrcm
principum vos Patre dcsideralo i-ecuperet, vestro et seniorem redcant et pacifice vivanf. Dala ut
pro velle decertabimus. Cpeterum monentes horta- suprn.
mur, et expresse jubemus, ut jam quem unanimiter, CLXXX.
quomodo scripsistis, elegistis, unanimiter eum ele- AD HUGOXEM COMITEM.
ctum leneatis, diligalis et vestro de more lionorelis: (Anno 879.)
et usquequo, Dco annuente. pra-sentia ponlificii no- Monet ut (juosdam facinorosos puniaf.
slri desiderio vestro illuxerit, Ravennatem ecclesiam
lluGOM glorioso comiti.
ab omnibus hostibus defendite, depraedationibus pro
Rcferentc videlicet hoc viro nomine .... audi-
posse levate, ne ipsa ecclesia aliquam depraedatio-
vimus quod vestri homines, maxime Conterius suos
nem sustineat, qucniam nos hoc inultum nunquam
equos lollentes suas inansiones pr^edassent. Quapro-
dimittemus, et prsedatores pra^datorumquc recepto-
ptcr horlantcs monemus ut proapostolorum reveren-
res legali vigore niodis omnibus fcriemus. Porro
lia et noslro aiuore, quam petiit justitiara, ilii facerc
praecipimus ut res mobilcset immobiles seseque mo-
satagatis. Ila agat in hoc vestra uobilitas ut acturam
ventes Dcusdedit ct Joannis, gloriosorum ducum
B crcdimus, ut et ipsi malefactores uostri excommu-
noslrorum consiliariorum, salvare, ct in illas, quas
niceatur, quia non tale nefas. ut non ulciscatur,
hactenus invasas habuerunl, nullam invasionem fa-
dcmiltere nequimus. Dala utsupra.
cientes, illorum hominibus defendite : jam quia no-
stro uluntur servitio, nostra modis omnibus debent CLXXXI.
perfrui defensione, servatori hujus jussus, gratia AD HUGOXEM THEODERICUM ET BERXARDUM COMITES.
corruptoris pro jussu erit nihilominus compo lAnno 879.)
sitori '. Ut amicitice ckuritatisque fcedus cum Bosone ictum
servent.
CLXXVIII.
AD JUDICES ET DUCES R.WENNATES. HuGOM, Theodercio et Berxado, illustrissimis re-

(Anno 878.) gni Francorum.

Jnhet ut civitatcm contra Lambertum viriliter Fretus vestra ingenuissima nobililate, atque obe-
dcfendani. dientia. quam propter Deum nobis condigne debetis,
dilectissimum nostrum Bosonem vestrum
filiuni
Oninibus judicibus el ducibus seu popuHs Raven- ,

nac commorantibus fidelibus noslris.

unanimem fralrem amicissimum, ul insolubile
ct

Industriam seu omnium fidelitatemnosse volumus, vinculum charitatis, ftrdusque amicitiae, quod coram
quouiam relatu quorumdam audiviraus, ut Joannos Deo vicissira colligastis, monco, horlor, uulla ho-
diaconus chartularius deviet, cl francos Lamberti minum male loquentium lingua nullo cujuslibet ,

contra electionem unde mitti-

noslram conducat :
fraudis ingenio, vel in modico quoquomodo possit

mus apostolicaquc auctorilate jubemus ut omnes avelh : sed Domino auxiliante, dilecti tilii nostri Lu-
unanimes uiiaque fidelitatem stare debeatis el defen- dovici regis animum erga eum immobilem et tran-

dere ipsam civitatem, ita ut nullus qui vobiscum quillum scmper servetis, et omnia sua salva atque

non stat, francos ibi conduci Lamberti francos

pacifica conservate ; quoniam pro his ab omnipo-
\f.
ibi cum duce Lamberto, ctc.] intus permittat in-
tente Deo et beato Petro aposlolo futurae vita; mer-
gredi, nec ipse Lambertus ibi quoquomodo accessus cedem, et a nobis et ab illo fidelissimas amiciliarum

habeat, nec suus homo ibi intrare possit : ita in his

recipietis sine dubio rctributiones. Data ut sujna.

agite, sicut Dei et nosiram gratiam habere cupitis,

CLXXXII.
quoniam qui aliter fecerit, et nostrani iram habebit,
AD VULGARIUM MOXACHUM.
et mille byzanteos palatio nostro componet. Dala ut
(Anno 879.)
supra.
Vt Wiperto episcopo obediat, qui eum per dimisso-
CLXXIX. 7'iam acquisivit.
j)
\l) TliEODORICU.M ET ISAAC EPISCOPOS. VuLGARio monacho.
Anno 879.)
(
Denique Trecis positi per nosmelipsos cognovi-
Prcecipit ut excommunicent eos qui Wiperto comiti imis qualiler Wipertus episcopus, devotus filius
fHium eripuerant, et regionem illam populaban- noster, te a proprio episcopo atque abbate per di-
tur.
missoriam acquisivit, tua potius interveniente pe-
Reverendissimis et sanclissiinisTHEODORico archi- titione. Quapropler convenit tibi cx die illo, et dein-
episcopo, et Isaac episcopo. ceps, tanquam proprio obedire, eumque ul pro-
Novcrit vestra religiositas quia Wipertus comes priura pastorem sequi non pra?termittas. quia, quod
reclamans pontificio noslro retulit, quod quidam sui non optamus, si aliter feceris, vinculuin excommii-
liominc-i malefactorcs suum filium sustulerint ct nicotionis siipcr lc rationahililer cxtcndcmus. Dala
cum oii lerram pr.Tdavciinl. Qnaprnptcr diriginius. /// siipnt.

* Lotiis Porruptus.
8li>
JOANMS PAV.iL \lll 61(3

CLXXXlll. A CLXXXV.
AD OMNES FIDELES.
VD CI.ERUM MEDIOLVNENSEM. (Anno 879.)
(Anno 879.) Prcecipit ne quispiatn monasterio sancti Augcntii
quidquam detrimcnli afferat.
ut quoties episcopus Ticinensis eos ad
sy-
Pmdpit
nodum vocaverit, accedant. Omnibus tidchbus Ecclesiae.
Sollicitudinem omnium Ecclesiarum nos habere
Omnibus sanctissimis et reverendissimis confra-
oportet, et singulorum causas ajquitalis judicio alle-
tribus ct coepiscopis, tam Mediolancnsi archiepi-
quam Ravennati nihilo- vare quaproptcr, cum de omnibus agere haec ea-
scopo cum suis suffragancis, ;

dem convenit, priscipimus alque pra>senli decreto

minus cura suffraganeis suis.
con- sancimus ul de abbatia sancti Augentii, quara divac
Scriptum etenim est Deus gui glorificaturin
:

Ubi memorisc Carohis impcrator fideli suo el filio Ec-

siliosa7ictorum (Psal. lxxxviii) et in evanglio ;
:

clesia? uoslrae ante jure beneficlario tribuit, nullus

duo veltrescongregati fnerint in
nominemco, in me-
de ipsis rebus aliquid injuste auferre pra^sumat ; nec
sum (Matth. \i) et item Si frater fra-
dio corum ; :

ahquam
{Prov. xviii). prajdicto episcopo, et monachis ipsius loci
trem adjuverit, ambo consolabuntur Quod
His auctoritatibus fulti, veslrs
vestrae omnium sancu-
sancti m
in uisuau^-.m^
distrahendo iUicite inferre
.............. molesliam.
^... -•- ..
si

apostohca aucloritate jubemus,

B quis abhinc agcre praesumpsent, separetur a
com-
tati mandamus, et
coepiscopus noster raunionc fideliura Ecclesiae : quod si pertinaciter
ut quoties vos confiater et

et post eum sui successo- eraendare nohierit, judicio sancti Spi-

perstiterit, et
Joannes Ticinensis,
ritus anathemalis vinculo feriatur. Data ut
supra.
emergentibus quse-
res, vestrosque vocaverint, pro
slionibus eximendis , continuo beato Petro apo- CLXXXVI.
simul convenire non AD EPISCOPOS IX REGNO LfDOVlCI CONSTITUTOS.
stolo obedientiam exhibentes, (Anno 879.)
quatenus Redemptoris nostri gralia
differatis :
,
paganos
Rescribit de indulgentia eorum qui contra
purgatis, in tran-
discussis animositatibus, vitiisque
pugnantes occubuerant.
glorificetur Deus
quilUtate pacis Ecclesia constituta, sanctissimis venera-
noslrum.Sacerdolum Omnibus reverendissimis et
per Jesum Christum Dominum
biUbus coepisconis per lotum regnuin charissimi filii

Levitarumque judicia, quandocunque necesse

fuerit,
raci Ludovici.
episcopi de-
cum praedicto episcopo, tanquara proprii
Quia voneranda fraternitas vestra modesta inter-
cernite, ac ditTmite, freli noslra
omnimodis aposto-
rogatione scisciiansqu.-esivit utrum hi qui pro defen-
Uca auctoritate, quia onera nostra vobiscum parlien-
sio^ne sancta; Dci Ecclesise et pro statu Christianae
«""^""^ valebimus. Optaraus
do reUqua tolerabiUus sufferre ^^^'^"^^^-/^l^;"; ^ reUc.ionis acreipubUc^ inbeUonuporceciderunt, aut
sanctitatera veslrara m Chnsto bene
valere. Data ut G ^ o
de reUquo pro ea
1

r<i casuri sunt. indulgentiara ros-

indulaentiara pos-
supra. Christi Dei uoslri
sint consequi deUctorura, audenter
CLXXXIV. pietate respondemus quoniam iUi qyi
cum pietate
cadunt, re-
AD JOANNEM EPISCOPUM TICINENSEM. cathoUcse reUgionis in belii certaraine
quies eos seternae vitae suscipiel, contra
paganos at-
fAnno 879.)
Dominus
excommuni- que infideles strenue dimicantes, eo quod
Baptores uxoris cujusdam Hagiberti Peccator qua-
per prophetam dignatus cst dicere :

cari jubet.
cunque hora conversus fuerit,omniuminiquitatum
sanctissirao confratri nostro et venera-
Reverendissimo et iUius nonrecordabor amplius{Ezech. 18),
JoANNi venerabiU episcopo Ticinensi. cruce rae-
biUs iUe latro in una confessionis voce de
Judex co-
Denique Ragibertus quidam noraine, ruit paradisum (Lwc.xxvii^..Manasses quoque, irapu-
questus est super
gnoraento, coram nobis veniens rissiraus quondam rex, captus carcerique arctissimo
palatii, et Iserber- cum perfectione
Gotfredum, fiUum Joannis comiiis rcUgatus, ibi pa^nitentiam agens,
subdiaconera, atque Heribnldura notarium, Domini
fi- propter
tura indulgcntias etiam regni pristini,
fiUi suinuptam genus huma-
lium Garibaldi, co quod legaUter sibi niiscricordiam. quia iinmensa est circa
Gausildam nomine conlra canonum et higum
aucio- J)
mum, adoptus osl solium [II Par. xxxiu). Noslra prae-
calcalo beatiPetri apostoU,
ritatem, per vim ct per forciam abstulerunt, fplos mediocritatc, iniercessione
iUo praeceptoquoDominusait:
QuodDeusconjunxit, in ca^lo et
cujus poteslas Ugandi atque solvcndi cst
homo non scparet (Matth. xix). Quaproplcr aposto- iii terra, quantum fas est, absolvimus precibusque
sacerdoiii ad hortamea
iUos Doraino comraendamus. Oplamus
fratcrnitatein
lica adhortalione zelum tui
exalta vocem
charitas Dei accendat, et quasi luba veslram in Christo bene valere. Data ut suvra.
annuntiare nou
tuam, et iniquis iniquilatem suara CLXXXVIL
cesses, ne sanguis eorura de
manibus luis requira- AD WIFREDUM EPISCOPUM VENCIENSEM,
tur. Prffidictosque transgressores
omni Chrisliana (Anno 879.)
communione privare non difieras, doncc legalilcr Episcopum qui cum e.rcommunicatis communi'
cmcndent quod nequiter perpetrare ausi sunt. Quod carat, missarum cclcbrationc prohibet.
esse WiFREDo venerabUi episcopo sanctsc VencienM»
site audirc neglexerint, perpetuo eos analhema
Ecclesise.
decernimuR. Dala uf snpra.
si- EFISTOL.E ET DECRETA. m
Aucforitate .Domini nostri Jesii Christi, et sancti A Praesentium portitor littorarum, Alpertus nomine,
Petri apostolorum principis, noslri pie aposlolatus, lacrymabiiiter coram nobis veniens questus est de-
quia cum excommunicatis communicasti, ut litteroe sponsatam suam, nomine Walatam, adhuc in paren-
tuae manifestant, omni te raissarum celebrationc tum domo raanentem adulterino concubitu a presby-
privamus, donec in nostram cum eisdem hominibus tero quodam praegnantem reperlam. Quae confessa
occurras praesentiam non optamus,
: et si, quod de crimine, libenter ab eo se vult dissociare sedtua :

amplius prcTsumptor exstiteris, denuntiamus te omni fraternitas pro quadara parentelae atTmitale, coacte
sacerdotio fore nudandum. Data ut siipra. eum cogit eamdem sumcre in conjugium, contra re-
gulas Palrum atque institutiouem. Quapropter, siita
CLXXXVIII.
super his legura et canonuminstilutis,
est, requisitis
AD ODOXEM EPISCOPUM BELLOV.VCENSEM.
quid de talibus praecipiant promulgateabsqueperso-
(Auno 879.)
narum acceptione. Dala. utsupra.
Decernit, impuberes, qui alium occiderant, post
pcractam pcenitentiam ordinari posse.
CXCI.
Odom venerabili episcopo Bellovacensi.
AD JOAXNEM EPISCOPUM TICINENSEM.
Relalu didicimus quorumdam monachorum sancli
(Anno 879.)
Dionysii coenobii quod quibusdam pueris impuberi g
adhuc aetale inter se rixantibus, hominum illorum Ut cum quodam, qui pcenitentiam quinquennio
instigatione unus exillis est intereraptus. Quapropter egerat, remissius aijat.

mandamus ut si inculpabiles post peraclam puniiten- JoAXNi venerabili episcopo Ticinensi.

tiam legitimi vigoris secundum canoncs reperli fue- Lator praesentium coram nobis veniens dicit se a
rint, gradatim ad ecclesiasticos ordines eos prove- praedeccssore vestro Liuttefredo venerabili episcopo,
here non ditieras, servatis in omnibus Patrum regu- quinquennio exacto jara anno, poenitentiae fuisse
lis et canonum institutis. Dala ut supra submissum, pro quodam, eo quod interfuit, fure a
femina inlerempto qua de re vestra fraternitas so-
:
CLXXXIX.
lerter prospiciat. Et, si ita est ut hic asserit, propter
AD VIMVRIM ET WIDOXEM EPISCOPOS.
Domini raisericordiam, quoniam magna est, cum eo-
f.^nno 819.)
dem consultius agat, et prout ordo causae dictaverit,
Ut Rostagniuxoremad se venire jubcant, illiusque
adjutores, nisi resipucrint, communioneprivent.
frenum canonici vigoris remittite. Vcl si quidquam,
AiMARO et WiDOM reverendissiniis episcopis. quod non optamus, impossibile porpensum fuerit, id
Hortamur sanctilalis veslrre fralernitatcm, sacer- nostro judicio restra fralernitas studeat lenitate spi-

dotalemque zelum vestri vigoris apostolica auctori- "'"^ rcservare. Dala ut supra
q
tate inciiamus Bertildi, Rostagni illustris viri con-
CXCII.
jugi, qu;e, spreto Dei timore ac lege tori, fugabunda
AD AGIXULFUM EPISCOPU.M GAB.VLITANUM.
per vestras parochias incedens, multoties ab episco-
(Anno 879.)
pis et synodo vocata, surda aure voniredislulit, om-
nem necessitatem imponile voniendi coram nostra Ut prcesentium latoribus ahlata restituendacuret.

praesentia, ut ejus causa legaliter fmem accipiat. JoANNES Aginulfo vonerabili episcopo Gebalda-
Illiusque in tam perverso opere adjutoribus aditum nensi.
atque coramunionem totius sancta; Ecclesiac tandiu Praesentium latores questi sunt ab hac sedeplebem
intercludite. donec ab omni sequestrent praedictce suam eisdem sublatam. Quapropter apostolica aucto-
Bertildis consorlio *. Inter quos Achetiura moechum, ritate tuae fraternilali praecipimus ut, inquisila rei

eoque consorlio private, vcstroque zelo perculile. verilale, quod juslum est unicuique reddere sacer-
Quaeso, monoo, liortor, fratres charissimi, citissime dolali sollicitudine pervestiget, ot quae ipse diffi-

amplectendam exhibetepraesentiaiTi itorum ilerum- ; nire non poteris, |referre ad nos] modis omnibus non
que jubomus, omni postposita vocationc |occasione] praeterraittas.

ad nosfoslinanter venite : quatenus, Christo Domino

miserante, in hoc et aliis negotiis communi consilio
D CXCIII.
AD BISUNTINENSEM ARCHIEPISCOPUM.
terminum salubriler imponere valeamus, Data ut
tupra.
(Anno 879.)

CXC. Significat se Fulcardum ejusque conjugem ab

AD WALAM EPISCOPUM METENSEM. excomniunicatione absolvisse.
(Anno 879.1 TiiEODORio vcnerabili episcopo Bisuntinensi.
-Ve cogatur sponsus uxoreni ducere ab alio Nntum sit sanctitati vestrae, qiiia Fucardura et
corruptam. Bcrelindam, uxoremejusdem, abexcoramunicationis
Reverendissimo et sanctissirao Walexo venerabili vinculo absolvimus, donec canonica reguia exacte
episcopo Metensi. reperiamus judicium. Unde a vobis in comraunionem

a Hsc verba, Bertildis consorlio, non habet editio Roraana, sed pr)nit nullo •>en%n, juravir spirilali : tum seijuitiir
ut hic ; inter quos, ctc.Mansi.
 ;

819 JOANMS l'AI'.K VJII. 820

eoMccij)! iiuuulaiiiu>. Oplamus rralci iiilaloiii voslram A nobis vestra sitibunde atinie ardenter ivquint Irater-
henc valoro. Data vf suprn. nilas, Domino donante, eam parte corporis aliqua-
tenus habcre videmur ; sed inter tot fluctus mundi
CXCIV. tantasquo undarum procellas, quae salus istius vita-
\D (iVIDKRlM PRINCIPEM BEMCVENTAMM. potost esse saltem ad momontum tranquilla ? prae-
(Anno 8"9.i sertim morle voslri germani audita, vestris tiiiorum-
C.onsolatur eum de damnis abAfiaroiis illatis. auxi- (|ue charissimorum tam crobris tribulalionum angu-
liuin pollicetur, seijue in ejus pnrtes venturuni.
stiis. Sed inter haec nos couvenit toto conamino
Dileclo tiiio Gvideri glorioso prin''.ipi Boneventa- mentis ad illam patriae coelestis vitam corda sustol-
norum. qua pax semper inest, et vera securitas
lere, in :

Epislola.-. .-^ane a vcstra dileclionetransmissascuni quoniam quandiusumus in co/'/Jore, juxtaApostolum,

parte gralulationis, fateor, eliamet mocroris accepi peregrinamur a Domino, \obh vestraeque patriaese-
quantoque in eis gaudens exsultavi veslram devotio- cundum oflicium a Deo nobis collati ministerii, pro
uem intinio nienli^: affectu circa obsequium sancto- virium impossibililate inliiantor cupimus impertiri
rum apostolorum Pctri, Pauii compertam, lanto solatium. Data ut suprn.
nihiiominus Iriste pastorali sollicitudine tuli, pres-
.suris atque .\garenorum depraedationibus lerra; ve-
B
CXCVI.
stnf auditis. Quapropter cum vase eleclionis com-
pellor dicereet iacrymabiliterexclamare: Quisinfir- AD DAKERILM COMITEM.
matur, eteffononinfirmor? (juis scandalizatiir, et (Anno 879.;»

eqononurorf (IlCor.w.) Sed interha^c meminisso

Consnlatur Daferium, eique opem pollicetur.
debemusilliusqui nll: In mundo pressuram hnbebitis,
sed confidite,quoniam ego vicl inundunnJoan. xvd ;
Dilecto tilio illustri nobili viro Daferio comiti.
et apostolus : Major est qui innobis est, quam qui Perfoclionom cordis Gaideris principis, consan-
contra nos est (I Joan. ivi. Quocirca, diloctissimo guinoi vestri, vostramque in Dcum valdegaudemus,
tili, admoneo, apostoHca auctoritato suadeo,
hortor, obsecrantes ut qui cirpit in vobis, operetur atquo
interim ijaticnter Domini misericordiam deprecando porticiat opus bonum usqueinfinem. Tribulationibus
continuis obsecrationibus malorum sufferre grava- atque augustiis vestris in tantum compatimur, ut
mina. Quoniam nos, Christo opitulante, ad patrise vestros dolores manu cogilationis in nostro corde
vestrae liberationem pro virium facultale tantiun prae taugamus ; sed confidimus in aeterni conditoris rai-
caeteris mortalibus habebitis adjutorem onixius, soricordia, quia in proximo aderit ejus auxillium,
quantum atlentius compalimur ; (juod rebus ipsis G ([ui })or prophelam admonet dicens Invoca me in :

praesentialiter sub [/'. abundat subj redderemus, nisi die tribulationis tuce, eripiam te, et magnificabisme
in itinere penitus hoc temporo equorum pabula dete- (Psal.\iA\) : nos otenim in tantum paratos iiabetis
cissent, quibus slatim gressus movere in vcniendo in vostrum adjutorium, ut cum opportuuum tempus
prohibemur. Sed Redemptoris nostri gratia duce, fuerit, pro fratribus aniinam ponere non rccusemus,
peracla solemnilate paschali, venire ad vcstra par- Equum quem nobilitas vestra petiit, cum vestros
tes accelerabimus ; et una vobiscumpositi, quidquiil flnes attigoro, dare me vobis libonter denuntio. Data
consilii, quidquid sohitii atquo adjutorii pro Chri- ut suprn
stiaiii populi Uberationo adiuvonire potorimus, liben-
lissime procurabimus. Optamus gloriam culminis CXCVll.
veslri in Chrislo sempor beno valore. Dala ul
VD ROMAM M ARCIIIEPISCOPLM HAVENNATEM.
suprn.
(Anno 879.)
cxcv.
AD AJONEM, EIMSrOPIM.
I'rii'cipit ul liomnni nd synodum cuni suffragnneis
(Anno 879.) accednt.

Corntnendat ejus erqa se observantiam ; certiorem U Rovorondissinut ot sanctissimo confralri nostro

eum de sua incolumitnte reddit, tum consolatur RoMANo arcliiopiscopo sanctio Ravonnatis Kcclesia'.
de obitu frntris. Canonicis sanctorum Patrumjubentibusregulis bis
Reverentissimo et sanctissimo conrratri nostro per annum concilia episcoporum esse omnimodisce-
Ajoxi venerabili episcopo. lobranda ^lSicani concilii cap. o), nosob id pro inul-
Quod voneranda fratornilas tiia pro •anclariiin Doi liliiiciltus l';ccIo.siaruin Deiulilitatibus ot necessitali-
Kcclosiarum sublevaliono long<' ai) Urbo ali(|iiandiu bus synodum octavo Kalondas .Maias, Domino au-
noslram absenliam bcnigiia animi compassiono con- mionle, colebraro oupimus. Idoo jubeiniis diloctioni
doliiit, viscera montis sua:; roplela Chrisii rharilalo vostric iii. omni inora |)Oslposila, vos ciim omnihiis

palcnler oslcndit, et debitam, imo muliiam dileclio- sulbaganeis vostris opiscopis pra'dicto lcmporo Ro-
nem sanclis Dci apostolis per nos condi^no stiidiiil mam veniro sludoalis, (piatoniis eamdein syiKuluin
coasi-rvaro, a (|uibus procul diibio moritoruin iTlri- noliiscum loqualilor colebr.'tis ac do commimi sahilo
hulionoiii in liiipm rocipiet. So.spitalom qiiam in considcrolis. Dala iii \onas Marlias,
 «•21 i:iMSI.()L.b; KT DKCKIiTA. 8i-2

CXCVlll. A quod sane, si verura esl, valdo miiamur, vos a spon-

l>r\IVILF.Gir.M PRO MONASTEniO IM.ACRNTIXO. sione quam nobis polliciti eslis, quolibel modo vel
(Auuo 879.) occasione velle reti-ahere. Unde raore paterno dile-
[Kx Campi, deW Hist. eccL di Piace^i-xa^pag. '(64.1 ctionem vestram his nostris apostolicis monemus,
JoAXXEs episcopus, servus servoruni Dei, dileclae horlamur atque jubemus, apicibus, ut vestrao pro-
(iliae Axgilberg.e, imperatrici Augusta?. missionis meraorcs ,
pra^fatura Luponom presbyle-
Ex largitate nostri Redcmploris semper sunt an- rum, sicut vobis commisimus continuo ac pi-sesen-

naenda ea quae ad tuitionem rerum ecclesiasticarum lialiter jani dictae Ecclesiae antistitem ordinetis Inam
et piorum locorum esse noscuntur. Quapropter mo- si aliter fecerilis, et tara cito, ipso scilicet vestrae
uasterium Capul Trebiae , quod Caroloraannus rex ordrnationis *] initio vos a nostrae voluntatis decreto
per proeccpli donalionem , et perennem tirmilalem sublrahcie cognoverimus, canonicis coiToctionibus,
monaslerio tuo quod iu lionoro sauclse Resurroctio- volirt inoboilionlom corripere nullalenus pi-setermit
uis Pldcenli;e conslruxisti, cuni omuiijus pertinentiis lomus.
suis proremedio animre su;p suorumque prt-ctlecps-
CC.
sorum condouavit; potis, tilia dilectissima, ul super
Vn AXSPERTIM AROIUEPISCOPUM MRDIOI.AXEXSEM.
iioc apostolicce auctorilatis sauctionem firmemus. B (Anno879.)
Ideoque justis pelilionibus luis eole;uis aposlolica
/7 liomain ad synodum celebrandain euiii suffra-
auctoritate elteclum annuimus. ut a modo el dein-
fianeis accedat-, ubi de imperatoris electione age-
ceps supradicli loci, si quis regum vel cujuslibet tur: jubet ne quemquam recjem e.rcipiat, ante-
polestatis homo ratam et stabilem doualionem ir- ijuam ijise imperatorem elcqerit : niffi paruerit,
rumpore , aul alienare , seu quamlibet violenliam eum c.rcominnnicat.
temerario ausu praesumpseril inferre, sciat se a no- Reverendissimo et sanctissimo .Axsperto archie-
stra commuuione divelli , et aualhematis vinculo piscopo sanctao Mediolanensis Ecclosiae.
Jonodatum cum Anania. et Sapphira, et Juda tradi- Quantae nocessitatis assidue sustinuerimus incom-
torc portionem nihilominus habiturum. Kt si haec moda, quantacquo perlurbationis nunc usqne passi
uostra jussa obedienter observaverit, Dei omnipo- sumus et quotidie, patiaraur adversa, fraternitatem
tentis benedictionem, et sanctorum apostolorum Petri vestram nosse luce clarius non ignoraraus : pro qui-
et Pauli mereatur accipere plenissima largitate. bus nimirura malis sedis apostoIica> ab iniraicis ne-
Cfeterum quod ad ecclesiasticse ordinationis rationem quiter illatis, per procollas et in periculosa maris iti-

pertinel ac minisleriurn, id cst clirismatis, vel cujus- nera ir-e ot defensionis auxilium nos qusesisse mecum
libet sacerdotalis oHicii, si episcopus ejus loci aliqua pariter scitis. Sod quia humanum praesentialiter sub-
p
causa ductus , contra jus et rectitudinem quamlibet sidium non reporiraus, divinum ut potius quaeramus
gravationaui el superpositum ibidem inferre prac- comraunique voto ul a Doraino flagitemus, frater
sump.serit, cunctum inde penilus ordinationis jus et mi, neccsse est. Propter quod fraternum sanclitatis
potestatem amillal, ol liceat ei qui pnvfuerit raona- vestrje collegium his nostris apostolicis litteris raore
sterio, (jueracunque voliierit, ad lotius ecclesi;e olfici' praecessorum nostr-orum vocamus, et in consortiura
ministerium invitare. nostra? solliciludinis aposlolica duntaxat aucloritate
Scriptum per manurn Gregorii scriuiarii sauctae asciscimus; et quasi membrum capiti suo adhaBrens
Romana; Ecclesiae, in mensc .Martio, iudictione duo- ad Kalendas Maias hujus duodecima> indictionis ad
decima, iv Kai. Apr-ilis, per manum Zacharia; episcopi synodam. auxiliante Domino, nobiscum celebr-aturos
sanct;e Ecclesias .\nagniuae, el bibliothecarii sanctae cura omnibus suftVaganeis vestris episcopis Roraam
;

sedis apostolicae Doo propitio ponlificatus

, anno, ,
venire juberaus, ut superba gratia freti , ea quae ne-
domini nostri Joannis summi pontrficis ot univer- cossario sunl amputanda ecclesiaslico resecemus mu-
salis papae Vllf soptimo in mense Marlio. indiclione crone; et quae utililer sunt slaluonda communi ,

duodocima. Deo propitio, slatuimus docreto ; nc pervcslr-am ab-

C.\CIX. slentiam atquc desidiani regnum hoc amplius in per-

Al) KOMA.MM ARCII1EPIS1.01>LM.

D lurbalione per-sistat et tiat scandalum pejus priore.
(Anno 879.) Et quia Cai"oIomannus, corporis, sicut audivitnus,

it Lupoticin presbyteruin in Surccmiafi V.cclesia incommodilale gravatus , r-egnum retinere jam ne-

episcopum ordinet. qiiit, ut de oovi |/. deest electione] regis oranes pari-
ler considereraus, vos praedicto adesse tempore valde
Rover-endissimo el sanclissimo contralri nostr'o llo-
oporlet : et ideo anioa uullum absque nostro con-
MANo arcliiopiscopo sancta) Ravenrialis Ecclesiae.
sensu regem debelis recipeic. X'am ipse qui a uobis
Relationc quorumdam comperimus quod eum quern
est ordinaudus iii iinperium, a nobis primum atque
vobis or'dirrandum episcopum sanclac Sarcennali Ec-
potissimum ilebel osse vocatus atque clectus, quoniara
clesiae. Lirponem videlicol venerabilom presbyte-
ot nos una cum vestra frateruitate cunimus pertra-
lium (/'. deest. mandavirnus). po-tposito nosliae vo-
clare ot de lioc et ipio lenorv vol ordino conimunes
lunlalis ol jussionis mandalu, consocr'ar"e po,-;tpona-
caiisas ei iilililat.is Ecclesiirum Doi nobis coramissa-
lis, sed alium j)i'0 eo cupialis iiiliilomi!iu> o','dinarv :

nini ordinemus ot jiire canocico stalnamus : quato-

^ Uncis i:iclusa siipplpvit ox fdit, Hmiii.

823 JOANMS FAP.t Vlll. aii

nus tantorum malorum onera quse sustinemus pro- A. nobis pro communi utilitate longe consisteutibus,
cul abjicere, et !eve jugum Christilselis, utcondecet, quasi praesentibus sinceritatem devotionis et fidei

possimus cervicibus ferre. Quaproplcr nullam in ve- vestraj circa sanclam Romanam Ecclesiam matrem
niendo excusationem habeatis, sed alacri mentc oc- vestram, nostrumquc pontilicium, atquecirca fideles
currere et ad jam dictam synodum venire procurelis, noslros promptani in omnibus ostendere procuratis.
quam sane et canonica sanctorum Patrum regula bis Quamobrem nulla inimicorum versutia vel calliditas

in anno fieri jubet, et instantis temporis necessitas vos a bono mentis proposito in aliqua sinistroe cogi
magna compellit. Nos enim paterno vos afFectu dili- tationis aut volunlalis partem inclinet ; sed sicut
gentes pro communi utiHlate vocamus. quamvis jam coppistis, perficere omnimodo satagite, quia et meri-

tertio jampridem dilectio vestra vocata ad synodum tum et condigna retribulio vobis, Chrislo favente,
venire contempserit. quo dignam debueralis
Pro provenit. Nam licet inimicorum nos prscpediente
correctionis sustinere censuram, cum a sode apo- f;audulenta noquitia, non omnia qua? volebamus ex
slolica vobis semper fuisset coUatum pra-sidium, et tolo poluissemus perficere, nunc lamen, annuenle
vos nulium in quibus oportebat ^tuderetis prtubcre Domino, quod ad honorem sanctcC Dei Ecclesiae ct
solatiura : nunc aulem, si ad eamdem synodum ve- islius terra^ salutem vestramque defensionem perti-

nire contempseritis, sclote canonicam a nobis in g nent, jam cffiptum habemus, credimus nos incun-
vos velut iuobedientes promulgari sententiam. ctanter acturos. Proinde hortamur nihilominus et

CCI. moneraus dilectionem vestram ut sicut hactenus, ita

AD ATHANASIUM EPISCOPIM NEAPOLITAMM. deinceps viriliter ac tirmiler consislatis, donec spe-
lAnuo 879.1 ciah prapsentia adjuncti siraul loquamur, et pro
Commendat ejus observaniiam ; de suo
ci\/n se coinrauni salute pariter laborantes totis conatibus
incolumi redita certiorem ipsum facit; hortatur desuderaus. Quoniam velut charissimum te tilium
ad persevernntiam, donec simul convcniat.
retinero cupientes, benigne ampleclimur, et lecum
Reverendissimoet sanclissirao Atuaxasio episcopo
in omnibus congratulari feliciter cupimus, quia. ut
NeapoUtano.
dictum esl, pro c-:rto scias te dignamnobiscompen-
Quia non sohim luis praecipue actibus, quibus de-
salionem esse procul dubio recepturura. Hunc vero
votionera sanclitatis tuae circa nos fidelissimam
diaconum tuum, «lui pro tuo amore in nostro servitio
ostcndisti existere, verura etiam nobis longe pro
tanto tempore fidehter mansit, sanclitati vestrae in
Ecclesiae stalu manentibus quomodo eam illibalam
oranibus commendamus, ut dignum a vobis recom-
in omnibus conservaveris, fideUum noslrorum rela-
pensationis honorem percipiat. Data ut supra.
tione didicimus. Quamobrera dignas tuae dilectioni
referimus grates, iunotescentes sane nostri praisu-
q CCIII.
latus reversiouem juxta desideriura tuura esse, Deo
AD ECMDEM.
favente, prosperain atque incolumem. Ideo more
(Anno 879.)
apostolicae palernitalis almitatera tuam moneraus,
cum Apostolo dicentes : Confortare in Domino, et in Ut sibi indicet locum iibi simul possinl dc
communis patrice salutc coUoqui.
potentia virtutis ejus quoniam fidelis est Deus, qui
quam pos- Revereutissimo et sauctissimo dilectoque confra-
non deseret sperantes in se tentari supra
sunt, sed facietcum tentatune proventum, ut pos- tri, et consiliario nostro Athaxasio episcopo sanctae

sustinere {Epkcs. vi / Cor. \), Tua igitur reve- Ncapolilanoe Ecciesiae.

sitis ;

renlia in his inslantis adversitalis casibus aliquatenus

Scientes vos procul dubio tidelcs in omnibus atque

noQ frangatur quin potius in Deocontidens roborata devotos essc sancta? sedi apostolicae nostra;que pa-
;

tornitati, tolis praocordiis noslris fraternitalem ve-

consislat, donec, Chrislo adjuvante, nos vobiscura
speciali praesentiajuncti simul loquamur. Quiatuuc, st.am oppido diligimus ot amamus quamobrcm pro
:

mulliplicibus iustanlib lemporis necessitatibus atque

Deo permittente, cuncta quae necessario staluenda
communibus utililatibus vobis cumspeciali pnesontia
sunt comiuuni eloquio atque consensu pertractata pro
venire credimus iu salutem. Tamen nostra? volun- loqui cupinms, qualenus vestro consilio coramuni-

tatis affectum per Petrum veueral)iiem diaconum ^ qn^ tractatu ea quae necessario sunt consideranda
perspicacilorque tractanda saiubriter, Domino an-
tuum corainunemque fidelem tu.'je diloclioni innole-
nuonto, ordinare statuorecjue possiraus. Quoniam
scendum maniiavimus, quoniam te quasi proprium
volumus nostne ac vestra? terra^ saiutem. totius videiicet po-
tiliura diiigenles in omnibus nostris iiaboro
puli protioso Ciiristi cruoro redomiiti. pastoraii duu-
coQsortem. Dala ut supra.
taxat more dosideramus porficore, ol idcirco, ut per-
CCII.
AD ELMDEM. tinax inimicorum compriniatur audacia, vobiscum
(Anno 879.; parilcr cupimus convonire. Quapropler volumus iil

Ejusdem argumenti ac prcBcedens. locum etiam nostra» collocutioni, (luein aptuni esse

Reverendissimoet sanclissimo Athanasio opiscoi)o coguoscotis, nostro piwsulalui vostris sub colcritate
saucta; Neapolitanio Ecciesia.'. significotis apicibus. Quia nos. Doo propitio, illuc

Mullas gratiaruin actionos atcjue saiutes aimitatis sino mora proporaro ot una vobiscuui aiacrilor iotpii

veslra^ bis nostris apostoiicis referimus iitleris, quia non praplermillemus. Data nt supra.
 ;;

6i'6 EPISTOLt: ET DECRETA 8t6

CCIV. A Quia praecessores nostros, sacros videlicet ponti-
AD CAROLUM REGEM. fices, imitantes, qui gloriosos progenitores vestros
(Anno 879.) dignis semper honoribus glorificaveruut, vos quasi
Hortatur ut legatos mlttat, et in auxilium Ecclesice d.lectum et spiritalem fiiiura paterno cupimus affectu
Romance veniat. diligerc et gloriosum in omnibus retinerc. Nam
Carolo regi. sicut per Domeum eximium diicoiTi et fidelem no-
Regalis excellentiae vestroe litteras recipientes at- strura nobisintiraando raandastis,quod erga sanctam
que relegentes, eoquodantea nostro priPsulatui
ut in sedem apostolicam el nostram paternitatem vos ia
direxistis, vestro videlicet amore dileclioneque ma- omnibus dcvoii et obedientes esse deberetis, omnera-
neremus, non solum, ut jam olim relalimus, verum que noslrara volunlatem quasi filius charissimus
etiara magis ac magis nostra^ voluntalis affectum ad adimpleretis, multum fuimus gavisi sedquiaiterum :

vestne exsultationis cumulum ampliare maguopere per Pelrum venerabilem episcopum et Joannem in-
cupimus, atque in omnibus ceu charissimum filium signem ducem vobis mandavimus, utadjutorcs fuis-
vos retinere procul dubio satagemus. Tantum ut selis Slcphano venerabili episcopo, quem nos in
quo celerius, sicul mandasli;, vestrosidoneos legalos Comiaclo praeordinavimus, quatenus vestro auxiiio
ad nos dirigere potestis, aliquatenus non prceter- adjutus Ecclesiae suaejuraetposscssion(?s atque ipsius
mittatis cum quibus sane et exaltationem sanctte
B
;
curam ducalus retineret securus, et vestro minime
sedis apostolica;, ct istius terrcTC salutem, vestrumque audiviraus adjutum esse auxiho, valde miramur.
honorem protligare [/". investigare] considerareque Quapropter rogamus nobilitatera tuam ut tale jam
tlrmissime valomus. Et ideo vestrse magnitudinis diclo episcopo noslro adjulonum facialis, per quod
gloriam exhortamur ut praecingentes quasi vir lum- suam Ecclesiam et minisierium sibi commissum
bos tuos, el potentise Dei braciiio adversus inimicos securitcr rclinere alque disponere valeat. Et si forte,
potentissime roborati, jam ipsi venire nondubiletis quod non crediraus, vcstra est circa nos voluntas
quoniam si tantae calamitatis pressuram ,
quam mutata, ut audirc nos de hoc non cupiatis petimus
sancta Romana mater vestra Ecclesia et ipsius terra ut pro amore Dei et nostro omnes vestros homines
quotidie ab inimicis palitur, cognovisselis, nobiscum prohibcatis aliquam ibi noslris contrarielatem facere,
ulique pariter dolerelis. Quapropter, fdi charissime, ut absque illorum impedimento nobis illos liceat
antequam inimicorum insidise plus accrescentes secundum nostram possibililatem castigare, veluti
praevaleant, nostram devolioncm atqueconsiliumpio robelles et inobedienles nostrae apostolicae jussioni
intuilu attendere nuUo modo desinatis, sed more pa- ne censum, quem his aiinis transaclis duobus exinde
rentum vestrorum ea qua; necessaria sunt nobis, perdidimus, ct islius anni perdamus. DnlaL ut supra.
instantissime peragatis, quia nostri apostolatus ulnis G
extentis alacriter amplecti regalem praesentiam ve- CCVII.
stram desideramus. Terlio Nonas Aprilis, indict. xii. AD PAXDEXULILM COMITEJI.
ccv. (Anno 879.)
AD WIBEUTUM EPISCOPLM. Rogat ut legatis imperatoris perejus regionem trans-
(Anno 879.) ituris auxHiam prcestel condolet de paganorum
;

Arguit eum quod bis vocatus ad se venire neglexerit in eum incursione : excusat se, cur ad eum non
prcecipit ut veniat objectis responsurus.
eat : hortatur ut sit animo forti, promititque
Reverendissimo el sanclissimo Wiberto venerabili
subsidium.
episcopo.
Jam enim sanctitati tuae bis misimus ut ad nos
Dilecto viro Paxdexixfo glorioso comiti *.

Mulliphcesnobilitati veslra? his nostris praesulatus

venires, sed ignoramus qua temeritate non obedias ;

apicibus gratias agimus, qui veslram devotionera

ilerumque millimus ut, omnibus tuis postliabilis
seriis, ad nos pra^seutialiter acceleres, quoniam
atquc dilectionem, quam noslrae voluntatis praecep-

muiti supra te reclamant, maximc hic senex qui ob

tis parcndo alacriter ostendistis, in omnibus since-
Romam ram et obedienlem fore incunctanter agnoscimus,
hoc jam venit pro suo monasterio. Caeterura
j)
sapias, si venire distuleris, te excoraraunicanduni,
cum praesentem hanc Graecum imperialis bajuli
si
hominera noslris direxislis obtutibus praesentandum
perseveraris in tua (/'. deest obstinationej etiara a
incoluniem. Sed quia imperiales raissi,ceu inipsius
communione alienandum. Data ut supra.
bajuli reperimus lilteris, per vos transiluri sunt,
CCVI.
qualenus ad nostram apostolicam pra;sentiam ve-
AD BERENGARILM COMITE.M.
niant, pelimus nobilitatem vestram ut pro noslro
(Anno 879.)
amore et ipsos vestros auxilio munitos prospero,
Declarat suam in eum benevolentiam, commendat Quod aalera
annuente Domino, nobs ilinere dirigatis.
ejus erga Romunam Ecclesiam observantiam ;
rogat ut Strplianum episcopum in tuendis Eccle- multiplici paganorum incursione vos gravatos asse-
sicB suce juribus adjuuct. ritis c.^^ndolcmus, maxime quia vestri concives cir-
Dilecto filio Berengario glorioso comili. cunquaque positicum eisdem perdilionis filiis foedus

» Comiti Capiiano . iit ex epistola 209 constat. F.jus nieminit Leo in Chrnnico Cassinensi , lib. i, cap. 45.
 )

Hil JOA.NMS HAP.K VIII. !il!i

iuire iirociiraril : quamobr.Mii iiosli-iiii lii;- vcslris iii Adovoli, ct 0.1 <juae vobis uliiia vel proficua esse
parlibus necessario pracsootiam proeslolamini adfu videnlur, alacri duntaxat raente perticere. noc pro
luram. Nos vero, mamlavimus,
sicut jampridom aliciuo bomine vestrara nobis dilectam amicitiam
pro communi duiUaxat utililatc atque salule omui relinquaiuiis, sod pio potius intuitu in omnibus con
annixu venire magnoppre cupimus, quamvis el de servaro illjisam. De parle autom spiritualis tiliae
assidua corporis incommodildte et de peracto jaiii no.-itrae Angelbergce imperalricis, cbarissim.T matris
Francire itinere adliucmaneamusdefessi.Nimc igitur ve?tr;p, pro certo cilole (luoniam paterno eam
ante praedicloru:n imperialium inissorum adventum atfeclu semper dileximus, et quandiu, auxiliaute
illuc properaro ne.iuimus cum vero eorum legalio- ; Doinino, vixerimus, diligere noslroque aposlolico
nem nobis delatam congruis, Deo propitio respoa- , subsidioadjuvare tuori([ue magnopere desidoramus,
sionibus utentos audierimus, tunc quid utilius agen- necnon et quasi charissiniam et spiritalera liliam

dum sit pro viribus agere omnino curainmus. Vos gloriosius retinero. Porro do vestr.TC volnntalis ac-
lamen in Domino contidentesanimoestote constanti, tione, quam dicitis exbibere, nos sino dubio in

qui non deserit contidontes in se, ut iutor caeteros vestra amicilia constantes babobitis. Do parte quo-
vestros proxiiuos atque vicinos orticaciores ac po- que Adelberti gloriosi marchionis, seu Rutildae
omnibus appareatis, quoniain no>lro coraitissa? conjugis ejus, cognoscat nobilitas vestra
tiores in P
aposlolico vos praesidio, prout opportunum tueril, quod vobis omnibus tideleset devotos araicos eos
in

quasi cbarissimos lilios adjuvabimus. Oala nf stipra. esse cognoscimus ideo rogamus ut eorum comilata
;

in provincia posila, sicutjam tempore longo tenuc-

CCVIII.
runt, ila doincops pro nostro amore securiter ba-
Ai) uu.im:i'i>icoi'o.s korl.mqlk si KFn\(;ANKos.
boanl. Optamus gloriam vcslranj nunc et .senipor in
( Anno 879.)
Clirislo manero porpetuam. Dala utsiipra.
AV Uiclicrtinum njifc causa: (fi.fcus.sioiit'»! c.rcoin-
CCX.
inunicent.
Vn LILDTEKRIDIM COMITKM, EJLSOKM (:0.\JL(;KM.
Revereudissimis el sanctissiinis confratribus no-
I .Vuno 879.
siris, Alrkliaxo et Otteramxo, nocnon et TuKono-
V.rcoiniiiunicat cos, (juia inonialem monasterio
Hico, et univorsis coopiscopis vestris.
rapuerant.
Omnium vestrum sanctilati nolum osse volumus
LiuDTKKRiDo comili et conjugi suae.
venisse Bicberlinum, deforentcm imporatoris pr«-
Quia coutra diviua et logum pr«copta temerarie
ceptum et commutationis cbartuiam de rebus quas
agcre non erubuistis, ita ut, calcato Dei timoe,
charius cum Aniule arcbiopiscopo dudum celebravo-
Garolendam sacro velamine teclam, et inmonasterio
runt. Insuper nostro aposlolatui iutimavil ut cum *
' Angclbergaedilect.-c tiliaf^ nostrie impcralricis.Vuguslac
sine raliono discussaexcommunicare vultis. Qua-
sub professione regulari diutissime conversatam,
propter apostoHca auclorilate jubemus ut nomo vo-
quod Placentia; siliim cst, abstrahere fraudulentis-
strum oum t!xcommunicot, antoquam ad legis examen
sima suasione ausi fuoritis ; tandiu te tuainque
proveniat. Scitoto, quemadmodum in centesimo ca-
conjugem auctoritate sancti Spiritus Domini noslri
pitulo .\fricani concilii logilur, similiter in secundo
a corpore et sanguine Doinini noslri Jesu Chrisli
novellarum Justiniani libro , ut nemo episcopus aut
soparamus, ot a consortio Cbristianitatis, donoc
presbyter aliquem excommunicel antoquam causa
pivTdictam fominam Garelindam, loco unde degan-
probetur. Qui oxcommunicalus majoremsacerdolom
naslis, roslituatis. Quod si lioc neglexoritis, anallio-
adoat, et illre (|ui iujusto excommunicavit, ab ipso
mali^ vos vincu!is innodamus. Data utsupra.
justo patiatur. \i\ nemo vostruin, aut quilibet laico-
CC.XI.
rum pra-fati, ros anto sanctiouem iiivadorclegis
AD GRECiORIUM PUIMICERUM.
audeaL.Nam, ([uod non credimus, si (luiscontralianc
(Anno 879.)
nostram apostoiicam auctorilatom ire tentaverit,
Commendatejus studium er^ja Ecclesiam et iinpera-
scial so anatboinati'^ vinculo imiodatum. Dala ut torcs: siijnificaf sc ad Consfantihopolifann' Eccle-
suprn. y siir pertuhationes scdandas paratum esse: ostendit
iiiiperatiiris lcijatos honori/icesec.ccepturum,quos
CCI.X.
etiam a coinitc Capuano reeipiet ad se mitli jain
Al) BOSONKM COMITEM. antea mandarat.
(.\mio 879.;
Dilecto viro GnE(;()Rio glorioso primicei-io, ol iin-
Ih' iiicolumi ejus prosperitafe gratalatur se tuiu :

{)oriaIi b<ijulo.
eiim, fum .liii/clhergdin inijieralrieeiii cliarns
hahere osleiiilil ; roi/af ul Adclherlo et illiuscon- Lilleris luis, qua-^ nobis per Sleplianuin caudi-
juiji liolilihr boiia ijUd' in proclncia pof^scih-raiil, daluui lidolom luumdiroxisti, roloclis, devotionis lu;e
retinere perinitfaf. sincorilalom ol lidom, ([uamcirca l-ilcclosiam Doi ol

Dilocto libo BosoM gloriosoprincipi. gloriosissimos imporatoros babes .\nguslos,enucIoa-

Qiiia liltoris uol)iblalis veslr.n roloctis, vos inco- tius agnoscentos, plurimum collaudamus. lit ideo
lumes ciiiii iiplaia prosporilalo vigoro didicinius, sacris or;itionii)us nostris, sicul supplici voto postu-
plurimiim .Himus l.r-tielTocli ; nam vostr;odileclioi\;s la .li, Doiniuo connnondare ul ot a visibilibus et
anii>roapo>lolica sompor cupimns benijjiiilalomaucrc iiivi-^ibilibus sociiriis. ac viclor oxistas. onmiuo
Si'.» KIMSTOLK KT UKCKKTA. S.iO

sluilemus. Kl iiiiia inugoo imperatori tuo Kcclosiam A apostoli boiiediolionem fratormlali voslru' mau.la-

Dei pacificari volenti, nos debeamus hor-

iit favere vimus. Quara petimus ut ])ro Dei ol ipsius aposlo-
taris, id juxta nostri ofticii magisterium prompta lorum principis ainore nostraque dileclione beuigno
dunlaxat agere volunlate divinitus adjuli curamus ; recipiatis, quoniani nimia pagauorum oppressioue
quoniam, dicente Apostolo, Ecclesiarum Dei om- gravati, plura, ut volebamus, dirigerenonpotuimus.

nium nobis solliciluflo incumbit. Quapropter more Rogamus praeterea sanclara vestram in Domino cha-
procdecessorum nostrorum pontificum, Constantino- ritatem ut in saaclis oralionibus vestris nostri sem-
politanam Ecclesiam multiplicibus scandalis nunc per memores existenles, pro nobis preces Jesu
perturbatam, prout justum est atque possibile, Ckristo Domino nostro quotidie fundere alacri animo
sedare volumus, et pacem perpetuam stabilire- dignomiui, carissime frator. Data vi Nonas Maii.
Praeterea legati imperiales, quos ad nostra aposto- CCXIV.
lica fastigia dicis esse directos, si venerint, compe- AD r..\R0L0M.\N.\U.M REGEM.
tenti a nobis recipientur honore, ct Augustalem per (Anno 879.)
eos nobisdelatamlegationem clementer recipiemus ; (7 in Vcrcellcnsi Ecclesia Gospertus Diaconus con-
atque ipsius legationis textum et ordinem cognoscen- stituatur cpiscopus.
tes, uaa cum sedis apostolica? nobis commisste as- T3 Dilecto et .spirilali filio C\rolom.\xno glorioso regi.

sensu, quantum fas est, pro Ecclesiie Dei pace im- .Multorum relatione didicimus quod Ecclesia Ver-
periali voluulali favere oranino studebimus. Pro cellensis nunc valde turbata et quotidianis commota
quibus etiam missis Pandenulfo Capuano comiti scandalis consistat, dum in duas partes populus pro
scripsiraus ut eos venientes recipiat, et pro nostro episcopi electione divisus, alii unum, alii vero alte-
amore prospero nobis itiuere, Domino anuuento> rum eligere liaboroque contendant et cupianl, ele-

dirigere sludeat. Nunc ergo iideni missi praisenlia- clumque enormiler defendcro uterque procurel.Sed
liter Romam venire procurent, quia nos aliis causis quia juxla nostri mineslerii apostohcum otficiunl ot
impediti, istas in partes modo, sicut disposilum solliciludinem omnium Ecclesiarum Dei. nobis ia

habuimus, properare noa i»ossuraus. Dala utsupni. ipso apostolorum principe commissara, juxla cano-
iiicam etiam sauctorum Patrum regulam dicentem :

CCXII.
Si divisio cloricorum vel populi exstiterit, et de fu-
(Anno 879.)
luri olectione pontiticis contcntio fuerit oborta, nul-
Ezcotninunicatio Aiisperti quia ad synoduni vorntus
venire contempserat.
lum cx his duobus in throno episcopaU esse aliqua-
tenus consocrandum, sed alterius eloctionem fieri
Anspertum Mediolanensem archiepiscopum, quem
poslmodum ad syuodum Romse debere sacerdotis Ecclesia^ proprio deslitutae reclore,
Papiae existentes el
pro multis Ecclesiaruin Dei necessitatibus collcctam
*-'
et ob id perturbatae, jura pacis ferentes subvenire

vocavimus, nec per se occurrere nec excusationem debemus. Regiam excellentiam vestram rogamus ut

suam secundum sacros canoues in tractoria scripta pro amore Dei el S. Petri, ac nostrae paternitatis

nobis et saucto concilio, causa lemeritatis et inobe- dilectione, ipsum Vercellensera episcopatura huic

nolentem, virtute sancti Spirilus

nobilissimo viro, Gosperto videlicet venerabili dia-
dientia;, dirigcre

el principura apostolorum Petri ac Pauli, uostraque cono, vobis bene cognilo communique tideli nostro

auctoritate, cura consensu sanct.ii synodi, corpore ac vestro, quem pro ecclesiasticis utilitatibus in ser-

el sanguine Domiui nostri Jesu Chrisli privamus, vitium vestrum direximus, placido de pnesentia

quousque suam nobis prassentiam exhibere procuret. modo tribualis. Quoniam vere cognoscimus hunc in

Dala utsupra. omnibus tam civilibus quara etiam ecclesiasticis

causis streuuum atcpie utilissimum fore, nobisque
CCXIIl.
non mediocritor fidelissimum. Quapropler ad vestra;
AO THEODOSILM P.VTRIARCH VM HIEROSOLVMIT.XMM.
praesentis el fulurae gloriae augraenlum hoc vos nobis
(^Anno 879.)
concedero potimus, hanc primara nostri pontilicii
Excusat tarduni legatorum ejus reditum, pcr quos
quadammunera adeummittit, rogans ut pro se justani petitioncm vestra regalis alacriter perficial
assidue Deum deprecetur. D magnitudo ut et nos vestrara libenli possimus
;'

Reverendissimo et sanctissimo conlralri uostro animo perficere voluntatem charissirae fili, quo-
Theodosio patriarchae sanctae Hie.^-osolymitanae Ec- niam sic ver.^B dilectionis unanimitate pioqueamoris
clesia}. atfectu videbimur raanerc cunjuncti, si nos ea quit;

Notum esse volumus sanctitali vestra? quia praj- cupitis apostolica duntaxat porfocerimus auctoritate,

seutes monachi vcstri, Theodosius \idelicel. David ol vos iloin vcslro rcgali jure nostri desiderii preces
el Saba, venieutes Romam ad limiua sanctorum audire cum judicundilate procul dubio studucrilis.
apostolorura Petri et Pauli, demorali sunt ibi eo Talem namque progenitoros vostros, inviclissimos
quod nos pro nostrae Ecclesiae causis cl utililatibus imperatores .\ugust09. circa decossoresnoslros, sao-
Franciam perrexeramus. At ubi, Deo volenle, re- ctos videlicet Romanae sedis intistites, habuisse di-
versi sumus incolumes, eis ad vestram paternitatem leclionem recolimus, ut cjuidquid ab allcrutra parle
revertendi iiccnliam dedimus, per quos nimirum, polebalur, omni postposita occasione mox officaciter

causa charitatis, aliquam licot modicarn beali IVlri eomplerolur. lla vero o| noslra nanc. ponlilicalis a
 )

831 JOANMS PAP.t Viri. S3i

Deo conservata rnajesias el vebtra regia ina?nitudo A Carolomannogloriosoregi, cum quibussane, aulipse
sibimet debent placide favere vicissim. Daia nt in servilium sancti Petri alacri mente ire, omnem-
supra. que nostra? voluntatis causam et necessitatem apud

ccxv. eumdem regem perficere sludeatis. aut fidelissimum

.\D CAROI-LM REGEM. etidoneum n lalero tuo virum dirigas qui vicem
(Xnno 873.) tuam iii oranibus sagaciter possit explere. \am tuo
Hortatur ut quamprimum contra inftdeles et consilio et adjutorio... eosdem legatos nostros niu-
Ecclesiie oppressores auxilio veniat. nias horlamur, quatenus sedis apostolic<e legationem,

Dilecto ac sniritali filio C.vrolo glorioso vegi. prout dignum est, el instantis temporis necessitas
Miramur quia vos saspius exhortantes ut ad exal- e.xigit, Dco propicio, perficere possint. Et quia eos
tationem sanctae Dei Ecclesiae vestrum^ue honorem sine tardilate ire ac reverti praecipiraus, ne ullra
el totius tcrne nostrre defensionem veuires vocavi- tres dies illos pcnes teretinere procures sed habifo ;

mus. et hacteiius distulisti. Credere namijue nobis mox consilio quatenus salvi et securi ad jara dictum

quod nimia uudiquo tam paganorum quam

poteslis regom proficiscantur, aut nullatenus demorentur.
malorum Chrislianorum persecutione gravati. undi- Quod si forlasse ad Carolomannum pro ejus corporea
quc concussi, talia quse jara a longo tempore pati- g inlirmitato iro non posse contigerit, ad Carolum re-

mur sufTerre nequimus : ct idco iterum admonemus gem ipsius germanum eos quocunque modo profi-
ut toto conamine, sicut vobis raandavimus, procul cisci facito. Praeterea. veridico multorum relatu
dubio attendatis. Nam pro corto scire debeti'^ quo- longe lateque resonanle didicimus quod res et pos-
niam pro nullius hominis lucro, vel blandimonlo, sessioncs dilectae ac spiritualis filiae nostne et sancti

sive lerrore, a vo.stro nos cousortio ot veslraeamici- Potri commendatac Angelbergae imperalricis sint a

tiae foedere soparabimus ; idcirco tanlum viriliter quibusdam malefactoribus omnimodis depraedatae.
agerc ea quos nobis ac vobis proficua sunt, nullatenus non solum quae foris exstilere in agris et villis, sed
dubitetis. Scd pnestolando vostrum advontum, diu- otiam quae intus por venerabilia et non violanda
que tardantera putavimus, ne forte Carolomanni loca sanctorum monasteriorum repositaj fuerant :

gloriosi regis. germanni vestri praedicli, aliquo impe- pro quo scilicet tam immani scelorc nefandoque
dimonto jam venorc nequissetis unde illi nostram : piaculo .sanctimoniara tuam merito redarguimus.
apostolicam direximus opislolam. admonentes quia Quoniam sacerdolii lui oflicium est male agentes au-

si hoc regaum amplius taliter occupatum ac inordi- cloritato divina corrigere, verbis.]ue salubribus co-
natum et sino defensione lenuerit, anima; suaedelri- liibero, ne tacendo tales, proh dolor ! imitari potius

menlum omnimodis tiet ; nullumque vobis pro Ec- quani prohibero videaris. Est enim cx lioc pessima
clesiae Dei defensione vcnieulibusinpedimenlum '
fama universum discurrens per orbera, quod domi-
aliquot facere praesumat. Quapropter quod agondum nam quondam et imperatricem vestram, cuivestram
est vestra regalis excellentia agerenullo inodo dosi- tidein per jusjurandum dedistis, male tractatis, cui

nat ; nam si per vos sancta Romana Ecclesia fuerit pristiuum honorem dignamque reverenliam semper
exaltata atque defensa, vester honor et gloria hic, exhibere debueratis. Nune ilaque pro amore sancti
et in futuro siuc dubio coram Domino mulliplicata Petri, sub cujus speciali defensione consistit, eara
manehit. Data ut supra. adjuvare nou praelermiltas, quousque sua omnia
quon iiijuslo perdidit, [/". deest recuporare] possit.
CCXVl. Data ut supra.
AD WIBHODU.M KPISCOPLM.
CCXVII.
(Auno 879.
\D MICIIAEI.R.AI REGE.M nUI.r.ARORlM.
IJt una cum legitis quos ad Carolomannum mittit,
(Anno 879.»
eat, vel aliquem vice sui mittat ; arguit, quod
bona AngelbiirgfV diripi non proliihuerit: hortntur Hortatur ut ad obedientiam Romancp Ecclesice.aquo
utea recuperanda ruret. seductus recesserat, cum suagente revertatur.
WiBiiono episcopo. Dilecto filio MiciiAKi.i reori Bulgarorum.
Quoniain prac omuibus qui iu his videntur consi- D Qnja vos omnipotens Dous dono gratuitae miscri-
sterc partibus, Deo dilectis sacerdotiLus, lo ulpote cordiae suae genlom ]ue veslrara ad cognilionem sui
charissimum filium et Jratrem unanimera specialius nomiiiis vocare dignatus est,mominissedcbebatis hoc
diligimus, cl pro tanta tuae sinceritatis devotione (juod Dominus bcalo Potro apostolo dicil: Tues Pe-
quam circa nos el sedom apostolicam habore digno- trus, ef super hanc petram rpdificabo Ecclesiam,
sceris, toto mentis affectu amplectimur, ct idcirco meaini)Iatfh. wiccui vosinprimordioohristianitatis
reverentiam tuain pie nol)is amore coniiinctain cu- vestra' ad regendum commisislis ejusque succossori-
pimiis apostoiica scm[)cr bonignitate fovore, auctori- bus ad obedieiidiiiu. Sod nescio qua rationo ab cjus
lale fijlciic. .Nunc igilur dilectioni lu:e iiotiim (!-se magisloiio calliditale (luorumdam ostis abdiicli, ila

voluinus quia pro lot ct lanlis calamilalibus, qiias, ul cuin Apostulo dicamus : Quis vps (ascinavit ei non
sicut ipse bene cognoscis, assidue patimur. hos obedire, cui dudum colla submisistis (Cal. m) ? aiit

prajsontes missos noslrosdiroximus, per le qiiasi per illis credidistis, ut pace Graccorum lo luamur, qui
quoddam oslium intratiiros .spiriluali filio nostro quotidie uovis et variis disciplinis atquo dogmalibns
 1 .

833 EPISTOL.E ET DECUKTA. 834

confunduntur? Sed qua&so, lili charissime, adsanclse A Quia farna lua^ dilectionis atque ix»nitatis el reli-

raatris vestroc Ronianae Ecclesiaj sinum, qua; caput gionis in Deum ad nos usque pervenit, conlidenter
est, instituentc Deo, omniiim Ecclesiarum in toto gloritc luiTC pr;rcipimus atque mandarans ut pro
orbe diifusarum, relictis superlluitaliljus et sedu- amore sanclorum aposlolorura Pelri ac Pauli pro-
ctiouum scandalis, vos geutemque veslram amore tccloruni vestrorum pra-senlem legatum ,
quem ad
mentis sine mora reducile, Quia in tantum vos af- gentem Bulgarorum diriginms ^, salvum atque in-
fectione paterna diligimus, ut in visceribus Christi columem venire taciatis usque ad dilectum fdiura
Jesu esse cupiamus. Et ecce parali sumus, ut vos nostrum Michaelem gloriosumregemeorum, etquae-
hicrifaciamus, et quidquid legatorum nostrorum of- cdnque ei suntnecessaria adviclura ctvestimentum,
fuscatione nuper offensum est, ad purum corrigcre illi pro Dei amore administrate, quia Dominus dicit

et omnia maturissime redintegrando curare et si ; in EvangelioQuandiu fecistisuni de minoribus is-