UNIVERZITET U TRAVNIKU

FARMACEUTSKO ZDRAVSTVENI FAKULTET

SEMINARSKI RAD
IZ PREDMETA:

ORTOPEDIJA I TRAUMATOLOGIJA

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

Student:

Mentor:

Radovan Jeremic

Doc. dr Mithat Asotic

Broj indeksa:

Ocjena:

SADRAJ:

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

1.

Uvod..............................................................................................................

2.

Etiologija...................................................................................

3.

Epidemiologija........................................................................................

4.

Podjela artroza.........................................................................................

4.1

Sekundarna artroza.......................................................................

4.2

Primarna artroza.........................................................

5.

Anatomija..................................................................

6.

Patoloka anatomija.........................................................

10

7.

Klinika slika.................................................................................................

11

8.

Dijagnoza........12
8.1. Istorija bolesti......12
8.2. Fiziki pregled..13
8.3. Magnenta rezonanta tomografija..13
8.4. Diferencijalna dijagnoza...14

9. Terapiija14
10. Edukacija..16
11. Prognoza...17
12. Zakljuak (artroze kao drutveni problem)..17
13. Literatura..18

1.UVOD
[Type text]

Page 2

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

Artroza je degenerativno oboljenje preifernih zglobova. Bolest nastaje kao posljedica

degeneratvnih promjena u pojedinim dijelovima zgloba (hrskavica, zglobna ahura, zglobne
veze) zbog istroenosti i upotrebe zgloba pod velikim optereenjem, to dovodi do
subhondralne skleroze kosti i hipertrofinih promjena po obodu kosti. Promjene najprije
zahvataju zglobnu hrskavicu, a kasnije i kotano i okolno meko tkivo. Promjene na hrskavici
razvijaju se odreenom brzinom, prvenstveno na mjestima najveega optereenja u obliku
omekavanja i postupne degeneracije. Ako bolest zahvati vei broj zglobova onda govorimo o
poliartrozi.
Degenerativna oboljenja zglobova su rasprostranjene bolesti od kojih preteno
oboljevaju starije osobe, mada i mlai nisu poteeni. Od ove bolesti podjednako su ugroeni
i ene i mukarci, neto vie ene poslije 55 godine. U razvijenim zemljama degenerativna
oboljena zglobova su na prvom mjestu medju uzrocima odsustovanja sa posla, to govori o
njihovom izuzetnom epidemiolokom znaaju.
Artroza se ne moe izlijeiti.Ona e se najee pogorati tokom vremena. Meutim, pravilnim
i kontinuiranim lijeenjem simptomi se mogu kontrolistati. Prognoza degenerativnih oboljenja zglobova
je relativno dobra osim kod koksartroze I gonartroze. Sama bolest ne utie na opte stanje I duinu
ivota.

Slika 1. Artroza u zglobu palca lijevog stopala

2. ETIOLOGIJA
[Type text]

Page 3

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

Etioloki i patogenetski faktori su zajedniki za sva degenerativna obolenja perifernih
zglobova. Mada je etiologija osteoartroza nejasna, treba napomenuti neke inioce koji utiu
na pojavu degenerativnih obolenja zglobova.
Meu prvim i najvanijim uzrocima je starenje cijelog organizma. Kako su hrskavice
braditrofna tkiva, one prve i podljeu ovom procesu starenja i degeneracije.
Drugi vaan faktor su endokrini poremeaji. Muki i enski polni hormoni u korelaciji
sa hormonima hipofize utiu na metabolizam bjelanevina, odnosno na njihovo ugraivanje u
kotanu materiju i hrskavicu. Insuficijencija seksualnih hormona dovodi do preovlaivanja
uticaja katabolnih hormona, do katabolizma bjelanevina uopte pa i katabolizma
bjelanevina u kostima i hrskavicama, to ima za posljedicu degeneraciju hrskavice i
osteoporozu kostiju.
Kako terapija seksualnim hormonima i anabolnim hormonima ne dovodi do izlijeenja
osteoartroza, znai da sami hormoni nisu jedini odgovorni za osteoartrotike procese, kao i da
hormonski uticaji u procesu starenja nisu do kraja sasvim razjanjeni.
Trei vaan faktor su mehaniki uticaji. injenica da se degenerativne promjene ee
javljaju na zglobovima koji su izloeni veim statikim i drugim optereenjima je dokaz da
mehaniki faktori imaju nesumnjiv uticaj na pojavu artroza perifernih zglobova. Ipak to nisu
odluujui inioci, jer iako trauma i prekomjerno optereenje dovode do degenerativnih
promjena na zglobovima, koje su rtg manifestne, ne dolazi uvijek i do subjektivnih smetnji, tj.
do bola, ograniene pokretljivosti i drugih klinikih znakova.
Treba naglasiti da stalne mikrotraume pri radu, kao i nepravilan poloaj tijela imaju veoma
nepovoljan uticaj na zglob u smislu pojave degenerativnih promjena na njemu.
etvrti vaan faktor su infekcije na zglobovima. Zglob na kome se ranije odigrala neka
infekcija, kasnije, ee pretrpi promjene u smislu artroze. Infekcije cijelog organizma nemaju
uticaja na artrotini proces a fokaloze imaju znaaja i ako njihovim otklanjanjem ne dolazi do
izlijeenja degeneracije zgloba, jer su tu i drugi faktori koji su doveli do artroze.

Peti vaan faktor su klimatski uslovi. Hladna i vlana klima sa nestabilnim

atmosferskim pritiskom pojaava bolove u zglobovima, dok ih suha i topla klima sa
[Type text]

Page 4

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

stabilizovanim atmosferskim pritiskom smanjuje. Ovaj se uticaj ostvaruje preko vegetativnog
nervnog sistema i zavisan je od barometarskog pritiska tj. od elektrine jonizovanosti
vazduha, koji ima uticaja na senzitivne nerve i to tako to se pod uitcajem pozitivnih jona
bolovi pojaavaju i obrnuto pod uticajem negativnim jona slabe.
esti, i vjerovatno najvaniji je: heriditet i konstitucija. Kliniko iskustvo pokazuje da
heriditet igra veoma vanu ulogu u pojavi kako degenerativnih, tako i drugih reumatskih
oboljenja. Takoe se iz iskustva zna da osobe piknikog tipa ee boluju od artroza nego
osobe gracilne konstitucije.
Moe se rei da ne postoji jedan jedini faktor kao uzrok degenerativnih oboljenja
zglobova, ali da svi zajedno utiu na pojavu i razvoj degenerativnih oboljenja. Treba naglasiti
i to da neki od pomenutih faktora slue samo kao pokretai neega to ve postoji u
konstituciji i hereditarnoj skonosti koja je dominantna po znaaju za pojavu ovih oboljenja.

Slika 2.Etioloki faktori u nastanku artroza

[Type text]

Page 5

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

3.EPIDEMIOLOGIJA

Artroza (osteoartritis) je najea bolest zglobova u svijetu, ne samo meu ljudima ve

i meu ivotinjama (slabinski deo kime konja, kuk gorile itd.). Degenerativne promjene
naene su na ostacima skeleta praistorijskih ivotinja i ljudi (mezozoiki dinosaur,
neandertalski ovek, Krapinski ovek 40.000 g.pne.). Uestalost artropza je danas vea od
reumatikog artritisa i gihta zajedno. Procjene broja obojlelih variraju izmeu razliitih
populacija. Prevalenca artroza razlikuje se meu razliitim etnikim grupama. Poremeaj vie
preovladava u indijanaca a znaajno manje u kineza iz Hong Konga u odnosu na istu starosnu
grupu belaca. Kod osoba starijih od 65 godina, artroza je ea u bjelaca nego u crnaca.
Koljena artroza je ee kod ena crne rase u odnosu na ene druge rase .
Artroza pogaa vie od 20 miliona ljudi u Sjedinjenim Amerikim Dravama, iako se
statistiki podaci razliku u zavisnosti od, primjenjene epidemioloke metode (npr. korienja
radiografskih kriterijuma) ili klinikih kriterijuma (npr. korienje radiografskih nalaza i
klinikih simptoma istovremeno).
Na osnovu radiografskih kriterijuma na hrskavici izolovanih zglobova degenerativne
(artrotske) promjene se javljaju kod vie od polovine odraslih osoba starijih od 65 godina
godina pod uticajem ove bolesti

[Type text]

Page 6

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

4.PODJELA ARTROZA
Istorijski gledano, prema etiolokim faktorima artroze su podjeljene na primarnu
(idiopatsku) i sekundarnu formu, mada je ova podjela pomalo vjetaka.

4.1.SEKUNDARNA ARTROZA
Sekundarnu artrozu, konceptualno je lake razujmeti. On se odnosi na degenerativna
oboljenja sinovija zgloba koja proizilazi iz nekih predisponirajuih stanja, obino akutne ili
hronine mehanike traume, koja oteuje i mijenja zglobnu hrskavicu i/ili subhondralni dio
kosti to mijenja i odnose u zglobu. Zato se sekundarna artroza esto javlja u relativno mladih
ljudi, nakon mehanike traume kakva se nalazi kod displazije, subluksacije ili luksacije
zgloba.
Sekundarne artroze mogu se javiti i nakon artritisa, (reumatoidnog, infektivnog itd),
uslijled dejstva hemijskih faktora (uratni artritis, hondrokalcinoza, alkaptonurija) i neto rije
zbog slabosti okolozglobnog potpornog tkiva.

4.2.PRIMARNA ARTROZA
Definicija primarne artroze je maglovita i najee se smatra posljedicom procesa
starenja i zato bi prema ovoj definiciji trebala biti uestalija kod starijih osoba. Meutim u
praksi najee korien termin, starenje, koji se u artrozi odnosi na proces degeneracije
zglobne hrskavice je veoma pogrean. Mnogim istraivanjima dolo se do zakljuka da ove
promjene nisu uvijek vezane za starije osobe, niti se moe nai bilo kakva veza izmeu
stepena oteen hrskavice (npr.glave butne kosti) i starosti pacijenta. Naime na iznenaenje
mnogih ortopeda, u dijelovima zgloba, to je manji pritisak na hrskavicu, to su degenrativne
promjene naglaenije, to znai da su degenerativne promjene najizraenije u sistemu bez
pritiska glavice zgloba (npr butne kosti). Isto tako, svakodnevno optereenje zgloba uva
zglobnu hrskavicu, a neadekvatno optereenje je najei uzrok degeneracije
zglobne hrskavice.
Zato se u najirem smislu te rijei, primarna artroza moe smatrati idiopatskim
fenomenom, koji se javlja u prethodno netaknutim (neoteenim) zglobovima, bez oiglednog
i jasnog razloga pokretanja degenerativnih promjena.
[Type text]

Page 7

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

U literature se kao etioloki faktori primarne artroze navode pored doba ivota,
gojaznosti, faktori naslea, fizika aktivnosti, hormonski status, inflamatorne bolesti kuka
(reumatoidni arthritis,ankilosirajui spondilitis, Riterov sindrom), kalcijum pirofosfatna
bolest,difuzna idiopatska skeletna hiperostoza, giht, hemohromatoza, osteonekroza I fracture
oko zgloba, ukljuujui i prelome acetabuluma, femoralne glave i vrata butne kosti, oteenja
hrskavice zbog infekcije ili penetracije osteofiksacionog materijala u prostor zgloba, pri emu
nije dokazano da i jedan od njih ima presudnu ulogu.
Danas sve vie podataka ukazuje da u etiologiji primarne artroze uestvuju
i imunoloki mehanizmi.

5.ANATOMIJA
[Type text]

Page 8

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

Zglobovi mogu da se klasifikuju, kao sinovijalni, fibrozni ili kombinovani, na osnovu

prisustva ili odsustva sinovijalne membrane i obima kretanja koji se u njima obavljaju.
Normalni,zdravi sinovijalni zglobovi omoguavaju znaajani obim kretanja du izuzetno
glatke zglobne povrine i imaju znaajnu ulogu u pokretima tela. Ovi zglobovi su sastavljeni
od sljedeih struktura:

zglobne hrskavice

subhondralne kosti

sinovijalne membrane

sinovijalne tenosti

kapsule zgloba

Kod zdravih sinovijalnih zglobova, krajevi kostiju koje formiraju zglob su pokriveni
glatkim hrskavinim tkivom, sastavljenim od hondrocita okruenim ekstracelularnim
matriksom koji sadri razne makromolekule, od kojih su najvaniji proteoglikani i
kolageni. Hrskavica je tkivo koje ne samo da pokriva povrinu kosti unutar zgloba ve i titi
osnovu subhondralnog dijela kosti preraspodjelom velikih optereenja u zglobu, odravanjem
niskog kontaktnog stresa i smanjenjenjem trenja zglobnih povrina. Ona omoguava kostima
da glatko kliu jedna preko druge to omoguava olakano kretanje u zglobu i djeluje kao
jastuk koji apsorbuje energiju fizikih pokreta.
Zglobna aura je obloena sinovijalnom membranom i ispunjena sinovijalnom
tenou koja titi i podmazuje zglob. Sinovijalna tenost se formira ultrafiltracijom
plazme,procesom koji se odvija u elijama sinovijalne membrane (sinoviocitima). Sinovijalne
elije produkuju glavne komponente proteina sinovijalne tenosti, hijaluronsku
kiselinu(hialuronat). Sinovijalna tenost ne samo da sadri hranljive materije
koje ishranjuju vaskularnu zglobnu hrskavicu, ve svojom viskoznou apsorbuju udare
sporih pokreta i daju zgloboj hrskavici elastinost potrebnu da apsorbuje udare brzih pokreta.

6.PATOLOKA ANATOMIJA
[Type text]

Page 9

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

Artroza je oboljenje kotano-miino-zglobnog sistema nastalo uslijed troenja

(nagrienosti) hrskavice zbog prirodnog starenja ili prethodnih oteenja zglobova brojnim
etiolokim faktorima. Artroza predstavlja hroninu degenerativnu promjenu na jednom ili vie
zglobova, koju karakteriu destruktivne promjene na hrskavici koja prekriva zglobne
povrine, sa sekundarnim promjenama kosti koja lei ispod nje. Za razliku od drugih oblika
artritisa (postoji oko 100 razliitih vrsta), osteoartritis ne utie na unutranje organe.

Slika 3. Histopatoloke promjene u koljenom zglobu starije osobe

Kod osteoartritisa, ova hrskavica se troi, i na taj nain omoguava izloenim kostima
trenje, jednu nasuprot druge uzajamno. To uzrokuje bol i oticanje, kao i gubitak pokreta
zgloba. Tokom vremena, stvara se mali abnormalni izrastaj kosti na rubu zglobova zvan
kotana izraslina ili osteofiti. Oni mogu doprineti gubitku pokreta u zglobu i intenziviranju
bola. Ove izrasline se mogu ak i slomiti i zaglaviti zglobnom prostor izmeu kostiju, to
prouzrokuje jo jae bolove i oteenja.

7.KLINIKA SLIKA
[Type text]

Page 10

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

Bol je glavni simptom u osteoartrozi, koji nastaje kombinacijom brojnih mehanizama,
koji ukljuuju sljedee anatomske strukture i patofizioloke procese

ANATOMSKA
STRUKTURA

PATOFIZIOLOKI PROCES

sinovija
lna membrana

suphon
dralna kost

osteofiti

zglobn
a kapsula i
ligamenti

miii

dinamika

zapaljenje, strano telo (fragmenti, hrskavice)

mikrofrakture, promjenjena interosealna (unutarkotana)

rastezanje periostalnih nervnih zavretaka (zbog vaskularnih

zakrenje subhondralne kosti, koja dovode do poveane intraosealnaogunutarkotanog pritiska)

rastezanje (kapsule zgloba, zajednikim dejstvom istezanja i

nakupljenja izliva)

spazam (izazvan periartikularnim-okolozglobnim grevima

zbog zamora miia i vazospazma krvnih sudova)

Slika 4. Uzroci bola u arteozi

Bol u zgloboveima moe se manifestovati u vidu arenja, otrih proboda ili u vidu
uboda iglom. Kod nekih osoba, bol moe dolaziti i odlaziti. Konstantn bol ili bol koji se
javlja u toku spavanje najee moe biti znak da se klinika slika artroze pogorava.
Ukoenost u zglobu koja se najee manifestuje oteanim pokretima nakon jutarnjeg
ustajanja iz kreveta ili dueg leanja je jadan od estih simptoma. U zglobovima se nakon
mirovanja javlja oseaj krutosti i kripanja u oboljelom zglobu, krae ili due vreme nakon
ponovnog pokuaja uspostavljanja kretanja. Takoe se ukoenost moe javiti u oboljelom
zglobu nakon kraeg ili dueg sjedanja.
Slabost miia karakterie slabljenjm njihove funkcija oko zajednikog zgloba. Ovo
se najee deava kod arttroze u koljenima.
Otok zglobova je veoma est simtom koji se doivljava kao oseaj napetosti i bola.
Deformacija zglobova karakterie se izmjenjenim izgledom (oblikom), pogotovo u
fazi pogoranja bolesti.

[Type text]

Page 11

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

Smanjen obim pokreta i gubitak funkcije zgloba: Kako se artroza pogora, pacijent
sve vie gubi mogunost slobodnih pokreta (bilo da se radi o fleksiji, ekstenziji ili rotaciji u
zglobu), pa u terminalnoj fazi napadnuti zglob nee moi da se koristi.
Pucanje, kripa, krckanje kao zvuni fenomen mogu se javiti u oboljelom zglobu u
toku pokreta.

8.DIJAGNOZA
Dijagnoza osteoartroze postavlja se na osnovu; pravilno sainjene istorije bolesti,
klinikog pregleda, laboratorijskih i rendgenolokih nalaza (prema potrebi i kompjuterizovane
tomografije ili magnetne rezonantne tomografije zglobova.

8.1.Istorija bolesti
Pravilno uzeta anamneza od bolesnika i kvalitetno sainjena istorija bolesti, verovatno
je najbolje sredstvo da ljekar dijagnostikuje osteoartrozu. Zato je uzimanje medicinska
istorije prva linija dijagnostike u osteoartrozi.
Slijedi lista pitanja koje ljekar postavlja pacijentu i evidentira u istoriji bolesti kod sumnje
na osteortrozu:

ta je glavni simptom ili problem zbog koga je pacijent zatraio pomo

ljekara?

Da li postoje neki drugi simptomi osim bolova i drugih tegoba u zglobovima,

koje on doivljava?

Koliko dugo traju simptomi? Kada i kako su poeli?

Karakteristike simptoma (lokalizacija, intenzitet bola, pokretljivost zgloba, da

li je bol, konstantan ili on dolazi i odlazi itd)

Da li su simptomi vezani za aktivnost ili nedostatak aktivnosti?

Da li simptomi utiu na radnu sposobnost i druge dnevne aktivnosti?

Da li se tegobe poveavaju u toku dana ili postaju jo gore u veernjim satima?

[Type text]

Page 12

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

Da li pacijentovi roditelji, braa i sestre ili drugi krvni srodnici boluju od

artroze ili artritisa?

8.2.Fiziki pregled
Kod pacijenata sa ovom boleu fizikim pregledomu utvren kliniki nalaz
ogranien je na oboljeli zglob. U njemu dominira pojava bola pri manipulacijama
zglobom, smanjen obim pokreta u zglobu i pojava pucketanja (krepitacije).
Okolni ligamenti i zglobna kapsula su deformisani kotanim proirenjima koji
se mogu pojaviti u zavisnosti od teine bolesti. Veina sluajeva sa osteoartrozom ne
ukljuuju crvenilo ili oseaj toplote u zglobovima meutim, izlivi tenosti u zglobu
mogu biti prisutni. Ograniena pokretljivost ili atrofije miica oko oboljelog zgloba
moe biti jedan od fizikih nalaza
Heberdenovi vorii koji predstavljaju opipljive i vidljive osteofite u artrozi,
mogu se uoiti na distalnim interfalangealnim zglobovima prstiju ruku ili nogu, i
izraeniji su kod ena, ali se javljaju i kod mukaraca. Zapaljenske promene su obino
odsutne ili slabo izraene.

8.3.Magnetna rezonantna tomografija

Tradicionalni nain postavljanja dijagnoze osteoartroze je tek nakon to bol i
ukoenost postaje uporana a rendgen pokae oteenja hrskavice u zglobovima. Do
tada, od poetka bolesti prolo je dosta vremena i oteenja u zglobu su obino
ozbiljna. Lijeenje u tom trenutku usmjerava se samo na kupiranje simptoma. To malo
uspori bolest, i pacijenta privremeno oslobaa tegoba, a esto je za potpuno
oslobaanje od tegoba potrebna i totalna zamjena zgloba vjetakim.
Od uvoenjem MR i primjene novih metoda snimanja u okviru nje ostvaren je
izuzetan znaaj u ranom otkrivanju i prevenciju artroza. Novi metod - MR tomografije
u osteoartrozi - koristi modifikovani oblik snimanja magnetom rezonancom kojom se
odreuje koncentracija molekula poznatog kao glikozaminglikana (GAGS) u hrskavici
zglobova. Kako su GAGS odgovorni za mnoge mehanike osobine hrskavinog tkiva,
ukljuujui i njegovu vrstinu i elastinost. Jedna od injenica koje je danas poznata
radiolozima i koristi se u dijagnostici je ta da se koncentracija GAGS sniava u
ostoartritinoj hrskavici. Meutim razlozi snienja su nepoznati.

[Type text]

Page 13

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

8.4.Diferencijalna dijagnoza
S obzirom da su kod osteoartrita znaci inflamacije minimalno izraeni i da
nema sistemskih manifestacija bolesti, osteoartroza se lako diferencira od ostalih
artrita. Neozrogena artropatija (arkoova bolest) lako se diferencira neurolokim
pregledom i rendgenskim nalazom. Meutim u diferencijalnoj dijagnostici ne treba
iskljuiti mogunost da osteoartroza moe perzistirati istovremeno i sa bilo kojim
drugim reumatskim i nereumatskim oboljenjem zglobova. Treba biti vrlo oprezan i ne
pripisivati sve tegobe u zglobovima, a naroito u kimi, degenerativnim promenama
zglobova (artrozi), jer iste mogu biti i posljedica metastaza malignih tumora,
multiplog mijeloma, osteoporoze i mnogih drugih bolesti

9.TERAPIJA
Nepoznata i nedovoljno razjanjena uloga etiolokih inilaca u nastanku artroze
umerava terapiju na;
Ublaavanje i suzbijanje simptoma
Odravanje i poboljavanje funkcija oboljelog zgloba
Moe se postii primjenom jedne od sljedeih metoda:
Fizikalna terapija koja u kompleksnom lijeenju ostoartroza ima znaajnu
ulogu. Ona ima za cilj da smanji zapaljenje u zglobovima, ojaa snagu miia i vratiti
obim pokreta u zglobu.
Korektivna osteotomija tibije ili femura je operativni zahvat koji je indikovan u
sluajevima ogranienog razvoja osteoartroze (interne ili eksterne), koju prati
deformacija ekstremiteta u predelu koljena (varus ili valgus poloaj) i moe biti
efikasna alternativa kod lijeenja artroze koljena u mlaih pacijenta.
Smanjenje fizike nesposobnosti
Operativnim (hirurkim) lijeenjem osteoartroze moe da se ublai bol i pobolja funkcija
oboljelog zgloba/zglobova. U ove metode lijeenja spadaju;

[Type text]

Page 14

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

Artroskopija je metoda u toku koje se uz pomo fleksibilnih crijeva i

mikrokamera na njihovom kraju (endoskopa) vri ispitivanje (posmatranje)
unutaranjosti zgloba (artroskopija), nakon koga se prema indikacijama donosi odluka
o artroplastici ili remontovanju zgloba
Artroplastika je metoda u ortopedskoj hirurgiji kojom se morfoloki i
funkcionalno mjenjaju, zamjenjuju ili remodeliraju zajednike povrine zgloba
primjenom vjetakih materijala, obino metala ili plastike.
Osteotomija je metoda rezanja ili sjeenje i uklanjanje oteenih kostiju.
Hondroplastika je hirurka metoda za reparaciju oteene hrskavice.
Artrodeza je hirurka metoda spajanja zajednikih kotanih krajeva zgloba u
cilju spreavanja zajednikih pokreta. Ona se primenjuje nakon dugogodinje bolesti
znaajnih povreda ili tekih oblika osteoartroze. Postupak se izvodi u cilju suzbijanja
bolova tako to spreava dalje zajednike pokrete u zglobu.
Zamjena zgloba je hirurka metoda uklanjanja oboljelih ili oteenih kostiju i
drugih struktura zgloba i njihova zamjena runo ili mainski izraenim protezama od
metala i/ili plastike). Najee se primjenjuje kod zamjene zgloba koljena i kuka. U
zadnje vijreme, zahvaljujui savremenim materijalima moe se vriti zamjena nekih
drugih zglobova, kao to su npr oni u kimenom stubu.

Uklanjanje faktora rizika

Smanjenje tijelesne teine. Za pacijente koji su gojazni je preduslov za
efikasno lijeenje. Klinike studije su pokazale da i minimalni gubitak tijelesne teine,
ak i za 5% -10%, moe drastino smanjiti bolove u zglobovima i poboljati
toleranciju na tijelesno vjebanje.
Promjena aktivnosti ili promjene djelatnosti. Ima za cilj prelazak iz aktivnog
ivota u nii nivo aktivnosti to moe rasteretiti zglobove i time smanjiti bolove i
usporiti napredovanje artroze.
[Type text]

Page 15

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

Korienje dodatne podrke. U vidu ortoza i drugih ortopedskih pomagala
kojima se moe rasteretiti zglob i time smanjiti bolovi i druge tegobe.

10.EDUKACIJA
Edukacija bolesnika o prirodi bolesti jedan je od primarnih terapijskih pristupa
u lijeenju artroze. Nekoliko studija Fondacija za artritis u SAD je pokazalo da
edukacija o artrozi ima veliku korist za pacijente. Kroz edukaciju, pacijenti mogu
izgraditi pravilan nain ivota i rada, umanjiti bol i poveati funkciju zgloba. Naravno
edukaciju treba sprovoditi uz stalne posjete i praenje rezultata njene primjene od
strane ljekara

11.PROGNOZA
Prognoza degenerativnog oboljenja zglobne hrskavice je relativno dobra i u mnogome
zavisi od vrste obololeg zgloba, aktivnosti pacijenta i teine klinike slike. Godine starosti,
indeks telesne mase, varus deformiteti, i vie ukljuenih zglobova u bolest, stvara vee anse
za progresijom osteoartrita .Zato je prognoza kod koksartroze kuka i gonartroze kolena znatno
loija, jer dolazi do tekih funkcionalnih ispada i invalidnosti koje zahtevaju tuu negu i
pomo ili hirurko leenje.
Kako ne postoje dokazi o uzroku bolesti primena lekova za osteoartritis (koji su
trenutno poznati), usmerena je samo na ublaavanje simptoma i tegoba ali ne i leenje
degenerativnih promena pa bolest neprestano napreduje do kraja ivota bolesnika. Inae sama
bolest ne utie na opte stanje organizma i duinu ivota bolesnika.
Prognoza kod bolesnika sa osteoartrozom kod kojih je uspjeno izvrena zamjena
zgloba kuka i koljena protezom (artroplastika), je povoljna u vie od 90%
sluajeva. Meutim, ugraena proteza mora da se revidira 10-15 godina poslije njene
ugradnje, u zavisnosti od nivoa aktivnosti i starosti pacijenta. Mlai i aktivniji pacijenti e
uglavnom zahtevati reviziju proteze, dok kod veine starijih pacijenata revizija nije potrebna.

[Type text]

Page 16

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

12.ZAKLJUAK- ARTROZE KAO DRUTVENI PROBLEM

Visoka i sve vea prevalenca osteoartroze podrazumeva i znaajno uveanje trokove za

drutvo, koji mogu biti.
Direktni, i ukljuuju trokove bolnikog i banjskog lijeenja, trokove posjata ljekaru,
nabavku lijekova i hirurke intervencije.
Indirektni i ukljuuju izostanak sa posla, umanjenje zarade i druge dobiti, trokove
tua njege i pomoi.
Trokove lijeenja artroza mogu biti izuzetno veliki kod starijih osobe, koji se suoavaju
sa potencijalnim gubitkom ne samo materijalnih sredstava ve i nezavisnosti to zahtijeva
tuu pomo za svakodnevne aktivnosti.
Kako se u mnogim populacijama u razvijenim zemaljama u narednim decenijama oekuje
sve vea duina ivota, potreba za lijeenjem sve veeg broja osoba sa osteoartrozom ne samo
da e zahtijeva utroak sve vie sredastava, ve i potrebu za pronalaenjem boljih terapeutskih
i alternativnih metoda prevencije i lijeenja.

[Type text]

Page 17

DEGENERATIVNE PROMJENE NA ZGLOBOVIMA

13.LITERATURA

1.
2.

Popovi M, i sar. Reumatine i srodne bolesti (dijagnoza i terapija)Vojnoizdavaki zavod, Beograd 2000
popovi M, i sar. Podsetnik-vodi iz reumatologije, Vojnoizdavaki zavod, Beograd 2000

[Type text]

Page 18