Ngun gc ca s sng

Ngun gc ca s sng
Bi:
Nguyn Hi
Theo nhiu gi thuyt, sinh vt u tin c to ra t mt qu trnh tin ho ha hc
trong 4 giai on: Tng hp v tch lu cc cht hu c c phn t lng nh t cc
cht v c c sn; Polymer ho cc cht hu c phn t lng thp thnh cht hu c
c phn t lng cao; S kt hp cc cht hu c tng hp bng con ng v c thnh
cc t bo (protobions) c nhng tnh cht ho hc khc vi nhng cht quanh chng;
ngun gc di truyn.

Tng hp v tch lu cc cht hu c c phn t lng nh t cc cht v c

c sn
Nm 1920, Oparin a ra gi thuyt, cc cht hu c c th c tng hp t nhng
cht v c c sn trong kh quyn v i dng. Cc cht hu c ny l cc amino acid,
ng t NH3, CH4 v hi nc trong kh quyn c xa. Cc sinh vt u tin xut hin
ngu nhin t dung dch m c nng ca cc cht . Tuy nhin, gi thuyt ny khng
c cng nhn v khng c thc nghim.
Nm 1953, Stand Miller v Harold Urey bng thc nghim chng minh cht hu c
n gin c th hnh thnh t cht v c theo con ng ho hc trong iu kin tri t
c
xa. Trong m hnh th nghim, Miller to ra iu kin tng t nh trn tri t c xa.
H thng ny gm: mt bnh nc un nng 80oC; bnh cu kh quyn gm: CH4,
NH3, H2; in cc pht tia la in (tia chp); h thng lm lnh (tri t ngui dn).
Sau khi Miller cho h thng ny hot ng mt tun, thu dung dch th nghim v phn
tch thnh phn. Kt qu cho thy, s c mt ca nhiu cht hu c cn cho qu trnh
tng hp cc i phn t sinh hc nh amino acid, lactate, acid hu c Th nghim
ca Miler chng minh mt s bc trong gi thuyt ca Operin. iu ny m ra
bc ngot mi trong tm hiu ngun gc ca s sng.

1/7

Ngun gc ca s sng

Hnh 1.4: M hnh tng hp cht hu c bng con ng ha hc

Nhiu phng th nghim lp li th nghim ca Miller nhng thay i thnh phn kh
quyn, dng cc tc nhn nh nh sng thng, tia X, tia phng x thay th cho tia
la in. Kt qu thu c 20 amino acids, purin (A & G), pyrimindin (C, T & U) v
ATP nu thm phosphate.

S hnh thnh cc cht hu c phc tp t cht hu c n gin

Cc cht hu c n gin tch ly trong mi trng nc polymer ha hnh thnh cc
cht hu c phc tp nh protein, nucleic acidTrong t bo cc phn ng ny c

2/7

Ngun gc ca s sng

enzyme xc tc, nhng trong qu trnh tng hp ha hc khng c enzyme v nng

cc
monomer trong nc thp. Nh vy lm th no cc phn ng polymer ho xy ra? Vn
nay khng n gin v c nhiu gi thuyt. Mt s cho rng nng cc cht hu c
trong trong bin nguyn thy l rt cao nn c kh nng gn kt vi nhau to thnh cc
polimer. Nhng ngi ny thm ch cho rng khng c enzyme xc tc, cc phn ng
to thnh cng c th xy ra trong thi gian di.
Tuy nhin, nhiu nh khoa hc cho rng, nng cc cht trong cc i dng c xa
khng khng m c thc hin polimer. Theo h phi c c ch c hc lm tng
nng . Mt trong gi thuyt cho rng di sc nng ca mt tri nc bc hi
cht hu c phn t lng nh tp trung trong h nc nh c c c. Mt gi thuyt
khc cho rng t st c kh nng huy ng cc monomer hu c do cc monomer ny
bm trn ht st tch in. Cc monomer hu c polymer ho to thnh cc hp cht
hu c cao phn t. Nhng polymer hu c c sng, ma cun tri tr li ao h v
i dng. Qu trnh c lp li nhiu ln lm cho nng cc cht hu c cao phn
t tng cao. Hai gi thuyt ny dc Sidney Fox (Clay theory: thuyt t st) v
Guterwachtershauser (ion pyrite theory: thuyt pirit st) chng minh bng thc nghim.

S hnh thnh t bo u tin

Sau khi cc polimer hnh thnh chng phi gn vi nhau to thnh cc i phn t lm
tng tnh phc tp ca t chc.
Nhng tnh cht ca s sng xut hin t s tng tc ca cc phn t c t chc
thnh nhng mc cao hn. Nhng t bo sng c th bt ngun gc t t bo
(protobionts: mt khi kt ca cc phn t) c to ra bng con ng ha hc. Nhng
t bo ny cha c kh nng sinh sn nhng chng duy tr mi trng ho hc bn trong
khc vi mi trng xung quanh v c biu hin mt vi c im ca s sng chng
hn nh trao i cht (metabolism), d b kch thch (excitability).
Mt trong nhng loi t bo c oparin gi l coacervate c th t lp rp khi
lc dung dch c cha cc phn t lipids, proteins, nucleic acid v polysaccharides.
Coacervate tch bit vi mi trng ngoi bi mng k nc. Cc ht coacervate c
th hp th enzymes v cc cht khc t mi trng v gii phng cc sn phm ca
phn ng enzymes. Khi hp th cc cht, coacervate sinh trng v phn chia thnh cc
coacervate nh. Cc coacervate c
thnh phn tt hn to ra v phn chia tip. Theo Operin, chn lc t nhin s gi li v
hon thin cc git tt hn to thnh t bo.

3/7

Ngun gc ca s sng

Mt t bo khc c Fox(1960) gi l tiu cu (microphere), c th c to ra khi

trn proteinoid vi nc ri un nng n 130-180 oC ri lm lnh dn qua 1-2 tun
trong pH v nng mui nht nh. Mt vi tiu cu c mng thm chn lc, c kh
nng xc tc mt vi phn ng nh thy phn glucose v c kh nng phng in (ging
t bo thn kinh). Cc tiu cu c kh nng ny chi v to ra cc tiu cu khc.
Mt t bo khc na l liposome c th hnh thnh trong t nhin khi thnh phn
dung dch c lipids. Mng ca liposome l lp lipid i ging mng t bo. Liposome
c kh nng sinh trng bng cch ha nhp cc liposome nh v sinh sn bng cc tch
liposome ln thnh nhng liposome nh.
Khng ging nh cc m hnh th nghim, t bo khng c cc enzyme tinh nh trong
t bo. Mt vi cht c tng hp bng con ng ho hc c kh nng xc tc yu
cho php t bo bin i cc cht hp th qua mng. Kh nng sng st ca cc t
bo tng ln theo hng hon thin cu trc bn trong, tng cng b mt ngn cch
vi mi trng, s phc tp v tnh hiu qu ca qu trnh trao i chat. Chn lc t
nhin s chn lc v hon thin cc t bo c nhiu u im to nn cc t bo u
tin v tip tc tin ha cho n ngy nay.

RNA c th l nguyn liu di truyn u tin

Cc t bo a dng v tnh thm, kh nng xc tc, sinh sn, sinh trng mi trng
s chn lc nhng t bo thch nghi v o thi nhng t bo khng thch nghi. Cc c
tnh ca t bo khng th duy tr v tin ha qua cc th h cho n khi xut hin mt
vi c ch di truyn.
Trong t bo thng tin di truyn c m ha trong nucleic acid (DNA & RNA). Nhiu
gi thuyt cho rng gen xut hin trc:
Nm 1929, G. Muller mt nh di truyn hc nu ra gi thuyt s sng bt u t mt
hoc mt vi gen c to thnh khng do cc sinh vt. trong mt thi gian di gi
thuyt ny khng c ch . Tuy nhin, cc dn liu t sinh hc phn t cho thy gii
thuyt trn ngy cng c l v nhng l do sau.
Th nht: Cu trc phn t v s ti sinh ca virus. Chng ta bit rng khi xm nhp
vo vi khun ch co1ADN hoc ARN c bm vo v t n sao chp ri to ra cc ht
virus mi.
Th hai: Trong qu trnh tng hp protein, ngai AND v mARN cn c s tham gia
ca tARN v rARN iu ny cho thy nucleic acid c trc.
Th ba: Nhiu nucleotide gi vai tr a dng v quan trng ca t bo tt c cc cc
sinh vt.
4/7

Ngun gc ca s sng

Hin nay cha c m hnh c th no cho thy qu trnh xut hin s sng l t nucleic
acid chng minh bng thc nghim. Nhng theo thuyt ny cc vt sng u tin l cc
i phn t c kh nng sau chp. Cc t bo u tin ny tch ly mt cch chm , v
bao bn ngoi bi cc cht khc. Mt bng chng minh ha r cho c ch ny l cc
virus cha ANR or RNA c cu to n gin.
Nhiu gi thuyt cho rng RNA xut hin trc DNA bi v:
RNA bn hn, ti bn.
RNA c kh nng nhn i t mch khun mu nhanh hn v t li hn cc
trnh t khc.
Vd: Mt trnh t RNA c 40 ribonucleotide c th t nhn i trong mi trng c km
lm xc tc vi sai st thp hn1%
RNA (ribozyme) c kh nng xc tc (Thomas Cech, 1980s): T bo hin i
s dng ribozyme xc tc tng hp cc RNA mi (rRNA, tRNA v mRNA.
Nh vy, RNA l cht t xc tc v trong th gii tin sinh hc trc khi c
protein v DNA, RNA c kh nng t ti bn.
RNA d tng hp hn DNA
S sai st trong qu ti bn cng vi tc ng ca chn lc t nhin to ra s
a dng ca RNA
Nh vy, trong mt thi gian di, vt liu di truyn ca cc tin sinh vt l RNA v s
tin ha dn n ch DNA mch kp n nh hn mang thng tin di truyn. v kh nng
xc tc c chuyn cho protein lm chc nng chuyn ha hu hiu hn.
Theo gi thuyt hin nay, s sng c hnh thnh qua cc bc:
S hnh thnh cc phn t RNA
C ch sao chp RNA
Hon thin h thng nh mng bao
Cc t bo tin ha theo 3 bc:

5/7

Ngun gc ca s sng

Hnh1.5 : S ti ha ca t bo
C th tham kho thm ngun g ca s sng ti: http://en.wikipedia.org/wiki/
Origin_of_life

Qu trnh hnh thnh s sng khng th xy trong iu kin hin ti v:

Oxy trong kh quyn c tch lu do hai qu trnh. Qu trnh phn li nc do nh sng
cc tm tc ng ln hi nc v qu trnh quang phn li nc trong quang hp.
-Oxy c trong kh quyn s phn hy cc cht hu c va tng hp.
-Kh quyn ngy nay c tnh oxy ha. Kh quyn c tnh kh tng cng phn ng kt
hp nhng cht n gin thnh cht phc tp.

6/7

Ngun gc ca s sng

-Tng hp cht hu c cn nng lng, UV (mt tri true to nhiu UV). iu kin hin
ti khng p ng c bi v tng Ozon kh quyn ngn cn cc tia UV.
-Sinh vt tn ti tiu th cc cht hu c to ra.

7/7