m
  

  
 





„ Ang pag papahayag ay pagbabahagi ng

sarili sa kapwa ng mga kabutihan ,
impormasyon, ng opinyon, ng kuro-
kuro at ng mga paniniwala. Maari
itong isagawa nang pasulat o pasalita.
„ Apat ng pangunahing paraan ng
pagpapahayag.
m agsasalaysay
m aglalahad
m aglalarawan
m angangawiran
ANG AGSULAT NG AGSASALAYSAY

„Ang 
 ay
isang pagkukwento. Ito
ay marahil ang
pinakagamitin at
pinakapopular na
paraan ng
pagpapahayag 
„ Noong nakaraang bakasayon, magiliw kong pinanood ang aking
sampung taong gulang na kapatid na lalaki habang buong tapang
niyang isinasasagawa ang isang kagyat na pagkilos sa isang di-
inaasahang pangyayari. Nagsimula ito habnag masaya ang
nagdididlig ng halamang bulaklak, napuluputan ang aking mga
paa ng garden hose at ako ay nabulagta sa lupa. Ilang saglit din
ako ay di makakilos. Maya-maya pa ay nakaramdam na ako ng
pananakit at matinding kirot sa aking kaliwang braso. Humihingi
ako ng saklolo sa kapatid kong si Mark na sya lamang ang kasama
ko sa bahay sa araw na iyon. Namutla si Mark ng makita nya
akong nakabulagta. Ngunit hindi namna sya pinanghinaan ng
loob para tulungan ako. Mabilis syang tumawag ng telepono at
agad syang humingi ng tulong. Dinig na dinig ko na binibigay nya
ang lugar ng aming tirahan, ang detalye ng pangyayari at ang
aking kalagayan. Alam kong maingat nyang pinakakingan ang
mga tagubiling sinasabi ng taong nasa kabilang linya ng telepono.
agkatawag niya ay lumapit siya at magiliw nyang ibinulong na
may darating ng ambulansya. Hinid siya umal;is sa aking tabi
habang ginagamot ako ng doktor . May dalawang linggo ring
nakasemento ang aking kaliwang braso. Ngunit ang hindinh-hinid
ko makakalimutan ay ang ginawa ng kapatid ko ng araw na iyon.
„ agsang pangungusap: Noong nakaraang baksayon, buong
tapang na isinagawa ng aking kapatid ng lalaki ang isang
kagyat na pagkilos sa di-inaasahang pangyayari.
„ Unang pangyayari: Napuluputan ang aking mga paa ng
graden hose.
m Nabulagta
m Hinid makakilos
m Nakaramdam ng kirot sa kaliwang braso
„ Ikalawang pangyayari: Sumaklolo ang kapatid kong lalaki

„ Ikatlong pangyayari: Bahagyang natigilan; namutla

„ Ikaapat na pangyayari: Tumawag sa telepono

m Humingi ng tulong
m Nagbigay ng impormasyon
m inakingan ang mga tagubilin
„ Ikalimang pangyayari: kinamusta ako
at dumating ang ambulansya.
„ Ikaanim na pangyayari: Hindi ako
inian sa hostpital.
MGA EKS ESONG T ANSISYUNAL
Habang Una Samantala

Ikalawa ansamantala Noon

Magbuhat nang Di naglaon Hanggang

Sa wakas Di9 kaginsa-ginsa·y Sa bandang hui

Dagdag pa rito Susunod Walang kaabug-

abog
Noon pa mang Bukod rito Sa madaling salita

Bilang Sa kalahatan Sa madaling salita

pagwawakas
Sa kabila nito Kaya
ANG PAGSULAT
NG
PAGLALARAWAN
ANO ANG PAGLALARAWAN ?

Ang 
    ay isang

paraan ng pagpapahayag
upang mapalutang at
mabigyang- kulay ang mga
katangian ng isang bagay,
tao, lugar o pamgyayari.
SA PAGLALARAWAN, KINAKAILANGAN GISINGIN AT
PAKILUSIN ANG MGA PANGUNGUSAP SA
PAMAMAGITAN DIN NG PAGGAMIT NG
IMAHINASYON AT MAHUSAY NA PAGPILI AT
PAGLALAHAD NG MGA SALITA NA MAY WASTONG
PAGKAKASUNOD ² SUNOD.
PAANO ANG PAGLALARAWAN?
Ito ay dapat na mailahad nang
maayos. Magagawa lamang ito
kung may lohikal na ayos ang
paglalarawan; ilarawan nang
sunud ² sunod ang mga bagay sa
normal o makabuluhang kaayusan
ng mga ito.
Modelong Talata

HINDI KALAKIHAN ANG AKING SILID- TULUGAN. MAY SUKAT ITONG

HALOS LABINDALAWANG METRO KWADRADO LAMANG.
KATAMTAMAN ANG TAAS NG KISAMENG BERDENG MURA, MGA
LABINDALAWANG TALAMPAKAN BUHAT SA SAHIG. ANG MGA
DINGDING AY DINIKITAN NG WALL PAPER NA MAY KULAY RING
BERDENG MURA AT NASASABUGAN NG MALILIIT NA DAHON NA
KULAY MATINGKAD NA BERDE. SA ITAAS AT GILID NG BINTANA AY
MAY DILAW NA KURTINANG YARI SA MANIPIS NA TELA. SA RUFFLES
SA PALIGID NITO·Y MASASABING HINDI BIRU ² BIRO ANG
YARDANG TELA NA GINAMIT DITO.
MGA DAPAT ISAALANG ² ALANG SA
PAGLALARAWAN

1. Paggamit ng Angkop na Salita

Mahalaga ang maingat na paggamit
ng angkop na salita sa pagpapalutang ng
katangian ng inilalarawan . Ang
matatalinghagang pahayag at mga
tayutay ay mahalagang sangkap din na
nagbibigay- kulay sa paglalarawan.
ë. PAGPILI NG PAKSA
Hindi lahat ng naririnig o
nakikita ay magandang paksa.
Higit na magiging mabisa ang
paglalarawan kung ito ay may
kaugnayan sa sariling karanasan.
. PAGPILI NG SARILING PANANAW

Ito ay pagtingin ng isang

naglalarawan sa paksang kanyang
ilalarawan. Pinakamainam na
batayan sa paglalarawan ang
sariling pananaw sapagkat
naipapakita agad ng may-akda
ang pangunahing larawan ng
kanyang paksa.
. PAGBUO NG PANGUNAHING LARAWAN

Tinutukoy rito ang karaniwang

mabubuo sa pangunahing larawan
ng isang bagay, pook, tao o
pangyayari. Nagagawa ito sa
pamamagitan ng maingat at
masusing pagmamasid.
0. ISAMA LAMANG ANG MAHALAGANG
DETALYE

Hanggat maari, iwasan ang

pagsasama ng maraming detalye
na kadalasan ay nakasisira sa
takbo ng isipan.
G. IPAKITA, HUWAG SABIHIN

Sa halip na sabihin lamang sa

karaniwang pahayag ang isang
paksa, mas makakabuti kung
makakapaglalarawan ka ng mga
detalyeng susuporta sa kung ano
ang ibig mong ibahagi sa iyong
tagabasa/ tagapakinig.
 






     
- ay isang anyo ng pagpapahayag na
ang hangarin ay magpaliwanag. Ang
paglalahad na pasulat naman ay
nagbibigay ng impormasyon at
nagpapaliwanag. Saklaw ng paglalahad
ang lahat ng mga tanong gaya ng
sumusunod: sino siya? Ano iyon? Bakit
nangyari ito? Saan at kailan nangyari
ito? aano ginawa ang bagay na iyan?
IBA·T IBANG AMAMA AAN NG
AGLALAHAD
 
 ² ito ay naglalahad kung paano
isasagawa ang isang bagay.
Halimbawa: paano ang paggagayak ng silid-tulugan,
paano ang pagpunta sa airport o paano ang
pagtatanim ng palay. Ang tunguhin ng ganitong
paglalahad ay ang sumusunod: isang silid-tulugan
na maganda ang gayak, ang matiwasay na pagdating
sa airport o ang pilapil na may bagong tanim na
palay.
BALANGKAS NG TALATANG AANO
Œamagat
Malinaw na
Œaksang ilalahad dito kung
pangungusap ano ang magagawa
na naglalahad ng ng tagabasa
tunguhin ng Sunud-sunod o
pakronolohikal na
proseso paglalahd ng
Œaglalahad ng hakbang o proseso
pakronolohikal ng angugusap na
mga hakbang magbubuod sa
kabuuan ng talata
ŒKonklusyon
 MODELONG SULATIN
 


Ang pagpaplano kung paano babadyetin ang perang pambaon
sa loob ng isang linggo ay susi para mkaipon o makatipid. Una,
tiyakin ang sakop na panahon ng pagbabadyet, na karaniwan, ay
limang araw. Ikalawa, kalkulahin kung magkano humigit-
kumulang ang perang hahawakan. Isama rin ang dagdag na
pera bukod sa regular na perang pambaon gaya ng perang bigay
ng ate o kuya o di kaya ay malapit na kamag-anak. Ikatlo,
sumahin ang lahat ng gastusin sa loob ng isang linggo gaya ng
pamasahe, meryenda, tanghalian at iba pang bayarin sa
eskwelahan. Ikaapat, ibawas ang mga gastusin sa pambaong
pera upang malaman kung kailangang gumawa ng kaukulang
paglalaanan. Kung sa palagay mo ay mas malaki ang iyong
gastusin sa perang pambaon, umisip ng paraan para makatipid.
Ilan sa mga ito ay pagbabaon ng sandwich o kanin para hindi na
bumili sa kantina. Kung pagkatapos ng isang linggo at nagawa
na ng maayos ang iyong pagbabadyet. Makapag-iipon ka linggu-
linggo. Maaring makabili ka ng ibang pangangailangan sa
eskwela o di kaya ay ideposito sa bangko ang matitipid na pera.
           

 m       !"
  

„Paksang pangungusap: Ang

pagbabadyet ng perang pambaon ay
susi para makaipon o makatipid.
„©nang hakbang: pagpili ng sakop
na panahon
- isang linggo - isang araw
- isang buwan - isang taon
„ dkalawang hakbang: tantyahin o kalkulahin ang
perang hahawakan
- perang pambaon
- bigay ng ate o kuya o malapit na kamag-anak
„ dkatlong hakbang: sumahin ang lahat ng gastusin

- pang araw-araw: pamasahe, meryenda, tanghalian

- iba pa: kontribusyon sa paaralan, proyekto sa klase
„ dkaapat na hakbang: ibawas ang gastusin sa perang
pambaon
- kung kukulangin, gumawa o umisip ng mga
pamimilian;
halimbawa-magbaon
- kung may matitira, ibili ng kailangang kagamitan o
kaya ay ihulog sa bangko.
MGA EKSPRESYONG TRANSISYUNAL

Ang paglalahad ng isang proseso

ay karaniwang isinasagawa nang
pakronolohikal o ayon sa
pagkakasunod ² sunod.
 Mga Ekspresyong Transisyunal Para sa Proseso

Pagsisimula ng Proseso Pagpapatuloy ng proseso Pagkatapos ng proseso

Ikalawang habang, sa wakas

Una ikatlong hakbang
pagkatapos sa sa kabuuan
sandaling
Bilang panimula susunod sa bandan huli

bago bilang pagtatapos

Simula sa«
kapag

samantala
ë. Talatang Nagpapaliwanag

- ito ay naglalahad kung

paano naganap ang isang pangyayari o
kung paano gumagana ang isang
bagay. Halimabawa, ang isang talatang
nagpapaliwanag ay maaring tungkol sa
kung ano ang bisikleta o kung paano
napararami ang mga puno.
 BALANGKAS NG TEKSTONG NAGPAPALIWANAG

Ano ang bagay na ito?

ΠPamagat
ΠDepinisyon
ΠDeskripsyon ng mga Ano-anu ang bahagi nito?
komponent/ bahagi
ΠOperasyon/ Paano ito kumikilos o
pagpapagalw gumagalaw?
ΠAplikasyon/ gamit

Paano/Saan ginagamit?
 MODELONG TALATA

Ano ang Bisikleta ? Pamagat

Ang bisikleta ay isang sasakyan na may Depinisyon

dalawang gulong at maaring gamit pambata o
pangmatanda.
Ang bisikleta ay binubuo ng isang kadena na
nagdadala ng pwersa o lakas mula sa pidal
patungong gulong sa hulihan na nagiging sanhi sa
paggulong nito. Mayroon itong engranahe(gear)
na nagbibigay ng lakas sa bisikleta upang Deskripsyon
makausad, lalo na kung paakyat ito sa burol. May ng mga
hangin ang mga gulong nito para ito maging Komponent
matibay at matatag. Kung nais umiba ng
direksyon- pakaliwa o pakanan ² ang manibela
lamang ng bisikleta ang igagalaw. Kung nais mong
huminto o di kaya ay pabagalin ang takbo idiin
nang banayad ang preno sa hulihan at tiyak na
babagal ang pag ²usad ng bisikleta.
 Kung ihahambing sa ibang mahusay, mura
lamang ang bisikleta dahil wala itong makina.
Bumabagal o bumibilis ang pag-usad nito batay sa
lakas o enerhiyang galing sa pagpidal ng taong Operasyon/
sakay nito. Problema ang paninimbang sa mga pagpapagalaw
unang araw sa pag-aaral ng pagbibisekleta ngunit
kung sanay ka na, mabilis mo itong mapapatakbo.
Ang paggiwang-giwang nito kung napagugulong
na ang bisikleta ay mawawala na at tiyak na iba·t
ibang lugar na ang mapasyalan.

Ang bisikleta ay isang mahusay na uri ng

sasakyan. Dahil wala itong makina, ang gastos sa
gasolina ay libre na. Kung masira man, hindi ito
sakit sa ulo gaya ng sasakyan. Dahil makitid
lamang ang sakop ng kalsada, madali itong Aplikasyon/
makasingit o makalusot kaya kahit masikip ang gamit
trapik, ang pagbibiyahe ay hindi problema. At higit
sa lahat, wala itong usok na binubuga. Kaya kung
ang lahat ng tao ay magbibisekleta, lulusog ang
sambayanan at polusyon sa hangin ay maiiwasan.
MGA EKSPRESYONG TRANSISYUNAL

Ang paglalahad ng isang proseso

ay karaniwang isinasagawa nang
pakronolohikal o ayon sa
pagkakasunod ² sunod.
 Mga Ekspresyong Transisyunal Para sa Proseso

Pagsisimula ng Proseso Pagpapatuloy ng proseso Pagkatapos ng proseso

Ikalawang habang, sa wakas

Una ikatlong hakbang
pagkatapos sa sa kabuuan
sandaling
Bilang panimula susunod sa bandan huli

bago bilang pagtatapos

Simula sa«
kapag

samantala
ë. Talatang Nagpapaliwanag

- ito ay naglalahad kung

paano naganap ang isang pangyayari o
kung paano gumagana ang isang
bagay. Halimabawa, ang isang talatang
nagpapaliwanag ay maaring tungkol sa
kung ano ang bisikleta o kung paano
napararami ang mga puno.
 BALANGKAS NG TEKSTONG NAGPAPALIWANAG

Ano ang bagay na ito?

ΠPamagat
ΠDepinisyon
ΠDeskripsyon ng mga Ano-anu ang bahagi nito?
komponent/ bahagi
ΠOperasyon/ Paano ito kumikilos o
pagpapagalw gumagalaw?
ΠAplikasyon/ gamit

Paano/Saan ginagamit?
 MODELONG TALATA

Ano ang Bisikleta ? Pamagat

Ang bisikleta ay isang sasakyan na may Depinisyon

dalawang gulong at maaring gamit pambata o
pangmatanda.
Ang bisikleta ay binubuo ng isang kadena na
nagdadala ng pwersa o lakas mula sa pidal
patungong gulong sa hulihan na nagiging sanhi sa
paggulong nito. Mayroon itong engranahe(gear)
na nagbibigay ng lakas sa bisikleta upang Deskripsyon
makausad, lalo na kung paakyat ito sa burol. May ng mga
hangin ang mga gulong nito para ito maging Komponent
matibay at matatag. Kung nais umiba ng
direksyon- pakaliwa o pakanan ² ang manibela
lamang ng bisikleta ang igagalaw. Kung nais mong
huminto o di kaya ay pabagalin ang takbo idiin
nang banayad ang preno sa hulihan at tiyak na
babagal ang pag ²usad ng bisikleta.
 Kung ihahambing sa ibang mahusay, mura
lamang ang bisikleta dahil wala itong makina.
Bumabagal o bumibilis ang pag-usad nito batay sa
lakas o enerhiyang galing sa pagpidal ng taong Operasyon/
sakay nito. Problema ang paninimbang sa mga pagpapagalaw
unang araw sa pag-aaral ng pagbibisekleta ngunit
kung sanay ka na, mabilis mo itong mapapatakbo.
Ang paggiwang-giwang nito kung napagugulong
na ang bisikleta ay mawawala na at tiyak na iba·t
ibang lugar na ang mapasyalan.

Ang bisikleta ay isang mahusay na uri ng

sasakyan. Dahil wala itong makina, ang gastos sa
gasolina ay libre na. Kung masira man, hindi ito
sakit sa ulo gaya ng sasakyan. Dahil makitid
lamang ang sakop ng kalsada, madali itong Aplikasyon/
makasingit o makalusot kaya kahit masikip ang gamit
trapik, ang pagbibiyahe ay hindi problema. At higit
sa lahat, wala itong usok na binubuga. Kaya kung
ang lahat ng tao ay magbibisekleta, lulusog ang
sambayanan at polusyon sa hangin ay maiiwasan.