You are on page 1of 41

:

(Louis de La Valle Poussin)

_ ( HK )

( )

(Musla) (Nrada)
.(Sayutta, II, 115)
, .
. .
* Louis de La Valle Poussin, Musla et Nrada: Le Chemin du Nirva,

Mlanges Chinois et Bouddhiques 5, 1936-37, 189-222. . ,


,
.

.
.

(Critical Review for Buddhist Studies)


10 (2011. 12) 295p~335p

296 vol.10


.
1)

.
, ,
.
(praj), (dharmapra-

vicaya), (pratisakhyna), (vipayan), (satyadarana), (Aguttara, III, 355 dhammayoga .)


. (yathbhtam)
.
. .
1) Garbe, Skhya and Yoga, 34 ; Senart, Bouddhisme et Yoga,

R.H.R., 1900, 2, 348 ; Hopkins, Great Epic, 1901, F. Edgerton, The meaning of
Skhya and Yoga, A.J.Ph., 1929, 27 Mircea Eliade, Yoga, 142 .
tattvajna, , (jnin), (yogin)
.

.(Rhys Davids, Yogavacara's Manual Pali

Text Dict. .) Aguttara, III, 355 yogin


jhyin , (homme de praj) dhammayoga,
. Milinda, 366 yog yogvacara .

yogvacara yogcra . yogcra yogcrya,


,
. .
(samdhi)
.(Saundara, xvii 4, xvi, 33 . yogavidhi
() vttavidhi jnavidhi 8, (smti)
(samdhi) .) yogcra
.(xiv, 19) xvi, I yogin dhyna abhij .
xv, 68 yogcra .

297

2)

(amatha) , (samdhi)
, (dhyna) (sampatti) ,
(bhvan) , . ,
(sakalpa) .
( ) ( )
, , ,

2) samatha vipassan Aguttara, II, 257, Pa-

isabhidmagga, II, 92, Nettippakaraa, 27 . Strlakra,


xviii, 66, Bodhisattvabhmi, 109, 209, 260 .
(arhat, aaiksa) , , (aga,

Aguttara, I, 162) (skandha) . (la),


(samdhi), (praj) .[Koa, i, 3, Vykhy, 8, Visu-

ddhimagga ()] .
(vimukti) , Dgha, II, 123
III, 229 .
(vimuktijna, ) (phalabdha, Koa, Index, 62)
. [Ekottargama . J. Przyluski, Fu-

nrailles, 92 . (bhurutya) .]
5(
, , , , ) 5
. (lokottara), (ansrava),
(dharmaskandha), (jinaskandha), (
) 5 (dharmakya). Koa, vi, 297, Siddhi, 764,

Pali Text Dict. s. voc. khandha.


. 1) ( , nantaryamrga)
(vimuktimrga) .
. .(Koa, Index, p.84) (praj)
(vimukti) (skandha) (aga) . 2)
.
.
.

298 vol.10

(sajveditanirodha) (nirodhasam-

patti) .
. . (praj)
.
3)

Aguttara, III, 355 .


(jhyin)()
(dhammayoga) .
. (amat dhtu, )
4)

, ( , ) (vihar)
, (praj) (arthapada)
.
, ,
. (Jhyin)
.
(Dhammayoga) .
.
. (jhyin)
(dhammayoga)
.
(samdhi) (praj) , (amatha)
(vipayan) .
3) Mlanges Lanman, 1929, 135-136 .
4) vihar , ,
. (vihra) (samdhiviea) .(Siddhi, 406)

299

.
. I)
. (praj) (samdhi, yoga) ,
(praj) .
(praj) () , (
) .(Koa, Index, 66) 1) 2)
.
II) (Harivarman) .
, .
III) (Abhidhamma)
(nirodhasampatti).
. , .

I.
1.
(punar-

bhava) (srava), (klea) ,


.
.
(Gautam-la-Maigre) .
5)

.
5) ( ) ,

300 vol.10

.
.
. 1) ,
(di), , (moha)
. 2) ,
.
. ,
.
6)

.
( ) (vajrasamdhi), (vajro-

pamasamdhi) .(Koa, vi, 228, Vibh, cahier 28)


6) Dgha, III, 213 pratisakhyna( , ) (bhvan)
, , .(Aguttara,
I, 52 Pli Text Dict. , s. v. paisakhna, Paisambhid, II, 169)

Majjhima (dassanamagga)
(sava) .
, , , .
. Savara(
), paisevan( ), adhivsan(
) . Parivajjana( ,
), vinodana( ), bhvan( ).
.(Dhammasagai, 1002, Rhys Davids, Buddhist

Psychology, 262, Vibhaga, 96) ,


(sayojana), , ---,
(darana) . --(lobha dvea moha),
--- (bhvan) . Koa, i, 78
.(Vibhaga, 96 )

Nettipakaraa, 50 1() (dassana) (bhmi)


(bhvan) . .
168-170 .
. Saundara, XV, 5 (kma)

301

( , dgheya) (daranamrga)
( , bhvanheya)
(bhvanmrga).
. (lokottara)
(satyadarana) .
3 .
. (avabodha,

abhisamaya) 1( , srotapatti)
7)

.
(bhava) . (kmadhtu)
(dhyna) (rpadhtu),
(rpyadhtu).
.
.

. .
. , , , ,
.
(dasatya)
(lokottara) (laukika)
(pratisakhyna),
(anuaya) (bhvan) . (bhvan) (praj)
.(xvii, 57) xvi, 5 .
7) Koa, vi, 143-193. (nirvedhabhgya),
.

302 vol.10

.
(uddhvsika) .
(a) . (bhvan)
.
,
. (kmadhtu)
, []

8)

9 2 .
.
(samdhi)
.

. (skandha, )
.

(sakdgmin), .
(angmin),
.
.
,
.
(b) .
,
8) Koa, vi, 190. (nantarya) (vimukti) .

303

.
,

(Koa, vi, 239).

.

9)

(vtarga) .

, (bhavgra)
.
.
.
.

. .
.
(srotapanna) (
) (
)
. ,
. ( )
9) .
, .
(bhavgra)
, .
. Koa, Index, Udraka .

304 vol.10


(sakdgmin) . (angmin)
. (
10)

.)

. (
)
, .
11)

.
( 3 )
,
.
12)

, .

10) (uddhvsika) . Koa, vi, 213.


11) Koa, vi, 205. (kyamuni)
. 16 .

18 .
12) ,

. (saj)
.
.
. .
. ,
.
. (asajisampatti)
,

305

. a) . (
!)
. .
. b) ( )
. .
. c) ,
.
. (1)
. (2)
. d) .
() .
, .
.

2.
(samdhi) (samhito
13)

yathbhta prajnti). ,
(vikipta) .
.(ruta)
.
. (praj)
(samdhi) .
.
13) Dgha, III, 241, Aguttara, III, 21, V, 3, Sayutta, III, 13, Visuddhimagga, 371,

Nettippakaraa, 66, Compendium, 55, 75, Mahvyutpatti, 81, Koa, viii, 130.

306 vol.10

14)

(1) 7 . ,
(abhisabodha, abhisamaya)
,
15)

(praj) .
(praj) . (rutamay)
(praj) (cintmay)
(praj) (bhvanmay)
(praj).
(praj).
16)

(praj) .

(2)
17)

, .

14) J. Przyluski, Concile de Rjagha, 67, , Tokyo, xx, I, 156. 184


. (bhurutya) (mahjnin)
.
? .
15) pahama jhna nissya savna khaya vadmi
. , (karmaya)
. .
. Koa, viii, 128, 131-132.
16) Koa, vi, 143. (bhvan) .
, ( , ) , (
) ( )
. Koa . vi, 145-15.
17) 158 ( samdhibhvan , Koa, viii, 192, Dgha,
III, 222). dhyna .

307



. .(eso va maggo bodhya) (
) ,
(vidy),
18)

, (sravakaya) .

. (vipayan)
19)

(amatha) .

.
.
.
.
20)

(3) ,
(maula) . (sampatti)
(smantaka) .
((angamya)) (smantaka)
, ,
21)

( )

.
18) Majjhima, I, 246. .
19) Koa, vi, 279.
20) Aguttara, IV, 422 426 . Koa, vi, 236.
21) Koa, viii, 178-180, vi, 228, 235. (angamya)
.

308 vol.10

, ( )
.
.
, .
.
.
.
(4) .
(praj) , (praj)
( .)
.
22)

(praj)
(, kyaskn),
. .
(sukk22) (ubhayatobhagavimukta), .
(klea, srava) (vimokvaraa) .
8 ( , ) (,
). Koa, vi, 276 !
[] .
(ubhato bhgavimutto), (arpajjhna) ( pa)
. Visuddhimagga, 660. (paavimutto),
(pajnanto) (jhna)
. (II. 3.) .

dihipatta, pavimutta, kyasakkhi, ubhatobhgavimutta ,


Majjhima, I, 439, 477, Aguttara, IV, 452, Puggalapaatti, .

309

havipassaka(uka-)) .
23)


(angamya) , .
.

Majjhima, I, 477
( ) .
. (Puggalapaatti)
( )
.

23) Visuddhimagga, 702. , , ,


(sukkhavipassaka) . 8 (4 4
) . .

Compendium (Abhidhammatthasagaha , 10(?) , Shwe Zan Aung


P. T. S., 1910 ), 55.
(sukkhavipassak) , jhna
.; Childers, s. voc. samatha,

. Geiger, trad. du Sayutta, II, 172. .

Morale bouddhique, 116 . Sukkhavipassaka uklavidaranbhmi


. Vyutpatti, 50.

310 vol.10

II.
(Susmastra)
(samdhi) ( )
. .
24)

1. (Susmasuttanta , Sayutta, II, 119)

(praj),
. (rpya) (
(vimoka)) .
(abhij) .
(sravakaya) .

(Koa, viii, 105),
.
.
.
(
) .
.
? .
, , , ,

24) , 112, p.572. de bonne moralit(sula(?)), Koa, viii, 181


.

311

? . ? () (dhamma)
(asampatti) ?
(praj) .
25)

(nibbe a)
(, dhammahitia) . . ()
, .
. . ,
. . . ,
? (samskra)
? .
? .

2. 162

a. . (akicanyyatana) (sravakaya) .
26)

. (yatana)
27)

(ryapraj) . .

.
. . .
. .

b. ?
,
28)

, (5, )
25) (II. 3. 4.) .
26) raya, niraya.
27) , 13 .

312 vol.10


29)

.
.
.
(skandha) 8
.

c. ?

30)

. .

d. , (-smantaka),
(angamyabhmi) .
? . (angamyabhmi)
.
?

e. ?
(praj) .
(sajsamdhi?)
31)

. ?

28) , .
29) 8 (dnava), . roga,

gaa, alya 3 . Koa, 122( ).


.
30) .
31) Aguttara, IV, 426. yvat sasampatti tvat apaivedho.

313

3. 194 .

a. (klea) () .
(, bhvanpraj) .

32)

. .

b. [= ]
(smantakabhmi)
.
.
.
.
?
. . (dharma33)

sthitijna) (nirve jna).


(sravakaya)
.
(dharmasthitijna) .
[ ] .
.
. .

c. .
32) (samdhi),
,
.(Koa, ii, 156)
.
33) (II. 4.) .

314 vol.10

.
.
. ,
.
. .
. [
]?
. (Nanda)
.
,
?
.

d. (prajvimukta) ,
(samdhi) ?
[ (prajvimukta) ]
.
(samhita) . .
.
. (vikipta)
.
.
( )
. ,

315

.


.

?

,
.
.
,
( ) .
, .
. .

? ? ,
,

. (ava-

bodha, abhisamaya) .
.
,
.

316 vol.10

4.
,

. , .
.

34)

196

. (dharmas-

thitijna), (nirvajna).
35)

1. ,
, .
36)

.(sthit)
34) Koa, ii, 278-287. 'Documents d'Abhidharma, Textes relatifs au Nirva', Bulletin,
XXX, 1930 .
35) . , () abhinirvtti,

upavartana. utpda.
36) , (). s dhtu. dhtu .

Sayutta, II, 25(comp., II, 60) (/) . katamo ca


bhikkhave paiccasamuppdo jtipaccay bhikkhave jarmaraam uppd v
tathgatna anuppd v tathgatna hit v s dhtu dhammahitat
dhammaniymat idappaccayat.
Aguttara, I, 286. uppd v bhikkhave tathgatna anuppd v tathgatna
hit v s dhtu dhammahitat dhammaniymat sabbe sankhr anicc sabbe
sakhr dukkh sabbe dhamm anatt.
Kathvatthu, vi, 2, xi, 7, xix, 5, xxi, 7 .
, Slistambastra. tatra prattyasamutpdo nma yad idam avidyetydi
idam cbhisadhyedam ukta tatra stre utpdd v tathgatnm anutpdd

v tathgatn sthitaiveya dharmat dharmasthitit dharmaniymat tathat


avitathat ananyatathat bhtat satyat tattvam avipartat aviparyastatety
evamdi bhagavanmaitreyavacanam (Koavykhy, ad. iii, 28, p.293, 26; Slistamba,

317

.
[ ] ,
,
.
,
. [ ]
. . ,
(kayanirodha=nirodha). (dharma-

sthiti) ?
2. (dravyasat, bhtasat) ?
, .
?
. . . 1) (niro-

dhasatya) .
. 2) (nirve jna)
(nirodhajna) . (,

dharma) ? 3)
. (bhta)
(saskta) .
. 4) .
. .
dit et annot dans Douze Causes, 110; Cosmologie bouddhique, 165, 23)
. 1. Bodhicaryvatra , ix, 150 (p.588), 2. Daabhmaka,
viii, Rahder, 65 (Madhyamakavtti, 597), 3. Lakvatra, 144 (, 541, col.2; 608,
col.3, ), 4. Mahvyutpatti, 94. Aashasrik, 273; iksamuccaya, 14, 236.

318 vol.10

.
. 5) .
37)

, (agra).

6)

. (rpa) . , .
38)

. 7) .

. ,
39)

? 8) (Bahudhtuka)
.
. (yathbhtajna)
? 9)
[] .
.
. 1)
, . 2)
() . 3)
(samdhi) (nimitta) .

? ()
.(rpa dharma nimittapraha) 4)
. . .
. (, svabhva)
.
37) Aguttara, II, 34. Documents, p.53
38) Sayutta, V, 251
39) Majjhima, III, 63

319

. [ ]
. .
.(ghaavyayadharma, gha-

avibhava)
. .
. . 5)
.
. ,
[] ,
(pada), , , ,
40)

, .

. ? 6) (vyaya)
.
, .
? . 7)
.
. , [, ]
? .
40) . . sabbpadhipainisaggo tahakkhayo

virgo nirodho nibbnam (Mvagga, i, 5, Sayutta, I, 136, III, 133, Mahvastu, II,
285 ; Koa, ii, 285) upadhi .
.
. parama (uttama, prata) ntam kemam (vastam) ida

pada yad ida sarvopadhipratinisarga. Sayutta, V, 226 santam ida


padam patam eta pada yad ida sabbasakhrasamatho
vasta kema, yogakkhema .(comp. Sayutta,
II, 195, IV, 125) nta .

320 vol.10

.
. [ ]
. 8) (nirodhajna)
. .
.
. ,
.
.
. ?
,
.
. . ,
.
9) ,
.
.
.

321

III.

41)


. ?
.
1. .
.
(Brahm) .
2. (Ara-Udraka)
(rpya) .
.
3. , (saj)
(asajisampatti) . (saj)
(saj)
(naivasajnsajsampatti),
, .

, (asajisampatti)
,
42)

41) .
. Kathvatthu, vi, 5, x, 1, xv, 7-10;

Visuddhimagga, 702-710; Koa, ii, 203-214, vi, 223, viii, 193, 203, 207; Vijaptimtratsiddhi, 61, 63, 196, 204-214, 405-409; Vasubandhu Karmasiddhi, 784;
Harivarman, chap. 94, 171; Demiville, Mlanges chinois, I, 48; Majjhima, I, 301,
400.

Dhammasagai Vibhaga .

322 vol.10

, (saj)
.
. (
,
43)

.)

( )
. (
) .
.
. (saj )
, (sajvedi-

tanirodha), (nirodhasampatti)
42) Dgha, ix(I, 180) abhisanirodha, (tt=sa)
, (sa) [abhi-sanirodha . P. T.
D.] .
(saagga) ,
. anupubbbhisanirodhasapajnasampatti .
(Pohapda) .
. Thus is it that the attainment of the
cessation of conscious ideas takes place step by step(Rhys Davids). So erreicht er
das Ende. Auf diese Weise geht also die stufenweise fortschreitende Erreichung des
Endes der Bewusstheit vor sich(O. Franke). . Ainsi a lieu
l'entre consciente dans la 'cessation de conscience' graduellement obtenue.
43) Koa, ii, 198. .
, .
94 (asajisampatti) .
. (pthagjana) (caittadharma) (nirudh)
. .
.

323

. (
) .
44)

(Vimoka)
(vimoka) .
(vimoka) . (rpa)
3 .

(nirodha) . Koa
.
,
. .
(citta-

caittanirodha), .
. (cittaveditaniro-

dha) . .
1.
7 .
,
. (Majjhima, I, 296
). . [

44) Koa, viii, 203 . 163 ; , 84, p.434, 85,


p.437, 136, p.704, 141, p.727. Franke, Dgha, 212, ZDMG,
1917, 93; Lindquist, Methoden, 86; Heiler, Buddhistische Versenkung, 45.

324 vol.10

] (saj) (vedita) .
45)

.

.
.
,
. .
.
.

(ntavihra) .
(Comp. Siddhi, 406)
( ).
(sampatti) .
, (praj)
.

a. Dgha, 9, Pohapda Sutta (I, 180-185)


.
. (saj),

45) 171 . .
, ?
. [ ]
(manovijna) .(Siddhi, , 204-214)

325

. (sajgra)
. ,
.
46)

.(nirudhyante) (nirodha) .

b. Koa, ii, 43, iv, 56, vi, 43.


ii, p.203 (, ntavihra)
. (nta) (vihra)
( , samdhiviea) .
iv, p.123
() . []
. .
. ,
.( . , 154,
p.782, col.2, , 40, p.572, col.3)
vi, p.224(, p.699, col.2)
.
, (sktkaroti)
(kyaskin) . ()(sktkriy=

pratyakkriy) .

46) O. Franke, Dghanikya in Auswahl bersetzt, 1913, 149, 150; Rhys Davids, Dialogues,
I, 250; Sumagalavilsin (Ed. Indian Hist. Quart., 18-19); savedayitanirodha

phusati vindati pailabhati.

326 vol.10

c. .
, . Koa
ii 55 c-d , , 39, p.432, col.2, 1. 5-14 .
.
(, svabhva, ) .

(, kritra) . .
, ,
. ,
, . (saskta)
. .
.
.
(bhvanmay) (praj)
.(sktkaroti, .)
. ! , ,
, ! . [
]
.

2.
(dharma)
. (Buddhaghosa) .

327

,
.
(bhvanmay) (praj),
(
, (srava) ), .
(praj) . ( )
.
47)

.(, p.214) , (pra-

jvimukta),
.

. .
(dihadhammanibbna) .
(sabhvato natthit) .
(anupubbanirodhavasena)
(cittacetasikna dhammna appavatti)
.(Visuddhimagga, 702) .
. .
(dravyadharma)
(apravttimtra)
.(Koa, ii, 214)

47) . Paisambhidmagga, II, 52, ditthippatto Visuddhimagga,


660. , (sukho nirodho) .
(praj) .

328 vol.10

, .
.
, .(94
)
(Andhaka) (Uttarpathaka)
(, asaskta) . Kathvatthu, vi, 5.
[5] (asaskta)
. (tathat) . Siddhi,
, 75.

. .(asaskta 4-7) Masuda,
Trait de Vasumitra, 29 (Asia Major, II, 1925) .

a. Aguttara, IV, 454.


?
. ()
.
. (paya disv) .
(nippariyyena) .

Aguttara, IV, 414.


(riputra) , ! ,
! (Udyin) .
? .
.

329


. [ .]
(imin pariyyena)
.
. .
.
. [Aguttara IV, 454
.]

b. Visuddhimagga, 705.
? (
(saskra)) ,
.
.(diheva dhamme acittak hutv nirodha

nibbna patv sukha viharissmti)


c. Shwe Zan Aung, Compendium, 70.
(mere

intuition) , . [
] , (partially)
.
, .
,
, .

330 vol.10

3.


.

[]
, .

a. Aguttara, III, 355, .


b. (Muslastra, Sayutta, II, 115, Sayukta, 2, 983 :
Akanuma) . (Saviha) (Musla,
, I. 2. 4. ) . (Nrada)
.
.
.
.(
. (bhava) . ,
. (saskra)
. . II. 4. ) ,
(bhava) , (/) ? ,
. , . .
.

331

,
. .
. . , .
. .
, .
. ,
. .
. ,
48)

c. Itivuttaka, 73 .
.
() , ( )
( ) .
, .
49)

. - (nirpadhi)

(amat dhtu) , -
(upadhipainisagga) ,
(pada) .
48) M. Anesaki, Katam Karaniyam, 162 . Suppose a
traveller perishing of thirst found a well by the way-side ; if he saw the water but
had no rope or bucket to fetch it, could he quench his thirst? The answer is evident.
The essential aim of any discipline or exercise is 'to touch the immortal region by
the body', i. e. by personal experience and actual realization.
49) upadhi . .( 40) )

Itivuttaka, 51 ( ), (dhtu), (rpa),


(arpa), (nirodhadhtu) .

332 vol.10

d. Aguttara, IV, 438-448. .



.( , I. 1. )
(kma) (dhyna)
(rpya) .
.
(yatana) . ( rpya)
, .
. .
,
?
.
. ?
. ,
. .
(vihrasampatti)
,
, .
, . -
() . , .
. .
.

(skandha) (vimuktijna)
. (Vimukti) ,

333

,
.
.
, .(paya ca me disv sav
50)

parikkhaya agamasu)
.
.
.
(Upagupta) ,
.
(Koa, ii, 205)
.
Koa, viii, 173
.

e. Milinda, 176
.
.
. ?
.

50) . paya cassa disv sav parikkh honti. (parikkhaya

agamasu .) Majjhima, I, 175, 479.


.

334 vol.10


.
.(Dgha, II, 156)
, (Rhys-Davids)

,
. 3
.(Milinda, I, p.245, n. 3) . Majjhima,
I, 247 () (Sujt) (Jtaka, I, 68)
.

Milinda () ,
Aguttara, IV, 438-448
.
?
.
, ( )
. Aguttara, IV, 421
(appama samdhi) , (kammaa)
. (abhi)
.
,
.
Mahvagga, Mahsaccaka(Majjhima, 36), Agu-

ttara, IV, 448, Lalitavistara, xxii,

335

, .
, (pathambhisabuddha)
, (Dharma)
. Sayutta, I, 138,

Aguttara, II, 21(Aguttara, I, 124, Itivuttaka, 104 )


Mahvagga
. . [
] (abhisabuddha) (Dharma)
, (Dharma) ,
. .

f. (Kyapaparivarta) . .
.
(MVtti, 48; Stal-Holstein, 144; Mlanges, II, 55)

You might also like