Professional Documents
Culture Documents
ANG PANITIKAN :
Kahalagahan,
Kaanyuan, Estetika, at
Ilang Teorya/Konsepto
KATUTURAN AT
KAHALAGAHAN
NG PANITIKAN
PANITIKAN
Ito
ay isang payak na salitang
nahihiyasan ng iba-iba at malalim na
kahulugan.
2. Maaaring sinasalamin ng
panitikan ang mga karanasan ng
indibidwal at ng kanyang lipunan. Sa
madaling sabi, ang isang akda ay
nagiging repleksyon ng mga
karanasan ng mga mamamayan
gayundin ng mga pangyayari sa
kasaysayan. Nabanggit ng ni Alip
(1974) na ang panitikan ay ang
paglalarawan ng tunay na
pangyayari sa isang bansa at ng
Malawak ang nasasakupan ng
panitikan. Naaaninaw nito ang
kapaligiran at mga pangyayaring
nagaganap sa nasabing kapaligiran.
(Angelina Santos ng MSU-IIT, (1958:
36-37))
6. Talambuhay paglalahad ng
mahahalagang pangyayari sa buhay ng
isang tao. Kapag ang talambuhay ay
nauukol sa taong siyang sumulat, ang
7. Editoryal o Pangulong-tudling isang
sanaysay na naglalahad ng opinyon o
ideya ng patnugot ng isang pahayagan.
Inilalahad niya ang kanyang opinyon batay
sa kanyang pananaw kaugnay ng mga
pangyayari.
a. Simili/Patulad/Pagtutulad simpleng
paghahambing ito ng dalawang bagay
na magkaiba sa pangkalahatan,
ngunit may magkatulad na katangian
kayat maiuugnay sa isat isa. Ang
mga salitang panulad na ginagamit sa
uring ito ay parang, kawangis, anaki,
animo, gaya/kagaya, tulad/katulad,
mistula, atbp.
b. Pagwawangis/Metapora tuwiran ang
paghahambing ng tayutay na ito, kaya
hindi na ginagamitan ng mga katagang
nagpapakilala ng paghahambing.
Halimbawa:
a. Saynete karaniwang pag-uugali ng tao o
katangian ng pook ang paksa nito.
b. Trahedya tunggaliang nagwawakas sa
pagkasawi ng protagonista.
c. Komedya karaniwang nagtatapos ang
tunggalian sa pagkakasundo ng mga tauhan
na siyang nakapagpapasaya ng damdamin
ng manonood, nagwawakas ito ng masaya.
ETNOLINGGWISTIKONG
PANGKAT SA PILIPINAS
ANG MGA ILONGGO
Ang Ilonggo ay tumutukoy sa mga taong
naninirahan sa Iloilo, sa Isla ng Guimaras,
Negros Occidental, at maging sa kanlurang
bahagi ng isla ng Negros. Nagmula ang
terminong Ilonggo sa Pilipino-Espanyol na
salitang irong-irong na ang ibig ipakahulugan
ay kawangis ng ilong. Irong-irong din ang
pangalan ng maliit na isla na matatagpuan sa
gitna ng Ilog ng Batiano na kung saan
dumadaloy ito sa munting Lungsod ng Oton,
Iloilo patungong karagatan.
Hiligaynon ang tawag sa lenggwahe ng
Ilonggo na sinasabing nagmula sa
pariralang manaog-ilig sang kawayan na
ang ibig sabihin ay Bamboo Floaters.
Pagsasaka, pangingisda, at
pangangalakal ang mga pangunahing
pang-ekonomiyang gawain ng mga
Tausug na nahahati sa dalawang pangkat:
ang Parianon (mga taong nakatira sa
sentro o sa lupain) at ang Guimbahamon
Ang sistema ng kanilang pangangalakal
ay umaabot hanggang sa mga bansa ng
timog-silangang Asya gaya ng Borneo at
Malaysia.
PATALISMO (FATALISM)
- nangangahulugan ito ng pananalig at
pagpapaubaya ng kapalaran sa swerte,
tadhana, bwenas, malas lahat ng
paniniwala ukol sa kapalaran,
katalagahan, horoscope, numero/bilang,
EUPEMISMO (EUPHEMISM)
- nangangahulugan ito ng pagpapahayag
ng di-kagiliw-giliw na katotohanan,
opinyon o pakiusap na masasabing
pinapalabas na parang magiliw at kaaya-
ayang pakinggan. Ito ay ang paggamit ng
white lies para maging kasiya-siya at
kalugod-lugod ang pagsasalita.
PAKIKISAMA
- ito ay nangangahulugang sumasang-
ayon sa kagustuhan at kapasyahan ng
EMOSYUNAL NA PAGKAKALAPIT AT
KAPANATAGAN NG PAMILYA
- may inaasahang gantihang
pagtutulungan at kaisahan sa pagitan ng
mga miyembro ng pamilya sa emosyunal
at pinansyal na aspekto.
EKONOMIKO AT PANLIPUNANG
PAGPAPAUNLAD
- hangarin ng bawat pamilyang Pilipino na
maiangat ang pamantayan ng
pamumuhay ng kanyang mag-anak at
UTANG NA LOOB
- sa pangkalahatang pananaw,
nangangahulugan itong pagbabalik ng
pabor bilang ganti o kabayaran.
PERSONALISMO (PERSONALISM)
- ipinakikita sa paniniwalang ito ang
paggamit ng pakiusap (request), lagay at
areglo (bribery and case fixing),
palakasan, kapangyarihan, impluwensya,
nepotismo, at pagkiling.
NINGAS COGON
- tumutukoy ito sa pagpapakita ng
interes at kawilihan sa simula ng
proyekto ng isang buong samahan.
Ngunit dumarating ang pagkakataon at
panahon na biglang naglalaho ang
kasiglahan at kawilihan hinggil sa
anumang gawain.
MANANA HABIT
- ito ay nangangahulugang
pagpapabukas o pagpapaliban ng isang
gawain na maaari namang gawin at
isakatuparan sa araw na yaon.
PAGKAMAGILIW SA PAGTANGGAP NG
PANAUHIN (HOSPITALITY)
- tanyag ang mga Pilipino sa kanilang
ugali na pagiging mapagtanggap at
mapagbigay sa mga panauhin sa kanilang
tahanan. Mahilig silang magbahagi ng
anumang bagay na maaari nilang ialok sa
panauhin kahit mismong sarili nila ay
napagkakaitan ng mga pangangailangan.
PAGDIRIWANG NG KAPISTAHAN
- may mahalagang layunin o silbi ang
mga pagdiriwang o selebrasyon na
isinasagawa ng tradisyunal na lipunan.
Pinagtitibay nito ang katapatan, katatagan,
at kaisahan ng pamilya; nagbibigay daan
ito upang magkaroon ng mga bagong
kaibigan at kasamahan. Subalit pinupuna
ang ganitong pagdiriwang dahil nababaon
sa utang ang mga Pilipino para lamang
makapaghanda sa panahon ng
kapistahan.
ANG SARILING PANITIKAN
AT ANG KAHALAGAHAN
NITO
Ang Pilipinas tulad ng ibang bansa ay
may sariling panitikan. Ito ay
tinatawag na Panitikang Pilipino.
Kailangang malaman ng bawat
Pilipino ang panitikan ng kanyang
bansa dahil dito niya makikilala at
masusuri ang kanyang pagkatao at
pansariling pagkakakilanlan.
(Sebastian at Nicasio, 1965:3).
Ang Panitikang Pilipino ay pahayag na
salita o pasulat ng mga damdaming Pilipino
hinggil sa pamumuhay, pag-uugaling
panlipunan, paniniwalang pampulitika, at
pananampalatayang niyakap ng mga
Pilipino (Panganiban, 1950: 4).