Professional Documents
Culture Documents
مقاله4
مقاله4
حرارتی
پوهنیار امینه احمدی (فارمسیوتیک)
خالصه
طی تجارب انجام شده ،توافق پذیری سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید همراه بعضی مواد سواغیه موجود در
فورمولیشن پچ های بوکل ارزیابی گردید .روش آزمایش سترس ایزوترمال( 1غیر حرارتی) مورد استفاده قرار
گرفت .مخلوط سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید – مواد سواغیه در شرایط مختلف حرات و رطوبت ،برای مدت
یک هفته نگهداری گردید .طی مدت مذکور هر روز نمونه ها از نظر ظاهری مورد بررسی قرار گرفتند و در
اخیر یک هفته ،بعضی از نمونه ها مشکوک برای تأیید هر نوع تغییر کیمیاوی توسط سپکتروسکوپی ماتحت
سرخ مورد تحلیل و تجزیه قرار گرفتند .تغییر رنگ قابل مالحظه در نمونه های حاوی کاربوپول و سیتریک اسید
1
مشاهده گردید که نشان دهندۀ تعامل کیمیاوی و تخریب در نمونه های مذکور می باشد .تجزیه و تحلیل طیف
ماتحت سرخ نمونه حاوی سودیم کاربوکسی میتایل سلولوز و آب نیز تبدیل شکل نمکی سایکلوبنزاپرین به شکل
بیزیک آن را نشان داد.
پ
نکات کلیدیIsothermal method ،Thermal method ،Compatibility studies :
مقدمه
از آن جاییکه عمل متقابل بین دوا و مواد سواغیه می تواند تأثیرات نامطلوب بر روی پایداری و میسریت بیولوژیک
شکل دوایی نهایی داشته باشد ،بنا ًء انتخاب دقیق مواد سواغیه ،یک فکتور کلیدی در فورمولیشن شکل دوایی موثر و
پایدار می باشد .بررسی عمل متقابل بین مواد سواغیه – مادۀ دوایی ،قبل از فورمولیشن مواد دوایی ،هزینۀ انکشاف
فورمولیشن را کاهش داده و منجر به تولید یک شکل دوایی پایدار و موثر و مصئون می گردد .البته انتخاب ابتدایی
مواد سواغیه بر اساس خصوصیات فزیکوکیمیاوی مادۀ دوایی و معلومات موجود در مقاالت علمی در مورد مواد
سواغیه یک طریقۀ معقول جهت کاهش تعداد مواد سواغیۀ مورد مطالعه می باشد .تا کنون یک روش جهان شمول
برای انجام مطالعات توافق پذیری وجود ندارد و روش های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد .حرارت سنجی
سکنی تفریقی () )Differential Scanning Calorimetery (DSCبه طور وسیعی در صنعت جهت مطالعۀ
توافق پذیری مادۀ دوایی – مواد سواغیه ،مورد استفاده قرار می گیرد .این روش که یک روش حرارتی محسوب می
گردد ،سریع بوده و تنها به مقدار بسیار کم نمونه ضرورت دارد .اما تفسیر نتایج دشوار است و عمل های متقابل
مشاهده شده در حرارت باال ،ممکن است که در شرایط نگهداری عادی اتفاق نیفتد .عدم توافق دریافت شده توسط
( )DSCباید توسط سایر تجارب مورد تأیید قرار گیرد .نوع دیگر مطالعات عبارت از آزمایش استرس ایزوترمال
( )Isothermal Stress Testingمی باشد .در این نوع مطالعات ،ابتدا مخلوط دوا – مادۀ سواغیه به نسبت 1:1یا
نسبت های دیگر مطابق با ترکیب فورمولیشن نهایی ،تهیه می شود .ممکن است که به این مخلوط آب عالوه گردد که
بستگی به طراحی مطالعه دارد .سپس این مخلوط در شرایط مشخص برای یک دورۀ مشخص نگهداری می شود.
مدت زمان نگهداری و شرایط نگهداری متفاوت است .بعضی محققان حرات 40درجه سانتی گرید و رطوبت نسبی
75%را برای مدت 3هفته الی 3ماه را ،استفاده نموده اند .جهت کاهش زمان نگهداری ،حرارت باالتر نیز توسط
سایر محققان استفاده شده است ).(Serajuddin et al., 2013
پس از سپری شدن مدت زمان معین ،مخلوط دوا – سواغ از نظر هر گونه تغییر فزیکی بررسی شده و جهت دریافت
محتوی مادۀ دوایی یا هر نوع تخریب یا عمل متقابل ،توسط روش تحلیلی مناسب مورد ارزیابی قرار می گیرد .از
جملۀ این روش ها می توان از کروماتوگرافی با کارایی باال ( ،) HPLCانکسار شعاع ایکس توسط کتلۀ پودر
1
)Isothermal Stress Testing (IST
1
( ،)Powder X Ray Refractionسپکتروسکوپی شعاع ماتحت سرخ ( ،)FTIRسپکتروسکوپی کتلوی ( Mass
)Spectroscopyو میکروکالوری متری می توان نام برد .سپکتروسکوپی ماتحت سرخ جهت تأیید عمل متقابل
کیمیاوی بین دوا و سواغ مورد استفاده قرار می گیرد ،ظهور یا ناپدید شدن پیک ها نشان دهندۀ واضح عمل متقابل
کیمیاوی بین اجزای مورد مطالعه می باشد ).(Ahmed et al., 2014, Chidambaram et al., 2014
فایدۀ این روش این است که یک روش غیر تخریبی بوده و ضرورت به تهیۀ نمونه و حتی تغییر در ساختار
کریستالی آن ندارد .تغییرات پولی مورفیک یا حتی تشکل هایدریت نیز ممکن است توسط این روش تشخیص گردد.
Liltropو همکارانش عدم توافق بین دوا و مواد سواغیه را در شرایط ایزوترمال بررسی نمودند .مخلوط دوا –
سواغ در دو شرایط مختلف حرارت و رطوبت نگهداری شده و سپس توسط سپکتروسکوپی ماتحت سرخ بعد از 3
روز نگهداری و کروماتوگرافی با کارایی باال بعد از 12روز مورد ارزیابی قرار گرفت .محقق مذکور دریافت که
بین نتایج حاصل از دو روش مشابهت زیادی وجود داشت .بسیاری از تخریباتی که توسط کروماتوگرافی با کارایی
باال بعد از 12روز ( 60درجۀ سانتی گرید و موجودیت 15الی 20مایکرولیتر آب) شناسایی گردیده بود ،توسط
سپکتروسکوپی ماتحت سرخ بعد از سه روز ( 50درجۀ سانتی گرید و رطوبت نسبی )%96نیز تشخیص گردید
).(Liltorp et al., 2013
سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید دارای فارمول کیمیاوی C20H22ClNمی باشد .از لحاظ فزیکی به صورت پودر
کرستالی به رنگ سفید یا کریمی متمایل به سفید موجود بوده ،دارای نقطه ذوبان 217 – 215درجه سانتی گرید
تسا و pKaآن در حرارت 25درجه سانتی گرید 8.47 ،میباشد .در آب و الکول به آسانی منحل ،اما در محلل های
هایدروکاربن غیر منحل میباشد ( )USP, 2007; Cotton et al., 1988; Drug Bankدر محیط های قلوی (باالتر
از ،)7به سبب تجرید حالت بیزیک آن ،محلول مکدر را تشکیل می دهد (.)Borsa, 2012
هدف از انجام این تحقیق بررسی توافق پذیری سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید با بعضی مواد سواغیۀ معمول موجود
در فورمولیشن فلم های بوکل ،با استفاده از روش غیر حرارتی ،می باشد.
مواد و روش کار
داش مدل ،Q-5247یخچال ،ویال های شیشه های ،سپکتروسکوپی ما تحت سرخ مدل ،Spectrum 400
ترمامتر
2
روش کار
آزمایش استرس ایزوترمال جهت ارزیابی عدم توافق سایکلوبنزاپرین – مواد سواغیه مورد استفاده قرار گرفت.
مخلوط دوگانه سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید با هر یک از مواد سواغیه به نسبت 1:1در داخل ویال های شیشه
ای تهیه گردید .سپس این مخلوط ها در شرایط مختلف نگهداری شد .یک گروپ از نمونه ها در در ویال های
سر بسته حاوی %20آب در داش در حرات 50درجۀ سانتی گرید و گروپ دیگر در ویال های سر باز بدون آب
اضافی در حرات 50درجۀ سنتی گرید نگهداری گردید .گروپ سوم از نمونه ها بدون آب اضافی در یخچال
نگهداری شد که به حیث کنترول مورد استفاده قرار گرفت .البته ویالهای جداگانه حاوی تنها سایکلوبنزاپرین نیز،
در هر یک از شرایط ذکر شده در فوق ،نگهداری شد .خصوصیات ظاهری مخلوط از قبیل رنگ ،ساختار و
حالت فزیکی نمونه ها هر روز به خاطر دریافت هر نوع تغییر قابل مشاهد ،ارزیابی گردید .در اخیر یک هفته
جهت تأیید هر نوع عمل متقابل بین سایکلوبنزاپرین و مواد سواغیه ،طیف ماتحت سرخ نمونه های مشکوک
توسط سپکترومتر ماتحت سرخ در محدودۀ 400الی 4000نانومتر ،گرفته شد .البته قبل از گرفتن طیف نمونه
های حاوی آب ،در داش در حرارت 40درجۀ سانتی گرید خشک گردیدند.
نتایج و مناقشه
طی یک هفته نگهداری نمونه ها در شرایط ذکر شده ،بعضی تغییرات در ساختار ،رنگ و حالت فزیکی آن ها به
وجود آمد که این تغییرات در جدول 1خالصه گردیده است و در شکل 1نشان داده شده است.
جدول 1تغییرات مشاهده شده در نمونه های حاوی مخلوط سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید – مواد سواغیه بعد از یک هفته
یخچال 50درجۀ سانتی گرید همراه آب 50درجۀ سانتی گرید ،بدون آب نمونه شماره
_ _ _ _ _ _ CBZ + Hydroxy Ethylcellulose 1
_ _ _ _ + _ CBZ + Polyvinyl alchohol 3
_ _ _ _ + _ CBZ + Sodium Carboxymethyl cellulose 4
_ _ _ + + + CBZ + Citric acid 5
_ _ _ _ + + CBZ + Peppermint flavor 7
_ _ _ _ _ _ CBZ + POLYOX N750 11
3
هیچ نوع تغییری در نمونه های محتوی سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید و هایدروکسی ایتایل سلولوز ،سودیم
توروکولیت ،سپارتام ،پولی اوکس ان )POLYOX N750( 750و سویا – لیسیتین دیده نشد.
بعضی تغییرات از جمله تغییرات مشاهده شده در مخلوط های حاوی گلیسرین ،تیل نعناع ،حایز اهمیت تلقی نگردید.
زیرا تبدیل شدن مخلوط از حالت نیمه جامد و مکدر به مایع شفاف در نتیجۀ انحالل سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید در
گلیسرین یا تیل نعناع در حرارت باال و موجودیت آب می باشد ،اما بعضی تغییرات ،از جمله تغییر رنگ در مخلوط
های حاوی کاربوپول 934و سیتریک اسید مهم بود ،که ممکن است ،در نتیجۀ تعامل کیمیاوی و یا تخریب سایکلو
بنزاپرین هایدروکلوراید باشد.
4
شکل 2تغییرات مشاهده شده در نمونه های حاوی مخلوط سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید – مواد سواغیۀ مختلف را نشان می دهد
در نمونۀ حاوی سیتریک اسید ،تغییر رنگ در هر دو نمونه (بدون آب و حاوی آب) مشاهده گردید .سایکلوبنزاپرین
در موجودیت اسید در هر دو حاالت جامد و مایع نامقاوم است و تخریب می شود (.)Cotton et al., 1988
بنا ًء سیتریک اسید تعامالت اکسیدیشن سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید را کتالیز نموده و سبب تشکل انتراکینون می
شود که محصول عمدۀ تخریب اکسیداتیو سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید می باشد .از آنجایی که رنگ انتراکینون ها
زرد است ،ظهور رنگ زرد در نمونه های فو ق می تواند نشان دهندۀ تخریب سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید و تشکل
انتراکینون باشد .از طرف دیگر کاربوپول هم که یک پولیمیر بوده و دارای گروپ های کاربوکسیل آزاد می باشد،
pHآن در حالت محلول اسیدی بوده و به میکانیزم مشابه سبب تخریب دوا شده و تغییر رنگ ایجاد شده قابل توجیه
می باشد.
نمونۀ حاوی سودیم کاربوکسی میتایل سلولوز در نمونۀ حاوی آب به یک کتلۀ کریستالی شفاف تبدیل شده بود در حالی
که نمونۀ فاقد آب همان شکل پودری خود را حفظ نموده بود .جهت کسب معلومات بیشتر ،این نمونه توسط
5
سپکتروسکوپی ما تحت سرخ مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت .مقایسۀ طیف ما تحت سرخ تغییرات مهمی را نشان
نداد .تنها در طیف مربوط به نمونۀ حاوی آب ،شدت پیک در محدودۀ 2100الی 2500به مقدار قابل مالحظه ای
کاهش یافته است شکل .3این پیک مشخصۀ حرکات کششی نمک هایدروکلوراید امین های سومی است .سودیم
کاربوکسی میتایل سلولوز به سبب موجودیت آیون های سودیم در محیط آبی داری pHقلوی است .بنا ًء دلیل کاهش
شدت پیک در این ناحیه را می توانیم خنثی شدن هایدورکلورید توسط pHبلند محیط بیان کنیم .یعنی شکل نمک
سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید در تماس با سودیم کاربوکسی میتایل سلولوز و آب به شکل بیزیک آن تبدیل شده است.
از آنجایی که انحاللیت سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید بیشتر از انحاللیت سایکلوبنزاپرین بیزیک می باشد ،این تبدیلی
می تواند بر سرعت انحالیت دوا از شکل دوایی و میسریت بیولوژیک آن تأثیر بگذارد .همچنین این تبدیلی می تواند
در پروسۀ تولید فورمولیشن دوا حاوی سودیم کاربوکسی میتایل سلولوز ،مشکل ایجاد نماید .مخصوصا ً اگر در تهیۀ
فورمولیشن ضرورت به منحل ساختن اجزای فورمولیشن در آب باشد.
شکل a-3طیف ما تحت سرخ سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید.که پیک مروط به نمک آن در 2462می باشد b-3.گراف ما تحت سرخ سودیم کاربوکسی میتایل
سلولوز (رنگ آبی) ،سودیم کاربوکسی میتایل سلولوز – CBZ HClبدون آب (رنگ خاکستری) ،سودیم کاربوکسی میتایل سلولوز – CBZ HClهمرا با آب
(رنگ بنفش)
نتیجه گیری
نتایج حاصل از تجارب توافق پذیری که باالی سایکلوبنزاپرین و مواد سواغیۀ مختلف با استفاده از روش غیر
حرارتی انجام گرفت ،مشخص ساخت دوای مذکور همراه سیتریک اسید ،کاربوپول و سودیم کاربوکسی میتایل
سلولوز عدم توافق دارد .عدم توافق همراه سیتریک و کاربوپول به دلیل ماهیت اسیدی آن ها می باشد که تخریب
اکسیدا تیو سایکلوبنزاپرین را کتالیز می کند .در مورد عمل متقابل همراه سودیم کاربوکسی میتایل سلولوز pH ،قلوی
نمونۀ حاوی آب سبب خنثی ساختن هایدروکلوریک اسید و تشکل سایکلوبنزاپرین بیزیک می شود .از آنجایی که
6
بنا ًء موجودیت سودیم کاربوکسی میتایل،انحاللیت سایکلوبنزاپرین هایدروکلوراید نسبت به شکل بیزک آن بیشتر است
.سلولوز می تواند باالی سرعت انحالل و میسریت بیولوژیک تأثیر داشته باشد و یا حتی پروسۀ تولید را متأثر سازد
ذخآم
Ahmed, A. B., Nath, L. K., 2014. Drug-Excipient Compatibility Studies of Nicorandil in Controlled
Release Floating Tablet. Int J Pharm Pharm Sci. 6, 468-475.
Cotton, M. L., Down, G.R. B., 1988. Cyclobenzaprine HCl. Analytical Profile of Drug Substances.
17, 41-72.
Liltorp, K., Larsenb, T. G., Willumsenb, B., Holm, R., 2011. Solid state compatibility studies with
tablet excipients using non thermal methods, Journal of Pharmaceutical and Biomedical Analysis.
55, 424–428.
Maniruzzaman, M., Boateng, J. S., Snowden, M. J., Douroumis, D., 2012. A Review of Hot-Melt
Extrusion: Process Technology to Pharmaceutical Products. ISRN Pharmaceutics. 2012, 1 – 9.
Serajuddin, A. T. M., Thakur, A. B., Ghoshal R. N., Fakes, M. G., Ranadive S. A., Morris, K. R.,
Varia S. A., 1999. Selection of Solid Dosage Form Composition through Drug-Excipient
Compatibility Testing. Journal of Pharmaceutical Sciences. 88, 696 – 704.
7
Evaluation of Compatibility of Cyclobenzaprine HCl with selected excipient
using none thermal method
Abstract
Experiments were done to assess the compatibility of Cyclobenzaprine HCl (CBZ HCl)
with selected pharmaceutical excipient which commonly used in formulation of buccal
films. Iso thermal stress testing which was used for evaluation of compatibility. CBZ
HCl – excipient mixture stored in different condition for one week. During this period
the samples were assessed evry day for any observable physical change. And at the end
of one week some samples analysed by FTIR for confirmation of any chemical change.
Considerable color changes were observed in samples containing citric acid and
carbopol that were indicator of chemical reaction or degradation of CBZ HCl in
aforementioned samples. FTIR analysis of sample containing Sodium carboxymethyl
cellulose showed conversion of CBZ HCl to CBZ base.