Nalaglag ang bunga at

nanatili lamang tahimik si KabesangTales.

Nagdatinganang mga kamag-anaknang malaman ang balitang namn
ang mag-aalahas na si Simoun. Bukod sa pagb'abatian sa araw na iyonn
sila
Kapaskuhan,nagkaroon ngpagkakataong an at
makapagkuwentuh tingna
angmga alahasat na
hiyas galingEuropa.Nasaisip din nila ang magandan
saisangtaongmalapitsaKapitanHeneral.
resultangpakikipagkaibigan
Dumating si Kapitan Basilio kasama ang asawa at anak na si Sinan
' bumili alahassa Balak ni Henna
upang ng halagangtatlong libeng piso.
na
Penchang bumili ng singsingpara sa Birhen ng Antipolqhabang si Julia
kabisaduhin
naiwansabahay_upang binili
angpulyetong Sa
prayiengdalawan
sentimos.Apatnapungaraw na indulhensiya ang katumbas sa sinuman
o mababasahan
makababasa nito. "Nagtamokamingnakikinig, kasama
n
angasoat pusa,ng dalawampungindulhensiya,"anangHermana sa dalaga
rin ng'Hermana
Ikinuwento Tika
kay Kapitana angtungkolRay-Ju
Diyos ko, lumaki lamangsiya na akalamoy mabuti sa
ngunit pagbasaniy
ulit
ng apatnapung ng.pulyeto ay wala siyang natandaan isa man'sa mga
? '
salita." _
Inayos ni Simoun 'samesa ang dalawang baul na may lamang alahas
"Hindininyomaiibigan sa o
angtuboglang ginto mga huwad nabato."Hinata
niya sinaSinang."Nakakatiyakakonganghanapninyoy mga brilyante."
00 ngapo,mgabrilyanteo matatandang brilyante,mga'antigongbali
sapagkatiyan anghilig ni ama," ni
sagot Sinang.
"Mayroonngang alahas
na talagangantigo." Inilabas ni Simoun angisan
kahonnagawasapinalamutiang bakalat maymatibayna kandado.Mayro0
akongkuwintas ni Cleopatrana natagpuan sa piramide, mga singsingIl
at'kabalyerong
senador Romanona natagpuansa gumuhongCartago.-.."
"Marahil ay iyongipinadalani Anibal mataposangdigmaansaCannea
ni
_wika Kapitan na
Basilio labis
na sa
kinakabahanmatinding
panana
Bagamatmaynalalaman sa
tungkol kasaysayan
ay hindi pasiyanakakak
ng anumang buhat sa nakaraandahil sakawalanng museosa Pilipinas.
"Mayroon din ditong hikaw ng mga dalagang Roma na natagpuan
bahaypahingahan ni Annie Mucio sa
Papilino Pompea,"patuloy ni Simo
 EL FILIBUSTERISMO ' 39
si
Tumango Kapitan Basilio at nagpakita ng interes na makita iyon. Ang
mga kababaihan ay nagnanais makita ang rosaryo na nabendisyunan ng Papa
saRomasa paniniwalangmakakamit nila ang kapatawarankahit hindi na
o *
magkaroon
mangumpisal ng debosyori.
Binuksan ang takip ng kahon at tumambad ang sisidlang puno ng mga
singsing,relikaryo, mga palawit ng kuwintas, krus at iba pang mamahaling
hiyas.Naglalaman din ito ng iba't ibang klase ng bato o hiyas na may ibat
at
ibanghugis anyo gaya ng sapiro, esmeralda,rubi, turkesa, brilyante at
maramipangiba. Napabuntonghiningaang mga kadalagahanat sa takot ni
KapitanaTika na magtaasng presyo ang mag-aalahasay nakurot nito ang
na
napapalatak anak na si Sinang.
"Narito ang antigongalahas,"wika pa ni Simoun."Ang singsingna ito
aynagingpag--aari ng prinsesang Lambelle at ang mga hikaw naman ay sa
damani Maria Antoineta." '
dating
"Ang hikaw
na ni
sambit
iyon, Sinang
habang sa
nakahaw
bisig ng
dalawang
ina.
"Higit na antigo ang mga alahasng mga Romano," bulalas ni Kapitan
Basilio&
Naisipni Hermana na
Penchang kapaganghikaw na iyon'angipinagkaloob
saBirhengMaria ng Antipolo ay tiyak na pauunlakanang kanyangkahilingan.
na
Matagal niyang inaasam na magkaroonng milagro upang gunitain ng walang
sa at
kamatayanang kanyang pangalan lupa magkaroon ng buhay na walang
hanggan sa langit katulad ng nangyari kay Kapitan Ines. Napakrus ang
matandang babae nang malaman na ang halaga niyon ay tatlong libong piso.
Binuksanni Simoun ang ikatlong sisidlan at lumantadang mga relo, pitaka,
relikaryo, lalagyan ng posporo na napapalamutian ng mga brilyante.
Ang ikaapat na sisidlan ay may lamang iba't ibang uri ng bato at ang lahat
ng naroon sa
ay nagbulungan paghanga.Napalatak muli si Sinang kaya,t
na
_nakurot naman ng inang si Kapitana Tika na hindi rin napigilan ang sarili sa
Hindi
paghanga. pa sila nakakakita
ng ganoonkaramingkayamanan.Lumantad
sakanilang paningin ang mga brilyanteng kumikislap, mga _esmeraldana may
ibat ibang hugis na nagmula sa Peru, mgaurubi na'kulay' dugo na galing
namang India, mga perlas na galing ng silangan, sapiro na mula sa Ceylon at
«turkesanggaling ng Persya. Napakaningning ng mga batong iyon na
animo'y
nagsasabogng liwanag sa kadiliman ng gabi.
Nilaro-laro ni Simoun ang mga alahas na parang ibig takamin ang"mga
naroon. Maging si Kabesang Tales na lumapit para tingnan ang kayamanan
ay nagkusanglumayo upang makaiwas sa tukso. Ang kayamanang ito na
dala ng isang lalaki sa panahon ng kanyang kasawian, sa panahong siyay
busabosat kailangang lisanin ang tahana 1giyon.
Tingnan ninyo ang dalawang brilyanteng itim. Ito ang itinuturing na
pinakamalaki sa buong daigdig. "Napakatigas ng batong ito at lubhang
napakahiraptapyasin. Brilyante rinang mamula-mulang batong ito tulad ng
berdengbatong ito na napagkakamalang esmeralda. ito
Binabayaran ng Tsinong
 Si Quiroga sa halagang anim na libong plSO upang iregalo sa ix
Ang
senyora.
makapangyarihang asul
ayhigitnamahal
anghalaga
berdeng bato." . kayg
Inihiwalay ni Simounang tatlong mangasul-ngasul na batongkatamta
ang laki subalit makapal at makinis ang pagkakatapyas.
"Mas mahal ang halaga ng batong ito kaysa bordeng bato kahit
maliit.Hindi ito tumitiinbangnadalawangkaratsubalitbinili ko ito sahalag
dalawampung libong piso kayalt hindi ko ito ipagbibili sahalagangmasmah
satatlumpong libong piso. Kinailangan dito ang isang espesyal na paglalak
para lamang ito mabili. Ito namang nagmula pa sa minahan ng Golconda
may tatlo_atkalahatingkarat ay nagkakahalaga
ng pitumpung libongpis
* ako sulat mula sa Virtey ng India na nag-21610
Tumanggap ng ,1
librasesterlinas
labingdalawang upangmapasakanilaito."
~'
. Sakabilang kayamanang naroonay nagkaroonng pag-aalinlanganan
mga mamimili. Lahat ay tila natakot humipo at nawalan ng lakas ng loobPa
bumili. Maging si Sinangay hindi na kinukurotzng ina sapagkatnapagtan
.marahil nito na hindi rin naman magtutubo lang ng halagang limang piso
Simoun dahil samga bulalas na Si
napipigilan. Kabesang Talesay nag-iisip
kahit anongpinakamaliit na brilyanteng naroon ay sasapatng halagaup;&
matubosang anakna si Juli sapagkaalila, mapabalik ang bukid sakanya
hindi na mapaalissabahayna iyon. Isang maliit na batong mas mahalaga
saisangtahanan,sabuhayat kinabukasanng isang dalaga at kapayapaan '
isangmatandang lalaki sa mga nalalabi pa nitong mga araw.
Parangnabasa ni Simoun angisip ni Kabesang Tales at mga taong naroo

_tahimik.
Kapagang isangito
"Masdanninyo ang mga asul na batong ito na animoly walang malay
ang
nairegalosatamangtao ay na
kayaniy
' magpabilanggong isangkaaway.At ang batongpula na ay kayan in;
magpalaya at magligtas ng isang kasawian sa hinaharap."
Tinapik-tapik ni Simoun ang kahdn. "Tulad ng isang manggagamot
dala ko sa kahon ang buhay at kamatayan, ang lason at gamot, at
pamamagitan ng isang dakot nito ay maaari kong lunurin sa luha anglahatn
sa
mamamayan Pilipinas."
Mangha at puno ng takot na napatingin sa kanya ang lahat sapagk
nagsasabisiya ng totoo. Mayroong kung ano sa tinig ni Simoun na hindinil
mawari,tila mgapagbabantang matang naglalagos "
mula sa suot na salamin
asul. . ' . _
Si Simounna rin angnagbagong usapanpara pawiin ang nararamdama ' '
nkso ng mga taong naroon. Inilabas niya ang isang kuwintas. _
. "Ito ang kuwintas ni Cleopatra, hindi ko matiyak kung. magkano an
nito
alaga subalit
itoly laansamga museoat pamahalaan
mayayamang laman
nito."
makabibili - . _
ng
Ang kuwintas ay may ibat ibangpalawitng mgadiyos-diyosan,_
at sadalawang
pakpak '
ongbuwitreng sa
yari batong
haspe napapagitna '
gisagng mga reyna ng Ehipto.
 '
ELFILIBUSTERISMO , 41
"Pinakaiingatangmabuti hiyas
ang naitona
may
dalawang taon
libong
kuwento pa ni _
Simoun. -
11a,
si
Napabulalas dahil
Sinang hindi niyaibig angamanabilhin ang
* maakit
na
hiyas iyon
Hangal!wikaniKapitan
Basilio. baka
mo,
Ano ngmalay kuwintas
ang
ang dahilan ng pagkakatatagng lipunang ito. Sa pamamagitanniyan ay naakit
' sina Cesar at Marco Antbnio, ang dalawang magiting na mandiri gma at
sa
mangingibigkanilang
panahon. ngkuwintas
angmakapagsusuot
Mapalad
_ na ito."
.Hindi ko nga tataw aran iyan ng tatlong piso!"
Hangal'Maaaring anitosa bente.
mabaya1 'halagang Mahusay ang ginto
tunaw in
at maaaring sa alahas. wika naman ni
para ibang Tika Kapitana kay
Sinang.
Inilabas naman ni Simoun ang singsing na sinasabing posibleng naging
pag-aari ni Sulla. Itoy malapad, makapal at selyado. Suot niya ang gintong
singsing ha ito nanglumagda siya sa kasunduang parusang kamatayan sa
panahon ng diktadura."
May nagsabipa ng, "Kaylaki namanng daliri ni Sulla. Dalawang daliri na
natin ang kasya sa singsing na ito. Ang mabuti pay tigilan na natin ito."
May iba pa akong alahas," sabi naman ni Simoun.
"Ngunit kung ganyannamanglahat na
ay huwag lang," sambitni «Sinang._
"Ang gusto ko' y makabago."
Bumiliangbawat
isa11g at
nagustuhan
kanilang May
nakayanan.bumili
ng singsing, relos, laket at si Kapitana Tika ay bumili ng relikaryo, Samantalang
si Sinang ay kumuha ng isang pares ng-hikaw. Si Kapitan Basilio ay bumili ng
relong may pinong kadena sa
para tinyente, pambabaing hikaw sa
para prayle ' _
at iba pang maaaring ipangregalo. Ang mga taga-Tiani ay ayaw magpadaig sa
mga taga-San Diego kayat nasaid din ang laman ng kanilang mga bulsa.
Samantalangnamimili at nakikipagpalitansi Simoun ng lumang alahas.May
mga mamimiling nais makatipid kayat dinala nila ang alahas na hindi
pinakikinabangan. «
ba'
"Wala nais akin?"
sa
ipagbili
kayong usisa
ni
Simoun
kay
Ta {es. Kabesa
Talesnanaipagbilinang dalagang
Sinabini Kabesang anakanglahatng
kanyang naipundar na alahas at ang mga natira ay wala ng halaga
*Ang laket po ni Maria Clara?"
at
Natigilan naalala ni Tales.
iyon Kabesang "Siyanga ano.
1an ay relikaryong may brilyante at esmeralda," Wika pa ni Sinang.
alahas . _
"Iyon ay ng aking kaibigang nagmongha
Hindi naman tumitinag si Simoun at waring nasasabiksa sasabihin ni
Tales.
Kabesang
Hmalugho
g 111
KabesangTales
angilangkahonatnakitaniyaangrelikaryo
Sinuriiyonni Simounat natiyakna iyon ngaangrelikaryoni Maria Clara
'
"Nagustuhan ko ito. Magkano ninyo ito ipagbibili sa akin?