Laporan Amali Eksperimen 3: Alam Bahan (Perubahan Keadaan Jirim)

Tujuan
Untuk menentukan takat lebur dan takat beku naftalena

Pernyataan
Masalah Adakah keadaan jirim naftalena akan berubah apabila dipanaskan dan
disejukkan?

Hipotesis
1- Jika naftalena dipanaskan, jirim akan berubah daripada pepejal kepada
cecair.
2- Jika naftalena disejukkan, jirim akan berubah daripada cecair kepada pepejal
3- Takat lebur dan takat beku naftalena adalah 80 darjah selsius

Pemboleh Ubah

Pemboleh ubah yang dimanipulasi Masa yang diambil untuk jirim

naftalena berubah

Pemboleh ubah yang bergerak Perubahan jirim naftalena

balas

Pembolehubah ubah yang Jenis bahan yang digunakan

dimalarkan (Naftalena)

Alat /
Radas/Bahan
Alat/Radas;
Bikar, tabung didih, rod kaca, penunu bunsen, termometer, spatula, jam randik,
kelalang kon, pengepit, kaki tungku tiga, kaki retod, dawai kasa

Bahan;
Naftalena, mancis, air

1|Page
Prosedur

1. Sebuah tabung uji diisi dengan naftalena sehingga 1 per tiga penuh.
Termometer diletakkan ke dalamnya.
2. Tabung didih diapitkan di dalam sebuah bikar berisi air. Paras naftalena
dipastikan berada di bawah paras air dalam bikar.
3. Air dipanaskan dan naftalena dikacau perlahan-lahan dengan termometer.
Jam randik dimulakan sebaik sahaja suhu mencapai 60 C.
4. Suhu dan keadaan naftalena direkodkan pada sela masa setengah minit
sehingga suhu mencapai 90 C.
5. Tabung didih dikeluarkan dari kukus air. Permukaan tabung didih dikeringkan
dan diletakkan serta merta dalam sebuah kelalang kon. Naftalena dikacau
berterusan.
6. Suhu dan keadaan naftalena terus direkodkan pada sela masa setengah minit
sehingga suhu turun kepada 60 C.
7. Keputusan direkodkan dalam buku laporan.

2|Page
Keputusan /
pemerhatian a) PEMANASAN NAFTALENA

Jadual Data

Masa (saat,s) Suhu (darjah Keadaan Jirim

selsius,℃)
0 60 Pepejal
30 62 Pepejal
60 65 Pepejal
90 67 Pepejal
120 70 Pepejal
150 72 Pepejal
180 76 Pepejal
210 80 Pepejal + Cecair
240 80 Pepejal + Cecair
270 80 Pepejal + Cecair
300 80 Pepejal + Cecair
330 80 Pepejal + Cecair
360 80 Pepejal + Cecair
390 84 Cecair
420 86 Cecair
450 88 Cecair
480 90 Cecair

Graf Data

Suhu,℃
Graf Pemanasan Naftalena
100
90
80
70
60
Axis Title

50
Series2
40
30
20
10
0 Masa,s
120
150
180
210
240
270
300
330
360
390
420
450
480
0
30
60
90

3|Page
b) PENYEJUKAN NAFTALENA

Jadual Data

Masa (saat,s) Suhu (darjah Keadaan Jirim

selsius,℃) Naftalena

0 90 Cecair
30 86 Cecair
60 82 Cecair
90 80 Cecair+Pepejal
120 80 Cecair+Pepejal
150 80 Cecair+Pepejal
180 80 Cecair+Pepejal
210 80 Cecair+Pepejal
240 80 Cecair+Pepejal
270 80 Cecair+Pepejal
300 76 Pepejal
330 72 Pepejal
360 68 Pepejal
390 66 Pepejal
420 64 Pepejal
450 62 Pepejal
480 60 Pepejal

Graf Data

Suhu,℃ Graf Penyejukan Naftalena

100
90
80
70
60
Axis Title

50
Series2
40
30
20
10
0 Masa, s
300

360
120
150
180
210
240
270

330

390
420
450
480
0
30
60
90

4|Page
Perbincangan
Pemanasan Naftalena

Suhu,℃ Graf Pemanasan Naftalena

100
90
80
70
60
Axis Title

50
Series2
40
30
20
10
0 Masa, s
120
150
180
210
240
270
300
330
360
390
420
450
480
0
30
60
90

Dalam titik A dan B graf pemanasan naftalena, suhu naftalena meningkat

apabila masa yang diambil semakin bertambah. Hal ini kerana tenaga kinetik di
dalam naftalena bertambah menyebabkan tarikan diantara molekul-molekul di
dalam naftalena berkurang. Pengurangan daya tarikan di dalam naftalena
menyebabkan perubahan keadaan jirim, iaitu serbuk naftalena bertukar menjadi
cecair.

Pada titik B dan C, naftalena wujud sebagai cecair dan pepejal, suhu
naftalena adalah sama kerana pada masa ini adalah fasa perubahan serbuk
nafatalena bertukar menjadi cecair. Suhu apabila pepejal naftalena menjadi
cecair dipanggil takat lebur. Haba diserap sehingga pepejal Naftalena menjadi
cecair sepenuhnya. Semua pepejal naftalena telah melebur sepenuhnya di titik
C.
Titik C dan D, Naftalena dalam keadaan cecair. Apabila nafatalena
dipanaskan, molekul naftalena menerima tenaga haba yang banyak. Suhu terus
meningkat.

5|Page
 Dalam pemanasan naftalena, sebagai langkah berjaga-jaga,
- mata hendaklah selari (90 darjah) dengan termometer semasa
mengambil bacaan suhu bagi mengelakkan ralat paralak berlaku.
- Dalam eksperimen ini juga, tabung didih digunakan kerana eksperimen ini
melibatkan pembakaran kerana tabung didih lebih tahan haba berbanding
tabung uji.
- Pemanasan tabung didih perlulah menggunakan kukus air dan tidak
melakukan pembakaran secara terus. Hal ini adalah untuk memastikan
pembakaran berlaku secara seragam iaitu meliputi semua bahagian.
- Bagi penggunaan penunu bunsen, lubang angin pada penunu bunsen
mestilah terbuka untuk memastikan kehadiran oksigen yang membantu
pembakaran.

Penyejukan Naftalena

Suhu,℃ Graf Penyejukan Naftalena

100
90
80
70
60
Axis Title

50
Series2
40
30
20
10
0 Masa,s
300

360
120
150
180
210
240
270

330

390
420
450
480
0
30
60
90

Sebuah bikar yang berisi air digunakan untuk memanaskan naftalena supaya
proses peleburan naftalena berlaku dengan sekata. Pada peringkat awal
eksperimen,naftalena berbentuk pepejal.

2.Semasa proses penyejukan, tabung uji berisi naftalena dikeluarkan dari bikar
berisi air dan di biarkan terdedah ke udara pada suhu bilik.

6|Page
3.Dengan menggunakan termometer, suhu naftalena mula diambil sejurus
sahajaia berubah ke bentuk cecair. Termometer diletakkan pada sudut tegak
tabung ujidan tidak boleh menyentuh dinding tabung uji kerana boleh
mempengaruhi bacaansuhunya.

4.Bacaan suhu naftalena bermula ketika ia berada dalam keadaan cecair, Ia

akanmula berubah dari bentuk cecair ke pepejal. Bacaan suhu naftalena diambil
setiap30 saat dan dicatatkan dalam jadual. Bacaan Ini boleh dijelaskan melalui
graf yangdisediakan di lampiran

5.Dari titik A (permulaan bacaan suhu) ke B, suhu naftalena menurun kerana

tenaga haba dibebaskan ke sekeliling. Naftalena masih berada dalam bentuk
cecair. molekul-molekul naftalena hilang tenaga haba. Pergerakan dan getaran
anatara molekul semakin perlahan dan mereka bergerak lebih dekat kepada
satu sama lain.

6.Dari B ke C, naftalena wujud dalam bentuk cecair dan gas. Cecair mula
bertukar menjadi bentuk pepejal. Atom mula tersusun untuk membentuk
susunanmolekul dalam bentuk pepejal. Suhu tetap tidak bertukar sehingga
semua cecair bertukar kepada pepejal. Hal ini kerana tenaga haba hilang
kepada persekitaransemasa pendinginan. Suhu malar adalah takat sejuk beku.
Tenaga haba yangdikeluatkan semasa proses penyejukbekuan ini dipanggil
haba pendam lakuran.

7.Semasa kondensasi, suhu adalah tetap kerana tenaga haba dibebaskan

kesekeliling adalah sama dengan tenaga yang terhasil semasa pembentukan
ikatan.

8.Dari titik C ke D, naftalena berada dalam bentuk cecair bercampur

pepejal.Semakin kuat ikatan yang terbentuk kerana kehilangan haba ke udara.

9.Pada titik D, naftalena dalam bentuk pepejal

7|Page
Kesimpulan Hipotesis diterima.

1- Jika naftalena dipanaskan, jirim akan berubah daripada pepejal kepada

cecair.
2- Jika naftalena disejukkan, jirim akan berubah daripada cecair kepada pepejal
3- Takat lebur dan takat beku naftalena adalah 80 darjah selsius

8|Page
Rujukan

Tan, S. P. (2008). SPM Bilingual Chemistry Form 4. Selangor: Arah Pendidikan Sdn Bhd.

Yew, C. K. (n.d.). Ekspres Kimia Tingkatan 4. Pelangi Sdn Bhd.

9|Page