Sanaysay na Pormal

Ang sanaysay na pormal ay ang uri ng sanaysay na nagbibigay ng impormasyon, nagpapaliwanag ng

kaisipan, nagsasaad ng pananaliksik o naglalahad ng isyu.
 Ang sanaysay na pormal ay tinatawag ding maanyo.
 Ito ay ang uri ng sanaysay na nagbibigay ng impormasyon, nagpapaliwanag ng kaisipan,
nagsasaad ng pananaliksik o naglalahad ng isyu.
 Ang layunin ng may-akda sa pagsulat ng sanaysay na pormal ay manghikayat, magturo o
magpaliwanag.
 Ang tono ng sanaysay na pormal ay seryoso. May basehan ang mga sinasabi ng may-akda sa isang
sanaysay na pormal. Madalas na ito'y base sa pananaliksik at masusing pag-aaral.
 Dahil dito, ang mga salitang ginagamit sa sanaysay na pormal ay mas seryoso at teknikal.
 Ang ayos ng sanaysay na pormal ay lohikal at maayos.

Halimbawa:

Global Warming sa Pilipinas

Maraming isyu ang kinakaharap ng ating bansa sa kasalukuyan. Ngunit kung ako’y bibigyan ng
pagkakataon na maging bahagi ng mga isyung ito, ang una kong pagtutuunan ng pansin ay ang isyu tungkol sa
ating kapaligiran. Ginawa ko ang sanaysay na ito upang mailahad ko ang mga bagay na aking naiisip na kaakibat
ng ating kapaligiran sa kasalukuyang panahon.

Patuloy na nasisira ang ating kapaligiran, dahilan upang magkaroon ng negatibong pagbabago hindi
lamang dito sa ating bansa bagkus pati na rin sa buong sadaigdig. Ang lumalalang sitwasyon ay nagiging dahilan
upang magkaroon ng pangyayari na tinatawag na global warming. Ang global warming ay ang pagtaas ng
temperature ng ating mga karagatan at atmosphere at ang patuloy na paglala nito. Sinasabi ng mga scientist at
mga eksperto na ang dahilan nito ay ang pagsusunog ng mga fossil fuels na nagiging sanhi ng pagkasira ng ozone
layer n gating atmosphere. At dahil unti-unting nabubutas ang ozone layer, ang init na galing sa araw o itong
tinatawag na sun’s rays na mapanganib sa ating kapaligiran kung ito’y direktang makapapasok ay siya na ngang
nagyayari sa kasalukuyang panahon. Ang ozone layer ang siyang nagsisilbing taga-sala nito o filter upang hindi ang
mga mabubuting sinag lamang ang makapasok sa ating atmosphere.

Sa isyu ng global warming, napakahalaga na pagtuunan ng pansin ang mga bagay na nagiging dahilan ng
ganitong pangyayari. Alamin, sa abot ng makakaya, ang mga sanhi ng global warming. Sa ganitong paraan,
malalaman natin ang mga dahilan ng pagkasira ng ating atmosphere at magagawan natin ng paraan. Maiiwasan
natin ang mga gawaing nakapagdudulot ng unti-unting pagkabutas ng ating ozone layer gaya ng pagsusunod ng
mga fossil fuels.

Hindi lamang sa ating henerasyon maaaring makaapekto ang global warming. Higit na mararamdaman ito
ng ating mga anak at kanilang mga pamilya kung hindi natin maaagapan ang pagkasira n gating kapaligiran.
Marapat lamang na hanggang maaga ay kumilos tayo upang hindi na lumala pa ang sitwasyon. Kailangan lamang
na magkaisa tayo upang masolusyunan natin ang problemang kinakaharap. Malaki ang ambag ng bawat isa sa
pagkakaroon ng mabuti at malinis na kapaligiran. Huwag n asana tayong dumagdag pa sa mga taong patuloy ang
pagsira sa ating kapaligiran. 2011 Sanaysay sa Filipino.
Sanaysay na Di-Pormal

Sa kabilang banda, ang sanaysay na di-pormal naman ay ang uri ng sanaysay na nagpapahiwatig ng
opinyon, obserbasyon, kuro-kuro o saloobin ng may-akda. Iyan ang kaibahan ng sanaysay na pormal at sanaysay
na di-pormal.
 Sa kabilang banda, ang sanaysay na di-pormal naman ay tinatawag ding Sulating Impormal.
 Ito ay ang uri ng sanaysay na nagpapahiwatig ng opinyon, obserbasyon, kuro-kuro o saloobin ng sumulat
nito.
 Ang mga nakasulat sa isang sanaysay na di-pormal ay base sa sariling karanasan o opinyon ng may-akda.
 Ang layunin ng may-akda sa pagsulat ng sanaysay na di-pormal ay manudyo, magpatawa o mangganyak.
 Sa pagsulat ng sanaysay na di-pormal, mas nailalabas ang pagka-malikhain ng may-akda.
 Mas nakaaaliw at hindi seryoso ang tono ng isang sanaysay na di-pormal.

Halimbawa:
Pag-ibig

Bawat isa sa atin ay naghahangad na makatagpo ng isang tao na magpupuno sa ating kakulangan. Isang
taong magpaparamdam sa ating kung gaano tayo kahalaga at tutulong upang mahubog pa natin ang ating
pagkatao. Taong magiging dahilan para lubusan natin maunawaan ang tunay na kahulugan ng salitang
“kaligayahan”. Ngunit masasabi ba nating pagdating sa pag-ibig ay puro na lang kaligayahan? Hindi ba’t darating
din ang oras na kailangan mo ring masakatan. Ito ay pagkabigo sa ating buhay na hindi natin inaasahan na
magdadala sa atin ng labis na kalungkutan. Bahagi na ito ng ating buhay. Gaano man kasakit, gaano man kasaklap,
tanggapin na lamang natin at matuto tayong tumayo sa sarili nating mga paa. Ikaw, nagmahal ka na ba? Nasaktan
ka na ba? Oh di kaya’y nakasakit ka na ba ng damdamin ng iba?

Marami na akong narinig na kwento ukol sa buhay pag-ibig ng iba. Kadalasan nagiging saksi pa nga ako ng
pagmamahalan nila. Masaya, nakakakilig, minsan pa nga ay nakakainggit. Hindi ba tunay naman? Nakakainggit
yaong mga magkasintahan na wagas kung magmahalan, magkatampuhan man o dumating man ang puntong puro
na lang away ay pinaninindigan pa rin nila ang pangako nilang hindi nila iiwan ang isa’t isa. Mayroon din namang
mga tao na sa una ay sawi na makahanap ng taong tunay na magmamahal sa kanila. May mga tao namang takot
na masaktan at lumuha kaya’t pinipili na lamang nila na huwag na lamang magmahal.

May mga nagpapakamartir din, na kahit ilang beses pa silang lokohin ay handa pa rin niyang patawarin.
Hindi rin mawawala na sa kabila ng mga taong tunay na nagmamahal ay mga tao ring walang ginawa kundi
paglaruan ang pag-ibig. Ito ay ang mga taong wala ng ginawa kung hindi magpaasa at manggamit. Bakit ba nauso
pa ang panloloko? At bakit may mga taong napakahilig manloko? Ano bang napapala nila, karma lang naman diba?

Alam ko mayroon tayong iba’t-ibang istilo sa pagmamahal. Yung iba todo effort mapatunayan lang kung
gaano nya kamahal at kung gaano kahalaga sa kanya ang isang tao. Yung iba ay dinadaan na lamang sa biro. Meron
din namang torpe at hanggang sulyap lamang dahil wala siyang lakas na loob upang maipahayag ang kanyang
tunay na nararamdaman. May mga taong sobrang agresibo na ang gusto ay makuha agad ang loob ng kanyang
hinahangaan.

May kasabihan tayong “true love waits” na nangangahulugang may tamang oras para sa pag-ibig, gaano
man katagal o gaano man kayo kalayo sa isa’t isa nananalaytay ang tiwala. Ano man ang istilo ng pagmamahal ang
ating ginagawa tandaan natin na ang tadhana na ang gagawa ng paraan para matagpuan natin ang taong tunay
na magmamahal satin at mapag-isa ang damdamin. Ginawa tayo ng Poong Maykapal para magmahal at mahalin.