Istorija Na Umetnost

РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА
УНИВЕРЗИТЕТ "СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ"-СКОПЈЕ
ФИЛОЗОФСКИ ФАКУЛТЕТ
ПРОЕКТ
ЗА ИЗМЕНИ И ДОПОЛНУВАЊА НА ЧЕТИРИГОДИШНА (240 КРЕДИТИ)

СТУДИСКА ПРОГРАМА ПО ИСТОРИЈА НА УМЕТНОСТА ОД I (ПРВ)
ЦИКЛУС НА СТУДИИ НА ФИЛОЗОФСКИ ФАКУЛТЕТ
Скопје,
Мај 2017 година

ПРИЛОГ бр. 4
СТУДИСКА ПРОГРАМА ПО ИСТОРИЈА НА УМЕТНОСТА
ПРВА ГОДИНА - I СЕМЕСТАР
I СЕМЕСТАР
Задолжителни предмети
р. бр КОД НАСЛОВ НА ПРЕДМЕТОТ КРЕДИТИ ЧАСОВИ
1. ИУ1-З Вовед во историја на уметноста 6 4+2
2. ИУ2-З Историја на уметноста на стариот век 6 4+2
3. ИУ3-З Занаетски технологии и конзервација 6 4+2
4. Спорт и здравје 0+2
5. Изборен предмет од листата бр. 1 6 2+2
Вкупно 30
Изборни предмети – листа бр.1

1. ИУ4-И Општа историја на архитектурата 6 2+2
2. ИУ5-И Основи на античката архитектура 1 6 2+2
3. ИУ-КС6-И Античка митологија 6 2+2
4. ИУ-КС6-И Латински јазик (почетен курс) 6 2+2
II СЕМЕСТАР
1. ИУ7-З Античка уметност 6 4+2
2. ИУ8-З Византиска иконографија и семиотика - 6 4+2
вовед
3. ИУ9-З Ликовна семиотика 6 4+2
4. Изборен предмет од листата бр. 2 6
5. Изборен предмет од листата на УКИМ 6
6. Вкупно 30
Изборни предмети – листа бр.2

1. ИУ10-И Античка уметност во Македонија 6 2+2
2. ИУ11-И Основи на античката архитектура 2 6 2+2
3. ИУ12-И Архитектурата кај древните 6 2+2
цивилизации
4. ИУ13-И Општа нумизматика 6 2+2
III СЕМЕСТАР
1. ИУ14-З Средновековна европска уметност 1 6 4+2
2. ИУ15-З Средновековна византиска уметност 6 4+2
3. ИУ16-З Музеологија 6 4+2
6. Вкупно 30
Изборни предмети – листа бр. 3

1. ИУ17-И Историја на архитектурата на 6 2+2
Македонија
2. ИУ18-И Основи на библиската археологија 6 2+2
3. ИУ19-И Хералдика 6 2+2
IV СЕМЕСТАР
1. ИУ20-З Средновековна европска уметност 2 6 4+2
2. ИУ-И21-З Историја на Балканот-Среден век 6 4+2
3. ИУ22-З Историја на европската уметност во 6 4+2
епохата на ренесансата
6. Вкупно 30

1. ИУ23-И Европската уметност низ призмата на 6 2+2
класичната археологија
2. ИУ24-И Хералдика на Македонија (балкански 6 2+2
контекст)
3. ИУ-Ф25-И Филозофија на религијата 6 2+2
4. ИУ-С26-И Социологија на културата 6 2+2
V СЕМЕСТАР
1. ИУ27-З Средновековна уметност во 6 4+2
Македонија 1
2. ИУ28-З Историја на европската нововековна 6 4+2
уметност во епохата на барокот
3. ИУ29-З Методологија на историјата на 6 4+2
уметноста
6. Вкупно 30

1. ИУ30-И Ранохристијанска археологија 1 6 2+2
2. ИУ31-И Средновековни ризници 6 2+2
3. ИУ32-И Ренесансната и барокна уметност на 6 2+2
Балканот
4. ИУ33-И Византиски културно – уметнички 6 2+2
комонвелт
VI СЕМЕСТАР
1. ИУ34-З Средновековна уметност во 6 4+2
2. ИУ35-З Национална уметност од турскиот 6 4+2
период
3. ИУ36-З Историја на европската уметност на XIX 6 4+2
век
6. Вкупно 30

1. ИУ37-И Ранохристијанска археологија 2 6 2+2
2. ИУ38-И Идеологија, политика и уметност во 6 2+2
средновековна Македонија
3. ИУ39-И Методолошки практикум 6 2+2
VII СЕМЕСТАР
1. ИУ40-З Современа светска уметност 1 6 4+2
2. ИУ41-З Современа македонска уметност 1 6 4+2
3. ИУ-И42-З Историја на Европа во Новиот век 6 4+2
6. Вкупно 30

1. ИУ43-И Средновековна археологија 1 6 2+2
2. ИУ-С44-И Социологија на македонската култура 6 2+2
3. ИУ45-И Археолошко наследство, менаџмент и 6 2+2
туризам
4. ИУ-И46-И Македонското црковно прашање во XX 6 2+2
век
VIII СЕМЕСТАР
р. Бр КОД НАСЛОВ НА ПРЕДМЕТОТ КРЕДИТИ ЧАСОВИ
1. ИУ47-З Современа светска уметност 2 6 4+2
2. ИУ48-З Современа македонска уметност 2 6 4+2
3. ИУ49-З Дипломски труд 6
6. Вкупно 30

р. Бр КОД НАСЛОВ НА ПРЕДМЕТОТ КРЕДИТИ ЧАСОВИ
1. ИУ50-И Средновековна археологија 2 6 2+2
2. ИУ51-И Историја на фотографијата 6 2+2
3. ИУ-С52-И Социологија на уметноста 6 2+2
4. ИУ53-И Историја на современата архитектура 6 2+2
ПРИЛОГ БР. 5
ПРЕДМЕТНИ ПРОГРАМИ
Предметна програма од прв циклус на судии
1. Наслов на наставниот предмет Вовед во историја на уметноста
Introduction in Art History
2. Код ИУ1-З
3. Студиска програма Историја на уметноста
4. Организатор на студиската програма Институт за историја на уметноста и
(единица, односно институт, катедра, археологија
оддел)
5. Степен (прв, втор, трет) прв
6. Академска година/семестар I/I 7. Број на 6
ЕКТС
кредити
8. Наставник Проф. д-р Елизабета Димитрова
9. Предуслови за запишување на
предметот
10. Цели на предметната програма (компетенции): Стекнување сознанија за општите
елементи и поими на историјата на уметноста и запознавање со развојот на
уметничките дисциплини низ историјата.
11. Содржина на предметната програма: Поим, задачи и методи на историјата на
уметноста. Инструменти и средства за ликовна и естетска анализа. Уметнички
дисциплини – компоненти, развој, валоризација на уметничкото творештво.
Хронолошки преглед на уметничката продукција низ праисториските и историските
епохи – уметноста на праисторијата, творештвото на протоисторискиот период,
уметноста на старите цивилизации, креациите на антиката и средниот век, епохите
на ренесансата и барокот, современа и модерна уметничка продукција.
12. Методи на учење: Интерактивна настава, теренска настава, семинарски вежби,
посета на музејски институции, самостојно учење.
13. Вкупен расположлив фонд на време 150 часа
14. Распределба на расположивото време
15. Форми на наставните активности 15.1 Предавања – 60 часови
теоретска настава
15.2 Вежби 30 часови
(лабораториски,
аудиториски),
семинари, тимска
работа
16. Други форми на активности 16.1 Проектни задачи 10 часови
16.2 Самостојни задачи 10 часови
16.3 Домашно учење 40 часови
17. Начин на оценување
17.1 Тестови 70 бодови
17.2 Семинарска работа / проект (презентација: писмена и 10 бодови
усна)
17.3 Активност и учество 20 бодови
18. Критериуми за оценување (бодови / оценка) до 50 бода 5 (пет) (F)
од 51 до 60 бода 6 (шест) (Е)
од 61 до70 бода 7 (седум) (D)
од 71 до 80 бода 8 (осум) (C)
од 81 до 90 бода 9 (девет) (В)
од 91 до 100 бода 10 (десет) (А)
19. Услов за потпис и полагање на завршен Редовно присуство на наставата
испит
20. Јазик на кој се изведува наставата македонски
англиски
21. Метод на следење на квалитетот на анкетни прашалници
наставата
22. Литература
22.1 Задолжителна литература
Р. бр. Автор Наслов Издавач Година
1. H. W Janson, Istorija umetnosti Novi Sad 2006
A. H. Janson
H. Janson Art History Abrams, 2006

A. F. Janson New York
2. П. Васић Увод у ликовне Универзите 1982
уметности т
A World History of Art: уметности, 1978
G. Pischel-
painting, sculpture, Београд
Fraschini
architecture, decorative
arts Newsweek
3. M. Peić Pristup likovnom djelu Školska 1987

knjiga
Zagreb
I. Zaczek Art: over 2500 works 2008
M. Acton from cave to DK
contemporary
22.2 Дополнителна литература
1. G. Vasari The Lives of the Artists Oxford 1991
University
Press
2. E. H. Gombrich The Story of Art Phaidon 1995
3. E. L. Buchholz Art: A World History Abrams 2007
1. Наслов на наставниот предмет Историја на уметноста на стариот век
2. Код ИУ2-З
оддел)
ЕКТС
кредити
8. Наставник Д-р Марјан Јованов, вонреден професор
9. Предуслови за запишување на Нема
предметот
10. Цели на предметната програма (компетенции):
Стекнување на знаење за појавата на уметноста како феномен, развојот и
најзначајните уметнички остварувања во древниот Египет, Месопотамија,
уметничките дострели во источниот Медитеран и Егеја. Праисториската уметност
во континентална и западна Европа. Студентите да развијат способност за културно
и хронолошко вреднување на уметничките дела.
11. Содржина на предметната програма:
Појава и развој на уметноста во Европа: палеолитска уметност, мезолитска,
неолитска, уметноста во бронзеното и железното време. Најзначајни уметнички
дела. Уметноста во стариот Египет: архитектура, сликарство, скулптура, рељефи.
Уметноста во Месопотамија и на Блискиот Исток, Сумер, Асир, Персија:
архитектура, скулптура, рељефи. Уметноста во источен Медитеран и Егеја,
Киклади, Крит, Микена, троја: архитектура, скулптура, сликарство, уметничко
занаетчиство.
12. Методи на учење:
Предавања, семинари, вежби, проектни задачи, визуелно примање на материјата со
можна посета на некои археолошки локалитети, музеи и изложби.
13. Вкупен расположлив фонд на време 4+2
14. Распределба на расположивото време 150
усна)
19. Услов за потпис и полагање на завршен Редовно посетување на наставата и
испит резлизација на тековните обврски
20. Јазик на кој се изведува наставата Македонски јазик
21. Метод на следење на квалитетот на Евалуација и самоевалуација
наставата
1. W. Torbrudgge Nastajanje Evrope Rijeka 1978
2. A. Siliotti Egipat, hramovi, ljudi i Zagreb 1999
bogovi
3. F. Durando Drevna Grčka Zagreb 1999
1. B. Gavela Istorija umetnosti Beograd 1969
antičke Grčke
2. H.V. Janson Istorija umetnosti Beograd 1978
3. F.. Bourbon Drevne civilizacije Zagreb 2005

1. Наслов на наставниот предмет Занаетски технологии и конзервација
2. Код ИУ3-З
3. Студиска програма историја на уметноста
оддел)
6. Академска година/семестар I /I 7. Број на 6
ЕКТС
кредити
8. Наставник Никос Чаусидис
предметот
Запознавање со основните занаетски и уметнички технологии, материјали, поими
и принципи, како и со методите на конзервација и реставрација.
Принципи на конзервацијата. Проблем на реставрирање. Познавање на материјали,
технологии на изработка, болести и козервација на: камен, бронза, благородни метали,
железо, керамика, стакло, органски материјали (дрво, коска, кожа, текстил ...).
Познавање на сликарски техники и материјали. Традиционални градежни техники;
козервација и реставрација на градби.
13. Вкупен расположлив фонд на време
14. Распределба на расположивото време 150 часа
работа
17.1 Тестови бодови
17.2 Семинарска работа / проект (презентација: писмена и бодови
усна)
17.3 Активност и учество бодови
19. Услов за потпис и полагање на завршен
испит
21. Метод на следење на квалитетот на
наставата
1. Н. Чаусидис Занаетчиски технологии Скопје. 2012
и конзервација Филозофски
факултет
2. Д. Ванчевска, Б. Конзервација на Народната 2013
Бозароска метални археолошки банка на
Павловска. предмети Република
3. H. J. Plenderleith, A. Konzervacija muzejskih Zagreb: 1974
E. A. Werner predmeta i umjetnina Muzejski
dokumentaci
oni centar
1. Е. Јожеф Конзервација и 1970
рестаурација керамике,
Рад војвођанских музеја, 1
19, Нови Сад, 1969-70,
258-288.
2. L. Losos Nove metode Zagreb: 1974
konzervacije muzejskih MDC
zbirki
3. Р. Малинова, Я. Прыжок в прошлое Москва: 1988
Малин (эксперимент Мысль
раскрывает, тайны древни
эпох
1. Наслов на наставниот предмет Општа историја на архитектурата
2. Код ИУ4-И
3. Студиска програма Историја на уметност
4. Организатор на студиската програма Филозофски факултет - Скопје
(единица, односно институт, катедра,
оддел)
ЕКТС
кредити
8. Наставник Проф. Д-р Сашо Коруновски
9. Предуслови за запишување на нема
предметот
10. Цели на предметната програма (компетенции): Студентите да стекнат основни
познавања од историјата на архитектурата преку спознавање на најзначајните
текови и архитектонски остварувања. Стекнатиот квантум на знаења треба да ги
оспособи студентите за теренска или кабинетска работа во соодветните институции.
11. Содржина на предметната програма: Аничка архитектура – први големи
остварувања: Месопотамија, Египет, Грција и Рим; Средновековни архитектонски
симбиози: од доцната антика кон средниот век – ранохристијанска архитектура,
архитектурата на византискиот комонврелт, будење на западното царство –
Романика, Готика; нови видици и нова побожност-архитектурата на Ренесансаста и
Барокот;
12. Методи на учење: Следење на настава, индивидуално учење, индивидуално или
тимско изработување на семинарска работа, презентација
13. Вкупен расположлив фонд на време 150 часови
14. Распределба на расположивото време 2+2
усна)
19. Услов за потпис и полагање на завршен Присуство на часови
испит
21. Метод на следење на квалитетот на Евалуација
наставата
1. Трактенберг, М., И. Архитектура од Београд: 2006
Хајман преисторије до Граѓевинска
постмодернизма књига
2. Стенклиф, Д., Лајоновиот прирачник за Скопје: Арс 2010
црковна архитектура Ламина
ДОО
3.
1. Watkin D. A History of Western London: 2005
Architecture Laurence
King
Publishing
2.
3.
1. Наслов на наставниот предмет Основи на античката архитектура 1
2. Код ИУ5-И
оддел)
ЕКТС
кредити
8. Наставник Д-р Дафина Герасимовска, насловен
вонреден професор
предметот
Стекнување знаења за зачетоците и развитокот на античката архитектура како дел
од материјалната култура и уметност. Основни архитектонски елементи, видови и
форми, што ќе им помогне на студентите по археологија и историја на уметноста во
препознавањето, определување на значењето, функцијата и датацијата на
откриеното културно наследство.
Краток преглед на архитектурата кај егејските цивилизации. Појава, организација и
развиток на урбаните и руралните раноантички населби. Градежни материјали,
конструктивни и декоративни елементи, архитектонски стилови, сакрални и
профани градби во Грција и нејзините колонии. Истакнати градби од
раноантичкиот период во медитеранските простори. Преглед на раноантичката,
предримска архитектура и населби во Р.Македонија.
можна посета на некои локалитети.
14. Распределба на расположивото време (2+2)
теоретска
настава
(лабораториски
, аудиториски),
семинари,
тимска работа
16. Други форми на активности 16.1 Проектни 35 часови
задачи
16.2 Самостојни 30 часови
задачи
16.3 Домашно 40 часови
учење
усна)
испит реализација на тековните обврски
наставата
1. Д.Герасимовска Основи на античката Каламус- 2011
архитектура- Филозофск
Македонија и и факултет
Медитернот - Скопје
2. И.Микулчиќ Антички градови во МАНУ- 1999
Македонија Скопје
3. J. Whitley The Archaeology of Cambridge 2004
Ancient Greece University
Press
1. B.Milić Razvoj grada kroz Školska 1994
stoljeća; prapovijest- knjiga-
antika Zagreb
2. M. Milićević Stara Grčka: Grci na Školska 2004
Bradač Crnome Moru knjiga-
Zagreb
3. H.Stierlin Greece, From Mycenae Taschen 1997
to the Parthenon
1. Наслов на наставниот предмет Античка митологија
Classical mythology
2. Код ИУ-КС6-И
4. Организатор на студиската програма Филозофски факултет
(единица, односно институт, катедра, Институт за историја на уметност и
оддел) археологија
6. Академска година/семестар I /I 7. Број на 6
ЕКТС
кредити
8. Наставник проф. д-р Ратко Дуев
9. Предуслови за запишување на предметот нема
Стекнување на знаење за: потеклото, видот и особеностите на митовите, нивното
толкување, за верувањата и обредите на Хелените и Римјаните, како вечни теми кои
преку епот, философијата, поезијата и материјалната култура се вградени во
основата на европската цивилизација и култура.
Интерпретација и дефиниција на античката митологија; Историска подлога на
хеленската митологија; Митови за Создавањето; Востановување на моќта на ИЕ
бог Ѕевс: создавање на смртниците; 12-те Олимпијци: Ѕевс, Хера и нивните деца;
Природата на хеленските богови; Деметра и елевсинските мистерии; Орфизам;
Задгробен живот: кралството на Хад; Тебански киклос; Микенски киклос; Враќања;
Персеј и митовите за Аргос; Херакле; Тесеј и митовите за Атика; Аргонаути;
Митови за месни херои и хероини; Природата на римската митологија.
- анализа на извори
- презентации (усни и писмени)
- вежби
- анализа на Е-ресурси
13. Вкупен расположлив фонд на време (2+2)
14. Распределба на расположивото време 150 часови
теоретска
настава
семинари,
задачи
усна)
18. Критериуми за оценување (бодови / до 50 бода 5 (пет) (F)
оценка)
испит
20. Јазик на кој се изведува наставата Македонски и англиски јазик
21. Метод на следење на квалитетот на - евалуација
наставата - анализа (на усни и писмени
презентации)
1. Дуев, Р., Античка митологија скрипта 2006
2. Morford, M. P. O., Classical Mythology, Oxford 2003
Lenardon, R. J., (7th edition) University
Press
3. Morford, M. P. O., A Companion to Oxford 1997
Lenardon, R. J., Classical Mythology, University
Press
1. Дуев, Р., Ѕевс и Дионис: раѓање Скопје 2010
на античките
верувања и култови
2. Woodard, R. D. The Cambridge Cambridge 2007
(ed.) Companion to Greek University
Mythology Press
3. Лектири по избор
Предметна програма од прв циклус на студии
1. Наслов на наставниот предмет Латински јазик (почетен курс)
2. Код ИУ-КС7-И
4. Организатор на студиската програма Филозофски факултет
(единица, односно институт, катедра, Институт за класични студии
оддел)
ЕКТС
кредити
8. Наставник доц. д-р Светлана Кочовска-Стевовиќ
предметот
Студентите да усвојат знаења од латинската фонетика, основни знаења од
латинската морфологија и синтакса, да усвојат основен лексички фонд и да стекнат
пошироки знаења за повеќе аспекти на античката култура и цивилизација, како и
елементарни компетенции за самостојна анализа и превод. Да ги увидат
заедничкото потекло и сродности на јазиците од индоевропската група,
вклучително и македонскиот јазик.
Латинска фонетика (писмо, гласови, изговор, акцент); основи на морфологијата на
името (I-V деклинациja, лични заменки, лично-повратна заменка, посвојни заменки,
прашални заменки, редни броеви, компарација на придавки и прилози); основи на
морфологијата на глаголот (I-IV конјугација, помошен глагол, индикатив на
времиња од презентска основа во актив и пасив, императив I); основи на латинската
синтакса (субјект, предикат, атрибут, апозиција, основни падежни функции,
инфинитивот како објект и како субјект, независна реченица).
- превод и анализа на адаптирани и изворни текстови и реченици
- групни и индивидуални граматички вежби
- изработка на самостојни задачи (морфолошки табели, есеи)
- презентации (усни и писмени)
(аудиториски),
работа

усна)
19. Услов за потпис и полагање на завршен Редовност во наставата и реализација
испит на тековните задолженија
21. Метод на следење на квалитетот на евалуација и самоевалуација
наставата
1. Димовска- Elementa Latinitatis Филозофски 2012
Јањатова Grammatica факултет
В. – Кочовска С.
2. Димовска- Elementa Latinitatis Филозофски 2011
Јањатова
В. – Кочовска С. Lectiones et pensa факултет
3. Софрониевски В. Латинско-македонски Бигос 2001
речник
1. Gortan V. – Gorski Latinska gramatika Školska 1998
O. – Pauš P. knjiga
2. Ørberg H. H. Lingva Latina per se Domus 2000

illvstrata, pars I: Latina
Familia
Romana
3. Jones P.V. – Reading Latin Cambridge 2003
Sidwell University
K. C. Press
Предметна програма од прв циклус на сɬудии
1. Наслов на наставниот предмет Античка уметност
2. Код ИУ8-З
оддел)
6. Академска година/семестар I/II 7. Број на 6
ЕКТС
кредити
предметот
Запознавање на студентите со најзначајните уметнички остварувања во хеленската,
етрурската и римската културна сфера од областа на архитектурата, сликарството,
сликарството на вази и вајарството. Стекнување знаења за хронолошката поделба
на хеленската, етрурската и римската култура, за појавата на монументалната
архитектура, архитектонските стилови, за развојот на вајарството, сликарството и
уметничкото занаетчиство. .
Појава и развој на хеленската уметност. Архитектонски остварувања, стилови и
типови на градби, видови на керамички вази и нивната намена. Стилови и начини
на декорација на садовите. Појава на скулптурата, развојни фази, карактеристики и
најзначајни вајари. Светилиштата како културни центри. Хеленизмот како културен
феномен, центри на хеленистичката уметност, и најзначајни дела. Појава и развој на
етрурската и римската уметност. Ѕидно сликарство во Етрурија и Рим, римска
архитектура, типови на градби. Етрурска и римска скулптура. .
усна)
наставата
1. Pol Kartliđ Kembridž, Ilustrovana Stylos, Novi 2007
istorija, Antička Grčka Sad
2. F. Durando Drevna Grčka Zagreb 1999
3. J. Boardman, J. The Oxford illustrated Oxford 1986
Grifin, O.Marray history of the Roman
World
1. B. Gavela Istorija umetnosti Beograd 1969
antičke Grčke
2. H.V.Janson Istorija umetnosti Beograd 1978
3. O.J. Brendel Etruscan Art New York 1995

1. Наслов на наставниот предмет Византиска иконографија и

семиотика - вовед
2. Код ИУ9-З

4. Организатор на студиската програма Институт за историја на уметноста
(единица, односно институт, катедра, оддел) и археологија
6. Академска година/семестар I /II 7. Број на 6
ЕКТС
кредити
8. Наставник проф. д-р Анета Серафимова
9. Предуслови за запишување на предметот /
Да се стекнат знаења за формалните и за конститутивните корпуси и елемени кои ќе
претставуваат основа за изучување на византиската уметност.

Воведни упатства. Феноменолошки аспекти: богословие - иконографија - семиотика
- уметност. Иконографски типови. Христолошки цилкуси. Евхаристични и
есхатолошки теми. Куполна програма. Старозаветни сцени. Мариолошки теми.
Поединечни претстави и светителски култови. Програмско-тематски анализи на
просторните аранжмани: диспозиција на сценските целини и семиотика на
просторот.
12. Методи на учење: фронтална и интерактивна настава, презентации, дискусии,
дебати и други активни методи на учење; практична и теренска настава (музеи,
галерии, локалитети)
13. Вкупен расположлив фонд на време 150 (4+2)

14. Распределба на расположивото време 60 часа настава, 30 часа вежби и 60
часа активности на студентот
теоретска
настава
семинари,
задачи
усна)
од 61 до 70 бода 7 (седум) (D)
19. Услов за потпис и полагање на завршен /
испит
20. Јазик на кој се изведува наставата македонски јазик
наставата
1. А. Серафимова Сликарски висови НИК 2003
(цд-ром) „Лист“
2. М. Медиħ Стари сликарски РЗЗСК 2002
приручници II
3. Н. Бркиħ Иконографија и Богословље 1985
технологија
сликарства
(стр. 28-96)
1. H. Maguire The Icons of Their Princeton 1996
Bodies University
Press
2. B.A. Uspenski Poetika kompozicije. Nolit 1979
Semiotika ikone
(стр. 15-84, 170-240,
277-311)
3.
1. Наслов на наставниот предмет Ликовна семиотика
2. Код ИУ10-З

оддел)
ЕКТС
кредити
предметот
Запознавање на студентите со општите аспекти на ликовната семиотика.
Антрополошки, психолошки и други аспекти на визуелната перцепција,
создавањето на ликовното дело, неговото траење и трансформација. Воведување
во методите на „читање”, анализирање и толкување на семиотичките т.е.
значенските нивоа на ликовните дела.
Реалност - слика - човек. Реалност - ментална слика - ликовно дело. Митска слика.
Дефинирање на елементите на една слика во нивниот семиолошки контекст.
Симбол. Архетипски слики. Создавање, траење, пренесување и трансформации на
сликата во време и простор. - Ликовност - психологија. Функии на ликовното.
Семиотика на човековото тело. Слики на светот - слики на човекот (интеракција;
симболичко доближување и идентификација). Слики на светот (тродимензионални;
дводимензионални; геометризација, зооморфизација и антропоморфизација на
светот). - Семиотика на живеалиштето. Семиотика на артефакти.
работа
усна)
испит
наставата
1. Н. Чаусидис Митските слики на Скопје. 1994
Јужните Словени Мисла
2. Н. Чаусидиси Космолошки слики: Скопје: Н. 2005
Симболизација и Чаусидис
митологизација на
космосот во
ликовниот медиум,
Том 1-2
3. Н. Чаусидис Жената како Скопје: 2007
персонификација на Факултет
просторот за живеење за драмски
// Македонскиот уметности
театар: балкански
контекст, 45 - 101.
1. E. Neumann The Great Mother Princeton 1963
- an analysis of the University
archetype Press
2. C. G. Jung и други Čovjek i njegovi Zagreb: 1987
автори simboli Mladost
3. П. Гиро Семиологија Београд: 1983
XX век
1. Наслов на наставниот предмет Античка уметност во Македонија
2. Код ИУ11-И
оддел)
5. Степен (прв, втор, трет) Прв
ЕКТС
кредити
предметот
Запознавање на студентите со најзначајните уметнички остварувања од античкиот
период од територијата на Р. Македонија. Стекнување на знаења за уметноста во
класичниот, хеленистичкиот и римскиот период, за влијанијата на соседните
култури и нивните уметнички дострели врз развојот на уметноста во античкиот
период на тлото на Р. Македонија.
Појава и развој на античката уметност во Македонија. Први импорти на уметнички
дела од хеленскиот свет. Појава на архитектурата, јавни градби од профан и
сакрален карактер, . Сликани вази од Р. Македонија, камена пластика, теракоти,
применета уметност и уметничко занаетчиство, локална продукција и импорт.
15.2 вежби 15 часови
усна)
наставата
1. В. Битракова Споменици од Скопје 1987
Грозданова хеленистичкиот период
во СР Македонија
2. В. Соколовска Античка скулптура во Скопје 1987
3. Група автори Македонија-уметничко Скопје 1995
наследство
1. Група автори Македонија, Скопје 2014
милениумски факти
2. П.Кузман, Охрид Скопје 2011
Е.Димитрова
3. М.Јованов Античка бронза во Скопје 2008

1. Наслов на наставниот предмет Основи на античката архитектура 2
2. Код ИУ12-И
оддел)
ЕКТС
кредити
предметот
Стекнување знаења за развитокот на античката архитектура. Развивање на
вештината за препознавање на темелните карактеристики на античките
архитектонски споменици, врзани за урбаните и руралните населби, а втемелени
врз искуствата од раноантичкиот период. Запознавање со основни елементи, видови
и форми што ќе им помогне на студентите по археологија и историја на уметноста
во разликувањето на градежните структури и објекти, применувајќи ги овие
сознанија во истражувањата.
Краток преглед на на етрурските населби и архитектура. Организација на урбаните
и руралните населби како и воведување на бројни нови начела на изградба во
Римската империја. Градежни материјали, техники на градење, конструктивни и
декоративни елементи, архитектонски стилови, профани и сакрални градби на
италска почва, во северна Африка, во источните и западните провинции и во
Р.Македонија. Градежните иновации воведени како резултат на турбулентните
времиња во доцноантичкиот период.
(лабораториск,
работа
усна)
наставата
1. J.P. Adam Roman Building: London- 2003
Materials and New York
Techniques
2. И.Микулчиќ Антички градови во МАНУ- 1999
3. A.Boëthius Etruscan and Early New Haven, 1994
Roman Architecture London
1. H.Stierlin The Roman Empire, Tacshen
From the Etruscans to
the Decline of the
Roman Empire
2. M.Suić Antički grad na Golden 2003
istočnom Jadranu marketing,
Tehnička
knjiga,
Institut za
arheologiju,
Zagreb
3. Д.Герасимовска Улогата на Каламус- 2009
живеалиштето во Филозофск
културата на и факултет
живеење низ - Скопје
антиката во РМ
1. Наслов на наставниот предмет Архитектурата кај древните
цивилизации
2. Код ИУ13-И
3. Студиска програма Уметност
оддел)
ЕКТС
кредити
предметот
Запознавање на студентите со појавата и развитокот на населбите и архитектурата
кај древните цивилизации, што оставиле длабок печат врз културното минато во
Евроазија, а особено во медитеранските простори.
Појава на архитектурата и нејзините специфики во Меѓуречјето, населени места,
профани и сакрални објекти. Појава и развитокот на архитектурата во Египет,
населби, профани и сакрални градби. Хетитски архитектонски градби и нивните
специфични белези. Развиток на архитектурата во Бабилонија, Феникија, Канаан,
Палестина и Персија. Населби и архитектонски градби кај егејските цивилизации.
Преглед на древната архитектура во другите предели.
работа
усна)
наставата
1. M.Trachtenberg- Arhitektura: od Građevinsk 2006
I.Hyman praistorije do a knjiga-
postmodernizma Beograd
2. W.Müller-Gunther Atlas arhitekture 1, Građevinsk 2005
istorija graditeljstva od a knjiga-
Mesopotamije do Beograd
Vizantije
3. Ch. Gates Ancient Cities, the Routledge, 2011
archaeology of urban London and
life in the ancient Near New York
East and Egypt, Greece,
and Rome
1. B.Milić Razvoj grada kroz Školska 1994
stoljeća; prapovijest- knjiga-
antika Zagreb
2. Б.Несторовић Архитектура старог Архитекту 1974
века ра старог
века
3. S.Pollock Ancient Mesopotamia Cambridge 2004

University
Press
1. Наслов на наставниот предмет Општа нумизматика
2. Код ИУ14-И
оддел)
ЕКТС
кредити
8. Наставник Д-р Антонио Јакимовски, доцент
предметот
Основни елементи на рана нумизматика, малоазиска и балсканска, методи и
техники на идентификација и научна обработка на нумизматичкиот материјал.
Основни елементи на рана нумизматика, малоазиска и балканска, методи и техники
на идентификација и научна обработка на нумизматичкиот материјал.
Монетоковање на грчките полиси, македонските кралеви и пајонските басилеиуси.
Монетарниот систем на Римската Република и Царскиот период. Ковници,
иконографија на монетите, метали, техники за изработка.
Предавања, семинари, визуелно примање на материјата со посета на соодветни
археолошки локалитети во зависност од можностите
усна)
наставата
1. J. Babelon Anticka numizmatika Beograd 1970
2. Шелдаров, Н. И Кралевите на античка Скопје 1994
Лилчиќ, В. Македонија и нивните
монети во Р. Македонија
3. Петрова, Е. Пајонија Скопје 1999
1. W. Hahn Moneta Imperii Byzantini, Wien 1973
1. Teil von Anastasius
I bis
Justinianus
2. W. Hahn Moneta Imperii Byzantini Wien 1975
2. Teil von Justinus II
bis
Phocas
3. D. R. Sear Greek Coins and ther London 1978
Values, Vol. I; Vol II
1. Наслов на наставниот предмет Средновековна европска уметност 1
Medieval European art 1
2. Код ИУ15-З
4. Организатор на студиската програма Институт за Историја на уметност и
оддел)
5. Степен (прв, втор, трет) 1
6. Академска година/семестар II/III 7. Број на 6
ЕКТС
кредити
8. Наставник Др. проф. Филипова Снежана
10. Цели на предметната програма (компетенции): Студентите да стекнат знаења од
областа на ранохристијанската и протороманичка средновековна уметност со кои
можат самостојно да разликуваат, препознаваат и валоризираат уметнички дела и
дела на применетата уметност изработени во овој период, што може да ги применат
во следење на наставни предмети кои го третираат понатамошниот развој на
европската уметност, како и при изработка на дипломски работи, пишување
рецензии на објавени книги, статии и при едукација.
Пoчеток на средновековна уметност. Ранохристијанската уметност и појавата,
ширењето како и легализацијата на христијанството кое станува државна религија
како основна причина за промена на содржина и иконографијата на уметничките
дела, понатамошна примена на дел од антички традиции во архитектурата
(храмови на анти и триумфални арки и т.н.), илуминацииите (митолошки теми,
цртеч) , скулптурата (саркофази, корнизи, капители и сл.) и уметничките техники.
Источни стилски влијанија, нови иконографски решенија. Катакомбите и нивната
уметност, првите христијански куќи адаптирани за култот, појавата на
ранохристијанската базилика. Гeoграфски и хронолошки преглед: ранохристијанска
уметност во с. Африка, Мала Азија, Сирија и Палестина, Месопотамија, на
Балканот, во делови на Европа во кои функционира западната римска држава.
Христијанизирање на варварите, формирање на нивните држави и расцут на
уметноста. Протороманичка уметност на Балканот и во Европа (лангобардска,
визиготска, меровиншка, каролиншка, отонска уметност, уметноста на Британија,
на централна Европа населена од Словените). Доминантност на црковната
архитектура, појава на монастицизмот во Европа со Св Бенедикт и создавање на
монашките редови. Анонимност на раната уметност. Скрипториуми и уметнички
центри, уметнички влијанија од Византија и Истокот. Дела на применетата
уметност. Најстари зачувани архитектонски планови. Појавата на мозарабската
уметност во Шпанија. Амбициозната културна политика на Карло Велики,
привлекување на учени и влијателни теолози и уметници од цела Европа, т.н.
каролоншка ренесанса. Одразот на локалниот вараварски вкус кон полихромијата и
анимализмот во украсувањето на ракописите, но и фасадите на градбите.
Уметничката дејност на манастирите и културни центри во Ахен, Тур, Регензбург,
Ехтернах, Ремс, Ирска, Ст. Гален во Швајцарија и т.н.

Предавања, вежби, дискусии, индивидуална работа, групна работа, самостојно
учење со консултирање скрипта, литература, интернет дата бази на слики , двд
записи, стручни тв емисии
теоретска
настава
семинари,
задачи
17.1 Тестови Вкупно 70
бодови
усна)
19. Услов за потпис и полагање на завршен нема
испит
20. Јазик на кој се изведува наставата Македонски, англиски
наставата
1. Fridrih Gerke Kasna antika i rano Отокар Novi Sad

hriscanstvo, Кершовани 1973
2. Xavier Berral i The Early Middle Ages Tashen, 1997
Altet, London,
New York
3. Henry Luttihuizen, Medieval Art (2nd Prentice 2006
Dorothy Verkerk edition) Hall, New
Yersey
1. Ingo F. Walther, Masterpieces of Tashen, 2005
Norbert Wolf Illumination Koln
2. Ričard Ranohričanska i Građevinska 2008

Krauthajmer, vizantijska arhitektura Knjiga, a.d.
Slobodan Curčić (1 del) Beograd
3. V. Nicolai, F. Le Catacombe Cristiane Schnell and 1998
Bisconti, D. di Roma Steiner, Cita
Mazzoleni de Vaticano
1. Наслов на наставниот предмет Средновековна византиска уметност
2. Код ИУ16-З
оддел)
ЕКТС
кредити
9. Предуслови за запишување на предметот Да биде ислушан предметот византиска
иконографија и семиотика - вовед
Да се стекнат знаења за научниот пристап во проучувањето и толкувањето на
византиската уметност : споменици, сликари/работилници и стилско-ликовни
тенденции.
Периодизација на византиската уметност (726-1453): стилови, карактеристики,
споменици. Престолничка уметност. Време на иконоборството и иконопоклонство.
Средновизантиска уметнишка продукција: сликарски репрезенти во времето на
Македонската и Комненската династија. Стилскиот плурализам на 13 век.
Доцновизантиска уметничка продукција: сликарски репрезенти во времето на
династијата на Палеолозите. Византиски пројави на Сицилија и во Венеција.
Древноруска уметност: автохтоност и влијанија. Резиме на стилските диверзитети
во византиската уметност од 10 до средината на 15 век.
галерии, локалитети).
14. Распределба на расположивото време 60 часа настава, 30 часа вежби и 60 часа
активности на студентот
работа
усна)
оценка)
19. Услов за потпис и полагање на завршен Услов за потпис: редовно следење на
испит наставата и вежбите; услов за завршен
испит: положен испит византиска
иконографија и семиотика - вовед
наставата
1. V. N. Lazarev Studies in Byzantine Pindar Press 1995
painting (достапна и
на: руски,
италијански и српски
јазик)
2. В. Ј. Ђуриħ Византијске фреске Југославија 1973
у Југославији
3. Lyn Rodley Byzantine Art and Cambridge 1994
Architecture: An University Press
Introduction
4. R. Cormack Byzantine Art Oxford 2003

1. P.A. Underwood The Kariye Djami, New York Press 1966
Vol.1-3
2. Гр. автори Зидно сликарство САНУ 1991
манастира Дечана.
Граћа и студије.
3. A. Serafimova “Beyond the Институт за 2010
Stereotypes: On the старословенска
Stylistic Diversity of култура -
the Byzantine Art in Прилеп
Macedonia from 11th
to 14th Centuries”,
Balcanoslavica, pp.
37-39.
1. Наслов на наставниот предмет Музеологија
2. Код ИУ17-З
3. Студиска програма историја на уметноста

оддел)
6. Академска година/семестар II /III 7. Број на 6
ЕКТС
кредити
предметот
Запознавање со базичните поими, методи и елементите на музеологијата. Музеи во
Македонија и светот. Оспособување со примарните концепти за подготовка на
изложба.
Културна и историска база на музејот. Музеологија, музејски предмет, музеалност,
споменик на културата. Музејот како установа: функционални одделенија и служби,
документација, музејска заштита, музејска комуникација, поделба на музеите.
Музејска изложба: комуникација, принципи, музеографски помагала. Метафизички
аспекти на музејот.

работа
усна)
испит
наставата
1. Н. Чаусидис Музеологија Скопје. 2012
Филозофски
факултет
2. I. Maroević Uvod u Muzeologiju Zagreb: 1993
Zavod za
informacijs
ke studije
3. Ѓ. Миљковиќ Прилог кон Скопје: 1982
историјата на Музеи на
музејското дело на Македони-
територијата на јa
Социјалистичка
Република
1. A. Gob, N. Druge Muzeologija. Istorija, Beograd: 2009
razvoj i savremeni Narodni
izazovi Muzej; Clio
2. П. Вук-Павловиќ Творештвото и Скопје: 1994
музејската естетика Мета
форум
3. Група автори Нова музејска теорија Скопје: 2009
и пракса Нампрес
1. Наслов на наставниот предмет Историја на архитектурата на
2. Код ИУ18-И
4. Организатор на студиската програма Филозофски факултет - Скопје
оддел)
ЕКТС
кредити
8. Наставник Проф. Д-р Сашо Коруновски
предметот
10. Цели на предметната програма (компетенции): Студентите да стекнат основни
познавања од историјата на архитектурата на Македонија преку спознавање на
најзначајните текови и архитектонски остварувања. Стекнатиот квантум на знаења
треба да ги оспособи студентите за теренска или кабинетска работа во соодветните
институции.
11. Содржина на предметната програма: Архитектурата во Македонија во антиката
(станбена архитектура, театри, храмови, терми), Ранохристијанска архитектура
(Стоби, Хераклеја, Лихнид, Баргала), Средновековна архитектура во Македонија
IX-XV век (стилски периоди и споменички микро групи), Исламска архитектурата
во Македонија (џамии, турбиња, текии, анови, амами), Христијанска архитектура
XV-XVIII век (споменички микро групи), Архитектурата во периодот на
преродбата.
12. Методи на учење: Следење на настава, индивидуално учење, индивидуално или
тимско изработување на семинарска работа, презентација
усна)
19. Услов за потпис и полагање на завршен Присуство на часови
испит
21. Метод на следење на квалитетот на Евалуација
наставата
1. Коруновски С., Е. Византиска Детска 2006
Димитрова Македонија Радост
2. Коруновски С., Средновековна Медиа 2013
Е.Димитрова, Македонија: историја принт
С.Грандаковска на уметноста, Македониј
архитектурата и а,
литературата: во универитет
Македонија Евро-
милениумски балкан
културно историски
факти
3.
1. Герасимовска Д. Антички куќи во Скопје 1996
2. - Коруновски Културно наследство ФТУ - 2011
Сашо Охрид
3. Хаџиева- Архитект Андреја Скопје 2001
АлексиевскаЈ,. Дамјанов
Е.Касапова
1. Наслов на наставниот предмет Основи на библиската археологија
2. Код ИУ19-И
Историја на
3. Студиска програма уметноста
Организатор на студиската програма
4. (единица, Институт за историја на уметноста и
односно институт, катедра, оддел) археологија
6. Академска година/семестар 7. Број на 6

II/III ЕКТС
кредити
8. Наставник
Доц. д-р Ирена Теодора
Весевска
9. Предуслови за запишување на предметот
Цели на предметната програма

10. (компетенции):
Запознавање со културниот контекст на Палестина и стекнување основни познавања
за
библиската археологија, преку развивање способност за нејзино критичко
преиспитување.

Историјат, развојни фази, географско – хронолошки распон и терминолошко-
содржински
елементи на библиската археологија, т.е базични теоретско – методолошки
правци.
Најважни локалитети во Палестина. Археологија на градовите и урбанизација.
Предавања со презентации, дискусии,

проекти
Вкупен расположлив фонд на

13. време 2+2
Распределба на расположивото
14. време 150

теоретска
настава

семинари,
тимска
работа
Тест 1: минимум 18 максимум 35


бодови
17.2 Семинарска работа / проект (презентација: писмена и усна) 15 бодови
Критериуми за оценување (бодови /

18. оценка) до 50 бода до 50 бода
од 51 до 60 бода од 51 до 60 бода
19. Услов за потпис и полагање на завршен Редовност во наставата и реализација на

испит
* тековните задолженија
20. Јазик на кој се изведува наставата Македонски
Метод на следење на квалитетот

21. на Евалуација и самоевалуација
наставата
Насло
Р. бр. Автор в Издавач Година
London
1. Aharoni Y The Archaeology of the : 1982
Land of the
Bible SCM Press
London
2. Albright W F The Archaeology of : 1963
Palestin Pengui
e n
Archaeology and the Londo

3. Tubb J N & Bible n 1990
Chapman R L
1. Ben-Tor A (ed) The Archaeology of New Haven: 1993
Ancient Israel Yale

University
Press
2. Connolly P Living in the Time of Oxford: 1983

Jesus of Nazareth Oxford
University
Press
3.
1. Наслов на наставниот предмет Хералдика
Heraldry
2. Код ИУ20-И
оддел)
ЕКТС
кредити
10. Студентите да стекнат знаења од областа на хералдиката како визуелна помош со
коja се разликуваат, препознават грбови, знамиња, печати и останати обележја и
симболи-амблеми на фамилии, кооперации, манастири, гилди, градови, држави,
институции како што се универзитети, библиотеки, и т.н. што ќе може да ги
применат во дообликувањето на знаењата и дополнувањето на сознанијата за
европското сликарство и скулптура и идентификација и датација на портрети, како
и основни познавања на специфичните аспекти на генеологијата и семиологијата во
средновековниот период и времињата кои следат. Ова може да резултира во
дополнување на сознанија за споменици, слики и скулптури со аплицирани
хералдички обележја на нарачувачот или сопственикот на делото-објектот,
пишување статии, изработка на современи хералдички грбови и амблеми на
приватни лица, компании, институции.
11. Дефиниција на хералдиката, причини и време на појава, значење, развој на

правилата, развој по региони во Европа. Првите хералди и најстари грбови.
Хералдиката како визуелно средство за препознавање на личности и институции,
грбовите –симболи на идентитет, ранг, професија, нивната доминантна статичност и
наследност. Најстар хералдички труд со дескриптивен карактер, грбовници. Лични
и институционални грбови. Цивилна хералдика, земен грб, фантастичен грб.
Илирски грбови. Поврзаноста на хералдиката со историјата на уметностa.
Ликовниот аспект на грбовите како декорација во сликарството (ракописи, фрески и
осликување на таваници на благороднички капели) , во рељеф- на градските порти,
замоци и палати, на таписерии во приемните одаи, на надгробни споменици,
мостови, во витраж на градската јавна архитектура и резиденцијални објекти.
Хералдиката денес, анахрони и современа тенденции.

Усвојување знаења преку разбирање, усвојување стручна терминологија и
меморирање на содржини, користење на онлине линкови.
работа
задачи
17.1 Тестови 70бодови
усна)
оценка)
испит
наставата
1. Stephen Slater The Illustrated Book of Lorenz Books London
Heraldry 2003
2. Александар Грбовите на Мисла, 1990
Матковски Македонија Скопје
3. Milosh Ćirić Heraldika 1 (grb, Univerzitet 1983
ilustrovani osnovni Umetnosti u
pojmovi) Beogradu
1. Snezana Filipova Komnenian Heraldry Македонска 2010
and the fresco painting Цивилизација,
in Macedonia, Скопје,
Macedonian Heritage двоброј 36-37
(Македонско
Наследство), 101-124
2. Vujadin Ivanišević Razvoj heraldike u Vizantološki 2004
srednjevekovnoj Srbiji, Institut, SANU
ZRVI XLI, 213- 234,
3. Снежана Студии за Македоника 2015
Филипова Хералдиката во Литера,
1. Наслов на наставниот предмет Средновековна европска уметност 2
(Medieval European Art 2)
2. Код ИУ21-З
оддел)
6. Академска година/семестар II/IV 7. Број на 6
ЕКТС
кредити
8. Наставник Др.проф. Филипова Снежана
9. Предуслови за запишување на предметот Ислушан предмет Средновековна
европска уметност 1
10. Цели на предметната програма (компетенции): Студентите да поседуваат знаења од
областа на средновековна уметност со кои можат самостојно да препознаваат и
валоризираат уметнички дела од развиениот среден век, да усвојат соодветна
стручна терминологија што потоа може да ги применат во изучувањето на
предметите кои временски се надоврзуваат на прегледот на европската уметност ,
како и при изработка на дипломска работа, пишување статии, рецензии на книги и
при едукација.
Појава и развој на романичкиот и готичкиот стил во ликовните уметности на
Европа, Британија и на Балканот, како и во деловите на Византија освоени од
крстоносците, со посебен осврт на задоцнетата појава на романиката во Србија,
Македонија и Грција. Доминација на архитектурата врз другите уметности, и во
нејзини рамки на црковните објекти и религиозни дела. Витражот како нова
техника во сликарството. Француските портали со богати рељефи наспроти
едноставните германски црковни влезови. Италијанските галерии на фасадите,
тосканското обложување на црквите со двобоен мермер, арапското и византиск
овлијание во романиката на јужна Италија. Распростирањето на новите монашки
редови и специфичната архитектура врзана со нив. Промена на анонимноста на
уметноста со готиката. Интензивен развој на применетата уметност преку крстови и
реликвии, доминацијата на таписеријата во световната уметност. Зачувани замоци,
палати и градски јадра. Појавата на готиката со Св. Денис во Париз. Систем на
потпорни лаци, готички лак. Конзервативниот однос кон новиот стил во Британија
и Италија. Ослободување од влијанието на византиската уметност во сликарството
на Италија. Најдолго градените готички катедрали во Европа. Борба за освојување
на висината и англиската "ниска готичка градба." Тореутиката и италијанските
бронзени врати како најава за ренесансните црковни врати, ретките зачувани
примери на дрвени врати од Германија, Италија и Македонија.Улогата и статусот
на уметникот во општеството. Појава на првите универзални уметници,
претходници на ренесансниот гениј.
12. Методи на учење: Предавања, вежби, дискусии, индивидуална работа, групна
работа, самостојно учење со консултирање скрипта, литература, интернет дата бази
на слики , двд записи, стручни тв емисии
теоретска
настава
семинари,
задачи
усна)
оценка)
испит
наставата
1. Rolf Toman Romanesque, Ralf Koln 1997

Architecture, Sculpture, Konemann
Painting
2. Achim Bednorc Gothic, Architecture, Ralf Koln

sculpture, Painting, Konemann 1998,
2004
3. Hans Hoffstater Kasni srednji vek Otokar Rijeka

Keršovani 1968

1. Ingo F., Walther, Masterpieces of Taschen Köln,
Norbert Wolf, Illumination London
2005
2. Filipova ”Romanesque art in Committee Budapest

Snezana, Macedonia, Issues and on Centres -Krakov -
Resources for the Study and Prague,
of Medieval Europe ” Regional 2001, 16-
Associations 18.
of the
Medieval
Academy of
America
3. Филипова Фантастични MN 9, 12-35 Скопје
Снежана фигурални претстави на 1999
декоративната
скулптура во
средновековна
Македонија и споредба
со фантaстиката во
фрескоживописот
1. Наслов на наставниот предмет Историја на Балканот-среден век
2. Код ИУ-И22-З
4. Организатор на студиската програма Институт за археологија и историја на
(единица, односно институт, катедра, уметност-Филозофски факултет-Скопје
оддел)
5. Степен (прв, втор, трет)
ЕКТС
кредити
8. Наставник проф. д-р Тони Филипоски
предметот
Студентите да се стекнат со знаења за историјата на Балканот во средниот век. Да
ги разберат политичките, социјално-економските и културните процеси во
историјата на одделните балкански земји/држави, но и нивните меѓусебни односи
од доаѓањето на Словените (VI век) до нивно паѓање под османлиска власт (XV
век).
Извори и историографија. Старите Словени и нивното населување на Балканот.
Хрватските земји до XII век. Српските земји од VI до средина на XV век. Бугарија
од VII до крајот на XIV век. Босна од XII од XV век. Албанија од XII до XVвек.
Културата на балканските земји во средниот век.
12. Методи на учење: критичко-аналитички; компаративен.
работа
17.1 Тестови до 70 бодови
усна)
19. Услов за потпис и полагање на завршен Редовно и активно следење на
испит наставата
наставата
1. Б. Петровски Историја на Фзф- 2010
балканските земји во Скопје
XIV-XV век
2. Џ. В. А. Фајн Балканот во раниот София 1999
Јуниор среден век (критички
историски преглед од
VI до доцниот XII
век).
История на
3. И. Божилов – В. средновековна Скопје 2015
Гюзелев България VII-XIV век,
т. I
H. Gračanin Kratka povjest Hrvatske

4. za mlade. Knj. I (od
starog vjeka do kraja Zagreb 2006
18. Stoljeca),
5. Група автори Историја српског Београд 1981,
народа, I-II 1982
1. С. Ћирковић Историја Београд 1964
средњовековне
босанске државе
2. И. Божић Албанија и Арбанаси Глас
у XIII, XIV и XV САНУ 1983
веку, 11-112 CCCXXXV
III, књ. 3,
Београд
3. Д. Оболенски Византискиот Скопје 2002
комонвелт. Источна
Европа 500-1453
1. Наслов на наставниот предмет Историја на европската
нововековна уметност во епохата
на ренесансата
2. Код ИУ23-З
(единица, односно институт, катедра, оддел) археологија
ЕКТС
кредити
8. Наставник Проф.д-р Татјана Филиповска
9. Предуслови за запишување на предметот Античка уметност, Средновековна
европска уметност 1
Цели на предметната програма се студентите да стекнат сознанија за ликовниот
аспект на културното наследство на западноевропската цивилизација во периодот
на ренесансата и да добијат визуелни информации за делата и техниките на
најзначајните уметници и спомениците. Исто така тие треба да бидат оспособени
стилски да ја препознаваат уметноста на епохата по региони, но и творештвото на
поединечните автори кои оставиле најсилен печат во рамките на истата.
Историско- политичките прилики во Европа во XV и XVI век, религија,
книжевност и наука. Ликовните уметности и архитектурата од италијанските
раноренесансни ликовни решенија до маниристичките стилски манифестации, како
и северно и централно – европските примери.
12. Методи на учење: Предавања проследени со проекции на визуелниот материјал и
вежби на кои студентите ги презентираат своите трудови (проекти, презентации,
семинарски работи, есеи итн.)
теоретска
настава
задачи
17.1 Тестови 18-35 бодови
усна)
17.3 Активност и учество 0-20 бодови
19. Услов за потпис и полагање на завршен 30 бода
испит
наставата
1. Група автори The Art of the Italian Konemann, 1995
Renaissance, Köln
Architecture*
Sculpture* Painting*
Drawing
2. Група автори The Painting of the Taschen, 1997
Renaissance (Epochs Köln
and Styles)
3. Група автори Sculpture, from the Taschen, 1999
Renaissance to the Köln
present day
1. F. Hartt,, D. G. History of Italian Pearson, 2007 (VI
Wilkins Renaissance Art, Prentice ed.)
Painting, Sculpture, Hall
Architecture
2. J. T. Paoletti, G. M. Art in Renaissance Italy Pearson, 2005 (III
Radke Prentice ed.)
Hall
3. Gert von der Osten, Painting and Sculpure Penguin 1969
Horst Vey in Germany and Books
Netherlands: 1500 -
1600
4. E. Garen Kultura renesanse Nolit, 1982
Belgrad
5. В. Дјурант Ренесанса, Историја Народна 1999
италијанске књига
цивилизације 1304- Алфа
1576 Белград
1. Наслов на наставниот предмет Европската уметност низ призмата
на класичната археологија
2. Код ИУ24-И
ЕКТС
кредити
9. Предуслови за запишување на предметот Историја на античката уметност
Цели на предметната програма се студентите да стекнат сознанија за значењето и
улогата на класичната уметност и археологија во формирањето на европската
култура и ликовно наследство.
11. Содржина на предметната програма: Археолошките истражувања и остатоци како
поттик за создавање во сферата на архитектурата и ликовните уметности од
ренесансата до неокласицистичките тенденции во творештвото на Западна Европа.
Класичните остатоци на Рим во проекцијата на ренесансниот и барокниот стил.
Големата Тура и ископувањата во Помпеја и Херкуланум како вовед кон новата
класицистичка естетика на 19. столетие.
семинарски работи, есеи итн.), проследени со дискусии.
теоретска
настава
задачи
усна)
испит
наставата
1. E. Garen Kultura renesanse Нолит 1982
Белград
2. P. Murray Renaissance Electa 1971

Architecture Editrice -
Milano
3. H. Honour Neo-classicism (Style Penguin 1975
and Civilization) Books
1. D. Irwin Neoclassicism Phaidon 2006
Press,
London
2. Помпеја и њени музеји Вук 1983
(Музеји света) Караџиќ
Београд,
Младинска
књига
Љубљана
3. T. Filipovska “Classical In Systasis, 2013
Archaeologyunder the 22
Auspices of European
Art”
4. Ј.Ј.Winckelmann History of Art of Getty 2006
Antiquty Publication
1. Наслов на наставниот предмет Хералдика во Македонија
(балкански контекст)
Heraldry in Macedonia (Balcan
Peninsula context)
2. Код ИУ25-И
оддел)
ЕКТС
кредити
10. Продлабочување на знаењата од областа на хералдиката на територијата на
Балканот, препознавање грбови, знамиња медаљи, печати и останати обележја и
симболи на феудални фамилии и владари, државни формации кои постоеле на овие
простори, црковни организации, градови, еснафи и т.н. што може да ги применат
во сликарството и идентификација и датација на прортрети, работилници, мајстори.
Случаи на грбови и монограми како замена за грб користени во византиската свера
на влијание, Романија, Грција, како и во црквите во Охрид, Прилеп, Лесново, Старо
Нагоричино и т.н.), и да ги препознаат преку ликовни симболи извезени на облека
и опрема и инсигнии членките на западните благороднички фамилии кои влегуваат
во брак со балкански владари преку ликовни претстави на истите во нашите
споменици (споменици сликани за време на Српската средновековна држава). Да се
запознаат со промените и варијациите на државните грбови на средновековните и
подоцнешните балканските држави, како и најновите промени по распадот на
социјалистичките држави во кои се применувала амблематика, а не хералдика. Да се
запознаат со повторната ренесанса на Херадиката во Македонија преку нејзина
масовна примена во сите области, но и со одстапувањата од правилата заради
недоволно познавање на истите.
11. Грбовите применувани и настанати на територијата на Балканот од средниот век до

денес, симболи на феудални фамилии и владари, државни формации кои постоеле
на овие простори, црковни организации, градови, еснафи и т.н. што се среќававаат
во сликарството а можат да помогнат во идентификација и датација на портрети,
работилници, мајстори. Грбовници рачно сликани или печатени како доказ на
поседување територија или водени од идеја за обединување на Словените на
Балканот. Проблемот на македонскиот грб како територијално обележје и одделни
грбови на локални феудални владари. Грбовникот на Охмучевиќ, влијанието на
Христофер Жефаровиќ и графиката во ширењето на хералдичките грбови.
Влијанието на западната хералдика врз амблемите креирани на територии од
Балканот кои влегуваат во составот на Турција, и оние во склоп на Австро
Унгарското Царство. Социјалистичките грбови и знамиња и амблеми како замена на
хералдичките. Современата примена на хералдиката во Македонија, грбови на
општини, компании, државен грб и ордени, знаме. Ликовни аспекти и одстапувања
кај современите грбови.

Усвојување знаења преку разбирање, усвојување стручна терминологија и
меморирање на содржини
работа
усна)
оценка)
испит
наставата
1. Александар Грбовите на Мисла, Скопје 1990
Матковски Македонија (второ
издание)
2. Драгомир Хералдика и Срби Завод за 2008
Ацовиħ уџбенике,
Београд
3. Снежана Студии за Македоника 2015
Филипова Хералдиката во Литера
1. Snezana Filipova Notes on Miac’s flags Macedonian 2005,
Herald I, 2-6; 2007
Macedonian
Herald II, 5-8
2. Вујадин Развој хералдике у Византолошки 2004
Иванишевић средњевековној Институт,
Србији ZRVI XLI, САНУ,
213- 234 Београд
3. Filipova Snezana Medieval Paintings in Poznan Library 2009
Macedonian Churches
and Applied Arts As
the Echo of the
Heraldic Society
1. Наслов на наставниот предмет Филозофија на религија
2. Код ИУ-Ф26-И
4. Организатор на студиската програма Институт за филозофија
оддел)
ЕКТС
кредити
8. Наставник Доц. д-р Марија Тодоровска
предметот
10. Цели на предметната програма (компетенции): Запознавање на студентите со
теориите за потеклото и за природата на религијата, како еден од фундаменталните
човекови феномени.
11. Содржина на предметната програма: Различните теории за потеклото и за природата
на религијата. Изворите и функцијата на религијата, улогата на религијата во
фундирањето на обичајното право. Значењето на религијата за идентитетот на
човекот и за осмислувањето на неговата позиција во светот. Аниматизам, анимизам,
натур(ал)изам, тотемизам. Теории за светото (односот свето-профано, мана/свето-
табу, ритуали на жртвување). Теории за статусот и значењето на митот. Важноста на
ритуалот во религиозниот култ. Одржувањето на митот и ритуалот преку нивно
трансформирање (митот и обичната сказна, митот во уметноста, ритуалот во
изведувачките уметности, ритуализацијата на секојдневниот живот). Опаѓањето на
важноста на светото во светот и проблемот на нуминозното (светото) во
современиот свет. Религијата и магијата, како и односот на магијата со науката.
Проблемот на (ин)компатибилноста на разумот и верата. Проблемот на
неискажливоста на религиозните емоции. Критики на религијата од деветнаесеттиот
до дваесет и првиот век. Начини на верување и религиско дејствување во
современиот свет.
12. Методи на учење: индивидуален и групен метод. Следење на предавањата;
изработка на есеи и семинарски работи; дискусии на семинарските часови, поврзани
со одредена семинарска работа или однапред поставен проблем за размислување;
приказ на дело релевантно за предметот.
работа
17.1 Тестови Тест 1: минимум 18 максимум 35 бодови
Тест 2: минимум 18 максимум 35 бодови
усна)
оценка)
19. Услов за потпис и полагање на Редовност во наставата и реализација на
завршен испит* тековните задолженија
20. Јазик на кој се изведува наставата македонски јазик (и англиски јазик)
наставата
1. Durkheim, Emile Les formes élémentaires PUF, Paris 1968
de la vie religieuse
2. Ото, Рудолф Светото: за Арс Студио, 2015
ирационалното во Скопје
идејата за
божественото и
неговиот однос со
рационалното
3. Елијаде, Мирча Мит и реалност Арс Студио, 2015
Скопје

1. Тодоровска, Митот како света Филозофски 2015
Марија сказна факултет,
Скопје
2. Денет, Даниел К Разбивање на Арс Студио, 2015
магијата: религијата Скопје
како природен
феномен
3. Тодоровска, Дијаболичната Филозофски 2016
Марија природа на светото факултет,
Скопје
1. Наслов на наставниот предмет Социологија на културата
2. Код ИУ-С27-И
3. Студиска програма Историја на уметност и археологија
4. Организатор на студиската програма Институт за историја на уметност и
оддел)
ЕКТС
кредити
8. Наставник Проф. д-р Антоанела Петковска
предметот
Да се добијат научни и продлабочени сознанија за: природата, структурата,
механизмите на дејствувањето на културните феномени во интеракција со
останатите општествени феномени и динамиката на развојот на културата.

Определба на културата со особен осврт на социолошкиот поим за културата; кус
преглед на социјалната историја на културата (предмодерно, модерно и
постмодерно доба); определба на сродни поими и поделба на културата
(цивилизација, материјална и духовна култура, традиција и прогрес); видови
култура (поткултура, контракултура, масовна култура, елитна култура, народна
култура);елементи на културата; вредности, норми, обичаи; културен идентитет и
културен интегритет; културата и другите општествени феномени; културата и
современите општествени процеси (глобализација, регионализација,локализација);
културна политика, културен менаџмент и маркетинг во културата; културна
продукција и културна репродукција; култура и јазик; култура и комуникација.
12. Методи на учење: фронтална настава, интерактивна настава, работа во групи,

истражувачки активности, практична настава и вежби, настава на терен исл.
работа
усна)
испит
наставата
1. Коковиħ, Драган Пукотине културе Просвета 1997
(Београд)
2. Рејмонд, Културата Култура 1996
Вилијамс (Скопје)
3. Петковска, Есеи од АЗ-БУКИ 2009
Антоанела социологијата на (Скопје)
културата (11 –
127;261 – 279)
1. Шешиќ - Култура Темплум 2003
Драгичевиќ, (Скопје)
Милена.
Стојковиќ,
Бранимир
2. Mulhern, Francis Culture/Metaculture Routledge 2000

London&New (London&N
York, Routledge ew York)
3. Routledge 2005
Jenks, Chris Culture (New York)
4. Анастасова, Современа популарна Центрифуг 2012

Сенка култура а
(Скопје)
1. Наслов на наставниот предмет Средновековна уметност во
Medieval Art in Macedonia I
2. Код ИУ28-З
оддел)
6. Академска година/семестар III/V 7. Број на 6
ЕКТС
кредити
9. Предуслови за запишување на Вовед во историја на уметноста
предметот
10. Цели на предметната програма (компетенции): Стекнување сознанија за културната
историја, уметничките тенденции, ликовните трендови и визуелната естетика на
средновековните сакрални споменици лоцирани на територијата на Р Македонија,
применливи во анализата на одликите и значењето на македонската средновековна
културна ризница.
11. Содржина на предметната програма: Историско-политички контекст на
македонското средновековие - периодизација на уметничката продукција. Општ
осврт врз развојот на македонското средновековно градителство – типологизација и
хронологизација на сакралните градби и нивните архитектонски решенија.
Архитектурата во времето на првиот културен подем на Словените во Македонија.
Средновизантиски градителски матрици. Архитектонска продукција во периодот на
палеологовската уметничка практика. Средновековна декоративна пластика –
програмски, иконографско-стилски и естетски анализи.
работа
усна)
испит
англиски
наставата
1. Е. Димитрова, Средновековна Медиа 2013
С. Коруновски, Македонија, Принт,
Македонија. Скопје
С. Грандаковска,
Милениумски
културно-историски
факти
E. Dimitrova Medieval Macedonia.

S. Korunovski Macedonia. Millenia of Media Print 2017
S. Grandakovska Cultural and Historical
Facts (in English)
2. С. Коруновски, Византиска Просветно 2006
Е. Димитрова Македонија. Историја дело,
на уметноста на Скопје
Македонија IX-XV
век Jaca Book,
S. Korunovski Macedonia. L’arte 2006
Milano
E. Dimitrova medievale
3. П. Кузман, Охрид sub specie Данте, 2011
Е. Димитрова aeternitatis Охрид
P. Kuzman Ohrid Sub Specie Dante, 2017

Aeternitatis Ohrid
E. Dimitrova
1. Б. Тодић, Српско сликарство у Драганић, 1998
доба краља Милутина Београд
B. Todić Serbian medieval Draganić, 1999

Painting. The Age of Beograd
King Milutin (in
English)
2. A. J. Wharton Art of Empire. Painting Pennsylvani 1988
and Architecture of a State
Byzantine Periphery University
Press
3. S. Korunovski, Painting and Kalamus 2011
E. Dimitrova Architecture in
Medieval Macedonia
1. Наслов на наставниот предмет Историја на европската
нововековна уметност во епохата
на барокот
2. Код ИУ29-З
ЕКТС
кредити
9. Предуслови за запишување на предметот Историја на европската нововековна
уметност во епохата на ренесансата
аспект на културното наследство на западноевропската цивилизација во епохата на
барокот и да добијат визуелни информации за делата и техниките на најзначајните
уметници и спомениците. Тие треба да бидат оспособени стилски да ја
препознаваат уметноста на епохата по региони, но и на творештвото на поединечни
автори кои оставиле најсилен печат во рамките на истата.
Историско- политичките прилики во Европа во XVII и XVIII век, религија,
книжевност и наука. Ликовните уметности и архитектурата во епохата на барокот.
Контрареформацијата и нејзините импликации врз создавањето на барокниот стил.
Антибарокната уметност во протестантска Европа. Рококо стилот, неговата
распространетост, карактеристики и претставници.
теоретска
настава
задачи
усна)
испит
наставата
1. A. Prater, H. Bauer Painting of the Taschen, 1997
Baroque, (Epochs and Köln
Styles)
2. Група автори Sculpture, from the Taschen, 1999
Renaissance to the Köln
present day
3. G. Bazin Barok i rokoko Jugoslavija, 1975
Svet umetnosti Beograd
1. M. Craske Art in Europe 1700 - Oxford 1997
1850 University
Press, New
York
2. R. H. Fuchs Duch painting Thames and 1996
Hudson,
London
3. M. Levey Rococo to Revolution Oxford 1966
University
Press
4. R. Toman (ed.) Baroque Konemann 2004
Architecture-Sculpture-
Painting
1. Наслов на наставниот предмет Методологија на историјата на
уметност
(Methodology of Art History)
2. Код ИУ30-З
ЕКТС
кредити
10. Цели на предметната програма (компетенции): Запознавање со развојот на
Методологијата како дисциплина и истражувачите кои придонеле за проширување
на областа, поимите и методите. Развивање на вештини на интерпретација и
презентирање на ликовните дела според утврдени стандарди и методи, кои
подразбираат оспособеност на студентот да пронајде соодветна литература за
проблемот што го анализира и проучува , да ја користи и цитира истата, како и да
знае да направи стручен опис во склоп на инвентарна книга, извештај или конкурс,
елаборат, проект, потоа презентација на делото од сите стручни аспекти, подготовка
на текст за каталог, или лична карта, како и датотека за одделни споменици,
примена на методот на аналогија, компарација и стилска класификација. Со
запознавање и анализирање на различните методолошки пристапи студентот се
стекнува со способност критички да размислува при интерпретацијата на
уметничките форми, дела и процеси, и да проникне во суштината на научното
познание, така усвојувајќи ги неговите хумани вредности.
11. Содржина на предметната програма:Појава на методологијата на историјата на
уметност. Првите колекционери, збирки и музеи. Најраширена дефиниција или
традиционално сваќање на методологијата. Улогата на Винкелман, Виенската
школа, придонесот на Кондаков, Покровски, Лазарев, Панофски, Грабар,
Бјалостоцки, Беквит, Талбот Рајс и д.р. во развојот на Методологијата, нејзините
области на проучување и методи. Област на методологијата форма и содржина во
уметноста, визуелна перцепција, валоризација на дело, поим оригиналност. Појава
на одделни методи на анализа на уметничко дело-историски, иконографски,
иконолошки, компаративен, стилски, дискурзивна анализа и т.н. Делови на научен
и стручен труд, начин на цитирање на монографии, трудови во научно списание,
енциклопедии, речници, онлине литература и т.н. Современи светски и национални
истражувачи и стручна референтна литература. Стручна терминологија. Стручни
библиотеки и онлајн датотеки, сајтови.
12. Методи на учење: Предавања, вежби, дискусии, индивидуална работа, групна
работа, самостојно учење со консултирање скрипта, литература, интернет дата бази
на слики , двд записи, стручни тв емисии
теоретска
настава
семинари,
задачи
усна)
испит
20. Јазик на кој се изведува наставата Македонски, англиски ,српски
наставата
1. Ervin Panofsky Meaning in the Visual Princeton 1981
Arts (заклучок) University
Press,
2. Роберт Вилијамс Теорија на уметноста Европа 92 2014

–Кочани
3. Andre Grabar Christian Iconography Princeton 1968

University
Press
1. Ото Бихаљи Ревизија на Скопје 1986
Мерин уметноста
2. Anna D” Alleva Methods and Theories Laurence 2015
of Art History King
Publishing,
London
3. urednik: A. Leksikon ikonografije, Sveučilišna 1985
Badurina liturgike i simbolike Naklada
zapadnog kršćanstva Liber,
Zagreb,
Kršćanska
sadašnjost,
Zagreb,
Institut za
povijest
umjetnosti,
Zagreb
Ранохристијанска археологија
1. Наслов на наставниот предмет 1
2. Код ИУ31-И
Организатор на студиската програма Институт за историја на
4. (единица, уметноста и

ЕКТС
кредити
Доц. д-р Ирена Теодора Весевска

Стекнување на научни и продлабочени сознанија за периодот на оформувањето
и
прифаќањето на христијанското учење; развивање вештини за анализа на
материјалните
артефакти инспирирани од него, како и на специфичната уметничка продукција, врз
чија
основа се гради средновековната култура.

Презентации, дискусии, проекти

13. време 2+2
Распределба на расположивото
14. време 150


работа



бодови

18. оценка) до 51 бода 5 (пет) (F)
6 (шест)
од 51 до 60 бода (Е)
8 (осум)
од 71 до 80 бода (C)
10 (десет)
од 91 до 100 бода (А)
Услов за потпис и полагање на завршен

19. испит* Редовност во наставата и реализација на
тековните задолженија
Метод на следење на квалитетот на Евалуација и

21. наставата самоевалуација

Скопј
1. Димитрова Е. Најстарите е 1993
христијански симболи
Ранохристијанска Скопј
2. Лилчиќ В. црква е 2003
Early Christian Harmondswort

3. Krautheimer R. and h 1965
Byzantine Architecture
Early Christian
1. Lowden J. and New York 1997
Byzantine Art
2. Mancinelli F. The Catacombs of Rome Firenze 1999

1. Наслов на наставниот предмет Средновековни ризници
Medieval treasuries
2. Код ИУ32-И
4. Организатор на студиската програма (единица, Институт за Историја на
односно институт, катедра, оддел) уметност и археологија
ЕКТС
кредити
Способност да се препознае функцијата и време на изработка на предмети кои се дел
од колекциите на светските музеи, црковни ризници и приватни колекции, нивната
улога во литургија или световен ритуал, аудиенција, крунисување, погребување,
венчавање, верификување (печати). Препознавање на техники со кои е изработен
предметот, ранг на носителот или нарачувачот. Запознавање со ризниците на
светските музеи и престижните предмети кои ги чуваат. Запознавање и рангирање на
предметите од домашните црковни и музејски колекции и збирки и нивна генерална
хронолошка и функционална рамка.
11. Содржина на предметната програма
Средновековна европска уметничка обработка на метали, керамика, камен, стакло,
коска и полускапоцени и скапоцени камења, бисери, текстил и кожа е спој на неколку
ликовни уметности и занаетчиски техники. Делата кои се произведени на овој начин
припачаат на применетата уметност и денес се дел од црковни или музејски ризници,
или во приватен посед на благородници и владари. Во склоп на наставата се
проучуваат врвни дела нарачани од црковни и световни владари, како знак на
престиж и важност -ранг на личност што ги поседува, односно на црква, капела и
градба во која се изложени. Работени според уметнички цртежи и макети, односно
дизајн направен од уметници а реализирани од уметници или занаетчии во скапоцени
материјали, и најчесто со техники на лиење, филигран, калапење, резбарење, емајл,
витраж, во мозаик, тие преставуваат уникати кои ја покажуваат и модата на времето и
безвременскиот дизајн на престижните и скапоцени уметнини. Некои се во функција
на инсигнии (вази, оружје, копчи и копчиња, накит), со претстави на сцени, митски
суштества, фантастични животни, светци-апликации, лиени и калапени за војна
опрема, садови и предмети од керамика, метал, стакло, порцелан, во функција на
литургиски предмети, антепендиј, цибориуми, преносни олтари, реликвијари, корици
на литургиски книги, калежи, крстови, црковен мобилиар, ампули, распетија, рамки
на икони. Текстил, печати, појаси, копчиња. Акцентот на проучување е врз
иконографијата на композициите, претставените фигури и декоративните мотиви и
шеми, античките и нови предлошки и композиции, аналогиите во декорацијата во
визуелните уметности. Најзначајни уметнини. Предмети кои се еклектички-
претопени и преработени (круна на Св Стефан, Будимпешта, скапоцени корици на
книги од Отонски период, блага од ризниците на Св Марко, Венеција и катедралата
во Монца, на Виенскиот Музеј за историја и уметност, колекцијата на британскиот
двор, катедралата во Келн, Св. Денис во Париз, Лувр и т.н.). Изгубени реликвии и
блага ограбени за време на воени дејствија (Капелата на Св. Крст близу Прага,
ограбена од Хитлер, гробот на Карло Велики, испразнет од Наполеон и т.н.).
12. Методи на учење: Предавања, вежби, дискусии, индивидуална работа, групна работа,
самостојно учење со консултирање скрипта, литература, интернет дата бази на слики ,
двд записи, стручни тв емисии
15. Форми на наставните активности 15.1 Предавања – теоретска 30 часови
настава
работа
17. Тестови 70 бодови
1
17. Семинарска работа / проект (презентација: писмена и усна) 15 бодови
2
17. Активност и учество 20 бодови
3
испит
наставата
22. Задолжителна литература
1
Р. Автор Наслов Издавач Годин
бр а
.
1. Fleming, John and Hugh Dictionary of the Harper and 1977
Honour Decorative Arts Row, New
York
2. Ed. Martina Bagnoli, Treasures of Heaven British 2011
Holger Klein, Grifith Museum,
mann, James Robinson London
3. Magnus Backs, Umjetnost u slici, Отокар 1987
Regine Dölling Nastajanje Evrope, II Кершовани
Опатија
22. Дополнителна литература
2
Р. Автор Наслов Издавач Година
бр
.
1. http://digital.library.wisc. Digital Library for the Metropolita 2010/11
edu/1711.dl/DLDecArts Decorative Arts and n Museum
Material Culture, of Art
American decorative arts
collection
2. Group of authors Relics of the Past Benaki 2011
Museum,
Athens
3. Г. Кубах Каролиншка и Отонска Нови Сад, 1973
уметност
1. Наслов на наставниот предмет Ренесансната и барокна уметност
на Балканот
2. Код ИУ33-И
ЕКТС
кредити
уметност во епохата на ренесансата
аспект на културното наследство на Балканот кое настанало под влјание на
западноевропската цивилизација во периодот на новиот век и да добијат визуелни
информации за делата и техниките на најзначајните уметници и спомениците. Тие
треба да бидат оспособени стилски да ја препознаваат уметноста на епохата,
регионите, но и на поединечните автори кои оставиле најсилен печат во рамките на
истата.
Готичко – ренесансни стилски рефлексии во градителството и ликовната уметност
во Хрватска и Словенија и доминантното влијание на Венеција долж јадранскиот
брег. Барокот и рококото на територијата на Хрватска и Словенија. Италијанско –
германските влијанија и најзначајните домашни и странски уметници и нивните
остварувања.
теоретска
настава
задачи
усна)
испит
наставата
1. Група автори Renesansa u Hrvatskoj Jugoslavija
i Sloveniji, Umjetnost Beograd,
na tlu Jugoslavije Spektar
Zagreb,
Udružene
komune
Mostar
2. Група автори Barok Jugoslavija
Umjetnost na tlu Beograd,
Jugoslavije Spektar
Zagreb,
Udružene
komune
Mostar
3. K. Prijatelj Dalmatian Painting of Udruzeni 1983
the 15th and 16th izdavači
Centuries Hrvatske,
Zagreb
1. C. Fisković Juraj Dalmatinac Zagreb 1963
2. N. Šumi Po poti baročnih Ljubljana 1992

spomenikov Slovenije
3. M. Lipoglavšek Baročno stropno Viharnik: 1996
slikarstvo na Znanstveni
slovenskem in štitut
Filozofske
fakultete
4. P. Marković, J. Renesansa I renesanse Institut za 2008
Gudelj (ur.) u umjetnosti Hrvatske povjest
umjetnosti u
Zagrebu
Наслов на наставниот предмет Византиски културно-уметнички
1. комонвелт
2. Код ИУ34-И
3. Студиска програма Историја на уметноста (Листа на
УКИМ)
ЕКТС
кредити
9. Предуслови за запишување на предметот /
10. Цели на предметната програма (компетенции): Да се стекнат продлабочени
интердисциплинарни сознанија за Византија како културно-општествен феномен,
во кој активен и перманентен чинител е словескиот свет, при што ќе биде нагласен
придонесот на оваа цивилизација врз европската културна историја на средниот
век.
11. Содржина на предметната програма: Христијанството како општествено уредување.
Јустинијаново време: крај на христијанската антика. Иконоборечка криза и
заокружување на византискиот ликовен концепт. Јустинијана Прима - Самоилова
патријаршија - Охридска архиепископија. Мисијата на светите Кирил и Методиј:
контроверзи и придонеси. Феноменот акултурација. Македонска ренесанса:
историски состојби, карактеристики и ликовни репрезенти. Аргументи за
комненскиот хуманизам. Палеологовска класика. Феномен наречен македонски
стил. Балканот и Источниот Медитеран: трансмитери на цивилизациски вредности
од Исток (Византија) кон Запад (Европа).
12. Методи на учење: фронтална и интерактивна настава, дијалог, дискусија, дебата,
практична и теренска настава (музеи, галерии, локалитети)
15. Форми на наставните активности 15.1 Предавања – 30 часa
теоретска
настава
15.2 Вежби 30 часа
семинари,
16. Други форми на активности 16.1 Проектни задачи 30 часа
16.2 Самостојни 30 часа
задачи
16.3 Домашно учење 30 часа
усна)
испит
наставата
1. R. Cormack Byzantine Art Oxford 2003
2. L. Rodley Byzantine Art and Cambridge 1996
Architecture: University
An Introduction Press
3. А. Серафимова, В. Христијански УНЕСКО- 2009
Поповска- споменици Венеција и
Коробар, Ј. Управа за
Тричковска, М.М. заштита на
Машниќ културното
1. Д. Оболенски Византијски Просвета - 1991
комонвелт. pp. 243- СКЗ
445.
2. J. W. Janson, “Vizantiska umetnost” Jugoslavija 1975
vo: Istorija umetnosti,
pp. 169-183
3. Темаски зборник Ликовната уметност МАНУ 2010/11
на почвата на (уредник:
Македонија од IX до акад. Г.
крајот на XIX век, кн. Старделов)
20-21
1. Наслов на наставниот предмет Средновековна уметност во
Medieval Art in Macedonia II
2. Код ИУ35-З
оддел)
6. Академска година/семестар III/VI 7. Број на 6
ЕКТС
кредити
предметот
10. Цели на предметната програма (компетенции): Стекнување сознанија за одделните
уметнички споменици од средновековниот период создадени на територијата на Р
Македонија, применливи во анализата на одликите и значењето на македонската
културна ризница.
11. Содржина на предметната програма: Карактеристиките на ликовното творештво во
периодот IX – XV век – вовед. Хронологизација на стиловите – настанок, развој и
еманација на естетските одлики на фрескосликарството во средновековната епоха.
Хронолошки преглед на фрескоансамблите креирани од средината на IX век до
20тите години на XV столетие – анализа на програмата, иконографијата и нивните
стилско-ликовни квалитети. Средновековен иконопис и книжевна илуминација.
Ликовни ателјеа, зографи, стилски идиолекти, визуелна естетика.
работа
усна)
испит
англиски
наставата
факти

S. Grandakovska Cultural and Historical
Facts (in English)
Македонија. Историја дело,
Е. Димитрова на уметноста на Скопје
век Jaca Book,
Macedonia. L’arte Milano
S. Korunovski 2006
medievale
E. Dimitrova
3. П. Кузман, Охрид sub specie Данте, 2011
Е. Димитрова aeternitatis Охрид
P. Kuzman Ohrid Sub Specie Dante, 2017

E. Dimitrova Aeternitatis Ohrid

1. Б. Тодић, Српско сликарство у Драганић, 1998
доба краља Милутина Београд
B. Todić Serbian medieval Draganić, 1999

Painting. The Age of Beograd
King Milutin (in
English)
Press
3. S. Korunovski, Painting and Kalamus 2011
E. Dimitrova Architecture in
Medieval Macedonia
Наслов на наставниот предмет Национална уметност во турскиот

1. период
2. Код ИУ36-З
ЕКТС
кредити
9. Предуслови за запишување на предметот Да биде ислушан предметот
средновековна византиска уметност
Да се стекнат знаења за научниот пристап во проучувањето и толкувањето на
уметничката продукција во источнохристијанскиот дел на Балканот, со посебен
акцент на Македонија, помеѓу 1453 и 1912 година за време на таканаречениот
туркократски период.
Периодизација на поствизантиската уметност (15-18 век): црковни институции,
државни формации. Балкански уметнички состојби.: Влахија и Молдавија, Бугарија,
подрачјето на Пеќската патријаршија по Обновата (1557), континентална Грција
(Метеори и Мистра) и островите. Улогата на Света Гора, Русија, Крит и Венеција.
Периодизација на поствизантиска уметност во Македонија (15-18 век). Сликарски
ателјеа во 15 век (охридско-костурски) и во 16 век (Јован од Грамоста и Онуфриј
Аргитис). Линотопска сликарска школа. Манастирски комплекси и сликарска
активност во 17 век. Сликарски работилници и авторски имиња од 18 век: дела во
иконопис и живопис.
Феноменолошките аспекти на левантскиот барок и неговиот одраз во уметноста.
Одразот на преродбенско-национални тенденции во уметноста:
сликари/ателјеа/дела. Од профанизација до реализам.
галерии, локалитети).
теоретска
настава
семинари,
задачи
усна)
19. Услов за потпис и полагање на завршен Услов за потпис: редовно следење на
испит наставата и вежбите; услов за
завршен испит: положен испит
средновековна византиска уметност
наставата
1. А. Николовски Студии за Каламус 2010
доцновизантискиот и
периодот на
Преродбата (XIX век)
2. A. Serafimova Madiaeval Painting in Ministry of 2000
Macedonia (9 -18 C.), Information
th th
pp. 91-125.
3. В. Поповска- Иконописот во Охрид Култура 2005

Коробар во 18 век
4. Ц. Грозданов Уметноста и МАНУ 2004
културата на 19 век
во Западна
1. А. Серафимова Кучевишкиот НИК 2005
манастир Свети „Лист“
Архангели
2. M. Chatzidakis Études sur la peinture Ashgate 2007²
postbyzantine Publishing,
Limited
(достапна и на
англиски)
3. M.M. Garidis La peinture murale Eкdotiki 1989
dans le monde Athenon
orthodoxe après la
chute de Byzance
(1450-1600) et dans les
pays sous domination
étrangère
1. Наслов на наставниот предмет Историја на европската уметност
на XIX век
2. Код ИУ37-З
ЕКТС
кредити
уметност во епохата на ренесансата,
Историја на европската нововековна
уметност во епохата на барокот
аспект на културното наследство на западноевропската цивилизација во периодот
на XIX век и да добијат визуелни информации за делата и техниките на
најзначајните уметници и спомениците. Тие треба да бидат оспособени стилски да
ја препознаваат уметноста на епохата, регионите, но и на поединечните автори кои
оставиле најсилен печат во рамките на истата.
Историско – политичките прилики и книжевноста во Европа во XIX век и нивната
рефлексија на планот на ликовното. Француската буржоаска револуција како
генератор на промените. Франциско Гоја и неговата уметничка визија меѓу барокот
и романтизмот. Европа од неокласицизмот до современите стремежи во уметноста.
теоретска
настава
задачи
усна)
испит
наставата
1. J. Schultze, A. Evropa od klasicizma Otokar 1979
Schug do suvremenih Keršovani,
stremljenja Rijeka
2. R. Rosenblum, H. 19th-Century Pearson 2005
W. Janson Prentice (1984)
Hall, New
York
3. Petra ten- Ninteenth- Century Pearson 2006 (2nd
Doesschate Chu European Art Prentice ed.)
Hall, New
York
1. D. Irwin Neoclassicism Phaidon 2006
Press,
London
2. F. Novotny Painting and Sculpture Penguin 1970 (2nd
in Europe 1780 - 1880 Books ed.)
3. J. Munro French Impressionists Cambridge 2003
University
Press
4. С. Ф. Ајсенман Уметноста во Кочани 92 Кочани
деветнаесеттиот 2014
век, критичка
историја
Ранохристијанска
1. Наслов на наставниот предмет археологија 2
2. Код ИУ38-И
Организатор на студиската програма

4. (единица, Институт за историја на уметноста и

ЕКТС
кредити
Доц. д-р Ирена Теодора
Весевска

Стекнување на научни и продлабочени сознанија за периодот на
оформувањето и
прифаќањето на христијанското учење; развивање вештини за анализа на
материјалните
артефакти инспирирани од него, како и на специфичната уметничка продукција, врз
чија
основа се гради средновековната култура.

Доцноантички провинции на територијата на РМ. Епископи од овие простори
споменати во
изворите. Ранохристијански објекти во РМ по градови: Скупи, Стоби, Баргала,
Лихнид,
Хераклеја Линкестис.

Предавања со презентации, дискусии,
проекти

13. време 2+2
14. Распределба на расположивото 150

време

работа


бодови

18. оценка) до 51 бода 5 (пет) (F)
6 (шест)
7 (седум)
од 61 до 70 бода (D)
8 (осум)

испит* на
тековните задолженија
Метод на следење на квалитетот на

21. наставата Евалуација и самоевалуација
1. Димитрова Е. Керамичките релјефи Скопје 1993

од Виничкото Кале
2. Алексова Б. Loca Sanctorum Скопје 1995
Macedoniae, култ на
мартирите во
Македонија од IV до IX
век
3. Битракова – Старохристијански Охрид 1975

Грозданова В. споменици во охридско
Базиликата Де
1. Манева Е. од Лихнид 7, 1989
Хераклеја Линкестис Охрид
2. Братож Р. Ранохристијанската Македонско 2000

црква во Македонија и Наследство
нејзините односи со
Рим 13, Скопје
Ранохристијанска
3. Лилчиќ В. црква Скопје 2003
1. Наслов на наставниот предмет Идеологија, политика и уметност во
средновековна Македонија
Ideology, Politics and Artistry in
Medieval Macedonia
2. Код ИУ39-И
оддел)
ЕКТС
кредити
предметот
10. Цели на предметната програма (компетенции): Стекнување сознанија за
историскиот развој на средновековното културно наследство на Р Македонија во
контекст на историските, социјалните и политичките прилики кои се рефлектирале
во визуелната сфера на уметничкото творештво преку специфични и за
македонската територија автентични програмски, иконографски и ликовни одлики.
11. Содржина на предметната програма: Идеолошки основи на ликовното творештво во
сферата на средновековното монументално сликарство создадено на територијата
на Р Mакедонија. Улогата на држава и црквата во креирањето на ликовни ансамбли
со идеолошки и политички пораки. Значењето на ктиторите во конфигурацијата на
програмските и иконографски одлики на фрескоаранжманите од XI до XV век.
Ктиторските композиции и нивниот иконографски, ликовен и естетски асамблаж.
теоретска
настава
(лабораториски
, аудиториски),
семинари,
задачи
задачи
учење
усна)
испит
англиски
наставата
факти
Cultural and Historical
S. Grandakovska
Facts (in English)
Е. Димитрова Македонија. Историја дело,
на уметноста на Скопје
век Jaca Book,
S. Korunovski Macedonia. L’arte 2006
Milano
E. Dimitrova medievale
3. Е. Димитрова, Матка. Културно Данте, 2011
В. Лилчиќ, наследство Охрид
К. Антевска,
А. Василески
E. Dimitrova, Matka. Cultural Dante, 2017

Heritage Ohrid
V. Lilcic-Adams,
K. Antevska,
A. Vasileski

1. E. Dimitrova, The Portal to Heaven. University 2007
Reaching the Gates of of Niš,
Immortality, Niš &
Byzantium. Collection
of scientific works V,
Press
3. E. Dimitrova V. I. Personalities in Faculty of 2015
Medieval Macedonia, Philosophy,
Folia Archaeologica Skopje
Balcanika III
1. Наслов на наставниот предмет Методолошки практикум
(Methodological practicum)
2. Код ИУ40-И
4. Организатор на студиската програма (единица, Институт за Историја на
односно институт, катедра, оддел) уметност и археологија
ЕКТС
кредити
9. Предуслови за запишување на предметот- Ислушан предмет Методологија
на историја на уметност
10. Цели на предметната програма (компетенции): аналитички размислувања за
уметноста, внимателно гледање и запазување на детали и анализирање на ликовниот
феномен. Стекнување со вештини за академско пишување. Практична примена на
знаењата стекнати во наставата од историја на уметност, обогатување на стручната
терминологија со користење стручни и општи лексикони.
11. Содржина на предметната програма: методолошкиот пристап во историјата на
уметност како многу важен сегмент од соодветната стручна валоризација на
уметнсота. Задавање на работна задачи (семинарска работа, есеј, презентации,
каталог, интервју, библиографија, биографија, елаборат, дипломска работа и т.н.)..
Подготовка за изработка на студентски и стручен труд. Формулирање/
идентификување на тема за научно истражување. Објаснување на нејзините основни
делови, правење на концепт, разработка, аргументација. Користење научни извори за
обработка на темата; работна и стручна библиографија. Планирање и организирање
на научниот труд; пишување и документирање на трудот. Најраспространети начини
на цитирање. Научен заклучок- резиме. Вежби како критички да се чита и користи
стручен и научен труд, како да се спроведе истражување–дискусија и практикување.
Практична примена на главните методи на историјата на уметност- преку примена
врз ремек дела од различни периоди и автори,. Препознавање на атипични и
вообичаени иконографски решенија, стилски диференцијации, иконолошка анализа,
компаративно следење на една тема во различни стилски периоди или во ист стилски
период обработена од различни автори. Користење референтна литература,
монографски изданија, лексикони и енциклопедии, прирачници, периодика и
капитални изданија од областа на историјата на уметност. Развивање на вештини на
дексрипција, интерпретација, валоризација и аргументирано научно излагање според
утврдени стандарди. Најпознати издавачки куќи, библиотеки, онлине извори .
Најпознатите преставници на Методологијата: Пановски, Лазарев, Бјатостоцки,
Грабар, Беквит, Краутхајмер, Чурчиќ и т.н. Значењето на уметничката критика.
Правење документација за едно дело. Изготвување библиографија на тема, автор,
споменик. Интернет пребарување на библиографија и база на податоци, он лајн
музејски колекции и библиотеки.
12. Методи на учење: учење во библиотека, посета на институции на култура- галерии,
споменици, музеи, тематски изложби, користење на стручни лексикони, стручни двд,
книги и онлине датабази, правење пп презентации, 3-Д реконструкции, можни
реконструкции каде недостига дел од уметничко дело-елемент. Пишување критика и
студенткси труд.
настава
15.2 Вежби (лабораториски, 15 часови
аудиториски), семинари,
16.2 Самостојни задачи, 30 часови
изработка на
библиографија,
терминолошки речник
17. Тестови 70 бодови
1
17. Семинарска работа / проект (презентација: писмена и усна) 15 бодови
2
17. Активност и учество 20 бодови
3
испит
20. Јазик на кој се изведува наставата македонски, англиски
21. Метод на следење на квалитетот на наставата Евалуација и самоевалуација
22. Задолжителна литература
1
бр.
1. Jacqueline Chanda Art History ART Sep.,
Inquiry Education, 1998
Methods: 17-24, Vol.
Three 51, No. 5
Options for
Art Education
Practice
2. Eric Fernie (selection Art History Phaidon 2010
&commentary) and Its
Methods
3. Pächt, Otto The Practice New York: 1999

of Art Harvey
History: Miller
Reflections
on Method
22. Дополнителна литература
2
бр
.
1. Виолета Панзова Науката како ФЗФ Скопје 2003
занает
2. Dictionary of AHWA
http://www.dictionaryofarthistorians Art Historians Association
.org/
3. Виолета Панзова 2011 Прирачник за Филозофски 2013

изработка на факултет
студентски (Скопје)
трудови
1. Наслов на наставниот предмет Современа светска уметност 1
2. Код ИУ41-З

(единица, односно институт, катедра, археологија; Философски факултет;
оддел) ИКУМ во Скопје
6. Академска година/семестар IV/VII 7. Број на 6

ЕКТС
кредити
8. Наставник д-р Небојша Вилиќ, ред. проф.

предметот
10. Цели на предметната програма (компетенции): Студентот да стекне знаења за

развојот и главните карактеристики на правците во светската уметност во 19 и 20
век.
11. Содржина на предметната програма: Уметноста и нејзината автономија:

Модерниот проект и уметноста на модернизмот: дефинирање на улогата на
уметникот и уметноста во општеството; Индивидуалното и неговиот премин кон
субјектното; Реализмот и фотографијата – изгубениот натпревар на
артефициелното со механичкото; Светот и природата како впечаток:
импресионизам; Декомпонирање и пре-компонирање на компактноста на
композицијата – измите на постимпресионизмот: поинтилизам (дивизионизам);
Винсент ван Гог, Пол Гоген; Пол Сезан; Отпечатокот на субјектното – фовизам и
експресионизам: Анри Матис и фовизмот; германскиот експресионизам; Групата
„Мост“; Групата „Синиот јавач“; Уметноста на модернизмот; Авангардните
делувања на почетокот на 20 век - рушење на традицијата – Пабло Пикасо и Жорж
Брак – кубизам, дадаизам, лучизмот (рејонизмот) на Михаил Ларионов и Наталија
Гончарова, конструктивизмот на Владимир Татљин; Беспредметна уметност –
апстракцијата на Василиј Кандински, супрематизмот на Казимир Маљевич,
неопластицизмот на Пит Мондријан; футуризам, надреализам, ониризам, магичен
реализам, метафизичко сликарство; Ангажираната уметност: социјалната
уметност и „Новата стварност“; Nazi-Kunst и уметноста на социјалистичкиот
реализам.
12. Методи на учење: интерактивен

теоретска
настава

задачи

задачи

учење
17.1 Редовно следење на часовите макс. 45 бодови
17.2 Семинарска работа (писмена) макс. 25 бодови
17.3 Завршно оценување макс. 30 бодови
19. Услов за потпис и полагање на завршен – редовност на настава (не повеќе од

испит 3 изостаноци)
– освоени најмалку 51 бодови од
тековното оценување
21. Метод на следење на квалитетот на интерактивен

наставата

1. Argan, Đulio Karlo i Moderna umetnost 1770- Beogra 2004
Akile Bonito Oliva 1970-2000. Tom 1-2 d: Clio.
2. Stangos, Nikos (ed.) Concepts of London & 1994

Modern Art. New York:
From Futurism Thames and
to Hudson.
Postmodernism.
3. Трифуновиќ, Лазар Сликарски правци на Скопје: 2007

ХХ век. Табернакул

1. Harrison, Charles and Art in Theory 1900-1990. An Oxford, UK & 1992
Paul Wood (Eds) Anthology of Changing Cambridge,
Ideas. USA:
Blacwell.
2. Stiles, Christine and Theories and Documents of Berkely, Los 1996

Peter Selz (Eds) Contemporaryy Arts. Angeles,
London:
University of
California
Press.
3. Šuvaković, Miško Pojmovnik suvremene Zagerb - 2005

umjetnosti. Ghent:
Horetzky -
Vlees ‘ Beton.
1. Наслов на наставниот предмет Современа македонска уметност 1
2. Код ИУ42-З


ЕКТС
кредити

предметот

развојот и главните карактеристики на правците во светската уметност во втората
половина на 20 век.
11. Содржина на предметната програма: Просветителските и преродбенските импулси

во македонската уметност: Папрадишки, Ванѓелковиќ, Зографски. Особености на
архитектурата во 19 век – Андреј Дамјанов. Основоположници на модерната
уметност: Мартиноски, Личеноски, Коџоман, Тодоровски. Уметноста на НОВ и
Револуцијата.
12. Методи на учење: интерактивни

теоретска
настава

задачи

задачи

учење


наставата
1. Николовски, Македонските зографи Скопје: 1984

Антоние од крајот на XIX и РЗЗСК.
почетокот на XX век:
Андонов, Зографски и
Вангеловиќ.
2. Петковски, Борис Соврмено македонско Скопје: 1981

сликарство. Македонск
а ревија.
3. Величковски, Македонска Скопје: 1994

Владимир современа скулптура. Македонск
а книга.
1. Петковски, Борис За македонската Скопје: 1989

уметност. Наша книга
2. Абаџиева, Соња Антологија на Скопје: 1994

македонската Музеј на
ликовна уметност. современат
а уметност.
3. Вилиќ, Небојша, Прашања за Скопје: 2000

Валентино македонскиот 359°.
Димитровски и модернизам.
Лазо Плавевски
(прир.)
1. Наслов на наставниот предмет Историја на Европа во Новиот век
2. Код ИУ-И43-З
оддел)
5. Степен (прв, втор, трет) Прв
ЕКТС
кредити
8. Наставник Доц. д-р Никола Минов
предметот
10. Цели на предметната програма (компетенции): Да се добијат продлабочени
сознанија за политичките, општествено-економските и културните процеси и појави
во Европа од 1648 година до почетокот на Првата светска војна.
11. Содржина на предметната програма: Англија во 17 и 18 век – триумф на
парламентаризмот; Бурбонска Франција и зенитот на апсолутизмот; Нидерландија
во втората половина на 17 и во 18 век; Шпанија и италијанските држави во 18 век;
Подемот на Русија – од Петар I Велики до Катерина II Велика; Ерата на
Просветителството; Француската револуција – подемот и падот на Републиката;
Наполеонова Европа – империјализам и национализам; Реставрација и
реконструкција – Светот на Светата алијанса; Пролетта на народите – револуциите
од 1848/49 година; Грегоријанска и Викторијанска Британија; Франција на
Наполеон III и Третата француска република; Патот кон обединување на Италија и
Германија; Русија од Николај I до Николај II; Хабсбуршката монархија – династија
или нација, федерализација или распаѓање?
12. Методи на учење: критичко-аналитички; компаративен
работа
17.1 Тестови Минимум 36,
максимум 70
бодови бодови
усна)
испит на тековните задолженија
21. Метод на следење на квалитетот на Континуиран
наставата
1. Dragoljub R. Uspon Evrope (1450- Matica 1985
Živojinović 1789) Srpska
Novi Sad
2. М.С. Андерсон Европа у осамнаестом Клио 2003
веку 1713-1789 Београд
3. Чедомир Попов Грађанска Европа (1770- Завод за 2010
1914) т.1-3 уџбенике
Београд
1. Френклин Л. Форд Европа у доба Клио 2005
револуција 1780-1830 Београд
2. Хари Хердер Европа у деветнаестом Клио 2003
веку (1830-1880) Београд
3. А.Џ.П. Тејлор Хабсбуршката АРС 2015
монархија 1809-1918 СТУДИО
Скопје
Средновековна археологија 1
1. Наслов на наставниот предмет
2. Код ИУ44
Институт за историја на
4. Организатор на студиската програма уметноста и
оддел)
ЕКТС
кредити
Доц.д-р Ирена Теодора

8. Наставник Весевска
Предуслови за запишување на
9. предметот нема

Да се добијат научни и продлабочени сонанија за процесите на развој на
материјалната
култура на Европскиот среден век, нејзините видови и елементи и да се развие
способност
за анализа на спецификите и значењето на археолошкиот материјал од
средновековната
култура.
Варварски племиња од германско и азиско тло, потекло, етногенеза, форми на
урбано
живеење, материјална култура, некрополи, митологија.
настава
семинари,
Проектни
16. Други форми на активности 16.1 задачи 35 часови
Домашно
16.3 учење 40 часови
Тестов
17.1 и Тест 1: минимум 18 максимум 35 бодови
Тест 2: минимум 18 максимум 35 бодови
Семинарска работа / проект (презентација: писмена и

17.2 усна) 15 бодови
Критериуми за оценување
18. (бодови / до 51 бода 5 (пет) (F)
оценка) 6 (шест)
7 (седум)
8 (осум)
9 (девет)
од 81 до 90 бода (В)
Услов за потпис и полагање на

19. завршен Редовност во наставата и реализација на
испит
Јазик на кој се изведува македонски

20. наставата јазик
Метод на следење на квалитетот
21. на евалуација и самоевалуација
наставата
1. Нидерле, Л. Словенске старине 1954
2. Конт, Ф. Словени, том I 1989
3. Ковачевић, Ј; Материјална култура САНУ 1951

Гарашанин, М. Јужних Словена
1. БаришиЋ, Ф. Византиски извори за САНУ 1966-1986
историју народа
Југославије, Том I-II
2. Бабиќ, Б. Материјалната Институт за 1986

старословенск
култура на а
Македонските култура-
Словени Прилеп
3. Манева, Е. Средновековен накит Каламус 1992
од Македонија
1. Наслов на наставниот предмет Социологија на македонската култура
оддел)
ЕКТС
кредити
8. Наставник Проф. д-р Антоанела Петковска
предметот
Студентите да се здобијат со научни сознанија за структурата и динамиката на
македонската култура и со вештини за истражување на механизмите на
интеракцијата помеѓу културните феномени и сите останати општесвени појави во
современото македонско општесво.

Определба на културата со особен осврт на социолошкиот поим за (националната)
културата; кус преглед на социјалната историја на културата во Македонија
(предмодерно, модерно и постмодерно доба); материјалната и духовната култура во
Македонија(вредности, норми, обичаи) во контекст на развојот на македонското
општество; односот меѓу традицијата и прогресот во македонската култура; видови
култура (поткултура, контракултура, масовна култура, елитна култура, народна
култура)во современото македонско општество;спецификите на елементите на
културата во Македонија; македонски културен идентитет и културен интегритет;
културата и другите општествени феномени; културата и современите општествени
процеси (глобализација, регионализација,локализација) во Македонија; културна
политика, културен менаџмент и маркетинг во културата; културна продукција и
културна репродукција; процесите на мултикултурализмот и интеркултурализмот
на тлото на Македонија; проблемите на културниот етноцентризам во Македонија.
работа
усна)
испит
20. Јазик на кој се изведува наставата Mакедонски и англиски јазик
наставата
2. Георгиевски, Т. Социологијата како Матица 2012
Петре критика на Македонск
општествената, а
образовната и (Скопје)
културната промена
3. Ташева, Марија и Етничките групи во Филозофск 1998
др. Македонија- и факултет
современи состојби (Скопје)

1. Петковска,. Социологија на Македонск 1997
Антоанела македонската а
ликовна уметност цивилизац
(1945-1980). ија
(Скопје)
2. Niezgoda, Marian Culture in Transition- Jagielloni 2009
Transition in Culture
University,
Insti
tute
of
Soci
olog
y.
(Krakow)
3. Саркањац, Македонски 3590 – 2001
Бранислав катахрезис мрежа за
локални и
субалтерни
херменевти
ки
(Скопје)
1. Наслов на наставниот предмет Археолошко наследство, менаџирање
и туризам
2. Код ИУ46-И
оддел)
ЕКТС
кредити
8. Наставник Д-р Антонио Јакимовски, доцент
предметот
Запознавање на студентите со културното наслетство во Република Македонија,
Обезбедување на соодветна заштита во рамки на позитивните законски рамки и
презентација како потенцијал и ресурс за развој и самоодржливост.
Утврдување на принципите на управувањето со културното наслетство, негова
идентификација, интерпретација, одржување и заштита, осврт кон јавниот аспектна
на културното наслетство и негова презентација како особено значаен сегмент на
туризмот и модел на културниот менаџмент за обезбедување на самоодржливоста и
континуитетот во заштита на културното наслетство.
Предавања, семинари, визуелно примање на материјата со посета на соодветни
археолошки локалитети во зависност од можностите.
усна)
наставата
1. Mesenger, P.M., Cultural Heritage
Smith, G.S Management
2. McKeracher, B., Cultural Tourizam
Cros, H.D.
3. Закон за заштита на
културното
1. Археолошка карта на Skopje 1996
Р. Македонија, Tom II
2. Културно- историско Skopje
наследство на Р.
3.
Наслов на наставниот предмет Македонското црковно прашање во
XX век
Код ИУ-И47-И
Студиска програма Историја на уметност
Организатор на студиската програма Институт за историја уметност и
оддел)
Степен (прв, втор, трет) прв
Академска година/семестар IV/VII Број на 6
ЕКТС
кредити
Наставник Проф. д-р Борче Илиевски
Предуслови за запишување на Нема
предметот
Цели на предметната програма (компетенции): Да се добијат научни и
продлабочени сознанија за воспоставувањето на јуриздикцијата на соседните
православни цркви на територијата на Македонија по 1912/13 година. За
решавањето на Македонското црковно прашање, како и за македонско-српските
црковни односи по 1944 година и влијанието на државните фактори врз овие
односи.
Содржина на предметната програма: Балканските војни и воспоставувањето на
јуриздикцијата на Српската православна црква на територијата на вардарскиот дел
на Македонија. Црковната политика на СПЦ во периодот 1918-1941 година.
Отварање на богословијата во Битола. Јуриздикција на Бугарската и Албанската
православна црква во периодот 1941-1944 г. Основање на Иницијативен одбор за
основање на Православна црква во Македонија. Првиот црковно-народен собор,
Свештеничката конференција. Вториот македонски-црковнонароден собор,
Обновување на Охридската архиепископија. Односите МПЦ-СПЦ 1958-1964
Прогласување на автокефалноста на МПЦ. Делување на мПЦ 1967-1991
Методи на учење: критичко – аналитички, компаративен.
Вкупен расположлив фонд на време 2+2
Распределба на расположивото време 150
Форми на наставните активности 15.1 Предавања – 30 часови
работа
Други форми на активности 16.1 Проектни задачи 35 часови
Начин на оценување
17.1 Тестови Два теста во
текот на
семестарот.
минимим 18
максимим 35
бодови бодови
усна)
Критериуми за оценување (бодови / оценка) до 50 бода 5 (пет) (F)
Услов за потпис и полагање на завршен Редовност во наставата и реализација
испит на тековните задолженија.
Јазик на кој се изведува наставата македонски
Метод на следење на квалитетот на континуиран
наставата
Литература
1. Илиевски Борче Македонско – Филозофск 2011
српските црковни и факултет
односи 1944 - 1970
2. Приредил Цане Автокефалкноста на 2004
Мојановски Македонската
православна црква
(документи)
3. Радмила Радић Држава и верске 2002
заједнице (1945-1970)
1. Славко Димевски Историја на МПЦ Култура 1989
2. Доне Илиевски Автокефалноста на 1972
Македонската
православна црква
3. Александар Возобновување на 2008
Трајановски Охридската
архиепископија како
Македонска
православна црква и
нејзиниот шематизам,
1. Наслов на наставниот предмет Современа светска уметност 2
2. Код ИУ48-З

6. Академска година/семестар IV/VIII 7. Број на 6

ЕКТС
кредити

предметот

11. Содржина на предметната програма: Повоената уметност во САД.
Индивидуалното наспроти колективното: повоената уметност како производ на
„ладната војна“: акциското сликарство на Џексон Полок, Апстрактен
експресионизам: Горки, Де Кунинг, Стајл, Мадервел, Франсис; Сликарството на
боеното поле: Ротко; Сликарството на острите рабови: Њуман, Рајнхард; Знакот и
отвореното дело: Клајн, Готлиб, Тоби. Повоената уметност во Европа: Новиот
реализам: Кристо, Цезар, Ротела, Тингели; Асемблаж, сиромашна уметност и
неодадаизам; Лирска апрстракција: Волс, Хартунг, Месежје; Енформел: Де Стаел,
Пољакоф; Сликарството на материјата: Саура, Тапјес; Спациализмот на Лучо
Фонтана; Геометриска апстракција: Вазарели; Хроматска киневизуелност;
Британската повоена скулптура: Мур, Хепворт. Уметноста на високиот
модернизам: Поп-артот во Европа: Хамилтон и Хокни; Поп-арт во САД:
Американското општество како мотив: Ворхол. Дајн, Раушенберг, Лихтенштајн,
Олденбург, Сигал, Веселман, Розенквист, Индијана; Оп/арт и кинетичка уметност:
Вазарели, Рајли, Калдер, Сото, Екер, Тингели; Нова апстракција: Алберс, Кели,
Луис, Ноланд, Стела; Минималистичка уметноста; Амбиентална уметност:
хепенинг, перформанс, акција, инсталација; Земјишна уметност (Land Art и Earth
Art): Смитсон, Сера, Хајцер, Де Марија, Опенхајм, Дибетс; Концептуална
уметност: Косут, Мерц, Хаке, Б. И Х. Бехер, Бојс; Телесна уметност: Опенхајм,
Улеј и Абрамовиќ, Науман, Гилберт и Џорџ; Хиперреализам - Фотореализам:
Хокни, Перлшатјн, Морли, Рихтер, Клоуз, Естес; Видео уметност: Пајк, Фостел,
Вајола. Дигиталноста: изменетата позиција на уметноста. Постмодерни правци:
Уметноста на осумдесеттите и почетокот на крајот на модерната епоха: цитатна
постапка, пастиш, палимсест, „everything goes“, нео/изми; учено сликарство:
Абате, Бартолини, Мариани, Галиани; нео-класицизам, нео-барок, нео-маниризам;
уметноста на новата слика: германскиот Нов експресионизам: Базелиц, Полке,
Липерц, Пенк; Новите диви (Салом, Фетинг), Дан, Докупил, Кифер; француската
Нова фигурација: Комба, Блез, Гаруст, Алберола; италијанската Трансавангарда:
Киа, Клементе, Паладино, Куки; Новото сликарство во Њујорк: Морли, Сеил,
Ротенберг, Шнабел, Фишл; Новата британска скулптура: Крег, Дикон, Вудроу,
Вајтрид, Капур, Опи; Pattern & Decoration; Нова геометрија; Уметноста на
графитите: Харинг, Шарф; Сов-арт (Перестројка-арт): Комар и Меламид,
Ѕвездоточов, Булатов; Етно и малцински прашања: латино, афро и афро-карибска
уметност, расни малцинства; феминистичка и геј уметност

теоретска
настава

задачи

задачи

учење


наставата

1. Argan, Đulio Karlo i Moderna umetnost 1770- Beogra 2006
Akile Bonito Oliva 1970-2000. Tom 3. d: Clio.
2. Stangos, Nikos (ed.) Concepts of London & 1994

Modern Art. New York:
From Futurism Thames and
to Hudson.
Postmodernism.
3. Lucie-Smith, Edward Art Тoday. Oxford: 1996

Phaidon.

1. Harrison, Charles and Art in Theory 1900-1990. An Oxford, UK & 1992
Paul Wood (Eds) Anthology of Changing Cambridge,
Ideas. USA:
Blacwell.
2. Stiles, Christine and Theories and Documents of Berkely, Los 1996

Peter Selz (Eds) Contemporaryy Arts. Angeles,
London:
University of
California
Press.
3. Šuvaković, Miško Pojmovnik suvremene Zagerb - 2005

umjetnosti. Ghent:
Horetzky -
Vlees ‘ Beton.
1. Наслов на наставниот предмет Современа македонска уметност 2
2. Код ИУ49-З


ЕКТС
кредити

предметот

11. Содржина на предметната програма: Односот кон социјалистичкиот реализам.

Бурните педесетти: помеѓу традицијата и модерноста: За уметничките групите
(Денес, Мугри, ВДИСТ); Апстракцијата: Лазески, Николовски, Јанкулоски.
Шеесетите години на 20 век: Мазев, Кондовски, Чемерски, Куновски.
Концептуалниот дискурс: Шемов и Фиданоски, Милош Коџоман и Драгољуб
Бежан, Симон Узуновски, Естетичката лабораторија. Уметноста на осумдесеттите:
Светиева, Стефанов, Николоски, Маневски, Павлески, Станковски, Вангели,
Шумковски, Цветков, Аџиевски, Групата Зеро. Тековни случувања.

теоретска
настава

задачи

задачи

учење


наставата

1. Петковски, Борис Современо Скопје: 1981
македонско Македонск
сликарство. а ревија.
2. Петковски, Борис Студии за Скопје: 2001

соврмената Македонск
македонска а
уметност. цивилизаци
ја
3. Величковски, Македонска Скопје: 1994

Владимир современа скулптура. Македонск
а книга.
1. Петковски, Борис За македонската Скопје: 1989

уметност. Наша книга
2. Абаџиева, Соња Антологија на Скопје: 1994

македонската Музеј на
ликовна уметност. современат
а уметност.
3. Вилиќ, Небојша, Прашања за Скопје: 2000

Валентино македонскиот 359°.
Димитровски и модернизам.
Лазо Плавевски
(прир.)
1. Наслов на наставниот предмет
Средновековна археологија 2
2. Код ИУ51-И
Физолозофски факултет, Институт за

4. Организатор на студиската програма историја
(единица, односно институт, катедра, на уметноста и археологија
оддел)
ЕКТС
кредит
и
Доц.д-р Ирена Теодора

8. Наставник Весевска
Предуслови за запишување на
9. предметот нема

Да се добијат научни и продлабочени сонанија за процесите на развој на
материјалната култура на Европскиот среден век, нејзините видови и елементи и да
се
развие способност за анализа на спецификите и значењето на археолошкиот
материјал од
средновековната култура.
Словени, потекло, етногенеза, форми на урбано живеење, материјална култура,
некрополи,
митологија.
настава
семинари,
Проектни
16. Други форми на активности 16.1 задачи 35 часови
Домашно
16.3 учење 40 часови
Тестов Тест 1: минимум 18 максимум 35

17.1 и бодови

бодови
Семинарска работа / проект (презентација: писмена и

17.2 усна) 15 бодови
Критериуми за оценување
18. (бодови / до 51 бода 5 (пет) (F)
оценка) 6 (шест)
7 (седум)
8 (осум)
9 (девет)
од 81 до 90 бода (В)
Услов за потпис и полагање на

19. завршен Редовност во наставата и реализација на
испит
Јазик на кој се изведува македонски

20. наставата јазик
21. Метод на следење на квалитетот евалуација и самоевалуација

на
наставата
1. Нидерле, Л. Словенске старине 1954
2. Конт, Ф. Словени, том I 1989
3. Ковачевић, Ј; Материјална култура САНУ 1951

Гарашанин, М. Јужних Словена
1. БаришиЋ, Ф. Византиски извори за САНУ 1966-1986
историју народа
Југославије, Том I-II
2. Бабиќ, Б. Материјалната Институт за 1986

култура на старословенска
Македонските култура-
Словени Прилеп
3. Манева, Е. Средновековен накит Каламус 1992
од Македонија
1. Наслов на наставниот предмет Историја на фотографијата
2. Код ИУ52-И
4. Организатор на студиската програма Историја на уметноста и археологија

оддел)
ЕКТС
кредити
8. Наставник Проф.м-р Горан Трпчевски
предметот
Цел на предметот е запознавање на студентите со историјата на фотографијата,
фотографскиот медиум и оспособување за самостојна употреба на фотографскиот
медиум/фотографијата.
11. Содржина на предметната програма: Почнувајки од самата идеја за “зачувување“ на
стварноста, преку камерата опскура и откривањето на фотографијата, до појавата на
дигиталната фотографија и проширувањето на фотографскиот медиум, студентот ќе
ги согледа различните аспекти на третирањето на фотографијата. Вовед во
фотографијата. Преглед на историјата на фотографијата и фотографскиот медиум.
(Камера опскура, дагеротипија, феротипија и сл.) Дигитална фотографија.
Фото апарат. Принцип на работа на фото апаратот, тело, објектив и карактеристики,
бленда и експзиција, осетливост, оштрина, длабинска оштрина. Филм и
лабараторија, развивање негатив и правење позитив.
Дигитални фото апарати, сензор, резолуција, формати, мемориски картички,
обработка на фотографиите. Светломер.
Правила на фотографска композиција. Планови, правило на третини, златен пресек,
дијагонала, спирала, хоризонтала, вертикала и сл. Симетрична и несиметрична
рамнотежа, предни и задни планови, длабина (тродимензионалност) и сл.
Светло и боја. Карактеристики на светлото и сенката, температура на боја, white
balance, правец на светлото, директно и индиректно (одбиено, дифузно) светло.
Што е боја, топли и ладни бои, карактеристики на боите во фотографијата и сл.
Жанрови во фотографијата.
12. Методи на учење: Преовладувачки начин на работа (предавања) е дијалошката
метода, која подразбира анимациски способности на предавачот од една, активно
учество на студентот од друга страна, како и употреба на визуелни помагала (видео
бим, компјутер и сл.) Интерактивност во работата со предметот ке се постигне и со
работата на студентот во креативните работилници (вежби) во оквир на
индивидуална или групна работа.
Преку визуелните презентации и практичната работа, фотографијата се согледува
како концепт, поставена помеѓу техниката и уметноста.
теоретска
настава
задачи
задачи
учење
усна)
испит
21. Метод на следење на квалитетот на евалуација
наставата
1. Д.Кажиќ Фотографија-Основи Завод за 1999
технике стварања и уџбенике и
обраде фотографске наставна
слике средства,
Београд
2. М.Физи Фотографија Графички 1977
завод
Хрватске,
Загреб
3. K.Eismann, Carobni svet digitalne Kompjuter 2005
S.Duggan, T.Gray fotografije biblioteka,
Cacak
1. K.Eismann, Real world of digital Peachpit 2004
S.Duggan, T.Gray photography Press,
Berkly
2. R.Zakia, D.Page, Photographic Focal press 2015
composition-A visual
guide
3. M.Freeman The photographers Focal press 2011
mind-Creative thinking
for better digital photo
1. Наслов на наставниот предмет Социологија на уметноста
оддел)
ЕКТС
кредити
8. Наставник Проф. д-р. Антоанела Петковска
предметот
Да се добијат научни сознанија за природата, структурата и механизмите на
делувањето на уметничките феномнени, особено во процесите на интеракција со
сите останати општествени појави и за влијанието на уметничката пракса во сите
области на општествениот живот.

Определба на уметноста со посебен осврт на социолошкиот поим за уметноста;
предмет на социологијата на уметноста; кус преглед на социјалната историја на
уметноста (предмодерно, модерно и постмодерно доба); уметноста како
општествена појава; општеството како производ на уметноста; уметноста и
останатите општествени институции (политика, економија, образование, религија);
посредници и институции на уметноста; прашањето на општествената
ангажираност на уметничкото творештво; уметничка публика (вкусот, културниот и
социјалниот капитал); параметрите на социолошкото проучување на уметноста;
народна, популарна, масовна и висока уметност; посебни социологии на уметноста;
уметноста во македонското општество.

работа
усна)
испит
наставата
1. Hauser, Arnold, Sociologija umjetnosti Školska 1986
I, II knjiga
(Zagreb)
2. Hauser, Arnold. Filozofija povijesti Školska 1977

umjetnosti knjiga
(Zagreb)
3. Aleksander, D. Sociologija umetnosti CLIO 2007
Viktorija (Beograd)
1. Bourdieu, Pierre Distinkcija Antibarbaru 2011
s (Zagreb)
2. Tanner, Jeremy The Sociology of Art/A Routledge 2003

(ed.) Reader (London
and New
York)
3. Duvignaud, Jean The Sociology of Art Paladin 1972
(London)
4. Frascina, Fransis. Art in Modern Culture PHAIDON 1992
Harris, Jonathan
1. Наслов на наставниот предмет Историја на современата архитектура
2. Код ИУ54-И
4. Организатор на студиската програма Архитектонски факултет – Скопје
(единица, односно институт, катедра, Институт за заштита на градителско
оддел) наследство и историја на архитектура
ЕКТС
кредити
8. Наставник Доц. д-р Ана Ивановска Дескова
предметот
Оспособување на студентите за:
- активно знаење, аналитичен и конструктивен пристап и однос кон
градителското (архитектонско, урбанистичко) и уметничкото наследство;
- постепено препознавање, одбирање и евалуација на фактите за трајните и
менливи категории и значења на архитектонските концепти во синхрониска и
дијахрониска насока;
- прифаќање на пораките од историското наследство како значаен фактор во
градењето на личниот градителски јазик и култура.
11. Содржина на предметната програма: Предметот ги изучува историско-
теориските аспекти на архитектурата и урбанизмот во периодот од крајот на XIX
век и првите пробиви на новите концепции сé до 60-тите години на XX век и
кризата на Модерната, низ следните аспекти: - Влијанието на општествено-
политичкиот, културниот и техничко-технолошкиот контекст врз формирањето
на специфични архитектонски, урбани и уметнички концепти; - Настанок, развој,
континуитет и трансформации на урбаните концепти и посебните архитектонски
типологии; - Елементи на архитектонската композиција и начини на
компонирање; - Обликување на архитектурата во зависност од новите
технолошки, конструктивни и материјални можности; - Влијанието на
уметничките правци на XX век (скулптура, рељеф, ѕидно сликарство и др.) во
формирањето на архитектонската мисла на Модерната.
Наставата по предметот се изведува низ следните наставни единици: 1. Вовед /
Општествено-политички, културни и техничко-технолошки предуслови за појава и
развој на модерната архитектура; 2. Пробив на нови концепции (Чикашка школа,
Арт нуво, Виенска сецесија...); 3. Индивидуални творци, предвесници на модерната
архитектура (Адолф Лос, Огис Пере, Тони Гарние, Петер Беренс...); 4. Авангардни
правци (Кубизам, Експресионизам, Футуризам, Неопластицизам / Де Стијл, Руска
авангарда, Нова објективност, Баухаус...); 5. Творештво на големите мајстори на
Модерната (Френк Лојд Рајт, Мис ван дер Рое, Валтер Гропиус, Ле Корбизје, Алвар
Алто и скандинавскиот регионализам...); 6. Криза на модерната и потрага по нови
излези во архитектурата (новиот брутализам, група 10, Архиграм...)
- методи на анализа: компарација, емпирија, генерализација, апстракција,
хронологија....
- методи на синтеза;
- метод на учење во реален контекст
усна)
19. Услов за потпис и полагање на завршен Нема
испит
наставата
1. K.Fremptom Moderna arhitektura, Orion, 2004
kriticka istorija Beograd
2. S.Giedion Prostor, vreme, Gradzevins 2002
arhitektura ka knjiga,
Beograd
3. М.Токарев 100 години модерна Скопје 2004
архитектура I-
големите движења и
мајстори
1. A.Colquhoun Modern architecture Oxford 2002
University
Press
2. H.Heynen Architecture and The MIT 2000
Modernity, A Critique Press
3. U.Conrads Programs and The MIT 1975
Manifestoes of the 20th Press
century architecture
Прилог
ПРЕДМЕТНА ПРОГРАМА ЗА ПРВ ЦИКЛУС СТУДИИ НА НЕМАТИЧНИТЕ
бр. 3
ФАКУЛТЕТИ НА УКИМ
1. Наслов на наставниот предмет СПОРТ И ЗДРАВЈЕ
2. Код СИЗ
3. Студиска програма Итегрирани студии по стоматологија
4. Организатор на студиската
програма (единица, односно Филозофски факултет, УКИМ, Скопје,
институт, катедра, оддел)
5. Степен (прв, втор, трет циклус) Интегрирани студии од прв циклус
6. 1 година, Број на ЕКТС
Академска година / семестар 7. 0
прв семестар кредити
8. Виш. пред. д-р Бранко Крстевски (Раководител),
Проф. д-р Славица Новачевска,
Виш. пред. д-р Аган Реџепагиќ,
Наставник (насатавници)
Виш. пред. д-р Сашо Тодоровски,
Виш. пред. д-р Ристо Стаменов ,
Виш. пред. д-р. Јана К. Димитриоска,
Виш. пред. м-р Сузана Симева
9. Предуслов за запишување на
нема
предметот
10. Цели на предметната програма (компетиции)
Целта на предметот спорт и спортски активности е усвојување на нови и усовршување
на старите моторни знаења и вештини, подобрување на моторните и фукционалните
спсособности се со цел унапредување на здравјето, задоволувањето на потребате за
движење, оспообување на студентот за рационално, содржајно користење на слободното
време како и подобрување на квалитетот на животот во младоста, во зрелата возраст и
староста.Унапредување на социјалната комуникација.
Очекувани резултати:
Оспособување на студентот за самостојно спортување и физичко вежбање, запознавање
со законитостите на физичката култура и правилната исхрана. Стекнување знаења за
структурата, правилата, принципите на тренажниот процес и специфичностите на
избраната кинезиолошка активност.
А. Програм - основен редовен програм
- кошарака, мал фудбал, одбојка, ракомет, танцови фитнес програми (аеробик, степ-
аеробик, пилатес, и сл.)
Б. Програм - изборна настава
- Планинарење и логорување, Пливање, Велосипедизам, Ролање, Лизгање, Скијање,
Пинг-понг
В. Програм за студентите со посебни потеби
- физички активности во зависност од дијагнозата на студентот
Г. Изборни програми за студентите од повисоките години на студии
Д. програм - спорски натпревари
12. Метода на жив збор, метода на демострирање,
метод на практично вежбање (синтетичка,
Методи на учење
аналитичка, комплескна), метод на спортски
трениг.
13. Вкупен расположлив фонд на
60 ч
време
14. Распределба на расположливото Вежби 30
време Вкупно 30
15. 15.1. Предавања-теоретска настава
Практично вежбање
(фрнонтална, групна, 26
Форми на наставни активности 15.2.
индивидуална, станична, часови
кружна)
16. Други форми на наставни 16.1. Дијагностицирање на 4
активности моторните способности часови
(преку стандардизирани
моторни тестови MAKFIT)
16.2. /
16.3. /
17. Начин на оценување /
17.1. Тестови
17.2. Семинарска работа/проект (презентација/ писмена и
усна)
17.3. Активност и учество
18. Критериуми за оценување
(бодови/оценка)
19. Услови за потпис и полагање Минимум 60% да ја посетува редовно наставата, и
на завршен испит активно да учествува во реализирање на наставните
содржини предвидени со програмата.
20. Јазик на кој се изведува македонски
наставата
21. Метод на следење на Метода на набљудување, метода на тестирање сл
квалитетот на наставата
22.1. Задолжителна литература
Ред. Автор/и Наслов Издавач Година
број
1 Попис на литературата се добива
кај предметниот наставник во
зависност од изборот на
кинезиолошката активност.
2
3
22.1. Дополнителна литература
Ред. Автор/и Наслов Издавач Година
број
1
2
3

Istorija Na Umetnost

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Istorija Na Umetnost

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА

УНИВЕРЗИТЕТ "СВ. КИРИЛ И МЕТОДИЈ"-СКОПЈЕ

ЗА ИЗМЕНИ И ДОПОЛНУВАЊА НА ЧЕТИРИГОДИШНА (240 КРЕДИТИ)

Мај 2017 година

СТУДИСКА ПРОГРАМА ПО ИСТОРИЈА НА УМЕТНОСТА

ПРВА ГОДИНА - I СЕМЕСТАР

Изборни предмети – листа бр.1

Изборни предмети – листа бр.2

Изборни предмети – листа бр. 3

Изборни предмети – листа бр. 4

Изборни предмети – листа бр. 5

Изборни предмети – листа бр. 6

Изборни предмети – листа бр. 7

Изборни предмети – листа бр. 8

H. Janson Art History Abrams, 2006

3. M. Peić Pristup likovnom djelu Školska 1987

3. F.. Bourbon Drevne civilizacije Zagreb 2005

17.2 Семинарска работа / проект (презентација: писмена и 10 бодови

2. Ørberg H. H. Lingva Latina per se Domus 2000

3. O.J. Brendel Etruscan Art New York 1995

1. Наслов на наставниот предмет Византиска иконографија и

3. Студиска програма Историја на уметноста

11. Содржина на предметната програма:

13. Вкупен расположлив фонд на време 150 (4+2)

3. Студиска програма Историја на уметноста

3. М.Јованов Античка бронза во Скопје 2008

3. S.Pollock Ancient Mesopotamia Cambridge 2004

12. Методи на учење:

1. Fridrih Gerke Kasna antika i rano Отокар Novi Sad

2. Ričard Ranohričanska i Građevinska 2008

1. Наслов на наставниот предмет Средновековна византиска уметност

4. R. Cormack Byzantine Art Oxford 2003

3. Студиска програма историја на уметноста

12. Методи на учење:

6. Академска година/семестар 7. Број на 6

9. Предуслови за запишување на предметот

Цели на предметната програма

11. Содржина на предметната програма:

Предавања со презентации, дискусии,

Вкупен расположлив фонд на

15. Форми на наставните активности 15.1 Предавања – 30 часови

15.2 Вежби 15 часови

16. Други форми на активности 16.1 Проектни задачи 35 часови

16.2 Самостојни задачи 30 часови

16.3 Домашно учење 40 часови

17. Начин на оценување

Тест 1: минимум 18 максимум 35

Тест 2: минимум 18 максимум 35

17.2 Семинарска работа / проект (презентација: писмена и усна) 15 бодови

17.3 Активност и учество 15 бодови

Критериуми за оценување (бодови /

од 91 до 100 бода од 91 до 100 бода

19. Услов за потпис и полагање на завршен Редовност во наставата и реализација на

20. Јазик на кој се изведува наставата Македонски

Метод на следење на квалитетот

22.1 Задолжителна литература

Archaeology and the Londo

22.2 Дополнителна литература

Р. бр. Автор Наслов Издавач Година

1. Ben-Tor A (ed) The Archaeology of New Haven: 1993

Ancient Israel Yale

2. Connolly P Living in the Time of Oxford: 1983

11. Дефиниција на хералдиката, причини и време на појава, значење, развој на