Pamahayagang 3.
Huwag pigilin ng editor ang malayang
Pangkampus
Sa umuunlad na bansa tulad ng Pilipinas,
ang pampaaralang pamamahayag ay tulad din ng
sa komersyal na pamamahayag na nagkakaloob
ng kahalagahan sa mga mambabasa.
Paghahambing ng Pambansang Pahayag sa
Pangkampus
na Pahayagan
Ang pahayagan ay isang inilimbag na
publikasyon ng mga balita na inilathala at
ibinebenta. Ang pangunahing layunin ay upang
makapaghatid ng balita sa mga mambabasa.
Pinipilit na ipaliwanag ang laman ng balita, ang
pamamaraang ginamit gayon din ang mga puna
at opinion. Ang iba pang layunin ay upang
manlibang at magturo. Ito ay may mga larawan,
karikatura at iba pang mahalagang lathala.
Ang pahayagang inilathala sa araw-araw ay
tinatawag na pang-araw-araw na
pagayagan.Ang pahayagang inilathala minsan
sa isang lingo ay tinatawag ba lingguhang
pahayagan.Ang pambansang pahayagan ay
madaling mabili kahit na saang panig ng ating
bansa.Ang pahayagang inilathala sa mga
paaralan at pinamatnugutan ng mga mag-aaral
ay tinatawag na Pahayagang Pampaaralan o
Pangkampus.
Dalawang kategorya ng pambansang pahayagan:
1. Popular o tanyag na pahayagan
Ang mga inilalathala rito ay mga balita
hinggil sa mga tanyag na isyu, madalig basahin
ang mga artikulo at maraming mga larawan.
2. Mabigat o may katangiang pahayagan
Ang mga binibigyag diin dito ay ang
maraming mga seryosong paksa at marami ring
larawan.
KODIGO NG ETIKA NG PAMAHAYAGANG
PANGKOMPUS
Lahat ng mga pahayagang pangmag-aaral sa
buong mundo ay kinakailangang igalang dahilan
sa pangunahing paniniwala sa karapatang
pantao. Kinakailangang manatili ang mabuting
katangian sa pagsulat gayundin ang mataas na
pamantayan sa pag-uugali.
Mga Kodigong dapat ipatupad sa
pampaaralang pamahayagan.
1. Isulat nang wato at walang pagkiling ang mga
balita sa pamamagitan ng mga katibayan. Ang
lahat ng ipahahayag ay may kalakip na
responsibilidad.
2. Ilahad ang pagkakakilanlan bilang kinatawan
ng mga mag-aaral bago isakatuparan ang
pakikipanayam.
pananaw ng mga mag-aaral sapagkat dito’y
taliwas sa patakarang pang-editoryal.
4. Dapat ilathala ang paghingi ng paumanhin sa
sandaling may nagawang pagkakamali o
pagkukulang.
5. Itaguyod ang kalayaan ng pamamahayag sa
pamamagitan ng matapat na pangangalap ng
mga balita batay sa katotohanan.
6. Igalang ang sikretiong pinagmuln ng
impormasyon gayundin ang pribadong
pinagmulan ng katibayan.
7. Maging pamilyar sa mga batas ng libelo at mg
patakarang ipinatutupad sa pamamahayag ng
bansa gayundin ang kasunduang internasyunal
hangga’t hindi nagiging sagabal sa malayang
pamamahayag o ang pangangailangang
mapabatid sa publiko ang mga mahalagang
pangyayari. Sa bawat pagsisikap, kailangang
ganap na manatili ang kalayaan, makatwirang
pakikitungo sa bayan at mabuting panlasa sa
pamamahayag. Ang pamahayang opisyal ng mga
mag-aaral ay may kaakibat na responsibilidad.
Mga Tungkulin ng Pamahayagang
Pangkampus
Ang pamahayagang pangkampus ay isang
publikasyon na maaaring nakamimyograp o
inilimbag. Ang mga balita at tinipon ng mga
kasapi ng pamunuan na ang kanilang pangalan
ay makikita sa kahon ng editorial.
Ang pamahayagang pangkampus ay may
maraming tungkulin. Ang tradisyong gawain ng
pamahayagang pangkampus ay tinalakay nina
Harold Spears at C.H Lawske Jr. sa kanilang aklat,
“An Introduction to Journalism,’ tulad ng:
Sa Mag-aaral
1. Paglalaan ng panahon para sa nagnanais na
sumulat.
2. Binibigyan ang mga mag-aaral ng pagkakataon
na matuto ng tamang paraan sa pagbasa ng
pahayagan.
3. Kumilos ng may kasiglahan tungo sa laong
mabuting paggawa.
4. Paglinang sa lakas ng mga mag-aaral sa
pagmamasid hinggil sa diskriminasyon na
kaugnay sa kapakipakinabangan ng artikulo sa
balita.
5. Magsilbing lunsaran sa pagsuulat ng
pamamahayag.
6. Magbigay ng paggsasanay sa organisasyon.
7. Paglinang ng katangian sa pagtutulungan,
pakikiharap, katumpakan, pagpapasensiya,
liderato at resposibilidad.
Paaralan at Pamayanan
1. Ipabatid sa pamayanan ang hinggil sa mga
gawain ng paaralan.
2. Ilathala ang mga pampaaralang balita.
3. Lumikha at ipahayag ang pampaaralang
opinion.
4. Maipabatid ang mga nagawa ng paaralan.
5. Tumulong na pag-isahin ang paaralan.
6. Pasiglahin at pukawin tungo sa
kapakipakinabang na gawain.
7. Linangin ang tamang pamantayan sa pag-
uugali.
8. Maglaan ng lunsaran para sa mga mungkahi
ng mag-aaral tungo sa kagalingan ng paaralaan.
9. Linangin ang mabuting pakikipag-ugnayan sa
kapwa paaralan.
10. Linangin ang pampaaralang kasiglahan.
11. Linangin ang pagtutulungan sa pagitan ng
paaralan at magulang.
TUNGKULIN NG MAKABAGONG PAMAHAYAGANG
PANGKAMPUS
Mga tungkulin ng makabagong pamahayagang
pangkampus:
1. Impormasyong Tungkulin---
Ipinababatid sa mga mambabasa ang mga
panyayaring naganap na, nagaganap o maaring
maganap. Ang mga impormasyon ay maaring
magmulasa mga lathalain, editorial, at iba pang
mga seksyon ng pampaaralang pangkampus.
2. Opinyong Tungkulin—
Sa pamagitan ng mga editorial at kolum
ng editorial, binibigyang kahulugan ng editor ang
balita, at ibinibigay rin ang kanyang opinion sa
mahalagang bagay o ang kabuluhan ng mga
pangyayari sa araw-araw.
3. Edukasyong Tungkulin—
Isa sa mga pinakamahahalagang tungkulin
ng pamahayagang pangkampus ay maturuan
hindi lamang ang mag-aaral kundi patina ang
mga mamamayan sa komunidad. Noon, ang
pagtalakay sa paksa hinggil sa edukasyong
panseks at pagpaplano ng pamilya ay
ipinagbabawal sa mga silid- aralan. Ngunit sa
ngayon, nagiging paksa na ng mga mag-aaral na
manunulat sa kanilang pampaaralang
pahayagan.
4. Tagapagbantay na Tungkulin—
Ang pamahayagang pangkampus ay
gumaganap bilang tagapamatnubay sa karapatan
ng mha mag-aaral. Ito’y nagsisilbing mata ng
mga mambabasa
5. Laboratoryong Tungkulin—
Ito’y nagsisilbi bilang kagamitan sa
pagtuturo tungo sa pag-unlad ng isa ng
mamamahayag. Matapos matutunan ang
wastong paraan sa pagsulat ng tuwirang balita,
tinstalakay rin ang mga gawaing pampaaralan at
ang pagsulat ng balita para sa publikasyon.
6. Dokumentaryong Tungkulin—
Mahalagang mabatid ang mga pangyayari
sa paaralan at ang mga kapaki-pakinabang na
nagawa ng mga mag-aaral. Ang mga natapos na
gawain ay kailangang mailatlaha sa
pampaaralang pahayagan para sa kaunlaran. Ang
pinakamainan na kasaysayan na nasaliksik mula
sa lumang tinipong pahayagan ay kabilang din.
7. Panlibangang Tungkulin—
Ang pampaaralang publikasyon ay tulad
din ng mahalagang aklt, tinuturing na kasama
ang mga mambabasa lao na kung siya ay nag-
iisa.
8. Pangkalinangang Tungkulin—
Ang pampaaralang pahayagan ay katulad
din ng komersiyal na pamamahayag na
nagkakaloob ng kahalagahan.
BAHAGI NG PAHAYAGANG PANGKAMPUS
Maging ito man ay pangkomunidad,
pangmetropolitan o pangnasoyonal na
pahayagan, ang mga bahagi at seksyon ay halos
magkatulad.
Pang-unang pahina
1. Balitang Pampook- balitang naganap sa bansa.
2. Balitang mula sa ibayong dagat- balitang
nagaganap o naganap sa labas ng bansa.
3. Balitang “Dateline”- ang panlabas na balita.
Ito’y ipinakilala sa pamamagitan ng petsa at pook
hnggil sa bbalitang naiulat gayundin ang
pinagkunan ng mga materyales, kung hndi ito
isinulat ng local na patnugutan ng “Tokyo,” Japan,
Dec. 25(AP).
4. Balitang nakatugon sa panahon- karaniwan
ito’y nakatuon sa kalagayan ng panahon, sa
pook, sa temperature, direksyon ng hangin at
bilis nito. Iniuulat ang kalagayan ng panahon lalo
na ang detalye kaysa balita.
5. Indeks-ang solidong linya na nakapaloob sa
pahina ng pahayagan na katatagpuan ang mga
balita.
6. Ibang bagay na matatagpuan sa unang pahina.
1. Pangalan ng pahayagan- nakalimbag
ang pangalan ng pahayagan
2. Tainga- ang maliit na kahon sa gilid ng
pangalan.
3. Ulo ng pinakamahalagang balita- ang
pangunahing ulo ng balita ay may
malapad at malaking tipo. Ang pamagat
ng pinakamahalang balita ng araw ay
tinatawag na ulo ng pinakamahalagang
balita.
4. Running Head-ang ulo ay binubou ng
dalawa o mahigit pang linya.
 5. Ulo ng Balita- ang pamagat ng
anumang balita. Ang ulo ng balita ay
gamit lamang para sa pamagat ng balita.
6. “Deck”- ito at sumusunod sa ulo ng
balita, na nakalagay sa ibabaw ng
pangunahing ulo ng balita, kilala rin ito na
bangko o bahagi ng ulo ng isang balita.
7. Pamatnubay na Pangungusap- ang
panimula na balita. Ito ay maaring salita,
pangungusap o talata.
8. Balita- ang buong balita ng mga
pangyayari ay binubuo ng pamatnubay na
pangungusap at teksto pinalawak ng
pamatnubay na pangungusap.
9. Kolum- ang pahabang pagkakati sa
mga bahagi ng pahayagan. Marami sa
mga pambansang pahayagan ay nahahti
sa 8 kolum samantalang ang sa
pampaaralang pahayagan ay nahahti sa
limang(5) kolum “12 ems” ang bawat isa.
10. Kolum rule- ang patayong linya na
naghahati sa pahina ng kolum. Karamihan
sa mga pahina ng pahayagan ay nahahati
sa kolum ang pagitan. Karaniwang ay sang
isang(1) “em” ang lapad. Ang pagitan ay
tinatawag na “sunken rule.”
11. Lupi- ang gitnang pahinang guhit na
naghahati ng pahayagan sa dalawang
bahagi.
12. May Katha- ang pangalan ng reporter
na sinusundan ng balitang itinatampok,
halimbawa: ni Dulor Sunga
13. Kahon- ang balitang nakukulong ng
“line rules”
14. Larawan- ang metal na plato na
kinalalagyan ng larawan sa pahayagan,
kilala rin sa tawag na “Clich é”.
15. Paliwanag sa larawan- ang tekstong
sinusundan ng mga larawan at ibang
gawang sining ay higit na kilala sa
pamagat. Ang isinulat sa ibabaw ng
larawan ay tinatawag na “slugline”. Ito ay
maaring ang pamagat o paliwanag na
nasa itaas ng larawan.
16. “Kicker”- ang “tagline” ay inilalagay sa
ibabaw ng balita subalit higit na maliit
kaysa sa ulo ng balita, kilala rin ito sa
tawag na ‘teaser’ Kung minsan naman, ito
ay mas kilala kaysa sa ulo ng balita, ito ay
tinatawaG DIN NA ‘hammer”.
17. “Credit line”—ang linya na nagbibigay
ng pinagmulan ng balita o larawan.
Halimbawa: larawan ni Dolor Sunga
Pahina ng Editoryal
1. Pahina
Binubuo ng bilang ang mga pahina, petsa
ng pagkakalathala, pangalan ng pahayagan na
karaniwang isinulat sa itaas ng pahina, na
matatagpuan din sa ibang mga pahina.
2. “Masthead”
Ang kahon ng editorial na may “logo”,
pangalan ng pamunuan at ang katungkulan ng
mga ito, halaga ng suskrisyon, tagapaglathala, at
ibang mahalagang datos ukol sa pahayagan. Ang
logo ay ang bahagi ng pahayagan na kung saan
nakatala ang salita o mga salita, tulad ng
pangalan ng pahayagan o seksyon.
3. Pangulong Tudling( Editoryal)
Ang komentaryo ay isinulat ng sinuman sa
mga patnugot na nagpapahayag ng mga puna o
opinion ng buong pamunuan ng pahayagan
hinggil sa iba’t ibang paksa. Ito ay paninindigan
na rin ng pahayagan.
4. Tudling Pang- editorial
Ito ay ang sariling paanaw ng sumulat na
tumutuligsa, nagtuturo, umaaliw o nananawagan
batay sa layunin.
5. Tudling Pangkarikatura
Ang karikatura ay nagbibgay diin sa mga
payak na puntos. Karaniwang nakapagpapatawa,
at may tungkulin din tulad ng pangulong tudling.
Ito’y may paninindigan at hindi isang kaganapan
ng pangulong tudling.
6. Guhit Pangulong Tudling sa Editoryal
Ang maikling pahayag na siniping
kasabihan na isinusulay sa hulihan ng tudling
pang-editoryal.
7. Liham sa Editor (patnugot)
Ang liham ay ipinadadala ng mambabasa
sa editor. Ang sariling pananaw ng sumulat ay
ibinibigay sa tiyak na aspeto.
Pahinang Pampalakasan
Ang pampalakasang balita ay nahahati
tulad ng mga pangkaraniwang balita. Ang
anumang matatagpuan sa pahina ng mga balita
ay maaaring matatagpuan din sa mga
pampalakasang seksyon. Ang iba pang mga
bagay na maaaring matagpuan sa
pampalakasang seksyon ay ang komentaryong
pampalakasan at lathalaing pampalakasan.
Tanging Lathalain
Ang makabagong pahayagan ay may tanging
lathalaing pamapalakasan.
Halimbawa: pahinang panlipunan
Paano Mapaliliit ang Sipi Upang
Magkahusto sa Espasyo
Halombawa:
Sa pamamagitan ng mga ideya at mga
pagkilos ng mga kasapi ng konseho ng mga mag-
aaral, panibagobg hakbang tungo sa mabuting
pagsasamahan sa pagitan ng local na mga
mataas na paaralan ang kailangang
isakatuparan.Ang huling pagsasakatuparan ay
ang paraan ng pagsasanib ng konseho ng mga
mag-aaral na binubuo ng mga kasapi ng apat na
lokal na “high school” tulad ng “ College Prep,
Vocational, Evening and Special Science.” Ang
konseho ay nag-organisa noong Nobyembre 15,
ang espesyal na pagpupulong na ginanap sa silid-
aklatan ng “College Prep.” Kilala bilang
Nagkakaisang Konseho ng mga Mag-aaral ng
Mataas na p Paaralan Ng Benigno Aquino. Ang
layunin ay upang magkaroon ang mga lokal na
mga ‘high school” upang lalong magkakalapit ng
mga ito tungo sa pagpapalitan ng mga ideya
hinggil sa mga pamamaraan ng mga mag-aaral,
upang matalakay at matugunan ang mga
pangkaraniwang suliranin sa lahat ng mga “high
school.”

Ang komite ay binubuo ng mga delegado

mula sa bawat paaralan. Ang mga gurong
tagapayo naman ay nagpulong noong huling
Martes ng hapon upang magpalabunutan hinggil
sa pamamaraan. Ang pamunuan ng Pinagsamang
Konseho ay maghahalal ng pamunuan sa malapit
na hinaharap at ang tiyakang programa nito ay
ipatutupad. Ito ay ang kauna-unahang pangyayari
sa mataas na Paaralang Benigno Aquino. Ang
ganitong samahan aynabuo at inaasahan ang
maraming mabuting pagsasaayos ng mga bagay
hinggil sa “school government” na ang resulta ay
ang pagkakabuo nito.

Ang mga kasapi ay bubup ng

pamamaraan ng komite at ng paaralan, ito’y
ilalahad tulad ng mga sumusunod: Julius Paulo
Mendez ng “College Prep.,”Gracia Soliven ng
“Bokasyonal,” Romulo Madrid ng Panggabi at
Arthur Leviste ng “Special Science high school;”
ang gurong tagapayo ay siG. Francis Ras,.

Ang “Boiled Copy”

Ang nagkakaisang Konseho ng mga mag-aaral na

ang mga kagawad mula sa konseho ng mga mag-
aaral ng “College Prep.” Bokasyonal, “ Evening,”
Special Science” ay nabuo. Noong Nobyembre 15,
ang espesyal na pagpupulong ay ginanap sa silid-
aklatan ng “ College Prep.” Ang layunin ay upang
matulungan ang local na “high school” at lalong
magkalapit ang bawat isa, para sa pagpalitan ng
ideya hinggil sa pamahalaan pangmag-aaral
gayundin din upang matalakay at matugunan ang
pangkaraniwang suliranin sa lahat ng “high
school.”

Ang komite ay binubuo nina: Julius Paulo

Mendez ng “College Prep.,”Gracia Soliven ng
Bokasyonal, Romulo Madrid ng Panggabi, at
Arthur Leviste ng “Special Science high school” at
G. Francis Ras, gurong tagapayo. Nagpulong ang
komite noong nakaraang Martes ng hapon upang
makabuo ng mga pamamaraan. Ang pamunuan
ng Nagkaisang Konseho ay ihahalal sa darating
na panahon.