FILIPINLOHIYA: KASAYSAYAN NG
PAGSASALING WIKA SA DAIGDIG
Theodore Savory: The Art of Translation
PAGSASALIN SA BUONG MUNDO SA
IBAT IBANG PANAHON
- Halos kasing tanda ng panitikan
ang pagsasaling wika (ex. Kung
pupunta ka sa ibang lugar,
magkaiba kayo ng wikang
ginagamit kayat pinag aaralan
ninyo ang wika ng isat isa)
- Ginagamit ito upang magkaroon
ng pagkakaunawaan at pagkatuto
- Nauna ang panitikan
ANDRONICUS
- Unang tagasalin sa Europa
- Isinalin niya ang Odyssey ni
Homer mula sa griyego pa latin ng
patula
NAEVIUS AT ENNIUS
- Isinalin ang mga isinulat ni
Euripides mula Griyego sa Latin
CICERO
- Isang mahusay na tagasalin
- Siya ay isang Romano na
ipinakilala ang demokrasya sa
Roma
PAANO NAKATULONG ANG
PAGSASALIN SA PAGUNLAD NG
ARABIA
Ang pagangat ng Arabia noong
ikalawa at ikatlong siglo mula sa
kamangmangan ay dulot ng pagsasalin
mula sa wikang Griyego na noon ay
prinsipal na daluyan ng karunungan.
Hal. Ang mga isinulat ni Socrates.
Plato at Aristotle ay isinalin ng mga
scholar na taga Baghda.
Sophist- ginagamit sa pagtuturo ang
mga karanasan sa paglalakbay
Noon, Baghda ang sentro ng
pagsasaling wika pero dahil mas
napagtuunang pansin nila ang mga
pilosopikal na sulatin, napalitan ito ng
Toledo.
Taga Toledo:
ADELARD – ang mga isinulat ni Euclid
mula sa latin ay isinalin niya
RETINES – nagsalin sa latin ng Koran
(1141)
Noong 1200 AD ang mga tagasalin ay
nagkaroon ng pagkakataon na
makapagsalin ng tuwiran mula sa Latin
mula Griyego
Lumabas ang dakilang salin na Liber
Gestorum Berlaam at Josaphat na ang
orihinal na tekto ay mula sa Griyego.
Isinalin din ito sa tagalog upang maging
kasangkapan sa pananakop.
Noong ikalabindalawang siglo ay
nagsimula ang pagsasalin sa biblia
JOHN WYCLIFFE , WILLIAM TYNDALE
AT MYLES COVERDALE
- Unang nagsalin ng Biblia sa
wikang Ingles
Ang panahon ni Reyna Elizabeth I ang
itinuturing na unang panahon ng
pagsasaling wika sa Inglatera (nagboom
ang pagsasalin)
MARTIN LUTHER
- Isinalin ang bibliIa sa wikang
aleman
- Pinaka accurate na translation ng
biblia
-
JACQUES AMYOT
- “Prinsipe ng Pagsasaling Wika”
 - Nagsalin ng Lives of Famous
Greeks and Romans ni Plutarch
sa Aleman
THOMAS NORTH
- Nagsalin ng Lives of Famous
Greeks and Romans sa English
JOHN BOURCHIER
- Isinalin sa English ang Chronicles
ni Jean Froissart
- Nakilala sa England
GEORGE CHAPMAN
- Isinalin ang mga akda ni Homer
JOHN FLORIO
- Isinalin ang essays ni Montaigne
THOMAS SHELTON
- Isinalin ang Don Quixote ni Miguel
de Cervantes noong 1612
THOMAS HOBBES
- Isinalin ang Thucydides at Homer
JOHN DRYDEN
- Para kay Dryden, ang pagsasalin
ay isang art / sining
- Isinalin ang Jevenal at Virgil
ALEXANDER POPE
- Isinalin ang Homer sa paraang
patula at iliad sa pagitan ng 1715
at 1720
WILLIAM COWPER
- Isinalin ang Homer at Odyssey sa
patula
A. W von SCHEGEL
- naglabas sa wikang Aleman ng mga
gawa ni William Shakespeare
ALEXANDER THYTLER
- Nagsulat ng Essay on Principles
of Translation (1792)
- May tatlong panuntunan ang
pagsasalin ayon sa akda ni Thytler
- 1. Originality – Kailangang tulad
sa orihinal na akda/mensahe
- 2. Style- ang estilo at paraan ng
pagkasulat ay dapat na
magkatulad hal. Kung ang akda ay
patula, dapat patula rin ang salin
- 3. Maluwag at magaang basahin
tulad ng orihinal
MATTHEW ARNOLD
- On translating Homer
- Ang pagsasaling literal ay hindi
kasing kahalaga ng pagpapanatili
ng bisang pangestetiko ng orihinal
na salin (aesthetics)
FRANCIS WILLIAM NEWMAN
- Taliwas kay Arnold, para sa kanya
matapat dapat ang salin sa
orihinal
Noong 1919 ay naglathala sila R.L.G
RICH at JAMES MOORE ng isang
artikulona nagsasbing ang tunay na
panitikan ng France ay hindi lubusang
maaabot sa pamamagitan lamang ng
pagsasalin.