Allan Lloyd M.

Martinez Nobyembre 10, 2020

BSED Filipino II G. Ryan D.
Raran

PAGSUSURI SA TATA SELO

Ang “Tata Selo” ay isang maikling kwento na isinulat ni Rogelio Sicat tungkol sa
isang matanda na hinangad lamang na makapagsaka sa kanilang lupa na naibenta dahil sa
nagkasakit ang kanyang asawa pero sa isang iglap ay nawala ang lahat ng mayroon sa
matanda nang siya ay nakagawa ng hindi inaasahang bagay. Nagsimula ang kwento nang
makiusap si Tata Selo kay Kabesang Tano na mapabalik ang lupa nila sa kanila pero dahil
sa kawalan ng pera hindi na ito napabalik sa kanila kaya nakiusap na lang siya sa kabesa
na siya na lang ang magsaka sa kanyang lupa. Isang araw, sa hindi inaasahang
pagkakataon, habang nagsasaka si Tata Selo ay kinausap siya ni Kabesa Tano na umalis
na sa sinasaka niyang lupa dahil may iba nang magsasaka noon. Nakiusap ang matanda
sa kabesa ngunit hindi siya pinakinggan kaya nagawa niyang pumatay kay Kabesang Tano
na naging dahilan ng ikinamatay nito. Naging usap-usapan sa Istaked ang insidente sa
pagpatay ni Tata Selo kay Kabesang Tano at hindi sila nakapaniwala na magawa ng
matanda ang pagpatay sa kabesa. Nagsimula ito sa kadahilanang lupang sinasakahan ni
Tata Selo at ayon sa kanya ay pag-aari niya noon subalit naisanla niya at naembargo.
Nataga at napatay ni Tata Selo ang Kabesa sa kadahilanang pinaalis ito sa kanyang lupang
sinasakahan subalit tumanggi at pinagpilitan ni Tata Selo na malakas pa siya at kaya pa
niyang magsaka, subalit tinungkod ito ng tinungkod ng Kabesa sa noo paliwanag ni Tata
Selo sa binatang anak ng pinakamayamang propitaryo, sa Alkalde at maging sa Hepe na
nagmalupit sa kanya sa loob ng Istaked na pawang mga kilala ng Kabesa. Kahit anong
pagpapaliwanag ang ginawa ng matanda sa kanila, hindi siya pinakinggan kaya
pagkakakulong ang naging hantungan niya matapos ang insidente. Nang makalawang
araw, dumalaw ang anak niyang si Saling na dati'y nakatira at nanilbihan sa Kabesa, subalit
umuwi ito sa kadahilanang nagkasakit ito makalawang araw bago ang insidente. Pinatawag
ng alkalde si Saling sa kaniyang tanggapan at pinuntahan niya iyon at hindi nakinig sa ama
nito. Muling dumating ang bata na dumalaw sa kanya at inutusan upang pumunta sa
tanggapan ng alkalde subalit hindi siya pinasukan doon ayon sa pahayag ng bata. Hindi ito
inalintana ni Tata Selo at sinabi nalang nito na "inagaw sa kanya ang lahat". Naging mabilis
ang pagkalat sa usapan hinggil sa pagpaslang ni Tata Selo kay Kabesang Tano kung saan
karamihan ay hindi makapaniwala na nagawa niya ito dahil halos lahat ng tao sa kanilang
ay kilala siya bilang isang mabait na tao. Siya ay kinausap ng presidente habang siya ay
nasa likod ng mga rehas at tinanong kung bakit niya nagawa ito. Palaging sagot ni Tata
Selo na tinungkod siya ng kabesa nang subukan niyang makiusap na huwag syang
tanggalin sa pagsasaka dahil ito lamang ang kanyang ikinabubuhay sa kanyang pamilya.
Ayon naman sa binatang anak ng pinakamayamang propitaryo sa San Roque na hindi yun
sapat na katwiran. Hindi siya nauunawaan ng mga tao kung ano ang tunay na motibo sa
likod na naganap na krimen. May isang lalaking lumapit sa kanya at nagtanong kung paano
na ang kanyang anak na si Saling na dating naninilbihan kay Kabesang Tano. Ayaw niyang
masali ang kanyang anak sa nangyayari dahil ayon sa kanya, may sakit si Saling at mas
makabubuti sa kanya ang magpahinga at mapalayo sa kapahamakan. Matapos ang buong
araw ng pagsusuri, sinasabi ni Tata Selo na lahat ay kinuha na sa kanila, wala nang natira
sa kanila, bukod kasi na nasa bilanguan na siya, nawalan pa sila ng ikinabubuhay at may
sakit pa ang kanyang anak. Sa isang iglap ay nawala ang lahat na mayroon sa kanya
matapos ang karumal-dumal na krimen.
 Sa isinalaysay ng may-akda sa kwento, makikita dito na hindi pagkakaunawaan sa
isa’t-isa ang naging dahilan ng insidenteng patayan sa pagitan nina Tata Selo at Kabesang
Tano dahil lamang sa lupang sinakahan nito na sinasabi pagmamay-ari ito dati ni Tata Selo
ngunit naisanla niya ito dahil maysakit ang kanyang asawa. Makikita rin sa kwento na may
mga bagay na hindi inaasahang magagawa ni Tata Selo dahil lamang sa lupaing sinakahan
kaya nahuli siya ng mga otoridad at nabilanggo habambuhay. Nawala rin ang lahat na
mayroon sa kanya at may sakit pa ang anak nitong si Saling. Sa pangkalahatan, makikita
natin na may mga tampok sa kwento na hindi inaasahang magagawa ng pangunahing
tauhan nito at may mga tauhan at tampok rin sa kwento na hango sa isang nobela na
pinagmulan ng mga karakter at mga pangyayaring naganap sa kwento.

Kung ang dulog ng panitikan ang pag-uusapan dito, nangibabaw dito ang teoryang
dekonstruksyon. Muli natin balikan kung ano ang kahulugan at pinagmulan ng teoryang ito.
Ayon sa mga nakalap na pananaliksik, ang teoryang dekonstruksyon ay layunin nitong
ipakita ang iba’t-ibang aspekto na bumubuo sa tao at mundo, pag-aanalisa ang paglalantad
sa mga magkakasalungat na kahulugan o implikasyon ng teksto at ng mga salita at
pangungusap. Sinasabing walang iisang pananaw ang nag-udyok sa may-akda na sumulat
kundi ang pinaghalu-halong pananaw na ang nais iparating ay ang kabuuan ng pagtao at
mundo. Dagdag pa nito, ang teoryang dekonstruksyon ay batay sa ideyang walang
permanenteng kahulugan ang teksto dahil ang wika ay di matatag at nagbabago at binigyan
diin nito na higit na mahalaga ang mambabasa kaysa sa may-akda sa pagtiyak ng
kahulugan ng teksto. Sa teoryang ito, ang karaniwang istruktura ng kwento ay hindi
sinusunod at lumilikha ito ng serye ng mga pangyayaring magkakaugnay subalit
winawakasan naman ng mga hindi sukat akalaing pangyayari. Kung balikan natin ang
pinagmulan ng teoryang ito, ito ay natuklasan ng isang pilosopo na si Jacques Derrida
noong ika-20 siglo. Sinasabing naimpluwensya ang teoryang ito mula sa mga akda ng mga
linggwistika kagaya nina Ferdinand de Sausaure, Roland Barthes, Claude Levi-Strauss at
marami pang iba.

Muli natin balikan ang kwento ng Tata Selo, kung ang dulog ng panitikan ang pag-
uusapan sa nasabing kwento, naging dominante ang teoryang dekonstruksyon. Kung
mapapansin natin ang mga tauhan sa kwento na silang Tata Selo at Kabesang Tano, ito ay
nagmula sa nobelang El Filibusterismo sa “Kabanata 4: Si Kabesang Tales”. Ang mga
tauhan na silang Tata Selo at Kabesang Tano ay nagmula sa mga karakter na silang
Tandang Selo at Kabesang Tales na nagmula sa nasabing kabanata ng nobela. Ang mga
tampok na makikita mula sa kwento ay hango rin sa El Filibusterismo kung saan
nangibabaw ang pang-aabuso at kawalan ng hustisya na tampok rin mula sa nasabing
nobela. Masasabi natin na naging dominante ang teoryang dekonstruksyon sa kwentong
“Tata Selo” dahil ang may-akda na si Rogelio Sicat ay nagkuha ng mga iilang tampok at
tauhan sa El Filibusterismo para sa akdang ito at binago lang niya ang pangalan ng mga
tauhan doon at idinala ang mga tampok sa nobela sa kasalukuyan.

Bilang patunay sa puntong ito, ang tampok sa pag-aalis ni Kabesang Tano kay Tata
Selo sa lupaing sinakahan na walang dahilan ay nagpapakita ng pang-aabuso sa
kapangyarihan kagaya ng nangibabaw sa nobelang El Filibusterismo. Sa tampok naman na
pinaslang ni Tata Selo sa kabesa ay nagpapakita na siya’y gumanti gamit ang dahas. Sa
kabilang dako, nangibabaw din ang kawalan ng hustisya sa matanda nang siya’y mahuli ng
mga otoridad at nagpapaliwanag sa naging dahilan ng paggawa niya ng krimen subalit hindi
siyang pinakinggan. Lahat ng mga tampok sa kwento hinggil sa pagkait ng karapatang
pantao ay nangyari rin sa El Filibusterismo kaya masasabi natin na teoryang
dekonstruksyon ang ginamit ng may-akda dahil sa pagdadala niya ng mga tauhan at
tampok mula sa nobela sa kanyang kwento at binago lamang ang mga pangalan at mga
tampok nito.

Kung ang takbo ng kwento ang ating pag-uusapan, nangibabaw ang teoryang
dekonstruksyon dahil naglilikha ito ng serye na hindi akalain ng mga mambabasa na
magagawa ito ng pangunahing tauhan nito. Bilang patunay, kung balikan natin ang tampok
sa insidenteng patayan sa pagitan ng matanda at kabesa, nabanggit sa kwento na isang
mabait na tao si Tata Selo ngunit nagulat nalang ang mga tao sa Istaked nang mabalitaan
nilang nakapatay ang naturang matanda sa kabesa. Kung sa mga karaniwang kwento ito
makikita, ang pangunahing tauahn ay madalas tahimik, mapagkumbaba, determinado at
hindi gumawa ng mga masamang bagay pero sa kasong ito sa kwentong “Tata Selo”,
kabaliktaran ang nangyari dahil ang pangunahing tauhan nitong si Tata Selo ay nagawang
pumaslang kay Kabesang Tano dahil sa lupang sinakahan. Mapapansin natin na isa itong
pambihirang tampok na ang pangunahing tauhan nito ay nakapatay ng kontrabida sa
kwento at nauwi sa pagsisisi ang lahat ng ito nang siya ay mabilanggo dahil sa nagawa
niyang krimen.