SH1686

Mga Basang Unan

Ni Juan Miguel Severo

Noong iniwan mo ako nang walang pasabi at pangako ng pagbabalik umiyak ako buong gabi.
Umiyak ako ng sobrang tindi, kinailangan kong ibilad sa araw ang unan ko kinabukasan.
Ang sarap pala sa pakiramdam ng patulugin ka ng sarili mong pag-iyak.
Naisip ko, hindi pinakuluang dahon ng bayabas o alak ang sagot sa ganitong klaseng sakit.
Luha ang pinakamabisang panglanggas sa sugat ng puso.

Kaya inaraw-araw ko ito.

Sinisimulan at tinatapos ko ang mga araw na binabalikan ang mga sugat na iniwan mo.
Iniisa-isa ko ang mga alal-ala at hinahanap kung saan sila bumaon dito sa puso ko.

Nakakatawa.

Ang akala ko noon, kung dumating man ang panahon na ’to,

Puro alaala ng away at hindi natin pagkakasunduan ang iintindihin ko
Na sila ang mahirap gamutin.

Na sila, na kahit ilang balde na ng luha ang aking pigain mula sa mata ko, magdurugo pa rin.

Pero mas nagdurugo ako para sa mga tawa mo.

Mas nagdurugo ako sa mga patawa mo.
Mas nagdurugo ako sa mga yakap mo.
Sa kung paanong ang balat ko ay parang nalalapnos kapag dahan-dahan mo akong hinahaplos at ang
hininga ko ay nahahapo at kinakapos kapag niyayapos kita.

Nadurog ako noong gabing umalis ka,

Pero mas nagdurugo ako sa unang gabi na pinili mong manatili.
Nadurog ako noong gabing sabihin mo sa akin na ayaw mo na,
Pero mas nagdurugo ako sa gabing tinanong mo ako kung pwede pa ba?
Nadurog ako noong gabing tinalikuran mo ako, pero mas nagdurugo ako na noong pagtalikod ko,
naandoon ka pa.

Nadurog ako noong gabing sabihin mo sa akin na hindi mo na ako mahal,

Pero mas nagdurugo ako
At nagdurugo ako
At nadudurog
At nadudurog
At nagdurugo pa rin ako sa alaalang ikaw pa ang mas naunang nagsabi nang ”mahal kita”

Mahal. Kita.

Kung titingnan nang maigi ang mga salitang isinulat ng lahat ng mga sugat na iniwan mo,
Yang dalawang yan ang mababasa ko.

04 Handout 1 *Property of STI

Page 1 of 10
 SH1686

Mahal.kita.
At sa inaraw-araw ng pagbibilad unan ko,
Nagmamanhid na sila.

Mahal. Kita.

At sa dinamirami ng luha na ipinanglanggas ko rito,

Naglalangib na sila

Mahal.kita.

At sa tinagal-tagal nila na kumikirot dito sa dibdib ko,

Medyo nakakasakit na
Mahal. Kita

At sa hinaba-haba ng panahon na ginugol ko sa gamutan,

magsasara na sila.

Magsasara at magiging mga pilat na paulit-ulit kong mababasa at parati lang sasabihin ay
”Mahal kita”

Mahal, kung magkita man tayong muli at tanungin mo ako uli kung pwede pa ba,
Ang hihilingin ko lang sa’yo ay mga bagong unan

Dahil lahat ng sa akin ay kala mo naulanan dahil lahat sila ay akin nang naiyakan ng mga
Kwento natin at nag-iwan ng marka sa kanila at ayaw ko na.

Ayaw ko nang matulog sa mga unang basa at malunod sa pagtulog sa alaalang na mahal kita.

Mahal pala kita!

Mahal pa rin pala kita

At sa wakas, hindi na kasing sakit ng dati.

Pero mahal,

Masakit pa!

Source: https://www.wattpad.com/132804381-mga-basang-unan-ni-juan-miguel-severo

04 Handout 1 *Property of STI

Page 2 of 10
 SH1686

Ang Tekstong Deskriptibo

Ang tekstong deskriptibo ay maihahalintulad sa isang larawang ipininta o iginuhit kung saan
kapag nakita ito ng iba ay parang nakita na rin nila ang orihinal na pinagmulan ng larawan. Subalit sa
halip na pintura o pangkulay, mga salita ang ginagamit ng manunulat upang mabuo sa isipan ng
mambabasa ang paglalarawan sa tekstong deskriptibo. Mga pang-uri at pang-abay ang karaniwang
ginagamit ng manunulat upang mailarawan ang bawat tauhan, tagpuan, o anumang bagay na nais
niyang mabigyang-buhay sa imahinasyon ng mambabasa. Mula sa epektibong paglalarawan ay halos
makikita, maaamoy, maririnig, malalasahan, o mahahawakan na ng mambabasa ang mga bagay na
inilalarawan kahit pa sa isipan lamang niya nabubuo ang mga imaheng ito.

Bagama't mga pang-uri at pang-abay ang karaniwang ginagamit na mga salita sa pagbuo ng
tekstong deskriptibo, madalas ding ginagamit ang iba pang paraan ng paglalarawan tulad ng paggamit
ng mga pangngalan at pandiwang ginagawa ng mga ito gayundin ng mga tayutay tulad ng simili,
metapora, personapikasyon, at iba pa.

Ang pagsulat ng paglalarawan ay maaaring maging subhektibo o obhektibo. Masasabing

subhektibo ang paglalarawan kung ang manunulat ay maglalarawan nang napakalinaw at halos
madama na ng mambabasa subalit ang paglalarawan ay nakabatay limang sa kanyang mayamang
imahinasyon at hindi nakabatay sa isang katotohanan sa totoong buhay. Ito ang karaniwang nangyayari
sa paglalarawan sa mga tekstong naratibo tulad ng mga tauhan sa maikling kuwento. Likhang isip
lamang ng manunulat ang mga tauhan kaya't ang lahat ng mga katangiang taglay nita ay base lamang
sa kanyang imahinasyon. Ang ganitong uri ay maituturing na subjektibo. Halimbawa'y maaari niyang
ilarawan ang tauhan sa ganitong paraan: "Si Dante ay matipunong lalaki, may mapang-akit na mga
ngiti, at mga matang may taglay na halina sa sinumang makakita. Ang maaliwalas na mukhang agad
sinisilayan ng taos-pusong pagbati sa bawat makasalubong ay dagling nakakukuha ng atensiyon at
tiwala ng iba." Walang pinagbatayang totoong tao ang paglalarawang ito subalit sa pagnanais ng
manunulat na maikintal sa isipan ng mambabasa ang isang positibong tauhan sa kanyang akda ay
ginamit niya ang ganitong paglalarawan sa kanyang pangunahing tauhan.

Obhektibo naman ang paglalarawan kung ito'y may pinagbatayang katotohanan. Halimbawa,
kung ang lugar na inilalarawan ng isang manunulat ay isa sa magagandang lugar sa bansa na kilala rin
ng kanyang mga mambabasa, gagamit pa rin siya ng sarili niyang mga salitang maglalarawan sa lugar
subalit hindi siya maaaring maglagay ng mga detalyeng hindi taglay ng kanyang paksa.
Halimbawa'y hindi niya maaaring sabihing "nagtatagpo ang asul na karagatang humahalik sa paaanan
ng luntiang hagdan­hagdang palayan ng Banaue" sapagkat wala namang kalapit na karagatan ang
lugar na nabanggit. Sa halip, maaari niyang banggitin ang mga ilog na dumadaloy sa ilang bahagi ng
hagdan-hagdang palayan mi pinagmumulan din ng patubig sa mga nakatanim na palay. Dito'y
masasabing obhektibo ang paglalarawan sapagkat nakabatay sa katotohanan.

Karaniwang Bahagi lang ng lbang Teksto ang Tekstong Deskriptibo

Isang bagay na dapat tandaan sa pagbuo ng tekstong deskriptibo ay ang relasyon nito sa iba
pang uri ng teksto. Ang paglalarawan kasing ginagawa sa tekstong deskriptibo ay laging kabahagi ng
iba pang uri ng teksto partikular ang tekstong naratibo kung saan kinakailangang ilarawan ang mga
tauhan, ang tagpuan, ang damdamin, ang tono ng pagsasalaysay, at iba pa. Nagagamit din ito sa
paglalarawan sa panig na pinaniniwalaan at ipinaglalaban para sa tekstong argumentatibo, gayundin
sa mas epektibong pangungumbinsi para sa tekstong persuweysib, o paglalahad kung paano mas

04 Handout 1 *Property of STI

Page 3 of 10
 SH1686

magagawa o mabubuo nang maayos ang isang bagay para sa tekstong prosidyural. Bibihirang magamit
ang tekstong deskriptibo nang hindi kabahagi ng iba pang uri ng teksto.

Gamit ng Cohesive Devices o Kohesyong Gramatikal sa Pagsulat ng Tekstong Deskriptibo

Upang maging mahusay ang pagkakahabi ng tekstong deskriptibo bilang bahagi ng iba
pang uri ng teksto o kaya'y maging mas malinaw ang anumang uri ng tekstong susulatin,
kinakailangan ang paggamit ng mga cohesive device o kohesyong gramatikal. Ang mga ito kasi ay
mahalaga sa pagbibigay nang mas malinaw at aayos na daloy ng mga kaisipan sa isang teksto. Ang
mga teksto ay hindi lang basta binubuo ng magkakahiwalay na pangungusap, parirala, o sugnay,
bagkus ang mga ito ay binubuo ng magkakaugnay na mga kaisipan kaya't kinakailangan ang mga
salitang magbibigay ng kohesyon upang higit na lumitaw ang kabuluhan at kahulugan ng bawat bahagi
nito.

Ang limang (5) pangunahing cohesive devices o kohesyong gramatikal ay ang sumusunod:
reperensiya (reference), substitusyon (substitution), ellipsis, pang­ ugnay, at leksikal.
1. Reperensiya (reference) - Ito ang paggamit ng mga salitang maaaring tumukoy o maging
reperensiya ng paksang pinag-uusapan sa pangungusap. Maaari itong maging anapora kung
kailangang bumalik sa teksto upang malaman kung ano o sino ang tinutukoy; o kaya'y katapora
kung nauna ang panghalip at malalaman lang kung sino o ano ang tinutukoy kapag ipinagpatuloy
ang pagbabasa ng teksto.

Halimbawa:
• Anapora
Aso ang gusto kong alagaan. Ito kasi ay maaaring maging mabuting kaibigan.
(Ang ito sa ikalawang pangungusap ay tumutukoy sa aso na nasa unang pangungusap.
Kailangang balikan ang unang pangungusap upang malaman ang tinutukoy ng panghalip na ito.)
• Katapora
Siya ang nagbibigay sa akin ng inspirasyong bumangon sa umaga at masiglang umuwi sa gabi.
Ang matatamis niyang ngiti at mainit na yakap sa aking pagdating ay sapat para makapawi sa
kapaguran hindi lang ang aking katawan kundi ng aking puso at damdamin. Siya si Bella, ang
bunso kong kapatid na mag-iisang taon pa lamang.
(Ang siya sa unang pangungusap ay tumutukoy kay Bella, ang bunsong kapatid. Malalaman
lamang kung sino ang tinutukoy ng siya o niya kapag ipinagpatuloy ang pagbabasa.)

2. Substitusyon (substitution) - Paggamit ng ibang salitang ipapalit sa halip na muling ulitin ang
salita

Halimbawa:
Nawala ko ang aklat mo. lbibili na lang kita ng iba.
(Ang salitang aklat sa unang pangungusap ay napalitan ng salitan iba sa ikalawang pangungusap.
Ang dalawang (2) salita'y parehong tumutukoy sa iisang bagay, ang aklat.)

3. Elipsis - May ibinabawas na bahagi ng pangungusap subalit inaasahan maiintindihan o magiging

malinaw pa rin sa mambabasa ang pangungusap dahil makatutulong ang naunang pahayag para
matukoy ang nais ipahiwatig ng nawalang salita.

Halimbawa:

04 Handout 1 *Property of STI

Page 4 of 10
 SH1686

Bumili si Gina ng apat na aklat at si Rina nama'y tatlo.

(Nawala ang salitang bumili gayundin ang salitang aklat para bahagi ni Rina subalit naiintindihan
pa rin ng babasa na tulad ni Gina siya'y bumili rin ng tatlong aklat dahil nakalahad na ito unang
bahagi.)

4. Pang-ugnay - Nagagamit ang mga pang-ugnay tulad ng "at" sa pag­uugnay ng sugnay sa sugnay,
parirala sa parirala, at pangungusap sa pangungusap. Sa pamamagitan nito higit na nauunawaan ng
mambabasa o tagapakinig ang relasyon sa pagitan ng mga pinag-ugnay.

Halimbawa:
Ang mabuting magulang ay nagsasakripisyo para sa mga anak at ang mga anak naman ay dapat
magbalik ng pagmamahal sa kanilang mga magulang.

5. Kohesyong Leksikal- Mabibisang salitang ginagamit sa teksto upang magkaroon ito ng

kohesyon. Maaari itong mauri sa dalawa (2): ang reiterasyon at ang kolokasyon.

A. Reiterasyon - Kung ang ginagawa o sinasabi ay nauulit nang ilang beses. Maaari itong mauri
sa tatlo: pag-uulit o repetisyon, pag-iisa-isa, at pagbibigay-kahulugan.
1. Pag-uulit o repetisyon - Maraming bata ang hindi nakakapasok sa paaralan. Ang mga
batang ito ay nagtatrabaho na sa murang gulang pa lang.
2. Pag-iisa-isa - Nagtatanim sila ng mga gulay sa bakuran. Ang mga gulay na ito ay talong,
sitaw, kalabasa, at ampalaya.
3. Pagbibigay kahulugan - Marami sa mga batang manggagawa ay nagmula sa mga
pamilyang dukha. Mahirap sila kaya ang pag­ aaral ay naiisantabi kapalit ng ilang
baryang naiaakyat nila para sa hapag-kainan.
B. Kolokasyon - Mga salitang karaniwang nagagamit nang magkapareha o may kaugnayan sa
isa't isa kaya't kapag nabanggit ang isa ay naiisip din ang isa. Maaaring magkapareha o maaari
ding magkasalungat.
Halimbawa:
• nanay - tatay, guro - mag-aaral, hilaga - timog, doktor-pasyente
• puti - itim; maliit - malaki, mayaman – mahirap

Mga Uri ng Paglalarawan

Paglalarawan sa Tauhan
Paglalarawan ng tauhan, hindi lang sapat na mailarawan ang itsura at mga detalye patungkol
sa tauhan kundi kailangang maging makatotohanan din ang pagkakalarawan dito. Hindi sapat sabihing
“Ang aking kaibigan ay maliit, maikli at unat ang buhok, at mahilig magsuot ng pantalong maong at
putting kamiseta.”

Ang ganitong paglalarawan bagama’t tama ang mga detalye ay hindi magmamarka sa isipan at
pandama ng mambabasa. Katunayan, kung sakali’t isang suspek na pinaghahanap ng mga pulis ang
inilalarawan ay mahihirapan silang maghanap gamit lamang ang naunang paglalarawan. Kulang na
kulang ito sa mga tiyak at magmamarkang katangian. Ang mga halimbawang salitang “maliit,
matangkad, bata, at iba pa ay pangkalahatang paglalarawan lamang at hindi nakapagdadala ng
mabisang imahe sa isipan ng mambabasa. Samakatuwid, mahalagang maging mabisa ang

04 Handout 1 *Property of STI

Page 5 of 10
 SH1686

pagkakalarawan sa tauhan. Iyon bang halos nabubuo na sa isipan ng mambabasa ang anyo, gayak,
amoy, kulay, at iba pang katangian ng tauhan gamit ang pinakaangkop na mga pang-uri. Mahalaga
ring pakilusin ang tauhan para mas magmarka ang mga katangiang taglay niya tulad ng kung paano
siya ngumiti, maglakad, humalakhak, magsalita, at iba pa.

Sinasabing ang pinakamahuhusay na tauhan ay yaong nabubuhay hindi lamang sa pahina ng

akda kundi sa puso at isipan ng mambabasa kaya naman kahit sila’y produkto lang ng mayamang
imahinasyon ng manunulat, hindi sila basta nakalilimutan.

Noo'y nasa katamtamang gulang nasi Ineng na wika nga sa mga nayon ay
"pinamimitakan nang araw." Ang gulang na iyan ay lalong kilala sa tawag na "dalaginding"
ng ating matatanda. Kung bagama't hindi gaanong kagandahan, si Ineng ay kinagigiliwan
namang lubos, palibhasa'y nakatatawag ng loob salahat ang pungay ng kaniyang mata, ang
kulay na kayumangging kaligatan, ang magandang tabas ng mukha, na sa bilugang pisngi'y
may biloy na sa kanyang pagngiti'y binubukalan mandin ng pag-ibig, ang malagong buhok na
sa karaniwang pusod na pahulog sa batok, na sa kinis ay nakikipag-agawan sa
nagmamanibalang na mangga, saka ang mga labi't ngiping nagkakatugunan sa pag-aalay ng
luwalhati't pangarap.
Mula sa "Ang Dalaginding" ni Iñigo Ed. Regalado

Nasa loob ng istaked si Tata Selo. Mahigpit na nakahawak sa rehas. May nakaalsang
putok sa noo. Nakasungaw ang luha sa malabo at tila lagi nang may inaaninaw na mata. Kupas
ang damit niyang suot, may mga tagpi na ang siko at paypay. Ang kutod niyang yari sa matibay
na supot ng asin ay may bahid ng natuyong putik. Nasa harap niya at kausap ang isang
magbubukid, ang kanyang kahangga na isa sa nakalusot sa mga pulis na sumawata sa
nagkakagulong tao.
Mula sa "Si Tata Selo" ni Rogelio R. Sicat

Namumutla, nangangatog ang buong katawan, at nanginginig ang hoses, si Pak Idjo
ay walang iniwan sa isang taong inaatake ng malaria. Ang totoo'y may sakit nga siyang talaga.
Parang nakasabit na lang ang tagpi-tagpi·at maruming dami sa napakanipis niyang katawan,
at nakalubog sa humpak niyang mga pisngi ang kanyang namumula at nagluluhang mata.
Mula sa "Takipsilim sa Djakarta" ni Mochtar Lubis
(salin niAurora E. Batnag)

Gabay sa Pagsusuri
1. Ano ang masasabi mo sa paglalarawan para kay lneng? kay Tata Selo? kay Pak Idjo?
2. Masasabi bang epektibo ang pagkakalarawan sa mga tauhang ito? Bakit?
3. Anong damdamin ang naantig sa iyo ng pagkakalarawan kay lneng? kay Tata Selo? kay Pak
ldjo?
4. Kung ikaw ang maglalarawan sa iyong sariling tauhan, paano mo ito gagawin?

Paglalarawan sa Tagpuan
Sa paglalarawan ng tagpuan ay mahalagang mailarawan nang tama ang lugar o panahon kung
kailan o saan naganap ang akda sa paraang makagaganyak sa mambabasa. Sa pamamagitan nang
mahusay na pagkakalarawan sa tapuan, madarama ng mambabasa ang diwa ng akda.

04 Handout 1 *Property of STI

Page 6 of 10
 SH1686

Maaaring ilarawan ang tagpuan sa pamamagitan ng pagkilos ng tauhan sa kapaligirang ito.

Maaaring itanong ang sumusunod para sa isang mabisang paglalarawan:

 Ano ang itsura ng barungbarong at kapaligiran nito?

 Ano-anong mga tunog ang maririnig sa paligid?
 Anong amoy ang namamayani?
 Ano ang pakiramdam sa lugar na ito?
 Ano ang lasa ng mga pagkain dito?

At sa kaniyang diwa ay naguhit ang larawang binubuo ng mga pagsasalaysay ng social

worker. Walang dakong may lupang tuyo na maaaring maayos na malakaran. Walang
madaraanan kundi ang andamyong kahoy. Ang tawirang bato. Walang makikita sa paligid kundi
putik. Burak. Mamasa-masang lupang natatambakan ng basura. Ang karaniwang barung-barong,
tulad ng tinitirhan ni Paz Cruz ay walang iniwan sa isang malaking kahon, na ang pintuan ay siya
ring bintana. Matigas na karton ang tabiki o kahoy mula sa mga kahon ng mansanas at kahel.
Yerong butas-butas na nabibili sa magbubulok. Ang sahig ay silat-silat na kahoy na halos
nakadikit sa pusali. Sa kapirasong paligid niyon ay nagaganap ang lahat ng dula ng bahay, pati
ang pasaglit-saglit na paglasap ng luwalhati ng pag-ibig.
Mula sa "Canal dela Reina" ni Liwayway A. Arceo

Sa isang maliit na dampang nakatayo sa may tabi ng munting ilog na tinatakbuhan ng

malinis at malinaw na tubig nakatira sina Irene. Ang maliit na dampang yaon ay nalilibiran
ng isang bakurang sa loob ay may mga sarisaring pananim na sa isang maayos npanulukan
ay may malalagong sampaguita na dahil sa kagaanan di-umano ng kamay ng nag-aalaga ay
kinapipitasan ng masaganang bulaklak.
Mula sa ''Ang Dalaginding" ni Inigo Ed. Regalado

Ang gabi ay mabilis na lumatag sa mga gusali, lumagom sa malalakit maliliit na

lansangan, dumantay sa mukha ng mga taong pagal sa paghanap ng lunas sa mga suliranin
sa araw-araw. Ngunit ang gabi ay waring manipis na sutla lamang ng dilim na walang lawak
mula sa lupa hanggang sa mga unang palapag ng mga gusali. Ang gabi ay ukol lamang sa
dilim sa kalangitansapagkat ang gabi sa kalupaan ay inahamig ng mabangis na liwanag ng
mga ilaw-dagitab.
Mula sa "Mabangis na Lungsod" ni Efren R. Abueg

Gabay sa Pagsusuri
1. Ano ang masasabi mo sa paglalarawan para sa Canal dela Reina? Sa tirahan ng dalaginding sa
Quiapo mula sa "Mabangis na Lungsod'"?
2. Nakikita mo ba sa iyong imahinasyon ang lugar na inilalarawan?
3. Masasabi ba kung gayon na epektibo ang pagkakalarawan sa mga tagpuang ito? Bakit?
4. Kung ikaw ang maglalarawan ng isang tagpuan para sa iyong sariling maikling kuwento, paano
mo ito ilalarawan?

Paglalarawan sa Damdamin
Ang paglalarawan sa damdamin ay bahagi pa rin ng paglalarawan sa yauhan subalit sa halip na sa
kanyang panlabas na anyo o katangian ito nakapokus, ang binibigyang diin ito’y ang kanyang
damdamin o emosyong taglay. Napakahalagang mailarawan nang mabisa ang damdamin ng tauhan

04 Handout 1 *Property of STI

Page 7 of 10
 SH1686

sapagkat ito ang nagbibigay dahilan kung bakit nagagawa ng tauhan ang kanyang ginawa.
Makatutulong makanoekta ang mambabasa sa tauhan kung sa halip na ilarawan lang ng manunulat ang
damdamin ng tauhan kung sa halip na ilarawan lamang ng manunulat ang damdamin ng tauhan mula
sa malayo ay mismong ang tauhan ang magsaad ng emosyong nararamdaman niya.

“And now, Miss Kinder '83, ladies and gentlemen ... because of her simplicity, her
freshness, poise and total personality ..." pause. Birada ng tugtog. Mga nakabiting hininga.
"Maria Natalia Gascon!" Napalundag si Ding. At sa kabila ng damdamin niya, napalundag
din si Lea. Pati puso yata niya ay tumalon at nawala sa lugar. Pero siyempre, di dapat
malimutan ang kamera lalo na sa pagkakataong ito. Klik! Teka, ang likot ng kamera!
Nanginginig ba ang kamay niya? Klik! Habang sa tabi niya'y hindi makontrol ni Ding ang
buhos ng kaligayahan. Klik! Anak ko 'yon! Hahahaha! Mga kaibigan, si Maya ko 'yon!
Klik!

Narinig n'yo ba? Anak ko 'yon!

Mula sa "Bata, Bata, Paano ka Ginawa?" ni Lualhati Bautista

May kumurot sa aking laman. Pilit kong nilunok ang panunuyo ng aking bibig. Saka
ako napabuntunghininga. Nararamdaman kong may nagpupumilit bumalong sa aking mata.
Ngayon ko lamang nadamang kilala ko ang silid ng aking ama; dati-rati ko nang napapasok
ang kapirasong pook na ito.
Mula sa "Dayuhan" ni Buenaventura S. Medina

Kumikinig ang kanyang katawan sa poot. Sa naglalatang na poot. At nang makita

niyang muling aangat ang kanang paa ni Ogor upang sipain siyang muli, ay tila nauulol na
asong sinunggaban niya iyon. Niyakap. Kinagat.
Mariin.
Bumagsak ang nawalan ng panimbang na si Ogor. Nagyakap sila. Pagulong-
gulong. Hindi siya bumibitiw. Nang siya'y mapaibabaw, sinunod­sunod niya-dagok, dagok,
dagok, dagok. Pahalipaw. Papaluka. Papatay.
Mula sa "Impeng Negro" ni Rogelio R. Sicat
Gabay sa Pagsusuri
1. Anong damdamin ang umiral sa tagpong inilarawan sa "Bata, Bata, Paano ka Ginawa"'? Sa
paanong paraan ito napalabas ng may-akda?
2. Masasabi bang cpektibo ang pagkakalarawan kaya napalutang ang damdaming ito? lpaliwanag.
3. Anong damdamin naman ang umiral sa "Dayuhan'"? Paano ito napalabas ng may-akda?
4. Paano naipadama sa mambabasa ang matinding poot na naramdaman ni Ogor?
5. Masasabi bang epektibo ang pagkakalarawan sa bahaging ito? Ipaliwanag.
6. Kung ikaw ang susulat ng sarili mong akda, anong damdamin ang nanaisin mong mapalabas'?
Sa paanong paraan mo mailalarawan ang damdaming ito?

Paglalarawan sa Pangyayari
Maya-maya'y dumating si Danilo, ang panganay na anak ni Aling Feliza. Namumutla
ito at mukhang tulirong-tuliro. May ibinulong ito sa ina at narinig na lamang sa buong talipapa
ang malakas na hiyaw ni Aling Feliza kasabay nang bigla nitong pagtimbuwang. Nagkagulo
ang iba pang mga tindera pagtulong sa kasamahang hinimatay. May nagpaypay, may kumuha
ng tubig. Hindi nagtagal at nahimasmasan din si Aling Feliza. Panay ang hagod ni Danilo sa

04 Handout 1 *Property of STI

Page 8 of 10
 SH1686

noo ng ina. Kitang-kita ang pag-aalala nito sa kalagayan ng ina. Walang tigil sa kakaiyak
at hindi makausap si Aling Feliza kaya't nagdesisyon si Aling Flor na magsara na muna
ng tindahan tutal ay wala namang gaanong namimili upang maiuwi muna ang kaibigan sa
bahay nito.
Nang nasa bahay na sila'y wala pa ring puknat sa pag-iyak ang kaibigan. Sa kapipilit ni Aling
Flor ay nagsalita rin ito. "Hay Mare... Ang placement fee na pinag-ipunan ko nang kay tagal,
wala na... hu-hu-hu!" Hindi halos mawawaan ni Flor ang sinasabi nito dahil sa bunghalit na
pag-iyak.
Mula sa “Ang Tindera" ni Alma M. Dayag

Ang puna ng ginto ay dinumog. Hawak ang matatalim na bakal, tinaga, tinapyas,
binali-bali. Pinagtutuklap ang puna. At sila'y nag-aagawan, nagtutulakan, nagsasakitan na,
nagsisipaan, nagkakabalian ng buto. Patuloy sa pagtaas sa pagyabong ang puna; patuloy rin
ang pagkaubos ng katawan ng puna. Bumibigat na ang yumayabong at patuloy na tumataas
na puna.
Mula sa "!sang Matandang Kuba sa Gabi ng Caiiao" ni Simplicia P Eisa

Gabay sa Pagsusuri
1. Anong pangyayari ang inilarawan sa "Ang Tindera"? at sa "lsang Matandang Kuba sa Gabi
ng Cafiao"?
2. Masasabi bang epektibo ang pagkakalarawan sa mga pangyayaring ito? Sa paanong paraan?
3. Kung ikaw ang susulat ng isang mahalagang pangyayari para sa sarili mong akda, sa paanong
paman mo ito ilalarawan?

Paglalarawan sa Isang Mahalagang Bagay

Sa maraming pagkakaton, sa isang mahalagang bagay umiikot ang mga pangyayari sa akda at
ito rin ang nagbibigay nang mas malalim na kahulugan dito. Hindi sapat na maglagay lamang ng
larawan ng nasabing bagay sa pahina ng akda upang mabigyang diin ang kahalagahan nito. Dapat
mailahad kung saan nagmula ang bagay na ito. Kailangan ding mailarawan itong mabuti upang halos
madama na ng mambabasa ang itsura, amoy, bigat, lasa, tunog, at iba pang katangian nito. Mula rito’y
ihayag na ang kwento sa likod ng bagay at kung paano ito naging makabuluhan o mahalaga sa tauhan
o manunulat at sa kabuoan ng akda.

Sa tuwing itatayo ko ang krismas tri kapag nalalapit na ang kapaskuhan ay

paranglaging may kulang, pilit kong dinadagdagan ng mga palamuti. At hindi basta-basta
palamuti, 'yong mamahalin. Pagkatapos ng mamahaling bola, nang sumunod na taon ay
magagandang bulaklak naman ang binili ko. Maraming pulang poinsettia na nakapaligid sa
krismas tri. "Ang ganda!” Ang may pagkamanghang sabi ng bawat nakakikita. Malalaki at
makikintab na pulang bola, malalaki at magagandang pulang poinsettia... ah! Pero bakit ba
tila may kulang pa rin?
Mula sa "Ang Aking Krismas Tri" ni Mary Grace Del Rosario

Sapul nang pag-ukulan niya ng pansin ang unang lantsa ni Don Cesar ay nakadama
siya ng kakaibang pintig sa kanyang dibdib. Ibig niyang magkaroon ng lantsa balang araw.
Pag nagkaroon siya ng lantsa'y hindi na siya gagamit ng maliit na motor; hindi na siya
sasagihan ng munti mang pangamba, magngitngit man ang habagat, magngalit man ang sigwa
sa laot. Hindi na pansumandaling lalabas siya sa karagatan. Maaari na niyang marating ang

04 Handout 1 *Property of STI

Page 9 of 10
 SH1686

inaabot ng mga lantsa ni Don Cesar. Makalalabas na siya nang lingguhan. At pagbabalik
niya'y daan-daang tiklis ng isda ang kanyang iaahon. Hindi na rin mangangamba ang kanyang
ina kapag hindi siya nakababayad ng gasolina at Iangis. Matititigan na niya ang naniningkit
na mga mata ni Fides. Makapagpapakarga na siya ng kung ilang litrong gasolina sa kanyang
barko. Kung makakatabi ng kanyang barko ang kay Don Cesar ay magkakaabutan na Iamang
sila ng mga mangingisda ni Don Cesar. "Jiang araw kayo sa laot, ha?'' Itatanong niya. Siya'y
sasagutin ko. At, "ako'y tatlumpong araw," sasabihin niya pagkatapos.
Mula sa "Ang Mangingisda" ni Ponciano B.P. Pineda

Nang matapos ang bahay-bahayan, ang ganda-gandang tingnan. May pitong

talampakan ang taas, may disenyo ng alambre at makikitid na piraso ng kawayang tinakpan
ng manipis na papel na puno ng iba't ibang kulay. Nagmukhang may karnabal dahil sa mga
bulaklak na pilak na nakakalat sa buong bahay. May papel na swimming pool (bilog, dahil
hindi naiintindihan ng tao ang hugis kidney) na inilagay sa loob ng bahay; may apat na alila
para makapagsilb sa amo nila, na nakapuwesto sa pagitan ng dalawang kotse, isang malinaw
na Chevrolet at isang Mercedes.
Nang oras na, dinala ang bahay na papel sa libingan ni Tay Soon at sinilaban doon.
Nagliwanag nang mabuti, at pagkatapos ng tatlong minuto, naging bunton ng abo ang
libingan.
Mula sa Maikling Kuwentong Singaporean na "Papel" ni Catherine Lim

Gabay sa Pagsusuri
1. Paano inilarawan ang krismas tri sa unang paglalarawan? Ang lantsa sa ikalawa? Ang bahay-
bahayan sa ikatlo?
2. Paano nakatulong ang paglalarawan ng may-akda sa krismas tri upang higit na madama ng
mambabasa ang kakulangan pa rin nito sa kabila ng mamahaling palamuting nakasabit dito?
3. Ano ang tila nakikita mo sa lantsang pinapangarap makuha ng tauhan sa ikalawang
paglalarawan? Mababanaag ba sa paglalarawan ang matinding pagnanais ng tauhan na makuha
ang bagay na ito?
4. Bakit kaya marangya ang bahay-bahayang inilarawan sa ikatlong teksto? Ano kaya ang
kahalagahan ng bagay na ito sa kabuuan ng teksto?
5. Bakit mahalagang maging mahusay ang pagkakalarawan ng mga bagay na ito?

Sanggunian:
Dayag, Alma M & Del Rosario, Mary Grace G. (2016). Pinagyamang pluma: pagbasa at pagsususri
ng iba’t ibang teksto tungo sa pananaliksik. Quezon City: Phoenix Publishing House

04 Handout 1 *Property of STI

Page 10 of 10