Δραστηριότητα 2η

Η αιτιολογία της νοητικής υστέρησης δεν είναι καθορισμένη με σαφή τρόπο.

Πιο συγκεκριμένα, η πιο συνηθισμένη προσέγγιση βασίζεται σε δύο ομάδες: την
οργανική ομάδα ή εξωγενή νοητική υστέρηση που αφορά σε οργανικές επιδράσεις
και την πολιτισμική-συγγενή ομάδα ή ενδογενή νοητική υστέρηση (Στασινός, 2016).

Η πολιτισμική-συγγενής ομάδα ή ενδογενής νοητική υστέρηση σχετίζεται με

ψυχοκοινωνικές επιδράσεις. Ειδικότερα, δεδομένου ότι το οικογενειακό και
κοινωνικό περιβάλλον διαδραματίζουν σημαίνοντα ρόλο στην ανάπτυξη του παιδιού,
τα ερεθίσματα που δέχεται από αυτά συμβάλλουν στη σωστή νοητική και γλωσσική
ανάπτυξη και εξέλιξή του (Παρασκευόπουλος, 1980). Στην περίπτωση λοιπόν των
παιδιών που μεγαλώνουν σε αποστερημένα κοινωνικά, οικονομικά και πολιτισμικά
περιβάλλοντα (Στασινός, 2016), τα οποία συνεπάγονται ανεπαρκή γονική φροντίδα
(σωματική υγεία και συναισθηματική ασφάλεια), έλλειψη επικοινωνίας, ερεθισμάτων
και κινήτρων, επηρεάζεται αρνητικά η συναισθηματική και νοητική ωριμότητά τους
(Παπαδάτος, 2010). Άλλοι ψυχοκοινωνικοί παράγοντες που συμβάλλουν στη νοητική
υστέρηση είναι η χαμηλή κοινωνική-οικονομική τάξη που συνδέεται με δυσμενείς
συνθήκες διαβίωσης και υγιεινής, το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, η ανάρμοστη
συμπεριφορά των γονιών και η απουσία κοινωνικής στήριξης. Επιπροσθέτως, γίνεται
λόγος και για πιθανές γονιδιακές επιδράσεις, δηλαδή για ύπαρξη επιβαρυμένου
οικογενειακού ιστορικού του παιδιού (Στασινός, 2016).

Όλοι οι παραπάνω παράγοντες επηρεάζουν αρνητικά την αναπτυξιακή πορεία

του παιδιού, οδηγώντας σε μια ποιότητα ζωής χαμηλού επιπέδου, σε παραμέληση των
ψυχοσυναισθηματικών αναγκών, απουσία επαρκών εμπειριών και κατάλληλων
ευκαιριών για μάθηση (Τζουριάδου, 1995) και σχολική αποτυχία. Εκτός αυτών,
παρεμποδίζονται η πρώιμη ανάπτυξη του εγκεφάλου και των εσωτερικών του
συνάψεων, αλλά και η ομαλή κοινωνικοποίηση και η σύναψη διαπροσωπικών
σχέσεων (Στασινός, 2016). Τέλος, πολύ συχνά ενδέχεται η αγωνία των γονιών για την
επιβίωση τους, να οδηγεί σε αδιαφορία απέναντι στα παιδιά ή ακόμα και σε
κακοποίηση (Τζουριάδου, 1995).