სასამართლო წარმომადგენლობის ცნება, მიზნები და ნიშნები

სასამართლო წარმომადგენლობის ცნება. ზემოთ მითითებული იყო, რომ იურიდიული პირი

ვერ შეძლებს უშუალოდ აწარმოოს საქმე და მონაწილეობა მიიღოს საქმის განხ ილეაში,
ამიტომ იურიდიული პირები ყველა შემთხვევაში საქმეებს სასამართლოში თა ვიანთი
წარმომადგენლების მეშვეობით ახორციელებენ (იურიდიულ პირს სასამართლოში
წარმოადგენენ მისი ორგანოების და ზოგიერთ შემთხვევაში ფიზიკური პირიც (მცირეწ
ლენების, ქმედუუნარობის, შეზღუდულქმედუნარიანობის.ან ქმედუნარიანობის შეზღუდვის
გამო) მოკლებულია საპროცესო მოქმედების უნარიანობას,ე-ი. არც პირადად არ შეუძლია
აწარმოოს საქმე სასამართლოში და არც წარმომადგენლის მეშვეობით (არ შეუძლია აირჩიოს
თავისი ნებით წარმომადგენელი).ცხადია,მათ მაგიერ მათ საქმეს სასამართლოში უნდა
უპატრონოს სხვა ვინმემ. მაშასადამე, საჭიროა წარმომადგენელი, საპროცესო კანონით
დადგენილია, რომ ფიზიკურ პირებს შეუძლიათ საქმე აწარმოონ სასამართლოში პირადად,
ქმედუუნარო პირთა საქმეებს აწარმოებენ მათი კანონიერი წარმომადგენლები, ხოლო
იურიდიული პირები, ან სხვა ორგანიზაციები საქმეებს იმ თანამ დებობის პირის მეშვეობით
აწარმოებენ, რომელსაც წესდებით ან დებულებით შეუძლია ამ იურიდიული პირისა თუ
ორგანიზაციის სახელით იმოქმედოს. კანონი მხარეებს აგრეთვე იმის შესაძლებლობასაც
აძლევს, რომ საქმე სასამართლოში თავის მიერ არჩეული წარმომადგენლის მეშვეობით
აწარმოონ. მაგრამ საქმისწარმოება წარმომადგენლის მეშვეობით,არ ართმევს უფლებას
მხარეებს თვითონაც პირადად მიიღონ მონაწილეობა საქმეში, ამრიგად, პროცესში
წარმომადგენლის. მონაწილეობის აუცილებლობა სხვადასხვა მიზეზითაა განპირობებული.

მაგრამ ასეთი შემთხვევების გარეშე, ხშირად ამა თუ იმ პირს არ შეუძლია პირადად

გამოცხადება სასამართლოში, ან შეუძლია, მაგრამ სათანადო კანონების უცოდინრობის გამო,
ვერ გაუძღვება თავის საქმეს, ანუ წარმომადგენლის მონაწილეობის აუცილებლობა ხშირად
გამოწვეულია დაინტერესებული პირის სურვილით. მიიღოს კვალიფიციური იურიდიული
დახმარება სასამართლოში თავისი სამოქალაქო საქმის განხილვის დროს, ან კანონებიც რომ
იცოდეს, პირადად არ ეხერხება დამშვიდებით აუხსნას სასამართლოს საქმის გარემოება. ან
უბრალოდ შეიძლება არც სურდეს შეხედეს ე.წ. „მოწინააღმდეგე მხარეს". მაშასადამე, ამ
შემთხვევებშიც საჭიროა წარმომადგენელი. წარმომადგენლის მეშვეობით საქმისწარმოება
პროცესის მონაწილეთათვის უფრო ხელსაყრელია. მხარე ამის წყალობით აღარ არის
მოწყვეტილი თავის მუდმივ საქმიანობას. აღარ უხდება თვითონ გამოცხადება
სასამართლოში, ზოგჯერ კი ამისათვის სხვა რაიონსა თუ ქალაქში წასვლა და სხვ. ჯერ კიდევ
ძველი რომაელები ამბობდნენ: „რეადმყოფობა, ასაკი, მოგზაურობა და მრავალი სხვა მიზეზი
ხშირად ხელს უშლის მხარეს პირადად აწარმოოს საქშეები". ამასთან არ არის აუცილებელი
რაიმე ობიექტური მიზეზის არსებობს იმისათვის, რომ პირმა ისარგებლოს წარმომადგენლის
დახმარებით. ამიტომ წარმოიშობა საპროცესო მოქმედებების შესრულების იმ სხვა
პირთათვის დავალების (შინდობის) საჭიროება, რომლებიც შეცვლიდნენ პროცესის
მონაწილეთ და -- 189 მათ მაგივრად აწარმოებდნენ საქმეს, ეი. წარმოიშობა სასამართლო
წარმომადგენლობის საჭიროება, რომლითაც გვარდება პროცესში მხარის პირადად
მონაწილეობასთან დაკავ შირებული მრავალი პრობლემა.

მინდობილობის ან კანონის შესაბამისად მინიჭებული უფლებამოსილების საფუძველზე

მეორე პირის, ანუ. წარმოდგენილის (მოსარჩელის, მოპასუხის. მესამე პირის, განმცხადებ
ლის) სახელითა და ინტერესებიდან გამომდინარე საპროცესო მოქმედებების შესრულება, 2.
სასამართლო წარმომადგენლობის მიზნები და მნიშვნელობა. სასამართლო წარმომადგენ
ლობის მიზანია ფიზიკური პირებისა და ორგანიზაციებისათვის იურიდიული დახმარების
უზრუნველყოფა და ამით მათი უფლებებისა და ინტერესების სრული დაცვა. გარდა ამისა,
წარმომადგენლობის ინსტიტუტი მოწოდებულია დახმარება აღმოუჩინოს სასამართლოს
მართლმსაჯულების განხორციელებაში. წარმომადგენლობა სამოქალაქო პროცესში ფიზიკურ
პირთა და ორგანიზაციების უფლებების დაცვის უზრუნველყოფის უმნიშვნელოვანესი
გარანტიაა. თანამედროვე პი რობებში სასამართლო წარმომადგენლობის მნიშვნელობა,
მთელი რიგი მიზეზების გამო, სულ უფრო იზრდება, პირველ რიგში კი იმის გამო, რომ
სასამართლო გათავისუფლებუ ლია მტკიცების მოვალეობისაგან და სამოქალაქო პროცესი
აგებულია შეჯიბრებითობის მოდელზე. მტკიცების ტვირთი თვით მხარეებს აწევთ. ასეთ
პირობებში კი იმას, ვისაც შესაბამისი სამართლებრივი (იურიდიული) ცოდნა არა აქვთ,
უკიდურესად გაუჭირდება თავისი მოთხოვნებისა თუ შესაგებლის საფუძვლიანობის
(დასაბუთებულობის) დამტ კიცება. სასამართლოში საქმის წარმატებით წარმოებისათვის
აუცილებელია, რომ პირმა კარგად იცოდეს სამოქალაქო კანონები და სამართალწარმოების
ფორმალობები (წესები). ლოგიკურად ჩამოაყალიბოს თავისი აზრები. მაგრამ ყველას როდი
აქვს შესაბამისი ცოდნა, ან ყველას როდი ახასიათებს საჭირო პროფესიული ჩვევები. სწორედ
ამის გამო, ობიექტურად აუცილებელი ხდება მცოდნე და საქმისწარმოებაში გამოცდილი
პირის იურიდიული დახმარება, რომელსაც არა მარტო რჩევის, იურიდიული კონსულტაცოს
მიცემა შეუძლია, არამედ სასამართლოში სიტყვით გამოსვლაც. მეორე ის, რომ თვითონ
სამართლებრივი სისტემა სულ უფრო რთულდება და დიფერენცირდება თანამედროვე
სამართლებრივ დარგებად, გაიზარდა სამართლებრივი აქტების რაოდენობაც,რაც მოითხოს
სპეციალიზაციას იურისტებს შორისაც; ამიტომ კვალიფიციური იურისტის მონაწილეობის
გარეშე პროცესის წარმოება პროფესიონალურ დონეზე პრაქტიკულად შეუძლებელია. ამ და
სხვა მიზეზთა გამოც აიხსნება ადვოკატურის ინსტიტუტის არსებობა თანამედროვე
washonengdng საზოგადოებაში

აღსანიშნავია, რომ წარმომადგენლობა პრაქტიკულად ზოგჯერ სამოქალაქო პროცესში

მონაწილეობისა და უფლებების დაცვის განხორციელების) ერთადერთი ფორმაა (აუცილე“
ბელია). მაგალითად, მსჯაერღებულისათვის (თაღისუფლებააღკვეთილისათვის).რომელიც
სასჯელაღსრულების დაწესებულებაში იმყოფება. ეს პირები, ბუნებრივია, პირადად
მიიღებენ მონაწილეობას სასამართლოში. მათ მხოლოდ სხვა პირთა (წარმომადგენელთა)
მეშვეობით შეუძლიათ საქმისწარმოება (უფლებების განხორციელება და დაცეა). იგივე
ითქმის ქმედუუნაროებსა და შეზღუდულქმედუნარიან პირებზეც. აქვე მიზანშეწონილია 190
ჩამოვაყალიბოთ შემდეგი პოზიცია საქმეში იმ პირთა მონაწილეობასთან დაკავშირებით,
რომლებიც იხდიან სასჯელს თავისუფლების აღკვეთის სახით: თავისუფლების აღკვეთით
მსჯავრდებულის სამოქალაქო საქმეში მხარედ მონაწილეობის შემთხვევაში, ასეთი პირის
უფლება სასამართლოში დაასაბუთოს თავისი პოზიცია, შეიძლება განხორციელდეს სა
სამართლო განხილვაში მისი პირადი მონაწილეობის გარეშეც. ამასთან, ნებისმიერ შემ
თხვევაში, სასამართლოს არ შეიძლება წაერთვას უელებამოსილება, საჭიროდ მიიჩნიოს
სასამართლო სხდომაში განსასჯელის პირადი მონაწილეობა,როა უშუალოდ მოისმინოს მისი
ანსნაგანმარტება და ამით უზრუნველყოს კონსტიტუციის მე-40 და 42-ე, 82-ე.83-ე, 84-ე, 8 და
ადამიანის უფლებათა და ძირითალ თავისუფლებათა დაცვის ევროკონვენციის შე-6 და მე-13
მუხლებიდან გამომდინარე ბოთხოენების დღეა. საქმეზე კანონიერი დასაპ უთებული და
სამართლიანი გადაწყვეტილების გამოსატანად. ასეთი პირის სამოქალაქო საქმეზე
სასამართლო სხდომაში პირადი მონაწილეობის საკითხის განხილვისას სასამართ ლომ უნდა
გაითვალისწინოს ყველა გარემოება, მათ შორის საერღებულის კონსტი ტუციური უფლებები
და მიიღოს დასაბუთებული და მოტივირებული გადაწყვეტილება სასაშართლო განხილვაში
მსჯერდებულის მონაწილეობის ფორმის შესახებ. იშას. ეინე პიანი (ლელა) წარმომადგენელს
საქმისწარმოება, მარწმუნებელი ანუ წარმოდგენილი პირი ეწოდება. სასამართლო
წარმომადგენლად გამოდის წარმომადგენელი,ანუ რწმუნებული რომელსაც დავალებული
(მინდობილი) აქვს სხვათა ინტერესების დაცვა.

3. სასამართლო წარმომადგენლობის განსხვავება სამოქალაქო-სამართლებრივი წარმომად

გენლობისაგან წარმომადგენლობისა და მინდობილობის ინსტიტუტები არსებობენ რო გორც
სამოქალაქო საპროცესო,ისე სამოქალაქო მატერიალურ სამართალში. საპროცესო
(სასამართლოს წარმომადგენლობა სამოქალაქო საპროცესო სამართლის დამოუკიდებელი
ინსტიტუტია. საპროცესო წარმომადგენლობასა და სამოქალაქო-სამართლებრივ წარმომად
გენლობას გააჩნიათ მთელი რიგი საერთო დამახასიათებელი ნიშნები. ამასთან,საპროცესო
წარმომადგენლობისათვის დამახასიათებელი მატერიალურ-სამართლებრივი ელემენტები არ
გვაძლევენ იმის საფუძველს, რომ სასამართლოში წარმომადგენლობა მივიჩნიოთ სამოქა
ლაქო სამართალში (სამოქალაქო სამართლებრივ ურთიერთობებში) წარმომადგენლობის
სამოქალაქო-სამართლებრივი წარმომადგენლობის) ერთ-ერთ სახედ ამიტომ სასამართლო
წარმომადგენლობა ზოგიერთი ნიშნით უნდა განვასხათ წარმომადგენლობისაგან სამოქა
ლაქო სამართალში. კერძოდ, სასამართლო (საპროცესო) წარმომადგენლობა განსხვავდება
სამოქალაქო-სამართლებრივ ურთიერთობებში წარმომადგენლობისაგან წარმომადგენელსა
და წარმოდგენილ პირს შორის არსებული ურთიერთობის ხასიათისა და მიზნების,
უფლებების მოცულობისა და ხასიათის, აგრეთვე იმ პირთა წრის მიხედვით, რომელთაც
სამოქალაქო პროცესში წარმომადგენლად გამოსვლის უფლება აქვთ, მაგალითად,
სამოქალაქო-სამართლებრივი წარმომადგენლობის მიზანია სამოქალაქო უფლება-
მოვალეობების წარმოშობა, შეცვლა და შეწყვეტა წარმოდგენილი პირი სათვის. სამოქალაქო
სამართალში წარმომადგენელს მინიჭებული აქვს სხვადასხვა სამოქალაქო-სამართლებრივი
გარიგების დადების უფლებამოსილება წარმოდგენილი პირის სახელით. სასამართლო
წარმომადგენლობის მიზანია წარმოდგენილი პირის ინტერესების დაცვა
სასამართლოში,მისთვის დახმარება საპროცესო უფლებების განხ ორციელებასა და
საპროცესო მოვალეობების შესრულებაში. სამოქალაქო პროცესში წარმომადგენელს
მინიჭებული აქვს მხოლოდ საპროცესო მოქმედებების შესრულების უფლებამოსილება,
საპროცესო წარმომადგენლობის დროს წარმომადგენელი ასრულებს სხვადასხვა საპროცესო
მოქმედებას წარმოდგენილი პირის დაცვის მიზნით. კერძოდ, სასამართლო წარმომადგენელი
ამზადებს (ადგენს) მარწმუნებლის სახელით საპროცესო დოკუმენტებს

მათ მაგივრად აწარმოებდნენ საქმეს, ე.ი. წარმოიშობა სასამართლო წარმომადგენლობის

საჭიროება, რომლითაც გვარდება პროცესში მხარის პირადად მონაწილეობასთან დაკაე
შირებული მრავალი პრობლემა. წარმომადგენლობა გამოიხატება იმაში, რომ
წარმომადგენელი შეასრულებს ამა თუ იმ შოუშედებას სასამართლოში წარმოდგენილის
მაგიერ და რასაც იგი გააკეთებს მინდ ობილობის (რწმუნებულების) თუ კანონის ფარგლებში,
სავალდებულოა წარმოდგენილი პირისათვის. წარმომადგენლობის საფუძველზე
წარმომადგენელს წარმოეშობა საპროცესო უფლება-მოვალეობები წარმომადგენელი
მოქმედებს მის მიერ წარმოდგენილი ფიზიკური ან იურიდიული პირის სახელით და მისი
ინტერესიდან გამომდინარე, მაშასადამე,სასამართლო წარმომადგენლობა არის ერთი პირის
(წარმომადგენლის) მიერ მინდობილობის ან კანონის შესაბამისად მინიჭებული
უფლებამოსილების საფუძველზე მეორე პირის, ანუ წარმოდგენილის (მოსარჩელის,
მოპასუხის, მესამე პირის, განმცხადებ ლის) სახელითა და ინტერესებიდან გამომდინარე
საპროცესო მოქმედებების შესრულება. 2. სასამართლო წარმომადგენლობის მიზნები და
მნიშვნელობა. სასამართლო წარმომადგენ ლობის მიზანია ფიზიკური პირებისა და
ორგანიზაციებისათვის იურიდიული დახმარების უზრუნველყოფა და ამით მათი
უფლებებისა და ინტერესების სრული დაცვა. გარდა ამისა, წარმომადგენლობის ინსტიტუტი
მოწოდებულია დახმარება აღმოუჩინოს სასამართლოს მართლმსაჯულების
განხორციელებაში, წარმომადგენლობა სამოქალაქო პროცესში ფიზიკურ პირთა და
ორგანიზაციების უფლებების დაცვის უზრუნველყოფის უმნიშვნელოვანესი გარანტიაა.
თანამედროვე პი რობებში სასამართლო წარმომადგენლობის მნიშვნელობა, მთელი რიგი
მიზეზების გამო, სულ უფრო იზრდება, პირველ რიგში კი იმის გამო, რომ სასამართლო
გათავისუფლებუ ლია მტკიცების მოვალეობისაგან და სამოქალაქო პროცესი აგებულია
შეჯიბრებითობის მოდელზე. მტკიცების ტვირთი თვით მხარეებს აწევთ, ასეთ პირობებში კი
იმას, ვისაც შესაბამისი სამართლებრივი (იურიდიული) ცოდნა არა აქვთ. უკიდურესად
გაუჭირდება თავისი მოთხოვნებისა თუ შესაგებლის საფუძვლიანობის (დასაბუთებულობის)
დამტ კიცება. სასამართლოში საქმის წარმატებით წარმოებისათვის აუცილებელია, რომ პირმა
კარგად იცოდეს სამოქალაქო კანონები და სამართალწარმოების ფორმალობები (წესები).

ლოგიკურად ჩამოაყალიბოს თავისი აზრები. მაგრამ ყველას როდი აქვს შესაბამისი ცოდნა, ან
ყველას როდი ახასიათებს საჭირო პროფესიული ჩვევები. სწორედ ამის გამო, ობიექტურად
აუცილებელი ხდება შეოდნე და საქმისწარმოებაში გამოცდილი პირის იურიდიული
დახმარება, რომელსაც არა მარტო რჩევის, იურიდიული კონსულტაცოს მიცემა შეუძლია,
არამედ სასამართლოში სიტყვით გამოსვლაც. მეორე ის, რომ თვითონ სამართლებრივი
სისტემა სულ უფრო რთულდება და დიფერენცირდება თანამედროვე სამართლებრივ
დარგებად,გაიზარდა სამართლებრივი აქტების რაოდენობაც,რაც მოითხოს სპეციალიზაციას
იურისტებს შორისაც; ამიტომ კალიფიციური იურისტის მონაწილეობის გარეშე პროცესის
წარმოება პროფესიონალურ დონეზე პრაქტიკულად შეუძლებელია. ამ და სხვა მიზეზთა
გამოც აიხსნება ადვოკატურის ინსტიტუტის არსებობა თანამედროვე სამართლებრივ
საზოგადოებაში. აღსანიშნავია, რომ წარმომადგენლობა პრაქტიკულად ზოგჯერ სამოქალაქო
პროცესში მონაწილეობისა და უფლებების დაცვის განხორციელების) ერთადერთი ფორმაა
(აუცილე ბელია), მაგალითად, მსჯავრდებულისათვის
(თავისუფლებააღკვეთილისათვის).რომელიც სასჯელაღსრულების დაწესებულებაში
იმყოფება. ეს პირები, ბუნებრივია, პირადად გრ მიიღებენ მონაწილეობას სასამართლოში,
მათ მხოლოდ სხვა პირთა (წარმომადგენელთა) მეშვეობით შეუძლიათ საქმისწარმოება
(უფლებების განხორციელება და დაცვა). იგივე ითქმის ქმედუუნაროებსა და
შეზღუდულქმედუნარიან პირებზეც. აქვე მიზანშეწონილია 190 ჩამოვაყალიბოთ შემდეგი
პოზიცია საქმეში იმ პირთა შონაწილეობასთან დაკავშირებით, რომლებიც იხდიან სასჯელს
თავისუფლების აღკვეთის სახით თავისუფლების აღკვეთით მსჯავრდებულის სამოქალაქო
საქმეში მხარედ მონაწილეობის შემთხვევაში. ასეთი პირის უფლება სასამართლოში
დაასაბუთოს თავისი პოზიცია, შეიძლეჯს განხორციელდეს სა

სამართლო განხილვაში მისი პირადი მონაწილეობის გარეშე. ამასთან, ნებისმიერ შემ–

თხვევაში, სასამართლოს არ შეიძლება წაერთვას უფლებამოსილება, საჭიროდ მიიჩნიოს
სასამართლო სხდომაში განსასჯელის პირადი მონაწილეობა, რათა უშუალოდ მოისმინოს
მისი ახსნა-განმარტება და ამით უზრუნველყოს კონსტიტუციის მე-40 და 42-ე, 82-ე, 83-ე, 84,
85–ე და ადამიანის უფლებათა და ძირითად თავისუფლებათა დაცვის ევროკონვენციის შე-6
და მე-13 მუხლებიდან გამომდინარე მოთხოვნების დაცვა, საქმეზე კანონიერი დასაბ
უთებული და სამართლიანი გადაწყვეტილების გამოსატანად. ასეთი პირის სამოქალაქო
საქმეზე სასამართლო სხდომაში პირადი მონაწილეობის საკითხის განხილვისას სასამართ
ლომ უნდა გაითვალისწინოს ყველა გარემოება, მათ შორის მსჯავრდებულის კონსტი
ტუციური უფლებები და მიიღოს დასაბუთებული და მოტივირებული გადაწყვეტილება
სასამართლო განხილვაში მსჯავრდებულის მონაწილეობის უორმის შესახებ. იმას, ვინც
მიანდო (დაავალა) წარმომადგენელს საქმისწარმოება, მარწმუნებელი ანუ წარმოდგენილი
პირი ეწოდება. სასამართლო წარმომადგენლად გამოდის წარმომადგენელი, ანუ
რწმუნებული, რომელსაც დავალებული (მინდობილი) აქეს სხვათა ინტერესების დაცვა. 3.
სასამართლო წარმომადგენლობის განსხვავება სამოქალაქო-სამართლებრივი წარმომად
გენლობისაგან. წარმომადგენლობისა და მინდობილობის ინსტიტუტები არსებობენ რო გორც
სამოქალაქო საპროცესო.ისე სამოქალაქო მატერიალურ სამართალში. საპროცესო
(სასამართლოს წარმომადგენლობა სამოქალაქო საპროცესო სამართლის დამოუკიდებელი
ინსტიტუტია. საპროცესო წარმომადგენლობასა და სამოქალაქო-სამართლებრივ წარმომად
გენლობას გააჩნიათ მთელი რიგი საერთო დამახასიათებელი ნიშნები, ამასთან,საპროცესო
წარმომადგენლობისათვის დამახასიათებელი მატერიალურ-სამართლებრივი ელემენტები არ
გვაძლევენ იმის საფუძველს, რომ სასამართლოში წარმომადგენლობა მივიჩნიოთ სამოქა
ლაქო სამართალში (სამოქალაქო სამართლებრივ ურთიერთობებში) წარმომადგენლობის
(სამოქალაქო-სამართლებრივი წარმომადგენლობის) ერთ-ერთ სახედ,ამიტომ სასამართლო
წარმომადგენლობა ზოგიერთი ნიშნით უნდა განვასხვაოთ წარმომადგენლობისაგან სამოქა
ლაქო სამართალში. კერძოდ, სასამართლო (საპროცესო) წარმომადგენლობა განსხვავდება
სამოქალაქო-სამართლებრივ ურთიერთობებში წარმომადგენლობისაგან წარმომადგენელსა
და წარმოდგენილ პირს შორის არსებული ურთიერთობის ხასიათისა და მიზნების,
უფლებების მოცულობისა და ხასიათის, აგრეთვე იმ პირთა წრის მიხედვით, რომელთაც
სამოქალაქო პროცესში წარმომადგენლად გამოჩელის უულება აქვთ.

Magalitad samoqalaqo-სამართლებრივი წარმომადგენლობის მიზანია სამოქალაქო უფლება-

მოვალეობების წარმოშობა, შეკელა და შეწყვეტა წარმოდგენილი ჰირი სათეის. სამოქალაქო
სამართალში წარმომადგენელს მინიჭებული აქვს სხვადასხვა სამოქალაქო-სამართლებრივი
გარიგების დადების უფლებამოსილება წარმოდგენილი პირის სახელით. სასამართლო
წარმომადგენლობის მიზანია წარმოდგენილი პირის ინტერესების დაცვა
სასამართლოში,მისთვის დახმარება საპროცესო უფლებების განხ ორციელებასა და
საპროცესო მოვალეობების შესრულებაში. სამოქალაქო პროცესში წარმომადგენელს
მინიჭებული აქვს მხოლოდ საპროცესო მოქმედებების შესრულების უფლებამოსილება.
საპროცესო წარმომადგენლობის დროს წარმომადგენელი ასრულებს სხვადასხვა საპროცესო
მოქმედებას წარმოდგენილი პირის დაცვის მიზნით. კერძოდ, სასამართლო წარმომადგენელი
ამზადებს (ადგენს) მარწმუნებლის სახელით საპროცესო დოკუმენტებს. 191 უშუალოდ
მონაწილეობს სასამართლო სხდომაში,გამოდის პროცესში ყველა საკითხთან დაკავშირებით,
რაც პროცესის დროს წარმოიშობა. ამასთან, იგი შებოჭილია იმ უფლე ბამოსილებით,
რომლითაც აღჭურვილია სასამართლოში თავისი ფუნქციების განხორ ციელებასთან
დაკავშირებით და არა აქვს უფლება შეასრულოს ისეთი მოქმედებები,რაც სცილდება მისი
უფლებამოსილების ფარგლებს. სამოქალაქო პროცესის სუბიექტად (მხ არედ. მესამე პირად
და ა.შ) კელა მარწმუნებელი რჩება, პირადად თავისთვის პროცესის შედეგად წარმოდგენილი
არაფერს არ იღებს. წინასწარ შეპირებული გასამრჯელოს (ჰონორარის) გარდა (ეს
სახელშეკრულებო წარმომადგენლობის დროს).ხოლო ცალკეულ შემთხევეებში —
წარმომადგენლობისათვის ან წარმომადგენლობის დროს გაწეული სა კუთარი ხარჯების
ანაზღაურებისა.

სამოქალაქო სამართალში მინდობილობა წარმომადგენელს ეძლევა მესამე პირებთან

წარმომადგენლობისათვის. მინდობილობის გაცემა სავალდებულოა წერილობითი ფორ შით,
თუმცა მისი სანოტარო წესით დადასტურება (დამოწმება) ყოველთვის არ არის
სავალდებულო. მინდობილობა სამოქალაქო სამართალში სანოტარო წესით უნდა იქნეს
დამოწმებული მხოლოდ იმ შემთხვევებში, როცა იგი გაცემულია უძრაე ნივთებთან დაკავ
შირებით გარიგებათა დადების მიზნით ან,როცა გაცემულია ისეთი გარიგების დასადებად,
რომელიც აუცილებლად სანოტარო ფორმას მოითხოვს. სამოქალაქო პროცესში კი
მინდობილობა გაიცემა არა წარმომადგენლის მიერ გარე ბათა დასადებად, არამედ მის მიერ
მხოლოდ საპროცესო მოქმედებათა შესასრულებლად. ამასთან, სასამართლოში
წარმომადგენლობა ხორციელდება მხოლოდ სანოტარო წესით გაფორმებული
მინდობილობის საფუძველზე.

$2. სასამართლო წარმომადგენლობის სახეები

სასამართლო წარმომადგენლობა იყოფა სახეებად იურიდიული ფაქტების (ფაქტო ბრივი

შემადგენლობის) მიხედვით, რომლებთანაც კანონი აკავშირებს ამა თუ იმ სახის
წარმომადგენლობის წარმოშობას (რომელიც განსაზღვრავს წარმომადგენლობის წარ მოშობის
საფუძელებს). წარმოშობის საფუძვლების (იურიდიული ფაქტების) მიხედვით
წარმომადგენლობა იყოფა: 1) სახელშეკრულებო წარმომადგენლობა,რომელიც ეფუძნება
წარმომადგენელსა და წარმოდგენილ პირს შორის დადებულ ხელშეკრულებას; და 2)
წარმომადგენლობა, რომელიც სხვა საფუძვლებიდან გამომდინარეობს. ამას მიეკუთვნება
ქმედუუნაროთა და შეზღუდულქმედუნარიანთა კანონიერი წარმომადგენლობა, რომელიც
ხორციელდება ამგვარ პირთა უფლებებისა და ინტერესების დასაცავად მათი მშობლების,
შეილად ამყვანების, მეურვეებისა და მზრუნველების მიერ, 1. კანონიერი წარმომადგენლობა.
ტერმინის „კანონიერი წარმომადგენლობა" არსებობა აიხსნება იმ გარემოებით, რომ
წარმოდგენილ პირს ქმედუუნარობის,მხარდაჭერის მიღების საჭიროების ან შეზღუდული
ქმედუნარიანობის გამო არ ძალუძს საკუთარი ნების გაშოვ ლენის მეშვეობით (საკუთარი
ნებით) აირჩიოს თავისთვის სასურველი წარმომადგენელი და ამიტომ წარმომადგენელს
განსაზღვრავს კანონი.

კანონიერი წარმომადგენლის თაობაზე (ეი, იხეთი წარმომადგენლობის თაობაზე მელიც

წარმოიშობა კანონის ძალით) შეიძლება ვისაუბროთ მხოლოდ ფიზიკურ პირებთან
მიმართებაში, რომელთაც რაიმე მიზეზით არა აქვთ სასამართლოში თავიანთი უფლე ბების
დაცვის შესაძლებლობა. რას ეფუძნება კანონიერი წარმომადგენლობა? კანონიერი
წარმომადგენლობის საფუძველია: I) შეილების მშობლებისაგან წარმოშობის ფაქტი,რაც
დადასტურებულია კანონით დადგენილი წესით (სამოქალაქო კოდექსის 187-ე მუხლი); 2)
შვილად აყვანის ფაქტი; 3) მეურვეობისა და მზრუნველობის და მხარდამჭერის დან 192
იშვნის ფაქტი, კანონიერი წარმომადგენელი,ისევე როგორც ნებისმიერი სასამართლო
წარმომადგენელი, სრულწლოვანი და ქმედუნარიანი უნდა იყოს, მშობლები,რომელთაც არა
აქვთ ჩამორთმეული მშობლის უფლებები, თავიანთი ქმედუუნ არო
(შეზღუდულქმედუნარიანი) შეილების კანონიერი წარმომადგენლები არიან ნათესაო ბის
გამო, სამოქალაქო კოდექსის II98-ე მუხლით დადგენილია, რომ ჰშობლები თავიანთი
არასრულწლოვანი შეილების კანონიერი წარმომადგენლები არიან და განსაკუთრებულ (ანუ
სპეციალურ) რწმუნებულებათა (უფლებამოსილებათა) გარეშე გამოდიან მათი უფლებებისა
და ინტერესების დასაცავად მესამე პირებთან ურთიერთობაში, მათ შორის —
სასამართლოშიც ბავშვის სახელითა და ინტერესებიდან გამომდინარე წარმომადგენლობის
უფლება, როგორც წესი, თანაბრად აქეთ ორივე მშობელს, მამასა და დედას. თუ ბავშვი
დაიბადა რეგისტრირებულ ქორწინებაში ან რეგისტრაციის არარსებობისას,თუ მამობა
დადგენილია ნებაყოფლობით ან სასამართლოს გადაწყვეტილებით (სამოქალაქო კოდექსის
1190-ე მუხლი) ბავშვის კანონიერი წარმომადგენელი იქნება მხოლოდ დედა, თუ არ არსებობს
რეგისტრირებული ქორწინება და მაშობს რ არის დადგენილი. თუ ბავშვი იშეთლეს
მეუღლეებმა, მაშინ ორივე შვილი ამეანი იქნება ბავშვის კანონიერი წარმომადგენელი, თუ
ბავშვი იშვილა ერთმა პირმა, მაშინ მისი კანონიერი წარმომადგენელი იქნება ლეიბლი
მშობელი და მშეილებელი (სამოქალაქო კოდექსის 260-ე მუხლი), ერთი პირის მიერ
არასრულწლოვანის შეილების შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილებაში პირდაპირ უნდა
იყოს მითითებული, თუ რომელი მშობლის მიმართ ინარჩუნებს ნაშვილები უფლება-მოვა
ლეობებს. რაც შეეხება არასრულწლოვან მშობლებს, ისინი თავიანთი შვილების კანონიერი
წარმომადგენლები იქნებიან იმ შემთხვევაში, როცა 16 წლიდან არასრულწლოვანი იქორ
წინებს კანონით დადგენილი წესით. ამ მომენტიდან იგი შეიძენს სრულ ქმედუნარიანობას.
მშობლის უფლებაჩამორთმეული მშობლები არ შეიძლება იყვნენ თავიანთი შეილების
კანონიერი წარმომადგენლები,რადგანაც ისინი ნათესაობაზე დამყარებულ ყველა უფლებას
კარგავენ იმ შეილთან ურთიერთობაში, რომლის მიმართაც მათ ჩამოერთვათ მშობლის
უფლება (სამოქალაქო კოდექსის 1207-ე მუხლი). კანონიერი წარმომადგენლობა შეილებთან
მიმართებაში შეწყდება შვილების მიერ სრულწლოვანების მიღწევისას,სრულწლოვანების
მიღწევის შემდეგ მშობლებს შეუძლიათ იყვნენ შეილების მხოლოდ სახელშეკრულებო
წარმომადგენლები. რაც შეეხება მეურვეებისა და მზრუნველების და მხარდამჭერების
კანონიერ წარ მომადგენლობას, წარმომადგენლობის ეს სახე წარმოიშობა მხარდამჭერად.
მეურველ ან მზრუნველი პირის დანიშვნის საფუძველზე (მეურვე, მხარდამჭერი ან
მზრუნველად კონკრეტული პირის დანიშვნის შესახებ შესაბამისი ორგანოს (მეურვეობისა და
მზრუნ ველობის ორგანოს) მიერ გამოცემული ადმინისტრაციული აქტის საფუძველზე).
მეურვე მხარდამჭერი და მზრუნველი განსაკუთრებული (სპეციალური) უფლე ბამოსილების
გარეშე წარმოადგენენ სამეურვეო (სამხრუნველო) და მხარდაჭერის მიმღები პირის
უფლებებსა და ინტერესებს მესამე პირებთან ურთიერთობაში, მათ შორის – სა სამართლოშიც
(სამოქალაქო კოდექსის 1290-ე მუხლი). სამოქალაქო კოდექსით განსაზ ღერულია თუ ვის და
რა შემთხვევაში ენიშნება მეურვე. მხარდამჭერი და მზრუნველი. კანონიერ
წარმომადგენლობას შეეხება საპროცესო კოდექსის 101-ე მუხლი. აქ აღნიშ ნულია,რომ
ქმედუუნარო და შეზღუდულქმედუნარიანობის მქონე ფიზიკურ პირთა უფლე" ბებსა და
კანონიერ ინტერესებს სასამართლოში იცავენ მათი მშობლები, მშვილებლები, მეურვეები და
მზრუნველები, რომლებმაც სასამართლოს უნდა წარუდგინონ თავიანთი უფლებამოსილების
დამადასტურებელი დოკუმენტი.

კანონიერი წარმომადგენლები წარმოსადგენ პირთა სახელით ასრულებენ ყველა საპ როცესო

მოქმედებას, როშელთა შესრულების უფლებაც მინიჭებული აქეთ წარმომდგენთ
(წარმოსადგენ პირებს). კანონით გათვალისწინებული შეზღუდვებით. საქმეში,რომელშიც
უნდა მონაწილეობდეს კანონით დადგენილი წესით უგზო-უკვლოდ დაკარგულად ცნობილი
ფიზიკური პირი,მის წარმომადგენლად მონაწილეობს სასამართ ლოში ის, ვისაც გადაეცა
სამართავად უგზოუკვლოდ დაკარგულის ქონება. საქმეში, რომელშიც უნდა მონაწილეობდეს
გარდაცვლილის ან კანონით დადგენილი წესით გარდაცვალებულად ცნობილის მემკვიდრე,
თუ შემკვიდრეობა არავის მიუზა, მემკვიდრის წარმომადგენლად გამოდის სამკვიდრო
ქონების დაცვისა და მართვისათვის დანიშნული პირი. იმდენად, რამდენადაც
შემკვიდრეობის მისაღებად კანონით დადგენილია ექვსთვიანი ვადა სამკვიდროს გახსნის
დღიდან, ნოტარიუსი ადგილზე არმყოფი შემეი დრების,საანდერძო დანაკისრის მიმღებთა
და საჯარო ინტერესების დასაცავად, დაინტერუ სებული პირების, ანდერძის
აღმსრულებლის ან თავისი ინიციატივით იღებს სამკვიდროს დაცვისათვის აუცილებელ
ზომებს თუ სამკვიდრო მართვას საჭიროებს,აგრეთვე.როდესაც მამკვიდრებლის
კრედიტორების მიერ წარდგენილია სარჩელი,სანოტარო ორგანო ნიშნავს სამკვიდროს
მმართველს. მაგრამ ეს იმ შემთხვევაში, თუ მამკვიდრებლის კრედიტორებმა სარჩელი აღძრეს
შემკვიდრეების მიერ სამკვიდროს მიღებაშდე, რამეთუ მართველი არ დაინიშნება,როცა
თუნდაც ერთ-ერთმა მემკვიდრემ მიიღო სამკვიდრო,ან თუ დანიშნულია ანდერძის
აღმსრულებელი. სამკვიდროს დაცვასა და მართვას ანდერძის აღმსრულებელი ახორციელებს
სამოქალაქო კოდექსის 1415-ე მუხლის შესაბამისად. თუ მამკვიდრებლის კრედიტორები
აღძრავენ სარჩელს, კანონიერი წარმომადგენლის ფუნქციას ეს პირები შეასრულებენ. პირის
უგზოუკვლოდ დაკარგულად აღიარების შემთხვევაში კი, სამოქალაქო კოდექსის 21-ე
მუხლის შესაბამისად, სასამართლო გადაწყვეტილების კანონიერ ძალაში შესვლის შემდეგ, ამ
გადაწყვეტილების საფუძველზე კანონით მემკვიდრეები მოიპოვებენ ულე ბამოსილებას.
უკვალოდ დაკარგულის ქონება მართონ მინდობილი საკუთრების სახით (ე.ი. ამ პირის
ქონება მათ გადაეცემათ). მხედველობაში უნდა ვიქონიოთ, რომ მოქმედების უნარიანობას
მოკლებული პირების კანონიერ წარმომადგენლებს, სსსკ-ის 101-ე მუხლის მე-5 ნაწილის
შესაბამისად,თავიან თიმხრივ უფლება აქვთ სასამართლოში საქმისწარმოება მიანდონ
ადვოკატს. მართალია, ამ მუხლში საუბარია მხოლოდ ადვოკატისათვის საქმისწარმოების
მინდობაზე, მაგრამ აქ

უნდა ვიგულისხმოთ არა მარტო ადვოკატი, არამედ ნებისმიერ სხვა პირიც, რომელსაც
კანონიერი წარმომადგენელი მიანდობს საქმისწარმოებას სახელშეკრულებო საფუძველზე
ამასთან, სხვისთვის საქმისწარმოების მინდობა არ ართმევს უფლებას კანონიერ წარმო
მადგენელს თვითონაც მიიღოს მონაწილეობა საქმეში. კანონიერი წარმომადგენლების
უფლებამოსილება შეიძლება დადასტურდეს იმ დოუ მენტებით, რომლებიც ადასტურებენ
მათ უფლებამოსილებასა და სტატუსს; კერძოდ: მშობლებს უფლება აქვთ წარუდგინონ
სასამართლოს მათ მიერ წარმოსადგენ პირთან ნათესაობის დამადასტურებელი
დოკუმენტები,ესენია:პასპორტი,დაბადების მოწმობა,სამო ქალაქო აქტების რეგისტრაციის
ორგანოს მიერ გაცემული დოკუმენტები. შეილად ამყვანებს უფლება აქვთ სასამართლოს
წარუდგინონ შვილად აყვანის (შვილების) შესახებ მიღებული სასამართლოს კანონიერ
ძალაში შესული გადაწყვეტილების ასლი, ასევე სარო-ს მიერ გაცემული შესაბამისი
დოკუმენტები, მეურეებსა, მხარდამჭერსა და მზრუნველებს უფლება აქვთ სასამართლოს
წარუდგი ნონ მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს ან სასამართლოს მიერ მიღებული
გადაწყვეტილების ასლი,რომლის შესაბამისადაც ისინი დანიშნული არიან სასამართლოში
194 მათ მიერ წარშოსადგენი პირის შეურიეთ. შხარდამჭერად ან მზრუნველად (ანუ საკმა
რისია სასამართლოს წარუდგინონ მეურვედ. მხარდამჭერად ან მზრუნველად დანიშვნის
აქტი). ამდენად, კანონიერ წარმომადგენლებს არ მოეთხოვებათ არავითარი ცალკე რწ
მუნებულების საბუთი, 2. ნებაყოფლობითი (სახელშეკრულებო) წარმომადგენლობა, უფლება,
ჰყავდეს პირს საქ შეზე წარმომადგენელი - პროფესიონალი იურისტი — ადვოკატი,
სამოქალაქო საპროცესო ქმედუნარიანობის მნიშვნელოვან ელემენტს წარმოადგენს.

ნებაყოფლობითი,ანუ სახელშეკრულებო წარმომადგენლობა ეწოდება წარმომადგენლო ბას,

რომელიც ეფუძნება პროცესის მხარესა და წარმომადგენლობის განმახორციელებელ პირს
შორის შეთანხმებას. წარმოდგენილ პირსა და წარმომადგენელს შორის არსებული
ურთიერთობის (სახელშეკ რულებო წარმომადგენლობის) საფუძველია დავალების
ხელშეკრულება (სამოქალაქო კოდექსის 709-722-ე მუხლები). ამრიგად, სახელშეკრულებო
წარმომადგენლობა მხოლოდ მხარეთა შეთანხმების (დავალების) საფუძველზე
წარმოიშობა,რომლის თანახმადაც ერთი მხარე (წარმოდგენილი პირი, ანუ მარწმუნებელი)
ავალებს (ანდობს) მეორე მხარეს (წარმომადგენელს ანუ რწმუნებულს) თავისი
საქმისწარმოებას სასამართლოში, ხოლო წარმომადგენელი თავის თავზე იღებს ამ
ვალდებულების შესრულებას. უფრო ხშირად საქმისწარმოებას ანდობენ სპეციალისტს,
ადვოკატს. სასამართლოსთან წარმომადგენლის ურთიერთობა ყველა შემთხვევაში
წარმომადგენლო ბის შესახებ საპროცესო კანონის სპეციალური ნორმებით წესრიგდება.
საპროცესო კანონის 94-ე მუხლის თანახმად, ხელშეკრულების საფუძველზე მხარეების
წარმომადგენლებად სასამართლოში შეიძლება გამოვიდნენ: 1) ადვოკატები; 2) სახელმწიფო
ხელისუფლების ორგანოს, ადგილობრივი თვითმმართველობის ან მმართველობის ორგანოს,
ორგანიზაციის თანამშრომლები ამ ორგანიზაციებისდა ორგანოების საქმეებზე; 3) ერთ-ერთი
თანა მონაწილე დანარჩენ თანამონაწილეთა დავალებით; 4) სხვა ქმედუნარიანი პირები
მხოლოდ პირველი ინსტანციის სასამართლოში ანუ ნებისმიერ შემთხვევაში,
წარმომადგენელი ქმედუნარიანი პირი უნდა იყოს. ზემოაღნიშნული ორგანოებისა და
ორგანიზაციის წარმომადგენლად სასამართლოში შეიძლება იყოს ნებისმიერი მისი
მუშაკი,რომელსაც ხელთ აქვს სათანადოდ გაფორმებული უფლებამოსილება
საქმისწარმოებაზე. თუ დავის საგნის ღირებულება აღემატება 500000 ლარს ან/და საქმე
ფაქტობრივი ან სამართლებრივი თავლსაზრისით განსაკუთრებული სირთულით
ხასიათდება და სამოქალაქო პროცესში მონაწილეობს აღმასრულებელი ხელისუფლების
დაწესებულება, იგი მიმართავს იუსტიციის სამინისტროს, რომელიც უფლებამოსილია
მოითხოეოს სამოქალაქო სამართალწარმოებაში ამ დაწესებულების წარმომადგენლად
იუსტიციის სამინისტროს თანამდებობის პირის ან სახელმწიფო მოსამ სახურის დანიშვნა
(გარდა საგადასახადო კანონმდებლობიდან გამომდინარე დავისა). ამ

შემთხვევაში აღმასრულებელი ხელისუფლების დაწესებულება,უსტიციის სამინისტროს

თანხმობით,უფლებამოსილია იმ საქმე წარმომადგენლობის უფლებამოსილება მიანიჭოს იმ
თანამდებობის პირს ან სახელმწიფო მოსამსახურეს, რომელიც ამ დაწესებულებაში
მსახურობს (სსსკ-ის 94-ე მუხლის მე-2 ნაწილი)ამ ნორმით გათვალისწინებულ შემთხ ვევებში
დაუშვებელია აღმასრულებელი ხელისუფლების დაწესებულების წარმომადგენლად
პროკურატურის მუშაკის დანიშვნა. იუსტიციის სამინისტროსათვის მიმართვის, საქმის
მასალების მოძრაობისა და წარმომადგენლის დანიშვნის წესი და ვადები განისაზღვრება
იუსტიციის მინისტრის ბრძანებით. როგორც ვხედავთ, წარმომადგენლობა ეკისრებათ
როგორც ადვოკატებს, ისე სხვა პირებსაც. ყველაზე უფრო ხშირად წარმომადგენლებად
სასამართლოში ადვოკატები გამო 195 ღიან. მათ წამყვანი ადგილი უკავიათ
წარმომადგენელთა შორის, სასამართლოში პირთა უფლებების დაცვის საქმეში. ეს არცაა
შემთხვევითი, ადვოკატი ეს ის პირია, რომელსაც სპეციალური ცოდნა გააჩნია სამართლის
სფეროში და აქვს სასამართლოში საქმისწარმოუ ბის პრაქტიკული გამოცდილება. უფლების
დაცვა და მხარეთათვის დახმარების აღმოჩენა უფლების დაცვის საკითხში ადვოკატის
პროფესიონალური საქმიანობაა. ამიტომ სწორედ ადვოკატია მოწოდებული აღმოუჩინოს
პირებს კვალიფიციური სამართლებრივი დახმარება მართალია,მოდავე მხარეს შეუძლია
საქმე სასამართლოში აწარმოოს წარმომადგენლის მეშვეობით,მაგრამ საქმისწარმოება
წარმომადგენლის მეშვეობით არ ნიშნავს, რომ მხარეს უფლება ერთმევა თვითონაც პირადად
მიიღოს მონაწილეობა საქმეში წარმომადგენელთან ერთად, კანონი სამართლის სუბიექტს
საშუალებას აძლევს აირჩიოს თავისი საქმის

სასამართლოში წარმოების საშუალება, კერძოდ, აწარმოოს საქმე პირადად; აწარმოოს საქმე

წარმომადგენელთან ერთად; აწარმოოს საქმე წარმომადგენლის მეშვეობით ისე,რომ თვითონ
არ მიიღოს მონაწილეობა პროცესში, საქართველოს სამოქალაქო საპროცესო სამართალი არ
იცნობს საადვოკატო მონოპო ლიას,რაც მრავალი ქვეყნის სასამართლო
წარმომადგენლობისათვის არის დამახასიათებელი, ეს ნიშნავს, რომ პირს შეუძლია საქმე
აწარმოოს როგორც თვითონ, ისე მისი წარმოება დაავალოს ადვოკატს. ქმედუნარიანი პირი
მაშინ იქნება წარმომადგენელი სასამართლოში, თუ მას სათანადო წესით გაფორმებული
უფლებამოსილება (რწმუნებულება) ექნება ხელთ საქმის საწარ მოებლად. წარმომადგენლის
მეშვეობით საქმისწარმოება სასამართლოში პროცესის ყველა მონაწილეს როდი შეუძლია,
არამედ მხოლოდ მხარეებს, განცხადებლებს (დაინტერესებულ პირებს და წარმოების
საქმეებზე), მესამე პირებს. სასამართლო წარმომადგენლობა დასაშვებია ნებისმიერი
კატეგორიის სამოქალაქო საქმეზე და პროცესის ნებისმიერ (მათ შორის აღსრულების)
სტადიაზე. წარმომადგენელი (იქნება ეს ნებაყოფლობითი თუ კანონიერი წარმომადგენლობა)
პროცესში გამოდის წარმოდგენილი პირის სახელით. სასამართლო პროცესში წარმომად
გენლის მონაწილეობა ნიშნავს პროცესში მარწმუნებულის მონაწილეობასაც და წარმომად
გენლის გაფრთხილება, გამოუცხადებლობის შემთხვევაში მის წინააღმდეგ დაუსწრებელი
გადაწყვეტილების მიღების თაობაზე, ნიშნავს მარწმუნებლის გაფრთხილებასაც, რადგან
წარმომადგენელი დარწმუნებულის სახელით ასრულებს ყველა საპროცესო მოქმედებას
სასამართლოში,თუ სსსკ-ის 99-ე და მე-100 მუხლების შესაბამისად წარმომადგენლობის
უფლებამოსილება მას შეწყვეტილი არა აქვს, აქედან გამომდინარე წარმომადგენლის (როცა
მხარე პროცესს აწარმოებს წარმომადგენლის მეშვეობით) გამოუცხადებლობა იწვევს იმ
შედეგს, რასაც მხარს გამოუცხადებლობა. ფორმულა „გამოდის წარმოდგენილი პირის
სახელით“ მოცემულ შემთხვევაში ნიშ ნაეს სასამართლო წარმომადგენლის მართლზომიერ
საპროცესო მოქმედებებს, რომელსაც წარმომადგენელი ასრულებს სასამართლოში თავისი
უფლებამოსილების ფარგლებში, ეს მოქმედებები წარმოშობენ განსაზღვრულ სამართლებრივ
შედეგებს წარმოდგენილი პირისათვის

სასამართლო წარმომადგენლობის სუბიექტები

1 პირები, რომლებიც შეიძლება იყვნენ წარმომადგენლებად სასამართლოში. საპროცესო

კოდექსის 94-ე მუხლით განსაზღვრულია, თუ ვინ შეიძლება იყოს მხარეების წარმომად 196
გენლებად სასამართლოში, კერძოდ, ესენია: 1) ადვოკატები; 2) სახელმწიფო ხელისუფლების
ორგანოს, ადგილობრივი თვითმმართველობის ან მმართველობის ორგანოს,
ორგანიზაციების თანამშრომლები - ამ ორგანიზაციების და ორგანოების საქმეებზე; 3) ერთ-
ერთი თანამონაწილე დანარჩენ თანამონაწილეთა დავალებით; 4) სხვა ქმედუნარიანი პირები,
მხოლოდ პირველი ინსტანციის სასამართლოში, სსსკ-ის 94-ე მუხლის მე-2 ნაწილში
მითითებული პირები, რაზეც ზემოთ უკვე ვის აუბრეთ. ფაქტობრივად ამ მუხლში საუბარია
სახელშეკრულებო წარმომადგენლობაზე. სასამართლო წარმომადგენელი, საზოგადოდ უნდა
იყოს სრული სამოქალაქო საპროცესო უფლებაუნარიანობისა და ქმედუნარიანობის მქონე
პირი. ფიზიკური პირის,როგორც წარ მომადგენლის შიშართ ეს ნიშნავს, რომ ის უნდა იყოს
სრულწლოვანი და, ამასთან ერთად. სრული ქმედუნარიანობის მქონეც. 2, პირები, რომლებიც
არ შეიძლება იყვნენ წარმომადგენლები სასამართლოში სასამართლო წარმომადგენლობის
შეზღუდვა). ზოგიერთ ფიზიკურ პირს არა აქვს სასამართლო წარმო მადგენლის ფუნქციების
განხორციელების უფლება. (სსსკ-ის 95-ე მუხლი). ზოგადი წესის თანახმად.
არასრულწლოვან, სამეურვეო და სამზრუნველო პირებს (თუ, რა თქმა უნდა,
არასრულწლოვანი 16 წლის ასაკიდან არ არის დაქორწინებული ან ემან სიპირებული)
უფლება არა აქვთ სასამართლოში წარმომადგენლები იყვნენ. ქორწინების

რეგისტრაციის ან ემანსიპაციის მომენტიდან ეს პირები სრული ქმედუნარიანი ხდებიან

როგორც მატერიალურ, ისე საპროცესო სამართალში და შეუძლიათ დამოუკიდებლად
(თვითონ) დაიცვან თავიანთი ინტერესები სასამართლოში. თუ საქმის განხილვის დროს
არასრულწლოვანი მიაღწევს სრულწლოვანებას, მაშინ მას, აქედან გამომდინარე, უფლება
აქვს თვითონ დაიცვას სასამართლოში თავისი უფლებები. არასრულწლოვანის მიერ
სამოქალაქო საპროცესო ქმედუნარიანობის შეძენის მომენტიდან მშობლების, შვილად
ამყვანთა, მეურვეებისა და მზრუნველების,როგორც კანონიერი წარმომადგენლების უფლე
ბამოსილებანი, წყდება. საქმიდან კანონიერი წარმომადგენლის ჩამოცილება (პროცესიდან
გასვლა) ფორმდება განჩინებით. საპროცესო კოდექსის 95-ე მუხლის თანახმად,
სასამართლოში წარმომადგენლებად არ შეიძლება იყვნენ მოსამართლე, გამომძიებელი და
პროკურორი, გარდა იმ შემთხვევისა, როდესაც ისინი პროცესში გამოდიან კანონიერ
წარმომადგენლებად, ანუ მშობლებად (მშვილებლებად), მეურვეებად, მზრუნველებად. ან
შესაბამისი ორგანოს (ე.ი. შესაბამისი სასამართლოს, პროკურატურის) უფლებამოსილ პირად
(წარმომადგენლებად). ასეთი წესის არსებობა აიხსნება იმით,რომ მათ შეუძლიათ გაელენა
იქონიონ სასამართლოზე თავიანთი

განსაკუთრებული, სამსახურებრივი მდგომარეობის გამო. სასამართლოში წარმომადგენლება

არ შეიძლება იყვნენ არც ქმედუუნარო პირები (არას რულწლოვანები ან სამეურვეო ან
სამზრუნველო პირები) (94-ე მუხლიდან გამომდინარე). სასამართლო წარმომადგენლობის
შეზღუდვა ღაღგენილია კანონიერი წარმომადგენლები სათვისაც. მაგალითად, სამოქალაქო
კოდექსის 1297-ე მუხლი შეეხება მეურვისა და შა რუნველის მხრიდან წარმომადგენლობის
დაუშვებლობას, კერძოდ,შეურვესა და მზრუნველს, მათ მეუღლეებსა და ახლო ნათესავებს
არა მარტო უფლება არა აქვთ დადონ გარიგება სამეურვეო (სამზრუნველო) პირთან, არამედ,
აგრეთვე არ შეიძლება, რომ ისინი იყვნენ ამ პირის წარმომადგენლებად გარიგების
დადებისას ან სასამართლოში საქმისწარმოებისას სამეურვეო (სამზრუნველო) პირსა და
მეურვის ან მზრუნველის მეუღლესა და მათ ახლო ნათესავებს შორის, სასამართლოში
წარმომადგენელი არ შეიძლება იყოს ისევე ის, ვინც ამ საქმეში მონაწილეობდა მედიატორად
(94-ე მუხლი).

სასამართლო წარმომადგენლის უფლებამოსილება

წარმომადგენლის უფლებამოსილების მოცულობა (რწმუნებულების ფარგლები). სა

სამართლო წარმომადგენლის უფლებამოსილება სასამართლოში საქმის წარმოებაზე,
დადასტურებული უნდა იყოს კანონით დადგენილი მოთხოვნების (წესების) შესაბამისად.
სასამართლოში საქმისწარმოების უფლებამოსილება წარმომადგენელს ანიჭებს მარ
წმუნებლის სახელით პრაქტიკულად ყველა იმ საპროცესო მოქმედების შესრულების
უფლებას, რომელთა შესრულების უფლებაც აქვს თვითონ წარმოდგენილ პირს (მარ
წმუნებელს) იმ მოქმედებათა გარდა, რომელთა შესრულებისთვისაც კანონი მოითხოვს
სპეციალურ უფლებამოსილებას. სხვა სიტყვებით რომ ვთქვათ, რწმუნებულს შეუძლია
სასამართლოში შეასრულოს მხოლოდ ის, რაც მას მინდობილი აქვს მარწმუნებულისაგან,
ხოლო რა აქვს მინდობილი. ეს ირკვევა რწმუნებულების (მინდობილობის) შინაარსიდან,
მაგრამ ყველა შემთხვევაში რწმუნებულის ზოგიერთი უფლება უნდა იქნეს აღნიშნული
მინდობილობაში სპეციალურად. მკაფიოდ – უამისოდ იგი არ იგულისხმება. საპროცესო
კოდექსის 98-ე მუხლი წარმომადგენელს უფლებას ანიჭებს შეასრულოს პრაქტიკულად ყველა
საპროცესო მოქმედება. გარდა ისეთი მოქმედებებისა, რომელთა შესრულებაც

დაკავშირებულია წარმოდგენილი პირის მიერ მატერიალური უფლებების ან ქონების

განკარგვასთან. კერძოდ, წარმომადგენელს არა აქვს უფლება: 1) საქმე გადასცეს არბი ტრა (ეი.
შეცვალოს მოცემული საქმის უწყებრივი ქვემდებარეობა); 2) განკარგოს დავის საგანი. აქ
იგულისხმება სამი მომენტი, კერძოდ, არა აქვს უფლება სასარჩელო მოთხოვნაზე თქვას უარი
მთლიანად ან ნაწილობრიე; ცნოს სარჩელი; შეცვალოს სარ ჩელის საგანი; 3) დადოს მორგება;
4) გაასაჩივროს სასამართლოს გადაწყვეტილება; თუ წარმომადგენელს მინიჭებული აქვს
სასამართლო გადაწყვეტილების გასაჩივრების უფლება, მაშინ მას არა აქვს უფლება უარი
თქვას სააპელაციო ან საკასაციო გასაჩივრე ბაზე, ვინაიდან ეს უფლება მხოლოდ მხარეებს
აქვთ. 5) მოითხოვოს გადაწყვეტილების იძულებითი აღსრულება (აქ იგულისხმება შემდეგი
აკრძალვა:წარადგინოს გადასახდევინე ბლად სააღსრულებო ფურცელი; მიიღოს
მიკუთვნებული ფული ან ქონება); 6) აღძრას სარჩელი. აქ ჩამოთვლილი თითოეული
მოქმედების შესასრულებლად წარმომადგენლის უფლებამოსილება სპეციალურად უნდა
იქნეს აღნიშნული დათქმული) მარწმუნებლის მიერ გაცემულ მინდობილობაში, მაშინაც კი,
როცა წარმომადგენელია ერთ-ერთი თანა მონაწილე სხვა თანამონაწილეთა საქმეზე.
წინააღმდეგ შემთხვევაში წარმომადგენელს არა აქვს მათი შესრულების უფლება.
სპეციალური დათქმა მინდობილობაში ყველა ამ 198 მოქმედების შესრულებაზე სწორედ
იმიტომაა აუცილებელი, რომ ისინი დაკავშირებულია მარწმუნებულის მატერიალური
უფლებების განკარგვასთან. სსსკ-ის 98-ე მუხლის, ასევე 368-ე მუხლის მე-4 ნაწილის და 396ე
მუხლის მე-2 ნაწილის მიზანია მარწმუნებულის უფლებების დაცვა მის მიერ მწიშვნელოვანი
საპროცესო მოქმედებების განხორციელების

დროს. გარწმუნებულის უფლებათა დაცვის აუცილებლობა განპირობებულია 98-ე მუხლში

ასახული მოქმედებისა და უფლებამოსილების განკარგვითი ხასიათით. განკარგვითი მო–
ქმედებების შესრულების უფლებამოსილება ეფუძნება სამოქალაქო პროცესის იმ ფუნდა
მენტურ პრინციპს,რომელსაც სპოზიციურობის პრინციპი ეწოდება. მართალია, სსკ-ის 98-ე
მუხლის მე-2 ნაწილით მხარის მიერ უფლებამოსილ პირს (ეი, წარმომადგენელს შეუძლია
ცალკეული საპროცესო მოქმედების შესრულება მიანდოს სხვა ადვოკატს ან მის თანაშემწეს,
მაგრამ,ეფიქრობთ, წარმომადგენლის ამ უფლებამოსილების შესახებაც (გადანდობის
უფლება) სპეციალურად უნდა აღინიშნოს მარწმუნებულის მიერ გაცემულ მინდობილობაში.
რაც შეეხებათ კანონიერ წარმომადგენლებს, სხვა წარმომადგენლებთან შედარებით მათ
განსაკუთრებული მდგომარეობა უკავიათ. მათი უფლებების ფარგლების (მოცულობის)
შესახებ საკითხის განხილვისას რამდენიმე გარემოება უნდა იქონიოთ მხედველობაში,
კერძოდ: კანონიერ წარმომადგენელს უფლება აქვს შეასრულოს ყველა ის საპროცესო
მოქმედება,რომელიც შეეძლო პროცესში თვითონ წარმოდგენილ პირს განეხორციელებინა,
მას რომ საპროცესო ქმედუნარიანობა ჰქონოდა, სხვა წარმომადგენლებისაგან განსხვავე ბით,
კანონიერ წარმომადგენლებს უფლება აქვთ თვითონ შეასრულონ განსაკუთრებული
(სპეციალური) უფლებამოსილების გარეშე განკარგვითი მოქმედებები, ისეთი, როგორიცაა
სარჩელზე უარის თქმა, სარჩელის ცნობა, თუმცა მხედველობაში უნდა ვიქონიოთ, რომ
სამოქალაქო პროცესში უმნიშვნელოვანესი განკარგვით მოქმედებების განხორციელების
დროს კანონიერი წარმომადგენლები ელდებული არიან დაიცვან მატერიალური სამართლის
ნორმებით დადგენილი შეზღუდვები. მაგალითად,სამოქალაქო კოდექსის 1254-ე მუხლის
შესაბამისად. მეურვეობისა და მზრუნველობის ორგანოს წინასწარი თანხმობის გარეშე
მეურვეს უფლება არა აქვს სამეურვეო პირის სახელით დადოს გარიგება, ხოლო მზრუნველს
— სამზრუნ ველო პირის სახელით დათანხმდეს იმ გარიგების დადებაზე, რომელიც შეეხება
ქონების გასხვისებას,დაგირავებას,10 წელზე მეტი უაღით გაქირავებას,თხოვებას ან სხვა
სავალო უალდებულებათა გადაცემას, თამასუქის, სამეურვეო ან სამზრუნველი პირის
კუთვნილ უფლებებზე უარის თქმას, სამეწარმეო საზოგადოებაში პარტნიორად შესვლას,
სესხის აღებას, ქონების გაყოფას, ან რომელსაც შედეგად შეიძლება მოჰყვეს ქონების
შემცირება, ამიტომ მორიგების დადებისას (მხარეთა მორიგებისას), სარჩელზე უარის
თქმისას ან

სარჩელის ცნობისას. სხვა იმ საპროცესო მოქმედების შესრულებისას, რომელიც დ

კაუშირებულია სამეურნეო და სამხრუნველო პირის ქონების განკარგვასთან, შეურვეებმა,
შხარდამჭერმა და მზრუნველებმა უნდა დაიცვან სამოქალაქო კოდექსის 1294 მუხლში
მითითებული პირობები. პრაქტიკაში ხშირად არაერთგვაროვნადაა გაგებული აუოკატის
უფლებამოსილების შესახებ საკითხი,როცა ადვოკატი ორდერის საფუძველზე მოქმედებს.
ორდერი მხოლოდ ადასტურებს სასამართლოში ადვოკატის გამოსვლის უფლებას (რომ
ადვოკატს უფლება აქვს გამოვიდეს პროცესში წარმომადგენლად). თვით ადვოკატის
უფლებამოსილებებს რაც შეეხება, ადვოკატი პროცესში მონაწილეობს მარწმუნებლის
წარმომადგენლად. ამიტომ. ჩეენ ეფიქრობთ, რომ ორდერის საფუძველზე მოქმედ ადვოკატს
იგივე უფლებამოსილებანი აქეს, რაც წარმომადგენელს პროცესში. ორდერის საფუძველზე
მოქმედი ადეოკატის უფლე ბამოსილებების მოცულობის ფარგლების) შესახებ საკითხი უნდა
განისაზღვროს საპრი ცესო კოდექსის 98-ე მუხლის შესაბამისად. ამიტომ,თუ მარწმუნებელს
სურს მიანიჭოს 199 ადვოკატს სპეციალური (განკარგვითი) უფლებამოსილებანი მარტო
ორდერი საკმარისი არ არის. არამედ ადეოკატს დამატებით უნდა მიეცეს მინდობილობა,
რომელშიც სპეციალუ რად იქნება აღნიშნული (დათქმული) ადვოკატის ეს სპეციალური
უფლებამოსილებანი. წარმომადგენლის უფლებამოსილების მოცულობაზე საუბრისას
შეიძლება შემდეგი დასკვნების გამოტანა: იმდენად, რამდენადაც სასამართლო
წარმომადგენელი საპროცესო მოქმედებებს ასრულებს მარწმუნებლის სახელითა და
დავალებით, შესაბამისად რწმუნებუ ლის უფლებამოსილებათა მოცულობაც განისაზღვრება
მარწმუნებლის საპროცესო მდგო

მარეობით,ეი იმის მიხედვით, თუ რა სახით (მოსარჩელედ,მოპასუხე,დამოუკიდებელი

მოთხოების არმქონე მესამე პირად და ა.შ) მონაწილეობს მარწმუნებელი პროცესში. ამასთან
ერთად, სასამართლო წარმომადგენლის უფლებამოსილების მოცულობა განისაზ ღერება
იმითაც,თუ,კერძოდ,რა უფლებამოსილებები გადასცა მას მარწმუნებელმა თავის მხრიე იმ
უფლებამოსილებათაგან,რაც მას გააჩნდა. მაშასადამე. სასამართლო წარმომადგენლის
უფლებამოსილების მოცულობა დამოკიდე ბულია ორ ფაქტობრივ
გარემოებაზე:მარწმუნებულის უფლებამოსილების მოცულობაზე და იმაზე, თუ რა
უფლებამოსილებებით აღჭურვა მარწმუნებელმა რწმუნებული, წარმომადგენლის
უფლებამოსილება თავისი შინაარსის მიხედვით იყოფა ზოგად და სპეციალურ
უფლებამოსილებად. ზოგადი უფლებამოსილება ისეთი საპროცესო მოქმედებებია, რომელთა
შესრულების უფლებაც ნებისმიერ წარმომადგენელს აქეს, რომელიც კი გამოდის
მარწმუნებულის სახ ელით, მიუხედავად იმისა. დათქმულია თუ არა ისინი
მინდობილობაში. სპეციალური უფლებამოსილება კი ისეთი საპროცესო მოქმედებაა,
რომლის შესრულების უფლებაც წარმომადგენელს მხოლოდ მაშინ აქვს, როცა ამის თაობაზე
მითითებულია მინდობილობაში, დაბოლოს, რწმუნებულს შეუძლია სასამართლოში საქმე
აწარმოოს მანამდე, სანამ რწმუნებულება ძალაშია. მარწმუნებელს უფლება აქვს შეწყვიტოს
(გააუქმოს) წარმო მადგენლის უფლებამოსილება, ხოლო წარმომადგენელს (რწმუნებულს) –
უარი თქვას თავის უფლებამოსილებაზე (საქმისწარმოებაზე). მარწმუნებელს
(უფლებამოსილების გამცემს) უფლება აქვს საქმისწარმა ნებისმიერ სტადიაზე გააუქმოს
თავის მიერ გაცემული მინდობილობა ან გადანდობა და შეწყვი ტოს ამით წარმომადგენლის
უფლებამოსილება. რის შესახებაც მან წერილობით უნდა აცნობოს სასამართლოსა და
წარმომადგენელს. მხარის წინადადებით წარმომადგენლის უფლებამოსილების შეწყვეტა არ
წარმოადგენს საქმისწარმოების შეჩერებისა თუ საქმის განხილვის გადაღების საფუძველს.
უფლებამოსილებაშეწყვეტილი წარმომადგენლის მიერ კანონის შესაბამისად შესრულებული
საპროცესო მოქმედება ინარჩუნებს მნიშვნელობას

თავის მხრივ, წარმომადგენელს უფლება აქვს საქმისწარმოების ნებისმიერ სტადიაზე უარი

თქვას თავის უფლებამოსილებაზე (საქმისწარმოებაზე).რის შესახებაც დროულად უნდა
აცნობოს. როგორც სასამართლოს. ისე თავის მარწმუნებელს, რათა მარწმუნებელმა შეძლოს
თითონ მიიღოს მონაწილეობა პროცესში და აიყვანოს ახალი წარმომადგენელი ამის
გათვალისწინებით სასამართლო დანიშნავს დროს,როცა წარმომადგენელს უფლება აქეს
შეწყვიტოს პროცესში მონაწილეობა. ბათილია შეთანხმება მხარეთა ამ უფლებებზე უარის
შესახებ (ანუ მინდობილობის გაუქმებისა და საქმისწარმოებაზე უარის თქმის უფლების
შეზღუდვა ცალკე შეთანხმებით. უკანონოდ ჩაითვლება). 2 წარმომადგენლის
უფლებამოსილების გაფორმება და დადასტურება. კანონიერი წარ მომადგენლებისაგან
განსხვავებით, იმ შემთხვევაში, როდესაც სასამართლოს წინაშე გა მოცხადდება შეთანხმებით
არჩეული წარმომადგენელი (იქნება ეს ადვოკატი თუ სხვა ქმედუნარიანი პირი),იგი არ
იქნება დაშვებული სხვისი საქმის დასაცავად, უკეთუ სათანადო 200 რწმუნებულება თუ
უფლებამოსილება არ ექნა. იმ წარმომადგენლის უფლებამოსილება, რომელიც
სასამართლოში გამოდის დავალების ხელშეკრულების საფუძველზე გამოხატული უნდა
იყოს მინდობილობაში (რწმუნებულებაში). რწმუნებულება (უფლებამოსილება) გებული და
გაფორმებული უნდა იყოს კანონის შესაბამისად. როდესაც საუბარია წარმომადგენლის
უფლებამოსილების გაფორმებისა და აღას ტურების საკითხზე, მხედველობაში უნდა
ვიქონიოთ,რომ სასამართლო წარმომადგენლის უფლებამოსილება უორმდება და
დასტურდება დოკუმენტალურად წარმომადგენლობის ubnon, ასე მაგალითად, სსსკ-ის 101-ე
მუხლის თანახმად, კანონიერი წარმომადგენლები სა სამართლოს წარუდგენენ თავიანთი
უფლებამოსილების დამადასტურებელ დოკუმენტებს. აქ

უნდა აღინიშნოს, რომ კანონიერ წარმომადგენელთა უფლებამოსილება არ მოითხოეს (რ

საჭიროებს) სპეციალურ გაფორმებას, არამედ საკმარისია ისეთი დოკუმენტის წარდგენა,
რომელიც ადასტურებს, რომ ეს პირი კანონიერი წარმომადგენელია. კერძოდ, კანონიერი
წარმომადგენლები თავიანთი უფლებამოსილების დასადასტურებლად წარადგენენ შემდე
დოკუმენტებს: მშობლები წარადგენენ ბავშვების დაბადების მოწმობასა და თავიანთ მას
პორტს (პირადობის მოწმობას); მშვილებლები დამატებით – შეილად აყვანის მოწყობას,
შვილდ აყვანის შესახებ სასამართლოს გადაწყვეტილებას; მეურვეები და მზრუნველები
შეურვისა და მზრუნველის მოწმობას (დოკუმენტს, საბუთს). ლ კანონიერი წარმომადგენელი
სხვას მიანდობს (გადაანდობს) საქმისწარმოებას,მაშინ მან თავისი სახელით უნდა გასცეს ამის
შესახებ მინდობილობა. ადვოკატის უფლებამოსილება დასტურდება ორდერით. საპროცესო
კოდექსის 98-ე მუხლში აღნიშნულ სპეციალურ უფლებამოსილებათა განსახორციელებლად
(უფლებაგან კარგვით,ანუ დისპოზიციურ მოქმედებათა განსახორციელებლად) დეოკატს
უნდა ჰქონდეს მინდობილობა მარწმუნებულისაგან, ვინაიდან ორდერი მხოლოდ ზოგადი
უფლებამოსილებების განხორციელების შესაძლებლობას აძლევს მას. კანონმდებლობა არ
კრძალავს, რომ ადვოკატმა ორდერის ნაცვლად მინდობილობის საფუძველზე მიიღოს
მონაწილეობა პროცესში. თანამონაწილეები მინდობილობის (დავალების) ხელშეკრულების
საფუძველზე ანდობენ ერთ-ერთ თანამონაწილეს საქმისწარმოებას რაც შეეხებათ
იურიდიულ პირებს, სსსკ-ის 96-ე მუხლის მე-2 ნაწილის თანახმად, მინდობილობას (ასეთ
მინდობლობას სანოტარო დამოწმება არ სჭირდება) ორგანიზაციის სახელით გასცემს
შესაბამისი ორგანიზაციის (იურიდიული პირის) ხელმძღვანელი ან სადამფუძნებლო
დოკუმენტით ამაზე უფლებამოსილი სხვა პირი,რომლებიც ხელს აწერენ ასეთ
უფლებამოსილებას და უსვამენ ამ ორგანიზაციის ბეჭედს და რომელიც თვითონ, როგორც
იურიდიული პირის ორგანო, მოქმედებს ორგანიზაციის სახელით მინდობი ლობის გარეშე.
წარმოადგენს რა იურიდიულ პირს მესამე პირებთან ურთიერთობაში და სასამართლოში.
მაშასადამე. იურიდიული პირების საქმეებს სასამართლოში აწარმოებენ იურიდიული პირის
ორგანოები (ესენია შესაბამისი თანამდებობის პირები — საწარმოს დირექტორი და ა.შ.). მათი
უფლება, იმოქმედონ იურიდიული პირისა თუ ორგანიზაციის

სახელით გასცემს შესაბამისი ორგანიზაციის (ურიდიული პირის ხელმძღვანელი ან

საეშფუძნებლო დოკუმენტით ამაზე უფლებამოსილი სხვა პირი,რომლებიც ხელს აწერენ
ასეთ უფლებამოსილებას და უსვამენ შ ორგანიზაციის ბეჭედს და რომელიც თვითონ.
როგორც იურიდიული პირის ორგანო, მოქმედებს ორგანიზაციის სახელით მინდობი ლობის
გარეშე. წარმოადგენს რა იურიდიულ პირს მესამე პირებთან ურთიერთობაში და
სასამართლოში. მაშასადამე, იურიდიული პირების საქმეებს სასამართლოში აწარმოებენ
იურიდიული პირის ორგანოები ესენია შესაბამისი თანამდებობის პირები – საწარმოს
დირექტორი და ა.შ.). მათი უფლება, იმოქმედონ იურიდიული პირისა თუ ორგანიზაციის
სახელით, მათი უფლებამოსილების ფარგლებში, შეიძლება განსაზღვრული იყოს კანონით
(როცა საჯარო სამართლის იურიდიული პირები არიან). წესდებით ან დებულებით, თუ
საზოგადოებას ჰყავს რამდენიმე დირექტორი, საზოგადოების ინტერესების დასაცავად
საკმარისია ერთ-ერთმა დირექტორმა წარმოადგინოს საზოგადოება სასამართლოში. კანონი
სავალდებულებს დირექტორებს,წარმოადგინონ საზოგადოება. იურიდიული პირის
სახელით საქმე სასამართლოში შეიძლება აწარმოს მისმა წარმომადგენელმაც. იურიდიული
პირების წარმომადგენლებად გამოდიან ან თვითონ თანამდებობის პირები,ან შტატიანი
იურისტები, 201 ან ადვოკატები, რომლებიც მომსახურებას უწევენ ორგანიზაციებს
ხელშეკრულების ან ერთჯერადი შეთანხმების საფუძველზე. ორგანიზაციის
ხელმძღვანელები, რომლებიც გამოდიან როგორც იურიდიული პირის ორგანოები,
სასამართლოს წარუდგენენ თავიანთი სამსახურებრივი მდგომარეობის ან ულე ბამოსილების
დამადასტურებელდოკუმენტებს. კერძოდ, ხელმძღვანელის უფლებამოსილება
სასამართლოში საქმის წარმოება დასტურდება მისი სამსახურებრივი მდგომარეობის ან

უფლებამოსილების დამადასტურებელი ისეთ დოკუმენტები.გორიც კანონთ (ღვნილ წესით

რეგისტრირებული წესდება,ამ თანამდებობაზე მისი არჩევის ოქმი ან თანამდებობაზე
დანიშვნის ბრძანება,სამსახურებრივი მოწმობა,ამონაწერი სამეწარმეო რეესტრიდან და სხ. 3,
მინდობილობა. პრაქტიკულად ყველა სხვა შემთხვევაში წარმომადგენლის ულუ ბამოსილება
მინდობილობით დასტურდება. მინდობილობს რწმუნებულება) სპეციალური დოკუმენტია,
რომელიც იძლევა დელა საპროცესო მოქმედების, ან კონკრეტული საპროცესო მოქმედების
შესრულების უფლებას, ასევე ნებისმიერი სამოქალაქო საქმის ან კონკრეტული
საქმისწარმოების უფლებას. სსსკ-ის 96-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის
შესაბამისად,წარმომადგენლის უფლებამოსილება უნდა ჩამოყალიბდეს კანონის შესაბამისად
გაცემულ და გაფორმებულ მინდობილობაში. ფიზიკური პირის მიერ გაცემული
მინდობილობები უნდა დამოწმდეს სანოტარო წესით, ფიზიკური პირების მინდობილობები
შეიძლება დამოწმდეს აგრეთვე იმ ორგანიზაციის (დაწესებულების მიერ, სადაც მუშაობს ან
სწავლობს მარწმუნებელი, სტაციონარული სამკურნალო დაწესებულების ადმინისტრაციის
მიერ, სადაც ფიზიკური პირი სამკურნალოდ იმყოფება. შესაბამისი სამხედრო ნაწილის მიერ,
თუ მინდობილობას სამხედრო მოსამ სახურე გასცემს. პენიტენციურ დაწესებულებაში
მოთავსებული პირის მიერ გაცემულ მინდობილობას დაამოწმებს შესაბამისი
დაწესებულების ადმინისტრაცია. მხედველობაში უნდა ვიქონიოთ,რომ მინდობილობათა
დამოწმება შეუძლიათ ნოტარიუსთან გათანაბრებულ სხვა პირებსაც (მაგალითად.
საზღვარგარეთ საქართველოს დიპლომატიურ წარმომად გენლობებს, საკონსულო
დაწესებულებებსა და მათი თანამდებობის პირებს). აღნიშნული საკითხები დეტალურად
მოწესრიგებულია საქართველოს კანონით „ნოტარიატის შესახებ“ (ab. agbemn 42-g).
იმან,ვისაც მიეცა მინდობილობა, პირადად უნდა შეასრულოს ის მოქმედებები, რომელთა
შესრულების უელებამოსილებაც გააჩნია (მიენიჭა). მართალია,98-ე მუხლის მე-2 ნაწილის
შესაბამისად,მხარის მიერ უფლებამოსილ პირს,ე.ი. წარმომადგენელს შეუძლია ცალკეული
საპროცესო მოქმედების შესრულების გადანდობა სხვა ადვოკატის ან მისი თანაშემწისათ ეის.
მაგრამ რადგან 28-ე მუხლის 1-ლი ნაწილის ბოლო წინადადება მოითხოვს, რომ
წარმომადგენლის უფლებამოსილება 9ზე"ძუძლში აღნიშნული თითოეული მოქმედების
შესრულებისათვის სპეციალურად უნდა იყოს აღნიშნული (დათქმული) მარწმუნებულის
მიერ გაცემულ მინდობილობაში, გადანღობის უფლებამოსილებაც მინდობილობით უნდა
იყოს გათვალისწინებული. სხვისთვის უფლებამოსილების გადანდობისას (გადაცემისას)

მან უნდა შეატყობინოს ამის შესახებ მარწმუნებელს და აცნობოს, ვის აქვს უფლე ბამოსილება
გადაცემული. ამ უალდებულების შეუსრულებლობა უფლებამოსილების გად ამცემს
აკისრებს პასუხისშგებლობას იმ პირის მოქმედებისათვის, რომელსაც მან გადასცა
უფლებამოსილება. გადანდობის წესით გაცემული მინდობილობის მოქმედების ვადა არ
შეიძლება აღე მატებოდეს იმ მინდობილობის მოქმედების ვადას, რომლის საფუძველზეც ის
გაიცა, მინდობილობის შეწყვეტასთან ერთად, ძალას კარგავს გადანდობაც. რაც შეეხება
მინდობილობის გაცემის (მოქმედების) ვადას, კანონმდებლობით ამგვარი ვადა არ არის
განსაზღვრული, 202 თუ პირს ხელთ არა აქვს მინდობილობა ან მისი უფლებამოსილების
დამადასტურებელი სხვა დოკუმენტი სასამართლოში საქმისწარმოებაზე. იგი არ შეიძლება
და შვებულ იქნეს პროცესში წარმომადგენლად. თუ წარმომადგენელს არა აქვს სათანადო
მინდობილობა (უფლებამოსილება), ანდა უკლებამოსილება არ არის სათანადოდ
გაფორმებული, მაშინ წარმომადგენლის მიერ შესრულებულ საპროცესო მოქმედებებს
აღნიშნული გარემოება იურიდიულ ძალას უკარგავს და სასამართლოს გადაწყვეტილება
შეიძლება გაუქმდეს. დაბოლოს, შესაძლოა, პირს კიდეც მქონდეს სათანადოდ გაფორმებული
მინდობილობა ხელთ, მაგრამ სასამართლოს შეუძლია უარი განაცხადოს პროცესში იმ პირის
წარმო მადგენლად დაშვებაზე, რომელიც არ არის ადვოკატი, თუ სასამართლო მიიჩნევს, რომ
ამ პირს არ გააჩნია საკმარისი მონაცემები იმისათვის, რომ წარმოადგინოს მხარე და და იცვას
მისი უფლებები. მაგრამ ის მოქმედებები, რომელიც საპროცესო წარმომადგენელმა
გადაყენებამდე აწარმოუა. ძალაში რჩება (97-ე მუხლი).