Isang Dipang Langit ni Amado V.

Hernandez

Isang Dipang Langit

Ni:Amado V. Hernadez
I.
Ako’y ipiniit ng linsil na puno
hangad palibhasang diwa ko’y piitin,
katawang marupok, aniya’y pagsuko,
damdami’y supil na’t mithiin ay supil.
II.
Ikinulong ako sa kutang malupit:
bato, bakal, punlo, balasik ng bantay;
lubos na tiwalag sa buong daigdig
at inaring kahit buhay man ay patay.
III.
Sa munting dungawan, tanging abot-malas
ay sandipang langit na puno ng luha,
maramot na birang ng pusong may sugat,
watawat ng aking pagkapariwara.
IV.
Sintalim ng kidlat ang mata ng tanod,
sa pintong may susi’t walang makalapit;
sigaw ng bilanggo sa katabing moog,
anaki’y atungal ng hayop sa yungib.
V.
Ang maghapo’y tila isang tanikala
na kala-kaladkad ng paang madugo
ang buong magdamag ay kulambong luksa
ng kabaong waring lungga ng bilanggo.
VI.
Kung minsa’y magdaan ang payak na yabag,
kawil ng kadena ang kumakalanding;
sa maputlang araw saglit ibibilad,
sanlibong aninong iniluwa ng dilim.
VII.
Kung minsan, ang gabi’y biglang magulantang
sa hudyat – may takas! – at asod ng punlo;
kung minsa’y tumangis ang lumang batingaw,
sa bitayang moog, may naghihingalo.
VIII.
At ito ang tanging daigdig ko ngayon –
bilangguang mandi’y libingan ng buhay;
sampu, dalawampu, at lahat ng taon
ng buong buhay ko’y dito mapipigtal.
IX.
Nguni’t yaring diwa’y walang takot-hirap
at batis pa rin itong aking puso:
piita’y bahagi ng pakikilamas,
mapiit ay tanda ng di pagsuko.
X.
Ang tao’t Bathala ay di natutulog
at di habang araw ang api ay api,
tanang paniniil ay may pagtutuos,
habang may Bastilya’y may bayang g aganti.
XI.
At bukas, diyan din, aking matatanaw
sa sandipang langit na wala nang luha,
 sisikat ang gintong araw ng tagumpay…
layang sasalubong ako sa paglaya!
ISANG DIPANG LANGIT
Ni: Amado V. Hernadez
            Ang tulang Isang Dipang Langit ni Amado V. Hernadez ay ginawa niya sa loob ng
kulungan. At ito ang kanyang karanasan. Ang unang saknong sa tula ay nagsasalaysay na ang
persona ay giniit sa may kasalanan ng mga taong nakatataas sa lipunan. Kahit wala naman
siyang kasalanan ay siya’y napagbintangan sa kasalanang hindi naman ginawa.
            Sa ikalawang saknong, ay yaong panahong siya’y kinulong sa lugar na kung saan ay may
malupit na bantay. Dito napagtanto niya na ang kanyang buhay ay para ng patay, dahil kahit
humihinga pa siya ay wala ng silbi ang kanyang buhay.
            Sa ikatlong saknong ay ang tanging ginawa niya ay dumungaw lamang sa maliit na butas
sa kulungan na tanaw na tanaw ang dipang langit.  Sa pagmamasid sa langit ay naluha siya at
nalungkot. Nasasaktan siya dahil ang mismong bayan na kanyang pinag-iingatan, pinaglalaban
at pinagsisilbihan ay yaon pa ang nagtaksil at nag-udyok sa kanya sa kulungan.
            Sa ikaapat na saknong, ay isinalaysay ng persona na wari’y galit na galit ang mga tanod
na nagbabantay sa kanilang kulungan habang may katabing isang nabilanggo na sumisigaw ng
malakas na parang hayop sa yungib.
            Sa ikalimang saknong, ay nagpapahiwatig na maghapon at magdamag siyang nagluksa.
At sa kanyang pagluluksa ay napaisip siya na ang lungga ng bilangguan ay parang kabaong. Ibig
sabihin sa panahon nang nasa bilangguan siya ay para na siyang patay na nilalamayan ng mga
tanod at iba pang nakakulong.
            Sa ikaanim na saknong ay naglalarawan na may nakita ang persona na may dumaan sa
kanyang harapan na kung saan ay may kadenang kumakalanding sa kanya, isang may sala na
ibinilad sa lakas ng init ng araw at hindi na nakayanan ang parusa kaya’y namatay.

            Sa ikapitong saknong ay inilalarawan ng persona na kung minsan sa isang tahimik na

gabi ay biglang nagulantang ang lahat sa ingay na naghuhudyat na may takas. At minsan
naman ay nasaksihan at nakita ng persona namay nag-aagaw buhay hanggang namatay dahil
sa parusang ibinitay.
            Sa ikawalong saknong ay sinabi ng persona na ang bilangguan na ngayon ang kanyang
mundo, sa bilangguan na parang libingan ng buhay. Umabot din ang persona ng dalawampung
taon na pagkabilanggo at nagwika siya na baka sa bilangguan na siya mamamatay.
            Sa ikasiyam na saknong ay nangangahulugan na kahit siya’y matanda na sa bilangguan ay hindi pa rin
siya sumusuko na baka siya’y makalabas dito. Dahil buhay pa siya, ay umaasa pa rin siya na may pag-asa kahit
masakit sa puso, natatakot at nahihirapan.
            Sa ikasampung saknong ay sinabi ng persona na ang Bathala ay di-natutulog, ibig sabihin, alam ng Diyos
ang lahat ng mga pangyayari, ang totoo o hindi. Lahat ng ginagawa ng lahat ng tao sa buong daigdig ay batid
ng Bathala. Kaya, nagwika ang persona na hindi lahat ng api ay api. Ibig sabihin ay may hangganan ang
paghihirap na dinadanas ng tao sa buhay. At sa panahon ng pagtutuos ay napawalang-sala siya.
            Sa huling saknong, ay nakalaya na ang persona. Masaya siya dahil natatanaw na niya ang dipang langit
ng wala ng luha. Sisikat ang araw ng tagumpay ay nangangahulugang may bagong pag-asa ang dadating sa
kanyang buhay, pagdating ng bukas.

            Itong tulang Isang Dipang Langit ay sumasalamin sa pag-asa ng buhay ng tao. There is hope when you
have life. Huwag susukosa anumang pahihirap na madadanas natin at higit sa lahat ay huwag susukosa mga
problemang hinaharap o haharapin dahil sa tuwing nabubuhay pa tayo ay nabubuhay din ang pag-asa na
dadating sa huli at ito ang tagumpay. #trustGod
II.                KAYARIAN
Ø  URI- tulang salaysay
Ø  ESTOPA- Kwarteta
Ø  RITMOL/INDAYOG
·         Sukat- lalabin dalawahing pantig
·         Tugma- katinig at patinig
 
III.             ANYO
TONO
-malungkot, nahihirapan at puno ng poot at galit
-paghihimagsik at pagdurusa

TALASALITAAN
 Balasik-kalupitan o kabagsikan
 Tiwalag- nauukol sa pagiging malaya,bitiw
 Moog- matibay na taguang bato
Atungal- malakas na iyak ng malaking hayop” ungal
 Asud- walang humpay
Pakikilamas- sunod-sinod na pagdakot at paglamotak
 Tanang- tayo na

TALINGHAGA
  Simili- “anaki’y atungal ng hayop
   Hayperboli-“ sanlibong aninong iniluwa sa dilim
                                       -sa munting dungawan tanging abot-malas
                                      -isang dipang langit
                    Pagtatao- “ Kung minsa’y tumatangis ang lumang batingaw”
           Pagwawangis-“ Ang buong magdamag ay kulambong luksa ng kabaong waring                  lungga ng
bilanggo.
IV.             PAGSUSURI
PAKSA
-          Ito ay pinaagatang “ Isang Dipang Langit” sapagkat ito ay tumutukoy sa pag –asang maabot pa at
matanaw ang sikat ng araw na tanda ng tagumpay habang nasa loob mg bilangguan ang manunulat.  
   
 SIMBOLONG GAMIT
        Dungawan- bintanang rehas                          Kuta- Kulungan
        Tanikala- kadena                                            Birang- itim na panakip sa ulo
        Puno- Pagkakasala 
   DIWA
     -Karanasan ng mga kinukulong
    -Pianagdadaanan ng mga bilanggo sa araw-araw

   -Matutong ipaglaban ang iyong karapatan

 HIMIG
-          Pagdurusa , dahil sa pagtukoy ng kanyang mga pinagdaanan na kanyang inilahad sa loob ng kulungan
-          Paghahangad ng kalayaan

V.                KAHULUGAN- Paraphrasing
VI.             ISTILO
Ang istilo ng may akda ay pangkaraniwan sa iba. Ngunit kung ikukumpara ang istraktura ng parang
pagkakasulat, ang una at pang 3 linya sa bawat saknong ay nasa karaniwang ayos, samanatalang ang pang2 at
pang 4 ay nag bigay ito ng panglimang espasyo.
VII.          MENSAHE
-          Pagiging matatag sa bawat pagsubok ng buhay
-          Ipagtanggol ang sariling karapatan
-          Laging magtiwala sa sariling kakayahan
-          Lagingmanalig sa diyos

VIII.       IMAHEN
 Ipinapakita ng tulang ito ang kalungkutan na nadarama ng nagsasalita dahil sa kanyang pagkabilanggo.
Ipinaramdam ng tula ang hirap na dinanas ng isang bilanggo at ang kanyang hangaring makalaya.

   Si Amado V. Hernandez kilala bilang makata ng mga manggagawa. Sa kanyang mga tula masasalamin natin ang
marubdob na pagmamahal sa mga dukhang manggagawa. Para sa kanya, ang tula ay halimuyak, taginting, salamisim,
aliw-iw. Ang panitik ay makapangyarihan at ayon sakanya pati hari ay mapapayuko ng panitik. Sumakatuwid siya ay
maraming akdang naihandog.

Ang uri ng panitikan ng Isang Dipang Langit ay Patula dahil ito ay nabubuo sa pamamagitan ng pagsasama-sama ng
maaanyong salita sa mga taludtod na may sukat o bilang ng mga pantig at pagtutugma ng mga salita sa hulihan ng mga
taludtod sa bawat saknong.

Ang layunin ng may akda ay maipahatid sa mga mambabasa na sa kabila ng dilim ay may liwanag. Nararapat lamang na
tayo ay huwag mawalan ng pag-asa dahil habang may buhay mag pag-asa. Sabi nga niya sa kanyang tula na “ang tao’t
Bathala ay hindi natutulog at di habang araw ay ang api ay api”.

Ang paksa ng akda sa Isang Dipang Langit ay tungkol sa mga bilanggo na wari’y nagdudusa sa lungkot. Sila ay ang hindi
tunay na may sala sumakatuwid sila lamang ay pinaratang ng walang malay sapagkat sila ay isang api at nasa baba.

Ang mga tauhan din sakanyang akda ay mga tao sa lipunan na nag-titiis sa hirap at pighati sa bilibid.

Umiikot ang istorya sa panahon na kung saan ay ang mga api o mga mababang tao sa lipunan ay walang karapatan. Na
kung hanggang kaylan gusto ng mga nasa itaas na sila’y hatulan sa kasalanang kanilang gawa ay kaya nilang alipinin at
ikulong ang mga naaapi.

Gumamit ang may-akda ng Daloy ng Kamalayan diretso ang lahat ng patutunguhan ng istorya kaya mas naiintindahan
ang pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari. Kaya ang nais maipabatid ng may akda sa mga mambasa ay mas
naiintindihan. Mas nadama ang damdamin at emosyon sa tula.

Ang kaisipanng taglay ng akda ay isang akdang pampanitikan na nagtataglay at nagpapaliwanang sa mga kaisipang
umiiral, tinatanggap at pinatutunayan ng mga tiyak na sitwasyon o karanasan. Ito ay mga makatotohanang unibersal,
likas sa tao at lipunan, sistema ng mga ideya o paniniwalangkumokontrol sa buhay. Ang may akda ay naghahatid ng may
kagandahan sa kapangitan. Na ang tula ay nararapat na tumalakay hindi lamang sa tamis ng pagmamahalan,
kagandahan ng kalikasan, kirot ng kabiguan sa pag-ibig, at init ng katawan kundi dapat din nitong lamanin ang mapapait
na karanasan ng mga tao sa isang lipunan.

Epektibo ang paraan ng pagkakagamit ng mga salita. Angkop ang antas ng pang-unawa ng mga mambabasa sa pagkabuo
ng akda. Masining ang pagkakagawa ng akda. Ito ay may kahalagahang tutugon sa panlasa ng mambabasa at sa
katangian ng isang mahusay na akda. 
Ang Burgis Sa Kanyang Almusal ni Rolando S. Tinio

Nakadambana sa kumedor na Luis Katorse,

Nakapanatag doon sa silyang may pasemano’t
Pahabang likod na pumulpol marahil sa pait
Ng lumilok sa mga kumpol ng ubas, mirasol
At dahon yata ng dila ng dimonyong kamagong.
Sapo ng sutlang pelus na kutsong kulay klarete,
Kulay ng buhay na dugo, atsuwete at rubi.
Ang kabilugan niyang hinango sa mga frayle
Ng kasaysayan at ng pambalanang guniguni,
Di aakalaing nasa kapangyarihan niyang
Papugutan ang mga alipures ng karsada
O ipatuhog sa punglo ang sinumang sumanggi
Sa kanyang berlina paghagibis sa alas dose
Palibhasa'y kay-lamlam ng ginawang pagtunghay
Sa platon ng gisantes at tinortilyang kabute.
Maliming hinahalo ng tatlong dantaon nang
Kutsarita ang tsokolateng olandes sa munting
Puswelong asul, losang manipis pa sa orkidya,
Masining pati pagkunot ng noong wari'y lubog
Na dinaramdam ang duradong silaw ng umaga,
Ayaw pa mang buklatin ang peryodikong masinop
Na nakatiklop sa antigong pilak na bandeha,
Sinasagi ng inukit na trebol at milplores
Ang mag-ina ng San Nikolas na sinagasaan
Ng bunso ng kongresista, ang binatang nag-uban
Sa karsel nang di mawawaan ang pagkakasala,
Ang mga hinayok ng baha at sunog, sinaksak
Sa leeg at balakang ng hustisyang natapilok–
Ano’t kay-dumal-dumal ng daigdig ng anino
Sa kabila ng kanyang paglihis sa peryodikong
Nakahara sa bandehang may sapin pang panyitong
De ilo’t puntas na habi sa Alpes at Ehipto,
Bumabalisa sa paboreal at sisneng burda
Iyang kababalaghang may kapuspalad pa pala
Sa balat ng lupang ano’t di nila nakilala?