TULA O POEM – isang anyo ng panitikan na kung saan binubuo ng taludtud o verse at 3.

LALABING-ANIMIN—HALIMBAWA: SA/RI/ – SA/RING/ BU/NGANG/KA/HOY/,HI/NOG/

saknong o stanza sa wikang Ingles. NA/AT/ MA/TA/TA/MIS/.=16
- Ito ay nagpapahayag ng damdamin, kaisipan, o ginawa ng isang tao sa ANG/ NA/RO/ON/ SA/ LO/OB/ANG/ MAY/ BA/KOD/
pamamagitan ng paggamit ng mga maririkit na salita. PA/ SA/ PA/LI/GID/.=16
4. LALABINGWALUHIN—HALIMBAWA: TU/MU/TU/BONG/ MGA/ PA/LAY/, GU/LAY/ AT/
URI NG TULANG TAGALOG: MA/RA/MING/ MGA/ BA/GAY/BA/GAY/=18
1. Tulang Liriko NA/RO/ON/ DIN/ SA/ LO/OB/ANG/ MAY/ BA/KOD/
2. tulang pasalaysay PANG/ KA/HOY/ NA/ MA/LA/BAY/.=18
3. tulang pandulaan URI NG TALUDTURAN;
4. tulang patnigan 1. KOPLA- KAPAG ANG TALUDTUD AY PINANGKAT SA DALAWAHAN.
2. TRIPLET- KAPAG ANG TALUDTUD AY PINANGKAT SA TATLO.
ELEMENTO NG TULA: 3. QUATRAIN- KAPAG ANG TALUDTUD AY PINANGKAT SA APAT.
1. SUKAT- ANG BILANG NG PANTIG SA BAWAT TALUDTUD NG SAKNONG. 4. QUINTET- KAPAG ANG TALUDTUD AY PINANGKAT SA LIMA.
2. Saknong- isang grupo sa loob ng isang tula na may dalawa o maraming linya ng taludtud. 5. SEXTET- KAPAG ANG TALUDTUD AY PINANGKAT SA ANIM.
3. Tugma- sinasabing may tugma ang isang tula kung ang huling pantig ng huling salita ng 6. SEPTET- KAPAG ANG TALUDTUD AY PINANGKAT SA PITO.
bawat taludtud ay magkasing tunog. 7. OCTAVE- KAPAG ANG TALUDTUD AY PINANGKAT SA WALO.
- pagkakaroon ng pare-parehong tunog sa dulo ng mga panghuling salita sa 8.SONETO- KAPAG ANG TALUDTUD AY PINANGKAT SA LABING-APAT.
taludtod.
4. Kariktan- kailangang magtaglay ng maririkit o magagandang salita ang isang tula upang KAYARIAN NG TALUDTURAN:
mapukawang damdamin at kaisipan ng mga mambabasa. 1. May sukat at may tugmang taludturan- ang tugma sa hulihan ng taludtud ay maaring a-a-a-
- nagpapatingkadsa katANgian ng tula at pumupukaw sa mayamang imahinasyon a , a-b-a-b, a-b-b-a, at a-a-b-b.
ng bumabasa. 2. Malayang taludturan- walang sukat at tugma.
5. Talinghaga- ito ay isang sangkap ng tula kung saan ang mga salita aymay tinatagong 3. di- tugmaang taludturan- may sukat subalit walang tugma.
kahulugan.
- ito ay sadyang paglayo sa paggamit ng mga pangkaraniwang salita upang maging HAIKU- ISANG TULA NA GALING SA JAPAN NA MAY 3 TALUDTUD AT MAY SUKAT NA 5-7-5
kaakit akit at mabisa ang tula. TANAGA- ISANG TULANG TAGALOG NA MAY 4 NA TALUDTUD AT MAY SUKAT NA 7-7-7.
URI NG TUGMA:
1. HINDI BUONG RIMA –paraan ng pagtutugma ng tunog na kung saan ang salita ay SANAYSAY- ISANG KOMPOSISYON NA PROSA NA MAY IISANG DIWA AT PANANAW.
nagtatapos sa patinig. -NANGANGAHULUGANG ISANG SISTEMATIKONG PARAAN UPANG MAIPALIWANG
Halimbawa: Lahat ng huling pantig ay nagtatapos sa (A) ANG ISANG BAGAY, O PANGYAYARI.
Mahirap sumaya ISANG PARAAN UPANG MAIPAHAYAG ANG DAMDAMIN NG ISANG TAO SA
Ang taong may sala KANYANG MGA MAMBABASA.
Kapagka ang tao sa saya’y nagawi
Minsa;y nalilimot ang wastong ugali URI NG SANAYSAY:
2. KAANYUAN- paraan ng pagtutugma ng tunog na kung saan ang salita ay nagtatapos sa 1. PORMAL- NAGBIBIGAY IMPORMASYON UKOL SA ISANG BAGAY,TAO,HAYOP,LUGAR AT
katinig. PANGYAYARI.
Unang lipon ng salita B,K,D,G,P,S,T - NAGLALAMAN ITO NG MAHAHALAGANG KAISIPAN AT NASA ISANG MABISANG
Ikalawang lipon ng salita L,M,N,NG,R,W,Y AYOS NG PAGKASUNOD-SUNOD UPANG MAUNAWAAN NG BUMABASA.
- NAGTATAGLAY NG PANANALIKSIK AT PINAG-ARALANG MABUTI NG SUMULAT.
URI NG SUKAT: 2. DI- PORMAL- KARANIANG NAGTATAGLAY NG KURU-KURU, OPINYON AT PAGLALARAWAN
1. WAWALUHIN—HALIMBAWA: IS/DA/ KO/ SA/ MA/RI/VE/LES/,=8 NA/SA/ LO/OB/ ANG/ NG ISANG MAY AKDA.
KA/LIS/KIS/=8 - MAPANG-ALIW, NAGBIBIGAY LUGOD SA PAMAMAGITAN NG
2. LALABINDALAWAHIN—HAIMBAWA: ANG/ LA/KI/ SA/ LA/YAW/ KA/RA/NI/WA’Y/ PAGTATALAKAY SA MGA PAKSANG KARANIWAN, PANG-ARAW-ARAW AT PERSONAL.
HU/BAD/,= 12 SA/ BA/IT/ AT/ MU/NI/, SA/ HA/TOL/ AY/ SA/LAT/.=12

MGA BAHAGI NG SANAYSAY: 1. SIMULA/ PANIMULA- DITO NAKASALALAY KUNG IPAGPAPATULOY NG

MAMBABASA ANG KANYANG BINASA. SA SIMUA PA LAMANG AY DApat mapukaw
na ang damdamin ng mambabasa.

2. Gitna/Katawan – dito mababasa ang mahahalagang puntos tungkol sa paksang
isinulat ng may-akda. Malaman ang bahaging ito dahil ipinapaliwanag ng mabuti
dito ang paksang tinatalakay o pinag-uusapan.
3. Wakas- ito ang bahaging nagsasara sa talakayang nagaganap sa gitna o katawan
ng sanaysay. Dito rin nahahamon ang pag-iisip ng mambabasa na maisakatuparan
ang mga tinalakay sa paksang pinag-usapan.
MAIKLING KWENTO- isang maiksing salaysay hinggil sa mahalagang pangyayaring
kinasasangkutan ng isa o ilang tauhan at may iisang kakintalan o impresyon lamang.
- Isang maikling kathang pampanitikan na nagsasalaysay ng pang araw-
araw na buhay na may isa o ilang tauhan may isang pangyayari at may
isang kakintalan.
Deogracias A. Rosario- ang tinututring na “Ama ng Maikling Kwento”.
Mga Elemento ng Maikling Kwento:
1. Banghay – ang maayos at wastong pagkasunod-sunod ng ng mga pangyayari.
2. Paningin- nagsaad kung saan dapat talakayin ang paksa at kung sino ang tauhan
ang dapat maglahad ng mga pangyayaring makikita at maririnig nila.
3. Suliranin- ang problemang kinakaharap ng pangunahing tauhan at ang kalutasan
nito sa katapusa ng akda.
4. Paksang- diwa- ito ang pang-isipang iniikutan ng mga pangyayari sa akda.
5. Himig- ito ay tumutukoy sa kulay ng damdamin, ang himig ay maaring
mapanudyo, mapagpatawa, at iba pa.
6. Salitaan- ang usapan ng mga tauhan. Kailangang ang diyalogo ay magagawang
natural at hindi artipisyal.
7. Kapanabikan- ito ang pinakakapanapanabik na bahagi nanararamdaman ng mga
mambabasabunga ng hindi matiyak na kalagayan ng pangunahing tauhan sa
kanayang pakikipagtunggali.
8. Pagtutunggali- ito ay paglalaban ng pangunahing tauhan at ng kanyang mga
kasalungat na maaring kapwa tauhan o ng kalikasan o ng damdamin na rin niya.
9. Kakalasan – ito ang kinalabasan ng paglalabanan ng mag tauhan sa akda, o tulay
sa wakas ng kwento.
10. Kasukdulan- itoang pinakamataas ng uri ng pananabik, sa bahaging ito ang akda
humigit kumulang malalaman na kung magtatagumpay o mabibigo ang
pangunahing tauhan sa paglutas niya sa kanyang suliranin.
11. Galaw- tumutukoy itosa paglakad o pag-unlad ng kwento mula sa
pagkakalahadng suliranin hanggang sa malutas ang suliraning ito sa wakas ng katha.
BAHAGI NG MAIKLING KWENTO:
1. SIMULA – dito kabilang o mababasa ang tauhan,tagpuan at suliranin.
2. Gitna- dito mababasa o binubuo nag saglit na kasiglahan, tunggalian at
kasukdulan.
3. Wakas- dito mababasa o binubuo ang kakalasan at katapusan ngunit misan
hinahayaan ng may-akda na mabitin ang wakas ng kwento para hayaang ang
mambabasa na humatol o magpasya kung ano sa palagay nito ang maaring
kahinatnan ng kwento.
Uri ng Maikling kwento :
1. Kwento ng tauhan- inilalarawan dito an gang mga pangyayaring pangkaugalian ng
mga tauhang nagsisiganap.
2. Kwento ng Katutubong Kulay – binibigyang diin dito ang kapaligiran at mga
paggamit ng mga tauhan ang uri ng kanilang pamumuhay at hanapbuhay ng mga
tao sa nasabing lugar.
3. Kwentong bayan- ditoinilalahad ang mga kwentong pinag-uusapan sa
kasalukuyan ng buong bayan.
4. Kwento ng kababalaghan- dito pinag-uusapan ang mga salaysaying hindi
kapanipaniwala.
5. Kwento ng katatakutan- Naglalaman naman ito ng pangyayaring kasindak-sindak.
6. Kwento ng Madulang Pangyayari- binibigyang diin ang kapanapanabik at
mahahalagang pangyayayri na nakapagpapaiba o nakapagpabago sa tauhan.
7. Kwento ng Sikolohiko- isang maikling kwento na bihirang isulat sapagkat may
kahirapan ang paglalarawan ng kaisipan.
8. Kwento ng Pakikipagsapalaran – nasa balangkas ng pangyayari ang interes ng
kwento ng pakikipagsapalaran.
9. Kwento ng Katatawanan- Ito ay nagbibigay aliw at nagpapasay sa mambabasa.
10. Kwento ng Pag-ibig- Ito naman ay tungkol sa pag-iibigan ng dalawang tauhan.
BUGTONG- ISANG PANGUNGUSAP, MINSAN ITO’Y ISNAG TANONG, MINSAN
NAMAN AY Tula na madalas mayroong doble o nakatagong kahulugan na
nangangailangan ng katalinuhan at pagninilay nilay upang malutas ang palaisipan.