Dàn ý phân tích nhân vật khách trong bài thơ Phú Sông Bạch Đằng

I-MỞ BÀI
1. Tác giả: Trương Hán Siêu
 Một người có tính tình cương trực, học vấn uyên thâm
 Được vua Trần tin cậy, nhân dân kính trọng
2. Tác phẩm: Phú Sông Bạch Đằng
 Một trong số ít những tác phẩm của THS để lại
 Một áng thiên cổ hùng văn rất được lưu truyền
3. Khái quát về hình tượng nhân vật khách trong đoạn 1 của bài phú
 Qua bài này, THS không chỉ giúp người đọc thấy được c ảnh s ắc c ủa
SBĐ mà còn thấy được cảm xúc về một dòng sông lịch sử. Những cảm
xúc ấy được tái hiện rõ nhất qua hình tượng nhân vật khách trg phẩn 1
của bài phú
II-THÂN BÀI
1. Khái quát chung
 Hoàn cảnh sáng tác: được sáng tác vào khoảng 50 năm sau cuộc
kháng chiến chống quân Mông-Nguyên lần thứ 3
 Thể loại: phú cổ thể
 Sông Bạch Đằng:
o con sông ghi dấu nhiều chiến công lịch sử của dân tộc ta
o trở thành nguồn đề tài cho nhiều nhà thơ khai thác (B ạch Đ ằng
Giang, Bạch Đằng Hải Khẩu)
 Vị trí: Phú Sông Bạch Đằng là một tác phẩm tiêu biểu c ủa văn h ọc yêu
nước thời Lý-Trần, là đỉnh cao nghệ thuật của thể phú trong văn học
trung đại.
2. Hình tượng nhân vật "khách"
 Không gian tung hoành rộng lớn:
o Giương buồm giong gió, lướt bể chơi trăng: biển lớn tràn ngập
ảnh trăng với con thuyền thơ
o Địa danh nổi tiếng ở TQ: những điển cố lấy từ văn chương:
Nguyên, Tương; Vũ Huyệt, Cửu Giang, Ngũ Hồ, Tam Ngô, Bách
Việt, Đầm Vân Mộng
-> Lối khoa trương, tạo ra câu văn đẹp: những chuy ến đi t ưởng
tượng với một tâm hồn phong phú thanh cao.
o Tính từ miêu tả: chơi vơi, mải miết, tha thiết
->Xuất hiện liên tiếp mở thêm không gian tung hoành cho
nhân vật "khách"
o Thời gian hóa thân nhanh chóng: sớm -> chiều
o Liệt kê động từ: giương, lướt, rong, chơi, gõ...
-> Tư thế hoàn toàn chủ động ngang dọc với thái độ nhập cuộc
say sưa
o " Đầm Vân Mộng...tha thiết" : Tâm hồn thơ mộng, phóng túng,
đầy chí khí hoài bão lớn lao
o "Học Tử Trường chừu thú tiêu dao":
 Tử Trường: Tư Mã Thiên-sử gia TQ từng đi nhiều thắng
cảnh và di tích lịch sử
 Tiêu dao: thảnh thơi đi đây đi đó, ko chút bận tâm
->Tác giả muốn đi khắp đất nước để thăm ngoạn phong
cảnh, mở rộng hiểu biết, di dưỡng tâm hồn, cuộc đời tự do
 => Khách là người có tâm hồn khoáng đạt, sôi nổi, thích du ngo ạn, có
hoài bão, tráng chí, lấy việc du ngoạn làm thú vui và tự hào về nó
 Liệt kê địa danh ở VN - Không gian cụ thể
o Cửa Đại Than
o Bến Đông Triều
o Sông Bạch Đằng
-> Mô tả trực tiếp : hình ảnh thật có tính chất đương đại đang hiện ra
trước mắt
 Cảnh sắc sông Bạch Đằng
o Bát ngát sóng kình: Những con sóng lớn, mênh mông bao la
o Thướt tha đuôi trĩ: Những con truyền uyển chuyển nối đuôi
nhau
o Nước trời - một sắc: một sắc xanh bao phủ toàn bộ không gian
o Phong cảnh ba thu: cảnh thiên nhiên đã bước sang tháng thứ 3
của mùa thu
-> Một dòng sông bao la hùng vĩ, hoành tráng và thơ mộng
 Dấu tích chiến trường xưa
o Bờ lau san sát, bến lách đìu hiu: cây lau, cây lách m ọc li ền
nhau khắp dọc hai bên bờ sông hoang vắng
-> Khung cảnh theo dòng thời gian ngày càng hoang phế, điêu
tàn
o Sông chìm giáo gãy, gò đầy xương khô: chốn tử địa c ủa những
ng anh hùng đã hi sinh và quân thù
-> Trận chiến lừng lẫy một thời đã đi vào dĩ vãng, ảm đạm, hiu
hắt, nhuốm màu đau thương
 Tâm trạng của "khách": Buồn, thương tiếc
-> Chiến trường xưa 1 thời oanh liệt vẻ vang nay lại hoang tàn, dòng
thời gian đã làm mờ bao giấu vết
 Tư thế: "Đứng lặng giờ lâu": sững lại, chìm vào thế giới nội tâm buồn tiếc
ngậm ngùi
=> Cảm hứng đậm chất hoài cổ: từ phơi phới, sôi nổi h ướng ngo ại đ ể
đọng lại những cảm xúc đầy nhân văn về con người và quá kh ứ l ịch
sử của dân tộc
3. Đánh giá nội dung và nghệ thuật
 Với nghệ thuật miêu tả, biểu cảm trực tiếp đã cho thấy tác gi ả là m ột
con người có hồn thơ nhạy cảm, phong phú, là một khách hải hồ những
cũng là kẻ sĩ tha thiết đất nước với lịch sử dân tộc.
II-KẾT BÀI
 Qua những hoài niệm vè quá khứ, Phú Sông Bạch Đằng đã th ể hi ện
lòng yêu nước và niềm tự hào dân tộc trước chiến công trên sông
Bạch Đằng, đồng thời ca ngợi truyền thống anh hùng bất khuất,
truyền thống đạo lí nhân nghĩa của dân tộc VN. Tác phẩm cũng ch ứa
đựng tư tưởng nhân văn cao đẹp qua việc đề cao vai trò, vị trí c ủa
con người trong lịch sử