Pamahayagang Pangkampus 7.
Maging pamilyar sa mga batas ng libelo at mg patakarang
Sa umuunlad na bansa tulad ng Pilipinas, ang
pampaaralang pamamahayag ay tulad din ng sa komersyal na
pamamahayag na nagkakaloob ng kahalagahan sa mga
mambabasa.
Paghahambing ng Pambansang Pahayag sa Pangkampus
na Pahayagan
Ang pahayagan ay isang inilimbag na publikasyon ng
mga balita na inilathala at ibinebenta. Ang pangunahing
layunin ay upang makapaghatid ng balita sa mga mambabasa.
Pinipilit na ipaliwanag ang laman ng balita, ang pamamaraang
ginamit gayon din ang mga puna at opinion. Ang iba pang
layunin ay upang manlibang at magturo. Ito ay may mga
larawan, karikatura at iba pang mahalagang lathala.
Ang pahayagang inilathala sa araw-araw ay tinatawag na
pang-araw-araw na pagayagan.Ang pahayagang inilathala
minsan sa isang lingo ay tinatawag ba lingguhang
pahayagan.Ang pambansang pahayagan ay madaling mabili
kahit na saang panig ng ating bansa.Ang pahayagang inilathala
sa mga paaralan at pinamatnugutan ng mga mag-aaral ay
tinatawag na Pahayagang Pampaaralan o Pangkampus.
Dalawang kategorya ng pambansang pahayagan:
1. Popular o tanyag na pahayagan
Ang mga inilalathala rito ay mga balita hinggil sa
mga tanyag na isyu, madalig basahin ang mga artikulo at
maraming mga larawan.
2. Mabigat o may katangiang pahayagan
Ang mga binibigyag diin dito ay ang maraming mga
seryosong paksa at marami ring larawan.
KODIGO NG ETIKA NG PAMAHAYAGANG
PANGKOMPUS
Lahat ng mga pahayagang pangmag-aaral sa buong mundo ay
kinakailangang igalang dahilan sa pangunahing paniniwala sa
karapatang pantao. Kinakailangang manatili ang mabuting
katangian sa pagsulat gayundin ang mataas na pamantayan sa
pag-uugali.
Mga Kodigong dapat ipatupad sa pampaaralang
pamahayagan.
1. Isulat nang wato at walang pagkiling ang mga balita sa
pamamagitan ng mga katibayan. Ang lahat ng ipahahayag ay
may kalakip na responsibilidad.
2. Ilahad ang pagkakakilanlan bilang kinatawan ng mga mag-
aaral bago isakatuparan ang pakikipanayam.
3. Huwag pigilin ng editor ang malayang pananaw ng mga
mag-aaral sapagkat dito’y taliwas sa patakarang pang-
editoryal.
4. Dapat ilathala ang paghingi ng paumanhin sa sandaling may
nagawang pagkakamali o pagkukulang.
5. Itaguyod ang kalayaan ng pamamahayag sa pamamagitan
ng matapat na pangangalap ng mga balita batay sa
katotohanan.
6. Igalang ang sikretiong pinagmuln ng impormasyon
gayundin ang pribadong pinagmulan ng katibayan.
ipinatutupad sa pamamahayag ng bansa gayundin ang
kasunduang internasyunal hangga’t hindi nagiging sagabal sa
malayang pamamahayag o ang pangangailangang mapabatid
sa publiko ang mga mahalagang pangyayari. Sa bawat
pagsisikap, kailangang ganap na manatili ang kalayaan,
makatwirang pakikitungo sa bayan at mabuting panlasa sa
pamamahayag. Ang pamahayang opisyal ng mga mag-aaral ay
may kaakibat na responsibilidad.
Mga Tungkulin ng Pamahayagang Pangkampus
Ang pamahayagang pangkampus ay isang
publikasyon na maaaring nakamimyograp o inilimbag. Ang
mga balita at tinipon ng mga kasapi ng pamunuan na ang
kanilang pangalan ay makikita sa kahon ng editorial.
Ang pamahayagang pangkampus ay may maraming
tungkulin. Ang tradisyong gawain ng pamahayagang
pangkampus ay tinalakay nina Harold Spears at C.H Lawske
Jr. sa kanilang aklat, “An Introduction to Journalism,’ tulad
ng:
Sa Mag-aaral
1. Paglalaan ng panahon para sa nagnanais na sumulat.
2. Binibigyan ang mga mag-aaral ng pagkakataon na matuto
ng tamang paraan sa pagbasa ng pahayagan.
3. Kumilos ng may kasiglahan tungo sa laong mabuting
paggawa.
4. Paglinang sa lakas ng mga mag-aaral sa pagmamasid
hinggil sa diskriminasyon na kaugnay sa kapakipakinabangan
ng artikulo sa balita.
5. Magsilbing lunsaran sa pagsuulat ng pamamahayag.
6. Magbigay ng paggsasanay sa organisasyon.
7. Paglinang ng katangian sa pagtutulungan, pakikiharap,
katumpakan, pagpapasensiya, liderato at resposibilidad.
Paaralan at Pamayanan
1. Ipabatid sa pamayanan ang hinggil sa mga gawain ng
paaralan.
2. Ilathala ang mga pampaaralang balita.
3. Lumikha at ipahayag ang pampaaralang opinion.
4. Maipabatid ang mga nagawa ng paaralan.
5. Tumulong na pag-isahin ang paaralan.
6. Pasiglahin at pukawin tungo sa kapakipakinabang na
gawain.
7. Linangin ang tamang pamantayan sa pag-uugali.
8. Maglaan ng lunsaran para sa mga mungkahi ng mag-aaral
tungo sa kagalingan ng paaralaan.
9. Linangin ang mabuting pakikipag-ugnayan sa kapwa
paaralan.
10. Linangin ang pampaaralang kasiglahan.
11. Linangin ang pagtutulungan sa pagitan ng paaralan at
magulang.
TUNGKULIN NG MAKABAGONG PAMAHAYAGANG
PANGKAMPUS
Mga tungkulin ng makabagong pamahayagang pangkampus:
1. Impormasyong Tungkulin---
Ipinababatid sa mga mambabasa ang mga
panyayaring naganap na, nagaganap o maaring maganap. Ang
mga impormasyon ay maaring magmulasa mga lathalain,
editorial, at iba pang mga seksyon ng pampaaralang
pangkampus.
2. Opinyong Tungkulin—
Sa pamagitan ng mga editorial at kolum ng editorial,
binibigyang kahulugan ng editor ang balita, at ibinibigay rin
ang kanyang opinion sa mahalagang bagay o ang kabuluhan
ng mga pangyayari sa araw-araw.
3. Edukasyong Tungkulin—
Isa sa mga pinakamahahalagang tungkulin ng
pamahayagang pangkampus ay maturuan hindi lamang ang
mag-aaral kundi patina ang mga mamamayan sa komunidad.
Noon, ang pagtalakay sa paksa hinggil sa edukasyong panseks
at pagpaplano ng pamilya ay ipinagbabawal sa mga silid-
aralan. Ngunit sa ngayon, nagiging paksa na ng mga mag-aaral
na manunulat sa kanilang pampaaralang pahayagan.
4. Tagapagbantay na Tungkulin—
Ang pamahayagang pangkampus ay gumaganap
bilang tagapamatnubay sa karapatan ng mha mag-aaral. Ito’y
nagsisilbing mata ng mga mambabasa
5. Laboratoryong Tungkulin—
Ito’y nagsisilbi bilang kagamitan sa pagtuturo tungo
sa pag-unlad ng isa ng mamamahayag. Matapos matutunan
ang wastong paraan sa pagsulat ng tuwirang balita, tinstalakay
rin ang mga gawaing pampaaralan at ang pagsulat ng balita
para sa publikasyon.
6. Dokumentaryong Tungkulin—
Mahalagang mabatid ang mga pangyayari sa paaralan
at ang mga kapaki-pakinabang na nagawa ng mga mag-aaral.
Ang mga natapos na gawain ay kailangang mailatlaha sa
pampaaralang pahayagan para sa kaunlaran. Ang
pinakamainan na kasaysayan na nasaliksik mula sa lumang
tinipong pahayagan ay kabilang din.
7. Panlibangang Tungkulin—
Ang pampaaralang publikasyon ay tulad din ng
mahalagang aklt, tinuturing na kasama ang mga mambabasa
lao na kung siya ay nag-iisa.
8. Pangkalinangang Tungkulin—
Ang pampaaralang pahayagan ay katulad din ng
komersiyal na pamamahayag na nagkakaloob ng kahalagahan.
BAHAGI NG PAHAYAGANG PANGKAMPUS
Maging ito man ay pangkomunidad, pangmetropolitan o
pangnasoyonal na pahayagan, ang mga bahagi at seksyon ay
halos magkatulad.
Pang-unang pahina
1. Balitang Pampook- balitang naganap sa bansa.
2. Balitang mula sa ibayong dagat- balitang nagaganap o
naganap sa labas ng bansa.
3. Balitang “Dateline”- ang panlabas na balita. Ito’y
ipinakilala sa pamamagitan ng petsa at pook hnggil sa
bbalitang naiulat gayundin ang pinagkunan ng mga
materyales, kung hndi ito isinulat ng local na patnugutan ng
“Tokyo,” Japan, Dec. 25(AP).
4. Balitang nakatugon sa panahon- karaniwan ito’y nakatuon
sa kalagayan ng panahon, sa pook, sa temperature, direksyon
ng hangin at bilis nito. Iniuulat ang kalagayan ng panahon lalo
na ang detalye kaysa balita.
5. Indeks-ang solidong linya na nakapaloob sa pahina ng
pahayagan na katatagpuan ang mga balita.
6. Ibang bagay na matatagpuan sa unang pahina.
1. Pangalan ng pahayagan- nakalimbag ang pangalan
ng pahayagan
2. Tainga- ang maliit na kahon sa gilid ng pangalan.
3. Ulo ng pinakamahalagang balita- ang pangunahing
ulo ng balita ay may malapad at malaking tipo. Ang
pamagat ng pinakamahalang balita ng araw ay
tinatawag na ulo ng pinakamahalagang balita.
4. Running Head-ang ulo ay binubou ng dalawa o
mahigit pang linya.
5. Ulo ng Balita- ang pamagat ng anumang balita.
Ang ulo ng balita ay gamit lamang para sa pamagat
ng balita.
6. “Deck”- ito at sumusunod sa ulo ng balita, na
nakalagay sa ibabaw ng pangunahing ulo ng balita,
kilala rin ito na bangko o bahagi ng ulo ng isang
balita.
7. Pamatnubay na Pangungusap- ang panimula na
balita. Ito ay maaring salita, pangungusap o talata.
8. Balita- ang buong balita ng mga pangyayari ay
binubuo ng pamatnubay na pangungusap at teksto
pinalawak ng pamatnubay na pangungusap.
9. Kolum- ang pahabang pagkakati sa mga bahagi ng
pahayagan. Marami sa mga pambansang pahayagan
ay nahahti sa 8 kolum samantalang ang sa
pampaaralang pahayagan ay nahahti sa limang(5)
kolum “12 ems” ang bawat isa.
10. Kolum rule- ang patayong linya na naghahati sa
pahina ng kolum. Karamihan sa mga pahina ng
pahayagan ay nahahati sa kolum ang pagitan.
Karaniwang ay sang isang(1) “em” ang lapad. Ang
pagitan ay tinatawag na “sunken rule.”
11. Lupi- ang gitnang pahinang guhit na naghahati ng
pahayagan sa dalawang bahagi.
12. May Katha- ang pangalan ng reporter na
sinusundan ng balitang itinatampok, halimbawa: ni
Dulor Sunga
13. Kahon- ang balitang nakukulong ng “line rules”
14. Larawan- ang metal na plato na kinalalagyan ng
larawan sa pahayagan, kilala rin sa tawag na “Clich
é”.
15. Paliwanag sa larawan- ang tekstong sinusundan
ng mga larawan at ibang gawang sining ay higit na
kilala sa pamagat. Ang isinulat sa ibabaw ng larawan
ay tinatawag na “slugline”. Ito ay maaring ang
pamagat o paliwanag na nasa itaas ng larawan.
 16. “Kicker”- ang “tagline” ay inilalagay sa ibabaw
ng balita subalit higit na maliit kaysa sa ulo ng balita,
kilala rin ito sa tawag na ‘teaser’ Kung minsan
naman, ito ay mas kilala kaysa sa ulo ng balita, ito ay
tinatawaG DIN NA ‘hammer”.
17. “Credit line”—ang linya na nagbibigay ng
pinagmulan ng balita o larawan. Halimbawa: larawan
ni Dolor Sunga
Pahina ng Editoryal
1. Pahina
Binubuo ng bilang ang mga pahina, petsa ng
pagkakalathala, pangalan ng pahayagan na karaniwang isinulat
sa itaas ng pahina, na matatagpuan din sa ibang mga pahina.
2. “Masthead”
Ang kahon ng editorial na may “logo”, pangalan ng
pamunuan at ang katungkulan ng mga ito, halaga ng
suskrisyon, tagapaglathala, at ibang mahalagang datos ukol sa
pahayagan. Ang logo ay ang bahagi ng pahayagan na kung
saan nakatala ang salita o mga salita, tulad ng pangalan ng
pahayagan o seksyon.
3. Pangulong Tudling( Editoryal)
Ang komentaryo ay isinulat ng sinuman sa mga
patnugot na nagpapahayag ng mga puna o opinion ng buong
pamunuan ng pahayagan hinggil sa iba’t ibang paksa. Ito ay
paninindigan na rin ng pahayagan.
4. Tudling Pang- editorial
Ito ay ang sariling paanaw ng sumulat na
tumutuligsa, nagtuturo, umaaliw o nananawagan batay sa
layunin.
5. Tudling Pangkarikatura
Ang karikatura ay nagbibgay diin sa mga payak na
puntos. Karaniwang nakapagpapatawa, at may tungkulin din
tulad ng pangulong tudling. Ito’y may paninindigan at hindi
isang kaganapan ng pangulong tudling.
6. Guhit Pangulong Tudling sa Editoryal
Ang maikling pahayag na siniping kasabihan na
isinusulay sa hulihan ng tudling pang-editoryal.
7. Liham sa Editor (patnugot)
Ang liham ay ipinadadala ng mambabasa sa editor.
Ang sariling pananaw ng sumulat ay ibinibigay sa tiyak na
aspeto.
Pahinang Pampalakasan
Ang pampalakasang balita ay nahahati tulad ng mga
pangkaraniwang balita. Ang anumang matatagpuan sa pahina
ng mga balita ay maaaring matatagpuan din sa mga
pampalakasang seksyon. Ang iba pang mga bagay na
maaaring matagpuan sa pampalakasang seksyon ay ang
komentaryong pampalakasan at lathalaing pampalakasan.
Tanging Lathalain
Ang makabagong pahayagan ay may tanging lathalaing
pamapalakasan.
Halimbawa: pahinang panlipunan
Paano Mapaliliit ang Sipi Upang Magkahusto sa Espasyo
Halombawa:
Sa pamamagitan ng mga ideya at mga pagkilos ng
mga kasapi ng konseho ng mga mag-aaral, panibagobg
hakbang tungo sa mabuting pagsasamahan sa pagitan ng local
na mga mataas na paaralan ang kailangang isakatuparan.Ang
huling pagsasakatuparan ay ang paraan ng pagsasanib ng
konseho ng mga mag-aaral na binubuo ng mga kasapi ng apat
na lokal na “high school” tulad ng “ College Prep, Vocational,
Evening and Special Science.” Ang konseho ay nag-organisa
noong Nobyembre 15, ang espesyal na pagpupulong na
ginanap sa silid-aklatan ng “College Prep.” Kilala bilang
Nagkakaisang Konseho ng mga Mag-aaral ng Mataas na p
Paaralan Ng Benigno Aquino. Ang layunin ay upang
magkaroon ang mga lokal na mga ‘high school” upang lalong
magkakalapit ng mga ito tungo sa pagpapalitan ng mga ideya
hinggil sa mga pamamaraan ng mga mag-aaral, upang
matalakay at matugunan ang mga pangkaraniwang suliranin sa
lahat ng mga “high school.”
Ang komite ay binubuo ng mga delegado mula sa
bawat paaralan. Ang mga gurong tagapayo naman ay
nagpulong noong huling Martes ng hapon upang
magpalabunutan hinggil sa pamamaraan. Ang pamunuan ng
Pinagsamang Konseho ay maghahalal ng pamunuan sa malapit
na hinaharap at ang tiyakang programa nito ay ipatutupad. Ito
ay ang kauna-unahang pangyayari sa mataas na Paaralang
Benigno Aquino. Ang ganitong samahan aynabuo at inaasahan
ang maraming mabuting pagsasaayos ng mga bagay hinggil sa
“school government” na ang resulta ay ang pagkakabuo nito.
Ang mga kasapi ay bubup ng pamamaraan ng komite
at ng paaralan, ito’y ilalahad tulad ng mga sumusunod: Julius
Paulo Mendez ng “College Prep.,”Gracia Soliven ng
“Bokasyonal,” Romulo Madrid ng Panggabi at Arthur Leviste
ng “Special Science high school;” ang gurong tagapayo ay
siG. Francis Ras,.
Ang “Boiled Copy”
Ang nagkakaisang Konseho ng mga mag-aaral na ang mga
kagawad mula sa konseho ng mga mag-aaral ng “College
Prep.” Bokasyonal, “ Evening,” Special Science” ay nabuo.
Noong Nobyembre 15, ang espesyal na pagpupulong ay
ginanap sa silid-aklatan ng “ College Prep.” Ang layunin ay
upang matulungan ang local na “high school” at lalong
magkalapit ang bawat isa, para sa pagpalitan ng ideya hinggil
sa pamahalaan pangmag-aaral gayundin din upang matalakay
at matugunan ang pangkaraniwang suliranin sa lahat ng “high
school.”
Ang komite ay binubuo nina: Julius Paulo Mendez ng
“College Prep.,”Gracia Soliven ng Bokasyonal, Romulo
Madrid ng Panggabi, at Arthur Leviste ng “Special Science
high school” at G. Francis Ras, gurong tagapayo. Nagpulong
ang komite noong nakaraang Martes ng hapon upang
makabuo ng mga pamamaraan. Ang pamunuan ng Nagkaisang
Konseho ay ihahalal sa darating na panahon.