Professional Documents
Culture Documents
Desipleship Oro.
Desipleship Oro.
Duuka Bu'ummaa
Discipleship
1 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
2 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
1. Seensa (Introduction)
Gooftaa Yesuusiin akka fayyisaa lubbuu isaanitti fudhachuun garuu jireenya hafuura isaaniin
osoo hin guddatan baroota baay’eef waldaa Kiristaanaa keessa turuun yeroo ammaa mariif
dhi’achaa kan jiru ta’uu irra darbee baay’achaa dhufeera. Guyyaa Sanbataa dhufee waldaa
keessatti faarfannaa ho’isee faarfatee kan deemu qofatti dhimmi kun itti beekamuu dhiisuu
danda’a. Guyyoota hafan keessatti amalli mul’atan, sochii guyyaa guyyaa, yoo ilaalame waan
nama ajaa’ibsiisu dha. Sanbata ganama gad of qabuu, nagaa gaaffannaa, haalli adeemsa miillaa fi
haalli itti Macaafa qulqulluu qabatanii deeman amantoota cimoo fakkeessa. Garuu gaafuma sana
galgala wanti afaan keessaa bahu hangam dhalli namaa jijjiiramuu akka danda’u hubachuun
nama dhiba. Kana yemmuu jedhamutti garuu sirriitti kan Waaqayyoon sodaatanii deddeebi’an
hin jiran jechuu miti. Garuu sagantaa torbee hordofaa, sagalee Waaqayyoos dhagahaa,
faarfachaa, maaliif gara bilchinaatti hin dhufnu? Gara jireenya fooyyyaa’attis dhufuu yaadnee
wanti nuti hin dandeenyeef maalif?
Gooftaa Sadarkaa amma irra jirruu olitti tajaajiluun gammachiisuun fedha hunda keenyaati.
Haa ta’u malee jireenya gahaa ta’e jiraachaa hin jirru, jireenya hafuuraan jedhuu dha.
Kiristaanota ta’uu keenya kan agarsiisan mallattoolee garaagaraa jireenya keenya keessatti in
argina. Garuu nu hin quubsine. Waaqayyoon beekuun qofti gara bilchina gahaa taheetti nu hin
guddifne. Kanaaf wanta qabnuun Gooftaa ulfeessuu fi isaaf ajajamu baru qabna. Yoo sani kan
gara bilchinaatti kan guddannu. Bartuu dhugaa Kiristoosiif ta'uudhaaf barumsi kun wanta nu
gargaaruuf sirritti qayyabachuun wantoota arman gadii haa ilaallu.
3 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
Waldaan Kiristaanaa eenyu? Kan jedhu deebisuuf jalqaba “Waldaa Kiristaanaa” kakuu Haaraa
keessatti ilaaluun barbaachisaa dha. Kana immoo hubachuuf jalqaba kakuu moofaa keesatti
bakka itti tuqame: Kes deb 9:10, 10:4, 23:2-3, 1Mot, Izra 10:1, Neh 8:2, Erm 44:15, His 17:17,
27:27 kkf Kutaawwan kakun moofaa kana keessatti waldaa yaada akkana jedhu qabdi turte:
Walga’ii, tokkummaa. Akkataa kakuu Haaraatti immoo Hoe 19:32-39, 1Qor 1:2, Mul 1-3 kakuu
haaraa keessatti egaan walitti qabame amantootaa hiika jedhu qabaata. Walitti qabamin kunis
abbaa qaba Mat 16:18, kunis dubbii Yesuus Kiristoos. Egaan waldaa Kiristaanaa walitti qabama,
biro irraa adda kan godhu eenyummaa ishee, amala ishee, kaayyoo walitti qabama ishee fi kkf.
4 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
Kanaan walqabsiisnee ilaaluu kan qabnu waldaan Kiristaanaa kakuu haaraa keessatti haalaan
dubbii garaagaraan waamamteetti. Fakkeenyaaf Qonnaa 1Qor 5:9, mana qulqulluummaa 1Qor
3:16, Ijaarsa Efe 2:22, 1Qor 3:9, Qaama 1Qor 12:12 fi kattaa jiraataa 1phex 2:4. Kanneen
keessaa sadii fudhannee haa ilaallu.
a. Mana Qulqullummaa
Kun kakuu moofaa Waaqayyo ilmaan Israa’el gidduu buufachuu kan agarsiisu dha (Kes Deb,
25:8). Kunis guutummaa guutuutti ijaarsa manichaan kan walqabate dha. Kakuu kana keessatti
fiixaan ba’iinsi Israa’elootaas ta’e Musee Waaqayyo hafuura isaatiin mana qulqullummaa kana
keessatti argamuu dha. Kakuu Haaraa keessatti garuu manni Qulqullummaa Waaqayyoo Waldaa
Kiristaanaati (1Qor 3:16, efe 2:21-22) hojiin waldaa kiristaanaa kun hanga gooftaan Yesuus
deebi’ee dhufutti kan itti fufu dha. Waldaan Kiristaanaa hojjetamteetti kan jennu sagalee
Waaqayyoo fi kennaa hafuuraan yoo ijaaramte dha (Efe 4:11, 5:26, 1Qor 12: 7-11)
b. Kattaa jiraataa
Manni tokko akka ijaaramu kan godhan kallattii afraniin gamoon dhaabaman jiru. Isaan kun
“Kattaa kallattii” jedhamu. Kan bocamaniis ogeessa ijaarsa mana beekaman, kattaan kun mudaa
yoo qabaate, mana ijaaramu in jallisa, kallattii irra jiruun. Akka Pheexiroos nutti himutti kattaa
akkasii nuti arganne Kiristoos (1Phex 2:4-8). Inni mudaa kan hin qabne qulqulluu dha. Isa irratti
dhagaa biroon ijaaramuun mana qulqullummaa ijaaru egaan waldaan Kiristaanaa jireenya kan
qabdu dhaabbata hafuuraati malee, akka dhaabbata kamiillee miti. Haa ta’u malee jireenya
hafuuraa ishee kana dhiifnaan akka dhaabbata wa’ii taatee hafuu dandeessi.
Macaafota Nehiimiyaa fi Haagee lallabaa yemmuu jirruu dha. Jireenyi hafuuraa uummata
Waaqeffatuu diigamee yerooo bade jirutti, mana sagadaa ijaaruuf sagantaa galii sassaabuu
gochuun sirrii miti. Kana yoo jennu garuu Haagee fi Nehiimiyaan hin lallabaman; waldaan
5 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
Kiristaanaas iddoo sagadaa hin qabaatin jechuu miti. Dursa garuu amantootaaf, jireenya
hafuuraafi hawwassummaa cimsuun xiyyeeffannoo ta’uu qaba.
c. Qaama Tokkicha
1Qor 12:12-13 kutaa jiru keessatti yemmuu ilaallu, qaama namaa kutaa garaa garaa, qaba garuu
Kiristoos qaama tokko kan taate waldaa Kiristaanaatiif akka fakkeenyaatti caqasameera. Qaamni
namaa kutaawwan adda addaa qabaatu illee qaamummaa tokko. Waaqayyos Kiristositti kan
amanaanii fi kan isaa kan ta’an hunda akka qaama tokkootti (Rom 12:5, Efe 4:4) dha. Dhugaan
hafuuraa kunis waldaan Kiristaanaa yemmuu bu’uureffamtee jalqabee kan ture malee gara fuul
duraatti kadhannaadhaan kan dhufu miti.
Du’uu fi du’aa ka’uu Kiristoosiin tokkummaa argame eeguun dirqama Kiristaanummaa ti.
Hubannoof hagas mara yoo ilaalle, itti aansuun ammoo, gabaabinaan kaayyoo waldaa
Kiristaanaa ilaalla.
Dursinee Waldaa Kiristaanaa jechuun maal jechuu akka ta’e ilaalleerra. Kutaa kana jalatti
immoo kaayyoo waldaa kiristaanaa ilaalla. Dursee garuu dhugaa jiru hubachuu qabna. Kunis
waldaa Kiristaanaa sochii (hojiin) kan jiraatu kaayyoon yoo jiraate ta’uu dha. Waldaan
Kiristaanaa kaayyoo yoo hin qabaannee hojii sirrii hin qabaattu. Kaayyoo sirriin yoo hin jiraanne
fiigicha galma hin qabne ta’a hojii hundi, kaayyoo fi hojiin gargar hin bahan.
Waldaa Kiristaanaa ilaalchisee kaayyolee baay’een yoo jiraatan illee wangeela saba hundaa
biraan gahuun, Waaqayyoon waaqessuun, miseensota sagalee Waaqayyoon guddisuu fi
tajaajiluun kaayyoolee waldaa Kiristaanaa ijoo dha. Kanneen sagantaa dhaabbataa waldaa
Kiristaanaa Gooftaan keenya Yesuus Kiristoos kakuu moofaa ergaa walitti xumuree booda,
ergama guddaa kakuu haaraa keessatti kenneen (Mar 12:29-30, Mat 28:19-20) Kan wal-qabatanii
dha. Kutaawwan lamaan macaafa qulqulluu kanneen keessatti “Waaqa kee jaalladhu,” “deemaa”,
“Cuuphaa,” “dhuuka buutuu godhaa,” “abbaa buddeenaa kee jaalladhu” jechoota akka ajajaatti
taa’an, jechoota, gaaleewwan fi himoota keessatti waldaan Kiristoos Yesuus bara baraan
qabachuu kan qabdu hojii kan agarsiisan dha. Haa ta’u malee seenaa waldaa Kiristaanaa irraa
6 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
akka hubannutti, yeroo tokkotti xiyyeeffannoo guddaa argatee kan ture yeroo biro immoo
dagatamee argina.
Fakkeenyaaf yeroo jalqaba waldaan Kiristaanaa bu’uureffamtetti jaarraa jalqabaa keessa,
Waaqayyoon Waaqessuu, wangeela lallabuu (babal’isuu), kan amanan sagalee Waaqayyoo
barsiisuun guddisuun hojii gurguddoo waldaa Kiristaanaa turan. Ergamaan Phaawuloos hojii
Waaqayyoof bakka deeme hundaatti Waaqayyoon akka ta’utti Waaqessuun kan barbaachisu
ta’uu yemmuu beeksisu (Qol 1:12-13), miseenso sagalee Waaqayyoon yemmuu beeksisu (Hoe
18:11), rakkatoota yaadachuun barbaachisaa akka ta’e yemmuu dhugaa bahu (Gal 2:10),
Wangeelli biyya lafaa hundatti lallabamuu akka qabu yemmuu hubachiisu (2Xim 4:2) ergamni
isaa karaa afranuu ifatti mul’atu.
Bara giddu galeessatti ammoo Wangeela labsuun guutummaa guututti dagatamee ture. Rakkoo
kanaaf sababni namoonni jireenya “Gadaamii” keessatti hirmaachuu yoo ta’u, ofii isaanii
jireenya biyyaa lafaa irraa fageessuun “qulqullummaa” yaadni jedhu yeroo itti ture dha. “Gara
biyya lafaa hundaa deemaa, wangeela hundatti lallabaa” (Mar 16:15) kan jedhu ajajin gooftaa
Yesuus jireenya waldaa Kiristaanaa keessa tasumaa badee ture. Egaan beektoonni baay’een
seenaa waldaa Kiristaanaa akka nu hubachiisanitti, barsiisni akkaataa macaafa qulqulluutti hin
taane gara waldaa Kiristaanaa seenuu kan jalqaban yeroo kana. Ergamoota Waaqayyoo fi
namoota Waaqayyoo karaa itti Waaqayyoon wal argan godhanii lakka’nuu yeroo kana akka
egale dha. Ergama Wangeelaa yemmuu dhaabnutti rakkooleen akkasii uumamuun hin oolu.
Jaaraa 18ffaa asitti, hanga ammaatti garuu wangeela labsuun hojii guddaa ta’e argama. Haa ta’u
malee duuka buutuu gooftaa sagalee Waaqayyoon guddisuun, kana gochuuf dhama’uun waan
hafe fakkaata kanaaf sababoota kan ta’an akka jiran hunda keenya biratti kan beekame ta’u
iyyuu, kan amanan sagalee Waaqayyoon guddisuu fi duuka buutuu cimaa gochuun wrgama
keenya isa guddaa dha.
2. Duuka Buutuu
Duuka buutuu jechuun nama barumsa bu’uura kiristaanummaa xumuree, cuuphamee, barumsa
yeroo muraasaaf baratee xumuru jechuu miti. Yookiin immoo waldaa Kiristaanaaf nama baay’ee
amanamaa ta’e jechuu miti. Itti dabalees kutaa macaafa qulqulluu beekuu fi waldaa Kiristaanaa
7 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
keessas yeroo baay’ee turuus miti. Duukaa buutuu jechuun “Maatetes” jecha Giriikii irraa kan
dhufe yoo ta’u, hiikni isaas yaada hojiitti hiikame beekumsa argachuuf jecha kan barataan waan
barate irratti jabaatu yoo ta’u, waan barsiisaan jedhus dhagaahanii raawwachuu dha. Yaada
akkanaa kakuu haaraa keessatti bakka baay’etti argannu iyyuu Luq 9:23 akka ka’umsaatti haa
fudhannu. Naduukaa bu’aa yemmuu jedhu gatii isaa osoo hin beekin, hangi isaa osoo hin
galiiniif akka duukaa bu’aniif waamichi Gooftaa Yesuus itti gaafatamummaa Kiristaanummaa
gatchisiisee, dhiisi homaa mitii, ani siifan du’aa, ati egasii booda akka garaa keetti jiraattaa,
waamicha jedhu miti. Yaada fi waamicha salphaa miti.
I. Duuka buutummaan of ganuu gaafata
Ofganuun jechuun of akka hin uumamneetti lakka’uu osoo hin taane, Kiristoosiin dursuu jechuu
dha. Jalqabumanun gara duuka buutummatti kan waame of isaa kan gane dha; inni akka
Waaqaatti osoo jiraatuu, bifa garbummaa qabate (Fil 2:5-11). Bulchaa biyyaa lafaa osoo ta’ee
jiruu harka dhala namaan kaballaan rukutame. Galaanota gurguddoo fi lageen uumee osoo jiruu
gororri ykn ancufni itti tufame. Waan hin jirre gara jireenyaatti fidee osoo jiruu ofiisaa gara
du’atti darbe. Kana of ganuun, of ganuu jechuun” Ani eenyu akkan ta’e beekataa?” jechuun of
jajuu miti. Maqaa kabajaa qabnu, kan ittiin of jajmu hin qabnu. Of ganuun akka Phaawulos
qomoo ofii, aboo ofii innaafaa ofii, seeramantaa guutuun of jajuu ofii ganuu dha. (Fil 3:8).
Kanaaf Macaafota naannoo 13 akka barreessuuf nama hafuurri qulqulluun gargaare dha.
Kiristoosiin duukaa bu’uuf yeroo murteesiteetti maal maal ganteetta? Olaantummaa
qomoo?,beekumsa? Humnaan bultummaa? Wanti gatuu ykn ganuu qabnu baay’een kan nuu
wajjin turaniif jireenya hafuuraa keessatti wantoonni nu gachisiisan waan nu hin quunnamneef.
Yesuus Kiristoos Mat 19:16-22 irratti akka ibsetti dargaggeessi sooressa ture tokko waa’ee seera
amantii ilaalchisee wanta ittiin jedhamu hin turre, gaddee boodatti kan deebi’e waan qabdu
hundumaa dhiisii na dukkaa bu’i yeroo ittiin jedheeniti. Waamicha duuka buutuu irratti of ganuu
alatti anis jira atis naaf jirtaan hin hojjetu.
Eenyummaa keenya kamiyyuu yoo ganuu baanne, amalli Kiristoos nurratti argamuu hin danda’u,
Dhimma kana irratti nutis taane kanneen biroon yoo laphee jabaatan maqaan ittiin waamamne
sirrii miti. Ofii isaa abbaan manaa hin ganne haadha manaa isaatiif rakkisaa dha, ofii ishee haati
manaa hin gannes abbaa manaa isheet rakkistuu dha. Ofii isaa beekaan hin ganne tokko hiriyaa
8 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
isaa homaa hin beekneef rakkoo dha. Ofii isaa eegduun, jaarsi waldaa, lallabaan wangeelaa hin
ganne miseensota waldaa Kiristaanaafis ta’e kan waliin tajaajilaaniif rakkoo dha.
Ofii kee Kiristoos keessattti arguu yoo barbaade, ofii kee gani. Baay’een keenya ofii keenya
hanga du’a fannootti osoo hin ganin akkamiin gooftaa faana bu’uu dandeenya. Isa duukaa
bu’uun kan dandaa’amu haadha, abbaa, haadha manaa, ijoollee, obbolleessaa fi obboleettii
akkasumas jireenya ofii gooftaa olitti caalchisanii ilaaluu dhiisuun.
II. Jireenyi Duuka Buutuu Foonnoo ofii baachuun waa’ee Kiristoosiif
gatii kaffaluu dha
Waamichi Kiristaanummaa foonnoo ofii baattachuu dha. Yesuus cubbuun biyya lafaa kan ittiin
ibsame fannoo baatera. Fannoo Yesuus nuti baachuu hin dandeenyu. Haa ta’u malee fannoo ofii
ofii keenyaa baachuuf waamichi nuga’eera (luq 14:27)
Fannoo baachuun rakkoo gaa’elaa miti. Rakkoon akkasii yeroo eegee furmaata argata. Rakkoo
bakka hojiis miti. Rakkoon akkasiis bakka hojii jijjiiruun hiika argachuu danda’a.
Fayyaadhabuus miti; rakkoon akkasiis fayyinaan ykn du’aan furmaata argata. Rakkoo qarshii
dhabuus miti. Yeroof yoo dhabne yoo argannu furamuu danda’a. Fannoon Kiristaanaa garuu
addaan hin citu.
Fannoo baachuun waa’ee yessuusiif gatii kaffalamu dha. Kan isaa ta’uu keenya irraa kan ka’e
namaafi seexana irraa mormii nutty dhufu hanga du’atti deemuun mo’achuuf wal’aansoo goonu
dha. Fedha Waaqayyoo raawwachuuf yaada seexanaa fi biyya lafaa kan didnu dha. Yesuusiif
bitamuuf gatii nuti kaffallu dha. Isa faana bu’uu keenyaaf murtoo goonee, rakkoo nurra gahu
fudhachuu jechuu dha.
Dhiibaa’ummaa kootiin qabxii gad aanaa argachuu ykn hojiitti jabaadhee hojjechuu dhiisuu
kootiin dabaltii miindaa dhabuun fannoo miti. Amalli koo jijjiiramuu dhabuun kan na ceepha’an
haadhaa fi abbaan hin amanin jiran ykn ollaan yoo jiraatan kunis fannoo ta’uu hin danda’u. Kun
hundinuu kan narra gahu gooftaa Yesuus duukaa bu’uu koo qofaaf yoo ta’e fannoo ta’uu
danda’a.
9 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
10 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
Dhiifama gochuu
Duuka buutuun jabaatee dhaabbata tokko kan ittiin beekamu kan biro ammoo dhiifama gochuu
danda’uun. Fakkeenyaaf Hoe 7:57-60 irratti Isti faanoos argina. Osoo du’aa jiruu warra
ajjeessaniif kadhata. Jireenya keenya keessatti dhiifama gochuun jiraachuun mallattoo jaalalli
jiraachuu ti (Mat 18:21-22)
11 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
Ciminaan dhaabbachuu
Duuka buutummaan kutannoo gaafata. Fakkeenyaaf nama Ispoortii, Qotee bulaa fi loltuun sadan
kutannoo kan gaafatanii dha. Sagalee isaa labsi yeroottis yeroo malees (2xim 4:2). Cimanii
dhaabbachuun gatii ofii gara fuulduraatti ilaaluun humna keessaa burqu dha. Yeroo mijatutti olii
gadii jedhanii yeroo hin mijanetti fiigicha keessaa bahan miti.
2.3. Duuka Buutummaan maaliif waldaa kiristaanaaf barbaachise?
a. Karaa amantiin itti darbuuf jabaatu akkasumas turu waan ta’eef. Amantiin keenya
kanneen biroon ilaalamee eeyyee kun amantii sirrii dha, karaa jireenyaa sirrii dha kan jedhamu
karaa duuka buutummaa waan ta’eef. Daddarbaamantii kan jedhames dhaalmaa osoo hin taane,
amantoonni kan barsiisaan dabarsanii dha (2Xim 2:2)
b. Barsiisa sobaa irraa kan ittiin hambisan karaa jabaadha (1Xim 1:3)
Phaawuloos adaraa efesooniin naaf turi jedhee Ximotewoosiin kan kadhateef rakkoon barsiisa
sobaa waan tureef. Bara kamiyyuu caalaatti Ximotewositti adaraan kan itti kenname yeroo kana.
c. Biyya dukkanaa keessatti ifa ta’uuf (Mat 5:14-16)
Mat 5:1 irratti gara Gooftaa Yesuusitti kan dhi’aatan bartoota isaa turan. Yeroo tokkotti barumsa
bal’aa ta’e isaan barsiise. Isin ashaboo dha kan mi’eessitan, isin ifa biyya lafaati kan ifa laattan
jedhee barsiise. Ashaboo fi ifa ta’uun barbaachisummaa duuka buutummaa akka ta’e jireenyan
isan barsiise.
d. Waaqa abbaaf ulfina ta’u, ija horachuuf Yoh 15:8
Firii baay’ee horachuun duuka buutuu koo yoo taatan kanaan abbaan koo ulfina argata kan jedhe
Gooftaa Yesuus. Walii keessan yoo jaallattan, namoonni hundi duuka buutota koo akka taatan
kanaan beeku (Yoh 13:34-35). Namoonni yeroo nutty faarfannu akkasumas kanneen biro
yemmuu goonu nu beeku. Haa ta’u malee jaalala keenyaan waan nu hin beekneef waaqayyoof
ulfina hin galchine. Waaqayyo abbaan akka jireenya keenyan ulfeesinuuf, kanneen nurraa adda
bahuu qaban itti fufnee ilaalla.
12 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
14 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
15 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
Gaaffii marii: Guddina jireenya hafuuraa duuka buutuuf gufuu kan ta’an maalfa’i? Tarreessuun
irratti mari’adhaa.
16 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
miseensonni waldaa barumsa gahaa argatanii, kan hin galleef haala itti gaafatan mijeessuu dha.
Kana malees haala macaafa qulqulluu itti qo’atan agarsiisuun waan dura buutota waldaa fi abbaa
wangeelaa irraa eegamu dha. Akkasumas kennaa hafuura qulqulluun kenneef haala itti ittiin
kennaa hafuura qulqulluun kenneef haala itti ittiin wal tajaajilan illee kaa’uufiin waan
barbaachisu dha.
4.2. Qo’annoo macaafa qulqulluu fi Duuka buutummaa Garee
Waldaa Kiristaanaa keessatti qo’annoo macaafa qulqulluu gareenii jedhamee kan beekamu jira.
Gareen kun akka waldaatti & sagantaa tokko ta’ee haa jiraatu malee namni xiyyeeffannoo
guddaa itti kennee akka tajaajila tokkooti waan fudhatame miti. Kana irraa kan ka’e garee tokko
keessatti namoonni baay’een walitti qabamuun eenyutu dhufeef hafeen osoo hin beekamin hafa.
Tokko yoo bu’u tokko ammoo garee keessa seena. Haala kanaan gareen yeroo tokko garee biraa
walitti dabalamuun waggootiin lakkaa’ama. Kana irraa kan ka’e tajaajila keessatti ija arguun
rakkisaa ta’eera. “ Gad bu’iinsa jireenyaa” kan jedhamu yeroo baay’ee dubbatama. Haa ta’u
malee Qo’annoon macaafa qulqulluu osoo garee gareen waldaa Kiristaanaa keessatti cimee
dhaabbatee, duuka buutota horachuufis ta’e Kiristaanota bilchaatoota’an horachuun karaa bana.
Mana haala gaariin hubachuuf, tajaajila walii kannuuf faayidaa qabeessa kanneen ta’an armaan
gaditti haa ilaallu.
1. Nagaa waan itti argannuu fi ofii keenya waan ittiin ijaaru hundumaa irratti carraaqii
gochuu Rom 14:19
2. Kanneen biro gorsuu Rom 15:14, Gal 5:15
3. Ba’aa walii baachuun seera Kiristoos raawwachuu Gal 6:2
4. Wal jajjabeessuu 1Tes 4:18, 5:11, Ibr 10:24-25
5. Sagalee Kiristoos guutummaatti qabaachuu Qol 3:16
6. Dhiifama walii gochuu yeroo dhibeetti waliif kadha chuuyaaf 5:16
7. Wal simachuu Rom 15:7
8. Waliigalteen jiraachuu, walgargaaruu Rome 12:10, 1Phe 3:8
9. Wal jaalladhaa, abbaa buddeenaa akka ofii keetti jaalladhu Rome 13:8, 1Tes 3:12, 1Phex
1:22, 1Yoh 3:11, 3:23, 2Yoh 5 lakk.
10. Guungummii tokko malee wal keessumeessaa 1Phex 4:9
17 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
18 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
Gaaffii Marii
Keessa Deebii 6:4-9, irra yaada jiru akkamitti hubatta?
Gooftaan Yesuus garee namoota 12 qabu ijaareeture. Isaan waliins yeroo isaa baay’ee dabarsuun
waldaan Kiristaanaa akka dhaabbatu godheera. Kana jechuun garuu yeroo tokkotti namoota
baay’ee hin barsiifne jechuu miti (Mat 5-7, Yoh 4:16-26, Hoe 2:42-47, 1Qor 16:19, Rom 16:5,
Qol 4:15)
Gaaffii Mariif
Kutaawwan Macaafa qulqulluu kunniin gareen namoota muraasa qabate yaadni jedhu walgahii
waldaa kiristaanaa keessatti akkamitti hubatta?
Kanaaf Qosxeenxiinos booda tajaajilli “kan namoota muraasaa” yaada jedhu qabate. Kun
akkanaan osoo jiruu jaarra 16ffaa keessa sochiin haaromsa jalqabe. Yeroo kanatti garee gareen
mana keessatti waaqessuun jalqabame. Adeemsa kana keessatti lubummaan namoota hundaa
bakka argate.
Biyya chaayinaa bara keenya kana keessatti kiristaanummaan akka seene yemmuu dhorkan
amantoonni mana dhuunfaa keessatti walitti qabamuun eegalanii, garawaldaatti guddachuu
dandaa’aniiru. Akkasuma kooriyaa keessatti sochii Paaster yoongiichoo ka’umsi isaa garee
19 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
xiqqoo kunis mana nama dhuunfaa keessatti ture. Kunis guddina waldaa Kiristaanaaf gahee
guddaa taphateera. Itti dabaluun gara biyya keenya Itoophiyaa yemmuu dhufnu Dargii keessatti
amantoonni mana nama dhuunfaa keessatti waan hundaa gochaa akka turanii dha. Achii booda
haala amma irra jiru irra gahuun dandaa’ameera.
4.5. Macaafa Qulqulluu Yemmuu Gareen Qo’anutti wantoota Ta’uu hin qabne:
o Akka sagantaa sanbataa namni tokko qofti kan dubbatu ta’uu hin qabu.
o Geggeessaan hubadheera jedhee waan hundaa miseensa isaa irratti kan dhangalaasu
miti.
o Geggeesitoonni tokko tokko viidiyoo irraa, kitaabilee garaa garaa irraa, internet irraa
waan argatan hundaa galagalchuun yeroo qo’annoo macaafa qulqulluu garee irratti
kan dhangalaasu miti. Barsiis sobaa kanaan seena waan ta’eef geggeessaan of
eeggachuu qaba
o Amantoonni dhuunfaa isaaniin haala itti macaafa qulqulluu qo’achuu qaban uumuu fi
akka baratan gochuu
o Inni tokko isa biro irraa yeroo itti baratu uumuufii
o Guyyaa gaafa waliin qo’ataniitti namoonni hundinuu yaada akka kennan gochuu
o Geggeessaan ammoo yaada sirrachuu qabu sirreessuun akkaataa barsiisa macaafa
qulqulluutti yaada cuunfaa kaa’uu.
o Ayyaanni Waaqayyoo bakka itti mul’atu waan ta’eef tokko tokkoon miseensaa akka
tajaajiluuf kakaasuu. Amantoonni kennaa haafuuraa akka qaban beekamaa dha garuu
akka tajaajilan waan hin godhamneef osoo hin beekamin hafu. Kaayyoon Qo’annoo
macaafa qulqulluu ammoo amantoonni walitti dhufeenya uumuun wal tajaajiluu akka
danda’anii dha. (1Qor 14:26-27)
20 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
Waldaan Kiristaana akka guddatuuf qaamni hundinuu faayidaa qabeessa. (Efe 4:16), “Isa jalatti
bu’aan dhagnaa huudinuu walfudhatanii, buusaa adduma addaan argataniin walitti
qabsiifamaniiru, yeroo bu’aan dhagnaa adduma addaan tooraan hojjetuttis, dhagnichi in guddata,
jaalalaanis of in cimsa.”
Hojii waldaa Kiristaanaa namoota murtaa’an qofaaf dhiisuun guddina ishee duubatti harkisa.
Yeroodhaa yerootti geggeessitoota biratti yaadni marii tajaajilaa eessaa fidnee affeeru kan jedhu
dha. Yaada kanas kan fide miseensotaa fi tajaajiltoota jedhanii adda baasuun tokko. Haa ta’u
malee waamichi addaa kan ganamu miti. Ta’us tajaajilaan ani miseensa miti, ani nama addaa ti
jechuun ammas dogongora. Karaa biraan ammoo miseensi waldaa Kiristaanaa tokko ani
tajaajilaa miti ofiin jechuun ofii isaan tajaajila kami irraa illee of daangeessuun sirrii miti.
Hirmaannaa gochuu qaba waldaan isaa akka gudddatu yoo barbaade. Tokkoo tokkoon amanaa
luba akka ta’e macaafni qulqulluun dubbata 1Phex 2:9. Karaa biraan ammoo amanaan kennaa
hafuuraa akka qabu Efe4:7, 1Qor 12, Rom 12:4-7. Kennaan hafuuraa ammoo akkasumaan miti
kan kennamu. Akka tajaajilaniif malee. Hojii irraa oolchuu akka qaban (1Phex 4:10) ykn ittiin
tajaajiluu akka qaban ibsa. Kanaafuu tokkoo tokkoon miseensa waldaa kennaa hafuuraa qabu
irraa kan ka’e tajaajilaa dha.
Gaaffilee Marii
o Kennaan hafuuraa miseensota waldaa beekamuu danda’aa? Akkamitti?
o Kan beekame hojii irra oolaa jiraa? Yoo hin taane maalif?
Garee xiqqoo kan geggeessu akkuma geggeessaa biro hojiiwwan hojjechuu qabu armaan
gaitti ilaalla.
a. Yeroo baay’ee geggeessaa yemmuu jedhamu kan caalee argamu dha. Kun immoo
waldaa Kiristaanaa keessas kan seena yemmuu ta’u, geggeessaan ofii isaa haala itti
ilaaluu akkasumas miseensota inni geggeessuu sammuu keessaa kan qaban rakkoo
21 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
ta’aa jira. Kun immoo macaafa qulqulluun yoo ilaalame illee fudhatama hin qabu.
Miseensa garee xiqqoo tokkoo kan geggeessu of eeggannoo gochuu qaba. Miseensi
isaa akka hin dongongorreef. Gad of qabees tajaajiluu qabu (1Phex 5:1, Mat 23:8-12,
Luq 14:7, 18:9-14)
22 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
Yeroo kanatti geggeessaan “Ani isinin barbaachisa” yaada jedha jedhu, fedhii foonii keessa
isaatti dhufa. Miseensota ammoo yaadni kun yeroo itti mijatuuf jira. Kunis geggeessaan
nuuf hojjeta yaada jedhu qabaatu. Kana irraa kan ka’e isumaa qofa irratti hirkachuun
carraaqii tokko illee hin godhan. Fakkeenyaaf macaafa qulqulluu dubbisuuf, kadhachuuf,
waa’ee jireenya hafuuraa xiinxaluuf illee yeroo hin qabaatan. Adeemsa akkasii keessatti
ammoo guddinni hafuuraa hin argamu. Kiristaanni hafuuraan bilchaate garuu macaafa
qulqulluu ofii isaaniitii dubbisanii hubachuun kan biro hubachiisu kanaan firii illee
horachaa deemu. Karaa biraatiin immoo geggeessaa qofa irratti garee xiqqaan irkatu gaafa
geggeessan hafu bittinaa’ani hafu. Kana akka hin taaneef geggeessaan waldaa of eeggannoo
cimaa gochuu qaba.
Gaaffilee Marii:- Waldaa Kiristaanaa keessan keessa haala Qo’annaa macaafa qulqulluu
garee kanneen armaan olii ilaalcha keessa galchuun wal fakkii inni qabuu fi
garaagarummaa jiru irratti mar’adhaa.
5. Goolaba (Conclusion)
Waldaan Kiristaanaa walitti qabama kiristaanootaa hanga taatee jirtutti kaayyoon ishee
inni jalqabaa duuka buutota kiristoos gorsuun, barsiisuunii fi cimsuun gara jireenya
kiristoos fakkaachuutti guddisuu dha. Kana ammoo gochuuf haalli mijataan garee
xixxiqqoo fayyadamuu dha. Kanaaf waldaan Kiristaanaa dirqama ishee bahuu fi bahuu
dhiisuun itti gaafatamin kan mataa ishee ti. Itti gaafatamummaa kana immoo irra
guddeessan kan ilaallatu geggeesitoota. Kanaaf miseensota isaanii garee xixiqqaan
mijeessuun akka baratanii guddatan gochuun irraa eegama. Garee xixiqqaan kun macaafa
qulqulluu qo’achuuf carraa guddaa waan uumuuf, tokkoo tokkoon miseensa gaafachuufis
ta’e yaada wal jijjiiruuf carraa argata. Kana malees carraa tajaajiluus miseensonni argachaa
deemuun kennaa hafuuraa hojii irra oolchaa deemu. Kana immoo gara laafinaan waldaan
Kiristaanaa hojii irra oolchitu guddinni ishee aariifataa ta’a. Firii gaariis argaa deemti. Kana
malees duuka buutota Kiristoos bilchaato ta’an qopheessuun Waaqayyoof dhi’eessuu
23 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.
Dan Bible College (Koleejii Macaafa Qulqulluu Daa)
24 DBC “Be disciple and go to others to create the true disciple creators!”
Email: danbiblecoll@gmail.com / eleil0607generation@gmail.com
Phone: +251-468-217-144/+251-926-545-440; P.o.b. 2209 Hawassa, Ethiopia.