VDS -TRUST

t e a m

dental
guidelines

Hướng dẫn của Hiệp hội nội

nha Hoa Kỳ (AAE) về

NỘI NHA TÁI SINH

“Điều trị nội nha tái sinh mang đến một cách tiếp cận điều trị thay thế dựa trên
các nguyên tắc của y học tái sinh và công nghệ mô. Mục tiêu của liệu pháp này là điều
trị thành công những ca bệnh thách thức bằng cách tái tạo mô tủy chức năng sử dụng phác
đồ được gọi là quy trình nội nha tái sinh (REP)....”

DỊCH GIẢ: DR. VIỆT HÀ

BẢN DỊCH TỪ GUIDELINES HIỆP HỘI NỘI NHA HOA KỲ

Nội nha tái sinh là gì?
Việc điều trị răng vĩnh viễn chưa đóng chóp
bị tủy hoại tử là một thách thức bởi hệ thống ống
tủy chân răng thường khó để làm sạch và tạo
hình cũng như thành ngà mỏng làm gia tăng
nguy cơ nứt vùng cổ sau đó (1). Điều này dẫn
đến một vấn đề trong phục hình bởi implant
thường không được chỉ định cho bệnh nhân trẻ
vẫn còn sự tăng trưởng về sọ mặt.
Điều trị nội nha tái sinh mang đến một
cách tiếp cận điều trị thay thế dựa trên các
nguyên tắc của y học tái sinh và công nghệ mô.
Mục tiêu của liệu pháp này là điều trị thành công
những ca bệnh thách thức bằng cách tái tạo mô
tủy chức năng sử dụng phác đồ được gọi là quy
trình nội nha tái sinh (REP).
Điều trị nội nha tái sinh được định nghĩa
là “quy trình dựa vào sinh học được thiết kế để
thay thế các cấu trúc đã bị hỏng, bao gồm các
cấu trúc ngà răng và chân răng, cũng như các
tế bào của phức hợp ngà-tủy” (2). Ở răng chưa
đóng chóp có tủy hoại tử, quy trình này có thể
phục hồi hoàn toàn chức năng tủy và hoàn thiện
sự phát triển chân răng sau đó một cách tối ưu
(3). Các nghiên cứu lâm sàng đã chỉ ra rằng việc
lành thương của viêm nha chu quanh chóp
trong đó có sự phát triển tiếp tục của chóp chân
răng và gia tăng độ dày thành ống tủy của răng
chưa đóng chóp có tủy hoại tử có thể xảy ra sau
khi điều trị bằng REP (Hình 1).
Nội nha tái sinh phát triển từ những thí
nghiệm ban đầu về vai trò của cục máu đông
trong điều trị nội nha (4), cùng với sự kiến thức
về tái tạo mạch máu, hoặc tái thiết lập nguồn
cung cấp mạch máu cho mô tủy răng hiện tại là
điều cần thiết để tiếp tục sự phát triển của chân
răng sau chấn thương (5). Các yếu tố đóng góp
khác là sự mở rộng phạm vi của nghiên cứu về
tế bào gốc, đặc biệt là sự phát hiện ra tế bào
NỘI NHA TÁI SINH
Hình 1. (A) Phim chụp trước điều trị của răng 45 (B) Theo dõi năm năm
sau điều trị nội nha tái sinh. In lại với sự cho phép của Jung IY, Lee SJ,
Hargraves KM. Điều trị dựa trên sinh học của răng vĩnh viễn chưa đóng
chóp có tủy hoại tử: ca lâm sàng. L Endod 2008;34:876-87.
gốc trung mô có tiềm năng biệt hóa thành các
dòng tế bào giống tế bào tạo răng (6, 7) và tiềm
năng cho các ứng dụng điều trị của công nghệ
mô (8).
Công nghệ mô là gì?
Công nghệ mô là một lĩnh vực liên ngành
tích hợp các nguyên tắc sinh học và công nghệ
để phát triển các chất thay thế sinh học có thể
thay thế hoặc tái tạo tế bào, mô hoặc cơ quan
của con người nhằm khôi phục hoặc thiết lập
chức năng bình thường (9). Có ba yếu tố quan
trọng đối với công nghệ mô: tế bào gốc, tổ chức
khung và yếu tố tăng trưởng.
Tế bào gốc
Tế bào gốc là những tế bào chưa biệt hóa
liên tục phân chia. Có hai loại chính: tế bào phôi
thai, và tế bào trưởng thành hoặc sau khi sinh.
Tế bào gốc phôi có khả năng phát triển hơn 200
loại tế bào. Ngược lại, một tế bào gốc trưởng
thành có thể phân chia và tạo ra một tế bào khác
giống như chính nó và cũng là một tế bào khác
biệt hơn so với chính nó, nhưng khả năng biệt
hóa thành tế bào khác loại bị giới hạn. Điều này
được mô tả là "đa năng" và là một đặc điểm
phân biệt của tế bào gốc trưởng thành so với
các thuộc tính "vạn năng" hay "toàn năng" được
thấy ở tế bào gốc phôi thai. Một số loại tế bào
gốc trưởng thành đã được phân lập từ răng,
như được xác định trong bảng (9).
THÁNG 3 2021 1
 NỘI NHA TÁI SINH

TẾ BÀO GỐC NHA KHOA

DPSCs Tế bào gốc tủy răng (10)
SHEDs Tế bào gốc từ răng sữa người (11)
PDLSCs Tế bào gốc dây chằng nha chu (12)
DFPCs Tế bào gốc từ nang răng (13)
SCAPs Tế bào gốc từ nhú vùng chóp (14, 15)

Tổ chức khung
Tổ chức khung cung cấp sự hỗ trợ cho tế
bào tổ chức, tăng sinh, biệt hóa và tạo mạch
(16). Các REP hiện tại đã sử dụng ngà răng
cũng như cục máu đông (17) hoặc huyết tương
giàu tiểu cầu PRP (18) để cung cấp tổ chức
khung trong ống tủy. Tuy nhiên, nhiều loại tổ
chức khung có khả năng phân hủy sinh học
hoặc tồn tại vĩnh viễn được làm bằng vật liệu tự
nhiên (collagen, axit hyaluronic, chitosan và
chitin) hoặc tổng hợp (axit polylactic, axit poly-
glycolic, tricalcium phosphate, hydroxyapatite)
đã có mặt (19, 20). Gần đây, các sợi nano
hydrogel peptid và các gel fibrin khác đã được
nghiên cứu như những tổ chức khung tiềm
năng cho công nghệ mô tủy răng (21).
Yếu tố tăng trưởng
Yếu tố tăng trưởng là các protein liên kết
với các thụ thể trên tế bào và hoạt động như tín
hiệu để tạo ra sự tăng sinh và/hoặc biệt hóa tế
bào (2). Ví dụ về các yếu tố tăng trưởng quan
trọng trong sự hình thành tủy răng và ngà răng
bao gồm protein tạo hình xương (22), yếu tố
tăng trưởng biến đổi – beta (23) và yếu tố tăng
trưởng nguyên bào sợi (24). Các REP hiện tại
nhằm mục đích sử dụng các yếu tố tăng trưởng
được tìm thấy trong tiểu cầu (18) và ngà răng
(25). Các nghiên cứu gần đây đã chỉ ra rằng ngà
răng chứa một số phân tử có hoạt tính sinh học,
khi được giải phóng đóng một vai trò quan trọng
trong quá trình tái sinh (25, 26).
Cơ sở sinh học cho điều trị nội nha
tái sinh là gì?
Trước kia, điều trị bằng canxi hydroxit dài
hạn được sử dụng để đóng chóp răng chưa
đóng chóp có tủy hoại tử trước khi đặt một vật
liệu trám bít như gutta-percha vào hệ thống ống
tủy (27) (Hình 2). Trong khi tỷ lệ thành công của
quá trình đóng chóp sử dụng canxi hydroxit
được báo cáo là cao tới 95%, có một số vấn đề
liên quan (28) bao gồm:
1. Thời gian cần thiết để hình thành hàng rào vôi
hóa (3-24 tháng) (27, 29)
2. Cần hẹn tái khám nhiều lần để đặt lại canxi
hydroxit
3. Ảnh hưởng của canxi hydroxit lâu dài (vài
tháng trở lên) đối với tính chất cơ học của ngà
răng (30, 31)

2 THÁNG 3 2021

Hình 2. (A) X-quang trước điều trị răng 11 trước khi điều trị bằng
canxi hydroxit nhiều lần hẹn để tạo chóp. (B) Theo dõi sau một
năm. Khi răng không có triệu chứng và đảm bảo chức năng,
thành chân răng mỏng khiến gia tăng nguy cơ gãy chân răng.
Việc tiếp xúc với canxi hydroxit được cho là
làm biến tính các nhóm cacboxylat và photphat
trong ngà răng (30). Các nghiên cứu khác cho
thấy tần suất gãy cao nhất xảy ra ở răng có chân
răng kém phát triển nhất (1).
Vật liệu tổng hợp trioxide khoáng chất (MTA),
được sử dụng làm vật liệu trám bít chóp răng,
mang đến một phương pháp điều trị thay thế
cho việc đóng chóp. Khi được đặt liền kề với mô
quanh chóp, nó tạo ra sự hình thành mô cứng
giống như cement và mang lại nhiều ưu điểm
hơn so với quá trình đóng chóp bằng canxi
hydroxide (32, 33). Chúng bao gồm giảm thời
gian điều trị và số buổi hẹn cho bệnh nhân, do
đó tạo điều kiện cho việc phục hồi răng kịp thời.
Các nghiên cứu về sự tạo chóp của MTA báo
cáo rằng tỷ lệ điều trị thành công cao tới 94%
(34). Các thử nghiệm lâm sàng tiền cứu so sánh
sự tạo chóp của MTA so với canxi hydroxit cho
thấy rằng tỷ lệ thành công của phương pháp
trước đó là tương đương hoặc cao hơn so với
phương pháp sau (35, 36). Tỷ lệ thành công lâu
dài (≥2 năm) của quá trình tạo chóp bằng MTA
vẫn chưa được đánh giá.
NỘI NHA TÁI SINH
Tuy nhiên, cả hai phương pháp điều trị tạo
chóp răng đều không thúc đẩy sự phát triển
thêm của chân răng và các răng chưa đóng
chóp vẫn dễ bị tổn thương dẫn đến gãy vùng cổ
chân răng. Ngược lại, điều trị nội nha tái sinh có
khả năng làm tăng sự phát triển của chân răng,
và do đó, có thể mang lại tiên lượng lâu dài tốt
hơn. Ngoài ra, việc tái tạo thành công phức hợp
tủy-ngà có thể dẫn đến mô sống có khả năng
gắn kết phản ứng miễn dịch và báo hiệu tổn
thương mô bằng các tế bào thần kinh cảm giác.
Những lưu ý đối với quy trình điều
trị nội nha tái sinh lâm sàng là gì?
Các phác đồ điều trị nội nha tái sinh khác
nhau có liên quan đến kết quả lâm sàng thành
công và hiện tại không có một phác đồ nào
được khuyến nghị. Đặc điểm chung của các
trường hợp có kết quả lâm sàng thành công sau
điều trị bằng REP (3, 37) là:
1. Bệnh nhân trẻ tuổi
2. Tủy hoại tử và chưa đóng chóp
3. Thành ống tủy tạo hình tối thiểu hoặc không
tạo hình
4. Đặt thuốc trong ống tủy
5. Tạo cục máu đông hoặc tổ chức khung pro-
tein trong ống tủy
6. Chất hàn kín khít tốt
Nội nha tái sinh thường bao gồm một quy
trình hai hoặc nhiều bước (37, 38). Cuộc hẹn
đầu tiên tập trung vào việc tiếp cận và làm sạch
khoang tủy đúng cách. Sau khi xác nhận không
có dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng, cuộc hẹn
thứ hai tập trung vào việc loại bỏ thuốc kháng
khuẩn, giải phóng các yếu tố tăng trưởng khỏi
ngà răng (ví dụ: bằng cách bơm rửa bằng axit
ethylenediaminetetraacetic (EDTA)), đưa tế bào
gốc vào ống tủy bằng cách kích thích chảy máu
(39), tạo ra một tổ chức khung (ví dụ, cục máu
THÁNG 3 2021 3
 NỘI NHA TÁI SINH
đông hoặc huyết tương giàu tiểu cầu) (17, 18),
hàn kín răng bằng cách đặt một hàng rào
khoảng không tủy răng (ví dụ, MTA hoặc
glass-ionomer nhựa cải tiến) và phục hồi vùng
cổ vĩnh viễn để ngăn ngừa tái nhiễm vi khuẩn
(40). Ở lần hẹn thứ hai, việc sử dụng thuốc tê tại
chỗ không có chất co mạch có thể tạo điều kiện
kích thích chảy máu vùng chóp tốt hơn (41).
AAE đã phát triển các lưu ý điều trị dựa trên
đánh giá các nghiên cứu lâm sàng có sẵn trên
trang web của AAE tại www.aae.org/Den-
tal_Professionals/Considerations_for_Regene-
rative_ Procedure.aspx. Những lưu ý này nên
được coi là một nguồn thông tin khả thi và, với
tính chất phát triển nhanh chóng của lĩnh vực
này, các bác sĩ lâm sàng cũng nên tích cực xem
xét các phát hiện mới ở những nơi khác khi
chúng hiện hữu. Ngoài ra, điều quan trọng là
phải nhận ra rằng việc cân nhắc điều trị đã phát
triển dựa trên các cuộc điều tra tiền lâm sàng và
nghiên cứu ca lâm sàng và do đó cung cấp mức
độ bằng chứng thấp hơn so với kết quả rút ra từ
các thử nghiệm lâm sàng có đối chứng. Các thử
nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên tiến cứu là cần
thiết để cung cấp các đánh giá khách quan về
REP khác nhau và các tác dụng phụ tiềm ẩn,
cũng như đồng thuận về các phương pháp
thích hợp để đánh giá kết quả lâm sàng của
phương pháp điều trị nội nha tái sinh ở người
4 THÁNG 3 2021
khi mà việc đánh giá mô học là không khả thi.
Khi có nhiều bằng chứng hơn, việc biến đổi
REP chắc chắn sẽ phát triển. Ví dụ, bộ ba paste
kháng sinh ban đầu được sử dụng bởi Banchs
và Trope (17) đã được chứng minh trong một
nghiên cứu in vitro gần đây là gây độc tế bào đối
với tế bào gốc ở nồng độ được khuyến cáo về
mặt lâm sàng (42). Ngoài ra, natri hypoclorit và
chlorhexidine có thể làm giảm sự gắn kết của tế
bào gốc vào ngà răng (43); trong trường hợp
của NaOCl, những tác dụng này đã được
chứng minh là bị đảo ngược bởi EDTA (44).
Mã ADA CDT đối với quy trình tái sinh tủy
P ha  ầu của  iều trị:
D3351mở tủy và đặt thuốc diệt khuẩn
P ha tạm thời (Lặp lại pha ầu)
D3352 đặt thuốc tạm
Pha cuối cùng:
D3354 tái sinh tủy – (hoàn thiện điều trị ở răng vĩnh viễn chưa
trưởng thành có tủy hoại tử); không bao gồm phục hình cuối cùng
Trước khi bắt đầu điều trị nội nha tái sinh,
bệnh nhân và người giám hộ hợp pháp phải
được thông báo rằng có thể ít nhất hai buổi hẹn
và có thể nhiều hơn và các cuộc hẹn tái khám là
cần thiết để đánh giá kết quả lâm sàng (Hình 3).
Đau, sưng mô mềm hoặc tăng thấu quang cho
thấy điều trị thất bại và một phương pháp điều
trị thay thế (hàng rào chóp nhân tạo với MTA
hoặc nhổ răng) sẽ được khuyến nghị.
 NỘI NHA TÁI SINH

• R ăng khô ng có triệu chứng và thực hiệ n  ược chức năng

• Đ ánh giá phim Xquang
6 – 12 tháng Hình 3: Hướng dẫn đánh giá
o Tiêu thấu quang vùng chóp theo dõi trên lâm sàng và
Xquang sau điều trị tái sinh
o Có thể thấy độ dày thành ngà tăng
12 – 24 tháng
o Độ dày thành ngà tăng
o Chiều dài chân răng tăng

Phần lớn các trường hợp nghiên cứu trên

Kết quả của điều trị nội nha tái sinh
là gì?
Kết quả lâm sàng thành công sau thủ thuật
tái sinh mạch máu cho răng hàm nhỏ hàm dưới
vĩnh viễn chưa đóng chóp có tủy hoại tử và
nhiễm trùng quanh chóp và nhiễm trung quanh
chóp được ghi nhận trong các ca lâm sàng chủ
điểm của Iwahu và cộng sự (45) và Banchs và
Trope (17) (Hình 4). Ba yếu tố điều trị quan trọng
được xác định là làm sạch ống tủy, đặt matrix
trong ống tủy để tế bào sinh sôi và biệt hóa, và
chất sát trùng kín khít ở miệng ống tủy (46).
Phương pháp điều trị mới này đã được đề xuất
như một giải pháp thay thế bảo tồn cho những
răng vĩnh viễn mới có chân răng chưa đóng
chóp và có tủy hoại tử (17, 47).
người đã cho thấy kết quả lâm sàng tốt (không
có dấu hiệu và triệu chứng lâm sàng, bằng
chứng trên phim Xquang về độ phân giải của
vùng nhiễm trùng quanh chóp, chân răng tiếp
tục phát triển và tăng độ dày thành ống tủy) đối
với răng vĩnh viễn chưa đóng chóp có tủy hoại
tử sử dụng REP (37, 38, 48). Các nghiên cứu bổ
sung có thể xem trong tài liệu kèm theo trực
tuyến độc quyền với bản tin này, có tại
www.aae.org/colleagues. Một phân tích hồi cứu
gần đây phim X-quang và kết quả sống sót của
61 răng chưa đóng chóp được điều trị bằng
REP hoặc phương pháp đóng chóp răng cho
thấy sự gia tăng đáng kể hơn nhiều của chiều
dài chân răng và độ dày khi sử dụng phương
pháp REP so với khi sử dụng phương pháp
đóng chóp bằng canxi hydroxit cũng như MTA

Hình 4. (A) Phim trước điều trị của răng 45. (B) 24 tháng
theo dõi sau điều trị nội nha tái sinh. In lại với sự cho phép
của Banchs F, Trope M. Tái tạo mạchcuar răng vĩnh viễn
chưa đóng chóp có viêm quanh chóp: quy trình điều trị
mới? J Endod 2004;30:196-200.

THÁNG 3 2021 5
 NỘI NHA TÁI SINH
Vì những lý do rõ ràng, có rất ít thông tin về
bản chất mô học chính xác của mô trong ống
tủy khi sử dụng phương pháp REP ở người. Tuy
nhiên, hai báo cáo gần đây mô tả sự hiện diện
của mô giống như tủy răng trong răng người đã
nhổ sau khi điều trị bằng phương pháp REP (50,
51). Ở chó, sự lắng đọng mô cement và mô
giống xương được quan sát thấy sau khi điều trị
bằng REP (52, 53), cho thấy sự khác biệt của
mô dây chằng nha chu so với mô tủy.
Dựa trên các nghiên cứu điển hình, quá trình
lành thương sau REP sẽ khác nhau tùy thuộc
vào tình trạng ban đầu. Một số trường hợp có
phản ứng dương tính với các thử nghiệm điện
và/hoặc thử nghiệm lạnh (37). Bằng chứng chụp
Xquang về sự lành thương vùng chóp thường
có trước sự tiếp tục phát triển của chân răng.
Hình 5 cho thấy răng hàm nhỏ hàm dưới thứ hai
sau 18 tháng điều trị bằng REP vẫn không có
triệu chứng và đảm bảo chức năng với sự lành
thương hoàn toàn vùng chóp và đóng chóp,
nhưng chiều dài chân răng tăng tối thiểu, một
kết quả nên được coi là chấp nhận được (37).
Hình 5. (A) Phim chụp trước điều tị của răng 45. (B). Đánh
giá sau 18 tháng theo dõi điều trị nội nha tái sinh. Sự giúp
đỡ của bác sĩ Paul Brent, Phần Lan, Ore.
6 THÁNG 3 2021
Nội nha tái sinh có thể như thế nào
trong tương lai?
Các phác đồ nội nha tái sinh hiện tại dựa vào:
1. Dung dịch bơm rửa để khử trùng ống tủy và
giải phóng các yếu tố tăng trưởng được tìm
thấy trong ngà răng
2. Chảy máu vùng quanh răng để đưa tế bào và
yếu tố tăng trưởng vào ống tủy.
3. Cục máu đông và thành ngà răng để cung
cấp tổ chức khung cho việc tạo ra mô mới (17,
25, 54) (Hình 6)
Hình 6. (A) Phim chụp trước điều trị của răng #15. (B) Sau 5
năm theo dõi điều trị nội nha tái sinh. In lại dưới sự cho phép
của Jung IY, Lee SJ, Hargreaves KM. Điều trị dựa trên sinh học
của răng vĩnh viễn chưa đóng chóp có tủy hoại tử: ca lâm
sàng. L Endod 2008;34:876-87.
Rõ ràng là nhiều biến đổi lâm sàng có thể xảy ra
không giúp bác sĩ kiểm soát được thành phần tế
bào gốc/yếu tố tăng trưởng/tổ chức khung.
Trong tương lai, thách thức tạo ra các mô bắt
chước cấu trúc giống như tủy răng và ngà răng
ban đầu có thể được giải quyết hiệu quả hơn
bằng cách sử dụng các phương pháp tiếp cận
công nghệ mô trong các điều kiện lâm sàng
được kiểm soát nhiều hơn (54, 55). Các
phương pháp tiếp cận như vậy có thể phụ thuộc
nhiều hơn vào các điều trị sử dụng tế bào gốc
tự thân kết hợp với các tổ chức khung tùy chỉnh
và cung cấp các yếu tố tăng trưởng thích hợp

vào đúng thời điểm và theo đúng trình tự.
Nghiên cứu phiên giải sâu hơn là cần thiết để
tìm hiểu về các quy trình này và quan trọng là
đảm bảo rằng các phác đồ mới là thực tế trên
lâm sàng (56).
Rõ ràng là những tiến bộ nhanh chóng gần
đây đã mở ra cánh cửa cho những cơ hội mới
thú vị trong nhiệm vụ chữa lành những chiếc
răng chưa đóng chóp bị tủy hoại tử. Việc mở
rộng những tiến bộ này đối với việc điều trị răng
chưa đóng chóp sẽ mang lại những lợi ích điều
trị đáng kể bằng cách cho phép giữ lại răng thật
ở một lượng lớn bệnh nhân. Các báo cáo gần
NỘI NHA TÁI SINH
đây mô tả sự hiện diện của tế bào gốc/tế bào
tiền thân trung mô có khả năng tái tạo trong tủy
răng bị viêm ở người (57) và mô quanh răng bị
viêm (58) cho thấy những khả năng hấp dẫn
chưa được khám phá để điều trị răng đã đóng
chóp bị tủy hoại tử và viêm nha chu quanh
chóp. Rõ ràng, trong khi các phác đồ hiện tại đã
trải qua quá trình phát triển nhanh chóng để cải
thiện kết quả, có khả năng REP trong tương lai
sẽ khác với thực tiễn hiện tại và có khả năng
mang lại lợi ích cho một tỷ lệ dân số lớn hơn.
Kết luận
Nội nha tái sinh là một trong những phát
triển thú vị nhất trong nha khoa ngày nay và các
bác sĩ nội nha đi đầu trong nghiên cứu tiên tiến
này. Kiến thức của bác sĩ nội nha trong các lĩnh
vực sinh học tủy răng, chấn thương răng và
công nghệ mô có thể được áp dụng để điều trị
nội nha tái sinh dựa trên sinh học đối với răng
vĩnh viễn chưa đóng chóp bị tủy hoại tử, giúp
chân răng tiếp tục phát triển, tăng độ dày của
thành ngà và đóng chóp. Những phát triển này
trong việc tái sinh phức hợp chức năng tủy-ngà
có tác động đầy hứa hẹn đối với những nỗ lực
giữ lại răng thật mục tiêu cuối cùng của điều trị
nội nha.
THÁNG 3 2021 7
NỘI NHA TÁI SINH NHÓM DỊCH

Dịch giả Kiểm duyệt

Đinh việt Hà Ths.bs.ĐỖ xUÂN cƯỜNG

- Tốt nghiệp chuyên khoa Răng Hàm

- Niên khóa 2015-2021
khoa Răng Hàm Mặt Mặt Trường Đại học Y Hà Nội năm 2011

Trường Đại học Y Hà - Thạc sĩ Đại học Queen Mary

Nội University of London 2016

Designer

HỒ ANH DŨNG

- Niên khóa 2018-2024

khoa Răng Hàm Mặt
Trường Đại học Y Hà
Nội.
 NỘI NHA TÁI SINH
1. Cvek M. Prognosis of luxated non-vital maxillary incisors
treated with calcium hydroxide and filled with gutta-percha. A
retrospective clinical study. Endod Dent Traumatol
1992;8:45-55.
2. Murray PE, Garcia-Godoy F, Hargreaves KM. Regenerative
endodontics: a review of current status and a call for action. J
Endod 2007;33:377-90.
3. Hargreaves KM, Giesler T, Henry M, et al. Regeneration
potential of the young permanent tooth: what does the future
hold? J Endod 2008;34:S51-6.
4. Nygaard-Östby B. The role of the blood clot in endodontic
therapy. An experimental histologic study. Acta Odontol Scand
1961;19:324-53.
5. Andreasen JO, Andreasen FM. Textbook and color atlas of
traumatic injuries to the teeth. 3rd ed. Munksgaard, St Louis,
MO; 1994.
6. Caplan AI. Mesenchymal stem cells. J Orthop Res
1991;9:641-50.
7. Huang GT, Gronthos S, Shi S. Mesenchymal stem cells
derived from dental tissues vs. those from other sources: their
biology and role in regenerative medicine. J Dent Res
2009;88:792-806.
8. Langer R, Vacanti JP. Tissue engineering. Science
1993;260:920-6.
9. Sedgley CM, Botero TM. Dental stem cells and their sources.
Dent Clin North Am 2012;56:549-61.
10. Gronthos S, Mankani M, Brahim J, et al. Postnatal human
dental pulp stem cells (DPSCs) in vitro and in vivo. Proc Natl
Acad Sci USA 2000;97:13625-30.
11. Miura M, Gronthos S, Zhao M, et al. SHED: stem cells from
human exfoliated deciduous teeth. Proc Natl Acad Sci USA
2003;100:5807-12.
12. Seo BM, Miura M, Sonoyama W, et al. Recovery of stem cells
from cryopreserved periodontal ligament. J Dent Res
2005;84:907-12.
13. Morsczeck C, Gotz W, Schierholz J, et al. Isolation of precur-
sor cells (PCs) from human dental follicle of wisdom teeth. Matrix
Biol 2005;24:155-65.
14. Huang GT, Sonoyama W, Liu Y, et al. The hidden treasure in
apical papilla: the potential role in pulp/dentin regeneration and
bioroot engineering. J Endod 2008;34:645-51.
15. Sonoyama W, Liu Y, Yamaza T, et al. Characterization of the
apical papilla and its residing stem cells from human immature
permanent teeth: a pilot study. J Endod 2008;34:166-71.
16. Bohl KS, Shon J, Rutherford B, et al. Role of synthetic extra-
cellular matrix in development of engineered dental pulp. J
Biomater Sci Polym Ed 1998;9:749-64.
17. Banchs F, Trope M. Revascularization of immature perma-
nent teeth with apical periodontitis: new treatment protocol? J
Endod 2004;30:196-200.
18. Torabinejad M, Turman M. Revitalization of tooth with necro-
tic pulp and open apex by using platelet-rich plasma: a case
report. J Endod 2011;37:265-8.
19. Gotlieb EL, Murray PE, Namerow KN, et al. An ultrastructural
investigation of tissue-engineered pulp constructs implanted
within endodontically treated teeth. J Am Dent Assoc
2008;139:457-65.
20. Chandrahasa S, Murray PE, Namerow KN. Proliferation of
mature ex vivo human dental pulp using tissue engineering
scaffolds. J Endod 2011;37:1236-9. 21. Galler KM, Hartgerink
JD, Cavender AC, et al. A customized self-assembling peptide
hydrogel for dental pulp tissue engineering. Tissue Eng Part A
2012;18:176-84.
22. Nakashima M. Bone morphogenetic proteins in dentin
regeneration for potential use in endodontic therapy. Cytokine
Growth Factor Rev 2005;16:369-76.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
23. Chan CP, Lan WH, Chang MC, et al. Effects of TGF-betas on
the growth, collagen synthesis and collagen lattice contraction
of human dental pulp fibroblasts in vitro. Arch Oral Biol
2005;50:469-79.
24. Ishimatsu H, Kitamura C, Morotomi T, et al. Formation of
dentinal bridge on surface of regenerated dental pulp in dentin
defects by controlled release of fibroblast growth factor-2 from
gelatin hydrogels. J Endod 2009;35:858-65.
25. Smith AJ, Scheven BA, Takahashi Y, et al. Dentine as a
bioactive extracellular matrix. Arch Oral Biol 2012;57:109-21.
26. Sun HH, Jin T, Yu Q, et al. Biological approaches toward
dental pulp regeneration by tissue engineering. J Tissue Eng
Regen Med 2011;5:e1-16.
27. Frank AL. Therapy for the divergent pulpless tooth by conti-
nued apical formation. J Am Dent Assoc 1966;72:87-93.
28. Kerkis I, Kerkis A, Dozortsev D, et al. Isolation and characte-
rization of a population of immature dental pulp stem cells
expressing OCT-4 and other embryonic stem cell markers. Cells
Tissues Organs 2006;184:105-16.
29. Webber RT. Apexogenesis versus apexification. Dent Clin
North Am 1984;28:669-97.
30. Andreasen JO, Farik B, Munksgaard EC. Long-term calcium
hydroxide as a root canal dressing may increase risk of root
fracture. Dent Traumatol 2002;18:134-7.
31. Rosenberg B, Murray PE, Namerow K. The effect of calcium
hydroxide root filling on dentin fracture strength. Dent Traumatol
2007;23:26-9.
32. Torabinejad M, Hong CU, Lee SJ, et al. Investigation of mine-
ral trioxide aggregate for root-end filling in dogs. J Endod
1995;21:603-8.
33. Shabahang S, Torabinejad M, Boyne PP, et al. A comparative
study of root-end induction using osteogenic protein-1, calcium
hydroxide, and mineral trioxide aggregate in dogs. J Endod
1999;25:1-5.
34. Sarris S, Tahmassebi JF, Duggal MS, et al. A clinical evalua-
tion of mineral trioxide aggregate for root-end closure of non-vi-
tal immature permanent incisors in children-a pilot study. Dent
Traumatol 2008;24:79-85.
35. El-Meligy OA, Avery DR. Comparison of apexification with
mineral trioxide aggregate and calcium hydroxide. Pediatr Dent
2006;28:248-53.
36. Pradhan DP, Chawla HS, Gauba K, et al. Comparative
evaluation of endodontic management of teeth with unformed
apices with mineral trioxide aggregate and calcium hydroxide. J
Dent Child (Chic) 2006;73:79-85.
37. Law A. Considerations for regeneration procedures. J Endod
2013;39(3 Suppl):S44-56.
38. Geisler TM. Clinical considerations for regenerative endo-
dontic procedures. Dent Clin North Am 2012;56:603-26.
39. Lovelace TW, Henry MA, Hargreaves KM, et al. Evaluation of
the delivery of mesenchymal stem cells into the root canal space
of necrotic immature teeth after clinical regenerative endodontic
procedure. J Endod 2011;37:133-8.
40. Jung IY, Lee SJ, Hargreaves KM. Biologically based treat-
ment of immature permanent teeth with pulpal necrosis: a case
series. J Endod 2008;34:876-87.
41. Petrino JA, Boda KK, Shambarger S, et al. Challenges in
regenerative endodontics: a case series. J Endod
2010;36:536-41.
42. Ruparel NB, Teixeira FB, Ferraz CC, et al. Direct effect of
intracanal medicaments on survival of stem cells of the apical
papilla. J Endod 2012;38:1372-5.
43. Ring KC, Murray PE, Namerow KN, et al. The comparison of
the effect of endodontic irrigation on cell adherence to root canal
dentin. J Endod 2008;34:1474-9.
 NỘI NHA TÁI SINH TÀI LIỆU THAM KHẢO

44. Galler KM, D’Souza RN, Federlin M, et al. Dentin conditio-

ning codetermines cell fate in regenerative endodontics. J
Endod 2011;37:1536-41.
45. Iwaya SI, Ikawa M, Kubota M. Revascularization of an
immature permanent tooth with apical periodontitis and sinus
tract. Dent Traumatol 2001;17:185- 7.
46. Windley III W, Teixeira F, Levin L, et al. Disinfection of
immature teeth with a triple antibiotic paste. J Endod
2005;31:439-43.
47. Trope M. Treatment of the immature tooth with a non-vital
pulp and apical periodontitis. Dent Clin North Am
2010;54:313-24.
48. Hargreaves KM, Diogenes A, Teixeira F. Treatment options:
biological basis of regenerative endodontic procedures. J Endod
2013;39(3 Suppl):S30-43.
49. Jeeruphan T, Jantarat J, Yanpiset K, et al. Mahidol study 1:
comparison of radiographic and survival outcomes of immature
teeth treated with either regenerative endodontic or apexification
methods: a retrospective study. J Endod 2012;38:1330-6.
50. Torabinejad M, Faras H. A clinical and histological report of a
tooth with an open apex treated with regenerative endodontics
using platelet-rich plasma. J Endod 2012;38:864-8.
51. Shimizu E, Jong G, Partridge N, et al. Histologic observation
of a human immature permanent tooth with irreversible pulpitis
after revascularization/ regeneration procedure. J Endod
2012;38:1293-7.
52. Thibodeau B, Teixeira F, Yamauchi M, et al. Pulp revasculari-
zation of immature dog teeth with apical periodontitis. J Endod
2007;33:680-9.
53. Wang X, Thibodeau B, Trope M, et al. Histologic characteri-
zation of regenerated tissues in canal space after the revitaliza-
tion/revascularization procedure of immature dog teeth with
apical periodontitis. J Endod 2010;36:56-63.
54. Galler KM, D’Souza RN. Tissue engineering approaches for
regenerative dentistry. Regen Med 2011;6:111-24.
55. Smith AJ, Lesot H. Induction and regulation of crown denti-
nogenesis: embryonic events as a template for dental tissue
repair? Crit Rev Oral Biol Med 2001;12:425-37.
56. Goodis HE, Kinaia BM, Kinaia AM, et al. Regenerative endo-
dontics and tissue engineering: what the future holds? Dent Clin
North Am 2012;56:677-89.
57. Alongi DJ, Yamaza T, Song Y, et al. Stem/progenitor cells
from inflamed human dental pulp retain tissue regeneration
potential. Regen Med 2010;5:617- 31.
58. Liao J, Al Shahrani M, Al-Habib M, et al. Cells isolated from
inflamed periapical tissue express mesenchymal stem cell
markers and are highly osteogenic. J Endod 2011;37:1217-24