Прашања за државна матура по предметот

Фармацевтска технологија

1.Под поимот лек се подразбира секоја супстанција или

комбинација на супстанции формулирани на начин за да
лекуваат или превенираат болести кај луеето. Лек е, исто
така, секоја супстанција или комбинација на супстанции
што може да се употребува или да се дава на луге за
обновување, корегирање или модифицирање на
физиолошките функции со предизвикување на
фармаколошка, имунолошка или метаболичка активност,
или за поставувагье на медицинска дијагноза.
2.Медицински помагала се инструменти, апарати,
апликатори и други производи кои немаат фармаколошка
акгивност. Такви се : завоен материјал, стоматолошки
материјал, медицински прибор за еднократна и
повеКекратна употреба и дијагностички средства.
З.Доза претегавува количесгвото на лек кое му се дава на
болниот оддеднаш. Дозата зависи од неколку фактори : хемиска
природа на лек, фарм.дозиран облик, возраст, подносливост на
лек во зависност од здраствената состојба на пациентот.
4.Официната е просторија каде фармацевтот директно
контактира со пациентот. Тука се примаат рецептите и издаваат
лековите, помошните лековити средства, средства за лична
хигиена, храна, завоен материјал, медицински прибор.
5.Терморадијационо сушење е сушење при кое топлината се
доведува: со зрачење со загреани површини.
б.филтрационен медиум е уред за филтрација. На
филтрациониот медиум се таложи цврстата фаза. Се користи
филтер хартија и филтер платно, Seitz- ови филтри,
синтерувано стакло.
7.Декок-ги се водено екстрактивни фармацевтски препарати
од билни дроги кои се изработуваат на зголемена температура
, со изварување на дрогата. Наменети се за внатрешна
употреба.Пр: алкалоиди , танини.
8.Signatura е оној дел од на рецептот којшто фармацевтот
треба да го означи на самиот лек и обично претегавува
упатство на пациентот за примена на лекот.
9.Постапка на сушење со смрзнување е лиофилизација
( влагата од материјалот се замрзнува , па од смрзната
состојба во висок вакум, со пареа се отстранува материјалот

10.Aquae aromatica се раствори на етерните масла или

други ароматични супстанции во вода. Тие се бистри со
својствен мирис и вкус,
 11 .Како посредник за растворање при изработка на Jodi
solutio aquosa корисгиме: калиум тријодид
12.Солубилизација е растворан,е на супсганциите
нерастворливи во вода со помош на: солубилизатори и
растворувачи.
13.Водено екстрактивни препарати се: Нивната изработка е ех
tempore ,бидејки се нестабилни, рокот на употреба е З дена.
Се изработуваат од суви дроги со слабо,ретко силно дејство.
Екстрагентот е прочистена вода.
14.Extractum siccum претегавуваат: суви екстракти со цврсги
препарати со целосно испарување на екстрагентот употребен
за нивна изработка.Сувиот ос•гаток треба да биде непомалку
од 95% од масата. Може да се додадат индиференти
супстанции.
15.Globu1ae се аплицираат во: вагината.
16.На етикетата на globulae се означува име и
концентрација на додаденото антимикробно средство.
17.Чеичињата и глобилите се изработуваат со:
компресија и излевање,
18.Идеална подлога за изработка на полуцврсгите
фармацевтски препарати треба да е физиолошки
поднослива.
19.Инфузиите не смеат да содржат: конзерванс бидејки може
да биде токсичен. Исто така не се пакуваат со интерен гас
бидејки може да дојде до емболија.
20.Емулгаторите претегавуваат: Емулгатор или
емулгализирачки агенс е соединение или супстанција во
дејства како сугабилизатор за емулзии што спречуваат
течносги кои вообичаено не се мешаат од одвојување
21.Необложени цвреги фарм. форми се прашоци, гранули,
таблети, капсули.
22.Styli претставуваат цврс•ги препарати за локална
апликација во форма на стапче или со конусна форма. Се
аплицираат во уретер, уво, нос, рани.
23.Сублингвални таблети се цврсти фармацевтски
препарати наменети за брзо системско делување. Нивната
примена овозможува брза апсорпција на активната
супстанција преку сплет на крвни садови во подјазичната
слузокожа. Пр: нитроглицерин.
24.11речистен восок кој што се добива од черепот на китот
е цетацеумот.
25.Микрокапсулите се накуваат во: добро затворени
_реципиенти. заштитени со влага и светлина.

реципиенти, заштитени со влага и светлина.

26.Козметичките препарати се изложени на многу
промени кои ја смалуваат нивната стабилност при што, во
процесот на производството за спречување
 микробиолошката контаминираност, им се додаваат:
конзерванси
27.Тврдите желатински капсули се чуваат на теми ералура
од: 25 С
28.Styli се аплицираат во уретер, уво, нос, рани,
29.Capsulae gelatinosae durae се тврди желатински капсули —
претегавуваат цврсти фарм.препарати сос•гавенгт од два
школкасти дела во цилидрична форма.
е фармацевтско технолошка дифузна
операција која се среКава во изработка на екстрактивни
препарати од билни дроги. Тоа е извлекување на лековитите
активни состојки од растителните и животинските ткива со
употреба на ексграген.
31.Магистрални лекови се израболуваат за одреден
пациент во аптека врз основа на рецепт од лекарот.
32.Поврзиги бројките од левата страна со соодветните
букви од десната страна
*Dosis therapeutica — тераписка доза (количина на лек која му
се дава на пациент со цел лечење, може да биде поделена на
неколку дози)
*Dosis toxica - доза која предизвикува труење.
*Dosis maxima — поединична максимална или дневна
доза( може да се даде наеднаш или неколку пати во ден
притоа да нема несакани ефекти)
*Dosis letalis — доза која предизвикува смрт.
ЗЗ.Барботиран,е е мешање на течностите со помош на струја
на гасови. Мешањето на ваков начин се користи само за
течности со низок вискозитет и оние коишто не пенат.
34.Пресметувањето на дозата за деца може да се врши според
годините (месеци на старост) и телесна маса (килограми)
35.Солвенс е супстанцата во која што се врши растворувањето
и најчесто е присутна во поголема количина во растворот и
може да биде во течна и гасовита агрегатна состојба.
36.Стерилизација е фармацевтско технолошка операција со
која се уништуваат сите спорогени и вегетативни облици на
микроорганизми.
37 Во антеките и галенските лаборатории за изработка на мали
количини на емулзии се користи континентална метода а во
фармацевтската индустрија се користи англиска метода.

38.Macerata се водени екстрактивни фарм. препарати од

билни дроги кои се изработуваат со екстракција на собна
температура. Наменети се за надворешна и внатрешна
употреба.Се изработуваат од билни дроги кои содржат
слузи.
39.Linamenta се течни или полуцврсти фармлрепарати кои се
употребуваат за втривање на неповредена кожа. Можат да бидат
раствори, емулзии и суспензии со една или повеКе активни
супстанции.
40.Капсулите претегавуваат тврди или меки школкасти делови со
идентична форма и различна зафатшша кои вообичаено содржат
една доза на активна супстанција. Се применуваат перорално и во
телесни шуплигти.

41.0cuIoguttae се течни лековити препарати кои се дозираат на

капки, наменети за апликација во око.
42.Cremes се повеКефазни, полуцврсти и повеКедозни
фарм.препарати наменети за надворешна употреба за
лекување на кожа.
43.Пастите за заби се најважните препарати за чистење на
забите и одржување на хигиената на усната празнина. Ги
отстрануваат остатоците од храна,наслаги и непријатен
мирис.Спречуваат забен кариес.
44.MicrocapsuIae претегавуваат цврс•ги обложени
фарм.препарати составени од Јадро и цврега обвивка.
45.Ратворите претегавуваат хомогени смеси на две или повеже
супстанции. Супстанцијата присутна во поголемо количество
се нарекува растворувач или солвенс, додека супстанцијата
пристуна во помало количество се нарекува солвендум.
46.Напиши класификација на реципиентите за парентерални
препарати (шема
Подслба на според можноста на изработка •

шприцеви за еднократна употреба

( Пластични

ампули ( стаклени и пласти

амбалажата чин ).

шишнн,а ( стаклени н
едНOД03НН пластични

шприцеви за повеКекратна
употреба ( пластични

повежедозни
47 .Напиши шема за процес на изработка на парентер препарати

(инјекции и инфузии)

иншузии

51.Амфотерен емулгатор се соединенија кои во зависност од

Ph на средината можат да се однесуваат и како катјони и
како анјони. Такви се протеините- желатин , жолчката од
јајце, казеинот, лецитинот.
52.Extractum spissum се — Густите препарати се со густина
мегу течните и сувите екстраю•и. Се добиваат со делумно
испарување на екстрагентот употребен за нивна изработка.
Екстрагентот најчесто е етанол.
53.Водена екстактивна поегапка е мацерирањето, попарувањего,
изварувањето.
54.Tincturae се изработуваат со мацерација, перколација, или
други постаттки со употреба на етанол во соодветни
концентрации.
55.Анти коагулантни раствори и раствори за конзервирање
на крв и крвни деривати спа{аат во групата на инфузии
56.3а изработка на парентерални препарати се употребува
долу наведениот антиоксиданс:
* аскорбинска киселина ( Витамин Ц ) и Токоферол
57.Емулзиона подлога е јаглеводородна или масна подлога која
со додаток на липофилен емулгатор прават подлога, можат да
врзат големо количесегво на вода и притоа градат емулзии вода
во масло. Се нарекуваат и апсорпциони бази.
58.Во јаглеводородни нодлоги за изработка на полуцврстите
препарати спа'аат белиот и жолтиот вазелин и течниот и
цврстиот парафин.
59.Основна маса за изработка на супозитории и глобули мора
да е физиолошки и хемиски: индиферентна.
60.На етикетата на Styli се означува име и количина на:
активната супстанција на секое стапче.
61.Обложени цвреги фармацевтски форми се: дражеи;
филм таблети и микрокапсули.
62.3а сироведуван,е на класично мокро дражиран.е се
користи: шеКерен сируп и мешавина од прашочни
супстанции.
63.Меки желатински капсули се чуваат на температура од:
20 с
64.Помошни лековити сретства се антимикробни средства,
антиоксиданси, хелатни средства, пуфери, средства за
изотонизација, површински активни супстанции, средства за
суспендирање, нееводени вехикулуми.
65]nscriptio е насловот, името на здрасгвената организација и
податоци на лекарот.
66.Топлински фарм. технолошки операции се : ладење и
загревање на флуиди, испарување, кондензација,
испарување, термичка стерилизација,
67.3а изработка на течни екстрактивни галенски форми се
потребни: перколатори
68.Раздвојување на цврстите честички од флуидите со
на флуидите низ филтрациониот медиум на кого на
кого се таложи цврстата фаза е:
*филтраццја
69 Во масни подлоги за изработка на полуцврсти
фарм.препарати
*свинска маст
*хидрираните масти
*полусинтетски
масти и восоци
70 .Емулзии
претставуваат:
*смеса Mefy две течности кои
Mefyce6H0 не се мешаат
71 .Rp/ Recipe означува:
*дел од рецептот кој означува земи
72.0фицинални препарати се изработени врз основа
на официнална монографија пропошана *во
фармакопејата
73 .клизмите за хранење и прочистување се полнат во
стаклени
*шишиња од кои се претураат во клистир-шприцови или
иригатори

74.Водите за уста се користат за општа нега на

*усната празнина
75.Суспензиите се груби дисперзни системи во кои
дисперзната фаза *е растворена во солвенсот (водата)
76.Стабилносга на емулзијата е (ja дава емулгатор)
77 .Rhinoguttae се течни лековити препарати

*кои се дозираат во капки и се аплицираат во носната

слузница

78.Меки желатински капсули претставуваат

*фармацевтски препарати во разни форми од една целина со
Мека или цврста конзистенција
79.Поврзиги бројките од лева страна со соодветите букви
од десна страна:
*Remedium cardinale - главна активна компонента *Remedium
adjuvans - лековити состојки кои го помагаат дејството на
активната компонента
*Remedium corrigens - супстанца пропишана да го поправи
лошиот вкус или мирис на лекот
*Remedium constituens - основна маса, вехикулум,
дополнител, растворувач, односно супстанца која му дава
финален облик односно конзистенција на лекот
80.Таблети претставуваат цврсти еднодозтти препарати кои
содржат една или повеже активни супстанции изработени со
компресија на еднообразна зафатнина на честички, прашок или
гранули.
81.Pastae се полуцврс•ги препарати кои содржат големи
количини на цврсти супстанции фино диспергирани во
подлогата која најчесто е вазелин.
шуплини се изработуваат со: комперсија и излевање.
82.Содржината на капсулите може да биде со цврста,
полуцврста или течна конзистенција.
83.Помошни лековити средства се : се антимикробни
средства, антиоксиданси, хелатни средства, пуфери, средства
за изотонизација, површински активни супстанции, средства
за суспендирање, нееводени вехикулуми.
84.Терморадијационо сушење е сушење при кое топлината се
доведувасо : со зрачење со загреани површини.
85.Етанолно водени екстрактивни препарати се:
препарати кои се изработуваат магистрално во аптека но и во
индустрија. Се изработуваат од суви дроги со силно дејство
чија содржина е стандардизирана. Екстрагенот е етанол.
86.Extractum претегавуваат течни препарати кај кои еден дел
маса содржи терапевтски активни принципи од еден дел на
масата на оригиналната сува дрога.
87.Интраартикуларна апликација на течни парентерални
препарати е во: зглобови.
88.Во масни подлоги за изработка на полуцврсти
фарм.преиарати снага: свинската маст, хидрираните
масти, полусинтетските маснотии и восоците.
89.Идеална поглога за изработка на полуцврстите
фарм.препарати треба да е хемиски и микробиолошки:
с•габилна.
90.GIobulae претсравуваат: цврс•ги еднодозни препарати
(вагитории) имаат јајцеста форма и зафатнина, и
конзистенција соодветна за апликација во вагина.
91.Фарм.форми за апликација во телесни шуплини се
изработуваат со: комперсија и излевање.
92„Липосолубилна основна маса за изработка на сунозитории
и глобули е: какаова маст и Adeps solidus. 93.Букални таблети
се цврего фарм. препарати наменети за системско делување,
кои се вметнуваат во забите и внатрешносга на образот во
усната шуплина.Се раствораат со шмукан,е за време од 30
минути.
94.Козметичките препарати се изложени на многу иромени
кои ја смалуваат нивната егабилност при што процесот на
производство за спречување на оксидационите процеси се
додаваат : конзерванси 95.Еластинот е протеин кој заедно со
колагенот е одговорен за цврсгина, еластичност и опторност
на кожата. Во кожата се нао{а во облик на еласгични влакна.
Се добива од говетски вратни тетиви. Се применува како
хидролизат.
96.Рецепт е писмено соопштение на лекарот до фармацевтот
за во аптеката да се издаде готов лек, да се изработи
магистрален препарат, да се издаде галенски производ или
лековита супстанција.
готов лек, да се
изработи магистрален препарат, да се издаде галенски
производ или лековита супстанција.
97.Перколација е метода на екстракција со висок степен на
извлекување на активните состојки од дрогите. Се изведува со
перколатори.
98.Lotiones се течни или полуцврсти препарати кои содржат една
или повеже активни супсеганции во соодветен вехикулум. Можат
да бидат раствори, суспензии или емулзии. Наменети за
апликација на кожа.
99.Парентералните препарати претставуваат стерилни,
апирогени фарм.препарати кои се аплицираат по пат на
инјекитрање, инфузија или имплантирање во тело.
100.Фармакопеја е? Фармакопеја е збир на прописи кои го
регулираат производството на лековите, контролата и
потврдувањето на нивниот идентитет, испитувањето и
утврдувањето на чистота и други параметри кои го определуваат
квалитетот на лекот и неговите составни супстанции;
101.Полуцврстите фармцевтски .форми се? Масти, кремови ,
пасти, гелови, лосиони, линименти.
102.Remedia claudenta се лекови со силно дејство кои што се
чуваат под клуч. Имињата се пишуваат со бели букви на црно
поле и означени се два крста и напишана е дозата.
103.Класичен пример за хидротропија спреКаваме
кај:создавањето на калиум-тријодид во воден раствор на јод
( lodi solutio aquosa) комплексно соеднинение растворливо во
вода,
104.Катјонски емулгатор е : кватернерно амониумово
соеднинение каде водородниот јон е заменет со алкил или
арил радикал. Се појавуваат и хлориди и бромиди. Се
раствораат во вода.
105.Растворливоста на една супстанција во даден расгворувач
можеме да ја дефинираме како: максимално количество на
супстанција кое при одреден притисок и температура може да се
растворат.
106.Remedium cardinale прете•тавува - главна активна
компонента
107.3а да може нерастворливата супстанција да се преведе во
растворлива односно од неа да се изработи раствор се
користат: разни посредници за растворање. Тие мора да се
физиолошки неактивни и не смеат да го менуваат
терапевтското дејство на лекот. Не смеат да бидат токсични.
108.Сапуни,сулфурни и сулфонски соединенија претставуваат
анјонски површински активни материн.
109.Поврзи ги бројките од лева страна со соодветните букви
од десна страна
1.Inhalanda - Инхалации
2. Vapores - Пареи
3.Fumigationes - Чадови
4.Nebulae - Магли
110.Gela претегавуваат полуцврсти, повеКедозни фарм.
препарати, наменети за надворешна употреба, за лекување
на кожата и слузокожата.
111.Поединечната доза е 20 канки за возрасен и се прима три
пати во текот на денот.Колку капки во текот на денот треба да
прими десет месечно бебе?
V = 10 месеци
(поед.) = 20 капки Dd
(дневна) = ?
Dd (поед.)= •
(поед.) • 20
(поед.) • 20 = 2 капки
Dd (дневна) = 2 капки • З = 6 капки
112.Колку треба да земеш 30% раствор на Н2О2 и З %
раствор на Н2О2 за да добиеш 50 грама 12% Н2О2? т
на 30 % = ? т на З % — ? т на 12 % = 50 д
16:09
х , 27=9 . 50
х д 30 % —- 16,67 д 30 % х д = 50 д 12 16,67д
30 % = 33,33
113.Растворањето на сунеганциите нерастворливи во вода
со помош на површински активни материн се вика
солубилизација.
114.Колку треба да земеш 12% раствор на Н2О2 И 6%
раствор на Н2О2 за да добиеш 100 грама 9% раствор на
11202?
т на 12 % = ? т на 6 % = ? т на 9 % = 100 д
6%

з д 12% зд6%

з д 12% xg 12%

6 .x=3 . lOO

115.Remedium corrigens е супстанца пропишана да го поправи

лошиот вкус или мирис на лекот
116.Remedium adjuvans се лековити сое•гојки кои го
помагаат дејството на активната компонента
117.Dosis toxica е доза која предизвикува труење, 118.Dosis
Ietalis е доза која предизвикува смрт.
119.Aqua aromatic се раствори на етерните масла или други
ароматични супстанции во ЦОјда.
120.Remedium constituens претставува основна маса, вехикулум,
дополнител, растворувач, односно супстанца која му дава
финален облик односно конзистенција на лекот

Професор по фармацевтска технологија

Магдалена Ј"ондовска