BÀI GIẢNG NHIỆT ĐỘNG LỰC HỌC KỸ THUẬT 1/5/2022

10.1 KHÁI NIỆM CHUNG

► Hiện nay động cơ turbine khí được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh
vực.
► Cấu tạo: gồm 3 bộ phận chính sau:
● Máy nén khí.
● Buồng đốt.
● Turbine khí.
CHU TRÌNH TURBINE KHÍ
VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC

Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC 05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ
05/01/2022 1 2
VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC

10.1 KHÁI NIỆM CHUNG 10.1 KHÁI NIỆM CHUNG

► Nguyên lý hoạt động: ► Ưu điểm: so với động cơ đốt trong, turbine khí có những ưu điểm:
● Không khí ở trạng thái ban ● Hiệu suất cao 95 – 98%, (động cơ đốt trong 75 – 90%).
đầu có áp suất p1, nhiệt độ t1 được ● Độ rung nhỏ, quay ổn định (số vòng quay > 3000 vòng/ phút).
hút vào máy nén với áp suất cao và ● Kết cấu nhỏ nhưng công suất lớn.
được đưa vào buồng đốt để cung cấp ● Quá trình đốt liên tục (buồng đốt độc lập).
oxy cho quá trình cháy. ► Nhược điểm:
● Buồng đốt. ● Vật liệu chế tạo turbine phải chịu được nhiệt độ cao, đắt tiền.
● Turbine khí. ● Chỉ sử dụng trong lĩnh vực hàng không và các trạm phát điện
có công suât lớn …

05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ 05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ
3 4
VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC

Th.S ĐOÀN THỊ HỒNG HẢI 1

BÀI GIẢNG NHIỆT ĐỘNG LỰC HỌC KỸ THUẬT 1/5/2022

10.2 CHU TRÌNH TURBINE KHÍ CẤP 10.2 CHU TRÌNH TURBINE KHÍ CẤP
NHIỆT ĐẲNG ÁP NHIỆT ĐẲNG ÁP
1. Nguyên lý hoạt động:
1. Nguyên lý hoạt động:
● Sản phẩm từ buồng đốt được
● Máy nén cấp không khí cho
giãn nở đoạn nhiệt qua ống tăng tốc (tầng
buồng đốt 2, nhiên liệu lỏng nhờ bơm qua
cánh tĩnh).
vòi phun vào buồng đốt.
● Dòng khí sau khi qua ống tăng
● Quá trình cháy trong buồng đốt
tốc có tốc độ cao được thổi vào các tầng
2 là cháy đẳng áp.
cánh gắn trên đĩa quay cùng với trục
● Lượng không khí đưa vào phần
turbine (cánh động), ở đây động năng biến
lớn dùng để đốt cháy nhiên liệu, phần còn
thành cơ năng và làm quay turbine.
lại làm giảm nhiệt độ của sản phẩm cháy
trước khi vào turbine còn khoảng 600 –
800oC.

05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ 05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ
5 6
VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC

10.2 CHU TRÌNH TURBINE KHÍ CẤP 10.2 CHU TRÌNH TURBINE KHÍ CẤP
NHIỆT ĐẲNG ÁP NHIỆT ĐẲNG ÁP
2. Chu trình lý thuyết: 2. Chu trình lý thuyết:
● Chất môi giới xem là KLT ► Các thông số của chu trình:
● Quá trình cháy xem như cấp cháy đẳng ● Tỷ số tăng áp: β = p2/ p1
áp. ● Tỷ số giãn nở sớm: ρ = v3/ v2
● Quá trình nén và giãn nở trong turbine ► Các quá trình nhiệt động của chu
xem là quá trình đoạn nhiệt. trình:
● 1 – 2: quá trình nén đoạn nhiệt
● 2 – 3: quá trình cấp nhiệt đẳng áp
● 3 – 4: quá trình giãn nở đoạn nhiệt
trong turbine khí
● 4 – 1: quá trình thải nhiệt đẳng áp ra
môi trường xung quanh.

05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ 05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ
7 8
VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC

Th.S ĐOÀN THỊ HỒNG HẢI 2

BÀI GIẢNG NHIỆT ĐỘNG LỰC HỌC KỸ THUẬT 1/5/2022

10.2 CHU TRÌNH TURBINE KHÍ CẤP NHIỆT ĐẲNG ÁP 10.2 CHU TRÌNH TURBINE KHÍ CẤP NHIỆT ĐẲNG ÁP
p v
Trình tự tính toán như sau: biết p1, T1, và   2   3 2. Chu trình lý thuyết:
p1 v2 ► Tính toán chu trình:
● Nhiệt lượng cấp vào:
T(K) p (bar) v(m3/kg) q1  c p T3  T2 
T
1 T1 p1 v1  R 1 ● Nhiệt lượng thải ra:
p1
1
q2  c p T1  T4 
k 1
2 p  k k 1
p2  p1. p k v
T2  T1  2   T1  k v2  v1  1   11 ● Công chu trình:
 p1   p2  k
k 1 1
w  q1  q2 [kJ / kg ]
3 p3  p2  p1. Hiệu suất nhiệt của chu trình
T3  T2  T1. . k
v3   .v2   .v1 /  k ● Hiệu suất nhiệt của chu trình: turbine khí cấp nhiệt đẳng áp
w q 1 tăng khi tỷ số tăng áp β tăng.
t   1  2  1  k 1
4 T4   .T1 p4  p1 v4   .v1 q1 q1
 k
05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ
05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ 9 10
VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC
VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC

10.3 NGUYÊN LÝ KHÔNG THUẬN 10.3 NGUYÊN LÝ KHÔNG THUẬN

NGHỊCH VÀ CÁC TỔN THẤT NGHỊCH VÀ CÁC TỔN THẤT
● Chu trình thực của turbine khí khác với chu trình lý tưởng là các quá ● Hiệu suất của máy nén và turbine được xác định:
trình xảy ra trong máy nén và trong turbine là quá trình không thuận i3  i4
i2 s  i1 T 
nghịch, đồng thời có tổn thất áp suất trong quá trình cháy và trong buồng  mn 
đốt. i2  i1 i3  i4 s
● Thông thường tổn thất áp suất do ma sát là rất nhỏ so với tổn thất
không thuận nghịch trong máy nén và trong turbine nên có thể bỏ qua.

05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ 05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ
11 12
VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC

Th.S ĐOÀN THỊ HỒNG HẢI 3

BÀI GIẢNG NHIỆT ĐỘNG LỰC HỌC KỸ THUẬT 1/5/2022

10.4 CHU TRÌNH TURBINE KHÍ CÓ HỒI NHIỆT 10.4 CHU TRÌNH TURBINE KHÍ CÓ HỒI NHIỆT
● Đây là chu trình sử dụng lượng nhiệt thải của turbine khí để sấy
nóng không khí trước khi cấp vào buồng đốt.

► Chu trình hồi nhiệt lý tưởng có đặc điểm:

● Nhiệt độ T4 = Tx
● Nhiệt cấp cho chu trình: q1 = cp(T3 – Tx)
Sơ đồ nguyên lý turbine khí có hồi nhiệt
● Công sinh ra của turbine: wT = i3 – i4 = ∆i = cp(T3 – T4)
A – máy nén khí; B – Thiết bị hồi nhiệt; C – Buồng đốt; D – Turbine khí
● Công tiêu hao của máy nén: wC = i2 – i1 = cp(T2 – T1)
● Hiệu suất nhiệt của chu trình: w
t 
05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ
VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC
13 05/01/2022 q
Chương 11: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ
VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN1LỰC
14

10.4 CHU TRÌNH TURBINE KHÍ CÓ HỒI NHIỆT 10.4 CHU TRÌNH TURBINE KHÍ CÓ HỒI NHIỆT
k 1
T1  p2  k
► Hiệu suất nhiệt của chu trình:  th  1   
T3  p1 
Trong thiết bị hồi nhiệt lý tưởng: T4 = Tx
Trong thực tế nhiệt độ khí vào buồng đốt Tx sẽ thấp hơn Tx’.

k 1
T p  k
► Hiệu suất nhiệt của chu trình:  th  1  1  2 
T3  p1 

05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ 05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ
15 16
VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC

Th.S ĐOÀN THỊ HỒNG HẢI 4

BÀI GIẢNG NHIỆT ĐỘNG LỰC HỌC KỸ THUẬT 1/5/2022

10.4 CHU TRÌNH TURBINE KHÍ CÓ HỒI NHIỆT 10.5 CHU TRÌNH TURBINE KHÍ HỒI NHIỆT CÓ
LÀM LẠNH TRUNG GIAN VÀ ĐỐT NHIÊN LIỆU
ix  i2 PHÂN CẤP
 hn  (11.5)
► Hiệu suất hồi nhiệt được xác định: ix '  i2 ► Mục đích: nâng cao hiệu suất nhiệt chu trình.

Nếu nhiệt dung riêng là hằng số:

Tx  T2 Nếu nhiệt dung riêng là hằng số:
 hn  (11.6)
Tx '  T2

05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ 05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ
17 18
VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC

10.5 CHU TRÌNH ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC

10.5.1 Tính chất cơ bản của động cơ phản lực:
► Động cơ phản lực là loại động cơ biến hóa năng của nhiên liệu thành
động năng và đẩy động cơ về phía trước theo nguyên tắc phản lực.
► Ưu điểm: so với động cơ đốt trong công suất lớn thì động cơ phản lực
có một số ưu điểm sau:
● Suất tiêu hao nhiên liệu nhỏ hơn
● Bay với vận tốc cao hơn (máy bay dùng động cơ phản lực)
● Kết cấu động cơ và bảo trì tương đối đơn giản
● Chất lượng nhiên liệu yêu cầu thấp hơn
► Nhược điểm: khi bay với tốc độ chậm thì không kinh tế
● Hiệu suất nhiệt của chu trình:

05/01/2022 Chương 10: CHU TRÌNH TURBINE KHÍ

19
VÀ ĐỘNG CƠ PHẢN LỰC

Th.S ĐOÀN THỊ HỒNG HẢI 5